Tài liệu Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động góc cho trẻ 5-6 tuổi

PHẦN MỤC LỤC I. Đặt vấn đề .......................................................................................2 II. Nội dung .......................................................................................3 1) Cơ sở lý luận .................................................................................3 1.1.Đặc điểm bản chất của hoạt động góc ..........................................4 1.2. Ý nghĩa giáo dục của việc tổ chức hoạt động góc........................5 2) Thực trạng ...................................................................................8 2.1. Thuận lợi .....................................................................................8 2.2. Khó khăn......................................................................................9 2.3. Số liệu điều tra trước khi thực hiện .............................................9 3) Phương pháp thực hiện đề tài ......................................................9 3.1. Biện pháp 1: Tạo môi trường góc và phân bố các góc.................9 3.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch tổ chức.................................15 3.3. Biện pháp 3: Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi....................................15 3.4. Biện pháp 4: Tiến hành tổ chức................................................18 3.5. Biện pháp 5: Phối hợp hai giáo viên.........................................25 3.6. Biện pháp 6: Tuyên truyền vận động phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu ............................................................................................25 III) Kết luận ...................................................................................25 1) kết quả thực hiện ..........................................................................25 2) Bài học kinh nghiệm.....................................................................26. 3) Kiến nghị đề xuất..........................................................................27 Tài liệu tham khảo ............................................................................28 1 I. Đặt vấn đề Bác Hồ kính yêu đã nói : “ Vì lợi ích mười năm trồng cây , Vì lợi ích trăm năm trồng người .” Giáo dục Mâm Non là ngành học mở đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân, chiếm vị trí quan trọng. trong giáo dục Mầm non có nhiệm vụ dây xựng những cơ sở ban đầu, đặt nền móng cho việc hình thành nhân cách con người. Trẻ em là hạnh phúc của mọi gia đình, là tương lai của cả dân tộc, viêc bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ không phải chỉ là trách nhiệm của mơi người và của toàn xă hội và của cả nhân loại. Đây là thời điểm mấu chốt và quan trọng nhất, thời điểm này tất cả mọi việc đều bắt đầu:bắt đầu ăn, bắt đầu nói, bắt đầu nghe, nhìn và vận động bằng đội chân, đôi tay của mình.... tất cả những cử chỉ đó đều làm lên nhưng thói quen,kể cả thói xấu.Chính vì vậy chúng ta đã bước sang thế kỷ 21 thế kỷ nền văn minh trí tuệ, của nền khoa học hiện đại.do vậy con người cần phải nãng động sáng tạo để phù hợp với sự phát triển của thời đại. Muốn được như vậy ngay từ tuổi ấu thơ trẻ Mâm Non , Đặc biệt là trẻ 5- 6 tuổi đang ở nhũng bước phát triển mạnh về nhận thức , tư duy ,về ngôn ngữ ,về tình cảm .....những thế giới khách quan xung quanh thật bao la rộng lớn ,có biết bao điều mới lạ hấp dẫn , và còn có bao lạ lẫm khó hiểu,trẻ tò mò muốn biết ,muốn được khám phá , cho nên giáo dục mầm non dã góp phần không nhỏ vào việc giáo dục thế hệ trẻ . Trách nhiệm nặng nề và cao cả ấy tất cả thuộc về cô giáo Mầm Non tạo nên nền tảng vững chắc , là trặng đường khôn lớn của trẻ . ở lứa tuổi này “ cái nảy sảy cái ung” chính vì vậy sự nhảy cảm và có trách nhiệm cao là yêu cầu không thể thiếu trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ , cô giáo phải rất linh hoạt nhạy bén kịp thời , có năng lực và có tính chủ động sáng tạo . Ngoài việc chăm sóc cho trẻ có cơ thể khoẻ mạnh, an toàn thì cần dạy cho trẻ có những kiến thức hiểu biết về thế giới xung quanh, tạo cho trẻ sự tự tin khi bước vào đời. Đối với trẻ 5-6 tuổi thì đây là giai đoạn trẻ rất hiếu động tò mò, muốn tự mình tìm hiểu khám phá thế giới xung quanh mình, trẻ đến lớp thì được học nhiều môn học bổ ích như: Làm quen với toán, làm quen với văn học, chữ cái, âm nhạc, tạo hình…và đối với phần lớn cha mẹ học sinh thì nhiệm vụ chủ yếu của trẻ là học, nhưng hoạt động trẻ quan tâm nhất là chơi, chính trong quá trình chơi mà trẻ được học hỏi một cách tích cực, trẻ sẽ phát huy được những sáng kiến, biết chủ động tạo ra tình huống trong quá trình chơi. Vì vậy mà ngoài các môn học ra thì hoạt động góc có vai trò rất quan trọng và không thể thiếu trong các hoạt động trong ngày của trẻ. Với trẻ mầm non thì hoạt động vui chơi giữ vai trò chủ đạo, trẻ chơi mà học, học mà chơi trong quá trình chơi trẻ sẽ lĩnh hội được nhiều kiến thức mở rộng mà cô chưa cung cấp trên tiết học, qua hoạt động góc sẽ giúp trẻ phát triển những kỹ năng cơ bản cần thiết cho cuộc sống , cho quá trình học tập và cung cấp những kiến thức về thế giới xung quanh trẻ. VD: Thông qua trò chơi phân vai “ nấu ăn” hay “ người đầu bếp giỏi” 2 Trẻ sẽ bắt chước những lời nói , việc làm cụ thể của người lớn rồi thông qua trò chơi sẽ tái hiện lại qua hành động của trẻ. Trẻ sẽ học được kỹ năng giao tiếp với người xung quanh, công việc khi làm bếp , cách làm một số loại thực phẩm đơn giản… Trước dây khi tổ chức cho trẻ chơi ở hoạt động góc, thì tôi chưa thường xuyên rèn cho trẻ những kỹ năng chơi , chưa mấy quan tâm mở rộng nâng cao những kiến thưc cho trẻ, chưa tạo ra những góc mở cho trẻ trực tiếp được tham gia chơi, khám phá, kỹ năng giao tiếp, hợp tác giữa các nhóm chơi chưa được liên kết. Trẻ thường tỏ ra nhanh chán và trong quá trình chơi còn mang tính chất đơn lẻ nhiều. Vì vậy mà tôi luôn tìm tòi học hỏi để tìm ra những biện pháp tốt nhất tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động một cách tích cực và hiệu quả, nhằm cung cấp cho trẻ những kiến thức, kỹ năng trong giao tiếp, lao động, bước đầu hình thầnh những hành vi xã hội cho trẻ nên tôi chọn đề tài “ Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động góc cho trẻ 5-6 tuổi”. II. Nội dung 1. Cơ sở lý luận Mục tiêu của giáo dục mầm non là: Trẻ em cần được chăm sóc giáo dục và phát triển về thể chát, tình cảm, thẩm mỹ, tình cảm hình thành cho trẻ những yếu tố ban đầu cần thiết để trẻ chuẩn bị vào lớp 1. Hình thành ở trẻ những phẩm chất đạo đức, kỹ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi cua trẻ , khơi dậy và phát huy những tiềm năng tiềm ẩn , đặt nền tảng cho các bậc học tiếp theo. Như chúng ta đã biết vui chơi là hoạt động chủ đạo, đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của trẻ mẫu giáo, giup trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt. Trẻ mẫu giáo lớn có thể tham gia chơi độc lập, cùng nhau chia sẻ mục đích ý tưởng chơi, cùng nhau hoàn thành và quyết định những gì muốn chơi, trẻ biết giao tiếp liên kết giữa các nhóm chơi với nhau qua việc chơi và khám phá tại các góc chơi, trẻ phát triển được trí thông minh và sáng tạo, giúp trẻ có được những kỹ năng sống phong phú hơn. Trong quá trình tổ chức cho trẻ hoạt động góc thì người giáo viên là người nắm chắc phương pháp có những biện pháp tổ chức linh hoạt thì mới được sự hứng thú cho trẻ khi tham gia hoạt động. Trong những năm gần đây ngành giáo dục đã và đang tiếp tục tìm ra những phương pháp mới hiệu quả để đưa vào giảng dạy trong hoạt động góc. Vì đây là một hoạt động quan trọng thông qua giờ hoạt động góc giúp trẻ rèn luyện trí nhớ, tính quan sát, khả năng phân tích so sánh, nhằm giúp trẻ khắc sâu nhớ lâu hơn. 1.1 Đặc điểm bản chất của hoạt động Góc. Hoạt động không phải là thừa năng lượng ( Như các nhà tư sản phương tây quan niệm) mà hoạt động ở đây cụ thể là hoạt động góc của trẻ được người lớn tổ chức,hướng dẫn, giúp đỡ trẻ tái tạo lại những kiến thức trẻ đã được học, được nhìn thấy, nghe thấy, sờ thấy. Trong giờ học, những sự việc, hiện tượng 3 sẩy ra trong môi trường sống gần gũi trẻ, thông qua đó trẻ học được mẫu nhân cách phù hợp với xã hội loài người . Trẻ chơi chủ yếu do mâu thuẫn nhu cầu và khả năng của trẻ, nhu cầu