1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Sinh thời khi còn sống Bác Hồ rất yêu quý các cháu thiếu nhi, Bác luôn
dành tình cảm và quan tâm đến các cháu. Nhân ngày khai trường, người đã viết
thư gửi cho các cháu thiếu niên nhi đồng“ Non sông việt Nam có được trở lên vẻ
vang hay không, Dân tộc Việt nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với
các cường quốc năm châu hay không chính là nhờ phần lớn ở công lao học tập
của các cháu”.[1] Lời dạy của Hồ chủ Tịch đã đi vào sâu vào tâm trí mỗi người
dân Việt Nam chúng ta bao đời nay, tạo ra động lực to lớn cho hàng triệu người
dạy và người học, đó chính là lễ và văn mà chúng ta phải truyền lại cho lớp kế
cận, những mầm non chủ nhân tương lai của đất nước.
Tong những năm qua, Đảng và nhà nước ta đánh giá rất cao về vai trò của
giáo dục, đầu tư vào giáo dục là đầu tư đúng hướng và được coi là quốc sách
hàng đầu. Mục tiêu của công tác chăm sóc giáo dục mầm non phát triển và hình
thành nhân cách cho trẻ , “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai” để có một ngày
mai tươi sáng, có đầy đủ tri thức, có hiểu biết rộng để làm chủ đất nước thì ngay
từ hôm nay, trẻ em cần phải được chăm sóc và giáo dục để phát triển một cách
toàn diện.
Mục đích của giáo dục Mầm non là nhằm hình thành nhân cách đầu tiên của
con người mới trong thời đại hội nhập và phát triển kinh tế xã hội hiện nay.
Trước hết đứa trẻ lớn lên cần phải có trí tuệ, thông minh và sáng tạo, bên cạnh
đó, thì cần phải có sức khỏe, có ý trí và nghị lực, có tình yêu thương con người
đối với xã hội. Trong tất cả các hoạt động giáo dục thì hoạt động nào cũng rất
quan trọng, song hoạt động trải nghiệm hiện nay trong các trường Mầm non cần
phải được đặc biệt quan tâm. Bởi vì, Hoạt động trải nghiệm là cơ sở để giúp trẻ
hình thành toàn bộ nhân cách ban đầu, là cơ hội để trẻ khám phá, tái tạo lại
những công việc, những hành động trong đời sống sinh hoạt hàng ngày của con
người, biết suy nghĩ, suy xét, cảm nhận, biết lắng nghe, biết tiếp nhận cái hay,
cái đẹp, cái tốt, cái xấu...Bên cạnh đó sẽ kích thích tính tò mò, xem xét, phỏng
đoán, so sánh các sự vật, hiện tượng xung quanh, biết chia sẻ những điều mà trẻ
nhìn thấy, trẻ nghĩ hoặc còn băn khoăn, thắc mắc...
Trong những năm gần đây, việc tăng cường tổ chức các hoạt động trải
nghiệm đối với các trường Mầm non trên địa bàn huyện Ngọc Lặc đang được
hầu hết các trường thực hiện. Song đối với trường Mầm non Thị Trấn 2 nói
chung và lớp Mẫu giáo 5 - 6 tuổi A do tôi phụ trách nói riêng, thì việc tổ chức
các hoạt động trải nghiệm đã được nhà trường đặc biệt quan tâm, song trong
qua trình tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động trải nghiệm, còn có những
khó khăn, hạn chế đối với khu vực miền núi như: Khu vực tổ chức các hoạt động
cho trẻ khám phá trải nghiệm chưa có, các địa điểm cho trẻ đến trải nghiệm ít có
địa điểm gần, Một sô phụ huynh là nông thôn và buôn bán nhỏ kinh tế con nghèo
dẫn đến điều kiện về kinh phí để tổ chức hạn hẹp, thời gian phụ huynh tham gia với
nhà trường và lớp hạn chế, một số phụ huynh chưa quan tâm đến ngành học, chưa
thông cảm và chia sẻ phối hợp tốt với giáo viên trong công tác giáo dục trẻ, còn
1
nuông chiều bao bọc trẻ...Nội dung hoạt động trải nghiệm phong phú, song việc
tiếp cận với môi trường hoạt động rộng ở trẻ còn hạn chế, trẻ còn nhút nhát, e ngại,
chưa tự tin, sợ sệt, chưa phát huy tính tích cực, óc sáng tạo, khả năng tư duy, tính
mạnh dạn tự tin, còn phụ thuộc vào người lớn và cô giáo...Một số giáo viên còn
chưa thật mạnh dạn bứt phá trong công tác giảng dạy, nội dung, kỹ năng, phương
pháp, hình thức tổ chức các hoạt động còn gò bó, máy móc, chưa làm mới các nội
dung và hình thức tổ chức... Điều này làm cho các hoạt động trải nghiệm khi tổ
chức cho trẻ còn nhiều trở ngại, còn lạm dụng và máy móc, dẫn đến tổ chức một
số hoạt động khám phá, trải nghiệm không phù hợp với khả năng của trẻ.
