Chuyªn ®Ò : Mét sè gi¶i ph¸p rÌn luyÖn tÝnh tù häc cho häc sinh
I. §Æt vÊn ®Ò
§Ó n©ng cao chÊt lîng c¶ häc tËp lÉn ®¹o ®øc cÇn ®Èy m¹nh ho¹t ®éng cña c¶ mét bé
m¸y: nhµ
trêng , gia ®×nh ,x· héi , c¸ nh©n häc sinh. Trong ®ã b¶n th©n häc sinh ®ãng vai trß hÕt
søc lín lao.
Nhµ trêng mµ chÝnh lµ thÇy c« gi¸o lµ nh©n tè cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt ®Ó ®¸nh
thøc ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh, t¹o cho c¸c em s½n sµng, chñ ®éng, høng thó tiÕp
nhËn sù gi¸o dôc, cã ®éng c¬ häc tËp ®óng ®¾n, tÝch cùc tham gia ho¹t ®éng häc vµ rÌn
luyÖn kü n¨ng. Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®· triÓn khai ®Ò ¸n x©y dùng “Trêng häc th©n
thiÖn, häc sinh tÝch cùc’’. Kh¸t väng häc tËp trong häc sinh chØ cã thÓ cã ®îc khi thÇy c«
gi¸o cã t©m huyÕt , cã kÕ ho¹ch , ph¬ng ph¸p chi tiÕt phï hîp vµ häc sinh cã ph¬ng ph¸p
häc tËp ®óng ®¾n. Ph¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc xem viÖc rÌn luyÖn ph¬ng ph¸p häc tËp
cho häc sinh kh«ng chØ lµ mét biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc mµ cßn lµ mét môc
tiªu d¹y häc. “Trong c¸c ph¬ng ph¸p häc th× cèt lâi lµ ph¬ng ph¸p tù häc. NÕu rÌn luyÖn
cho ngêi häc cã ®îc ph¬ng ph¸p, kÜ n¨ng, thãi quen, ý chÝ tù häc th× sÏ t¹o cho hä lßng
ham häc, kh¬i dËy néi lùc vèn cã trong mçi con ngêi, kÕt qu¶ häc tËp sÏ ®îc nh©n lªn
gÊp béi. V× vËy, ngµy nay ngêi ta nhÊn m¹nh mÆt ho¹t ®éng häc trong qu¸ tr×nh d¹y häc,
nç lùc t¹o ra sù chuyÓn biÕn tõ häc tËp thô ®éng sang tù häc chñ ®éng, ®Æt vÊn ®Ò ph¸t
triÓn tù häc ngay trong trêng phæ th«ng, kh«ng chØ tù häc ë nhµ sau bµi lªn líp mµ tù
häc c¶ trong tiÕt häc cã sù híng dÉn cña gi¸o viªn”. ( Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ®æi míi
gi¸o dôc Trung häc c¬ së m«n to¸n).
Thùc tÕ hiÖn nay chÊt lîng ®¹i trµ cña häc sinh cßn thÊp. Qua kÕt qu¶ tuyÓn sinh vµo
THPT n¨m häc 2007-2008 ®iÓm trung b×nh m«n to¸n cña nhiÒu trêng trong huyÖn díi 3
®iÓm. . Qua kh¶o s¸t thùc tÕ ë trêng t«i thÊy : TÊt c¶ c¸c em häc lùc kh¸ cã ý thøc tù
gi¸c häc tËp tèt th× kÕt qu¶ thi cao. HÇu hÕt nh÷ng em bÞ ®iÓm thÊp lµ nh÷ng em cã häc
lùc trung b×nh, yÕu, hoÆc cã t chÊt nhng lêi häc, ý thøc tù häc cha cao, cha tù gi¸c tham
gia c¸c ho¹t ®éng häc ë líp còng nh ë nhµ, lêi suy nghÜ, lêi rÌn luyÖn kü n¨ng...
Lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao chÊt lîng ®¹i trµ cho häc sinh? T«i thiÕt nghÜ ngoµi viÖc ®æi
míi ph¬ng ph¸p d¹y häc chóng ta cÇn quan t©m x©y dùng , rÌn luyÖn ph¬ng ph¸p tù häc
cho häc sinh bëi viÖc häc, viÖc thi cña c¸c em kh«ng ai cã thÓ lµm thay ®îc. Tõ nh÷ng
tr¨n trë trªn, n¨m häc 2008 – 2009 t«i ®· nghiªn cøu ®Ò tµi “ Mét sè gi¶i ph¸p rÌn
luyÖn ph¬ng ph¸p tù häc cho häc sinh” ®· ¸p dông trªn ba líp 8B, 8C, 8D bíc ®Çu d· cã
nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. Häc sinh chñ ®éng, tÝch cùc h¬n trong häc tËp, chÊt lîng ®¹i
trµ ®îc n©ng lªn.
