Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu.
Sau ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI (Th¸ng 12/1986), c¬ cÊu nÒn kinh
tÕ n-íc ta tõng b-íc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng theo ®Þnh h-íng x· héi
chñ nghÜa. Trong khi ®ã, khu vùc kinh tÕ quèc doanh gi÷ vai trß chñ ®¹o trong
nÒn kinh tÕ nh-ng l¹i ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ ®· k×m h·m sù ph¸t triÓn nÒn kinh
tÕ ®Êt n-íc.
Trong c¬ chÕ qu¶n lý míi, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trë thµnh yÕu tè
sèng cßn cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc th× c¸c doanh nghiÖp l¹i l©m vµo t×nh
tr¹ng khñng ho¶ng. BiÓu hiÖn râ nhÊt lµ thiÕu vèn vµ ph-¬ng thøc qu¶n lý vèn
kÐm hiÖu qu¶. §Ó tho¸t khái sù khñng ho¶ng vµ tån t¹i trong m«i tr-êng c¹nh
tranh víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc buéc ph¶i thay ®æi
ph-¬ng thøc qu¶n lý vèn vµ t¹o vèn trªn c¬ së ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ nguån
vèn huy ®éng ®-îc
ViÖc gi¶i quyÕt hai vÊn ®Ò trªn thùc chÊt lµ ®Ó t×m ra mét m« h×nh tæ chøc
doanh nghiÖp kh¸c cã kh¶ n¨ng thu hót vèn vµ qu¶n lý vèn thÝch hîp víi c¬ chÕ
thÞ tr-êng.
C«ng ty cæ phÇn lµ m« h×nh doanh nghiÖp ®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ t¹o vèn
vµ qu¶n lý vèn hiÖu qu¶ trong c¬ chÕ thÞ tr-êng. §¶ng vµ nhµ n-íc ta hÕt søc chó
träng m« h×nh nµy, coi ®ã lµ biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c doanh
NghiÖp nhµ n-íc hiÖn nay.
§Ó thùc hiÖn chñ tr-¬ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc, ChÝnh phñ vµ
c¸c bé, ngµnh h÷u quan ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt ®Ó h-íng dÉn vµ
chØ ®¹o viÖc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc, qua ®ã tõng b-íc x©y dùng
hoµn chØnh mét khung ph¸p luËt vÒ vÊn ®Ò nµy.
Tuy ®· ®¹t ®-îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ nh-ng ®Õn nay tèc ®é triÓn
khai cæ phÇn ho¸ vÉn rÊt chËm lµ do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. Trong bµi
kho¸ luËn nµy, em xin ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp
Nhµ n-íc vµ ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é cæ phÇn ho¸.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
KÕt cÊu cña kho¸ luËn gåm ba ch-¬ng:
Ch-¬ng I: Mét sè nhËn thøc chung vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ
n-íc ë n-íc ta.
Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc hiÖn nay
Ch-¬ng III: Mét sè khuyÕn nghÞ nh»m ®Èy nhanh tèc ®é cæ phÇn ho¸.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« ®· hÕt lßng h-íng dÉn gióp ®ì t«i hoµn
thµnh bµi kho¸ luËn nµy. Do kh¶ n¨ng cßn h¹n chÕ v× vËy, bµi kho¸ luËn nµy cßn
nhiÒu thiÕu sãt, rÊt mong c¸c thÇy, c« chØ b¶o thªm.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng I
Mét sè nhËn thøc chung vÒ cæ phÇn ho¸ doanh
nghiÖp nhµ n-íc ë n-íc ta.
I. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña c«ng ty cæ phÇn trong nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng
1.C¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp nhµ n-íc hiÖn nay
Doanh nghiÖp nhµ n-íc lµ tæ chøc kinh tÕ do nhµ n-íc ®Çu t- vèn, thµnh lËp
vµ tæ chøc qu¶n lý, ho¹t ®éng kinh doanh vµ ho¹t ®éng c«ng Ých ®Ó thùc hiÖn c¸c
nhiÖm vô kinh tÕ do nhµ n-íc giao.
Trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung tr-íc ®©y doanh nghiÖp nhµ n-íc
®-îc bao cÊp tõ ®Çu ®Õn cuèi cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, h¹ch to¸n kinh
tÕ chØ lµ h×nh thøc, nªn môc tiªu lîi nhuËn th-êng ®-îc xem nhÑ.
ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, nhµ n-íc kh«ng bao cÊp cho doanh
nghiÖp trong toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp tù ph¶i trang
tr¶i mäi chi phÝ vµ ®¶m b¶o kinh doanh cã l·i tõ sè vèn ®Çu t- ban ®Çu. §©y
còng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc tù kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t
triÓn cña m×nh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. Song còng cÇn nhËn thÊy r»ng lîi
nhuËn kh«ng ph¶i lµ môc tiªu cao nhÊt cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc, viÖc
thµnh lËp doanh nghiÖp nhµ n-íc cßn v× môc tiªu x· héi. Doanh nghiÖp nhµ
n-íc cßn lµ c«ng cô ®Ó nhµ n-íc thùc hiÖn chøc n¨ng vÜ m« ®iÒu khiÓn nÒn kinh
tÕ. Doanh nghiÖp nhµ n-íc còng vÉn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô nhµ n-íc
giao v× lîi Ých cña toµn x· héi. Do ®ã, doanh nghiÖp nhµ n-íc kh«ng chØ bao
gåm c¸c tæ chøc kinh tÕ lµm nhiÖm vô kinh doanh thu lîi nhuËn mµ cßn bao gåm
c¸c tæ chøc lµm nhiÖm vô c«ng Ých.
Nh÷ng ®Ò xuÊt trªn, ta cã thÓ thÊy r»ng vÊn ®Ò ®Çu t- vèn cña nhµ n-íc vµo
c¸c donh nghiÖp nhµ n-íc còng cÇn ph¶i xem xÐt. VÊn ®Ò nµy lµm xuÊt hiÖn
nh÷ng ý kiÕn cho r»ng:
Thø nhÊt: cã cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t- 100% vèn vµo c¸c doanh nghiÖp nhµ
n-íc hay kh«ng? v× trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ n-íc ta hiÖn nay nhµ n-íc rÊt
khã kh¨n vÒ vèn, ®Æc biÖt cho lÜnh vùc ®Çu t- ph¸t triÓn nªn kh«ng thÓ tr¶i ®Òu
vèn ng©n s¸ch cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Thø hai: doanh nghiÖp nhµ n-íc kh«ng chØ cã doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu
t- cña nhµ n-íc mµ cßn c¶ nh÷ng doanh nghiÖp cã cæ phÇn chi phèi cña nhµ
n-íc. ý kiÕn nµy ®ù¬c ®-a vµo luËt doanh nghiÖp nhµ n-íc bëi khi t×m hiÓu vÒ
tû träng vèn nhµ n-íc trong c¸c doanh nghiªp nhµ n-íc trªn thÕ giíi th× còng cã
ý kiÕn nh- vËy.
ë n-íc ta, ng©n s¸ch nhµ n-íc rÊt eo hÑp nªn viÖc ®Çu t- toµn bé vèn s¶n
xuÊt kinh doanh cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc lµ kh«ng thÓ. Do ®ã,
doanh nghiÖp nhµ n-íc cÇn ph¶i huy ®éng thªm vèn vµo c¸c thµnh phÇn nÒn
kinh tÕ kh¸c, nhµ n-íc chØ cÇn n¾m cæ phÇn chi phèi, cæ phÇn ®Æc biÖt hay thËm
chÝ kh«ng cÇn ®Çu t- vèn. Víi m« h×nh c«ng ty cæ phÇn nhµ n-íc vÉn cã quyÒn
quyÕt ®Þnh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã cæ phÇn chi phèi hay cæ phÇn ®Æc
biÖt trong khi ®ã vÉn thu hót vèn ®Çu t- tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c.
Nh- vËy chóng ta cã thÓ h×nh dung doanh nghiÖp nhµ n-íc kh«ng chØ cã
mét lo¹i, ho¹t ®éng ë nh÷ng lÜnh vùc víi nh÷ng ph¹m vi vµ môc tiªu kh¸c nhau.
§Ó n©ng cao ho¹t ®éng cña c¸c donh nghiÖp nhµ n-íc còng nh- ®Ó thiÕt lËp c¬
chÕ qu¶n lý phï hîp, chóng ta cÇn t×m hiÓu thÕ nµo lµ c«ng ty cæ phÇn
2.Kh¸i niÖm vÒ c«ng ty cæ phÇn
C«ng ty cæ phÇn, vÒ b¶n chÊt nã thÓ hiÖn lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh
cã t- c¸ch ph¸p nh©n, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ty b»ng tµi s¶n
cña c«ng ty, h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng trªn c¬ së nguån vèn ®ãng gãp cña c¸c c¸
nh©n vµ ph¸p nh©n ®ång ý cïng tham gia kinh doanh. Hä ®-îc gäi lµ cæ ®«ng.