muốn bắt chước , muốn làm người lớn, nhưng khả năng và sức lực của trẻ chưa đủ để làm người lớn do đó trẻ giải toả mâu thuẫn đó dưới một hình thức cực kì độc đáo đó là hoạt động góc: - Góc học tập - Góc thiên nhiên - Góc xây dựng - Góc phân vai - Góc nghệ thuật Nghĩa là trẻ tham gia vào xã hội người lớn theo cách riêng của mình. Trẻ tưởng tượng mình là người lớn và cũng đóng một cương vị xã hội như họ Ví dụ: Người mẹ , cô giáo, chú công nhân, bác sỹ…. . Với vai trò chúng tái tạo lại cuộc sống của người lớn một cách tổng quát trong hoàn cảnh tưởng tượng. Hoạt động góc có một đặc trưng rất riêng vì chơi của trẻ không phải là thật, mà là giả vờ, nhưng sự giả vờ ấy mang tính chất rất thật. Ví dụ : Góc xây dựng : trẻ giả vờ đóng vai chú công nhân, những việc làm của trẻ thể hiện rất cần cù, cặm cụi làm công việc của người công nhân đồng thời trẻ biết hợp tác với nhau để thực hiện một công việc được giao. Hay trẻ “ Giả vờ đóng vai Bác sĩ” trẻ thể hiện là là một Bác sĩ tốt hết lòng chăm sóc bệnh nhân của mình.nhưng hoạt động của trẻ không nhằm đến mục đích cuối cùng là chữa khỏi bệnh cho bệnh nhân mà chỉ để thoả mãn nhu cầu xã hội của trẻ – làm quen và tham gia vào xã hội người lớn. Tức là hoạt động góc của trẻ không nhằm làm ra sản phẩm mà nằm trong sự hấp dẫn của quá trình hoạt động. Ví dụ: Góc học tập: Trẻ tái tạo lại những gì đã được cô dậy trẻ trên tiết học hoặc những kiến thức chưa chuyển tải hết trong tiết học chung. Nhằm tạo cho trẻ sự ghi nhớ vững bền hơn.Và tư duy trừu tượng phát triển, kèm theo là tư duy logic, tư duy ngôn ngữ cũng phát triển. Trong các giờ học trước cô dậy các cháu nặn những con vật nuôi trong nhà, hoặc nặn những người thân, trong hoạt động góc cháu có thể sáng tạo nặn cô giáo và các bạn đi chơi công viên,… Như vậy, rõ ràng hoạt động góc được phát triển và mở rộng dần theo sự phong phú và mở rộng các mối quan hệ qua lại của trẻ với môi trường xung quanh. Bản chất hoạt động góc là một hoạt động phản ánh sáng tạo, độcđáo sự tác động qua lại giữa trẻ với môi trường xung quanh. Khi trẻ hoạt động góc có nghĩa là đang sống cuộc sống thực. Có thể nói trẻ thực sự là một chủ thể tích cực, hành động một cách tự lực, tự nguyện và tự tin. 1.2. Ý nghĩa giáo dục của việc tổ chức hoạt động góc. Trong hoạt động góc tổng hợp lại quá trình chơi . trong quá trình chơi trẻ cụ thể tự bổ sung để mở rộng chủ đề chơi, nội dung chơi, nội dung hoạt động. 4 Chính vì vậy đặc trưng cơ bản của trò chơi một quá trình tưởng tưởng biểu hiện rất rõ rệt, trẻ được tự do tái tạo nghĩa là tự nghĩ ra chủ đề chơi nội dung chơi…vì vậy mỗi nội dung chơi luôn phụ thuộc vào kinh nghiệm của trẻ. Hoạt động góc là phương tiện giáo dục nhận thức. Trong quá trình thực hiện trò chơi, trẻ phải sử dụng các phương tiện, đồ dùng, nhờ sự tiếp xúc đó mà vốn hiểu biết của trẻ được mở rộng như: tên gọi, màu sắc, kích thước, hình dạng những thuộc tính không gian của đồ vật….. hay khi đứng trước cương vị của người lớn( qua các vai chơi) để thể hiện hoạt động của họ, trẻ mới hiểu được ý nghĩa hoạt động của con người làm: làm việc vì người khác. Hoạt động củng góc còn đươc củng cố chính xác, và mở rộng sự hiểu biết của trẻ về hiện tượng xung quanh. Nội dung của hoạt động góc là cuộc sống hiện thực xung quanh trẻ, trong khi hoạt động trẻ phản ánh cuộc sống đó một cách sáng tạo và độc đáo chứ không phải mô phỏng hoàn toàn. Thông qua hoạt động góc trẻ được thực sự làm chủ những gì trẻ biết tức là trẻ biết vận dụng những kinh nghiệm hiểu biết về cuộc sống xung quanh để thực hiện nhu cầu chơi. Ví dụ: Không dùng dao thật cắt rau khi chơi trò chơi nấu ăn, trẻ dùng miếng nhựa giống con dao để cắt và tiến hành thao tác như người đang cắt dao thật. hơn thế nữa những biểu hiện tri thức của trẻ thu nhận được trong cuộc sống sẽ được củng cố , chính xác và sâu sắc hơn. Cũng trong hoạt động góc, phát triển nhu cầu nhận thức, tính tỉ mỉ ham hiểu biết của trẻ. Đây là một cơ sở căn bản để giáo dục trí tuệ cho trẻ, hoặc trong khi hoạt động trẻ đóng một vai nào đó thể hiện những hành động và mối quan hệ của người lớn, trẻ muốn đóng đúng hơn, giống thật hơn, nhưng vốn tri thức vốn hiểu biết, kinh