Tài liệu Một vài biện pháp xây dựng lớp học thân thiện theo mô hình trường tiểu học mới

-1I/Tên đề tài: MỘT SỐ BIỆN PHÁP XÂY DỰNG LỚP HỌC THÂN THIỆN THEO MÔ HÌNH TRƯỜNG TIỂU HỌC MỚI II/ĐẶT VẤN ĐỀ: Như chúng ta đã biết, giáo dục bậc Tiểu học là một khoa học giáo dục khó nhất. Nó là nền móng đầu tiên để giúp con người tồn tại và phát triển. Trong công tác giáo dục hiện nay, mục đích của chúng ta là đào tạo những con người phát triển toàn diện. Nhà trường không những cung cấp cho học sinh những tri thức khoa học một cách có hệ thống, mà còn rèn cho học sinh những kĩ năng, kĩ xảo, kĩ năng sống cần thiết để hình thành và phát triển những phẩm chất tốt đẹp cho mỗi học sinh. Giáo dục Tiểu học là nền móng để đạt được mục tiêu trên. Do đó, trường Tiểu học chính là chiếc nôi văn hoá, ở đó trẻ em được học, được đảm bảo quyền lợi và các nghĩa vụ của mình, được bảo vệ, chăm sóc, vui chơi, giải trí và phát triển. Đối với trẻ em, mái trường là chỗ dựa tinh thần bền vững, tin cậy và có sức hấp dẫn nhất. Vì vậy phải làm sao cho trẻ em thích đến trường học tập và cảm thấy “ Đi học là hạnh phúc và mỗi ngày đến trường là một ngày vui .” Theo các nhà nghiên cứu, độ tuổi học sinh Tiểu học là độ tuổi rất thích sự gần gũi, thương yêu của người lớn, thích được hoạt động, được khẳng định mình trước bè bạn, thích được tuyên dương, khen ngợi...đây là một nhu cầu bình thường của các em. Để các em phát huy được khả năng của mình trước tập thể thì đội ngũ thầy cô giáo chúng ta cần phải suy nghĩ, đề ra những giải pháp thích hợp giúp hoạt động của các em được đi đúng hướng, cần tránh cho các em những biểu hiện ganh đua thái quá, cần phải làm sao để các em có tinh thần hợp tác, tạo nên một môi trường học tập thân thiện, giúp các em thêm yêu lớp, khắng khít với lớp, với mái trường mà mình đang học. Để làm được các điều đó thì nơi mà các em học tập, sinh hoạt thường xuyên phải là môi trường học tập lý tưởng giúp các em phát triển một cách toàn diện nhất. “Lớp học thân thiện” sẽ đáp ứng được những yêu cầu đó. -2“Lớp học thân thiện” là nơi mà ở đó các em luôn vui vẻ, hoà đồng, đoàn kết thương yêu nhau, sẵn sàng giúp đỡ nhau trong học tập, sinh hoạt. Nơi đây, học sinh luôn nhận được sự thương yêu đoàn kết của tình bạn và tình cảm gắn bó giữa thầy và trò. Chính vì lẽ đó, xây dựng được lớp học thân thiện là yêu cầu cấp thiết mà người giáo viên phải đầu tư nghiên cứu xây dựng từ mô hình lớp học, trang trí lớp cũng như tạo các mối quan hệ gắn bó, khắng khít giữa học sinh – học sinh, giáo viên –học sinh, đổi mới phương pháp dạy học, làm tốt công tác chủ nhiệm lớp ... để tạo ra một môi trường học tập tốt, tạo cho các em sự gần gũi, coi lớp học như gia đình của mình, để các em thấy mỗi ngày đến trường thực sự là một ngày vui. Nhưng trong thực tế hiện nay, lớp học chỉ là nơi mà các em đến để tiếp thu kiến thức, thực hiện nhiệm vụ học tập của mình, các em chưa thật sự yêu thích, gắn bó với trường, lớp của mình, học sinh còn rụt rè, thiếu tự tin khi trình bày trước đám đông, học sinh chưa thật sự tích cực hoạt động chủ động, sáng tạo trong học tập, còn thiếu khả năng cộng tác... Xuất phát từ tầm quan trọng của vấn đề nghiên cứu và thực trạng trong quá trình giảng dạy ở trường, tôi luôn mong muốn làm thế nào để học sinh có được môi trường học tập tốt giúp các em phát triển một cách toàn diện, phát triển hết tiềm năng của mình về cả thể chất lẫn tinh thần và góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy ngày một đạt kết quả tốt hơn nên bản thân tôi đã nghiên cứu và chọn đề tài : “Một số biện pháp xây dựng lớp học thân thiện theo mô hình trường Tiểu học mới” III/CƠ SỞ LÝ LUẬN: Trong công tác giáo dục hiện nay, mục đích của chúng ta là đào tạo những con người phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần. Phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện – Học sinh tích cực ” do Bộ GD & ĐT phát động từ năm 2008 là chủ trương của các cấp lãnh -3đạo Đảng và Nhà nước rất quan tâm, nhắc nhỡ toàn ngành thực hiện nhằm xây dựng trường học là môi trường sư phạm lành mạnh, an toàn, tạo cơ sở vững chắc, hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Do đó, “Lớp học thân thiện” được xem là “Tế bào sống”, là yếu tố quan trọng của phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. Việc xây dựng “Lớp học thân thiện” có tác dụng rất lớn trong sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ, bởi học sinh Tiểu học nói chung và học sinh lớp 3 nói riêng, do đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi nên các em rất hiếu động, ham thích tìm tòi, khám phá