Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
a. Lêi më ®Çu
§Êt n-íc ta ®ang tõng b-íc ®æi míi,qu¸ ®é tiÕn th¼ng lªn chñ nghÜa x· héi . Víi
®Æc thï riªng vÒ chÝnh trÞ ®Êt n-íc , hoµn c¶nh lÞch sö…t¸c ®éng gi¸n tiÕp trùc tiÕp
lµm xuÊt hiÖn nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ víi sù ®a d¹ng vµ phong phó vÒ c¸c h×nh
thøc së h÷u . Sù ®a d¹ng vÒ c¸c h×nh thøc së h÷u nµy ®· lµm xuÊt hiÖn nhiÒu h×nh
thøc ph©n phèi kh¸c nhau. Mçi mét h×nh thøc së h÷u nhÊt ®Þnh nã sÏ lµm nÈy sinh
mét h×nh thøc ph©n phèi nhÊt ®Þnh. Nh- vËy khi ®I ph©n tÝch quan hÖ ph©n phèi
trong nÒn kinh tÕ chóng ta sÏ n¾m b¾t ®-îc c¸c quan hÖ kinh tÕ nh×n nhËn ®-îc sù
c«ng b»ng x· héi qua c¸c h×nh thøc ph©n phèi kh¸c nhau.
Trong bÊt cø mét nÒn kinh tÕ nµo ph©n phèi còng lu«n chiÕm gi÷ mét vÞ trÝ v«
cïng quan träng, lµ c©y cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, lµ lÜnh vùc ho¹t ®éng
kinh tÕ nh¹y c¶m& phøc t¹p ®ßi hái c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch kinh tÕ ph¶Ø
nghiªn cøu s©u réng mçi mét h×nh thøc ph©n phèi nã g¾n liÒn víi mét chÕ ®é chÝnh
trÞ ph¸p quyÒn nhÊt ®Þnh . Nh- vËy mçi mét chÕ ®é chÝnh trÞ x· héi kh¸c nhau ta l¹i
cã mét quan hÖ ph©n phèi kh¸c nhau ë n-íc ta hiÖn nay ®ang trong giai ®o¹n
chuyÓn ®æi kinh tÕ m¹nh mÏ thÝch øng víi sù chuyÓn ®æi nµy lµ sù ®a d¹ng vÒ c¸c
h×nh thøc së h÷u ®Ó ph¸t huy hÕt søc m¹nh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Cho nªn lµm
xuÊt hiÖn nhiÒu quan hÖ ph©n phèi nh- ph©n phèi theo lao ®éng ,ph©n phèi ngoµi
thï lao lao ®éng ,ph©n phèi theo vèn vµ tµi s¶n
Quan hÖ ph©n phèi trong nÒn kinh tÕ n-íc ta hiÖn nay lµ mét chñ ®Ò réng. §Ó cã
thÓ t×m hiÓu mét c¸ch cã hÖ thèng,vµ s©u s¾c h¬n vÒ quan hÖ ph©n phèi em xin
®-îc ®i nhiÒu h¬n vµo quan hÖ ph©n phèi theo lao ®éng(lµ quan hÖ ph©n phèi chñ
yÕu ë n-íc ta hiÖn nay) vµ mét h×nh thøc thÓ hiÖn râ nÐt cña nã ®ã lµ:h×nh thøc thu
nhËp theo lao ®éng
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
B. Néi dung
Ch-¬ng I: Mét sè lý luËn chung vÒ quan hÖ ph©n phèi
I)
Mét sè quan ®iÓm vµ b¶n chÊt cña quan hÖ ph©n phèi
1.1) Mét sè quan ®iÓm vÒ quan hÖ ph©n phèi
1.1.1)
Quan ®iÓm cña Mac-Enghen .
Nh÷ng quan hÖ ph©n phèi hay nã chÝnh lµ nhu cÇu ®éng c¬ kh¸ch quan, quan hÖ
nh÷ng lîi Ých kinh tÕ ph¶n ¸nh nhu cÇu vµ ®éng c¬ kh¸ch quan cña mçi t¸c nh©n
kinh tÕ trong tæng thÓ nÌen kinh tÕ . Bëi vËy ®Õn víi quan ®iÓm vÒ ph©n phèi MacEnghen câ quan ®iÓm hêi hît ®Çu tiªn “ trong qòa tr×nh s°n xuÊt , c²c th¯nh viªn
cña x· héi thÝch nghi(t¹o ra, c¶i biÕn) c¸c s¶n phÈm cña tù nhiªn cho phï hîp víi
nh÷ng nhu cÇu cña con ng-êi, ph©n phèi x¸c ®Þnh tû lÖ mçi c¸ nh©n th©m gia vµo
s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt ra , trao ®æi ®em l¹i cho c¸ nh©n nh÷ng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh
mµ anh ta muèn dïng phÇn nhËn ®-îc do ph©n phèi ®Ó trao ®æi…” Nh vËy rá r¯ng
trong mäi nÒn kinh tÕ c¸c t¸c nh©n kinh tÕ tham gia vµo nÒn s¶n xuÊt x· héi thiÕt
lËp mét quan hÖ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cho phÐp t¹o ra nh÷ng s¶n
phÈm nhÊt ®Þnh phôc vô cho nhu cÇu cña x· héi vµ d-¹ trªn nh÷ng nÒn t¶ng nh÷ng
quan hÖ s¶n xuÊt cña nh÷ng t¸c nh©n kinh tÕ ®ã mçi mét t¸c nh©n ®-îc nhËn mét
s¶n phÈm nhÊt ®Þnh do qu¸ tr×nh ph©n phèi ®em l¹i .
Quan hÖ ph©n phèi lµ mèi quan hÖ gi÷a chñ thÓ s¶n xuÊt vµ chñ thÓ tiªu
dïng.D-íi chÕ ®é x· héi nhñ nghÜa Mac cho r´ng “ ph©n phèi s°n phÈm l¯ do
ph¬ng thøc s°n xuÊt quyÕt ®Þnh” nh vËy trong x± héi t b°n v¯ x± héi chð nghÜa
tån t¹i hai ph-¬ng thøc s¶n xuÊt kh¸c biÖt liÖu cã dÉn ®Õn hai qu¸ tr×nh ph©n phèi
kh¸c nhau kh«ng . §Ó hiÓu râ vÒ vÊn ®Ò nµy Mac ®· ®Ò cËp ®Õn c¸c quan hÖ ph©n
phèi ë tõng khÝa c¹nh trong tõng x· héi .
Ph©n phèi vµ s¶n xuÊt: ph©n phèi lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt còng lµ nguån
thu nhËp , ng-êi lao ®éng tham gia s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm vµ qua ®ã hä d-îc
h-ëng tiÒn c«ng tiÒn l-¬ng, chÕ ®é … ng-êi chñ së h÷u bá vèn s¶n xuÊt vµ hä thu
®-îc lîi nhuËn, cæ tøc … Mac viÕt b¶n th©n sù ph©n phèi lµ s¶n vËt cña s¶n xuÊt
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
kh«ng nh÷ng vÒ mÆt néi dung v× ng-êi ta chØ cã thÓ ph©n phèi nh÷ng kÕt qu¶ cña
s¶n xuÊt th«i mµ c¶ vÒ mÆt h×nh thøc, v× ph-¬ng thøc nhÊt ®Þnh cña viÖc tham gia
vµo s¶n xuÊt quy ®Þnh h×nh th¸i ®Æc thï cña ph©n phèi , h×nh th¸i ®ã theo ®ã ng-êi
ta tham gia v¯o sù ph©n phèi” (1)
Trong x· héi t- b¶n ng-êi c«ng nh©n tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hä s¸ng t¹o
ra nh÷ng gi¸ trÞ lín h¬n nh÷nh gi¸ trÞ mµ hä nhËn ®-îc tõ tay nh÷ng nhµ t- b¶n rÊt
nhiÒu , hä bÞ nhµ t- b¶n chiÕm ®o¹t phÇn thÆng d- ®ã . Nh- vËy trong x· héi t- b¶n
kh«ng cã d-îc sù ph©n phèi mét c¸ch c«ng b»ng, ng-êi lao ®éng vµ ng-êi chñ së
h÷u cã sù kh¸c biÖt kh¸ lín vÒ h×nh thøc ph©n phèi . D-íi chÕ ®é x· héi chñ nghÜa
– mét chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt . Ng-êi lao ®éng ®ång thêi còng lµ
ng-êi lµm chñ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt , hä ®-îc h-ëng lîi Ých xøng ®¸ng víi thµnh
qu¶ lao ®éng cña hä , hay nãi c¸ch kh¸c trong x· héi chñ nghÜa ph©n phèi cong
b»ng h¬n cho mäi tÇng líp ng-êi trong x· héi.