C«ng ty cæ phÇn lµ c«ng ty cã Ýt nhÊt 3 thµnh viªn trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t
®éng. Vèn ®iÒu lÖ ®-îc chia thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn, ng-êi
së h÷u cæ phÇn gäi lµ cæ ®«ng, c¸c cæ ®«ng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm c¸c kho¶n nî
cña c«ng ty cho ®Õn hÕt gi¸ trÞ cæ phÇn mµ hä së h÷u.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c«ng ty cæ phÇn ®-îc ph¸t hµnh c¸c lo¹i chøng
kho¸n ra thÞ tr-êng ®Ó c«ng khai huy ®éng vèn trong c«ng chóng. Do ®ã sù ra
®êi cña c«ng ty cæ phÇn g¾n liÒn víi sù ra ®êi cña thÞ tr-êng chøng kho¸n.
Do sè l-îng thµnh viªn rÊt ®«ng, cã c«ng ty cã tíi hµng v¹n cæ ®«ng ë hÇu
kh¾p thÕ giíi. V× vËy, nã cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn réng r·i nhÊt trong c«ng
chóng ®Ó ®Çu t- vµo c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau, ®Æc biÖt lµ trong c«ng nghiÖp
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Th«ng th-êng c«ng ty cæ phÇn cã hai lo¹i cæ phiÕu lµ cæ phiÕu -u ®·i vµ cæ
phiÕu phæ th«ng.
Cæ phiÕu -u ®·i: §Æc tr-ng cña lo¹i cæ phiÕu nµy lµ cæ ®«ng ®-îc h-ëng
møc cæ tøc cè ®Þnh hµng n¨m kh«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
cña c«ng ty. Tuy nhiªn, c¸c cæ ®«ng n¾m gi÷ cæ phiÕu -u ®·i sÏ kh«ng cã quyÒn
tham gia kh«ng cã quyÒn tham gia bÇu cö hoÆc biÓu quyÕt. C¸c cæ phiÕu -u ®·i
nµy kh«ng ®-îc phÐp chuyÓn nh-îng.
Cæ phiÕu phæ th«ng: Cßn gäi lµ cæ phiÕu th-êng. Cæ ®«ng n¾m gi÷ cæ phiÕu
phæ th«ng sÏ ®-îc h-ëng cæ tøc theo t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty, cæ phiÕu
th-êng d-îc tù do chuyÓn nh-îng trªn thÞ tr-êng cæ phiÕu. Tuy vËy, nÕu c«ng ty
cæ phÈn l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n th× c¸c cæ phiÕu th-êng sÏ ®-îc chia tµi s¶n
cuèi cïng sau khi c«ng ty thanh to¸n tÊt c¶ c¸c kho¶n nî nªn c¸c cæ ®«ng n¾m
gi÷ cæ phiÕu th-êng hÇu nh- tr¾ng tay.
Ngoµi ra, c«ng ty cæ phÇn cßn cã thÓ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu nh»m huy ®éng
vèn cho nh÷ng ch-¬ng tr×nh ®ßi hái l-îng vèn lín mµ kh«ng thÓ t¨ng thªm vèn
®iÒu lÖ. Nh÷ng ng-êi mua tr¸i phiÕu lµ chñ nî cña c«ng ty vµ hä ®-îc h-ëng mét
møc l·i suÊt cè ®Þnh hµng n¨m kh«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
cña c«ng ty cæ phÇn.
3.Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng.
NÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn ®Õn giai ®o¹n cao tÊt yÕu sÏ trë thµnh kinh
tÕ thÞ tr-êng-nÒn kinh tÕ mµ trong ®ã, c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n ®-îc quyÕt ®Þnh
chñ yÕu b»ng quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr-êng. §éng lùc ph¸t triÓn cña nÒn kinh
tÕ thÞ tr-êng lµ lîi Ých c¸ nh©n, th«ng qua lîi nhuËn cña ng-êi s¶n xuÊt vµ lîi Ých
cña ng-êi tiªu dïng.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, c¬ chÕ thÞ tr-êng vËn ®éng mét c¸ch tù ph¸t
vµ c¸c quan hÖ thÞ tr-êng ®iÒu tiÕt mäi hµnh vi kinh tÕ, hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ
còng nh- xu h-íng ph¸t triÓn cña nã. NÒn kinh tÕ thÞ tr-êng víi ®Æc tr-ng lµ sù
c¹nh tranh kh¾c nghiÖt ®· buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i lu«n t×m c¸ch tÝch tô vèn
nh»m t¸i s¶n xuÊt c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u nÕu muèn tr¸nh nguy c¬ ph¸
s¶n vµ ®Ó ®¶m b¶o thÞ phÇn cña m×nh trªn thÞ tr-êng.
MÆt kh¸c lùc l-îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn lµm cho tr×nh ®é kÜ thuËt s¶n xuÊt
t¨ng lªn, quy m« s¶n xuÊt cò kh«ng cßn phï hîp trong ®iÒu kiÖn míi. Cïng víi
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
sù t¸c ®éng cña qu¶n lý c¹nh tranh tù do ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn b×nh
th-êng ®ßi hái ph¶i cã mét l-îng t- b¶n tèi thiÓu. Trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ph¸t
triÓn c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t th× mét nhµ t- b¶n b×nh th-êng kh«ng ®ñ kh¶
n¨ng ®¸p øng ®ñ vÒ vèn cho kinh doanh. §Ó cã thÓ kh¾c phôc ®-îc ®iÒu nµy c¸c
nhµ t- b¶n võa vµ nhá ph¶i tho¶ hiÖp liªn kÕt víi nhau h×nh thµnh mét søc m¹nh
vÒ vèn nh»m ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng. H¬n n÷a ®Ó cã thÓ n¾m b¾t nhanh
chãng c¸c c¬ héi kinh doanh, tèi ®a ho¸ lîi nhuËn c¸c nhµ t- b¶n h×nh thµnh nªn
c«ng ty cæ phÇn nh»m thu hót ®-îc nguån vèn kinh doanh tõ mäi thµnh phÇn
trong x· héi.
Thuéc tÝnh vèn cã cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ rñi ro, m¹o hiÓm. Trong
nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn, tr×nh ®é kÜ thuËt c«ng nghÖ
ngµy cµng cao, quy m« s¶n xuÊt ngµy cµng réng dÉn ®Õn sù c¹nh tranh kh¾c
nghiÖt th× møc ®é rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh ngµy cµng lín. C«ng ty cæ
phÇn lµ h×nh thøc thÝch hîp nhÊt ®Ó ph©n t¸n rñi ro ®Õn møc ®é cao nhÊt, tõ ®ã
c¸c nhµ t- b¶n cã thÓ ®Çu t- vèn vµo c¸c nghµnh nghÒ kh¸c nhau vµ ®ang mang
l¹i lîi Ých cho toµn x· héi.
Sù xuÊt hiÖn cña c«ng ty cæ phÇn lµ mét b-íc ngoÆt cho lùc l-îng s¶n xuÊt
phï hîp víi tÝnh chÊt x· héi ho¸ cµng cao cña quan hÖ s¶n xuÊt. C«ng ty cæ phÇn
gi¶i quyÕt thµnh c«ng nh÷ng m©u thuÉn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng trong khi
nh÷ng lo¹i h×nh c«ng ty kh¸c kh«ng thÓ. C«ng ty cæ phÇn cã nh÷ng vai trß chñ
yÕu sau ®©y:
*C«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc tËp trung vèn nhanh vµ lín.
Vèn lµ yÕu tè quan träng nhÊt trong mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
Cµng ngµy, vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh cµng trë thµnh vÊn ®Ò nãng báng nhÊt lµ
v× kÜ thuËt s¶n xuÊt lu«n ®-îc c¶i tiÕn, c«ng nghÖ tiªn tiÕn ra ®êi ngµy cµng
nhiÒu th× vÊn ®Ò tËp trung vèn cµng trë nªn cÇn thiÕt ®Ó më réng s¶n xuÊt, ®æi
míi c«ng nghÖ.. . c«ng ty cæ phÇn b»ng viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu mét c¸ch réng
r·i cã thÓ tËp trung vèn nhanh chãng ®Ó thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh
doanh. ViÖc ®Çu t- vµo cæ phiÕu kh«ng chØ ®em l¹i cho cæ ®«ng lîi tøc cæ phÇn
mµ cæ ®«ng cã thÓ thu hót l·i lín nhê gi¸ trÞ tiÒn vèn gia t¨ng khi ®Çu t- vµo mét
c«ng ty lµm ¨n ph¸t ®¹t. §iÒu nµy kÝch thÝch tÝnh n¨ng ®éng cña ng-êi cã vèn
lÉn ng-êi thu hót vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh.