cái mới và rất nhạy cảm với tác động bên ngoài. Đặc biệt ở độ tuổi này, các em đã có nhu cầu phát triển mạnh về nhân cách, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ. Do đó,“Lớp học thân thiện” là một môi trường học tập thuận lợi và giúp các em phát triển một cách toàn diện nhất. Các em sẽ hình thành ý thức, thái độ, hành vi, thói quen liên quan đến những chuẩn mực về đạo đức, về phát triển kỹ năng sống, về lao động thể chất và thẫm mỹ. Rèn luyện cho các em những kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi học sinh như: kỹ năng giao tiếp, ứng xử; kỹ năng tổ chức quản lý và tham gia các hoạt động tập thể kỹ năng tự giác học tập, tự kiểm tra đánh giá kết quả, tự rèn luyện; củng cố, phát triển kỹ năng sống, các hành vi, thói quen tốt trong học tập, lao động và công tác xã hội... Do đó, xây dựng lớp học thân thiện là một yêu cầu cần thiết mà người giáo viên cần phải nỗ lực trong cả tư duy và hành động. IV/CƠ SỞ THỰC TIỄN: Trong năm học 2012- 2013 này, trường tôi là một trong ba trường của Thành Phố được tiếp nhận dạy thử nghiệm chương trình theo mô hình trường Tiểu học mới với khối lớp 2,3 - Đây là một mô hình hoàn toàn mới tại Việt Nam. Mô hình trường học mới sẽ tập trung chuyển đổi từ dạy học truyền thụ của giáo viên sang tổ chức hoạt động tự học của học sinh; trước đây, học sinh học theo lớp là chủ yếu thì nay sẽ chuyển sang dạy và học theo nhóm, cặp, cá -4nhân. Việc tự học của HS chiếm vai trò chủ đạo, giáo viên sẽ là người tổ chức, theo dõi, hướng dẫn giúp đỡ và chuẩn bị đồ dùng học tập cho học sinh. Mô hình mới này cũng đề cập tới việc phát huy vai trò giáo dục của gia đình, cộng đồng trong việc dạy dỗ học sinh. Khi được phân công giảng dạy lớp 3 và dạy theo chương trình của dự án này, bản thân tôi mong muốn làm sao để các em được tiếp cận học tập một cách nhanh và có hiệu quả nhất. Đồng thời, xây dựng lớp học là nơi mà học sinh được tạo điều kiện sống khỏe, vui vẻ, tích cực học tập và tham gia các hoạt động phong trào, học sinh tích cực hoạt động chủ động, sáng tạo trong học tập; xây dựng và nâng cao dần thói quen tự học, tự quản, tự tin, ý thức tìm tòi, tự đề xuất và giải quyết vấn đề. Do đó, ngay từ đầu năm khi đã triển khai dạy theo mô hình trường Tiểu học mới, sau khi nhận lớp, tôi đã theo dõi, tìm hiểu học sinh trong lớp và kết quả thu được như sau: TSHS NỘI DUNG KHẢO SÁT 32 em/ 13 nữ SL TL HS tự tin, hoà đồng trong học tập, sinh hoạt 11 em 34.4 % HS thiếu tự tin trong hoạt động học tập 11 em 34.4 % HS chỉ tham gia hoạt động học tập 10 em 31.2 % Qua quá trình theo dõi, khảo sát, kết quả thu được làm tôi băn khoăn, suy nghĩ phải làm thế nào để khơi dậy sự tự tin trong mỗi em học sinh, để các em tích cực trong học tập, có tính sáng tạo và đạt hiệu quả khi tham gia phong trào, mạnh dạn nhìn nhận khuyết điểm và sửa chữa ...Làm sao để các em xem lớp học là nhà, thầy cô, bè bạn là những người thân trong gia đình, các em luôn mong muốn đến trường, đến lớp... Chính vì thế tôi thiết nghĩ để giúp các em tự tin phát triển năng lực của mình, năng động hơn trong học tập, trong sinh hoạt, giúp các em phát triển -5toàn diện về thể chất, tinh thần lẫn trí tuệ thì cần phải xây dựng một lớp học thân thiện thực sự để đáp ứng những yêu cầu đó. V /NỘI DUNG VÀ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN: Xuất phát từ mục đích, yêu cầu của việc dạy học theo mô hình trường Tiểu học mới, cụ thể là đối với 3 tôi đang chủ nhiệm, bản thân tôi đã đầu tư nghiên cứu và áp dụng một số biện pháp nhằm xây dựng lớp học thân thiện như sau: 1. Biện pháp 1: Nghiên cứu cách thức tổ chức lớp học và lập kế hoạch xây dựng lớp học theo mô hình trường Tiểu học mới Mục đích: Lập kế hoạch những việc cần làm nhằm xây dựng lớp học theo mô hình trường Tiểu học kiểu mới. Nghiên cứu cách thức tổ chức lớp học theo mô hình trường Tiểu học mới chúng ta dễ dàng nhận thấy yêu cầu của lớp học này là : Mô hình trường học mới có khả năng phát huy tính sáng tạo và chủ động trong học tập của học sinh. Để phát huy các khả năng đó thì mô hình lớp học thay đổi để thuận tiện cho việc học sinh học tập theo cặp, nhóm. Cách sắp xếp và trang trí lớp học nhằm khuyến khích sự tự làm của học sinh để các em phát huy vai trò, trách nhiệm của mình. Thành lập các ban học tập thu hút sự tham gia của học sinh. Bên cạnh đó, phương pháp giảng dạy của giáo viên cũng thay đổi nhằm phát huy tính tự học, tự nghiên cứu , tự tìm hiểu của học sinh... Từ những yêu cầu đó, ngay từ khi nhận lớp, tôi lên kế hoạch để thực hiện quá trình xây dựng lớp học như sau: Tuần 1 Nội dung Người thực hiện -Tổ chức sắp xếp lớp học theo mô hình trường GV- HS-PH TH mới. - Xây dựng hội đồng tự quản lớp. - Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, thân thiện - Bước đầu trang trí lớp học(Xây dựng bản đồ GV-HS-PH -6cộng đồng, góc cộng đồng, nội quy lớp học, 10 bước học tập) 2 - Tổ chức giao lưu sinh hoạt theo chủ điểm - Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, thân thiện. GV-HS, HS-HS - Tiếp tục đầu tư trang trí lớp học( Xây dựng GV-HS, HS-HS góc thư viện, hộp thư bè bạn, hòm thư vui, điều em muốn nói) 3 - Tiếp tục đầu tư trang trí lớp học( Xây dựng GV-HS góc học tập môn Tiếng Việt, Toán, Tự nhiên xã hội, hoạt động giáo dục) 4 - Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, thân thiện GV-HS,HS-HS - Bước đầu hoàn thành việc trang trí lớp GV-HS học( trang trí thêm một số hình ảnh hoạt động của lớp, những thông điệp cần gửi gắm đến học sinh...) - Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, thân thiện Các tuần còn lại GV-HS, HS-HS - Tổ chức giao lưu sinh hoạt theo chủ điểm - Tiếp tục đầu tư trang trí để hoàn thiện lớp GV-HS học - Nghiên cứu chương trình, đổi mới phương GV pháp dạy học phù hợp. - Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, thân thiện. GV-HS, HS-HS - Tổ chức giao lưu sinh hoạt theo chủ điểm (Tổ chức trong lớp và hoạt động NGLL) 2. Biện pháp 2: Tiến hành xây dựng lớp học thân thiện theo mô hình trường Tiểu học mới. Mục đích: Tạo nên môi trường lớp học thân thiện, giúp học sinh thêm yêu thích trường, lớp của mình. -7Để xây dựng lớp học theo mô hình trường Tiểu học mới, dựa vào kế hoạch đã xây dựng, tôi tiến hành từng bước như sau: a) Tổ chức sắp xếp lớp học theo mô hình trường TH mới: Đối với học sinh Tiểu học, việc thay đổi về hình thức, những sự mới lạ luôn thu hút các em. Do đó, việc đầu tiên khi áp dụng cho các em thực hiện theo chương trình trường Tiểu học mới là thay đổi mô hình lớp học. Không gian học tập của các em không phải là dãy bàn ghế kê từ trên xuống dưới mà lớp học được chia thành các nhóm học tập, có thể mỗi nhóm là 4,5,6 học sinh. Đây là mô hình học tập hoàn toàn mới với học sinh. Từ trước đến nay, chỉ khi nào giáo viên yêu cầu thảo luận thì các em mới quay lại thành nhóm, nhưng mô hình lớp học mới này các em được ngồi theo nhóm trong suốt quá trình học, các em ngồi quay mặt vào nhau để cùng tự học, cùng thảo luận mọi vấn đề liên quan đến bài học. Cách tổ chức lớp học như vậy không những phát huy được hoạt động cặp, nhóm của các em mà qua hoạt động nhóm này còn giúp các em mạnh dạn, tự tin hơn trong học tập, tự tin để trình bày ý kiến của mình trong nhóm, dần dần sẽ hình thành thói quen và sự tự tin cho các em để trình bày trước lớp, trước nhiều người. Nắm bắt được những yêu cầu đó, ngay từ đầu năm học, tôi cùng phụ huynh và các em học sinh sắp xếp lại mô hình của lớp, sau đó, tôi chia đồng đều học sinh vào các nhóm. Nhóm nào cũng có học sinh học tốt, tự tin để các em giúp đỡ những bạn còn rụt rè nhút nhát cùng nhau tiến bộ. b) Xây dựng hội đồng tự quản: Hội đồng tự quản học sinh là một biện pháp giáo dục nhằm thúc đẩy sự phát triển về đạo đức, tình cảm và xã hội của học sinh thông qua những kinh nghiệm hoạt động thực tế của các em trong nhà trường và mối quan hệ với những người xung quanh. Hội đồng tự quản học sinh được thành lập vì học sinh và bởi học sinh để đảm bảo cho các em tham gia một cách dân chủ và tích cực vào đời sống học đường, khuyến khích các em tham gia một cách -8toàn diện vào các hoạt động của nhà trường và tạo tinh thần đoàn kết, hợp tác cho học sinh. Hội đồng tự quản học sinh giúp các em phát triển các kĩ năng: kĩ năng hợp tác, kĩ năng lãnh đạo... Đồng thời cũng chuẩn bị cho các em ý thức trách nhiệm khi thực hiện quyền và bổn phận của mình. Từ những thông tin để thành lập hội đồng tự quản trên, tôi tiến hành thành lập hội đồng tự quản cho lớp ngay từ khi bắt đầu nhận lớp. Tôi hướng dẫn các em cách thức bầu cử để các em được tự do, bình đẳng bầu chọn người mà mình cho là có đủ năng lực và khả năng để làm các công tác của lớp. Lúc đầu, các em còn bỡ ngỡ với các tên gọi như: Chủ tịch, phó chủ tịch hội đồng tự quản,( thay cho lớp trưởng, lớp phó trước đây), các ban như : ban vệ sinh, ban thư viện, ban học tập, ban đối ngoại, ban sức khoẻ... Do đó, tôi giúp các em hiểu được các khái niệm đó và vai trò, trách nhiệm, quyền lực của hội đồng tự quản để các em biết được mình phải làm gì, làm như thế nào?. Các em biết được hội đồng tự quản phải điều hành tốt mọi hoạt động của lớp. Ví dụ như: Đầu giờ vào tiết học, chủ tịch hội đồng tự quản hoặc ban văn nghệ phải lên cho các