-Mèi quan hÖ gi÷a ph©n phèi vµ tiªu dïng . ChÕ ®é t- b¶n chñ nghÜa nhµ t- b¶n
chØ quan t©m duy nhÊt tíi lîi nhuËn vµ v× vËy hä ®Çu t- n©ng cao n¨ng xuÊt lao
®éng v¾t kiÖt søc cña ng-êi c«ng nh©n. qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra rÊt nhiÒu cña c¶i
cho x· héi vµ nã lµ thµnh qu¶ lao ®éng cña ng-êi c«ng nh©n nh-ng rót cuéc nã l¹i
phôc vô chñ yÕu cho nhµ t- b¶n . C¸c nhµ t- b¶n kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng
vËt chÊt vµ tinh thÇn… trong khi ®ã giai cÊp c«ng nh©n chØ nhËn ®-îc gi¸ trÞ ph©n
phèi cña nhµ t- b¶n chØ ®ñ bï ®¾p l¹i søc lao ®éng ®· mÊt , ®êi sèng cña hä vÉn
nghÌo khæ c¬ cùc , cã lÏ sù lÖ thuéc vÒ kinh tÕ nh- vËy nhµ t- b¶n míi gi÷ ®-îc hä
ë tÇng líp thÊp kÐm, lµm thuª cho hä ®-îc . Khi nghiªn cøu sang chÕ ®é x· héi chñ
nghÜa Mac thÊy r»ng trong x· héi chñ nghÜa v× sù b×nh ®¼ng trong quan hÖ së h÷u
nªn ®· thiÕt lËp chÕ ®é ph©n phèi c«ng b»ng. Ng-êi lao ®éng ®-îc h-ëng ®óng víi
søc lao ®éng hao phÝ ®· bá ra . Khi ng-êi lao ®éng cã hu nhËp cao hä sÏ tiªu dïng
nhiÒu h¬n mét mÆt n©ng cao ®-îc ®êi sèng cña ng-êi lao ®éng mÆt kh¸c nã lµm
cÇu tiªu dïng t¨ng lªn cã t¸c dông thóc ®Èy s¶n xuÊt .
-Mèi quan hÖ gi÷a ph©n phèi vµ trao ®æi . Thùc chÊt ®©y lµ mèi quan hÖ gi÷a hai
kh©u trung gian trong qu¸ tr×nh ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i. Víi gi¸ trÞ nhËn ®-îc tõ
trong qu¸ tr×nh lao ®éng ng-êi lao ®éng cã thÓ dïng nã ®Ó trao ®æi lÊy s¶n phÈm
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
mµ m×nh cÇn thiÕt h¬n ®iÒu ®ã ®-îc thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh trao ®æi hµng ho¸ .
Trong x· héi t- b¶n c¹nh tranh Mac ®Ò cËp ®Õn sù s¶n xuÊt trµn lan , vµ sù c¹nh
tranh gay g¾t lµm cho qu¸ tr×nh trao ®æi s¶n phÈm nhiÒu khi bÞ gi¸n ®o¹n gi¸ c¶
trªn thÞ tr-êng bÊp bªnh kh«ng æn ®Þnh , t×nh tr¹ng l¹m ph¸t lµm cho ®ång l-¬ng
danh nghÜa t¨ng ®ång l-¬ng thùc tÕ gi¶m g©y khã kh¨n cho ng-êi lao ®éng .
Nh×n nhËn vÒ quan hÖ ph©n phèi cña Mac-Enghen ®· ®Ò ra. Trªn nÒn t¶ng ®ã
§°ng v¯ Nh¯ níc ta nhËn ®Þnh r´ng “ chòng ta ph°i sèng phï hîp víi kÕt qu° lao
®éng cða m×nh kh«ng tiªu dïng qu² giíi h³n m¯ møc s°n xuÊt cho phÐp”
(2)
“thiÕt
lËp trËt tù míi x· héi chñ nghÜa , trªn mÆt trËn ph©n phèi , l-u th«ng ®Ó gãp phÇn
æn ®Þnh ®êi sèng ®Èy m¹nh s¶n xuÊt chuyÓn ®æi t×nh h×nh kinh tÕ x· héi . Ph¸t huy
t¸c dông ®ßn kÐo vµ cÇu nèi cña ph©n phèi … ph©n phèi , l-u th«ng ph¶i tham gia
®¾c lùc vµo cuéc ®Êu tranh gi÷a hai con ®-êng , më réng trËn ®Þa chñ nghÜa x· héi ,
®iÒu tiÕt b´ng ®îc thu nhËp cða c²c tÇng líp d©n c cho c«ng b´ng v¯ hîp lý”(3)
1.1.2)
Quan ®IÓm vÒ c¸c quan diÓm ph©n phèi
kh¸c(Ad¸msmith,Ricardo,sismonvi)
Tr-íc hÕt ®Õn víi quan ®iÓm cña Ad¸ms.mith .VÒlý luËn tiÒn theo «ng trong x·
h«I nguyªn thuû tr-íc chñ nghÜa t- b¶n th× toµn bé s¶n phÈm thuéc vÒ ng-êi lao
®éng .§iÒu ®ã cã nghÜa lµ Ad¸msmith ®· kh¼ng ®Þnh r»ng mét khi ng-êi lao ®éng
lµm viÖc b»ng chÝnh nh÷ng t- liÖu s¶n xuÊt vµ ruéng ®©t cña m×nh , th× lÏ c«ng
b»ng lµ ng-êi s¶n xuÊt ph¶i ®-îc s¶n phÈm toµn vÑn cña lao ®éng cña hä
Nh-ng khi së h÷u t- b¶n chñ nghÜa xuÊt hiÖn , ng-êi lao ®éng bÞ t-íc ®o¹t hÕt
t- liÖu s¶nt xuÊt buéc hä trë thµnh nh÷ng ng-êi lµm thuª cho chñ t- b¶n .Trong
®iÒu kiÖn nh- vËy ng-êi lµm thuª chØ ®-îc nh¹n mét phÇn tiÒn tõ chñ sau khi ®·
lµm viÖc cho chñ mét thêi gian nh¸t ®Þnh .V¹y tiÒn l-ong cña nh÷ng ng-êi c«ng
nh©n lµm thuª kh«ng ph¶i lµ toµn bé gi¸ trÞ s¶n ph¶m mµ lao ®éng cña hä lµm ra
,mµ chØ lµ mét bé phËn gi¸ trÞ ®ã. ¤ng chØ ra møc b×nh th-êng cña tiÒn l-¬ng vµ
cho r»ng tiÒn l-¬ng ph¶i ®¹t ®-îc ë møc tèi thiÓu .Theo Adamsmith,tiÒn l-¬ng
kh«ng d-îc h¹ thÊp qu¸ møc tèi thiÓu nÕu kh«ng ®ã sÏ lµ th¶m ho¹ ®èi víi d©n téc
.B»ng luËn cø khoa häc «ng chØ ra r»ng møc tiÒn l-¬ng tèi thiÓu chØ diÔn ra ë nh÷ng
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
n-íc ®ang diÔn ra sù tho¸i ho¸ vÒ kinh tÕ.Cßn ë nh÷ng n-íc ph¸t triÎn nhanh th×
tiÒn l-¬ng v-ît ngoµi møc tèi thiÓu .
Ad¸msmith cho r»ng tiÒn l-¬ng cao sÏ lµ ®éng lùc t¨ng tr-ëng kinh tÕ .cô thÓ
khi tiÒn l-¬ng cao, ng-êi lao ®éng phÊn khëi t×m mäi c¸ch ®Î t¨ng n¨ng suÊt lao
®éng , t¨ng thu nhËp quèc d©n nãi chung .§Õn l-ît m×nh t¨ng thu nhËp quèc d©n
®Én ®Õn kh¶ n¨ng t¨ng tÝch luü t- b¶n vµ do ®ã t¨ng cÇu vÒ s¶n phÈm vµ suy ®Ðn
cïng nã sÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn
MÆc dï cã nh÷ng t- t-ëng hîp lý nh- vËy nh-ng Ad¸msmith vÉn kh«ng tr¸nh
khái sù lÉn lén gi÷a lao ®«ng vµ s-c lao ®éng vµ coi tiÒn l-¬ng lµ gi¸ c¶ cña søc lao
®éng .
TiÕp tôc sù nghiÖp nµy cña Adamsmith,D.Ric¶rdo cho r»ng gi¸ trÞ ng-êi lao
®éng t¹o ra gåm :TiÒn l-¬ng vµ Lîi nhuËn vµ kh¼ng ®Þnh khi tiÒn l-¬ng t¨ng th× lîi
nhuËn gi¶m .¤ng cã ý ®å gi¶i quyÕt viÖc x¸c ®Þnh tiÒn l-¬ng theo quy luÆt gi¸ trÞ
nh-ng khong thµnh c«ng v× «ng ®· m¾c ph¶i sai lÇm gièng Ad¸msmith.mét trong
nh÷ng c«ng lao to lín cña «ng lµ «ng ®¨ ph©n tÝch ®-îc tiÒn c«ng thùc tÕ vµ x¸c
®Þnh l-¬ng hµng ho¸ mµ ng-êi cong nh©n mua ®-îc b»ng tiÒn ch-a quyÕt ®Þnh ®Þa
vÞ x· héi cña ng-êi ®ã.Sù quyÕt ®inh t×nh c¶nh cña c«ng nh©n phô thuéc vµo mèi
t-¬ng quan gi÷a tiÒn l-¬ng vµ lîi nhuËn .
SÝ smonvi khi ®Ðn víi quan ®IÓm vÒ tiÒn l-¬ng «ng cã nhiÒu ®iÎm râ rµng h¬n
Adamsmithvµ Ricardo.¤cho r»ng c«ng nh©n d©n lµ ng-¬× t¹o ra cña c¶i vËt chÊt
cho x· héi .Theo «ng tiÒn l-¬ng ph¶i ngang b»ng toµn bé gi¸ trÞ s¶n phÈm cña
c«ng nh©n…
Nh- vËy mét sè nhµ kinh tÕ häc cæ ®iÎn tr-íc C.MAC ®· ®¹t d-îc mét sè
thµnh tùu nhÊt ®Þnh trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ì ph©n phèi .Nh-ng bªn c¹nh ®ã
râ rµng trong nhËn ®Þnh cña c¸c «ng vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh.
§Õn víi nh÷ng lý luËn vÒ quan hÖ ph©n phèi cña c¸c nhµ kinh tÕ häc cæ ®iÓn
vµ lý luËn vµ lý luËn cña c¸c M¸c §¶ng vµ Nhµ n-íc ta ®· cã nh÷ng nhËn ®Þnh
riªng trªn c¬ së tæng hîp nh÷ng -u nh-îc ®iÓm cña c¸c nhµ kinh tÕ chÝnh trÞ häc tï
®ã rót ra c¬ së lý luËn vÒ vÊn ®Ò quan hÖ ph©n phèi ë n-íc ta.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2.
B¶n chÊt cña quan hÖ ph©n phèi vµ nguyªn t¾c ph©n phèi ë n-íc ta.
Quan hÖ ph©n phèi lµ mét mÆt quan träng trong nÒn s¶n xuÊt. Ph©n phèi kh«ng
chØ ®¬n thuÇn lµ ph©n phèi gi¸ trÞ s¶n xuÊt ra mµ nã cßn bao hµm c¶ ph©n phèi
nguån lùc cho s¶n xuÊt.
Ph©n phèi cho s¶n xuÊt lµ sù b¶o ®¶m c¸c yªó tè ®Çu vµo vÒ t- liÖu s¶n xuÊt, vÒ
lao ®éng, nguyªn nhiªn liªu… cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trong bÊt cø mét qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt nµo th× ph©n phèi cho s¶n xuÊt lu«n lµ vÊn ®Ò thiÕt yÕu nã quyÕt ®iÞnh hiÖu
qu¶ kinh tÕ, s¶n phÈm ®Çu ra cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Khi ph©n phèi cho qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ, nã cã thÓ cho nhiÒu s¶n phÈm ®Çu ra h¬n trong khi
®Çu vµo kh«ng ®æi. Râ rµng ë ®©y ph©n phèi s¶n xuÊt ®· ®ãng mét vai trß quan
träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Nh- vËy tõ sù ph©n phèi t- liÖu s¶n xuÊt, cïng c¸c yÕu tè ®Çu vµo kh¸c ®· t¹o lªn
nh÷ng ®Æc tr-ng riªng cña san phÈm ®Çu ra vµ tõ nh÷ng s¶n phÈm ®Çu ra ®ã ng-êi
ta l¹i tiÕn hµng ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i theo c¸c h×nh thøc kh¸c nhau. VËy th× ta
thÊy r»ng ph©n phèi s¶n phÈm ch¼ng qua chØ lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ph©n phèi cho
s¶n xuÊt, sù ph©n phèi nµy ®· bao hµm trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ quyÕt ®Þnh c¬
cÊu s¶n xuÊt. Xem xÐt s¶n xuÊt mµ kh«ng quan t©m ®Õn sù ph©n phèi ®ã, sù ph©n
phèi bao hµm trong s¶n xuÊt th× râ rµng ®ã lµ mét sù trõu t-îng trèng rçng, cßn sù
ph©n phèi s¶n phÈm th× tr¸i l¹i, ®· bao hµm trong sù ph©n phèi nµy lµ mét yÕu tè
cña s¶n xuÊt.
Trong qu¸ tr×nh ph©n phèi cho s¶n xuÊt t¹o nªn c¬ cÊu s¶n xuÊt kh¸c nhauvµ tõ
®ã thiÕt lËp lªn quan hÖ ph©n phèi s¶n phÈm kh¸c nhau nh- ta ®· nãi. ¥ n-íc ta
chñ yÕu lµ h×nh thøc c«ng h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt, kinh tÕ Nhµ n-íc, kinh tÕ tËp thÓ
gi÷ vai trß chñ ®¹o. V× t- liÖu s¶n xuÊt lµ b×nh ®¼ng cho mäi ng-êi lao ®éng nªn ë
n-íc ta cã ®-îc quan hÖ ph©n phèi c«ng b»ng h¬n cho ng-êi lao ®éng. Tuy nhiªn
toµn bé nh÷ng s¶n phÈm mµ x· héi lµm ra lh«ng ph¶i ®Òu ®-îc sö dông cho tiªu
dïng c¸ nh©n mµ tr-íc hÕt nh÷ng gi¸ trÞ t¹o ra ®ã ph¶i ®-îc sö dông ®Ó:
- Bï ®¾p nh÷ng t- liÖu s¶n xuÊt ®· hao phÝ, hao mßn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh.
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- LËp quü dù phßng ®Ò phßng thiªn tai, tai n¹n bÊt ngê , quèc phßng an ninh…
- §Ó më mang s¶n xuÊt, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ngµy cµng më réng, ph¸t triÓn th× c¸c
t- liÖu s¶n xuÊt ph¶i ®-îc thay ®æi, ®æi míi cïng víi sù c¶i tiÕn cña quan hÖ s¶n
xuÊt.
PhÇn cßn l¹i míi ®-îc dµnh cho tiªu dïng. Trong phÇn nµy l¹i ®-îc ph©n phèi
cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó bï ®¾p l¹i nh÷ng hao phÝ bá ra, qu¶n lý hµnh chÝnh,
phóc lîi x· héi…phÇn cßn l¹i cuèi cïng míi ®-îc dµnh cho tiªu dïng c¸ nh©n.
Nh- vËy tæng s¶n phÈm x· héi võa ®-îc ph©n phèi ®Ó tiªu dïng c¸ nh©n võa
®-îc ph©n phèi tiªu dïng cho s¶n xuÊt.
2.2.Nguyªn
t¾c ph©n phèi ë n-íc ta hiÖn nay.
XuÊt ph¸t tõ b¶n chÊt cña quan hÖ ph©n phèi ë n-íc ta ®· h×nh thµnh lªn mét
sè nguyªn t¾c ph©n phèi chñ yÕu sau.
2.2.1. Ph©n phèi theo lao ®éng.
La h×nh thøc ph©n phèi chñ yÕu vµ r· nÐt nhÊt ë n-íc ta hiÖn nay. XuÊt ph¸t
tõ mét nÒn s¶n xuÊt chñ yÕu dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt th×
ph©n phèi theo lao ®éng lµ mét h×nh thøc ph©n phèi tá ra thÝch hîp nhÊt. ChÝnh
sù c«ng h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt nµy ®· thiÕt lËp lªn sù c«ng b»ng cho ng-êi lao
®éng, quyÒn lµm chñ cña ng-êi lao ®éng. Ng-êi lao ®éng sÏ ®-îc h-ëng nh÷ng
thµnh qu¶ lao ®éng xøng ®¸ng víi n¨ng lùc s¶n xuÊt cña m×nh, gi¸ trÞ lao ®éng
cña hä ®em l¹i cho x· héi, ®ã còng chÝnh lµ c¬ së ®Ó tiÕn hµnh ph©n phèi theo
lao ®éng. Khi mµ n-íc ta chñ yÕu lµ kinh tÕ Nhµ n-íc, kinh tÕ tËp thÓ th× ph©n
phèi theo lao ®éng lµ hoµn toµn phï hîp.