nghiệm sống của trẻ chưa đủ cũng xuất hiện nhu cầu nhận thức mới, đó cũng là một yếu tố trong sự phát triển trí tuệ. Trong khi hoạt động góc các quá trình tâm lý nhận thức cũng phát triển, chẳng hạn khi đóng vai, mô tả hiện tượng này hay hiện tượng kia, trẻ thường suy nghĩ về chúng và thiết lập mối quan hệ giữa các hiện tượng khác nhau tất là trẻ phải huy động tất cả tri thức của mình để tư duy, trí nhớ nhớ của trẻ cũng được phát triển. Trong khi chơi trẻ được đối thoại cùng nhau, trao đổi tư tưởng thoả thuận, thương lượng cùng nhau, trẻ phải nói cho bạn khác hiểu và hiểu lời bạn khác nói qua đó ngôn ngữ đượ phát triển .Ngôn ngữ đóng vai trị rất quan trọng vì nhờ có ngôn ngữ trẻ mới giao tiếp và trình bầy ý kiến của mình với bạn. Cũng chính trong hoạt động góc trẻ phải luôn tạo ra hoàn cảnh chơi, sử dụng vật liệu thay thế, sử dụng các kí hiệu tượng trưng, điều này làm cho trẻ tưởng tượng nên óc sáng tạo của trẻ phát triển mạnh mẽ. Các trò chơi trong hoạt động góc không ngừng làm cho trí tuệ của trẻ phát triển mạnh mà còn ảnh hưởng rất lớn đến phát triển tình cảm xã hội của trẻ. Vì vậy hoạt động còn là phương tiện giáo dục đạo đức cho trẻ hướng tới cái đẹp, hoàn mỹ trong hành vi cái đẹp trong giao tiếp, cư sử giữa người với người, góp phần hình thành hành vi xã hội của bản thân trẻ, hình thành thái độ tích cực cho trẻ đói với bản thân. 5 Ví dụ: Khi đóng vai Bác sĩ, do động cơ bắt chước Bác sĩ giống thật hơn nên trẻ dễ dàng phục tùng các qui tắc ẩn kín trong vai chơi. Đó là bác sĩ ân cần, chu đáo, thông cảm và có trách nhiệm với bệnh nhân. Hoặc thông qua người bán hàng trẻ học được cách cư sử giữa người với người một cách lịch lãm, như chào hỏi cảm ơn… của người mua hàng và giao hàng trong khi giao tiếp. Thông qua trò chơi sáng tạo. Cô giáo giúp trẻ hình thành phẩm chất đạo đức quí bấu như: lòng nhân ái, ân cần, tốt bụng, chu đáo, quan tâm, cảm thông thật thà, dũng cảm, kiên trì, chịu khó… Đặc biệt là lòng nhân ái – không có một loại hình hoạt động nào ở tuổi mẫu giáo lại có thể giúp trẻ bộc lộ xúc cảm, tình cảm và thái độ của mình một cách thoải mái, tự nhiên như thể hiện các vai chơi trong hoạt động góc. Trẻ xúc động, vui buồn theo vai chơi của mình, trẻ bồn chồn lo lắng hồi hộp, xót xa khi con ốm( trong trò chơi mẹ con); trẻ biết âu yếm, vuốt ve, chải đầu cho búp bê (trò chơi với búp bê). Trẻ thông cảm, vội vàng có trách nhiệm với bệnh nhân khi đóng vai Bác sĩ ; Trẻ cần cù xếp từng viên gạch, một cách nhẹ nhàng khi chơi trò chơi xây dựng.. trẻ khéo léo kiên trì khi chơi trò chơi học tập( tô các chữ chấm mờ , điền chữ còn thiếu trong từ nối các số với số lượng đồ vật, cắt dán các bông hoa, hay quả còn thiếu trên cành. Nặn tái tạo lại các con vật, trái cây, vẽ những gì mà cháu nhìn thấy hoặc đã được học trong các tiết hoạt động chung mà chưa thực hiện hết. Như vậy hoạt động góc còn là phương tiện phát triển ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết cho trẻ. Sự suy luận phán đoán, óc tư duy hình tượng và tư duy trừu tượng tư duy lô rích của trẻ được hình thành và phát triển mạnh . Cứ như vậy qua quá trình hoạt động góc việc trải nghiệm tình cảm và việc luân đổi vai chơi giúp trẻ đặt mình vào vị trí của người khác, từ đó biểu tượng của lòng nhân ái dần được khắc sâu trong trẻ, đặt nền móng đầu tiên cho việc giáo dục đạo đức ở trẻ Mầm Non. Ngoài ra, hoạt động góc còn là phương tiện giáo dục thể chất cho trẻ mẫu giáo vì phần lớn các hoạt động có kèm theo vận động : Đi, chạy, nhẩy..những vận động này sẽ giúp đẩy mạnh quá trình trao đổi chất, tăng hô hấp, máu lưu thông…giúp cho các chức năng khác nhau của cơ thể phát triển và củng cố các vận động cơ bản. Đi, chạy nhảy..phát triển các tố chất nhanh, mạnh, bền, khéo… Mặt khác trong khi hoạt động với nhiều thể loại hoạt động với nhiều chủng loại phong phú với các đồ chơi hấp dẫn nhiều mầu sắc, trẻ phấn khởi vui ve là điều kiện tốt cho sự phát triển thể lực và tâm lý trẻ mẫu giáo. Hoạt động góc bao gồm cả các trò chơi sáng tạo cũng là phương tiện giáo dục thẩm my cho trẻ, thông qua hoạt động chơi trẻ cảm nhận được cái đẹp của sự phong phú đa dạng về mầu sắc, về kích thước, chất