bạn sinh hoạt múa hát, chơi trò chơi để khởi động cho tiết học. Khi có khách đến thăm lớp thì chủ tịch hoặc ban đối ngoại phải có trách nhiệm hỏi thăm khách là ai để giới thiệu cho các bạn biết và từng nhóm trong lớp cũng giới thiệu về mình cho khách biết... Từ những việc làm lúc đầu còn bỡ ngỡ nhưng dần dần các em sẽ quen đó giúp các em không còn rụt rè, nhút nhát khi có người lạ vào lớp thăm, dự giờ vì các em được làm quen, tiếp cận, tạo sự gần gũi thân thiện ngay khi chưa vào tiết học. Để khuyến khích, động viên hội đồng tự quản hoạt động tốt, tôi luôn đánh giá tuyên dương kịp thời khi các em hoàn thành tốt nhiệm vụ, và đưa ra quy định cứ mỗi tháng sẽ đánh giá quá trình hoạt động và thăm dò sự tín nhiệm của lớp đối với hội đồng tự quản. Nếu hoạt động tốt và được tín nhiệm cao thì sẽ tiếp tục nhận nhiệm vụ, nếu chưa được thì những học sinh nào có thành tích, cố gắng trong quá trình học tập cũng như trong hoạt động sẽ được lớp bầu chọn thay thế. Vì thế, các học sinh trong lớp phải luôn nổ lực -9phấn đấu, thể hiện mình trước lớp để luôn được tín nhiệm của bạn bè và thầy cô. c) Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp, thân thiện. “Lớp học thân thiện” là lớp học mà nơi đây luôn có những tình cảm yêu thương, tôn trọng, gắn bó lẫn nhau. Luôn có sự chia sẽ giữa giáo viên và học sinh, giữa học sinh với học sinh. Lớp học thân thiện không có sự xúc phạm về nhân phẩm, danh dự, thân thể học sinh. Vì lẽ đó, đối với lớp tôi đang giảng dạy, khi học sinh có sai phạm hoặc học sinh chưa ngoan, tôi tìm hiểu nguyên nhân và nhẹ nhàng khuyên nhủ, sử dụng các biện pháp giáo dục phù hợp với đối tượng học sinh. Ví dụ như ngoài việc giáo dục đạo đức cho các em qua các môn học thì tôi thường tâm sự với học sinh trong những giờ giải lao để nắm bắt tâm tư, tình cảm của các em. Tôi thường tìm hiểu xem các em có thích cách làm của bạn A, bạn B đó hay chưa, vì sao? Bạn nào trong lớp là hiếu động nhất, bạn nào hiền nhất, khuyên các em không được đối xử không công bằng với các bạn trong lớp, nhất là đối với những bạn học sinh có hoàn cảnh khó khăn thì chúng ta nên giúp đỡ vì bạn không có đủ điều kiện như mình thì mình phải thương yêu và giúp đỡ bạn nhiều hơn... Từ những buổi tâm sự đó, tôi đã tạo nên mối quan hệ gần gũi với học sinh hơn, biết được học sinh cần gì và không thích gì. Học sinh thì mạnh dạn hơn trong việc nêu ý nghĩ của mình với cô giáo và qua đó cũng biết cùng nhau giúp đỡ các bạn trong lớp. Trong lớp tôi đang dạy có 2 học sinh nghèo và 1 học sinh mồ côi cả cha lẫn mẹ, các học sinh khác trong lớp cũng thường xuyên giúp đỡ các bạn ấy như góp tiền tiêu vặt mua bút cho bạn, xin ba mẹ ủng hộ vở, quần áo cho bạn...Không những giúp cho các bạn trong lớp mà các em còn hăng hái tham gia các phong trào ủng hộ như “ Mùa xuân tình bạn”, “ Áo ấm tặng bạn” để giúp đỡ các bạn trong trường. Từ những việc làm đó, tôi - 10 nhận thấy lớp tôi đã tạo nên được một lớp học tình cảm, thân thiện, ấm áp tình người. d) Đầu tư trang trí lớp học: Môi trường giáo dục tốt sẽ là nơi học sinh phát triển nhân cách tốt. Ở trong môi trường đó, trẻ được tiếp thu tri thức trong một bầu không khí thân thiện, gần gũi như ở gia đình , điều đó góp phần giúp trẻ hứng thú trong học tập và đem lại hiệu quả cao trong giáo dục. Lớp học được coi như ngôi nhà chung, ngôi nhà thứ hai của mình và các em thấy được mỗi ngày đến trường, đến lớp là một ngày vui, bản thân các em thêm yêu trường yêu lớp, gắn bó với ngôi nhà chung đó. Chính vì lẽ đó, tôi nhận thấy việc trang trí lớp học thân thiện là một sự sáng tạo phù hợp với đặc điểm tâm lý học sinh nó tạo cho các em nhận thức về cái đẹp và có ý thức gìn giữ trường lớp của mình sạch đẹp. Các mảng trang trí lớp học chủ yếu là phục vụ cho HS. Làm sao để cuốn hút HS luôn có các nhu cầu đọc, tham khảo, tìm hiểu các thông tin ở các mảng này. Không khí lớp học xanh, sạch, đẹp, an toàn thân thiện là yếu tố quan trọng góp phần thu hút trẻ đến trường, đến lớp, góp thêm cho lớp học một luồng không khí thân thiện, thoải mái, sinh động, hăng say trong giờ học, rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh, tránh tình trạng trang trí lớp như một mô hình, không gần gũi, thực tế với học sinh. Do đó, tôi cùng tất cả học sinh trong lớp bắt tay vào trang trí lớp học phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của học sinh. Mỗi em đều được góp công sức và nêu lên những ý tưởng sáng tạo của mình để trang trí cho lớp học. Các câu khẩu hiệu trang trí lớp học mang ý nghĩa quan trọng, mang tính giáo dục cao như: “Dạy tốt, học