H¬n n÷a n-íc ta hiÖn nay cßn tån t¹i sù kh¸c biÖt rÊt lín gi-u· c¸c thµnh
phÇn lao ®éng nh- lao ®éng ®éng trÝ ãc, lao ®éng ch©n tay, lao ®éng gi¶n
®¬n…Do xuÊt ph¸t tõ n-íc n«ng nghiÖp l¹c hËul¹i ®ang ®Þnh h-íng l¹i theo con
®-êng ph¸t triÓn kÕt hîp c«ng n«ng nghiÖp-dÞch vô nªn cã sù pha trén kh«ng
®ång ®Òu gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ v× vËy mµ lao ®éng còng h×nh thµnh nhiÒu
lo¹i kh¸c nhau. ChÝnh v× vËy mµ kÕt qu¶ lao ®éng còng rÊt kh¸c nhau, do ®ã
chóng ta muèn tiÕn hµnh ph©n phèi c«ng b»ng cho hä th× cÇn ph¶i c¨n cø vµo
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
gi¸ trÞ mµ lao ®éng ®éng cña hä d· t¹o ra cho x· héi. MÆt kh¸c trong x· héi hiÖn
cßn tän t³i kh² nhiÒu nh÷ng ngêi câ t tëng Ø l³, ¨n b²m “ muèn tròt bà g²nh
nÆng lao ®éng cho ngêi kh²c ” trong t×nh h×nh ®ã ph©n phèi theo lao ®éng lµ
gi¶i ph¸p hîp lý. ®Êt n-íc ta míi chØ ®ang ë giai ®o¹n qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x·
héi, kinh tÕ cßn nghÌo nµn, s¶n phÈm quèc d©n ch-a ®ñ ®Ó ph©n ph¸t cho mäi
ng-êi theo nhu cÇu, h¬n n÷a lao ®éng ch-a trë thµnh nhu cÇu mµ nã vÉn cßn lµ
ph-¬ng thøc sinh nhai cña mçi ng-êi, trong hoµn c¶nh ®ã th× ph©n phèi theo lao
®éng sÏ thóc ®Èy mäi ng-êi lao ®éng ngµy mét tÝch cùc vµ h¨ng h¸i h¬n gióp
cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
Nh- vËy ®Ó ph©n phèi theo lao ®éng cÇn ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu: Ph¶i c¨n cø
vµo sè l-îng chÊt l-îng lao ®éng cña mçi ng-êi dÓ tr¶ c«ng cho ng-êi lao ®éng
,ph¶i tr¶ cong b»ng nhau cho lao ®éng nh- nhau,tr¶ c«ng kh¸c nhau cho lao
®éng kh¸c nhau khong phan biÖt giµ trÎ , g¸i trai, d©n téc …MÆt kh¸c ph¶i gi¶i
quyÕt tèt mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých vËt chÊt víi ®«ng viªn tinh thÇn cho ng-êi lao
®éng,cã vËy míi ph¸t huy kh¶ n¨ng lao ®éng, s¸ng t¹o cña mäi ng-êi .Sau cïng
®Ó ph©n phèi theo lao ®éng ®-îc c«ng b»ng h¬n chóng ta cÇn ®Êu tranh chèng
l¹i hai sai lÇm phæ biÕn ®ã lµ chñ nghÜa b×nh qu©n vµ khuynh h-íng ®ßi më
réng qu¸ møc kho¶ng c¸ch bËc l-¬ng mµ kh«ng cã c¨n cø kinh tÕ .Thùc hiÖn tèt
ph©n phèi theo lao ®éng ë n-íc ta hiÖn nay sÏ mang l¹i nhiÒu t¸c dông to lín
,nã sÏ gãp phÇn t¹o ra c«ng b»ng trong x· héi ,khuyÕn khÝch ng-êi lao déng tÝch
cùc lao ®éng hÕt n¨ng lùc vµ khong ngõng n©ng cao tr×nh ®é b¶n th©n , qua ®ã
t¹o diÒu kiÖn ph©n bæ lao ®éng hîp lý gi÷a c¸c ngµnh kÞnh tÕ , thóc ®Èy nÒn
s¶n xu©t x· héi ph¸t triÓn.
2.2.2.Ph©n phèi theo tµi s¶n ,ng uån vèn vµ nh÷ng ®ãng gãp kh¸c
Nguyªn t¾c ph©n phèi nµy còng rÊt phï hîp cho thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ
n-íc ta hiÖn nay khi mµ chóng ta ®ang thùc ®a dang ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u
trong kinh doanh .Ph©n phèi theo vèn ta× s¶n vµ nh÷ng ®ãng gãp kh¸c ®ùoc hiÓu
lµ qu¸ tr×nh tr¶ c«ng cho vèn tµi s¶n vµ nh÷ng ®ãng gãp kh¸c ®ã nã ®-îc thÓ
hiÖn th«ng qua l·i ,cá tøc ,lîi nhuËn…Víi mét nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn nhn-íc ta hiÖn nay bao gåm chñ yÕu lµ h×nh s¶n suÊt nhá lÎ ,hé gia ®×nh ch-a
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
thµnh lËp ®-îc c«ng ty lín (v× thiÕu vèn)th× h×nh thøc theo vèn tµi s¶n cïng
nh÷ng ®ãng gãp kh¸c lµ mét ®éng lùc to lín thóc ®Èy huy ®éng vèn trong d©n
chóng .
chóng ta biÕt r»ng hiÖn nay, mét phÇn lín nguån vèn cßn ®ang n»m r¶i r¸c
trong tay ng-êi lao déng , nhµ t- b¶n nhá .§Ó huy ®éng nguån vèn nµy chóng ta
kh«ng thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p c-ìng bøc v× n-íc ta lµ mét n-ãc theo chñ
nghÜa x· héi .mét biÖn ph¸p tá ra hiÖu qu¶ trong vÊn ®Ò nµy,kh«ng cã g× kh¸c
chÝnh lµ nh÷ng biªn ph¸p kinh tÕ mÒm dÎo ,khuyÕn khÝch nguêi d©n . Muèn
d©n chóng gãp vèn kinh doanh th× nhµ n-íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch râ rµng
trong viÖc quy ®Þnh l·i suÊt , lîi nhuËn …thu ®-îc tõ nguån vèn tµi s¶n ®ãng
gãp ®ã.
Huy ®éng ®-îc nguån vèn trong d©n kÝch øng ®-îc ng-êi d©n m¹nh d¹n ®Çu
t- s¶n suÊt kinh doanh sÏ nlµ mét lîi thÕ lín t¹o ®µ cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn
v÷ng m¹nh vµ ®ã còng lµ mét trong nh÷ng môc tiªu chiÕn l-îc cña ®¶ng ta.
2.2.3)H×nh thøc ph©n phèi ngoµi thï lao ®éng th«ng qua quü phóc lîi x· héi
H×nh thøc ph©n phèi nµy lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc ph©n phèi kh«ng
thÓ thiÕu trong mét ®Êt n-íc lu«n v-¬n tíi s- c«ng b»ng b×nh ®¼ng nh- n-íc ta
.Nguyªn t¾c ph©n phèi nµy ®¶m b¶o cho mäi ng-êi ®-îc h-ëng mét møc ph©n
phèi c«mg b»ng vµ nã mang tÝnh nh©n ®¹o cao . Nhòng ng-êi lµm viÖc víi n¨ng
lùc cao h¬n mang l¹i hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh tèt h¬n sÏ ®-îc h-ëng xøng
®¸ng víi lao ®«ng m×nh bá ra , ngoµi phÇn l-¬ng c¬ b¶n ra cßn cã khen th-ëng
.§iÒu ®ã gióp cho ng-êi lao ®éng høng khëi trong s¶n xuÊt , ng-êi lµm tèt sÏ
lµm ngµy mét tèt h¬n ,ng-êi lµm ch-a tèt th× kh«ng ngõng phÊn ®Êu ,rÌn giòa
m×nh ®Ó lµm viÖc lao ®éng tèt h¬n .Kh«ng chØ bã hÑp trong ph¹m vi c¸ nh©n
ng-¬× lao ®äng nã cßn gióp cho t-ng nhµ m¸y ,tõng ph©n x-ëng ,®«n vÞ s¶n
xuÊt kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt t¹o ra nhiÒu h¬n cña c¶i cho x· h«i.
Ph©n phèi ngoµi thï lao lao ®éng th«ng qua quü phóc lîi x¨ häi mang
tinh chÊt nh©n d¹o cao. Qua hai h×nh thøc ph©n phèi ®a xÐt ta thÊy r»ng nhöng
ng-ßi cã søc lao ®éng , cã vèn,hay cã ®ãng gáp kh¸c cho qu¸ trinh s¶n xuÊt x¨
héi hä sÏ ®-îc h-ëng nh÷ng gi¸ trÞ ph©n phèi nhÊt ®Þnh tõ thµnh qu¶ lao ®éng
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
,®ãng gãp Êy.ThÕ vËy cßn nh-ng ng-êi kh«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng(nh- ng-êi
èm yÕu ,giµ c¶ mÊt söc lao ®äng….) th× sao.Quan hÖ ph©n phèi trong x· héi chñ
nghÜa mµ cô thÓ lµ n-íc ta ®¶m b¶o cho hä mét møc sèng æn ®Þnh tèi thiÓu .
NhËn ®Þnh vÒ h×nh thöc ph©n phèi nµy ta thÊy r»ng nã t¹o ra søc ph¸t triÓn toµn
diÖn cho mäi thµnh viªn trong x·héi,®óng theo quan ®iÎm mµ ®¹i héi VII cña
®°ng d± ®Ò ra “coi con nguêi l¯ trung t©m cða mãi s ph²t triÓn g¾n liÒn chÝng
s²ch ph²t triÓn kinh tÕ víi chÝng s²ch ph²t triÓn x± héi”
2.2.4)
§Õn víi ®a quan hÖ ph©n phèi trªn ta thÊy ®ã lµ ba quan hÖ ph©n phèi
phæ biÕn vµ quan träng , kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi nÒn kinh tÕ n-íc ta trong giai
®o¹n hiÖn nay. C¸c quan hÖ ph©n phèi nµy t¹o nªn c¸c h×nh thøc thu nhËp kh¸c
nhau gi÷a c¸c tÇng líp d©n c- ,phæ biÕn lµ c¸c h×nh thøc thu nhËp sau:
Thø nhÊt lµ: h×nh thøc tiÒn c«ng,tiÒn l-¬ng :
Cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn nÒn kinh tÕ n-íc ta tõ mét nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch
ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng lµ qu¸ tr×nh chóng ta dÇn dÇn thõa
nhËn søc lao ®éng lµ hµng ho¸. Khi ng-êi lao ®äng lµm viÖc cho chñ doang
nghiÖp hoÆc tæ chøc kinh tÕ quèc doanh ng-êi lao ®äng nhËn ®-îc mét kho¶n
thu nhËp g¾n víi kÕt qu¶ lao déng cña hä . VÒ nguyªn t¾c kho¶n thu nhËp ®ã
ph¶i d-îc t-¬ng xøng víi sè l-îng vµ chÊt l-îng lao ®éng mµ hä ®· cèng hiÕn .