II . Mét sè gi¶i ph¸p ®Ó rÌn luyÖn ph¬ng ph¸p tù häc cho häc
sinh
1. §Çu n¨m häc cho häc sinh häc tËp néi qui, nh÷ng yªu cÇu cô thÓ ®èi víi m«n
häc vµ ph¬ng ph¸p häc tËp cã hiÖu qu¶ :
_ ë líp tËp trung chó ý nghe gi¶ng, ghi chÐp ®Çy ®ñ,(võa kÕt hîp nghe vµ ghi )
tÝch cùc tham gia x©y dùng bµi, luyÖn tËp ë líp .
_ Mçi häc sinh cÇn ph¶i cã vë ghi, vë bµi tËp vÒ nhµ ®èi víi mçi m«n h×nh häc vµ ®¹i
sè, vë nh¸p, c¸c dông cô häc tËp nh thíc th¼ng, ª ke, com pa, m¸y tÝnh bá tói...
_ Cã kÕ ho¹ch häc tËp hîp lý, mçi ngµy Ýt nhÊt ph¶i häc ®îc ba giê .
_ VÒ nhµ ph¶i xµo l¹i bµi, dµnh 15 phót ngåi t duy l¹i bµi häc h«m ®ã ( xem l¹i néi
dung bµi häc), sau ®ã lµm c¸c bµi tËp vÒ nhµ. Nh÷ng vÊn ®Ò nµo cha hiÓu xem l¹i vë ghi
vµ SGK, nh÷ng bµi tËp nµo kh«ng hiÓu, kh«ng lµm ®îc cã thÓ tham kh¶o tµi liÖu nh
s¸ch bµi tËp ... xem bµi gi¶i mÉu sau ®ã tù m×nh gi¶i l¹i ®Ó h×nh thµnh kü n¨ng, ®ång
thêi lµm mét sè bµi tËp t¬ng tù ®Ó rÌn luyÖn kü n¨ng. NÕu vÉn cha hiÓu th× ®Õn líp hái
b¹n, hái c«, thÇy.
_S¸ng dËy sím ®Ó häc thuéc nh÷ng ®iÒu cÇn ghi nhí vµ xem tríc néi dung bµi míi.
Nh÷ng líp t«i phô tr¸ch bé m«n yªu cÇu häc sinh khi trèng vµo häc råi th× ph¶i vµo
líp ngay æn ®Þnh tæ chøc , chuÈn bÞ s¸ch vë s½n sµng cho viÖc häc tËp , tr¸nh hiÖn t îng
gi¸o viªn vµo tíi líp häc sinh míi ch¹y vµo mÊt kh¸ nhiÒu thêi gian cña mét giê d¹y.
Nh÷ng häc sinh æn ®Þnh chËm ®îc ghi vµo sæ ®Çu bµi
®¸nh gi¸ vµo giê d¹y, hoÆc gäi lªn b¶ng kiÓm tra bµi cò.
GV: Lª ThÞ Thuý Mai
Chuyªn ®Ò : Mét sè gi¶i ph¸p rÌn luyÖn tÝnh tù häc cho häc sinh
2. Thêng xuyªn kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi ë nhµ cña häc sinh, thùc hiÖn ®æi míi
kiÓm tra, ®¸nh gi¸.
ViÖc kiÓm tra thêng xuyªn nh»m thóc ®Èy sù häc tËp vµ kÞp thêi khen ngîi nh÷ng em
cã ý thøc tù häc tèt ®ång thêi nghiªm kh¾c phª b×nh nh÷ng häc sinh lêi häc, cha tÝch
cùc tham gia ho¹t ®éng häc.
§Çu giê c¸c tiÕt häc t«i ®Òu dµnh tõ 5 ®Õn 15 phót kiÓm tra bµi cò, kiÓm tra sù chuÈn
bÞ bµi cña häc sinh. Møc ®é c¸c c©u hái, bµi tËp phï hîp víi c¸c ®èi tîng häc sinh.