Để khắc phục những hạn chế nêu trên, bản thân là giáo viên trực tiếp
giảng dạy tôi cho rằng, mỗi nội dung của hoạt động khám phá trải nghiệm cần tổ
chức như thế nào? Điều kiện gì nhằm khơi dậy tích tích cực, chủ động, sáng tạo,
khả năng tư duy, phán đoán ở trẻ...? Làm sao để thu hút sự hứng thú của trẻ?
Công tác tổ chức, các nội dung, hình thức trải nghiệm như thế nào để trẻ nhận
thức tốt và tiếp thu kiến thức dẽ dàng và sâu sắc hơn? Vai trò của phụ huynh có
quan trọng hay không?...Đấy chính là lý do tôi quan tâm và băn khoăn làm thế
nào để cung cấp kiến thức nhằm giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt.. Để
khắc phục những hạn chế nêu trên, bản thân quyết tâm nghiên cứu phát huy mặt
mạnh, chú trọng khắc phục mặt hạn chế trong quá trình thực hiện thông qua đề
tài: “Một số giải pháp phát huy khả năng tư duy, sáng tạo, tính chủ động, mạnh
dạn tự tin qua các hoạt động trải nghiệm cho trẻ lớp mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi A,
trường Mầm non Thị trấn 2, Ngọc Lặc”
1.2. Mục đích nghiên cứu
Nắm vững yêu cầu, nội dung, hình thức tổ chức nhằm nâng cao hiệu quả
trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm, lứa tuổi 5 - 6 tuổi A.
Xây dựng một số giải pháp, phù hợp đặc điểm tâm sinh lý, lứa tuổi và nhận
thức trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm đạt hiệu quả cao.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
“Một số giải pháp phát huy khả năng tư duy, sáng tạo, tính mạnh dạn tự tin
qua các hoạt động trải nghiệm cho trẻ lớp mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi A, trường Mầm
non Thị trấn 2, Ngọc Lặc”
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu cơ sở lý luận:
Nghiên cứu tài liệu sách, các phương tiện thông tin đại chúng...để thu thập
các cơ sở lý luận, phân tích tổng hợp tìm hiểu đặc điểm tâm lý của trẻ mẫu giáo
lớn 5 - 6 tuổi A
- Phương pháp điều tra thực tiễn và thu thập thông tin:
Điều tra, khảo sát tình hình thực tiễn, những kết quả đạt được, những hạn
chế, tồn tại và nguyên nhân, từ đó sẽ lựa chọn các giải pháp phù hợp phát huy
tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong khám phá trải nghiệm cho trẻ.
- Phân tích, thống kê, thực nghiệm và sử lý số liệu.
Đánh giá kết quả, phân tích kết quả, sử lý số liệu phù hợp và so sách kết
quả trước và sau khi áp dụng biện pháp.
