Tài liệu Một số ý kiến nhằm nâng cao sức cạnh tranh của công ty cơ khí hà nội g

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu N-íc ta trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ kÕ hoach ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa. Cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nµy lµ sù thay ®æi c¨n b¶n vai trß cña nhµ n-íc vµ thÞ tr-êng trong nÒn kinh tÕ. C¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cã quyÒn tù chñ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh vµ c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng. C¹nh tranh lµ c¬ chÕ vËn hµnh chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, lµ ®éng lùc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. §èi víi mçi chñ thÓ doanh nghiÖp, c¹nh tranh ®Ó t¹o søc Ðp øng dông khoa häc c«ng nghÖ, c«ng nghÖ tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt, c¶i tiÕn c«ng nghÖ thiÕt bÞ s¶n xuÊt vµ ph-¬ng thøc qu¶n lÝ nh»m n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh. Trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh c¸c doanh nghiÖp yÕu sÏ bÞ ®µo th¶i, doanh nghiÖp míi xuÊt hiÖn. Doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ tiÕp tôc tån t¹i vµ ph¸t triÓn, nhê ®ã mµ nguån lùc x· héi ®-îc sö dông hîp lÝ. C¹nh tranh t¹o ra sù ®a d¹ng cña s¶n phÈm vµ dÞch vô còng chÝnh lµ t¹o ra nhiÒu sù lùa chän cho kh¸ch hµng vµ ng-êi tiªu dïng. C«ng ty C¬ KhÝ Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp nhµ n-íc chuyªn chÕ t¹o m¸y c«ng cô vµ gia c«ng thiÕt bÞ phô tïng thay thÕ cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, c¸c lo¹i s¾t thÐp phôc vô cho ngµnh x©y dùng. C«ng ty ®· kh«ng ngõng v-¬n lªn, tù kh¼ng ®Þnh m×nh trong nÒn kinh tÕ míi. Víi c¸c s¶n phÈm cña m×nh c«ng ty ®· tõng b-íc t¹o lËp vµ n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng. Trong thêi gian kiÕn tËp t¹i C«ng ty C¬ KhÝ Hµ Néi, em ®-îc giao ®Ò t¯i: “Mét sè ý kiÕn nh´m n©ng cao søc c³nh tranh cña C«ng ty C¬ KhÝ H¯ Néi” Víi mong muèn gãp phÇn giòp C«ng ty n©ng cao kh° n¨ng c³nh tranh trªn thÞ tr-êng trong thêi gian tíi. Bµi viÕt gåm ba phÇn. -3- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn I: C¬ së lÝ luËn chung vÒ c¹nh tranh vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. PhÇn II: Thùc tr¹ng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña C«ng ty C¬ KhÝ Hµ Néi. PhÇn III: Mét sè ý kiÕn nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña C«ng ty C¬ KhÝ Hµ Néi. Do kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ cho nªn bµi viÕt nµy cßn nhiÒu thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®-îc sù ®ãng gãp ý kiÕn quÝ b¸u cña thÇy c« vµ c¸c c« chó trong C«ng ty ®Ó bµi viÕt cña em ®-îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n. -4- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn I: C¬ së lÝ luËn vÒ c¹nh tranh vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng I. ThÞ tr-êng vµ c¸c quy luËt kinh tÕ: 1. Kh¸i niÖm vµ chøc n¨ng thÞ tr-êng: a) kh¸i niÖm: ThÞ tr-êng lµ n¬i trao ®æi hµng ho¸ ®-îc s¶n xuÊt ra vµ h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ cïng víi mäi quan hÖ kinh tÕ gi÷a ng-êi víi ng-êi, liªn kÕt víi nhau th«ng qua trao ®æi hµng ho¸, th«ng qua ®ã ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶ vµ møc s¶n l-îng hµng ho¸ cÇn tiªu thô. ThÞ tr-êng ®ã lµ n¬i ®Þa ®iÓm diÔn ra sù trao ®æi mua b¸n, thÞ tr-êng cã thÓ lµ chî, cña hµng, së giao dÞch mµ ë ®ã cã sù c¹nh tranh cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ. §ã lµ c¹nh tranh gi÷a ng-êi mua, ng-êi b¸n s¶n xuÊt vµ tiªu dïng hµng ho¸ víi nhau ®Ó x¸c ®Þnh khèi l-îng hµng ho¸ tiªu thô c¬ chÕ thÞ tr-êng lµ guång m¸y ho¹t ®éng theo nªn kinh tÕ thÞ tr-êng thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo yªu cÇu cña c¬ chÕ kh¸ch quan ®iÒu tiÕt qu¸ tr×nh l-u th«ng hµng ho¸ theo quy luËt thÞ tr-êng. Do ®ã c¬ chÕ thÞ tr-êng ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ ®Ó lµm nÒn s¶n xuÊt c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu c©n b»ng gi¸ c¶, gi¸ trÞ gi÷a s¶n xuÊt vµ l-u th«ng mét c¸ch tÜnh t¹i ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c¬ b¶n cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ®ã lµ s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt nh- thÕ nµo, s¶n xuÊt cho ai. b) Chøc n¨ng cña thÞ tr-êng: -5- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ThÞ tr-êng lµ n¬i thõa nhËn c«ng dông x· héi cña c¸c s¶n phÈm cña hµng ho¸ chØ cã quan hÖ thÞ tr-êng míi biÕt vµ chÊp nhËn hµng ho¸. Trªn thÞ tr-êng ng-êi s¶n xuÊt, ng-êi tiªu thô hµng ho¸, mua nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt vµ ng-êi lao ®éng mua vÒ sinh ho¹t ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng. ThÞ tr-êng cßn lµ ®ßn bÈy kÝch thÝch s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, ®¶m b¶o s¶n xuÊt lu«n lu«n phï