tốt”, “ Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”, ”Nội quy hs”, “Năm điều Bác Hồ dạy”... Và luôn luôn nhắc nhở hs nên giữ gìn tài sản chung của nhà trường từ chỗ ngồi, cửa sổ, lớp học, hành - 11 lang cho đến sân trường với câu khẩu hiệu: “Hãy giữ gìn tài sản chung của chúng ta”. Những lời nhắc nhở nhẹ nhàng đạt được kết quả cao như : “Cho tôi xin rác!” đặt phía ngoài sọt rác. “ Tắt đèn, tắt quạt bạn nhé” ở gần ổ cắm điện...Sẽ giúp học sinh có ý thức tự giác giữ gìn vệ sinh trường lớp, biết tiết kiệm điện. Ngoài ra, tôi còn chú ý đến quan cảnh trong lớp học. Không chỉ ngoài sân trường mới cần có cây xanh mà ngay trong lớp cũng cần phải có đủ ánh sáng, lọ hoa, cây xanh, tạo không khí thật sự thoải mái, thân thiện, gần gũi với thiên nhiên hơn. Để mang lại động cơ, hứng thú khi các em được quan sát chính những sản phẩm, thành quả do mình làm ra thì tôi cùng học sinh xây dựng góc học tập. Góc học tập là nơi để các đồ dùng của giáo viên và học sinh tự làm để chuẩn bị cho tiết học. Và đồng thời cũng là nơi để trưng bày các sản phẩm đẹp mà sau tiết học các em hoàn thiện như sản phẩm môn thủ công, mĩ thuật, những bài văn hay, bài viết chữ đẹp...Những học sinh nào có bài hay và đẹp thì được trưng bày ở góc học tập này. Việc làm này cũng nhằm khuyến khích động viên các em sẽ cố gắng nhiều hơn để có sản phẩm được trưng bày. Giáo viên còn sưu tầm thêm những nội dung, kiến thức mới như những câu ca dao tục ngữ, những bài toán hay, lịch sử địa phương... nhằm khuyến khích sự tò mò, khám phá của các em. Qua đó, giáo viên có thể dễ dàng cung cấp thêm hiểu biết cho học sinh mà không cần phải nhồi nhét, gò ép gây áp lực cho các em. Để thuận tiện cho các em tìm kiếm thông tin, tài liệu tham khảo và phát triển óc sáng tạo, tạo thói quen đọc sách cho học sinh thì ngay trong lớp học, tôi và các học sinh xây dựng một góc thư viện. Tôi sử dụng một chiếc tủ nhỏ để trưng bày sách. Sách là một nguồn giải trí rất lớn đối với trẻ em cũng như người lớn. Do đó, trong góc thư viện luôn có những tài liệu bổ ích, những - 12 quyển sách, quyển truyện hay, có giá trị được mượn từ thư viện trường, của giáo viên, phụ huynh và các em đóng góp để góc thư viện thêm phong phú . Các em tự giữ sách ở góc thư viện và trang trí, sắp xếp cho đẹp. Việc làm này rèn cho các em kĩ năng có ý thức trách nhiệm bảo quản tài sản chung, giữ cho sạch sẽ và gọn gàng ,ngăn nắp. Từ góc thư viện này các em cũng tạo nên mối thân thiện đoàn kết khi các em cùng nhau đọc truyện, trao đổi, tìm hiểu thông tin trong những giờ giải lao và còn tăng khả năng tự học, tự tìm hiểu kiến thức của học sinh. Ngoài ra, các em được thoải mái tâm sự với nhau qua “ Hòm thư bè bạn”, “ Điều em muốn nói”. Các em được giải trí qua các câu chuyện vui mà các bạn trong lớp sưu tầm được bỏ vào trong “Hòm thư vui”. Các em được tự điểm danh mình có đi học đầy đủ không qua bảng thông báo “ Ngày em đến lớp”. Tất cả những trang trí trên làm tăng thêm sự vui vẻ và ấm áp hơn khi các em đến trường, nhưng trang trí cũng nhằm mục đích hỗ trợ trong hoạt động học tập và vui chơi của các em. Theo mô hình trường học mới thì yêu cầu nhiều hình thức trang trí lớp học khác nhau, nhưng tôi chọn lọc và dùng thêm những câu khẩu hiệu cũng như những nội dung trang trí phù hợp với tình hình và khả năng của học sinh để tránh tình trạng trang trí cho có, không tận dụng được và không tác dụng gì trong quá trình học tập sinh hoạt của các em. 3. Biện pháp 3: Đầu tư nghiên cứu, đổi mới phương pháp giảng dạy . Mục đích: Nâng cao chất lượng giờ dạy và học, tạo môi trường học tập tự nhiên thân thiện, giúp học sinh phát huy hết khả năng của mình. Lớp học theo mô hình mới đòi hỏi học sinh phải tự học theo 10 bước học tập, tự lĩnh hội kiến thức, phát huy óc sáng tạo. Giáo viên chỉ là người hướng dẫn cho học sinh phương pháp học. Nhưng hướng dẫn của giáo viên - 13 phải tuỳ thuộc vào từng môn, từng bài học cụ thể. Cần phải hướng dẫn như thế nào, cần phải đổi mới phương pháp ra sao? Điều đó giáo viên cần phải nghiên cứu nội dung bài trước khi đến lớp để làm sao cho tiết học mà học sinh vừa nắm được kiến thức, vừa được học trong một không khí vui vẻ, thoải mái, thân thiện, để khuyến khích sự chuyên cần tích cực, chủ động, sáng tạo và ý thức vươn lên của học sinh. Đối với chương trình mới này, học sinh thời gian đầu còn bỡ ngỡ với cách học mới, chưa phát huy được tính tự học của học sinh, chưa biết phải làm thế nào để nắm được kiến thức của bài. Tôi không vội vàng bắt các em phải làm theo ngay, vì như thế sẽ tạo áp lực khi các em đến lớp. Nhất là đối với những học sinh vốn đã rụt rè, nay thì càng