liệu, âm thanh của đồ vật, đồ chơi. Thông qua quá trình hoạt động trẻ còn cảm nhận được caí đẹp trong hành vi cư sử giữa người với người. Đặc biệt là trong trò chơi xây dựng, lắp ghép giúp trẻ tự mình sáng tạo ra cái đẹp( các công trình xây dựng) từ đó phát triển tình cảm thẩm mỹ cho trẻ. Cuối cùng hoạt động góc còn là phương tiện giáo dục lao động vì trong các hoạt động góc thường phản ánh sinh hoạt của người lớn trong xã hội, phản ánh các hình thức lao động của người lớn nên qua các trò chơi hình thành ở trẻ một 6 số kỹ năng lao động như cầm dao, cầm kéo, các thao tác nấu ăn quét dọn nhà cửa cũng qua hoạt động góc, Trẻ định ra được mục đích chơi và nỗ lực cùng nhau thực hiện kết quả. Tất nhiên không mang lại kết quả cụ thể nào nhưng có tác dụng hình thành tính mục đích, tính tổ chức, tính sáng tạo, tính cần cù, khả năng chú ý, tư duy, ngôn ngữ tính đồng đội, tính hợp tác. Tính nhường nhịn ,tương thân tương ái… đây chính là những phẩm chất cần thiết cho hoạt động sau này. Ngoài ra những hoạt động tích cực trong quá trình hoạt động góc có ý nghĩa tích cực trong việc giáo dục lòng yêu lao động. * Tóm lại: Với những ý nghĩa rất quan trọng như trên hoạt động góc có giá trị rất lớn trong việc phát triển toàn diện nhân của trẻ mẫu giáo và đã trở thành phương tiện để giáo dục trẻ em; có giá trị không nhỏ nó quyết định sự thành công trong việc phát triển Tình cảm xã hội – phát triển thẩm mỹ- phát triển thể chất – phát triển ngôn ngữ - phát triển nhận thức. Hay nói cách khác nó là phương tiện giáo dục không thể thiếu nhằm phát triển toàn diện nhân cách và trí tuệ cho trẻ. Với ý nghĩa trên tôi hy vọng nếu đề tài thành công sẽ góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng dậy hoạt động góc tại nơi tôi công tác. 2. Thực trạng Năm học 2012 – 2013 tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi, với số trẻ là 27 trẻ. Trong khoảng thời gian đó tôi được đi dự một số buổi kiến tập chuyên môn về hoạt động góc, qua sự tìm tòi học hỏi, tôi đã ứng dụng vào dạy trẻ lớp mình và đã rút ra được một số kinh nhiệm khi tổ chức hoạt động góc cho trẻ. Trong quá tring thực hiện tôi cũng có nhiều thuận lợi nhưng cũng có khó khăn. 2.1.Thuận lợi: Trường có đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng dồ chơi phục vụ cho hoạt động góc . Ban giám hiệu luôn chỉ đạo sát sao về chuyên môn, thường xuyên dự giờ thăm lớp để nâng cao chất lượng giảng dạy . Bản thân thường xuyên được tham dự cá buổi thao giảng, dự giờ, thi giáo viên giỏi do trường. Được sự phối hợp giúp đỡ trong việc rèn trẻ của chị em cũng đã giúp tôi về việc tổ chức các hoạt động cho trẻ, ngoài ra còn được phụ huynh ủng hộ nhiều nguyên vật liệu để làm đồ chơi. Trẻ đã được qua lớp mẫu giáo 4-5 tuổi nên việc rèn nề nếp cũng gặp nhiều thuận lợi, có khả năng tiếp thu kiến thức truyền đạt. Hai giáo viên trên một lớp và số trẻ đủ theo quy định . Đa số trẻ khoẻ mạnh, ngoan ngoãn và tích cực tham gia vào hoạt động. 2.2.Khó khăn : - Do phụ huynh học sinh chủ yêú làm nông, với tính chất công việc là bận rộn, chân lấm tay bùn nên bố mẹ không có nhiều thời gian để dạy trẻ . - Một số trẻ quá hiếu động , nói to trong quá trình chơi nên cũng ảnh hưởng tới việc học tập. 7 - Một số trẻ thì nhút nhát chưa mạnh dạn, chủ động tham gia hoạt động và giao tiếp. - Đồ dùng đồ chơi thì chưa bền và đẹp. - Do thấy được những thực tế đó nên tôi đã suy nghĩ và tìm ra các hình thức giúp trẻ hứng thú chơi trong hoạt động góc. 2.3: Số liệu điều tra trước khi thực hiện Qua khảo sát đánh giá thực tế ban đầu với số trẻ là 27 trẻ, đã đạt được một số kết quả như sau: Kết quả STT Tiêu chí Số lượng Tỉ lệ % 1 Trẻ hứng thú trong giờ chơi 18/27 66 2 Trẻ có kỹ năng chơi theo nhóm 14/27 51 3 Trẻ có nề nếp khi chơi 15/27 55 4 Đồ chơi phục vụ cho các góc 65 3. Phương pháp thực hiện đề tài Từ những thực trạng trên tôi bắt đầu thực hiện nghiên cứu một số hình thức cho trẻ chơi tốt hoạt động góc gồm các hình thức sau : - Tạo môi trương góc và phân bố các góc - Xây dựng kế hoạch tổ chức. - Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi. - Tiến hành tổ chức - Phối hợp giữa hai giáo viên. - Tuyên truyền vận động phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu. 3.1. Biện pháp 1: Tạo môi trường góc và phân bố các góc Việc thiết kế môi trường hoạt động cho trẻ được tuân theo các nguyên tắc sau: + Chia diện tích phòng thành các góc hoặc các khu vực chơi khác nhau + Bố trí góc chơi yên tĩnh (tạo hình, sách..) xa các góc ồn ào( xây dựng, gia đình, bán hàng..) + Có góc cố định (góc tạo hình, gia đình, sách..), có góc di động hoặc thay đổi tuỳ theo chủ đề chính của lớp trong thời gian đó + Có ranh giới riêng giữa các góc (sử dụng mảng tường, các giá, tủ để ngăn cách) + Có lối đi lại giữa các góc, đủ rộng cho trẻ di chuyển + Bố trí bàn ghế ,đệm, gối.. phù hợp với từng góc + Đồ chơi, học liệu để mở, vừa tầm với của trẻ + Đặt tên góc dễ hiểu đối với trẻ + Sau mỗi chủ đề cần thay đổi cách bố trí và hoạt động ở các góc để tạo cảm giác mới lạ và hấp dẫn đối với trẻ + Cho phép trẻ tham gia tổ chức góc chơi của mình. 8 Trẻ có tích cực tham gia vào hoạt động góc hay không thì việc tạo môi trường cho trẻ được tích cực hoạt động là rất quan trọng. vì trẻ nhỏ thường thích đồ vật, hình ảnh mới lạ có màu sắc nổi bật, vì thế môi trường cho trẻ tham gia vào hoạt động cần được trang trí cho đẹp, hấp dẫn trẻ và thường xuyên được thay đổi để phù hợp với chủ đề, tạo cho trẻ cảm giác mới mẻ và gây hứng thú cho trẻ. Trước đây khi trang trí môi trường lớp học chỉ với những hình ảnh mang tính chất minh hoạ, nhưng giờ đây việc trang trí môi trường không những mang tính thẩm mỹ mà tất cả các góc cần được trang trí tạo góc mở để trẻ được trực tiếp tham gia hoạt động và chơi trên những mảng tường theo tưng góc. Vì vậy khi được nhà trường phân công dạy lớp 5 -6 tuổi, tôi đã trang trí môi trường lớp và phân lớp làm 4 góc chơi chính: Góc xây dựng, góc nghệ thuật, góc phân vai, góc học tập. Ở mỗi góc tôi đều trang trí môi trường tạo góc mở bằng những hình ảnh rõ ràng, màu sắc đẹp, có nhãn từ ở mỗi góc. VD: Đối với chủ đề “ Một số phương tiện giao thông” ở góc chủ đề tôi phân ra làm 3 nhánh chính trẻ được trực tiếp vẽ, tô màu ,cắt và dán những hình ảnh đó phù hợp với từng nhánh và phía dưới có nhãn từ các sản phẩm. Qua đó trẻ còn được ôn lại các chữ cái đã được học qua các từ vừa được khám phá và trẻ sẽ ghi nhớ lâu hơn về hình ảnh đó. Môi trường bé khám phá chủ đề Đối với góc học tập có thể lồng ghép rất nhiều môn học tôi đã phân góc học tập ra làm 3 nhóm nhỏ. 9 Nhóm 1: Lồng ghép với chữ cái với nhan đề: “ Bé vui học chữ” Nhóm 2: Lồng ghép với toán với nhãn từ và nội dung thay đổi theo chủ đề. Nhóm 3: Lồng ghép với văn học với nhan đề: “ Bé cùng kể chuyện” Hình ảnh nhóm chữ cái 10 Môi trường nhóm kể chuyện Môi trường nhóm toán Đối với góc nghệ thuật , tôi sử dung giấy bóng kính trắng dán lên mảng tường phía trên có nhan đề “ Tranh đẹp của bé” phía dưới tôi đánh ký hiệu cho 11 trẻ bằng những chữ cái có trong tên của trẻ, qua đó trẻ sẽ nhận ra được chữ cái của mình và của bạn. Đối với góc nghệ thuật Tôi ttrang trí cho mảng tường “ Bé thích ăn gì” với hình ảnh môt bác đầu bếp đang đứng mời và phía dưới là các bức tranh được sưu tầm các món ăn, nước uống, rau, củ, quả…như vậy trẻ sẽ ghi nhớ các món ăn lâu hơn và biết cách chế biến đơn giản của món ăn. 12 Môi trường góc phân vai Môi trường góc xây dựng Ngoài việc trang trí tạo góc mở cho trẻ được hoạt động thì tôi còn bố trí góc chơi sao cho hợp lý với lớp mình để không ảnh hưởng đến quá trình chơi của trẻ. Tôi bố trí các góc động tránh xa các góc tĩnh. Khoảng cách giữa các góc chơi phù hợp đảm bảo an toàn và vận động của trẻ nhất là tạo ranh giới giữa các góc chơi để trẻ được hoạt động. Khi trẻ hoạt động tôi cho quay góc để tạo ranh 13 giới giữa các góc chơi, ranh giới giưã các góc không che khuất tầm nhìn của trẻ và sự bao quát của giáo viên, chủ yếu giúp trẻ tập trung vào góc chơi của mình. Để đạt được kết quả trong hoạt động góc thì việc tạo môi trường góc và phân bố góc hợp lý là rất cần thiết để giúp trẻ hứng thú trong quá trình chơi. 3.2: Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch tổ chức Muốn tổ chức tốt bất kỳ hoạt động nào cũng cần có kế hoạch tổ chức cụ thể , đối với hoạt động góc cũng vậy để trẻ chơi tốt trong hoạt