hîp víi nhu cÇu tiªu dïng v× khi s¶n xuÊt mang ra thÞ tr-êng, ng-êi s¶n xuÊt b¸n ®-îc hµng råi tiÕp tôc s¶n xuÊt dÉn ®Õn s¶n xuÊt ph¸t triÓn. ThÞ tr-êng kÝch thÝch lµm gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt. ThÞ tr-êng cßn lµ n¬i cung cÊp th«ng tin cùc k× quan träng gióp cho ng-êi s¶n xuÊt ®Ó s¶n xuÊt phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ hiÕu cña s¶n xuÊt. 2. C¸c quy luËt cña thÞ tr-êng: a) Quy luËt c¹nh tranh: C¹nh tranh lµ sù ganh ®ua, ®Êu tranh vÒ mÆt kinh tÕ gi÷a nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸ nh»m giµnh giËt nh÷ng ®iÒu thuËn lîi trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸ ®Ó thu ®-îc nhiÒu lîi Ých cao nhÊt cho m×nh. C¹nh tranh lµ quy luËt kinh tÕ cña s¶n xuÊt hµng ho¸, nã kh«ng phô thuéc vµo ý muèn chñ quan cña con ng-êi. Vai trß cña quy luËt c¹nh tranh: V× nã cã chøc n¨ng tÝch cùc, nã buéc ng-êi s¶n xuÊt th-êng xuyªn c¶i tiÕn kü thuËt s¶n xuÊt, øng dông khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt, ¸p dông ph-¬ng ph¸p qu¶n lÝ kinh tÕ cã hiÖu qu¶, ph¶i th-êng xuyªn thùc hµnh tiÕt kiÖm vµ n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt cho ng-êi lao ®éng ®Ó hao phÝ c¸ biÖt lu«n nhá h¬n b»ng hao phÝ x· héi. C¹nh tranh nã b×nh tuyÓn tiÕn bé, ®µo th¶i l¹c hËu ®Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn quy luËt c¹nh tranh cßn g©y ra sù ph©n ho¸ ng-êi s¶n xuÊt nhá lµm cho ng-êi s¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng cã ®iÒu kiÖn thuËn th× bÞ ph¸ s¶n. -6- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 b) Quy luËt cung cÇu: Cung vµ cÇu lµ nh÷ng ph¹m trï kinh tÕ cña s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸ cã quan hÖ mËt thiÕt víi thÞ tr-êng ®-îc gäi lµ quy luËt cung cÇu. CÇu lµ nhu cÇu cña x· héi ®-îc biÓu hiÖn trªn thÞ tr-êng ®-îc ®¶m b¶o b»ng mét l-îng tiÒn t-¬ng øng th× ng-êi ta gäi lµ nhu cÇu cã kh¶ n¨ng. Quy m« cña cÇu phô thuéc vµo tæng sè tiÒn mµ ng-êi d©n dïng ®Ó mua t- liÖu sinh ho¹t, ng-êi s¶n xuÊt dïng ®Ó mua t- liÖu s¶n xuÊt vµ dÞch vô trong tõng thêi k× nhÊt ®Þnh. Cung lµ tæng sè nh÷ng hµng ho¸ cã ë trªn thÞ tr-êng hoÆc cã kh¶ n¨ng cung cÊp cho thÞ tr-êng. Cung lµ kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt nh-ng kh«ng ®ång nhÊt víi s¶n xuÊt v× ng-êi s¶n xuÊt ra ®Ó tù dïng mµ kh«ng mang ra thÞ tr-êng hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng mang ra thÞ tr-êng. Cung cÇu cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi nhau, t¸c ®éng qua l¹i, cÇu x¸c ®Þnh cung, cung x¸c ®Þnh cÇu. CÇu x¸c ®Þnh cung ®Ó c¬ cÊu khèi l-îng chñng lo¹i hµng ho¸, cßn cung x¸c ®Þnh cÇu chÝnh lµ cung t¹o ra cÇu th«ng qua chñng lo¹i gi¸ c¶ cña hµng ho¸. MÆt hµng nµo -a chuéng t¸c ®éng ®Õn cÇu lµm cho cÇu t¨ng lªn. c) Quy luËt gi¸ c¶: Gi¸ c¶ thÞ tr-êng lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ thÞ tr-êng , do sù tho¶ thuËn gi÷a ng-êi mua vµ ng-êi b¸n. II. C¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng: 1. Kh¸i niÖm c¹nh tranh: Kh¸i niÖm vÒ c¹nh tranh ®-îc nhiÒu t¸c gi¶ tr×nh bµy d-íi nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau, trong c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña nÒn kinh tÕ x· héi. D-íi thêi k× Chñ nghÜa T- b¶n ph¸t triÓn v-ît bËc, M¸c quan niÖm r»ng “C³nh tranh TBCN l¯ sù ganh ®ua, sù ®Êu tranh gay g¾t gi÷a c¸c nhµ Tb¶n nh»m giµnh giËt nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô -7- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 h¯ng ho² ®Ó thu ®­îc lîi nhuËn siªu ng³ch”. Chð nghÜa T­ b°n ph²t triÓn ®Õn ®Ønh ®iÓm chuyÓn sang Chñ nghÜa §Õ quèc råi suy vong vµ cho ®Õn ngµy nay kinh tÕ ThÕ giíi ®· dÇn ®i vµo quü ®¹o cña sù æn ®Þnh víi su h-íng chñ ®¹o lµ h«i nhËp, hoµ ®ång gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ, c¬ chÕ ho¹t ®éng lµ c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lÝ ®iÒu tiÕt cña nhµ n-íc th× kh¸i niÖm c¹nh tranh ®· mÊt h¼n tÝnh chÝnh trÞ nh-ng vÒ b¶n chÊt th× nã vÉn kh«ng thay ®æi: C¹nh tranh vÉn lµ sù ®Êu tranh gay g¾t, sù ganh ®ua gi÷a c¸c tæ chøc, c¸c doang nghiÖp nh»m giµnh giËt nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh ®Ó ®¹t ®-îc môc tiªu cña tæ chøc, cña doanh nghiÖp ®ã. Trong kinh tÕ thÞ tr-êng c¹nh tranh lµ sù sèng cßn cña mçi doanh nghiÖp, c¹nh tranh cã thÓ ®-îc hiÓu lµ sù ganh ®ua gi÷ c¸c doanh nghiÖp trong viÖc giµnh mét nh©n tè s¶n xuÊt hoÆc kh¸ch hµng nh»m n©ng cao vÞ thÕ cña m×nh trªn thÞ tr-êng, ®Ó ®¹t ®-îc môc tiªu kinh doanh cô thÓ. VÝ dô nh- lîi nhuËn, doanh sè hoÆc thÞ phÇn. C¹nh tranh trong mét m«i tr-êng nh- vËy ®ång nghÜa víi ganh ®ua: Ganh ®ua vÒ gi¸ c¶, sè l-îng, dÞch vô hoÆc kÕt hîp gi÷a c¸c yÕu tè nµy víi c¸c nh©n tè kh¸c ®Ó t¸c ®éng lªn kh¸ch hµng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng c¹nh tranh c¸c tÝn hiÖu gi¸ c¶, lîi nhuËn t¹o lªn sù kÝch thÝch gi÷a c¸c doanh nghiÖp tõ n¬i t¹o ra gi¸ trÞ thÊp