không biết mình phải làm gì với quyển sách trên tay và không giám hỏi thầy cô cũng như các bạn. Tôi hướng dẫn các em từng bước một. Đầu tiên, tôi cho các em làm quen với mười bước học tập được in và treo ở bên cạnh bảng lớp. Sau đó, tôi chú thích các hình ảnh lôgo cho các em biết khi gặp lôgo đó thì mình phải làm gì? Hướng dẫn nhóm trưởng phải điều hành, hướng dẫn các bạn ra sao? Các thành viên trong nhóm còn lại phải thực hiện những việc gì? Khi nào thì cần sự giúp đỡ của thầy cô...Từ những hướng dẫn ban đầu đó, các em dần dần làm quen với cách học mới một cách tự nhiên, nhẹ nhàng, không ép buộc, gò bó. Các em thấy rằng mình cũng tự học được và không biết thì có quyền hỏi thầy cô giáo và trao đổi với các bạn. Một số học sinh có tính cách nhút nhát khi tham gia học nhóm như thế này, các em đã dần trút bỏ được sự tự ti và đã trở nên mạnh dạn, tự tin để thể hiện khả năng của bản thân. Khi các em đã quen với cách tự học thì tôi tiến hành giảng dạy theo phương pháp mới là để các em tự hoạt động, tự chiếm lĩnh kiến thức và tôi theo sát hoạt động của từng nhóm để kịp thời hướng dẫn cho các em khi các em cần hoặc khi các em chưa hiểu đúng. Nhưng đối với một số bài, để tạo sự mới lạ, đem lại hưng phấn cho các em trong tiết học, tôi thay đổi một vài yêu cầu nhỏ theo logo của sách. - 14 Ví dụ như trong môn Toán, thông thường khi đến hoạt động thực hành thì học sinh chủ yếu làm việc cá nhân, khi gặp bài khó thì cần sự giúp đỡ của thầy cô. Nhưng nếu cứ theo logo và thực hiện học sinh sẽ nhàm chán. Đa số các em thường thích các hoạt động trao đổi, thảo luận nhưng khi tự làm hoặc phải thực hành vào vở thì lại không lấy làm thích thú. Nắm được những mong muốn đó của các em, thay vì các em phải làm bài để biết được các em nắm kiến thức đến đâu, tôi thay đổi một vài bài tập dưới hình thức trò chơi học tập. Qua phần trò chơi, tôi cũng sẽ biết được các em có hiểu bài chưa, còn các em thì vừa đảm bảo theo yêu cầu của bài học, vừa rèn luyện tính nhanh nhẹn khi tính toán và phát huy tinh thần đồng đội và lại hứng thú và yêu thích với hoạt động này. Ví dụ một số bài như: Đối với bài 19: Gấp một số lên nhiều lần (xem ở phần phụ lục) Bài tập 5 ở hoạt động thực hành, tôi tổ chức cho các em làm bài dưới hình thức “Trò chơi tiếp sức”. Đối với bài 83: Phép trừ các số trong phạm vi 100 000 (xem ở phần phụ lục) Bài tập 1 ở hoạt động thực hành, tôi tổ chức cho các em làm bài dưới hình thức trò chơi “Ai nhanh ai đúng”.... Đối với các môn học khác cũng vậy, tôi tổ chức hoặc tôi yêu cầu hội đồng tự quản tổ chức hoạt động học dưới hình thức trò chơi. Có lúc trò chơi nhằm để ôn lại kiến thức cũ, có lúc thì để cung cấp kiến thức mới hoặc kiểm tra, củng cố lại kiến thức. Nói chung, tôi thay đổi nhiều hình thức, phương pháp dạy học khác nhau nhưng không ngoài mục đích giúp các em say mê học tập, nắm được kiến thức của bài và không bị áp lực, gò bó khi lĩnh hội kiến thức. - 15 - Biện pháp 4: Làm tôt công tác chủ nhiệm lớp. Mục đích: Tạo thêm mối quan hệ đoàn kết, thân thiện giữa giáo viên và học sinh, giữa học sinh và học sinh qua giờ sinh hoạt. Đối với lứa tuổi học sinh tiểu học, ngoài hoạt động học tập, các em thích sinh hoạt, hoạt động vui chơi, được nêu lên ý kiến của mình, được nghe các bạn đánh giá về sự nỗ lực của mình... Nắm bắt được đặc điểm tâm lý của các em, tiết sinh hoạt lớp của tôi luôn được tổ chức hằng tuần theo quy định. Đối với giờ sinh hoạt lớp, tôi không nặng nề phải làm thế nào với những học sinh chưa ngoan , phải làm sao để các em phải biết nghe lời, làm sao cho lớp học tuần này phải đạt thành tích cao nhất trường... mà tôi chú trọng đến việc làm sao cho tiết sinh hoạt lớp thật ý nghĩa, vừa giáo dục được các em một cách nhẹ nhàng, vừa tổ chức tiết sinh hoạt đúng nghĩa là sinh hoạt để các em sinh hoạt vui chơi, thoải mái nêu lên những tâm tư, nguyện vọng của mình với các bạn. Qua hoạt động sinh hoạt lớp , tôi mong muốn rằng các em thêm đoàn kết yêu thương nhau, giúp đỡ bạn trong học tập khi bạn chưa đạt kết quả cao, cùng vui và chúc mừng những bạn có tiến bộ, có thái độ học tập tốt, có cố gắng... Do đó, trong tiết sinh hoạt lớp, sau khi các nhóm báo cáo tổng kết công tác của các bạn trong tuần qua, tôi tuyên dương những học sinh hoàn thành tốt, có tiến bộ, có cố gắng trong tuần bằng hình thức tặng hoa điểm 10 và những học sinh đó được ghi tên mình vào bảng danh dự được treo ở góc học tập của lớp. Các em có thành tích rất hãnh diện về điều này và các em cũng tự nguyện giúp các bạn khác để tất cả đều đạt thành tích cao. Tôi không phê những học sinh chưa hoàn thành tốt