2
2. NỘI DUNG SANG KIÊN KINH NGHIỆM.
2.1. Cơ sơ í uu ̣n của sáng ii n iinh nghiệm:
Có thể khẳng định! Hoạt động trải nghiệm là một cách dạy học thông
minh nhất, sáng tạo nhất, gần gũi nhất mà lại thu hút trẻ tham gia hoạt động một
cánh nhẹ nhàng, tích cực. Hoạt động trải nghiệm là hoạt động mà tôi cho rằng
không thể thiếu trong các hoạt động giáo dục. Bởi, với quan niệm việc học tập
trên cơ sở trải nghiệm thực tế là quá trình tạo ra tri thức mới. Nó dựa trên thực tế
để đánh giá, phân tích, so sánh, tổng hợp những kiến thức sẵn có, cần truyền tải
cho trẻ. Từ đó hình thành ở trẻ năng lực, phẩm chất đạo đức tốt đẹp, những giá
trị sâu sắc trong cuộc sống và bề dày kinh nghiệm đời thường của con người
mới trong thời đại hiên nay.
Quan điểm giáo dục ở nhiều nước trên thế giới cho rằng hoạt động trải
nghiệm dựa trên hình thức, phương pháp giáo dục nhằm mục đích truyền tải
toàn bộ các kiến thức đến với trẻ thơ. Các nhà giáo dục đưa hoạt động trải
nghiệm vào các hoạt động trong nhà trường nhằm tạo cơ hội cho mỗi cá nhân trẻ
được trải nghiệm bằng thực tiễn trên các giác quan (nghe, nhìn, sờ, ngửi…) để
có thể tăng cường khả năng lưu giữ các hiện tượng, sự vật trong cuộc sống sinh
hoạt hàng ngày được khắc nghi mang tính bền vững.
Theo David Kolb “Tất cả những gì con người đã trải nghiệm để tham gia
vào quá trình hoạt động học tập và con người đạt đến tri thức mới bằng trải
nghiệm, quy trình học qua trải nghiệm không có một điểm duy nhất để bắt đầu
và cũng không theo một trật tự cứng nhắc, mà con người hoàn toàn chủ động để
bắt đầu từ bất cứ điểm nào miễn là nó phù hợp với kiểu học của cá nhân, phù
hợp với kinh nghiệm của người học, phù hợp với nội dung và điều kiện môi
trường học tập”. [2]
Theo Thạc sĩ Huỳnh Kim Vui “Dạy học gắn với hoạt động trải nghiệm là
cách kết nối kiến thức, kỹ năng với thực tiễn cuộc sống phong phú, sinh động
mà trẻ em đã và sẽ trải qua trong cuộc sống. Hoạt động trải nghiệm không chỉ
giúp hình thành kiến thức mới mà quan trọng hơn là tạo cho trẻ có niềm say mê
tìm hiểu, thích khám phá và biết cách lĩnh hội những kiến thức mới, cách hình
thành kỹ năng mới. Ngoài ra, nó còn giúp học sinh thấu hiểu ý nghĩa của sự lao
động, sáng tạo khi làm ra một sản phẩm nào đó”.[3]
Trong các hoạt động trải nghiệm, giáo viên mầm non đóng vai trò chủ
dạo, định hướng, hỗ trợ, đánh giá, uốn nắn, sửa sai cho trẻ. Tùy thuộc vào từng
hoạt động, từng tình huống có vấn đề để trẻ được trải nghiệm. Việc tổ chức cho
trẻ tích cực thực hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên sẽ giúp trẻ hình
thành, củng cố các mối quan hệ xã hội và phát triển những tri thức sơ đẳng về sự
vật, hiện tượng thiên nhiên, nhằm giúp thỏa mãn nhu cầu nhận thức và mở rộng
hiểu biết cho trẻ về thế giới khách quan: Phát triển các quá trình tâm lí nhận thức
(như cảm giác, tri giác, tư duy, tưởng tượng...), và các năng lực hoạt động trí tuệ
(năng lực quan sát, phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hóa, suy luận, tư duy
ngôn ngữ...). Từ đó, giáo dục cho trẻ có thái độ ứng xử đúng đắn, mẫu với mọi
người trong cuộc sống trên tinh thần của lòng nhân ái, tình yêu đối với cái đẹp,
các xấu, cái thiện, cái ác…Có thái độ tôn trọng, lễ phép và biết trân trọng, gìn
3
giữ, bảo vệ môi trường sống, phát huy tinh thần bản sắc văn hóa của con người
mới xã hội chủ nghĩa.