h¬n sang n¬i cao gi¸ trÞ cao h¬n, viÖc ph©n cÊp qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh cho doanh nghiÖp sÏ thóc ®Èy ph©n bæ hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc khan hiÕm cña x· héi, t¨ng phóc lîi cho ng-êi tiªu dïng vµ t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng th«ng qua ®æi míi thay ®æi kü thuËt vµ tiÕn bé cña toµn bé nÒn kinh tÕ. 2. Vai trß c¹nh tranh: Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh, c¹nh tranh diÔn ra liªn tôc vµ ®-îc vÝ nh­ mét cuéc ®ua “marat«ng” vÒ kinh tÕ kh«ng cã ®Ých cuèi cïng. Ai c¶m nhËn ®-îc ®Ých sÏ trë thµnh nhÞp cÇu cho c¸c ®èi thñ c¹nh tranh v-¬n lªn phÝa tr-íc. Trong cuéc ®ua nµy ng-êi ch¹y tr-íc sÏ lµ ®Ých ®Ó ng-êi sau v-¬n tíi do ®ã khã cã thÓ ®o¸n tr-íc ®-îc ®iÒu g× sÏ x¶y ra ë nh÷ng chÆng ®-êng kh¸c nhau. -8- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Mçi doanh nghiÖp kh«ng thÓ lÈn tr¸nh ®-îc c¹nh tranh v× lµm nhvËy lµ cÇm ch¾c sù ph¸ s¶n, ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh, ®ãn tr-íc c¹nh tranh, s¨n sµng linh ho¹t sö dông c¸c c«ng cô c¹nh tranh h÷u hiÖu cña m×nh. §iÒu nµy dÔ nhËn thÊy nhÊt ë vai trß c¹nh tranh: Thø nhÊt: C¹nh tranh buéc doanh nghiÖp ph¶i: -Tèi -u ho¸ c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh -Kh«ng ngõng ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt kinh doanh. -Nhanh chãng tiÕp cËn c¬ héi kinh doanh míi. -Kh«ng ngõng phôc vô tèt h¬n nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng cuèi cïng. Thø hai: C¹nh tranh lµm cho gi¸ c¶ hµng ho¸ dÞch vô gi¶m xuèng nh-ng chÊt l-îng l¹i ®-îc n©ng cao kÝch thÝch søc mua lµm t¨ng tèc ®é t¨ng tr-ëng cña nÒn kinh tÕ. Thø ba: C¹nh tranh lµ ®éng lùc thóc ®Èy ®æi míi. Thø t-: C¹nh tranh lµ c¸i n«i nu«i d-ìng ®µo t¹o c¸c nhµ kinh doanh giái vµ ch©n chÝnh. Tãm l¹i: C¹nh tanh lµ sù v-¬n lªn m¹nh mÏ cña c¸c nhµ s¶n xuÊt ®Ó s¶n xuÊt mét c¸ch dÔ dµng c¸c lo¹i s¶n phÈm hµng ho¸, chiÕm lÜnh, më réng thÞ tr-êng vµ thu ®-îc lîi nhuËn cao. C¹nh tranh lµm cho nÒn kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn lµ ®iÒu kiÖn quan träng ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt, tiÕn bé vÒ kü thuËt, t¹o ®iÒu kiÖn gi¸o dôc tÝnh n¨ng ®éng th¸o v¸t cho c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh. Nh-ng bªn c¹nh ®ã vÉn cßn nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i cÇn ph¶i gi¶i quyÕt nh- c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh dÉn ®Õn thiÖt h¹i cho c¶ ng-êi s¶n xuÊt lÉn ng-êi tiªu dïng nh÷ng thñ ®o¹n lõa bÞp, hµng gi¶, hµng lËu. 3. C¸c lo¹i h×nh c¹nh tranh: -9- Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i c¹nh tranh dùa trªn c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. 3.1- C¨n cø vµo c¸c chñ thÓ tham gia thÞ tr-êng: *) C¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng-êi b¸n víi ng-êi mua: lµ cuéc c¹nh tranh diÔn ra theo quy luËt “Mua rÎ, b²n ®¾t” nh÷ng ng­êi b²n muèn b²n nh÷ng s¶n phÈm cña m×nh víi gi¸ cao nhÊt, ng-îc l¹i nh÷ng ng-êi mua l¹i cã tham väng mua ®-îc hµng ho¸ víi gi¸ rÎ. Hai lùc l-îng nµy h×nh thµnh lªn hai phÝa cung cÇu trªn thÞ tr-êng. Gi¸ cuèi cïng (Gi¸ c©n b»ng) lµ gi¸ thèng nhÊt gi÷a ng-êi mua vµ ng-êi b¸n sau mét qu¸ tr×nh mÆc c¶ víi nhau mµ theo ®ã ho¹t ®éng B¸n - Mua ®-îc thùc hiÖn. *) C¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng-êi mua víi nhau: Lµ cuéc c¹nh tranh dùa trªn c¬ së quy luËt cung cÇu. Khi l-îng cung mét lo¹i hµng ho¸ dÞch vô nµo ®ã mµ thÊp h¬n so víi nhu cÇu tiªu dïng th× cuéc c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng-êi mua sÏ trë lªn quyÕt liÖt. Lóc ®ã gi¸ c¶ hµng ho¸ dÞch vô sÏ t¨ng vät nh-ng do hµng ho¸ dÞch vô khan hiÕm lªn ng-êi mua vÉn chÊp nhËn gÝa cao ®Ó mua thø mµ m×nh cÇn. KÕt qu¶ lµ ng-êi b¸n thu ®-îc lîi nhuËn cao, cßn ng-êi mua th× mÊt thªm mét sè tiÒn. §©y lµ cuéc canh tranh mµ theo ®ã nh÷ng ng-êi mua sÏ bÞ thiÖt cßn ng-êi b¸n sÏ ®-îc lîi. *) c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ng-êi b¸n víi nhau: §©y lµ cuéc c¹nh tranh chÝnh trªn thÞ tr-êng tÝnh gay go khèc liÖt nhÊt mµ cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh víi nhau, thñ tiªu nhau ®Ó giµnh giËt kh¸ch hµng vµ thÞ tr-êng lµm cho gi¸ c¶ kh«ng ngõng gi¶m xuèng vµ ng-êi mua sÏ ®-îc lîi kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ doanh nghiÖp nµo chiÕn th¾ng trong cuéc c¹nh tranh nµy lµ viÑec t¨ng doanh sè tiªu thô, t¨ng tû lÖ thÞ phÇn cïng víi nã lµ viÖc t¨ng lîi nhuËn, t¨ng ®Çu t- chiÒu s©u, më réng s¶n xuÊt. Thùc tÕ cho thÊy khi s¶n xuÊt hµng ho¸ cµng ph¸t triÓn sè ng-êi b¸n cµng t¨ng lªn th× c¹nh tranh còng cµng quyÕt liÖt. Trong qu¸ tr×nh Êy, mét mÆt nã sÏ g¹t ra khái thÞ tr-êng nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng cã chiÕn l-îc - 10 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c¹nh tranh thÝch hîp, mÆt kh¸c nã l¹i më ®-êng cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c l¾m ch¾c ®­îc vñ khÝ c³nh tranh thÞ tr­êng v¯ gi²m chÊp nhËn “luËt ch¬i” ph¸t triÓn. 