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, c«ng ty cæ phÇn tù quyÕt ®Þnh lÊy ph-¬ng ¸n
s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Tr-íc søc Ðp c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng còng nhviÖc ®¶m b¶o lîi nhuËn cho cæ ®«ng,c¸c c«ng ty cæ phÇn ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶
sö dông vèn ë møc ®é tèt nhÊt. XÐt trªn ph¹m vi x· héi, viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu
còng nh- viÖc t- do chuyÓn nh-îng cæ phiÕu cña c«ng ty cæ phÇn ®¶ gãp phÇn
lµm cho tiÒn vèn trong x· héi ®-îc sö dông hîp lý. Nhê ®ã, nh÷ng ngµnh vµ lÜnh
vùc cã triÓn väng vµ ph¸t triÓn sÏ thu hót ®-îc nhiÒu nguån vèn ®Çu t- h¬n, tõ ®ã
thóc ®Èy c¬ cÊu tiÕn bé.
*C«ng ty cæ phÇn x¸c ®Þng râ quyÒn së h÷u tµi s¶n vµ t¸ch quyÒn kinh
doanh, nhê thÕ mµ ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶
Kho¶ng c¸ch gi÷a ng-êi lao ®éng vµ t- liÖu s¶n xuÊt mµ hä sö dông lµ
nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thê ¬ cña ng-êi lao ®«ng ®èi víi tµi s¶n
cña nhµ n-íc trong doanh nghiÖp nhµ n-íc, ë hÇu hÕt c¸c n-íc lµm cho khu vùc
ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶. C«ng ty cæ phÇn lµ mét d¹ng tæ chøc cã thÓ kh¾c phôc
®-îc t×nh tr¹ng nµy v× thµnh viªn cña c«ng ty cã quyÒn së h÷u mét phÇn tµi s¶n
cña c«ng ty t-¬ng øng víi phÇn vèn gãp vµo c«ng ty. Do ®ã, tr¸ch nhiÖm cña
ng-êi lao ®éng ®èi víi c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty sÏ cao h¬n khi hä cã cæ phÇn
trong c«ng ty v× hä ph¶i b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn ®Çu t- cña hä. KÕt qu¶ ho¹t
®éng cña c«ng ty g¾n liÒn víi lîi Ých cña hä.
ViÖc t¸ch quyÒn së h÷u vµ quyÒn kinh doanh t¹o cho nhµ kinh doanh cã
nh÷ng quyÒn h¹n vµ lîi Ých nhÊt ®Þnh ®Ó tù m×nh ®-a ra nh÷ng ph-¬ng ¸n s¶n
xuÊt kinh doanh n¨ng ®éng cã hiÖu qu¶ nhÊt.
Héi ®ång qu¶n trÞ víi t- c¸ch lµ bé m¸y qu¶n lý c«ng ty vµ trùc tiÕp bÇu ra
gi¸m ®èc nh-ng héi ®ång qu¶n trÞ kh«ng trùc tiÕp can thiÖp vµo c¸c ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cô thÓ mµ chØ quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh chÊt chiÕn
l-îc l©u dµi cßn gi¸m ®èc cã quyÒn tù chñ lín trong kinh doanh ®Ó n©ng cao
hiÖu qu¶ sö dông ®ång vèn.
*C«ng ty cæ phÇn lµ mét h×nh thøc tæ chøc kinh doanh cã tÝnh d©n chñ cao.
Trong c«ng ty cæ phÇn, sè l-îng c¸c cæ ®«ng th-êng rÊt lín; Ýt nhÊt còng
cã 3 thµnh viªn vµ nhiÒu nhÊt ®Õn hµng triÖu cæ ®«ng. C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng
ty võa ®¶m b¶o vai trß chñ së h÷u, võa ®¶m b¶o cho c«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng
hiÖu qu¶. c«ng ty cæ phÇn cã thÓ thu hót sù tham gia cña sè ®«ng quÇn chóng
nªn nã trë thµnh tæ chøc kinh tÕ mang tÝnh x· héi cao vµ thÓ hiÖn tÝnh d©n chñ
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
trong qu¶n lý kinh tÕ. XÐt vÒ ph-¬ng diÖn c¸ nh©n th× sù gãp vèn cña ng-êi lao
®éng trong c«ng ty cæ phÇn cã thÓ t¹o cho hä tiÕng nãi nhÊt ®Þnh ®èi víi nh÷ng
ho¹t ®éng cña c«ng ty.
Ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn mang tÝnh c«ng khai cao ®Æc biÖt tr-íc toµn
thÓ cæ ®«ng víi t- c¸ch lµ chñ së h÷u. Do ®ã, nã t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c cæ ®«ng
cã sù hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh ®Ó kiÓm tra t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty nh- chiÕn
l-îc kinh doanh, chÝnh s¸ch ph©n phèi lîi nhuËn ... c«ng khai trë thµnh nh÷ng
néi dung quan träng thÓ hiÖn tÝnh d©n chñ trong qu¶n lý.
*C«ng ty cæ phÇn cã kh¶ n¨ng thèng nhÊt c¸c lùc l-îng kinh tÕ kh¸c nhau
Víi môc ®Ých ®Çu t- kinh doanh nh»m thu hót lîi nhuËn mµ c¸c lùc l-îng
kinh tÕ t×m ®Õn víi nhau, thèng nhÊt lùc l-îng tiÒn vèn cña mçi c¸ nh©n thµnh
mét lùc l-îng thèng nhÊt. C¸c nhµ ®Çu t- khi cïng gãp vèn vµo mét c«ng ty sÏ
lµ thµnh viªn cïng mét c«ng ty. Hä sÏ trë thµnh nh÷ng ng-êi cã cïng chÝ h-íng.
*C«ng ty cæ phÇn thóc ®Èy nhanh sù h×nh thµnh thÞ tr-êng chøng kho¸n
Khi c¸c c«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng, nã sÏ ph¸t hµnh cæ phiÕu ®Ó thu hót vèn
®Çu t-. Khi c¸c nhµ ®Çu t- mua cæ phiÕu cña c«ng ty, hä mong muèn ®-îc h-ëng
lîi Ých cæ phiÕu cao còng nh- mong muèn ®ång vèn cña m×nh bá ra sÏ sinh s«i
n¶y në. Tuy nhiªn khi hä mua cæ phiÕu ®Çu t- vµo c«ng ty th× ®iÒu ®ã kh«ng cã
nghÜa lµ hä ®-îc quyÒn së h÷u nh÷ng giÊy tê cã gi¸ trÞ cæ phiÕu, hä ph¶i chÊp
nhËn nh÷ng rñi ro m¹o hiÓm. Do ®ã, c¸c nhµ ®Çu t- còng mong muèn h¹n chÕ
rñi ro mét c¸ch thÊp nhÊt b»ng c¸ch ®Çu t- vµo c¸c lÜnh vùc, nghµnh nghÒ kh¸c
nhau. Tr¸i l¹i, c¸c c«ng ty cæ phÇn còng mong muèn thu hót ®-îc nhiÒu vèn ®Ó
ph¸t triÓn. H¬n n÷a, viÖc mua ®i b¸n l¹i c¸c cæ phiÕu còng rÊt cÇn thiÕt ®èi víi
nhµ ®Çu t-. §iÒu n·y sÏ dÉn ®Õn viÖc h×nh thµnh thÞ tr-êng chøng kho¸n. Th«ng
qua thÞ tr-êng chøng kho¸n, gi¸ mua cæ phiÕu còng ®-îc ®Þnh ®o¹t mét c¸ch
chÝnh x¸c h¬n, ®ång thêi nã còng lµm cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t- trë nªn s«i ®éng
h¬n.
*C«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc tèt nhÊt ®Ó tranh thñ vèn ®Çu t- n-íc ngoµi
§èi víi n-íc ta, viÖc h×nh thµnh c¸c c«ng ty cæ phÇn cã ý nghÜa rÊt to lín
®ã lµ:
-Ph©n ®Þnh chÝch s¸c c¸c quyÒn së h÷u, ®Æc biÖt lµ së h÷u nhµ n-íc trong
doanh nghiÖp nhµ n-íc cæ phÇn ho¸.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
-Lµm cho ng-êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp cã thªm ®iÒu kiÖn thùc sù
lµm chñ
-Huy ®éng ®-îc vèn nhµn rçi trong c¸c tÇng líp nh©n d©n.
Trong ®iÒu kiÖn c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc ta hiÖn nay ®ang ®øng tr-íc
nh÷ng th¸ch thøc to lín, viÖc chuyÓn ®æi mét bé phËn doanh nghiÖp nhµ n-íc
thµnh c«ng ty cæ phÇn lµ v« cïng cÊp b¸ch n©ng cao hiÖu qu¶ c¹nh tranh, hiÖu
qu¶ cña khu vùc kinh tÕ Nhµ n-íc trong qu¸ tr×nh héi nhËp.