Sè thu nhËp theo lao ®ong ®ã d-îc gäi la tiÒn l-¬ng .Hay nãi c¸ch kh¸c tiÒn
l-¬ng chÝnh lµ h×nh thøc thu nhËp theo lao ®äng .
§Ó cho ng-êi lao ®äng thùc sù yªn t©m tõ dã s½n sµng mang hÕt søc s¸ng t¹o
cña m×nh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ,®iÒu quan träng tr-íc hÕt ë chç
lµ ng-êi lao déng ph¶i ®-îc nhËn ®ñ møc l-¬ng vµ nhËn kÞp thêi ,møc l-¬ng ®ã
ph¶i ngµy mét t¨ng theo kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña chÝnh hä.
Do vËy trong c¬ cÊu tiÒn l-¬ng th-êng bao gåm hai phÇn lµ tiÒn l-¬ng c¬ së vµ
tiÒn th-ëng . PhÇn tiÒn l-¬ng c¬ së lµ phÇn l-¬ng tÝnh chung cho ng-êi lao ®éng
cã tr×nh ®é vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc nh- nhau cßn phÇn tiÒn th-ëng lµ phÇn tÝnh
riªng cho nh÷ng c¸ nh©n lao ®éng xuÊt s¾c, ®©y lµ phÇn l-¬ng cã t¸c dông
khuyÕn khÝch ng-êi lao ®éng.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
TiÒn l-¬ng cßn ®-îc c¸c nhµ kinh tÕ häc thÓ hiÖn qua hai ph¹m trï ®ã lµ tiÒn
l-¬ng danh nghÜa vµ tiÒn l-¬ng thùc tÕ. TiÒn l-¬ng danh nghÜa lµ phÇn tiÒn tÖ mµ
ng-êi lao ®éng nhËn ®-îc phï hîp víi søc lao ®éng mµ hä bá ra. Trong ®iÒu kiÖn
kh«ng cã sù biÕn ®éng trªn thÞ tr-êng gi¸ c¶ vµ thÞ tr-êng tiÒn tÖ th× sù n©ng cao
tiÒn l-¬ng danh nghÜa còng ®ång nghÜa víi viÖc n©ng cao ®êi sèng cña ng-êi lao
®éng. Nh-ng trong t×nh tr¹ng l¹m ph¸t, ch¼ng h¹n tiÒn tÖ gi¶m gi¸ trÞ hµng hãa
t¨ng gi¸ trÞ khi ®ã møc tiÒn l-¬ng danh nghÜa kh«ng ph¶n ¸nh ®óng møc thu nhËp
cña ng-êi lao ®éng. Khi Êy ng-êi ta ph¶i dïng ®Õn tiÒn l-¬ng thùc tÕ. TiÒn l-¬ng
thùc tÕ chÝnh lµ phÇn gi¸ trÞ thu ®-îc tõ nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt, dÞch vô mµ ng-êi lao
®éng ®· cã ®-îc khi mua chóng b»ng tiÒn l-¬ng danh nghÜa. Møc tiÒn l-¬ng thùc
tÕ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c nhÊt ®Çy ®ñ nhÊt thu nhËp thùc tÕ cña ng-êi lao ®éng, nã cho
biÕt ®êi sèng cña ng-êi lao ®éng ®-îc n©ng lªn hay gi¶m ®i. Nh- vËy t¨ng thu
nhËp tiÒn l-¬ng thùc tÕ sÏ lµm t¨ng møc sèng cña d©n c-.
Râ rµng tiÒn l-¬ng cã ¶nh h-ëng rÊt lín tíi ®êi sèng cña ng-êi lao ®éng, do
®ã th«ng qua chÝnh s¸ch tiÒn l-¬ng, cã thÓ t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi ®êi sèng cña
ngêi lao ®éng. NghÞ quyÕt ®³i héi VII ®± khµng ®Þnh “§èi víi chÝnh s²ch tiÒn
l-¬ng vµ thu nhËp, khuyÕn khÝch mäi ng-êi t¨ng thu nhËp vµ lµm giµu dùa vµo kÕt
qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ b¶o vÖ c¸c nguån thu nhËp hîp ph¸p, ®iÒu tiÕt hîp
lý thu nhËp gi÷a c¸c bé phËn d©n c-, c¸c ngµnh, c¸c vïng ®Êu tranh ng¨n chÆn thu
nhËp phi ph²p”.
Thø hai lµ : h×nh thøc lîi tøc, lîi nhuËn.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng c¸i mµ c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh quan t©m
tr-íc hÕt lµ lîi nhuËn vµ hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh thÓ hiÖn ë lîi
nhuËn nhiÒu hay Ýt. Lîi nhuËn lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a chi phÝ b¸n hµng vµ phÝ tæn
s¶n xuÊt.
Trong lÞch sö ®· cã nhiÒu nhµ kinh tÕ häc quan niÖm r»ng lîi nhuËn chÝnh lµ
sù tr¶ c«ng cho nh÷ng ai d¸m m¹o hiÓm vay vèn ®Çu t- vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh vµ d¸m chÊp nhËn rñi ro, thËm chÝ ph¸ s¶n. §Ó ®¹t lîi nhuËn tÊt yÕu c¸c nhµ
s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i c¹nh tranh m¹nh mÏ víi nhau t×m mäi c¸ch ®Ó gi¶m chi
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
phÝ ®Ó thu lîi nhuËn cao nhÊt. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng l-äi nhuËn lµ ®éng lùc
chi phèi ho¹t ®éng cña ng-êi s¶n xuÊt kinh doanh. ChÝnh lîi nhuËn ®· ®-a doanh
nghiÖp ®Õn c¸c khu vùc s¶n xuÊt hµng hãa mµ ng-êi tiªu dïng cÇn nhiÒu h¬n, bá
c¸c khu vùc Ýt ng-êi tiªu dïng. Lîi nhuËn ®-a c¸c doanh nghiÖp ®Õn viÖc ¸p dông
khoa häc kü thuËt ngµy cµng réng r·i vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Lîi nhuËn t¹o ®iÒu kiÖn xóc
t¸c cho thÞ tr-êng hµng hãa ngµy cµng hoµn thiÖn vµ ®a d¹ng ®Ó cã thÓ ®¸p øng mäi
nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh ngoµi phÇn thu
nhËp lµ tiÒn l-¬ng, cßn kho¶n thu nhËp kh¸c ®ã lµ lîi nhuËn vµ phÇn nµy ngµy cµng
t¨ng lªn, chiÕm -u thÕ trong tæng thu nhËp. Tæng thu nhËp mµ mçi ng-êi lao ®éng
nãi chung mçi nhµ s¶n xuÊt nãi riªng nã võa ph¶i ph¶n ¸nh kÕt qu¶ lao ®éng cña
mçi ng-êi, võa ph¶n ¸nh kÕt qu¶ lao ®éng cña tËp thÓ víi t- c¸ch lµ chØnh thÓ. §Ó
thóc ®Èy t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cÇn ph¶i ph¸t huy tèi ®a søc s¸ng t¹o cña
c¸c nhµ kinh doanh giái vµ th¹o víi c¬ chÕ thÞ tr-êng. §óng vËy cÇn kh«ng n©ng
cao thu nhËp trong ®ã cã lîi nhuËn cña hä. ViÖc kh«ng ngõng n©ng cao thu nhËp
cho hä ®ßi hái kh«ng ngõng c¶i tiÕn c¬ chÕ qu¶n lý vµ c¸c chinsh s¸ch kinh tÕ,
trong ®ã cã chÝnh s¸ch ph©n phèi lîi nhuËn. ViÖc ®-a ra ®óng c¬ chÕ h×nh thµnh vµ
ph©n phèi lîi nhuËn sÏ gâp phÇn h×nh th¯nh quan hÖ “l¯m chð thùc sù víi
c«ngviÖc”.
Lîi tøc chÝnh lµ mét phÇn tõ lîi nhuËn mµ c¸c tæ chøc kinh tÕ tr¶ cho ng-êi
së h÷u tiÒn tÖ (®ãng gãp cæ phÇn vµo doanh nghiÖp) nh- vËy lîi tøc cã nguån gèc
tõ lîi nhuËn, tuú theo h×nh thøc mua b¸n cæ phiÕu mµ lîi tøc ®-îc chi tr¶ theo c¸c
ph-¬ng thøc kh¸c nhau. Lîi løc chÝnh lµ ®éng c¬ ®Ó mäi ng-êi mua cæ phiÕu c¶
doanh nghiÖp, th-êng th× nh÷ng doanh nghiÖp cã uy tÝn sÏ thu hót ®-îc mäi mua
cæ phiÕu khi doanh nghiÖp ph¸t hµnh cæ phiÕu. Th«ng qua h×nh thøc ph¸t hµnh cæ
phiÕu gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vèn nhµn rçi ®Ó më réng quy m« cña
doanh nghiÖp, t¨ng nguån vèn chñ së h÷u.