3.2- C¨n cø vµo møc ®é tÝnh chÊt c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng: *) C¹nh tranh hoµn h¶o: lµ h×nh thøc c¹nh tranh mµ trªn thÞ tr-êng cã rÊt nhiÒu ng-êi b¸n vµ kh«ng cã ng-êi nµo cã -u thÕ ®Ó cung øng mét sè l-îng hµng ho¸ dÞch vô ®ñ quan träng ®Ó ¶nh h-ëng tíi gi¸ c¶ trªn thÞ tr-êng. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ hä s¶n xuÊt vµ b¸n s¶n phÈm hµng ho¸ cña m×nh t¹i mét møc gi¸ hiÖn hµnh trªn thÞ tr-êng. V× vËy mét h·ng c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng c¹nh tranh hoµn h¶o kh«ng cã lÝ do g× ®Ó b¸n víi møc gi¸ rÎ h¬n møc gÝa trªn thÞ tr-êng, h¬n n÷a nã còng kh«ng thÓ t¨ng gi¸ cña m×nh lªn cao h¬n møc gi¸ thÞ tr-êng, v× nÕu thÕ doanh nghiÖp ch¼ng b¸n ®-îc g× vµ ng-êi tiªu dïng sÏ ®i mua víi móc gi¸ rÎ h¬n tõ phÝa c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp chØ cßn c¸ch thÝch øng víi gi¸ trªn thÞ tr-êng vµ t×m mäi biÖn ph¸p gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ra mét sè l-îng s¶n phÈm ë møc gi¸ giíi h¹n mµ t¹i ®ã chi phÝ b»ng doanh thu cËn biªn ®Ó tèi ®a ho¸ l¬Þ nhuËn cña m×nh. §èi thÞ tr-êng c¹nh tranh hoµn h¶o th× kh«ng cã nh÷ng hiÖn t-îng cung cÇu gi¶ t¹o, kh«ng bÞ h¹n chÕ bëi c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh cña nhµ n-íc. V× vËy trong thÞ tr-êng nµy gi¸ c¶ thÞ tr-êng sÏ tiÕn tíi møc chi phÝ s¶n xuÊt. *) C¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o: NÕu c¹nh tranh hoµn h¶o lµ c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng mµ c¸c s¶n phÈm trªn tõng lo¹i thÞ tr-êng ®-îc xem lµ ®ång nhÊt víi nhau th× c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o lµ c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng mµ phÇn lín c¸ s¶n phÈm kh«ng ®ång nhÊt víi nhau. Mçi lo¹i s¶n phÈm cã thÓ cã nhiÒu nh·n hiÖu kh¸c nhau, mÆc dï sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c s¶n phÈm lµ kh«ng ®¸ng kÓ. Mçi lo¹i nh·n hiÖu l¹i cã uy tÝn, h×nh ¶nh kh¸c nhau. C¸c ®iÒu kiÖn mua b¸n rÊt kh¸c nhau ng-êi b¸n cã thÓ cã uy tÝn, sù - 11 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®éc ®¸o kh¸c ®èi víi ng-êi mua do nhiÒu lÝ do kh¸c, nh- kh¸ch hµng quen, g©y ®-îc lßng tin tõ tr-íc, s¶n phÈm cã tªn tuæi l©u ®êi trªn thÞ tr-êng. Trong thÞ tr-êng nµy, ng-êi b¸n l«i kÐo kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh b»ng nhiÒu c¸ch nh- qu¶ng c¸o, khuyÕn m¹i, ph-¬ng thøc thanh to¸n, ph-¬ng thøc b¸n hµng. Lo¹i h×nh c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o nµy rÊt phæ biÕn trong giai ®o¹n hiÖn nay. *) C¹nh tranh ®éc quyÒn: Lµ c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng mµ ë ®ã cã mét sè ng-êi b¸n mét sè s¶n phÈm thuÇn nhÊt hoÆc nhiÒu ng-êi b¸n mét sè s¶n phÈm kh«ng ®ång nhÊt. Hä cã thÓ kiÓm so¸t gÇn nh- toµn bé sè l-îng s¶n phÈm hay hµng ho¸ b¸n ra thÞ tr-êng. ThÞ tr-êng nµy cã sù pha trén gi÷a ®éc quyÒn vµ c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ ®éc quyÒn. §iÒu kiÖn ra nhËp hoÆc rót lui ra khái thÞ tr-êng nµy cã nhiÒu trë ng¹i do vèn ®Çu t- lín hoÆc ®éc quyÒn vÒ bÝ quyÕt c«ng nghÖ. ThÞ tr-êng c¹nh tranh ®éc quyÒn kh«ng cã c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ mµ mét sè ng-êi b¸n toµn quyÒn quyÕt ®Þnh gi¸ c¶. Hä cã thÓ ®Þnh gi¸ cao h¬n hoÆc thÊp h¬n gi¸ thÞ tr-êng tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm t¸c dông cña tõng lo¹i s¶n phÈm, cèt sao cuèi cïng hä thu ®-îc lîi nhuËn tèi ®a. Nh÷ng doanh nghiÖp nhá tham gia thÞ tr-êng nµy ph¶i chÊp nhËn b¸n hµng theo gi¸ c¶ cña nh÷ng nhµ ®éc quyÒn. Trong thùc tÕ cã t×nh tr¹ng ®éc quyÒn x¶y ra nÕu kh«ng cã s¶n phÈm nµo thay thÕ s¶n phÈm ®éc quyÒn hoÆc c¸c nhµ ®éc quyÒn liªn kÕt víi nhau. §éc quyÒn g©y trë ng¹i cho viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt lµm ph-¬ng h¹i cho ng-êi tiªu dïng. V× vËy mµ ë mét sè n-íc cã luËt chèng ®éc quyÒn nh»m chèng l¹i sù liªn minh gi÷a c¸c nhµ kinh doanh. 3.3- C¨n cø vµo ph¹m vi ngµnh kinh tÕ: *) C¹nh tranh trong néi bé ngµnh: Lµ cuéc c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ doanh nghiÖp trong cïng mét ngµnh s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét lo¹i hµng ho¸, dÞch vô nµo ®ã. Trong cuéc c¹nh tranh nµy, c¸c chñ doanh nghiÖp t×m mäi c¸ch th«n tÝnh lÉn nhau, giµnh kh¸ch hµng vÒ m×nh. BiÖn ph¸p cña c¹nh tranh chñ yÕu lµ c¶i tiÕn kü thuËt, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m - 12 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 chi phÝ s¶n xuÊt nh»m lµm gi¶m gi¸ trÞ c¸ biÖt cña hµng ho¸ do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra thÊp h¬n gi¸ trÞ x· héi ®Ó thu ®-îc nhiÒu lîi nhuËn siªu ngh¹ch. KÕt qu¶ cña c¹nh tranh lµ kü thuËt s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt trung b×nh trong mét ngµnh s¶n xuÊt thay ®æi. Gi¸ trÞ x· héi cña hµng ho¸ ®-îc x¸c ®Þnh l¹i, tû suÊt lîi nhuËn gi¶m xuèng ®ång thêi c¸c doanh nghiÖp chiÕn th¾ng sÏ më réng ph¹m vi ho¹t ®éng cña m×nh trªn thÞ tr-êng, nh÷ng doanh nghiÖp thua cuéc sÏ ph¶i thu hÑp kinh doanh thËm chÝ bÞ ph¸ s¶n. *) C¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh: lµ cuéc c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ doanh nghiÖp hay ®ång minh gi÷a c¸c nhµ doanh nghiÖp trong ngµnh kinh tÕ víi nhau, nh»m giµnh lîi nhuËn cao nhÊt. Trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh c¸c doanh nghiÖp lu«n bÞ hÊp dÉn bëi c¸c ngµnh cã lîi nhuËn cao h¬n. Sù di chuyÓn nµy sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh v« h×nh dung ®· h×nh thµnh lªn mét sù ph©n phèi vèn hîp lÝ gi÷a c¸c ngµnh s¶n xuÊt ®Ó råi kÕt qu¶ cuèi cïng lµ c¸c chñ doanh nghiÖp ®Çu t- víi c¸c ngµnh kh¸c víi cïng mét sè vèn chØ thu ®-îc mét lîi nhuËn nh- nhau tøc lµ h×nh thµnh tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cho tÊt c¶ c¸c ngµnh. III. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp: 1. Kh¸i niÖm vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp: Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ kh¶ n¨ng, n¨ng lùc mµ doanh nghiÖp cã thÓ tù duy tr× vÞ trÝ cña nã mét c¸ch l©u dµi vµ cã ý trÝ trªn thÞ tr-êng c¹nh tranh b¶o ®¶m thùc hiÖn mét tû lÖ lîi nhuËn thÊp nhÊt b»ng tû lÖ ®ßi hái cho viÖc tµi trî cho nh÷ng môc tiªu cña doanh nghiÖp, ®ång thêi thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu mµ doanh nghiÖp ®· ®Ò ra. 2. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña viÖc t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh: C¹nh tranh lµ mét quy luËt tÊt yÕu b¾t buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i chÊp nhËn vµ tu©n thñ, thùc chÊt cña viÖc t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ t¹o ra ngµy mét nhiÒu h¬n c¸c -u thÕ vÒ tÊt c¶ c¸c mÆt: Gi¸ c¶, gi¸ trÞ sö dông cña - 13 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 s¶n phÈm, uy tÝn, tiªu thô. Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng c¹nh tranh lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, c¸c doanh nghiÖp khi tham gia vµo thÞ tr-êng th× ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh, tu©n theo c¸c quy luËt c¹nh tranh. C¸c ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng khã kh¨n h¬n buéc c¸c doanh nghiÖp kh«ng ngõng phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ ®Ó gi¶m gi¸ thµnh, gi¸ b¸n s¶n phÈm, thùc hiÖn gi¸ trÞ sö dông s¶n phÈm, tæ chøc tèt hÖ thèng tiªu thô ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¹nh tranh thÞ tr-êng. §Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay, do t¸c ®éng cña tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ nªn nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng n©ng lªn ë møc cao h¬n rÊt nhiÒu. §Ó ®¸p øng kÞp thêi c¸c nhu cÇu, c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng ®iÒu tra nghiªn cøu thÞ tr-êng, t×m hiÓu nhu cÇu kh¸ch hµng. Doanh nghiÖp nµo nhanh ch©n h¬n, doanh nghiÖp ®ã sÏ chiÕn th¾ng vµ ®iÒu nµy lµm cho c¹nh tranh ngµy cµng quyÕt liÖt h¬n. ë n-íc ta, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ bao cÊp tr-íc ®©y c¹nh tranh kh«ng x¶y ra, c¸c doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lo l¾ng c¶ ®Çu vµo lÉn ®Çu ra, kh«ng ph¶i lo c¹nh tranh, vµ do ®ã rÊt thô ®éng, chØ biÕt s¶n xuÊt theo lÖnh cña cÊp trªn chø kh«ng biÕt ®Õn nhu cÇu cña x· héi. V× vËy khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, nhiÒu doanh nghiÖp nhµ n-íc rÊt khã kh¨n vÊt v¶ ®Ó thÝch nghi víi c¬ chÕ míi. §Ó c¹nh tranh vµ ®øng v÷ng tr-íc c¸c ®èi thñ míi lµ c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp liªn doanh víi n-íc ngoµi cã vèn nhiÒu vµ kü thuËt cao l¹i dÇy d¹n kinh nghiÖm trong c¹nh tranh. V× vËy n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc nãi riªng võa lµ sù cÇn thiÕt cho sù tån t¹i cña doanh nghiÖp võa lµ ®Ó t¨ng tÝnh c¹nh tranh thóc ®Èy nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¸t triÓn. 3. C¸c tiªu thøc ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp: 3.1- ThÞ phÇn cña doanh nghiÖp trªn toµn bé thÞ phÇn: §©y lµ mét chØ tiªu th-êng ®-îc sö dông ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh - 14 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nghiÖp. Khi xem xÐt chØ tiªu nµy ng-êi ta th-êng xem xÐt c¸c lo¹i thÞ phÇn sau: -ThÞ phÇn cña c«ng ty so víi toµn bé thÞ tr-êng: §©y lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a doanh sè cña c«ng ty so víi toµn thÞ tr-êng. -ThÞ phÇn cña c«ng ty so víi ph©n phóc mµ nã phôc vô lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a doanh sè cña c«ng ty so víi doanh sè cña toµn ph©n khóc. -ThÞ phÇn t-¬ng ®èi lµ tû lÖ so s¸nh vÒ doanh sè cña c«ng ty víi ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh nhÊt nã cho biÕt vÞ thÕ cña c«ng ty trong thÞ tr-êng nh- thÕ nµo. Th«ng qua sù biÕn ®éng cña c¸c chØ tiªu nµy mµ doanh nghiÖp biÕt m×nh ®ang ë vÞ trÝ nµo vµ cÇn ®Æt ra nh÷ng chiÕn l-îc hµnh ®éng nh- thÕ nµo. ¦u ®iÓm: ChØ tiªu nµy ®¬n gi¶n, dÔ tÝnh. Nh-îc ®iÓm: Khã ®¶m b¶o chÝnh x¸c do khã thu thËp ®-îc doanh sè chÝnh x¸c cña doanh nghiÖp. 