4.Tæ chøc ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn
*C«ng ty cæ phÇn lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp trong ®ã:
-Vèn ®iÒu lÖ ®-îc chia thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn
-Cæ ®«ng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nî cña c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn ®·
gãp vµo c«ng ty.
-Cæ ®«ng cã quyÒn tù do chuyÓn nh-îng cæ phÇn cña m×nh cho ng-êi kh¸c.
-Cæ ®«ng cã thÓ lµ tæ chøc, c¸c nh©n, sè l-îng cæ ®«ng Ýt nhÊt lµ ba vµ
kh«ng h¹n chÕ sè l-îng tèi ®a.
-H×nh thøc c«ng ty cæ phÇn : Lµ h×nh thøc kinh doanh chung vèn nh-ng
viÖc huy ®éng vèn kh«ng ph¶i chñ yÕu lµ qua vay m-în hoÆc gãp vèn trùc tiÕp
cña nhiÒu ng-êi kinh doanh. Cã thÓ nãi h×nh thøc cña c«ng ty cæ phÇn lµ ph¸t
minh quan trong nhÊt trong lÞch sö ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc tæ chøc doanh
nghiÖp. ChÝnh v× vËy, chñ nghÜa t- b¶n ®· lîi dông c«ng ty cæ phÇn víi nh÷ng
biÕn ®æi vµ thÝch nghi nhanh nhÊt víi c¬ chÕ thÞ tr-êng, víi viÖc ¸p dông khoa
häc kÜ thuËt ...§Ó ®øng v÷ng vµ nhanh chãng phôc håi sau cuéc khñng ho¶ng.
*§Æc ®iÓm c«ng ty cæ phÇn trong ho¹t ®éng kinh doanh.
-VÒ mÆt ph¸p lý c«ng ty cæ phÇn cã bèn ®Æc tr-ng sau:
Tr¸ch nhiÖm ph¸p lý h÷u h¹n: C¸c cæ ®«ng chØ cã tr¸ch nhiÖm tµi chÝnh víi
c«ng ty trong giíi h¹n cæ phÇn mµ hä ®ãng gãp. NÕu c«ng ty bÞ ph¸ s¶n hay gi¶i
thÓ, chñ nî cña c«ng ty chØ cã thÓ ®ßi nî trªn c¬ së sè tµi s¶ncña c«ng ty chø
kh«ng cã quyÒn ®ßi nî trùc tiÕp c¸c cæ ®«ng.
TÝnh cã thÓ chuyÓn nh-îng cæ phiÕu: Nãi chung c¸c cæ phiÕu cã thÓ tù do
mua b¸n, khi ng-êi ta cã tiÒn nhµn rçi hä cã thÓ mua cæ phiÕu ®Ó huy ®éng kiÕm
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
lîi cæ tøc. Nh-ng khi hä cÇn tiÒn hä kh«ng thÓ b¾t c«ng ty hoµn l¹i vèn mua cæ
phiÕu, song hä cã thÓ b¸n cæ phiÕu cho mét ng-êi kh¸c trªn thÞ tr-êng chøng
kho¸n.
T- c¸ch ph¸p nh©n: Mäi c«ng ty cæ phÇn ®Òu cã t- c¸ch ph¸p nh©n, nã
®¨ng ký ho¹t ®éng, cã con dÊu riªng, cã quyÒn ký kÕt c¸c hîp ®ång s¶n xuÊt
kinh doanh víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c. C«ng ty cã quyÒn ®i kiÖn hoÆc bÞ kiÖn (NÕu vi
ph¹m ph¸p luËt), c«ng ty ®-îc trao ®æi ë thÞ tr-êng chøng kho¸n, trªn thÞ tr-êng
c«ng ty cã thÓ c«ng khai ph¸t cæ phiÕu vµ cã thÓ chuyÓn nh-îng tù do trªn thÞ
tr-êng chøng kho¸n.
Thêi gian tån t¹i cña c«ng ty cæ phÇn lµ kh«ng h¹n ®Þnh: Nãi chung thêi
gian tån t¹i cña mét c«ng ty cæ phÇn dµi h¬n kh¶ n¨ng ®ãng gãp cña tõng cæ
®«ng. §ã lµ -u thÕ cña c«ng ty cæ phÇn nhê -u thÕ nµy mµ c«ng ty cã kh¶ n¨ng
tËp trung søc lùc ®Èy m¹nh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.
-VÒ mÆt tµi chÝnh: c«ng ty cæ phÇn thùc hiÖn huy ®éng vèn trªn thÞ tr-êng
chøng kho¸n, thÞ tr-êng vèn, h×nh thøc huy ®éng vèn nµy cã -u ®iÓm vµ søc hÊp
dÉn ®Æc biÖt, biÓu hiÖn ë :
Mét lµ: ViÖc mua cæ phiÕu kh«ng nh÷ng ®em l¹i lîi tøc cæ phÇn cho c¸c
cæ ®«ng mµ cßn mang ®Õn cho cæ ®«ng mét kho¶n thu nhËp nhê viÖc t¨ng gi¸ trÞ
cæ phiÕu khi c«ng ty lµm ¨n cã hiÖu qu¶.
Hai lµ: C¸c cæ ®«ng cã quyÒn tham gia qu¶n lý theo ®iÒu lÖ cña c«ng ty, v×
®-îc ph¸p luËt b¶o ®¶m. §iÒu ®ã lµm cho quyÒn së h÷u trë nªn cô thÓ vµ hÊp
dÉn h¬n.
Ba lµ: Cæ ®«ng cã quyÒn -u ®·i trong viÖc mua cæ phiÕu míi ph¸t hµnh cña
c«ng ty tr-íc khi ®-îc b¸n ra c«ng chóng.
§Ó huy ®éng vèn ngoµi ph-¬ng thøc mµ c¸c doanh nghiÖp kh¸c vÉn tiÕn
hµnh c«ng ty cæ phÇn cßn cã thÓ thùc hiÖn t¨ng vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh cæ
phiÕu míi vµ tr¸i phiÕu míi . Thêi gian huy ®éng cã thÓ lµ dµi h¹n ®èi víi tr¸i
phiÕu vµ v« h¹n ®èi víi cæ phiÕu. Víi c¸ch huy ®éng vèn nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn
cho c«ng ty cæ phÇn thay ®æi kÕt cÊu nguyªn vèn, h¬n n÷a ®ã còng lµ c¸ch ®a
d¹ng ho¸ c¸c lo¹i c«ng cô tµi chÝnh ®Ó ph©n bè rñi ro vµ chuyÓn ®æi linh ho¹t
trong ho¹t ®éng kinh doanh.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ChÝnh s¸ch lîi tøc cæ phÇn còng lµ mét nÐt ®Æc tr-ng trong ho¹t ®éng tµi
chÝnh cña c«ng ty cæ phÇn . Mét mÆt, lîi tøc cæ phÇn lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ ho¹t
®éng cña c«ng ty, qua ®ã n©ng cao søc hÊp dÉn cña nã, mÆt kh¸c lîi tøc cæ phÇn
cã ¶nh h-ëng ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty.
-VÒ mÆt së h÷u c«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc tæ chøc kinh doanh cã nhiÒu
chñ së h÷u sè l-îng cæ ®«ng cã thÓ hang tr¨m, hµng ngµn, thËm chÝ hµng triÖu
víi quy m« vèn hÕt søc ®a d¹ng: Lín, trung b×nh vµ nhá. Chñ së h÷u chØ thùc
quyÒn së h÷u trªn c¸c ph-¬ng diÖn sau:
*Thu lîi tøc cæ phÇn trªn c¬ së ho¹t ®éng cña c«ng ty.
Tham gia ®¹i héi cæ ®«ng quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò chiÕn l-îc cña c«ng ty
nh- th«ng qua ®iÒu lÖ ph-¬ng ¸n ph¸t triÓn quyÕt to¸n tµi chÝnh, bÇu vµ øng cö
vµo c¸c c¬ quan l·nh ®¹o.Kh«ng trùc tiÕp rót vèn, nh-ng ®-îc phÐp chuyÓn
nh-îng quyÒn së h÷u cña m×nh th«ng qua viÖc mua b¸n cæ phiÕu. Ho¹t ®éng cña
c«ng ty kh«ng bÞ ¶nh h-ëng cña qu¸ tr×nh chuyÓn nh-îng quyÒn së h÷u.
*¦u ®iÓm cña c«ng ty cæ phÇn vÒ mÆt së h÷u nh- sau:
Nã t¹o ra c¬ chÕ gi¶i phãng hÇu hÕt c¸c chñ së h÷u khái nhiÖm vô qu¶n lý
vµ sö dông vèn, chøc n¨ng ®ã ®-îc giao cho c¸c nhµ qu¶n lý chuyªn nghiÖp.
§iÒu ®ã mét mÆt lµm cho c¸c chñ së h÷u yªn t©m vÒ quyÒn lîi, mÆt kh¸c gióp
cho ®ång vèn ®-îc sö dông cã hiÖu qu¶ cao.