Trẻ Mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi là giai đoạn mà các quá trình tâm lý phát triển
mạnh nhất. Các chức năng tâm lý được hoàn thiện về mọi phương diện, là cơ sở
phát triển nhân cách đầu tiên của con người được hình thành. Dựa trên đặc điểm
tâm lí, nhận thức của trẻ mẫu giáo lớn, các nhà tâm lí, giáo dục đã chứng minh
rằng, quá trình tìm hiểu môi trường tự nhiên, môi trường xã hội được tổ chức
mang tính chất khám phá, trải nghiệm, theo phương thức “Trẻ chơi mà học, học
bằng chơi” là phù hợp nhất đối với trẻ. Đặc biệt, việc tổ chức các hoạt động cho
trẻ thực hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên luôn tạo cho trẻ sự hứng thú,
kích thích trẻ tích cực hoạt động, phát triển ở trẻ tính tò mò, ham hiểu biết, thích
khám phá, tìm tòi, phát triển óc quan sát, phán đoán và năng lực hoạt động trí
tuệ... từ đó mà nâng cao hiệu quả giáo dục giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi
mặt.
2.2. Thực trạng của vấn đề trước ihi áp dụng sáng ii n iinh nghiệm
2.2.1. Thuận ợi
Trường Mầm non Thị trấn 2 là một trường trọng điểm của huyện nhà, đạt
chuẩn Quốc gia mức độ 1 vào năm 2018, sau 5 năm thành lập, là địa thế đẹp,
khuân viên rộng, môi trường xanh sạch đẹp được thiết kế mới, hài hòa, với
nhiều loại hoa, cây cảnh, cây ăn quả...rất gần gũi với thiên nhiên được phụ
huynh và nhân dân yêu thích. Có khu vui chơi vận động phát triển thể chất cho
trẻ, khu vực thiên nhiên, khu sân vận động cho trẻ cũng được thiết kế phù hợp
với điều kiện thực tế của trường thuận lợi cho tất cả các hoạt động học tập, vui
chơi và các hoạt động trải nghiệm của trẻ.
Nhà trường đã làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục. Trong những năm qua
đã được các cấp các ngành quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất tương đối đầy đủ
phục vụ cho công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
Các điều kiện cơ sở vật chất trang thiết bị phục vụ cho các hoạt động trải
nghiệm tương đối đầy đủ. Thoáng mát, xanh, sạch, đẹp rất thuận lợi cho trẻ hoạt
động.
Ban giám hiệu nhà trường đặc biệt quan tâm, có kinh nghiệm và tinh thần
trách nhiệm cao, thường xuyên chỉ đạo sát sao việc tổ chức chăm giáo dục và
thực hiện quy chế chuyên môn, chú trọng quan tâm đến việc nâng cao chất
lượng giáo dục của nhà trường, đặc biệt là chất lượng giáo dục trẻ em 5 tuổi.
Là một Chủ Tịch Công đoàn và là tổ trưởng chuyên môn Mẫu giáo. Bản
thân đã đạt nhiều thành tích: Đạt SKKN loại C cấp Tỉnh, Giáo viên giỏi cấp
huyện nhiều năm, được Chủ Tịch UBND huyện tặng chiến sĩ thi đua cấp cơ sở,
tham gia tập huấn cho học sinh và có cháu đạt giải cấp Tỉnh năm học 2014 2015, có đồ dùng tham gia Hội thi “XDMTLTLTT” Đạt giải nhì cấp tỉnh…Bên
cạch đó, bản thân đã trải qua nhiều năm kinh nghiệm thực tế đứng lớp 5 tuổi nên
cũng đã có những giải pháp phù hợp trong quá trình tổ chức các hoạt động trải
nghiệm.