động góc và thuận tiện cho cô khi chuẩn bị đồ dùng cho các góc. Khi tiến hành cho trẻ chơi tôi luôn có kế hoạch cụ thể phù hợp với từng chủ đề . VD: Ở chủ điểm “ Động vật” nhánh 1: Các con vật nuôi trong gia đình , tôi có kế hoach tổ chức các góc như sau: Góc xây dưng: Xây trang trại chăn nuôi ( tôi chuẩn bị cho trẻ gạch, khối gỗ, dao xây, bàn xoa, các con vật nuôi trong gia đình, cây để trồng xung quanh...) Góc học tập: ở nhóm lồng ghép với chữ cái cho trẻ tìm từ cho tranh, nối chữ cái có trong từ với chữ cái đang học, chơi đôminô chữ cái ( tôi chuẩn bị tranh cho trẻ phía dưới tranh có nhãn từ để giới thiệu cho trẻ biết, bút chì , đôminô chữ cái...) Ở nhóm lồng ghép toán: cho trẻ chia số lượng 8 làm 2 phần ( tôi chuẩn bị lô tô các con vật trong gia đình , thẻ số ....) Ở nhóm lồng ghép văn học Cho trẻ kể chuyện theo tranh ( chuẩn bị tranh cho trẻ kể câu chuyện học trong chủ điểm...) Góc nghệ thuật: vẽ, xé dán, làm đồ chơi các con vật trong gia đình ( tôi chuẩn bị giấy, giấy màu , bút sáp, hồ dán, và nguyên vật liệu thiên nhiên để trẻ làm đồ chơi cùng cô...) Góc phân vai : cho trẻ nấu ăn, bán hàng thức ăn chăn nuôi ( tôi chuẩn bị đồ chơi nấu ăn, một số thức ăn cho động vật nuôi như ngô, gạo, cám , đậu, rau, ...). Khi đã xây dựng được kế hoạch tổ chức tôi có định hướng cho trẻ chơi ở các góc rồi, chuẩn bị đồ dùng của góc trước để khi trẻ tham gia vào hoạt động sẽ không phải gián đoạn thiếu cái nọ, cái kia lúc đó cô sẽ chỉ đi quan sát và hướng dẫn trẻ. Tôi thấy trước khi tiến hành hoạt động mà xây dựng kế hoạch tổ chức trước thì rất thuận lợi và chủ động. 3.3: Biện pháp 3: Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi Đối với bất kỳ hoạt động nào cũng cần có đồ dùng, đồ chơi để cho trẻ sử dụng trong quá trình chơi. Nếu đồ dùng đồ chơi ít , lại không có tính thẩm mỹ thì trẻ sẽ nhanh chán và không mấy hứng thú.Vì vậy ngoài việc chuẩn bị các đồ chơi có sẵn cho hoạt động góc tôi còn làm các đồ dùng đồ chơi bằng nguyên vật liẹu thiên nhiên để làm phong phú thêm đồ chơi sẵn có tạo cho trẻ cảm thấy mới lạ và hứng thú chơi, nếu biết sử dụng những loại đồ dùng đồ chơi một cách khoa học, hợp lý sẽ mang lại hiệu quả rất tốt cho trẻ. Trước tiên muốn tổ chức tốt hoạt động góc cho trẻ, tôi xây dựng kế hoạc tổ chức làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ từng chủ điểm một cách cụ thể, tôi kiểm tra xem có bao nhiêu đồ dùng, đồ chơi sẵn có, còn thiếu bao nhiêu đồ dùng và số 14 lượng còn thiếu là bao nhiêu để làm, có như vậy mới có đủ đồ dùng khi cho trẻ hoạt động và giờ hoạt động góc mới có chất lượng cao. Ngoài những đồ dùng, đồ chơi sẵn có, tôi đã tận dụng những nguyên vật liệu thiên nhiên, những vật liệu phế liệu để cùng trẻ tái tạo lại làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ. VD: Từ những can nước rửa bát đã hết, tôi rửa sạch cắt làm những chiếc làn cho trẻ đóng vai gia đình mang làn đi mua sắm thức ăn, ngoài ra còn có thể làm những chiếc ô tô, bàn là dùng vào giờ học toán, hay góc xây dựng. Từ những vỏ hộp sữa tươi tôi dùng làm những chiếc ô tô trong chủ điểm giao thông. Vỏ hộp bia và xốp để làm những củ xu hào, xốp cũ để cắt làm những chiếc xích lô, xe đạp hay từ những chiếc đĩa hỏng tôi làm những con lơn, từ vỏ hộp sữa chua làm đầm sen.... 15 Tất cả các loại nguyên vật liệu thiên nhiên đó vừa rễ kiếm lại an toàn, không sắc nhọn, không gây hại cho trẻ chúng ta cần cho trẻ cùng làm và sử dụng những đồ dùng do mình làm ra để từ đó trẻ tôn trọng và giữ gìn sản phẩm. Nhưng cũng không nên cùng một lúc đưa quá nhiều đồ chơi sẽ gây tình trạng trẻ không kiên trì chơi một loại đồ chơi, không cố gắng hoàn thành công việc mình được giao mà liên tục thay đổi đồ chơi. Vì vậy chuẩn bị đồ dùng đồ chơi và làm 16 thêm đồ chơi từ vật liệu thiên nhiên là rất quan trọng để đạt được hiệu quả cao trong hoạt động góc. 3.4: Biện pháp 4: Tiến hành tổ chức Ở bất kỳ hoạt động nào cũng vậy, khi tiến hành tổ chức cần gây hứng thú cho trẻ. Ở hoạt động góc khi tiến hành vào tổ chức tôi thường cho trẻ hát một bài trong chủ đề sau đó dẫn dắt trẻ vào nội dung chơi, trẻ phải biết tên trò chơi, nội dung chơi là gì và ở chủ đề nào, từ đó cô cùng