Nã lµ gi¶i ph¸p h¹n chÕ ®éc quyÒn rÊt h÷u hiÖu, víi sè l-îng cæ ®«ng ®«ng
®¶o vµ l-îng vèn rÊt lín lµm cho kh¶ n¨ng chi phèi cña mét vµi c¸ nh©n gi¶m ®i
rÊt nhiÒu chØ cã nhµ n-íc míi cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn sù chi phèi nµy nÕu xÐt thÊy
cÇn thiÕt.
-VÒ mÆt së h÷u: §¹i héi cæ ®«ng, Héi ®ång qu¶n trÞ, gi¸m ®èc ®iÒu hµnh lµ
tæ chøc lµm ®¹i diÖn cho quyÒn së h÷u cña c¸c cæ ®éng cã nghÜa vô trùc tiÕp
qu¶n lý c«ng ty.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
*§èi víi c«ng ty cæ phÇn cã trªn 11 cæ ®«ng ph¶i cã ban kiÓm so¸t
S¬ ®å m« t¶ hÖ thèng tæ chøc cña c«ng ty cæ phÇn:
§¹i héi cæ ®«ng
Chñ tÞch héi
®ång qu¶n trÞ
Ban kiÓm so¸t
Gi¸m ®èc
®iÒu hµnh
Quan hÖ quyÕt ®Þnh
Quan hÖ kiÓm so¸t
-§¹i héi cæ ®«ng: Gåm tÊt c¶ c¸c cæ ®«ng cã quyÒn biÓu quyÕt, lµ c¬ quan
quyÕt ®Þnh cao nhÊt cña c«ng ty cæ phÇn . ®¹i héi th-êng kú thiÖu tËp vµo cuèi
n¨m tµi chÝnh(Ýt nhÊt mçi n¨m mét lÇn) ®Ó gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc thuéc ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong khu«n khæ ®iÒu lÖ nh-:
QuyÕt ®Þnh lo¹i cæ phÇn vµ tæng sè cæ phÇn d-îc quyÒn chµo b¸n tõng lo¹i,
quyÕt ®Þnh møc cæ tøc hµng n¨m cña tõng lo¹i cæ phÇn.
BÇu, b·i nhiÖm, miÔn nhiÖm thµnh viªn Héi ®«ng qu¶n trÞ, thµnh viªn ban
kiÓm so¸t.
Xem xÐt vµ sö lý c¸c vi ph¹m cña Héi ®ång qu¶n trÞ vµ ban kiÓm so¸t g©y
thiÖt h¹i cho c«ng ty.
QuyÕt ®Þnh tæ chøc l¹i hay gi¶i thÓ c«ng ty.
QuyÕt ®Þnh bæ sung, söa ®æi ®iÒu lÖ c«ng ty, trõ tr-êng hîp ®iÒu chØnh vèn
®iÒu lÖ do b¸n thªm cæ phÇn míi trong ph¹m vi sè l-îng cæ phÇn ®-îc quyÒn
chµo b¸n quy ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ cña c«ng ty.
Th«ng qua b¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Th«ng qua ®Þnh h-íng ph¸t triÓn trung vµ dµi h¹n cña c«ng ty, quy ®Þnh b¸n
sè tµi s¶n cã gi¸ trÞ b»ng hoÆc lín h¬n 50% tæng gi¸ trÞ tµi s¶n ®-îc ghi trong sæ
kÕ to¸n cña c«ng ty.
QuyÕt ®Þnh mua l¹i h¬n 10% tæng sè cæ phÇn ®· b¸n cña mçi lo¹i.
-Héi ®ång qu¶n trÞ: Héi ®ång qu¶n trÞ lµ c¬ quan ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm thi hµnh c¸c nghÞ quyÕt ®-îc
th«ng qua trong ®¹i héi cæ ®«ng.
Héi ®ång qu¶n trÞ lµ c¬ quan tr-êng trùc cña ®¹i héi cæ ®«ng. Do vËy, chøc
n¨ng vµ nhiÖm vô chÝnh lµ chuÈn bÞ dù th¶o, xem xÐt tÊt c¶ c¸c v¨n b¶n thuéc
thÈm quyÒn gi¶i quyÕt cña ®¹i héi cæ ®«ng quyÕt ®Þnh. Héi ®ång qu¶n trÞ cã
nh÷ng quyÒn h¹n sau:
X©y dùng vµ tr×nh tr-íc ®¹i héi cæ ®«ng ch-¬ng tr×nh kÕ ho¹ch ho¹t ®éng
hµng n¨m vµ b¸o c¸o ®Þnh kú.
So¹n th¶o ch-¬ng tr×nh vµ triÖu tËp ®¹i héi cæ ®«ng.
§Ò nghÞ t¨ng vèn ®iÒu lÖ vµ chia tæ chøc.
Ên ®Þnh viÖc trÝch lËp c¸c quü cña c«ng ty theo ®iÒu lÖ.
QuyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn bé m¸y tæ chøc cña c«ng ty theo nghÞ
quyÕt cña ®¹i héi cæ ®«ng. Chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ lµ ng-êi ®øng ®Çu Héi
®ång qu¶n trÞ cã thÓ kiªm tæng gi¸m ®èc c«ng ty vµ do Héi ®ång qu¶n trÞ bÇu ra.
Chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ lµ ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc tæ chøc
®iÒu hµnh thùc hiÖn nh÷ng nghÞ quyÕt, quyÕt ®Þnh cña ®¹i héi cæ ®«ng, ®ång
thêi chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc c¸c cæ ®«ng vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt c«ng ty.
Chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ còng lµ ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm cuèi cïng vÒ c¸c
quyÕt ®Þnh cña héi ®«ng qu¶n trÞ.
-Ban kiÓm so¸t: c«ng ty cæ phÇn cã trªn 11 cæ ®«ng ph¶i cã ban kiÓm so¸t
gåm 3 ®Õn 5 thµnh viªn do ®¹i héi cæ ®«ng bÇu ra. Trong ®ã Ýt nhÊt mét thµnh
viªn cã chuyªn m«n vÒ kÕ to¸n vµ tÊt c¶ c¸c kiÓm so¸t viªn kh«ng ph¶i lµ thµnh
viªn trong héi ®ång qu¶n trÞ còng kh«ng ph¶i lµ th©n nh©n cña Héi ®ång qu¶n trÞ
vµ gi¸m ®èc. Ban kiÓm so¸t bÇu mét thµnh viªn lµm tr-ëng ban, Tr-ëng ban
kiÓm so¸t ph¶i lµ cæ ®«ng, quyÒn vµ nghÜa vô cña tr-ëng ban do ®iÒu lÖ c«ng ty
quy ®Þnh.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ban kiÓm so¸t cã nh÷ng quyÒn h¹n vµ nghÜa vô sau ®©y:
KiÓm tra c¸c sæ s¸ch chøng tõ vµ tµi s¶n cña c«ng ty.
B¸o c¸o tr-íc ®¹i héi cæ ®«ng vÒ c¸c sù kiÖn tµi chÝnh bÊt th-êng s¶y ra,
nh÷ng -u, khuyÕt ®iÓm trong qu¸ tr×nh qu¶n lý tµi chÝnh cña Héi ®ång qu¶n trÞ.
-Gi¸m ®èc: Lµ ng-êi ng-êi ®iÒu hµnh ho¹t ®éng hµng ngµy cña c«ng ty vµ
chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc Héi ®ång qu¶n trÞ vÒ quyÒn vµ nhiÖm vô ®-îc giao.
Ngo¹i trõ gi¸m ®èc kiªm lu«n chøc vô chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ cßn l¹i gi¸m
®èc cã thÓ thuª ngoµi. Do ®ã, gi¸m ®èc kh«ng lµm theo nhiÖm kú mµ lµm theo
hîp ®ång ký kÕt víi chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ.
QuyÒn vµ nhiÖm vô cña gi¸m ®èc lµ kiÕn nghÞ lªn chñ tÞch Héi ®ång qu¶n
trÞ vµ ®¹i héi cæ ®«ng, nhiÖm vô ph¸t triÓn c«ng ty vµ dù ¸n kÕ ho¹ch hµng n¨m
cña c«ng ty. Trªn c¬ së nh÷ng kÕ ho¹ch vµ nhiÖm vô do ®¹i héi cæ ®«ng vµ Héi
®ång qu¶n trÞ quyÕt ®Þnh. Gi¸m ®èc cã toµn quyÒn ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña c«ng ty vµ nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh, quyÕt ®Þnh tæ chøc qu¶n
lý s¶n xuÊt kinh doanh vµ bé m¸y ®iÒu hµnh trùc tiÕp cña c«ng ty.