3.2- Tû suÊt lîi nhuËn: ChØ tiª u ® -îc tÝnh = ( gi¸ b¸n - gi¸ thµnh) gi¸ b¸ n §©y lµ mét chØ tiªu tæng hîp, nã kh«ng chØ ph¶n ¸nh tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp mµ cßn thÓ hiÖn tÝnh hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ã. NÕu chØ tiªu nµy thÊp chøng tá c¹nh tranh rÊt gay g¾t vµ doanh nghiÖp còng ph¶i chÞu sù c¹nh tranh gay g¾t ®ã, vµ do vËy mét phÇn nµo ®ã chøng tá nã còng c¹nh tranh kh«ng kÐm g× c¸c ®èi thñ cña m×nh, ng-îc l¹i nÕu chØ tiªu nµy cao th× ®iÒu ®ã doanh nghiÖp ®ang kinh doanh rÊt thuËn lîi. 3.3- Tû lÖ chi phÝ marketing trªn tæng doanh thu: Th«ng qua chØ tiªu nµy doanh nghiÖp thÊy ®-îc hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh, nÕu cao cã - 15 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nghÜa lµ doanh nghiÖp ®Çu t- qu¸ nhiÒu vµo c«ng t¸c marketing mµ hiÖu qu¶ kh«ng cao. Xem xÐt tû lÖ chi phÝ marketing trªn tæng doanh thu ta thÊy nÕu chØ tiªu nµy cao chøng tá viÖc ®Çu t- cho kh©u marketing lµ t-¬ng ®èi lín ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i xem xÐt l¹i c¬ cÊu chi tiªu cña m×nh cã thÓ thay v× qu¶ng c¸o tiÕp thÞ rÇm ré c«ng ty sÏ t¨ng c-êng ®Çu t- chiÒu s©u ®Ó t¨ng lîi Ých l©u dµi. 4. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp: a) nh©n tè bªn trong: *) kh¶ n¨ng huy ®éng vµ sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn: Vèn (n¨ng lùc tµi chÝnh cña doanh nghiÖp) ®iÒu nµy quyÕt ®Þnh rÊt lín ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Cã vèn míi cã ®iÒu kiÖn ®Çu t- ph¸t triÓn, vèn lµ mét yÕu tè c¬ b¶n chñ yÕu t¹o lªn tµi s¶n h÷u h×nh cña doanh nghiÖp, nã quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt còng nh- n©ng cao tr×nh ®é kinh tÕ kü thuËt cña doanh nghiÖp c¶ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. NhvËy vèn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sè l-îng vµ chÊt l-îng cña s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra lµ yÕu tè tiÒn ®Ò t¹o ra n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng. Kh¶ n¨ng vÒ vèn dåi dµo, kÕt hîp víi viÖc sö dông hiÖu qu¶ lµ yÕu tè n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. HiÖu qu¶ cña viÖc sö dông vèn cã thÓ ®-îc ®¸nh gi¸ b»ng tû suÊt lîi nhuËn cña vèn ®Çu t-. Tû suÊt lîi nhuËn cµng cao cµng kÝch thÝch doanh nghiÖp t¸i ®Çu t- më réng s¶n xuÊt. Cïng víi qu¸ tr×nh ®Çu t- më réng s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh ®Çu t- chiÒu s©u. Bªn c¹nh ®ã, tû suÊt lîi nhuËn cµng cao còng lµ yÕu tè ®¹i biÓu cho mét l-îng ®Þa biÓu lín, ®©y lµ tiÒn ®Ò tÝch luü cao cho ®Çu t- ph¸t triÓn doanh nghiÖp. *) §æi míi c«ng nghÖ: - 16 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 C«ng nghÖ vµ m¸y mãc thiÕt bÞ: §ã lµ bé phËn c¬ b¶n t¹o ra s¶n phÈm, t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ngµy nay víi sù tiÕn bé cña khoa häc c«ng nghÖ, xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thÞ tr-êng vÒ sè l-îng, chñng lo¹i, chÊt l-îng, gi¸ c¶ s¶n phÈm, kh¶ n¨ng ®iÒu kiÖn cña doanh nghiÖp mµ lùa chän môc tiªu ph-¬ng h-íng tr×nh ®é ®æi míi c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng muèn t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, cÇn c¶i tiÕn n©ng cao chÊt l-îng cña s¶n phÈm. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thÞ tr-êng sè l-îng, chñng lo¹i, chÊt l-îng, gi¸ c¶ s¶n phÈm... t¹o s¶n phÈm míi ®æi míi c«ng nghÖ lµ viÖc lµm cña doanh nghiÖp do doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh, doanh nghiÖp ®-îc h-ëng kÕt qu¶ do ®æi míi c«ng nghÖ ®em l¹i vµ chÞu tr¸ch nhiÖm nÕu kh«ng thµnh c«ng. Ph¶i cã sù g¾n bã gi÷a chiÕn l-îc s¶n phÈm víi chiÕn l-îc c«ng nghÖ. *) §æi míi ®éi ngò nh©n lùc: Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¹o ra s¶n phÈm cho x· héi ng-êi lao ®éng kh«ng nh÷ng lµ yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ cßn lµ mét yÕu tè quan träng t¸c ®éng cã tÝnh quyÕt ®Þnh vµo viÖc ph¸t huy ®ång bé cã hiÖu qu¶ c¸c yÕu tè kh¸c. Qua nghiªn cøu thùc tÕ ë mét sè doanh nghiÖp n-íc ta vµ mét sè n-íc kh¸c trªn thÕ giíi, chóng ta cã thÓ nãi r»ng dï kh¶ n¨ng vÒ vèn, tæ chøc qu¶n lý vµ c«ng nghÖ cã dåi dµo hiÖn ®¹i bao nhiªu, còng sÏ trë thµnh v« Ých nÕu doanh nghiÖp ®ã së h÷u mét ®éi ngò c¸n bé vµ c«ng nh©n kü thuËt yÕu kÐm vÒ n¨ng lùc vµ tay nghÒ, hiÖu qu¶ sö dông ®ång vèn kh«ng cao thËm chÝ cßn cã kÕt qu¶ ng-îc l¹i víi môc tiªu cña doanh nghiÖp. §iÒu nµy ®ång nghÜa víi kh«ng n©ng cao ®-îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Do ®ã trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn mçi doanh nghiÖp ph¶i ph¸t huy ®-îc hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc cña m×nh ®ång thêi ngµy cµng n©ng cao sè l-îng còng nh- n©ng cao chÊt l-îng nguån nh©n lùc. b. Nh©n tè bªn ngoµi: - 17 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Bao gåm c¸c yÕu tè: C¸c giai ®o¹n trong chu kú kinh tÕ,nguån cung cÊp tÝn dông, tèc ®é t¨ng tr-ëng GDP, tû lÖ l¹m ph¸t,tû lÖ l·i suÊt, tû lÖ thÊt nghiÖp. -Tèc ®é t¨ng tr-ëng caolµm cho thu nhËp d©n c- t¨ng,kh¶ n¨ng thanh to¸n cña hä t¨ng dÉn ®Õn søc mua t¨ng. §©y lµ c¬ héi tèt cho c¸c nhµ doanh nghiÖp, nÕu doanh nghiÖp nµo n¾m ®-îc ®iÒu nµy vµ cã ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng ®-îc nhu cÇu kh¸ch hµng (sè l-îng, gi¸ b¸n, ch¸t l-îng,mÉu m·)th× ch¾c ch¾n doanh nghiÖp ®ã thµnh c«ngvµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao. -Khi nÒn kinh tÕ t¨ng tr-ëng víi tèc ®é cao th× hiÖu qu¶ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp lµ cao, kh¶ n¨ng tÝch tô vµ tËp chung t- b¶n lín. Hä sÏ ®Çu t- vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt víi tèc ®é cao vµ nh- vËy c¸c nhu cÇu c¸c tliÖu s¶n xuÊt l¹i t¨ng, c¸c doanh nghiÖp l¹i cã c¬ héi kinh doanh vµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao. -L·i xuÊt cho vay cña c¸c ng©n hµng còng cã ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp thiÕu vèn ph¶i ®i vay ng©n hµng. Khi l·i suÊt cho vay cña ng©n hµng cao dÉn ®Õn chi phÝ cña doanh nghiÖp t¨ng lªn do ph¶i tr¶ tiÒn l·i vay lín h¬n, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp kÐm ®i nhÊt lµ khi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cã tiÒm lùc m¹nh vÒ vèn. -Tû gi¸ hèi ®o¸i vµ gi¸ trÞ cña ®ång tiÒn trong n-íc cã t¸c ®éng nhanh chãng vµ s©u s¾c ®èi víi tõng quèc gia nãi chung vµ tõng doanh nghiÖp nãi riªng nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn trong nÒn kinh tÕ më. NÕu ®ång néi tÖ lªn gi¸ c¸c doanh nghiÖp trong n-íc sÏ gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh ë n-íc ngoµiv× khi ®ã gi¸ b¸n cóa hµng ho¸ tÝnh b»ng ®ång néi tÖ sÏ cao h¬n cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. H¬n n÷a khi ®ång néi tÖ lªn gi¸ sÏ khuyÕn khÝch nhËp khÈu vµ gi¸ hµng nhËp khÈu gi¶m vµ nh- vËy kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong n-íc sÏ bÞ gi¶m ngay trong thÞ tr-¬ngf trong n-íc. - 18 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ng-îc l¹i khi ®ång néi tÖ gi¶m gi¸, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp t¨ng lªn trªn thÞ tr-êng trong n-íc vµ thÞ tr-êng n-íc ngoµi, v× khi ®ã gÝa b¸n hµng ho¸ sÏ gi¶m so víi cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh kinh doanh hµng ho¸ do n-íc kh¸c s¶n xuÊt. *)C¸c yÕu tè vÒ chÝnh trÞ, luËt ph¸p Bao gåm: C¸c qui ®Þnh vÒ chèng ®äc quyÒn, b¶o vÖ luËt m«i tr-êng, c¸c luËt thuÕ, c¸c chÕ ®é d·i ngé ®Æc biÖt , c¸c qui ®Þnh trong lÜnh vùc ngo¹i th-¬ng, sù æn ®Þnh cña chÝnh phñ. -Mét thÓ chÕ chÝnh trÞ æn ®Þnh ,luËt ph¸p râ rµng më réng sÏ lµ c¬ së cho viÖc b¶o ®¶m sù thuËn lîi ,b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp tham gia c¹nh tranh vµ cã hiÖu qu¶. VÝ dô: c¸c luËt thuÕ cã ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn c¹nh tranh, b¶o ®¶m sù c¹nh tranh b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau vµ trªn mäi lÜnh vùc, thÕu xuÊt nhËp khÈu còng ¶nh h-ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong n-íc. *)C¸c yÕu tè vÒ v¨n ho¸ x· héi Gåm c¸c quan ®iÓm sèng, phong c¸ch sèng, tÝnh tÝch cùc tiªu dïng, tû lÖ t¨ng d©n sè, tû lÖ sinh ®Î. TÊt c¶ c¸c nhu cÇu ®ã ¶nh h-ëng ®Õn nhu cÇu thÞ tr-êng vµ do ®ã ®Õn ®iÒu kiÖn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Nh÷ng khu vùc kh¸c nhau mµ ë ®ã thÞ hiÕu tiªu dïng, nhu cÇu kh¸c nhau ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã chÝnh s¸ch s¶n phÈm vµ tiªu thô kh¸c nhau. *) C¸c nh©n tè tù nhiªn: C¸c nh©n tè tù nhiªn bao gåm tµi nguyªn thiªn nhiªn ®Êt n-íc, vÞ trÝ ®Þa lÝ, ph©n bè ®Þa lÝ cña c¸c tæ chøc kinh doanh. C¸c nh©n tè nµy t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi hoÆc khã kh¨n ban ®Çu cho qu¸ tr×nh kinh doanh cña mét doanh nghiÖp. NÕu tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó, vÞ trÝ ®Þa lÝ thuËn - 19 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 lîi sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®-îc chi phÝ (nguyªn vËt liÖu, chi phÝ vËn chuyÓn) vµ do ®ã t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh. H¬n n÷a vÞ trÝ ®Þa lÝ thuËn lîi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp khuyÕch tr-¬ng s¶n phÈm, më réng thÞ tr-êng. Ng-îc l¹i nh©n tè tù nhiªn kh«ng thuËn lîi sÏ t¹o ra khã kh¨n ban ®Çu cho doanh nghiÖp vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nã sÏ bÞ thuyªn gi¶m. *) C¸c nh©n tè thuéc m«i tr-êng ngµnh: C¸c ®èi thñ tiÒm n¨ng: ViÖc gia nhËp thÞ tr-êng cña c¸c doanh nghiÖp míi trùc tiÕp lµm gi¶m tÝnh chÊt quy m« c¹nh tranh do t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ khèi l-îng s¶n xuÊt trong ngµnh. Sù xuÊt hiÖn cña c¸c ®èi thñ míi cã kh¶ n¨ng g©y ra nh÷ng có sèc m¹nh cho c¸c doanh nghiÖp hiÖn t¹i v× th«ng th-êng nh÷ng ng-êi ®i sau th-êng cã nhiÒu c¨n cø cho viÖc gia quyÕt ®Þnh h¬n vµ nh÷ng chiªu bµi cña hä th-êng bÊt ngê. §èi thñ tiÒm n¨ng l¯ nh÷ng ng­êi m¯ ý t­ëng “nh°y v¯o cuéc” cða hä ®­îc h×nh th¯nh trong qu¸ tr×nh theo dâi, chøng kiÕn, ph©n tÝch vµ ®i ®Õn nh÷ng nhËn ®Þnh cña cuéc c¹nh tranh hiÖn ®¹i. TÝnh kh«ng hiÖn diÖn lµ mét bøc b×nh phong che ch¾n cho h-íng suy tÝnh vµ hµnh ®éng cña ®èi thñ tiÒm n¨ng. Søc Ðp c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp míi ra nhËp thÞ tr-êng ngµnh phô thuéc chÆt chÏ vµo c¸c ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña ngµnh vµ ®é hÊp dÉn cña thÞ tr-êng. §Ó chèng c¸c ®èi thñ c¹nh tranh tiÒm Èn, c¸c doanh nghiÖp th-êng xuÊt hiÖn c¸c chiÕn l-îc nh- ph©n biÖt s¶n phÈm n©ng cao chÊt l-îng, bæ sung thªm nh÷ng ®Æc ®iÓm míi cña s¶n phÈm, kh«ng ngõng c¶i tiÕn, hoµn thiÖn s¶n phÈm nh»m lµm cho s¶n phÈm cña m×nh cã nh÷ng ®a cùc ®iÓm kh¸c biÖt hoÆc næi tréi trªn thÞ tr-êng, hoÆc phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, tiªu thô. *) Søc Ðp cña ng-êi cung øng: - 20 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Víi vai trß lµ ng-êi cung cÊp c¸c yÕu tè ®Çu vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, quyÒn lùc c¸c nhµ cung øng ®-îc kh¼ng ®Þnh th«ng qua søc Ðp vÒ gi¸ nguyªn liÖu. Mét sè nh÷ng ®Æc ®iÓm sau cña ng-êi cung øng ¶nh h-ëng ®Õn cuéc c¹nh tranh trong ngµnh. -Sè l-îng ng-êi cung øng: ThÓ hiÖn møc cung cña nguyªn vËt liÖu vµ møc ®é lùa chän nhµ cung øng cña c¸ doanh nghiÖp cao hay thÊp. NhiÒu nhµ cung øng t¹o ra sù c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng nguyªn vËt liÖu, nã cã t¸c dông lµm gi¶m chi phÝ ®Çu vµo cho c¸c nhµ s¶n xuÊt. -TÝnh ®éc quyÒn cña nhµ cung øng t¹o ra cho hä nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó Ðp gi¸ nh÷ng nhµ s¶n xuÊt, g©y ra nh÷ng khã kh¨n cho viÖc thùc hiÖn c¹nh tranh b»ng gi¸ c¶. -Mèi liªn hÖ gi÷a c¸c nhµ cung øng vµ nhµ s¶n xuÊt. Khi nhµ cung øng ®ång thêi lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh cïng mét tæ chøc víi nhµ s¶n xuÊt th× tÝnh néi bé ®-îc ph¸t huy t¹o cho c¸c nhµ s¶n xuÊt cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn c¹nh tranh b»ng gi¸. §Ó gi¶m bít ¶nh h-ëng xÊu tõ phÝa c¸c nhµ cung øng c¸c nhµ doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã mèi quan hÖ tèt víi hä hoÆc mua cña nhiÒu ng-êi trong ®ã chän ra nhµ cung cÊp chÝnh, ®ång thêi tÝch cùc nghiªn cøu t×m nguyªn vËt liÖu thay thÕ, dù tr÷ nguyªn vËt liÖu hîp lÝ. *) Søc Ðp cña ng-êi mua (Kh¸ch hµng): Ng-êi nua tranh ®ua víi ngµnh b»ng c¸ch Ðp gi¸ gi¶m xuèng, mÆc c¶ ®Ó cã chÊt l-îng tèt h¬n vµ ®-îc phôc vô nhiÒu h¬n ®ång thêi cßn lµm cho c¸c ®èi thñ chèng l¹i nhau. TÊt c¶ ®Òu lµm tæn hao møc lîi nhuËn cña ngµnh nãi chung vµ cña doanh nghiÖp trong ngµnh nãi riªng. QuyÒn lùc cña mçi nhãm kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp phô thuéc vµo mét lo¹t c¸c ®Æc ®iÓm vÒ t×nh h×nh thÞ tr-êng cña nhãm vµ tÇm quan trong cña c¸c hµng ho¸ mµ kh¸ch hµng mua cña doanh nghiÖp. Nhãm kh¸ch hµng lµm m¹nh nÕu cã c¸c ®iÒu kiÖn sau. - 21 - Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 -Nhãm tËp trung hoÆc mua víi khèi l-îng lín so víi khèi l-îng hµng ho¸ b¸n ra cña ng-êi b¸n. -Nh÷ng hµng ho¸ mµ nhãm mua cña ngµnh chiÕm tû lÖ ®¸ng kÓ, quan träng trong c¸c choi phÝ hoÆc trong sè hµng ho¸ ph¶i mua cña nhãm. Kh¸ch hµng sÏ cã su h-íng chi tiªu hîp lÝ c¸c nguån lùc cÇn ®Ó mua hµng cña m×nh, ®Æc biÖt vÒ lÝ do gi¸ c¶ vµ sÏ mua mét c¸ch cã chän lùa. -Nh÷ng s¶n phÈm mµ nhãm mua cña doanh nghiÖp lµ theo ®óng tiªu chuÈn phæ biÕn vµ kh«ng cã g× kh¸c biÖt. Ng-êi mua ch¾c ch¾n cã thÓ t×m ®-îc ng-êi cung cÊp kh¸c vµ sÏ cã kh¶ n¨ng ®Ó doanh nghiÖp nµy chèng l¹i doanh nghiÖp kh¸c. -Nhãm chØ kiÕm ®-îc møc lîi nhuËn thÊp: Lîi nhuËn thóc ®Èy h¹ thÊp møc chi phÝ mua hµng. Cßn ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã møc lîi nhuËn cao nh×n chung Ýt ®Ó ý ®Õn gi¸ c¶ h¬n (TÊt nhiªn trong ®iÒu kiÖn hµng ho¸ ®ã kh«ng chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ). -Ng-êi mua cã ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ nhu cÇu, gi¸ c¶ trªn thÞ tr-êng, gi¸ thµnh cña nhµ cung cÊp. §iÒu nµy ®em l¹i cho ng-êi mua lîi thÕ m¹nh h¬n trong cuéc mÆc c¶ so víi tr-êng hîp hä chØ cã nh÷ng th«ng tin nghÌo nµn. §Ó chèng l¹i nh÷ng ®iÒu nµy th× viÖc lùa chän c¸c nhãm kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp ph¶i ®-îc xem xÐt nh- lµ mét chiÕn l-îc tèi quan träng. Mét doanh nghiÖp cã thÓ c¶i thiÖn ®-îc ®óng chiÕn l-îc cña m×nh b»ng c¸ch kiÕm nh÷ng kh¸ch hµng cã Ýt quyÒn lùc ®èi víi hä nhÊt. IV. C¸c c«ng cô chñ yÕu nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp: 1. C«ng cô cã tÝnh chiÕn l-îc: 1.1. ChiÕn l-îc s¶n phÈm: - 22 -