Trong nÒn kinh tÕ n-íc ta hiÖn nay ®· vµ ®ang xuÊt hiÖn nh÷ng c«ng ty cæ
phÇn, ®ã lµ c«ng ty cæ phÇn nhµ n-íc vµ c«ng ty cæ phÇn t- nh©n, ®Òu ®-îc nhµ
n-íc khuyÕn khÝch më réng.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Thø ba : H×nh thøc thu nhËp tõ quü tiªu dïng c«ng céng: ®ã lµ phÇn thu
nhËp mµ ng-êi lao ®éng nhËn ®-îc tõ quü tiªu dïng chung cña x· héi nh÷ng kho¶n
-u ®·i nhÊt ®Þnh nh- trî cÊp, b¶o hiÓm, c¸c kho¶n -u ®·i…§ã chÝnh lµ phÇn thu
nhËp mµ chÝnh phñ trÝch ra tõ ng©n s¸ch nhµ n-íc ®Ó hç trî cho ng-êi lao ®éng.
§©y lµ h×nh thøc thu nhËp ph¶n ¸nh tÝnh nh©n ®¹o, quan t©m ®Õn ®êi sèng mäi tÇng
líp nh©n d©n trong x· héi cña ®¶ng ta, nhÊt lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay khi mµ
nguån thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng-êi ch-a cao. C¸c kho¶n trî cÊp , -u ®·i ®¶m b¶o
cho nh÷ng ng-êi kh«ng cßn kh¶ n¨ng lao ®éng hoÆc bÞ tai n¹n lao ®éng mét cuéc
sèng b×nh th-êng tèi thiÓu… C¸c kho¶n b¶o hiÓm x· héi th-êng chØ cã ë thµnh
phÇn kinh tÕ nhµ n-íc, nã lµ nguån thu nhËp æn ®Þnh ®¶m b¶o cuéc sèng cho nh÷ng
ng-êi lao ®éng ®· ®Õn tuæi nghØ h-u
:
2.3 Kinh nghiÖm thùc hiÖn ph©n phèi ë mét sè n-íc
2.3.1) Indonexia :
ë Indonexia c¸c vÊn ®Ò chÝnh ®-îc chÝnh phñ quan t©m lµ gi¸o dôc vµ t¹o
viÖc lµm. Trong lÜnh vùc gi¸o dôc, chÝnh phñ mét mÆt chó träng t¨ng c-êng gi¸o
dôc phæ th«ng, mét mÆt ®-a ra hÖ thèng ®µo t¹o quèc gia vÒ kü n¨ng h-íng nghiÖp.
HÖ thèng nµy cã nhiÖm vô ®µo t¹o c«ng nh©n c¸c ngµnh nghÒ c¬ b¶n nh- thªu, hµn,
söa ch÷a xe h¬i, x©y dùng. Tõ nh÷ng n¨m 60 chÝnh phñ Indonexia ®· lu«n tiÕn
hµnh c¸c ch-¬ng tr×nh t¨ng c-êng viÖc lµm ë khu vùc n«ng th«n víi mét phÇn kinh
phÝ do ng©n s¸ch cÊp vµ phÇn kh¸c lµ viÖn trî cña n-¬c ngoµi. Môc tiªu chÝnh cña
ch-¬ng tr×nh lµ t¨ng c-êng s¶n xuÊt l-¬ng thùc më ra c¸c c¬ héi viÖc lµm vµ t¹o ra
sù ph©n phèi thu nhËp c«ng b»ng h¬n.
Tuy nhiªn nhiÒu nhµ kinh tÕ cho r»ng, ë ®©y d©n chóng ngµy cµng phô thuéc
nÆng nÒ h¬n vµo c¸c ch-¬ng tr×nh cña chÝnh phñ hoÆc nãi c¸ch kh¸c nh©n d©n
kh«ng n¾m v÷ng hoÆc lµm chñ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. ë Indonexia c¸c tæ chøc phi
chÝnh phñ cã ®ãng gãp to lín trong viÖc tiÕp cËn, gióp ®ì c¸c tÇng líp nghÌo khæ.
Sù ra ®êi c¸c tæ chøc nµy, mét mÆt do nhu cÇu ph¶i bæ sung nh÷ng khiÕm khuyÕt
trong nh÷ng ch-¬ng tr×nh cña chÝnh phñ. MÆt kh¸c cã quan hÖ chÆt chÏ víi viÖc
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
suy gi¶m c¸c nguån tµi trî tõ ng©n s¸ch do thu nhËp tõ dÇu löa gi¶m. Ho¹t ®éng
cña c¸c tæ chøc nµy gåm bèn d¹ng chÝnh, huÊn luyÖn, nghiªn cøu, ph¸t triÓn thùc
hiÖn c¸c ch-¬ng tr×nh nh- s¶n xuÊt, t- vÊn… vÒ c¸c chøc n¨ng cña c¸c tæ chøc nµy
táng viÖc gi¶m bít nghÌo khæ cã thÓ kÓ ®Õn lµ hç trî, bæ sung vµ lµm trung gian.
Do tÝnh chÊt quan liªu nÆng nÒ, c¸c ch-¬ng tr×nh cña chÝnh phñ cã thÓ kh«ng víi
tíi c¸c vïng c¸c nhãm d©n c-. Sù cã mÆt cña c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ ë nh÷ng
n¬i bÞ bá trèng nµy cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng.Víi t- c¸ch lµ ng-êi hç trî, c¸c
tæ chøc nµy lµm chøc n¨ng céng sù thùc hiÖn c¸c ch-¬ng tr×nh cña chÝnh phñ gióp
®ì c¸c tÇng líp nghÌo, víi t- c¸ch lµ ng-êi trung gian hä chuyÓn nh÷ng nguyÖn
väng c¶u tÇng líp nghÌo ®Õn c¸c c¬ quan cña chÝnh phñ.
2.3.2 )Singapore :
§Êt n-íc giµu cã vµ cã thu nhËp cao, viÖc gi¶m bít nghÌo khæ, chªnh lÖch
thu nhËp l¹i cã nh÷ng ®iÓm kh¸c. Sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ cao vµ liªn tôc trong nhiÒu
thËp niªn ®· lµm cho viÖc xo¸ bá nghÌo khæ ë ®©y Ýt nan gi¶i h¬n. Mét chiÕn l-îc
quan träng nh»m lµm gi¶m nghÌo khæ lµ ®Çu t- vµo con ng-êi. Trong nh÷ng n¨m
gÇn ®©y, chÝnh phñ Singapore ®· cã nh÷ng cè g¾ng ®¸ng kÓ ®Ó t¨ng kü n¨ng vµ chÊt
l-îngcña toµn bé l-îng lao ®éng, coi ®ã nh- lµ mét phÇn cña c¶i c¸ch kinh tÕ cña
chÝnh phñ. Chi phÝ cho gi¸o dôc t¨ng nhanh chñ yÕu lµ tËp trung cho c¸c lÜnh vùc
gi¸o dôc kü thuËt, ®µo t¹o chuyªn ngµnh. MÆt kh¸c c¸c chÝnh s¸ch ®-îc ¸p dông
®Òu khuyÕn khÝch c«ng nh©n cã tay nghÒ cao. Ë Singapore sù can thiÖp cña nhµ
n-íc vµo thÞ tr-êng lao ®éng vµ gi¸o dôc cã t¸c dông to¹ nªn nguån vèn nh©n lùc
trong c¸c hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n. C¸c biÖn ph¸p trªn kh«ng trùc tiÕp lo¹i bá møc
thu nhËp thÊp vµ nh÷ng bÊt b×nh ®¼ng vÒ cña c¶i. Nã chØ gióp cho mäi c¸ nh©n cã
®-îc viÖc lµm tèt víi thu nhËp xøng ®¸ng.
2.3.3 )Thailand :
Trong c¸c n-íc ASIAN , Thailand vÉn ®-îc coi lµ Ýt cã sù can thiÖp cña
chÝnh phñ vµo ®êi sèng kinh tÕ h¬n c¶. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Thailand ®· thµnh
c«ng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ. Tèc ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ nhanh, tû lÖ sinh ®Î
h¹ lµm cho thu nhËp theo ®Çu ng-êi t¨ng mét c¸ch æn ®Þnh.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Thailand ®· cã nhiÒu thµnh tùu trong viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô x· héi c¬ b¶n
d-íi nhiªï h×nh thøc phong phó, cã môc ®Ých chung lµ n©ng cao chÊt l-îng cuéc
sèng cho d©n chóng. Mét sè dÞch vô cã thÓ kÓ ®Õn lµ :
1. Phóc lîi cho nh÷ng khèn cïng trong x· héi. ë ®©y nh÷ng ng-êi r¬i vµo
hoµn c¶nh nan gi¶i cã thÓ ®-îc cung cÊp tiÒn mÆt, hiÖn vËt, c¸c chØ dÉn
hoÆc t- vÊn. Mét ch-¬ng tr×nh quan träng kh¸c lµ gióp ®ì v« danh vµ
thÇm yªu ®èi víi nh÷ng phÇn tö khèn cïng do hoµn c¶nh kinh tÕ x· héi
g©y ra.
2. Trî gióp gia ®×nh. H×nh thøc nµy nh»m môc ®Ých cñng cè gia ®×nh nhmét ®¬n vÞ c¬ b¶n cña x· héi. §èi t-îng nµy lµ gia ®×nh thiÕu kh¶ n¨ng tù
®¶m b¶o ®-îc cuéc sèng tèi thiÓu.