II. C¸c chÕ ®Þnh hiÖn hµnh vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp
nhµ n-íc
1.C¸c chñ tr-¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n-íc vÒ cæ phÇn ho¸
Trong qu¸ tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ, ®æi míi c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp
Nhµ n-íc lu«n lu«n lµ mèi quan t©m s©u s¾c cña ChÝnh phñ. Cæ phÇn ho¸ mét bé
phËn doanh nghiÖp Nhµ n-íc lµ chñ tr-¬ng lín trong ®-êng lèi ®æi míi nh»m
s¾p xÕp l¹i vµ thay ®æi ph-¬ng thøc qu¶n lý, nh»m huy ®éng vèn cña mäi thµnh
phÇn kinh tÕ ®Ó ®Çu t- ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng-êi lao ®éng vµ nh÷ng ng-êi gãp
vèn ph¸t huy vai trß chñ ®éng thùc sù, n©ng cao thu nhËp cña ng-êi lao ®éng vµ
gãp phÇn t¨ng tr-ëng kinh tÕ. Chñ tr-¬ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc
lÇn ®Çu tiªn ®-îc nªu t¹i NhÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø hai Ban chÊp hµnh trung
-¬ng kho¸ VII th¸ng 11/1991 ®-îc cô thÓ ho¸ trong NghÞ quyÕt héi nghÞ ®¹i biÓu
toµn quèc gi÷a nhiÖm kú kho¸ VII th¸ng 1/1994. §Æc biÖt lµ tõ khi cã NghÞ
quyÕt ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII vµ NghÞ quyÕt cña héi nghÞ lÇn thø
t- cña ban chÊp hµnh trung -¬ng §¶ng kho¸ VIII th× chñ tr-¬ng cæ phÇn ho¸
doanh nghiÖp nhµ n-íc ®-îc kh¼ng ®Þnh râ h¬n
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Nh÷ng chñ tr-¬ng chÝnh s¸ch chÕ ®é ®ã ®· tõng b-íc thóc ®Èy c«ng t¸c cæ
phÇn ho¸ ngµy cµng m¹nh vµ réng h¬n thÓ hiÖn qua tõng giai ®o¹n.
A.Giai ®o¹n thÝ ®iÓm(th¸ng 6-1992 ®Õn th¸ng 4-1996).
Tõ khi cã quyÕt ®Þnh 202/CT ngµy 8\6\1992 cña Chñ tÞch héi ®ång bé
tr-ëng(nay lµ Thñ t-íng chÝnh phñ) vÒ thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè doanh nghiÖp
Nhµ n-íc thµnh c«ng ty cæ phÇn. Trong giai ®o¹n nµy chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸ dÌ
dÆt, thËn träng viÖc lùa chän doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ rÊt kÜ l-ìng, chÝnh s¸ch
®èi víi doanh nghiÖp chuyÓn sang ho¹t ®éng theo c«ng ty ch-a râ, chÝnh s¸ch
®èi víi ng-êi lao ®éng cßn h¹n chÕ, ph-¬ng thøc cæ phÇn ho¸ cßn ®ang míi mÎ,
nhËn thøc cña x· héi, ng-êi qu¶n lý ng-êi lao ®éng cßn rÊt lan man. V× vËy, thêi
gian thÝ ®iÓm kÐo dµi, kÕt qu¶ cßn rÊt h¹n chÕ. Trong bèn n¨m míi cæ phÇn ho¸
®-îc 5 doanh nghiÖp gåm 3 doanh nghiÖp trung -¬ng vµ 2 doanh nghiÖp ®Þa
ph-¬ng. TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn nµy ®Òu cã quy m« nhá, cã nh÷ng lîi
thÕ nhÊt ®Þnh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy kÕt qu¶ cña giai ®o¹n thÝ
®iÓm cßn Ýt nh-ng rót ra nhiÒu kinh nghiÖm quý b¸u cho viÖc x©y dùng chÕ ®é
chÝnh s¸ch chØ ®¹o thùc hiÖn c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ trong giai ®o¹n sau nµy.
B. giai ®o¹n ®Çu cña thêi kú më réng c«ng t¸c cæ phÇn ho¸(tõ th¸ng 5/1996
®Õn th¸ng 5/1998)
Giai ®o¹n nµy ®-îc ®¸nh dÊu b»ng viÖc chÝnh phñ ban hµnh nghÞ ®Þnh
28/CP lÇn ®Çu tiªn quy ®Þnh mét c¸ch hÖ thèng tõ môc ®Ých yªu cÇu, ®èi t-îng
®Õn ph-¬ng thøc tiÕn hµnh, chÕ ®é ®èi víi doanh nghiÖp vµ ng-êi lao ®éng trong
doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸, c¸c v¨n b¶n h-íng dÉn cña c¸c nghµnh chøc n¨ng
nh- bé tµi chÝnh, bé lao ®éng còng ®Çy ®ñ h¬n. V× vËy, tèc ®é cæ phÇn ho¸ nhanh
h¬n, trong hai n¨m cæ phÇn ho¸ ®-îc 25 doanh nghiÖp gÊp n¨m lÇn giai ®o¹n thÝ
®iÓm, diÖn cæ phÇn ho¸ còng réng h¬n, cã ba bé vµ chÝn tØnh, thµnh phè cã
doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸. Quy m« doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ còng lín h¬n víi
mét doanh nghiÖp cã vèn trªn 120 tû ®ång, 5 doanh nghiÖp cã vèn tõ 10 tû ®ång
trë lªn. Tuy nhiªn so víi yªu cÇu th× tèc ®é cæ phÇn ho¸ cßn chËm.
C. Giai ®o¹n tõ th¸ng 7/1998 ®Õn nay.
Nh»m ®Èy nhanh qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸, rót kinh nghiÖm tõ giai ®o¹n ®Çu
më réng diÖn cæ phÇn ho¸, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 44/CP ngµy
29/06/1998 vÒ vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc thay thÕ cho c¸c nghÞ
®Þnh tr-íc ®©y, cïng víi chØ thÞ s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp nhµ n-íc cña Thñ
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
t-íng ChÝnh phñ. NghÞ ®Þnh nµy ®· quy ®Þnh râ lo¹i doanh nghiÖp gi÷ nguyªn
quyÒn së hë h÷u 100% vèn nh-: doanh nghiÖp ho¹t ®éng c«ng Ých, doanh nghiÖp
cã vÞ trÝ träng yÕu trong c«ng viÖc ph¸t huy vai trß chñ ®¹o, doanh nghiÖp nhµ
n-íc cÇn ®éc quyÒn. Më réng h¬n c¸c chÕ ®é cho c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ , ®· x¸c
®Þnh râ vµ gi¶m phÇn ®Æc biÖt cæ phÇn chi phèi, kh«ng h¹n chÕ quy m« doanh
nghiÖp cæ phÇn ho¸ , ph©n cÊp nhiÒu h¬n thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh cæ phÇn ho¸.
Thñ t-íng ChÝnh phñ chØ quyÕt ®Þnh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp cã trÞ gi¸ trªn 10
tû ®ång, d-íi møc ®ã lµ ph©n cÊp cho c¸c bé tr-ëng, chñ tÞch héi ®ång nh©n d©n
cÊp tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung -¬ng quyÕt ®Þnh. ThÈm quyÒn quyÕt ®Þnh
gi¸ trÞ doanh nghiÖp còng ®-îc ph©n cÊp cho doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ vµ ng-¬×
lao ®éng trong doanh nghiÖp cæ phÇn ®-îc më réng h¬n nh-: gi¶m gi¸ b¸n cæ
phÇn, cho mua chÞu kh«ng chÞu l·i xuÊt víi ng-êi lao ®éng nghÌo trong doanh
nghiÖp...
Cïng víi viÖc më réng chÝnh s¸ch, c«ng t¸c tuyªn truyÒn vËn ®éng ®-îc
t¨ng c-êng, biÖn ph¸p chØ ®¹o cña ChÝnh phñ s¸t sao h¬n b»ng c¸ch giao chØ tiªu
cæ phÇn ho¸ cho c¸c bé, nghµnh, tæng c«ng ty, ®Þa ph-¬ng th-êng xuyªn kiÓm
tra kiÓm nghiÖm viÖc thùc hiÖn vµ tÝch cùc gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n, v-íng
m¾c. Do ®ã chØ trong 6 th¸ng cuèi n¨m 1998 ®· cæ phÇn ho¸ ®-îc 87 doanh
nghiÖp gÊp 3 lÇn giai ®o¹n tr-íc ®©y ®ång thêi cßn hµng chôc doanh nghiÖp
®ang thùc hiÖn ë nhiÒu b-íc kh¸c nhau. Tuy vËy, møc ®é cæ phÇn ho¸ cña nhµ
n-íc ®Ò ra vÉn thÊp h¬n.