Ngiêm túc thực hiện hiện chỉ Thị 08 của Ban thường Vụ Huyện ủy về tăng
cường quản lý giáo đục trên địa bàn huyện đến năm 2020. Tiếp thu đầy đủ các
4
chuyên đề trong năm. Giáo viên đều được biên chế đầy đủ, 100% đạt trình độ
chuẩn và trên chuẩn, đa số tuổi đời còn trẻ, có trình độ chuyên môn vững vàng
năng lực, phẩm chất đạo đức tốt, có truyền thống đoàn kết, thống nhất cao, tính
kỷ luật trong công tác, tương thân, tương ái, sẵn sàng giúp đỡ nhau trong mọi
lĩnh vực, yêu nghề, mến trẻ, có khả năng ứng dụng công nghệ thông tin vào
giảng dạy hiệu quả.
Phần lớn phụ huynh đều là công chức nhà nước, sống quanh khu vực thị
trấn nên đã phần nào hỗ trợ và phối hợp tốt với giáo viên trong quá trình tổ chức
các hoạt động giáo dục cũng như hoạt động trải nghiệm.
Học sinh đều có khỏe mạnh, thông minh, hiếu động, thích tìm hiểu, khám
phá...Đây chính là những điều kiện thuận lợi trong công tác chăm sóc giáo dục
trẻ nói chung và tổ chức tốt các hoạt động trải nghiệm.
2.2.2. Khó ihăn:
Trong quá trình công tác bên cạch những thuận lợi, không tránh khỏi những
kho khăn, cụ thể:
Cơ sở vật chất và trang thiết bị đã được đầu tư song để đa dạng đồ dùng
phục vụ thiết yếu cho hoạt động khám phá khoa học chưa nhiều các chủng loại.
Do môi trường là khu vực miềm núi còn hạn chế về nhiều mặt đặc biệt là
các địa điểm tổ chức trải nghiệm cho trẻ, vốn kiến thức cho trẻ còn nghèo, chưa
phong phú, nhiều trẻ còn nhút nhát, thiếu tự tin, chưa mạnh dạn khi giao tiếp,
ngôn ngữ hạn chế, phát âm tiếng phổ thông chưa chuẩn…
Giáo viên còn chưa thật sự mạnh dạn bứt phá trong công tác giảng dạy còn gò
bó, máy móc, chưa linh hoạt, tính khả thi chưa cao, để thực hiện thành công trong
việc tổ chức các hoạt động, đặc biệt là hoạt động khám phá khoa học mang tính
mới lạ.
Nội dung hoạt động trải nghiệm chưa gắn với thực tiễn chưa phát huy sự sáng
tạo, tính tích cực chủ động, mạnh dạn tự tin của trẻ trong các hoạt động trải nghiệm
còn hạn chế.
Nhận thức của mô ̣t số phụ huynh về các hoạt động trải nghiệm chưa sâu
sắc, còn xem nhẹ, chưa quan tâm đến việc học tập của các con, chưa thực sự nhiệt
tình phối hợp cùng với giáo viên trong công tác giáo dục, cũng như các hoạt động
trải nghiệm khi nhà trường tổ chức.
2.2.3. K t quả, thực trạng trước ihi nghiên cứu “Một số giải pháp phát
huy ihả năng sáng tạo, tính chủ động, mạnh dạn tự tin qua các hoạt động trải
nghiệm cho trẻ ớp mẫu giáo ớn 5 - 6 tuổi A, trường Mầm non Thị trấn 2,
Ngọc Lặc”.
Từ những thuận lợi và khó khăn nêu trên, bản thân tôi luôn băn khoăn suy
nghĩ trong quá trình tổ chức thực hiện cần chú trọng nâng cao chất lượng giáo
dục nói chung và tổ chức tốt các hoạt động trải nghiệm.