ttrẻ thảo luận, bàn bạc và đưa ra các ý kiến về các góc chơi, bằng những câu hỏi thăm dò ý của trẻ, cô thiết lập gợi ý mối quan hệ giữa các vai chơi, các tập thể chơi nhỏ để phục vụ cho cả chủ đề chơi chung.. VD: Ở chủ đề “Động vật” Tôi cho trẻ hát bài : Gà trống mèo con và cún con Tôi hỏi trẻ vừa hát gì? Có những con vật nào? Các con vật đó sống ở đâu? Ngoài các con vật đó ra trong gia đình còn nuôi các con vật nào? Cho trẻ kể tên . Sau đó tôi sử dụng các câu hỏi thăm dò ý đồ của trẻ như sau: + Ở góc xây dựng hôm nay các con sẽ làm gì? + Góc học tập theo các bé sẽ chơi gì? + Góc phân vai sẽ đóng vai những ai? + Góc nghệ thuật làm những công việc gì? Khi có nhiều ý kiến trái ngược nhau hoặc trẻ còn lúng túng chưa biết nên làm gì , chơi gì thì cô sẽ gợi mở cho trẻ xem chơi như thế nào là hợp lý nhất để cùng đưa ra ý kiến chung nhất . Khi thảo luận xong tôi cho trẻ tự tìm góc chơi thích hợp và bạn chơi để cùng tham gia vào hoạt động như vậy trẻ rất hứng thú và tích cực tham gia chơi và hoàn thành nhiệm vụ đề ra. Trước đây khi tổ chức hoạt động góc cô thường phân vai cho trẻ chơi ở một góc cụ thể , trẻ không được tự do lựa chọn vai chơi cho mình, giờ đây trẻ chơi không bị gò ép, mang tính chất chỉ định, nhưng cũng có những trường hợp trẻ lợi dụng điều này để chơi ở một góc nhất định mà không sang góc khác, đòi hỏi tôi phải quan sát và tìm hiểu lý do , khi đó tôi sẽ phân tích rồi dẫn dắt trẻ sang các góc khác một cách thích thú. Vì vậy việc trao đổi sẽ giúp trẻ mạnh dạn đưa ra ý kiến của mình phát huy đợc khả năng sáng tạo và tinh thần tập thể. Để trẻ biết được cách chơi, trong quá trình chơi luôn tự tin và biết liên kết với nhau ngay từ đầu tôi hướng dẫn cho trẻ biết cách chơi để trẻ hình thành kỹ năng chơi và chơi tích cực từ đó phát huy khả năng sáng tạo và sử lý tình huống khi chơi. Trong khi trẻ chơi tôi luôn bao quát động viên hướng dẫn trẻ và dùng những câu hỏi để kích thích sự tìm tòi sáng tạo của trẻ. Bước đầu tôi có thể nhập vai và cùng chơi với trẻ khi trẻ đã biết cách chơi thì tôi rèn kỹ năng chơi cho trẻ. VD: ở góc phân vai chủ điểm Nước và hiện tượng thiên nhiên tôi đến nhóm bán hàng nhập vai và hướng dẫn trẻ chơi, dùng các câu hỏi giao lưu để trẻ mạnh dạn trả lời như: chào bác, hôm nay các bác bán hàng gì vậy? Hàng này dùng để 17 làm gì?...từ đó trẻ biết cách xưng hô với khách và biết được tên các mặt hàng mình bán dùng để làm gì. Hình ảnh trẻ đang bán hàng Hay khi rẻ chơi nấu ăn tôi sẽ đến bên trẻ và hỏi trẻ hôm nay các bác dự định nấu gì? Tôi chưa biết làm món ấy các bác có thể hướng dẫn tôi được không ? Tôi phải làm công việc gì trước… 18 Trẻ đang chơi nấu ăn Khi trẻ đã biết cách chơi tôi cho trẻ chơi theo cách của mình một cách tự nhiên tôi chỉ quan sát trẻ chơi và dùng câu hỏi kích thích sáng tạo của trẻ. Qua trò chơi đóng vai này giúp trẻ bắt chước lại những cử chỉ lời nói của mọi người xung quanh rồi tái hiện lại trong quá trình chơi, trong quá trình trẻ chơi còn cần giáo dục trẻ phải biết lễ phép, tôn trọng và biết cách xưng hô đúng mực vì đây là một xã hội thu nhỏ dưới trí nhớ, trí tưởng tượng của trẻ. Góc xây dựng là góc chơi biểu hiện khả năng sáng tạo của trẻ từ những viên gạch, khối xốp nhựa với những kích thước khác nhau tre có trẻ lắp ghép, xây dựng lên những công trình như: trang trại chăn nuôi, bãi đỗ xe, khu vui chơi, đường giao thông…. VD: Ở chủ điểm giao thông : xây đường giao thông Sau khi quan sát tre làm tôi có thể dùng câu hỏi Các bác đang xây gì? Để làm gì ? sau khi xây xong các bác cho các phương tiện đi ở đâu? Khi đã xây xong thì sẽ giao lưu với góc bán hàng mua các phương tiện giao thông như ô tô, xích lô… như vậy sẽ tạo được sự liên kết giữa các nhóm chơi với nhau để cùng hoàn thành một nhiệm vụ , công việc chung. Hay khi bác bác thợ xây hoàn thành công việc thì mời các bác sang ăn cơm ở góc nấu ăn… Còn góc học tập tôi hương dẫn trẻ chơi theo 3 nhóm Nhóm 1: cho trẻ chơi đôminô chữ cái, nối chữ tương ứng với chữ cái đang học 19 Trẻ đang chơi đôminô chữ cái Nhóm 2: Cung cấp cho trẻ kiến thức mở rộng và ôn luyện về toán và khám phá. Trẻ đang chơi ở góc toán Nhóm 3: cho trẻ kể chuyện theo tranh 20