Nh÷ng em nµo kh«ng lµm bµi tËp, kh«ng häc bµi t«i nhËn xÐt vµo vë bµi tËp, nÕu kh«ng
tiÕn bé t«i yªu cÇu viÕt b¶n tù kiÓm ®iÓm cã ch÷ ký cña phô huynh. Th«ng qua vë bµi
tËp, c¸c b¶n tù kiÓm ®iÓm phô huynh n¾m dîc t×nh h×nh häc tËp cña häc sinh ®Ó cã biÖn
ph¸p nh¾c nhë c¸c em tù häc ë nhµ. Nh÷ng em kh«ng thuéc c¸c qui t¾c, ®Þnh lý, c«ng
thøc... t«i yªu cÇu c¸c em vÒ nhµ viÕt 5 – 10 lÇn c¸c kiÕn thøc ®ã, võa viÕt võa ®äc ®Ó
rÌn luyÖn ghi nhí. §Ó khuyÕn khÝch häc sinh tù häc cã hiÖu qu¶ tr¸nh t×nh tr¹ng häc vÑt,
lµm bµi tËp ®èi phã b»ng c¸ch mîn vë b¹n hoÆc xem s¸ch gi¶i, t«i ®¸nh gi¸ cho ®iÓm
cao ®èi víi nh÷ng em hiÓu bµi : ch÷a bµi tËp vÒ nhµ kh«ng cÇn xem vë ®iÓm tèi ®a lµ
10 . Nh÷ng em ch÷a bµi tËp vÒ nhµ ®a vë lªn ghi tèi ®a chØ ®îc 7 – 8 ®iÓm. §Ó thùc
hiÖn “Chèng tiªu cùc trong thi cö”, ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹ocña häc
sinh t«i ®· thùc hiÖn kiÓm tra nghiªm tóc, ®a d¹ng ®Ò thi cho häc sinh ( coi träng tÝnh
th«ng hiÓu, vËn dông). Mçi bµi kiÓm tra thêng xuyªn thêng lµm Ýt nhÊt hai ®Ò .
3. KÕt hîp nhuÇn nhuyÔn c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc, ®Æc biÖt chó träng ph¬ng ph¸p
d¹y häc tÝch cùc, lÊy häc sinh lµ chñ thÓ cña ho¹t ®éng nhËn thøc.
Trong c¸c tiÕt d¹y t«i cè g¾ng truyÒn thô c¸c kiÕn thøc mét c¸ch ®¬n gi¶n, dÔ hiÓu ®Ó
gióp häc sinh tiÕp thu kiÕn thøc mét c¸ch nhÑ nhµng, t¹o t©m lÝ tho¶i m¸i khi häc to¸n.
Nh÷ng c©u hái khã, bµi tËp phøc t¹p th× dµnh cho häc sinh kh¸ giái, nh÷ng c©u hái ®¬n
gi¶n dµnh cho c¸c ®èi tîng häc sinh trung b×nh, yÕu. KhuyÕn khÝch c¸c em t×m c¸ch gi¶i
kh¸c. Nh÷ng em Ýt chó ý thêng ®îc gäi
®øng dËy nh¾c l¹i nh÷ng vÊn ®Ò b¹n ®· tr¶ lêi hoÆc nh¾c l¹i ®Þnhlý, ®Þnh nghÜa...
Trong c¸c tiÕt häc bµi míi t«i yªu cÇu tÊt c¶ líp ph¶i nhanh chãng thùc hiÖn c¸c bµi tËp
, bµi?1
?1tËp cñng cè cuèi bµi khi gi¸o viªn yªu cÇu tr¸nh t×nh tr¹ng lÒ mÒ, Ø l¹i trong häc tËp
tõ ®ã gióp c¸c em xo¸ bá ®îc tÝnh nhót nh¸t, tù ti, m¹nh d¹n ph¸t biÓu hoÆc lªn b¶ng.
Nh÷ng c©u tr¶ lêi nhanh, chÝnh x¸c ®Òu ®îc khuyÕn khÝch khen ngîi b»ng c¸c ®iÓm sè.
§èi víi nh÷ng häc sinh tiÕp thu chËm hoÆc häc yÕu ®îc t«i chó ý kÌm cÆp, híng dÉn tØ
mØ gióp häc sinh tõ ®i häc sang tù häc cã hiÖu qu¶.