Trong nh÷ng n¨m 1999, n¨m 2000 vµ n¨m 2001 tèc ®é cæ phÇn ho¸ ®· ®¹t
®-îc nh÷ng kÕt qu¶ hÕt søc kh¶ quan. ThÓ hiÖn: Trong n¨m 1999 nhµ n-íc ®· cæ
phÇn ho¸ ®-îc 250 doanh nghiÖp, n¨m 2000 cæ phÇn ho¸ ®-îc 212 doanh nghiÖp
vµ n¨m 2001 cæ phÇn ho¸ 149 doanh nghiÖp, tÝnh ®Õn th¸ng 4/2002 ®· cæ phÇn
ho¸ ®-îc 774 doanh nghiÖp. Tuy nhiªn ta còng nhËn thÊy r»ng tèc ®é cæ phÇn
ho¸ còng ®ang trªn ®µ chËm l¹i.
Th¸ng 9 n¨m 2001, Héi nghÞ ban chÊp hµnh trung -¬ng§¶ng kho¸ IX ban
hµnh nghÞ quyÕt sè 05-NQ/TW vÒ tiÕp tôc s¾p xÕp ®æi míi ph¸t triÓn vµ n©ng cao
hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp nhµ n-íc. §©y lµ nghÞ quyÕt cã t¸c ®éng m¹nh mÏ
®Õn khu vùc doanh nghiÖp nhµ n-íc cã thÓ so s¸nh t-¬ng tù víi t¸c ®éng cña
nghÞ quÕt kho¸n 10 ®èi víi khu vùc n«ng nghiÖp. Môc tiªu c¬ b¶n cña nghÞ
quyÕt lµ lµm cho doanh nghiÖp nhµ n-íc ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ thùc sù, víi sè
l-îng doanh nghiÖp kh«ng nhiÒu nh-ng ®ñ m¹nh, cã thÓ ®¶m ®-¬ng sø mÖnh
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
lÞch sö lµm cho kinh tÕ nhµ n-íc gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
NghÞ quyÕt ®· ®Ò ra nh÷ng ph-¬ng h-íng c¬ b¶n vµ nh÷ng tiªu chÝ cô thÓ ®Ó
tõng b-íc s¾p xÕp l¹i hÖ thèng doanh nghiÖp nhµ n-íc, kh¾c phôc t×nh tr¹ng yÕu
kÐm, ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp. Ngay sau ®ã, Thñ t-íng
chÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ quyÕt sè 183/2001/Q§-TTg ngµy 20/11/2001 vÒ
ch-¬ng tr×nh hµnh ®éng cña ChÝnh phñ thùc hiÖn nghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø ba
BCH Trung -¬ng §¶ng, kho¸ IX. Môc tiªu cña ch-¬ng tr×nh hµnh ®éng lµ tæ
chøc ho¹t ®éng th¾ng lîi NghÞ quyÕt cña trung -¬ng: tiÕp tôc ®æi, ph¸t triÓn vµ
míi n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp nhµ n-íc, ®Ó doanh nghiÖp nhµ n-íc gãp
phÇn quan träng b¶o ®¶m c¸c s¶n phÈm, dÞch vô c«ng Ých thiÕt yÕu cña x· héi vµ
nhu cÇu cÇn thiÕt cña quèc phßng, an ninh, lµ lùc l-îng lßng cèt ®Èy nhanh t¨ng
tr-ëng kinh tÕ vµ t¹o nÒn t¶ng cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt
n-íc.
2.LuËt doanh nghiÖp
LuËt doanh nghiÖp ®· ®-îc Quèc héi n-íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt
Nam kho¸ X kú häp thø 5 th«ng qua ngµy 12/06/1999. §©y lµ c¬ së ph¸p lý
quan träng ®Ó nhµ n-íc qu¶n lý, khuyÕn khÝch ph¸t triÒn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
vµ h×nh thµnh tæ chøc kinh doanh nh»m gi¶i phãng søc lao ®éng, ®éng viªn tèi
®a mäi mguån lùc trong nh©n d©n vµ toµn x· héi phôc vô cho c«ng cuéc c«ng
nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi, c¶i thiÖn ®êi
sèng cho nh©n d©n.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, cã rÊt nhiÒu ph-¬ng ph¸p vµ c¸ch thøc tæ chøc
ho¹t ®éng kinh doanh. Nhµ n-íc cho phÐp vµ b¶o hé cho c¸c lo¹i h×nh tæ chøc
kinh doanh nµo ho¹t ®éng lµ tuú thuéc vµo ®Þnh h-íng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi,
còng nh- c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c cña ®Êt n-íc. Trong bµi viÕt nµy em xin ®Ò cËp ®Õn
mét vµi khÝa c¹nh vÒ c«ng ty cæ phÇn trong luËt doanh nghiÖp.
C«ng ty cæ phÇn lµ lo¹i h×nh c«ng ty ®èi vèn. §Æc ®iÓm quan träng cña
c«ng ty ®èi vèn la sù ph©n ®Þnh râ rµng tµi s¶n cña c«ng ty vµ tµi s¶n cña c¸ nh©n
(thµnh viªn c«ng ty). Thµnh viªn cña c«ng ty ®èi vèn chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ
kho¶n nî cña c«ng ty trong ph¹m vi phÇn vèn hä gãp vµo c«ng ty. ViÖc thµnh lËp
c«ng ty lµ dùa trªn yÕu tè vèn gãp, nªn thµnh viªn cña c«ng ty ®èi vèn lµ rÊt
®«ng. VÒ mÆt lý thuyÕt th× c¶ nh÷ng ng-êi kh«ng hiÓu biÕt vÒ kinh doanh còng
tham gia vµo c«ng ty.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
C«ng ty cæ phÇn lµ ph¸p nh©n (kho¶n 3 ®iÒu 26, kho¶n 4 ®iÒu 46, kho¶n 3
®iÒu 51 luËt doanh nghiÖp), chñ thÓ ph¸p lý ®éc lËp hoµn toµn víi thµnh viªn
hoÆc ng-êi gãp vèn ®Çu t-, sù tån t¹i cña c«ng ty lµ hoµn toµn ®éc lËp. ®iÒu nµy
cã ý nghÜa lµ vÒ nguyªn t¾c thµnh viªn kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi nghÜa vô
cña c«ng ty, bëi v× khi gãp vèn vµo c«ng ty th× sè vèn gãp ®ã ®· thuîc quyÒn së
h÷u cña c«ng ty. Do ®ã, c«ng ty cã toµn quyÒn sö dông sè vèn thuéc quyÒn së
h÷u cña m×nh vµ ®Ó ®æi l¹i thµnh viªn ®-îc quyÒn së h÷u ®ãi víi c«ng ty t-¬ng
øng víi tû lÖ phÇn vèn gãp. VÒ mÆt lý thuyÕt th× sù thay ®æi ®Þa vÞ ph¸p lý cña
c¸c thµnh viªn kh«ng ¶nh h-ëng tíi sù tån t¹i cña c«ng ty. Khi mét hoÆc toµn bé
c¸c thµnh viªn cña c«ng ty bÞ chÕt, bÞ ph¸ s¶n hay bÞ kÕt ¸n tï th× c«ng ty kh«ng
ph¶i v× thÕ mµ chÊm døt sù tån t¹i.
C«ng ty cæ phÇn ®-îc h-ëng chÕ ®é tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n (®iÓm a kho¶n
1®iÒu 26, kho¶n 1 ®iÒu 46 vµ kho¶n 1 ®iÒu 51 lu¹t doanh nghiÖp) ®iÒu nµy cã ý
nghÜa lµ nÕu c«ng ty bÞ thua lç, thÊt b¹i trong ho¹t ®éng kinh doanh th× thµnh
viªn chØ mÊt sè vè ®Çu t- vµo c«ng ty mµ kh«ng ¶nh h-ëng ®Õn tµi s¶n kh¸c cña
hä.
C¬ cÊu qu¶n lý cña c«ng ty cæ phÇn tËp trung, th«ng qua ng-êi ®¹i diÖn do
thµnh viªn lùa chän.
C«ng ty cæ phÇn cho phÐp c¸c cæ ®«ng tù do chuyÓn nh-îng cæ phÇn, cæ
phÇn cã thÓ ®em chµo b¸n cho bÊt ky ai, ng-êi mua cã thÓ mua mét hoÆc nhiÒu
cæ phÇn vµ trë thµnh cæ ®«ng cña c«ng ty.
Sè l-îng cæ ®«ng cña c«ng ty cæ phÇn vÒ nguyªn t¾c kh«ng cã giíi h¹n tèi
®a (môc d, kho¶n 1, ®iÒu 51 luËt doanh nghiÖp). TÊt c¶ mäi ng-êi ®Òu cã thÓ
tham gia ®Çu t- vµ trë thµnh thµnh viªn cña c«ng ty cæ phÇn.
Quy m« cña c«ng ty cæ phÇn th-êng lµ võa, lín vµ rÊt lín, sù më réng ®Çu
t- vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty vÒ lý thuyÕt lµ kh«ng h¹n chÕ nÕu c«ng ty cã quy
ho¹ch ph¸t triÓn tèt.