mà chỉ động viên, khuyến khích các em cố gắng. Ngoài ra, trong giờ sinh hoạt, tôi luôn nhắc nhở các em một số kĩ năng sống như thấy người lớn phải chào, xưng hô trong lớp phải thân thiện, rèn thói quen ăn sạch, uống sạch, giữ gìn về sinh các nhân và vệ sinh trường lớp. - 16 Thấy việc thì các em phải làm, không tỵ nạnh nhau, biết nhường nhịn giúp đỡ nhau trong học tập. Nữa phần còn lại của giờ sinh hoạt lớp là phần tổ chức trò chơi cho các em, những tiết mục biểu diễn văn nghệ của các nhóm hoặc tôi kể cho các em nghe những câu chuyện cổ tích, câu chuyện người tốt việc tốt mà tôi sưu tầm được... Do đó, giờ sinh hoạt của lớp tôi lúc nào cũng là giờ sôi nổi, luôn được các em yêu thích và mong đợi nhất. 4.Biện pháp 4: Tạo môi trường giao lưu thân thiện. Mục đích: Gây hứng thú cho học sinh, tạo điều kiện cho học sinh mạnh dạn, tự tin khi thể hiện mình trước nhiều người. Đối với không chỉ học sinh mà đối với tất cả chúng ta, các hoạt động văn hóa nghệ thuật sẽ giúp ta quên hết mệt mỏi, căng thẳng để tận hưởng những giờ phút thư giản giải trí, giúp tâm hồn thoải mái, cùng nhau tập luyện sẽ tạo nên mối quan hệ đoàn kết, gần gũi nhau hơn. Nhận thức rõ điều đó, tôi tổ chức cho các em tham gia các hoạt động văn hóa văn nghệ bằng nhiều hình thức khác nhau. Hằng tuần, lớp tôi có 1 tiết hoạt động vui chơi và 1 tiết sinh hoạt tập thể, trong các tiết đó, tôi thường tổ chức cho các em tham gia sinh hoạt theo chủ điểm bằng nhiều hình thức khác nhau như: Chủ điểm tháng 10 là “Kính yêu thầy cô giáo” thì tôi tổ chức cho các em thi văn nghệ với các bài hát về thầy cô ( tuần thứ nhất), thi vẽ tranh về thầy cô giáo ( tuần thứ ba)... các em có thể chuẩn bị nội dung thi cá nhân hoặc theo nhóm tuỳ thích. Hoặc trong tháng 12 chủ điểm là “Nhớ ơn anh bộ đội cụ Hồ” thì tôi cho các em sưu tầm về tranh ảnh anh bộ đội để giới thiệu trước lớp, tất cả những học sinh trong lớp đều là Ban giám khảo, những học sinh nào không sưu tầm được cũng có quyền xem - trao đổi và đánh giá tranh của bạn...Nói chung, tôi thay đổi nhiều hình thức sinh hoạt theo chủ điểm khác nhau nhằm tránh sự nhàm chán, gượng ép với các em. - 17 Ngoài việc cho học sinh tham gia trong lớp, tôi luôn động viên, khuyến khích các em tham gia các chương trình hoạt động đội như tập múa hát tập thể, sinh hoạt sao, thi vẽ tranh, xé dán tranh, thi báo ảnh và các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp khác…Các em còn tham gia vào đội văn nghệ trường, tham gia các hội diễn văn nghệ, các cuộc thi do trường hoặc cấp trên tổ chức. Qua các hoạt động ở lớp , ở trường đó, các em sẽ tạo được tinh thần đoàn kết, thái độ cộng tác khi tập luyện và được rèn luyện nhiều khi tham gia thi hoặc biểu diễn, rèn thói quen mạnh dạn, tự tin, tạo cho các em hứng thú say mê yêu thích khi được tham gia các hoạt động và cảm thấy yêu trường, yêu lớp hơn. Các em được tham gia vào sân chơi các bộ môn nghệ thuật lành mạnh, bổ ích, lý thú này giúp các em phát triển một cách toàn diện, đặc biệt về chân thiện mỹ. 4. Biện pháp 4: Phối hợp giữa nhà trường và phụ huynh. Mục đích: Phụ huynh quan tâm cùng giáo viên xây dựng lớp học nhằm giúp các em phát triển tốt hơn về cả thể chất lẫn tinh thần.. Đối với yêu cầu học theo mô hình trường Tiểu học mới yêu cầu có sự tham gia tích cực gia đình, cộng đồng trong việc phối hợp giảng dạy cho học sinh. Vì vậy, ngay từ cuộc họp phụ huynh đầu năm, tôi đã tuyên truyền sâu rộng về mục đích ý nghĩa của việc “Xây dựng lớp học thân thiện theo mô hình trường Tiểu học mới” là cần thiết giúp các em phát triển một cách toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần. Sau đó, tôi huy động phụ huynh cùng vào cuộc với giáo viên để cùng trang trí lớp học như xây dựng góc thư viện, xây dựng bản đồ cộng đồng, cũng như việc giáo dục, bồi dưỡng kiến thức cho các em ở nhà, những kiến thức về lịch sử địa phương... Để các em có thêm sự mạnh dạn tự tin, yêu thích trường, lớp, đoàn kết gần gũi với mọi người, có thái độ thân thiện hoà nhã, ở lớp, tôi phải thường xuyên thông báo, trao đổi với phụ huynh đối với những em còn rụt rè, nhút - 18 nhát để gia đình có khuyến khích, động viên thêm con em ở nhà, tập sự mạnh dạn, tự tin cho các em hơn khi phát biểu, nêu ý kiến trước đám đông. Những học sinh nào phụ huynh chưa ủng hộ cho con em mình tham gia hoạt động ngoài giờ lên lớp của nhà trường tôi cố gắng giải thích, thuyết phục và thực hiện việc làm có hiệu quả để phụ huynh thấy rằng muốn các em có những khoảng thời gian vui vẻ, thoải mái khi đến lớp thì không chỉ bắt các em học tốt, đạt thành tích cao là được, mà các hoạt động