Trong tuÇn nÕu em nµo cã nhiÒu tiÕn bé, ý thøc x©y dùng bµi tèt ®Òu ®îc khuyÕn khÝch
cho ®iÓm cao
4. KÕt hîp chÆt chÏ víi gi¸o viªn chñ nhiÖm vµ phô huynh.
§èi víi líp chñ nhiÖm, ®Çu n¨m häp phô huynh t«i tr×nh bµy râ ®Æc diÓm t×nh h×nh vµ
néi dung kÕ ho¹ch cña líp, ®Ò nghÞ phô huynh hîp t¸c chÆt chÏ trong viÖc qu¶n lý, nh¾c
nhë häc tËp ë nhµ cña häc sinh, lÊy ch÷ ký cña c¸c phô huynh. Trong qu¸ tr×nh d¹y häc
ë líp, em nµo lêi lµm bµi tËp vÒ nhµ, Ýt chó ý, nh¾c nhë ë líp råi mµ kh«ng tiÕn bé, t«i
yªu cÇu viÕt b¶n tù kiÓm ®iÓm cã ch÷ ký cña phô huynh ®· ®¨ng ký ë sæ chñ nhiÖm ®Ó
qua ®ã phô huynh biÕt ®îc t×nh h×nh häc tËp cña con em mµ kÞp thêi nh¾c nhë.
§èi víi líp d¹y bé m«n mµ t«i kh«ng chñ nhiÖm, nh÷ng em ®· ®îc nh¾c nhë mµ vÉn
kh«ng tiÕn bé, t«i kÞp thêi th«ng b¸o víi gi¸o viªn chñ nhiÖm ®Ó cã biÖn ph¸p uèn n¾n.
5. Båi dìng phô ®¹o cho häc sinh c¸c ®èi tîng trung b×nh, yÕu, kÐm.
§èi tîng yÕu kÐm chñ yÕu lµ do c¸c em thêng xuyªn lêi häc, ë líp kh«ng chó ý
nghe gi¶ng, lêi ghi chÐp... c¸c kiÕn thøc kü n¨ng c¬ b¶n ë líp díi kh«ng n¾m ®îc nªn
khi tiÕp thu kiÕn thøc míi rÊt khã kh¨n. V× vËy võa ph¶i hÖ thèng l¹i võa ph¶i rÌn luyÖn
c¸c kü n¨ng kiÕn thøc cò liªn quan ®Õn kiÕn thøc míi.
§èi tîng trung b×nh do c¸c em tiÕp thu chËm v× thÕ c¸c kü n¨ng cha thËt v÷ng, nªn
cÇn ph¶i båi dìng phô ®¹o ®Ó rÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng cho c¸c em gióp c¸c em tù tin, høng
thó trong häc tËp tõ ®ã h×nh thµnh thãi quen tù häc tèt h¬n.
iii. KÕt luËn, bµi häc kinh nghiÖm
RÌn luyÖn ph¬ng ph¸p tù häc cho häc sinh lµ mét viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt ®¸p øng ®îc
yªu cÇu ®æi míi cña ph¬ng ph¸p d¹y häc. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã gi¸o viªn ph¶i thËt sù t©m
huyÕt víi nghÒ, nhiÖt t×nh víi c«ng t¸c gi¶ng d¹y giµu lßng nh©n ¸i, vÞ tha. KÕt hîp hµi
hoµ c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc, ®Æc biÖt chó träng ph¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc, quan t©m
GV: Lª ThÞ Thuý Mai
Chuyªn ®Ò : Mét sè gi¶i ph¸p rÌn luyÖn tÝnh tù häc cho häc sinh
®Õn mäi ®èi tîng häc sinh . Thêng xuyªn ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc, c¸ch kiÓm tra,
®¸nh gi¸. Trong gi¸o dôc häc sinh cÇn khÐo lÐo, mÒm dÎo nhng ph¶i nghiªm kh¾c. ViÖc
rÌn luyÖn ph¬ng ph¸p tù häc cho häc sinh ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i kiªn tr×, duy tr× thêng
xuyªn nÕu kh«ng nÒ nÕp nµy sÏ l¹i lµ kü niÖm. CÇn x©y dùng ®îc phong trµo thi ®ua häc
tËp trong trêng, trong ®Þa ph¬ng th× nÒ nÕp tù häc cña häc sinh sÏ cã hiÖu qu¶ cao vµ l©u
dµi. Do ®ã cÇn ph¶i cã sù quan t©m phèi kÕt hîp gi÷a chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng,gia ®×nh,
nhµ trêng, x· héi.
Trªn ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p rÌn luyÖn ph¬ng ph¸p tù häc cho häc sinh vµ nh÷ng kÕt
qu¶ ®¹t ®îc sau mét thêi gian t×m hiÓu, nghiªn cøu vµ vËn dông ®Ò tµi vµo thùc tÕ d¹y
häc. MÆc dï rÊt cè g¾ng nhng kh«ng tr¸nh khái nh÷ngkhiÕm khuyÕt, rÊt mong c¸c ®ång
nghiÖp gãp ý, bæ sung ®Ó chuyªn ®Ò nµy ®îc hoµn thiÖn h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n
GV: Lª ThÞ Thuý Mai
- Xem thêm -