3. Phóc lîi trÎ em vµ thanh niªn. Phóc lîi nµy bao gåm c¸c dÞch vô cho trÎ
em t¹i gia ®×nh khuyÕn khÝch c¸c gia ®×nh ch¨m sãc cho trÎ em lang
thang c¬ nhì b¶o vÖ phóc lîi cho trÎ em h- háng chèng bãc lét trÎ em vµ
ch¨m sãc cã tæ chøc khi cÇn.
4. Trî gióp viÖc lµm vµ cho vay vèn, vèn ®-îc cho vay kh«ng qu¸ 4000b¹t ,
kh«ng tÝnh l·i hoµn tr¶ trong 3 n¨m nh»m c¸c gia ®×nh tù t¹o viÖc lµm.
5. Phóc lîi ch¨m sãc vµ phôc håi chøc n¨ng cho nh÷ng ng-êi tµn tËt. Tham
gia ho¹t ®éng nµy lµ c¸c tæ chøc ch¨m sãc cho ng-êi tµn tËt trªn 17 tuæi
bÞ lÖ thuéc kh«ng cã bÖnh truyÒn nhiÔm, cã khuyÕt tËt nh- mï, mÊt kh¶
n¨ng vÒ ch©n tay hoÆc cã bÖnh m·n tÝnh. Nh÷ng ng-êi tµn tËt cßn ®-îc
d¹y nghÒ nh»m t¹o kh¶ n¨ng tham gia vµo lao ®éng theo nguyÖn väng
cña hä.
6. Trî cÊp tai n¹n. C¸c n¹n nh©n cã thÓ ®-îc hç trî b»ng tiÒn mÆt, hiÖn vËt
hay dÞch vô tuú theo nhu cÇu cô thÓ cña tõng tr-êng hîp nh»m gióp hä
v-ît qua tai ho¹ æn ®Þnh cuéc sèng.
Tãm l¹i kinh nghiÖm thùc tÕ cña c¸c n-íc vµ lý thuyÕt kinh tÕ hiÖn ®¹i ®·
chøng minh r»ng, gi÷a t¨ng tr-ëng kinh tÕ vµ ph©n phèi thu nhËp cã mèi
quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau. T¨ng tr-ëng kinh tÕ
kh«ng chØ dÉn ®Õn sù giµu cã chung cña ®Êt n-íc, mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
thuËn lîi gióp c¸c nhãm cã thu nhËp thùc hiÖn viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo mÆt
kh«ng thÓ cã t¨ng tr-ëng kinh tÕ kÐo dµi nÕu kh«ng ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch
ph©n phèi thu nhËp c«ng b»ng h¬n. ViÖc t¨ng thu nhËp cña ®«ng ®¶o quÇn
chóng nh©n d©n sÏ dÉn ®Õn më réng thÞ tr-êng tiªu thô nhiÒu lo¹i s¶n phÈm
th«ng dông kÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn. ViÖc chÝnh phñ quan t©m ®Õn gi¸o dôc y
tÕ vµ c¸c dÞch vô x· héi kh¸c cã t¸c dông n©ng cao chÊt l-îng lao ®éng æn
®Þnh x· héi. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy ®Òu rÊt quan träng cho qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn s¶n xuÊt tiÕp theo. §ã lµ nh÷ng kinh nghiÖm thùc tÕ hÕt søc quý b¸u ®ßi
hái ®¶ng vµ nhµ n-íc ta ph¶i biÕt ch¾c läc vµ ¸p dông vµo nÒn kinh tÕ n-íc
nhµ mét c¸ch linh ho¹t.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng quan hÖ ph©n phèi vµ mét sè
gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m hoµn thiÖn quan hÖ ph©n phèi
ë n-íc ta trong thêi gian tíi.
I/ Thùc tr¹ng ph©n phèi theo lao ®éng ë ViÖt Nam .
1)Nh×n l¹i qu¸ khø- ph©n phèi theo lao ®éng trong thêi k× kinh tÕ kÕ
ho¹ch ho¸ tËp trung.
Trong thêi k× kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ph©n phèi theo lao ®éngë ViÖt Nam ®·
cã rÊt nhiÒu ®iÓm yÕu kÐm thÓ hiÖn t- t-ëng nãng véi cña §¶ng ta muèn nhanh
chãng ®¹t ®-îc nÒn s¶n xuÊt cña chñ nghÜa x· héi mµ C¸c M¸c ®· nªu. Nh×n nhËn
mét c¸ch kh¸ch quan cho ta thÊy. §¶ng vµ nhµ n-íc ®· xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyÖn
väng chÝnh ®¸ng, tÊt c¶ v× nh©n d©n phôc vô nh-ng §¶ng ta ®· vËn dông t- t-ëng
cña M¸c mét c¸ch qu¸ m¸y mãc. X©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt tr-íc khi x©y dùng
lùc l-îng s¶n xuÊt- trong ®iÒu kiÖn ®Êt n-íc võa tho¸t khái chiÕn tranh tµn ph¸ lùc
l-îng s¶n xuÊt cßn nghÌo nµn l¹c hËu nh-ng n-íc ta ®· thiÕt lËp ngay chÕ ®é c«ng
h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt chÕ ®é së h÷u nhµ n-íc vµ kinh tÕ tËp thÓ. Nhµ n-íc nhÊn
m¹nh sè l-îng s¶n phÈm lµm ra mµ kh«ng qua t©m ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm. VÒ
ng-êi lao ®éng, nhµ n-íc c¨n cø vµo ngµy c«ng ®Ó tõ ®ã tiÕn hµnh ph©n phèi,
kh«ng quan t©m ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng vµ tr×nh ®é tay nghÒ. ChÝnh nh÷ng lÝ do
chñ quan ®ã nªn ®· t¹o ra nh÷ng b-íc tr× trÖ trong nÒn kinh tÕ, kh«ng kÝch øng
®-îc nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ng-êi lao ®éng c¶m thÊy søc lao ®éng cña hä kh«ng
®-îc ®¸nh gi¸ ®óng møc.
B×nh qu©n x· héi, b×nh qu©n s¶n phÈm ®ã lµm cho ng-êi lµm ®éng trÇy ×
kh«ng lµm hÕt søc lao ®éng cña m×nh hä chØ quan t©m ®Õn ngµy c«ng lao ®éng cña
m×nh v× nhµ n-íc chØ c¨n cø duy nhÊt trªn ngµy c«ng ®ã ®Ó ph©n phèi s¶n phÈm.
MÆt kh¸c trong qu¸ tr×nh ph©n phèi theo kiÓu tem phiÕu ®ã còng xuÊt hiÖn nhiÒu
tiªu cùc nh “ Ngêi ®Õn tríc th× hëng miÕng ngon” thiªn vÞ mang tÝnh chÊt
riªng t- cña c¸n bé ph©n ph«i…KÏ hë ®ã lµm triÖt tiªu nh÷ng nh©n tè tÝch cùc trong
nÒn kinh tÕ, nh÷ng con ng-êi d¸m hi sinh v× ®Êt n-íc quªn m×nh trong lao ®éng.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Câ kÎ dùa dÉm “ l¯m b²t nh²o b²o c²o th× hay”. Thð tiªu quan hÖ tiÒn h¯ng nÒn
kinh tÕ kh«ng cã yÕu tè c¹nh tranh ®Ó ph¸t triÓn tõ c«ng b»ng x· héi chuyÓn sang
b×nh qu©n x· héi.
Trong hÖ thèng kinh tÕ, chØ bµo gåm kinh tÕ nhµ n-íc kinh tÕ tËp thÓ cßn
kinh tÕ t- nh©n th× bÞ chÌn Ðp kh«ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. V× ®-îc nhµ n-íc b¶o
hé nªn sù ®éc quyÒn cña kinh tÕ nhµ n-íc ®· lµm yÕu tè c¹nh tranh trong nªn kinh
tÕ bÞ triÖt tiªu.C¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc lµm ¨n th-êng xuyªn bÞ thua lç v× hä
kh«ng quan t©m ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt do hä ®· cã nhµ n-íc
g²nh chÞu “ Lç nh¯ níc chÞu, l±i nh¯ níc thu” v× sù kh«ng hiÖu qu° trong ho³t
s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc dÉn ®Õn ng-êi lao ®éng trong
c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc cã møc thu nhËp kh«ng cao kh«ng ®¶m b¶o ®-îc møc
sèng.
2) TÝnh tÊt yÕu cña ph©n phèi theo lao ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr-êng ®Þnh
h-íng x· héi chñ nghÜa.
Nh×n nhËn thÊy nh÷ng yÕu kÐm khi chóng ta qu¸ dËp khu«n m« h×nh kinh tÕ
mµ M¸c ®-a ra §¶ng vµ nhµ n-íc ta ®· dÇn kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu ®ã tõng
b-íc c¶i tæ nÒn kinh tÕ theo quan ®iÓm cña M¸c nh-ng thÝch øng h¬n víi kinh tÕ
thÞ tr-êng. §ã lµ viÖc lµm cÇn thiÕt cøu nguy cho nÒn kinh tÕ tho¸t khái t×nh tr¹ng
cña kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung.