này cũng góp phần giúp các em phát triển một cách toàn diện hơn. Sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục cho học sinh là điều kiện tốt nhất để các em phát huy những khả năng vốn có của các em và là yếu tố quan trọng góp phần vào sự thành công trong công tác giáo dục cho các em. VI/KẾT QUẢ : Từ biện pháp nghiên cứu cách thức tổ chức lớp học, lập kế hoạch và tiến hành đầu tư xây dựng lớp học đến việc nghiên cứu đổi mới phương pháp giảng dạy và làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, tôi nhận thấy rằng học sinh đã có sự tiến bộ vượt bậc. Phải khẳng định rằng từ khi đầu tư xây dựng lớp học thân thiện theo mô hình trường Tiểu học mới, không khí lớp học của tôi lúc nào cũng vui vẻ, kĩ năng giao tiếp của học sinh tốt hơn, học sinh luôn có thái độ thân thiện đoàn kết với nhau, thân thiện với thầy cô giáo hay bất kỳ thành viên nào tới thăm lớp. Các em luôn có thái độ học tập tốt, và các em tự tay trang trí, tô điểm lớp học nên các em yêu thích lớp học của mình hơn. Cụ thể là từ đầu năm đến giờ, lớp tôi được các thầy cô giáo thực tập, thầy cô giáo trường bạn cũng như BGH nhà trường, quý thầy cô của Phòng, Sở, Bộ Giáo dục... về thăm lớp, học sinh lớp tôi không còn thấy rụt rè như trước mà luôn tỏ thái độ vui vẻ, hiếu khách, tự tin trong học tập, giao tiếp và mạnh dạn thể hiện những gì mình biết trước đám đông, tham gia tốt các hoạt động trong học góp phần vào sự thành công cho giờ dạy. Kết quả theo dõi khảo sát đến giữa học kì II năm học 2012-2013 thu được như sau: - 19 TSHS NỘI DUNG KHẢO SÁT 32 em/ 13 nữ SL TL HS tự tin, hoà đồng trong học tập, sinh hoạt 29 em 90.6 % HS thiếu tự tin trong hoạt động học tập 1 em 3.1 % HS chỉ tham gia hoạt động học tập 2 em 6.3 % Ngoài ra, từ đầu năm đến nay, lớp cũng đạt được nhiều thành tích nổi trội như : - Giải nhất hội thi văn nghệ chủ đề “ Tri ân thầy cô giáo”. - Giải nhì thi vẽ tranh về thầy cô giáo. - Giải nhất hội thi sưu tầm và thuyết trình báo ảnh về anh bộ đội. - Và thành tích học tập của lớp qua đợt kiểm tra giữa học kỳ II cũng khá cao: (Toán: Giỏi : 26 em, Khá: 6 em; Tiếng Việt: Giỏi: 28 em, khá: 4 em) Từ những kết quả trên, tôi nhận tôi cảm thấy rất vui vì qua quá trình đầu tư xây dựng lớp học thân thiện, không những giúp các học sinh trong lớp phát huy được những bản chất tốt đẹp như tự tin, sáng tạo, yêu thương, đoàn kết... mà các em cũng đảm bảo tiếp thu được đầy đủ những kiến thức trong chương trình giáo dục và những kiến thức cần thiết cho cuộc sống. VII/KẾT LUẬN: Qua quá trình đầu tư nghiên cứu và tiến hành xây dựng lớp học thân thiện theo mô hình trường Tiểu học mới, tôi nhận thấy rằng học sinh đã tiến triển rõ nét hơn. Đến nay học sinh lớp tôi có nhiều tiến bộ, không còn các tình trạng như: học sinh rụt rè nhút nhát ngại phát biểu, lớp học nặng nề, học sinh không đoàn kết giúp nhau trong học tập...Nhưng để đạt được kết quả này không phải trong một vài ngày, vài tuần mà người giáo viên phải nỗ lực nghiên cứu sáng tạo, lên kế hoạch từ đầu năm và xây dựng trong cả một quá trình lâu dài để lớp học thân thiện luôn là môi trường giúp các em phát triển một cách toàn diện nhất. - 20 Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân trong quá trình đầu tư học tập, nghiên cứu tài liệu, học hỏi đồng nghiệp. Tuy nhiên, các biện pháp tôi đã áp dụng như trên chắc chắn chưa phải là tối ưu nhất. Kính mong nhận được sự đóng góp của Hội đồng xét duyệt SKKN cũng như của đồng nghiệp để đề tài “Xây dựng lớp học thân thiện theo mô hình trường Tiểu học mới” của tôi đạt kết quả cao hơn. VIII. ĐỀ NGHỊ: * Đối với cấp sở, phòng giáo duc: - Cần tạo nhiều điều kiện để các giáo viên đang dạy trong chương trình dự án có cơ hội được đi thăm quan, dự giờ học tập mô hình lớp học của các đơn vị bạn, nhất là các trường đã áp dụng dạy chương trình này trước. * Đối với nhà trường và tổ chuyên môn: - Cần tạo điều kiện về cơ sở vật chất để thuận tiện cho giáo viên trong việc đầu tư trang trí lớp học và làm đồ dùng dạy học. * Đối với phụ huynh, học sinh: - Cần quan tâm tạo điều kiện để các em có thời gian học ở nhà. -Chuẩn bị đầy đủ đồ dùng học tập khi các em đến lớp. Trên đây là một số biện pháp “Xây dựng lớp học thân thiện theo mô hình trường Tiểu học mới” nhằm tạo cho các em môi trường học tập và phát triển một cách toàn diện nhất. Tôi rất mong được sự góp ý của Hội đồng khoa học các cấp để bản thân rút kinh nghiệm bổ sung nội dung đề tài hoàn hảo hơn và có tính thiết thực . Tất cả những điều trên đều góp phần để thực hiện tốt mục tiêu của giáo dục Tiểu học. Tam Kỳ , ngày 4 tháng 04 năm 2013 Người viết