VÒ mÆt lý thuyÕt c«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc tæ chøc kinh doanh linh ho¹t
nhÊt trong c¸c lo¹i h×nh tæ chøc kinh doanh. C¸c chñ ®Çu t- cã thÓ sö dông ®Ó
huy ®éng, tËp trung vµ cÊp vèn còng nh- qu¶n lý mäi quy m« vµ nghµnh nghÒ
kinh doanh. Tõ doanh nghiÖp nhá s¶n xuÊt mét hoÆc mét sè s¶n phÈm ®¬n lÎ
thuéc së h÷u cña hµng ngµn cæ ®«ng, kinh doanh trªn lÜnh vùc nghµnh hµng vµ
cã thÓ v-ît ra ngoµi ph¹m vi quèc gia.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LuËt doanh nghiÖp quy ®Þnh cæ ®«ng cã quyÒn tù do chuyÒn ®æi cæ phÇn
cña m×nh cho ng-êi kh¸c nh- mét lo¹i tµi s¶n (trõ cæ phÇn -u ®·i kh«ng ®-îc
chuyÓn ®æi, cæ phÇn phæ th«ng cña cæ ®«ng s¸ng lËp bÞ h¹n chÕ chuyÓn ®æi trong
thêi h¹n 3 n¨m). T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c cæ ®«ng quyÒn tù do mua b¸n hay tuú
nghi sö dông vèn cña m×nh trong c«ng ty mµ kh«ng cÇn sù ®ång ý cña cæ ®«ng
kh¸c. §iÒu nµy lµm t¨ng thªm sù hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t-, còng nh- t¹o
®iÒu kiÖn cho c«ng ty cæ phÇn kh¾c phôc khã kh¨n vÒ tµi chÝnh trong viÖc më
réng nhu cÇu kinh doanh, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm. Tuy nhiªn ®Ó ph¸t huy tèi ®a
søc m¹nh cña lîi thÕ nµy ®ßi hái ph¶i cã mét thÞ tr-êng chøng kho¸n ®ñ m¹nh,
c¬ chÕ qu¶n lý linh ho¹t vµ hÖ thèng ph¸p luËt phï hîp víi tiÕn tr×nh kinh tÕ -x·
héi
Nãi chung kh«ng mét lo¹i h×nh tæ chøc kinh doanh nµo mµ chØ cã -u ®iÓm
mµ kh«ng cã nh-îc ®iÓm. Nh-îc ®iÓm chung cña c«ng ty cæ phÇn (xÐt trªn gãc
®é chñ ®Çu t-) lµ khã trèn thuÕ ®Ó h-ëng siªu lîi nhuËn vµ ®a sè c¸c cæ ®«ng chØ
quan t©m ®Õn viÖc thu lîi tøc cæ phÇn cao h¬n møc b×nh th-êng mµ kh«ng quan
t©m g× ®Õn ho¹t ®éng cña c«ng ty. §ã chÝnh lµ ®iÒu kiÖn t¹o cho cæ ®«ng ®a sè
vµ ng-êi qu¶n lý l¹m dông quyÒn h¹n trong qu¶n lý ®iÒu hµnh ®Ó h-ëng lîi tøc
cao.
Cã lÏ kh«ng ®óng vµ kh«ng chÝnh x¸c khi ®¸nh gi¸ lo¹i h×nh tæ chøc kinh
doanh nµo lµ h¬n, bëi v× mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt cña kinh doanh
lµ chÊp nhËn rñi ro cao h¬n vµ cã phÇn m¹o hiÓm ®Ó lùa chän lo¹i h×nh kinh
doanh nµo cho phï hîp.
3.Ph-¬ng h-íng vµ nhiÖm vô cña §¶ng vµ Nhµ n-íc ta ®èi víi c«ng t¸c cæ
phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc.
§Ó thùc hiÖn tèt chñ tr-¬ng cña §¶ng vµ chÝnh phñ vÒ cæ phÇn ho¸ doanh
nghiÖp nhµ n-íc trong giai ®o¹n 2002-2005 chÝnh phñ ®ang tËp chung chØ ®¹o vµ
giao nhiÖm vô cho c¸c Bé, nghµnh trung -¬ng söa ®æi, bæ sung c¸c c¬ chÕ, chÝnh
s¸ch ®· ban hµnh, ®ång thêi ®Ò nghÞ Quèc héi, Uû ban th-êng vô Quèc héi sö
®æi bæ sung mét sè ®iÒu luËt ph¸p lÖnh hiÖn hµnh vµ x©y dùng mét sè luËt, ph¸p
lÖnh liªn quan tíi ®æi s¾p xÕp ®æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhµ n-íc. Néi
dung chñ yÕu gåm 26 v¨n b¶n ban hµnh míi hoÆc söa ®æi, bæ sung c¬ chÕ chÝnh
s¸ch hiÖn cã, trong ®ã néi dung rÊt quan träng lµ: ban hµnh tiªu chÝ, danh môc
c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc, tæng c«ng ty nhµ n-íc lµm c¨n cø cho c¸c bé,
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nghµnh, tØnh x©y dùng ph-¬ng ¸n tæng thÓ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc.
Theo chØ thÞ sè 04/2002/CT-TTg ngµy 8/2/2002 cña Thñ t-íng ChÝnh phñ vÒ tiÕp
tôc s¾p xÕp ®æi míi , ph¸t triÓn n©ng cao hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp nhµ n-íc,
Bé tr-ëng, Chñ tÞch uû ban nh©n d©n c¸c tØnh, Chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ c¸c
tæng c«ng ty 91 chÞu tr¸ch nhiÖm x©y dùng ®Ò ¸n vµ tr×nh thñ t-íng ChÝnh phñ
phª duyÖt tr-íc ngµy 30/4/2002. ViÖc x©y dùng ®Ò ¸n x¾p sÕp, ®æi míi, ph¸t
triÓn doanh nghiÖp nhµ n-íc lµ vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p vµ nhËy c¶m cã liªn quan
®Õn tÊt c¶ mäi doanh nghiÖp nhµ n-íc vµ tæng c«ng ty nhµ n-íc, trong ®iÒu kiÖn
thíi gian rÊt khÈn tr-¬ng, ®ßi hái c¸c bé nghµnh, tæng c«ng ty 91 cã sù nghiªn
cøu, trao ®æi hÕt søc nghiªm tóc, b¶o ®¶m thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ c¬ së, ®ång
thêi cã sù chØ ®¹o trùc tiÕp vµ cô thÓ cña §¶ng vµ chÝnh quyÒn c¸c cÊp.
Tr-íc m¾t ®Ò nghÞ ban ®æi míi doanh nghiÖp trung -¬ng cÇn tËp trung thùc
hiÖn mét sè c«ng viÖc sau:
T¨ng c-êng c«ng t¸c huÊn luyÖn vÒ cæ phÇn ho¸ cho ®éi ngò c¸n bé l·nh
®¹o. §ång thêi ®Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn gi¸o dôc ®Ó n©ng cao nhËn thøc
cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp vµ ng-êi ®øng ®Çu cæ phÇn ho¸
doanh nghiÖp.
Tæ chøc c¸c héi nghÞ tõng vïng hoÆc c¶ n-íc ®Ó trao ®æi kinh nghiÖm trong
qu¸ tr×nh thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ vµ ®Ò xuÊt kiÕn nghÞ söa ®æi bæ sung c¸c chÝnh
s¸ch phï hîp víi thùc tÕ.
Hoµn thiÖn quy tr×nh cæ phÇn ho¸ , ®Æc biÖt lµ quy tr×nh x¸c ®Þnh gi¸ trÞ
doanh nghiÖp nhµ n-íc ®Ó rót ng¾n thêi gian thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ doanh
nghiÖp.
Phèi hîp víi uû ban chøng kho¸n nhµ n-íc ®Ó lùa chän c¸c c«ng ty cæ phÇn
tham gia vµo trung t©m giao dÞch chøng kho¸n, tõ ®ã t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi viÖc
cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n-íc. Phèi hîp víi c¸c bé tiÕp tôc hoµn thiÖn c¸c
v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp còng nh- c¸c chÝnh s¸ch vÒ
kho¸n, b¸n, cho thuª doanh nghiÖp nhµ n-íc cho tËp thÓ ng-êi lao ®éng.
Phèi hîp víi Bé tµi chÝnh tr×nh chÝnh phñ vÒ quyÕt ®Þnh cæ phÇn ho¸ cã b¸n
cæ phÇn cho nhµ ®Çu t- n-íc ngoµi, thµnh lËp quü hç trî ®æi míi doanh nghiÖp
vµ cæ phÇn ho¸ . Phèi hîp víi Bé lao ®éng-th-¬ng binh x· héi, tr×nh ChÝnh phñ
c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi ng-êi lao ®éng d«i d- trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh
nghiÖp nhµ n-íc.
20