Trong nÒn kinh tÕ më hiÖn nay chóng ta thiÕt lËp nhiÒu quan hÖ s¶n xuÊt míi
nh-ng vÉn lÊy kinh tÕ nhµ n-íc, kinh tÕ tËp thÓ lµm chñ ®¹o ph¸t triÓn kinh tÕ
nhiÒu thµnh phÇn ®Ó tËn dông ®-îc thÕ m¹nh cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ ®ã. Do sù
®a d¹ng ®ã dÉn ®Õn thiÕt lËp c¸c quan hÖ ph©n phèi theo lao ®éng cã nhiÒu ®iÓm
kh¸c so víi thêi k× kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. Nhµ n-íc cho phÐp sù ho¹t ®éng cña
nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ t¹o ra yÕu tè c¹nh tranh. Ng-êi lao ®éng ngµy nay cã thÓ
tù do t×m cho m×nh mét c«ng viÖc phï hîp víi kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é cña m×nh.Quan
hÖ ph©n phèi trong thêi k× nµy c«ng b»ng h¬n ®èi víi ng-êi lao ®éng. Ng-êi lµm
nhiÒu th× h-ëng nhiÓu , ng-êi lµm Ýt th× h-ëng Ýt ng-¬× kh«ng lµm th× kh«ng h-ëng.
Sù c«ng b»ng trong ph©n phèi lµ yÕu tè kÝch øng sù n©ng cao tay nghÒ, tr×nh ®é
chuyªn m«n , v¨n ho¸ …kh«ng nh÷ng cña nh÷ng ng-êi lao ®éng hiÖn thêi mµ cña
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
mäi líp ng-êi trong x· héi. Bëi v× xuÊt ph¸t tõ lîi Ých c¸ nh©n cña m×nh khi cµng
ngµy sù ph©n phèi cµng c«ng b»ng h¬n. NÒn s¶n xuÊt ngµy cµng cã tr×nh ®é khoa
häc kÜ thuËt cao h¬n ®ßi hái tr×nh ®é tay nghÒ cña ng-êi lao ®éng ngµy mét cao
h¬n, nÕu hä kh«ng tù th©n vËn ®éng , kh«ng b¾t kÞp víi sù thay ®æi ®ã th× chÝnh
b¶n th©n hä sÏ bÞ nÒn s¶n xuÊt lo¹i trõ, x· héi lo¹i trõ. Khi tr×nh ®é tay nghÒ cña
ng-êi lao ®éng ®-îc n©ng lªn kÕt qu¶ dÜ nhiªn lµ hä sÏ ®-îc nÒn s¶n xuÊt chÊp
nhËn vµ thu nhËp cña hä ngµy cµng cao, thu nhËp ®ã lµ thµnh qu¶ lao ®éng chÝnh
®¸ng víi tr×nh ®é cña hä vµ nã sÏ lµm cho møc sèng cña hä ngµy cµng cao. §ã
còng chÝnh lµ môc tiªu vÜ m« cña nÒn kinh tÕ n-íc ta hiÖn nay.
Tuy nhiªn kh«ng ph¶i trong giai ®o¹n hiÖn nay sù bÊt c«ng trongph©n phèi
theo lao ®éng ®· ®-îc dì bá hoµn toµn. NÒn kinh tÕ thÞ tr-êng hiÖn nay lu«n cã
nh÷ng mÆt tr¸i cña nã vµ chóng ta cã thÓ nh×n nhËn thÊy nã ngay trong vÊn ®Ò ph©n
phèi.
Sù ®a d¹ng ho¸ vÒ h×nh thøc së h÷u cã mÆt tÝch cùc nh-ng còng cã mÆt tiªu
cùc cña nã, qu¸ tr×nh së h÷u kh¸c nhau Êy sÏ t¹o ra qu¸ tr×nh ph©n phèi kh¸c nhau
gi÷a c¸c t©ng líp d©n c-. Nh- trong x· héi t- b¶n mµ chóng ta ®· ®Ò cËp ch¾c ch¾n
nã sÏ lµm xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng chªnh lÖch nhau vÒ thu nhËp.
- Qu¸ tr×nh ®µo th¶i cña x· héi ®èi víi nh÷ng ng-êi cã tay nghÒ thÊp tr×nh ®é v¨n
ho¸ thÊp kÕt qu¶ lµ x· héi l¹i xuÊt hiÖn ngµy mét nhiÒu h¬n nh÷ng ng-êi thÊt
nghiÖp kh«ng cã c«ng ¨n viÖc lµm, trë thµnh nh÷ng g¸nh nÆng cho x· héi.
- Trong qu¸ tr×nh ph©n phèi thµnh qu¶ lao ®éng ®Õn tay ng-êi lao ®éngcòng cßn
nhiÒu bÊt cËp thùc tÕ trong x± héi hiÖn nay vÉn cßn nhiÒu kÎ “ ngäi m²t ¨n b²t
v¯ng” ®â chÝnh l¯ nh÷ng m°nh vì cßn sât l³i cða thêi k× bao cÊp. C¸i t- t-ëng
kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp ®· ¨n s©u vµo t- t-ëng mét sè ng-êi,
kÓ c¶ tÇng líp l·nh ®¹o.
Khi ®Ò cËp ®Õn khÝa c¹nh kinh tÕ nhµ n-íc chóng ta thÊy kinh tÕ nhµ n-íc
ch-a thùc sù lµ g-¬ng mÉu ®Ó cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c noi theo, chóng
ta thÊy ë ®ã vÉn cßn nhiÒu t×nh tr¹ng kh«ng lµm mµ h-ëng, lµm Ýt h-ëng nhiÒu,
ng-êi cã tr×nh ®é thÊp l¹i l·nh ®¹o ng-êi cã tr×nh ®é cao h¬n, t×nh tr¹ng « dï
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
mãc ngoÆc kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã vµ ng-êi lao ®éng kh«ng ph¶i khi nµo còng
®-îc h-ëng thµnh qu¶ lao ®éng mét c¸ch c«ng b»ng.
3) Nh÷ng gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò ph©n phèi theo lao ®éng ë n-íc ta.
C¬ chÕ thÞ tr-êng ®· ®-a l¹i nhiÒu thµnh tùu do c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®-îc
n¬i láng, t¹o ra c¬ héi ph¸t triÓn sèng ®éng nÒn kinh tÕ, n¨ng lùc s¶n xuÊt t¨ng
®¸ng kÓ. TÝnh chñ ®éng n¨ng ®éng ®-îc ph¸t huy ë mäi ng-êi vµ ë mäi lÜnh vùc c¬
may vÒ s¶n xuÊt vµ viÖc lµm ngµy cµng nhiÒu ng-êi lao ®éng dÔ dµng t×m cho
m×nh n¬i lµm viÖc theo tµi n¨ng së tr-êng vµ ®ång l-¬ng hîp lý. Nh-ng nh- ®· nãi
ë trªnc¬ chÕ thÞ tr-êng còng ph¸t sinh nh÷ng quan hÖ nh÷ng chõng mùc míi gay
g¾t gi÷a thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh- tËp thÓ víi c¸c thµnh ph©n kinh tÕ c¸ thÓ ,
t- b¶n t- nh©n, t- b¶n n-íc ngoµi. Trong mèi quan hÖ nµynhµ n-íc kh«ng thÓ tËp
trung ®Çu t- bao cÊp , -u ®·i cho kinh tÕ quèc doanh tËp thÓ nh- tr-íc c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ ph¶i ®-îc cïng b×nh ®¼ng tr-íc ph¸p luËt kinh tÕ quèc doanh còng
kh«ng cßn lµ mét hÖ thèng kinh tÕ ®éc quyÒn nh- x-a, tuy thÕ m¹nh n¾m trong tay
lùc l-îng vËt chÊt kÜ thuËt quèc gia to lín. Nh-ng chóng ta thÊy r»ng trong giai
®o¹n hiÖn nay kinh tÕ nhµ n-íc vÉn ch-a ph¸t huy ®-îc søc m¹nh cña nã vµ ch-a
thÓ hiÖn ®-îc vai trß trô cét trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn nµy.Trong khi ®ã
kinh tÕ t- nh©n t- b¶n, kinh tÕ c¸ thÓ cã -u thÕ nhiÒu h¬n vÒ ®Çu t- vÒ trang thiÕt bÞ
®ang thÝch øng nhanh nh¹y víi c¬ chÕ thÞ tr-êng vµ ®ang ®¹t ®-îc nh÷ng hiÖu qu¶
kinh tÕ rÊt kh¶ thi. §iÒu ®ã ®ßi hái nhµ n-íc ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p tÝch cùc c¶i
tæ nÒn kinh tÕ h¬n n÷a trong thêi gian tíi cô thÓ :
Mét lµ: cÇn ph¶i ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ quèc doanh, tËp thÓ v÷ng m¹nh cæ
phÇn ho¸ réng r·i c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh ®ång thêi ban bè luËt ph¸ s¶n ®èi víi
c¸c xÝ nghiÖp lµm ¨n thua lç
Hai lµ ta cÇn thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh m¹nh lµm c¬ së kinh tÕ – x· héi
®Ó thùc hiÖn nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng ®ång thêi víi viÖc thu hÑp ph¹m
vi t-¬ng ®èi sè lao ®éng nh©n viªn h-ëng biªn chÕ trong khu vùc kinh tÕ nhµ n-íc
®Ó tiÕt kiÖm ng©n s¸ch nhµ n-íc, tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p thi biªn chÕ c«ng chøc ®Ó
t¹o ra sù phÊn ®Êu tr¸nh t- t-ëng tr× trÖ cña c¸n bé c«ng nh©n viªn nhµ n-íc.
20