Qua tiến hành khảo sát chất lượng đầu năm ở lớp tôi. Kết quả cho thấy:
5
T
T
Nội dung ihảo sát
Tổng
số trẻ
K t quả trước ihi thực hiện đề tài
Đạt
Tỷ ệ
%
Chưa
đạt
Tỷ ệ
%
Tính hứng thú, mạnh dạn, tự tin
1 khi tham gia các hoạt động trải
36
27
75
9
25
nghiệm
Tính chủ động, sáng tạo và khả
2 năng tư duy, phán đoán trong các 36
25
69,4
11
30,6
hoạt động trải nghiệm
Khả năng giao tiếp, tinh thần
đoàn kết, hợp tác, tính kỹ luật,
3
36
25
69,4
11
30,6
biết phối hợp hoạt động tổ chức
trải nghiệm...
Cùng cô giải quyết được một vài
tình huống đơn giản trong các
4 mối quan hệ bạn bè, cô giáo và
36
28
77,8
8
22,2
các sự vật hiện tượng xung
quanh…
Nhìn qua khảo sát đầu năm cho thấy, tính hứng thú, tích cực chủ động, mạnh dạn
tự tin và khả năng sáng tạo của trẻ chưa cao, khả năng phối hợp, tính hợp tác, tính kỹ
luật hoạt động chưa cao....các mối quan hệ giao tiếp ở trẻ còn mờ nhạt, chưa có tính
thân thiện, trẻ còn gò bó chưa phát huy được vai trò chủ thể của mình trong các hoạt
động. Đây chính là điều mà tôi cần quan tâm để tổ chức hiệu quả các hoạt động trải
nghiệm. Các nội dung chủ đạo được tổ chức dưới hình thức nào để kích thích sự hứng
thú, tính tích cực, chủ động, sáng tạo, tư duy, ham thích khám phá?...Tìm ra được
những vấn đề cần giải quyết, nhằm đáp ứng nhu cầu mà trẻ cần, từ đó giúp trẻ nhận
biết rõ vấn đề đã làm được và chưa làm được, cái điểm mới cần phát huy, cái cũ cần
bảo vệ và gìn giữ. Đấy với chính là điểm mạnh trong các hoạt dộng trải nghiệm. Và là
cơ sơ hình thành các kỹ năng là tiền tri thức giúp trẻ phát triển toàn diện.
2.3. Một số giải pháp phát huy ihả năng sáng tạo, tính chủ động, mạnh
dạn tự tin qua các hoạt động trải nghiệm cho trẻ ớp mẫu giáo ớn 5 - 6 tuổi A,
trường Mầm non Thị trấn 2, Thị trấn Ngọc Lặc”
2.3.1. Giải pháp 1. Xuy dựng i hoạch, nội dung tổ chức các hoạt
động trải nghiệm nhằm phát huy ihả năng sáng tạo, mạnh dạn tự tin ơ trẻ.
Để nhiệm vụ giáo dục của bản thân được thành công thì trước hết ở bất cứ
hoạt động nào giáo viên đều phải xây dựng kế hoạch. Bởi vì, kế hoạch là toàn bộ
một hệ thống xuyên suốt trong các hoạt động giáo dục của cả một năm học.
Chính vì vậy, xây dựng kế hoạch là một giải pháp vô cùng quan trọng và cần
thiết trong các hoạt động giáo dục nói chung và trong các hoạt động trải nghiệm
mà tôi đã tâm huyết chú trọng để thành công đề tài này.
Đối với việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm, trong nhiều năm qua đã
được nhà trường chú trọng, bản thân tôi đã thực hiện. Tuy nhiên với xã hội ngày
6
một phát triển như hiện nay, để nâng cao yêu cầu, nội dung, hình thức tổ chức
thì cần nâng cao các hình thức, nội dung phong phú hơn, hấp dẫn hơn nhằm thu
hút trẻ tham gia hoạt động. Năm học 2019 - 2020 hoạt động trải nghiệm là
chuyên đề trọng tâm mà sở giáo dục và đào tạo Thanh Hóa, phòng GD&ĐT
huyện Ngọc Lặc đã có công văn hướng dẫn, nhà trường cũng đã triển khai thực
hiện đến từng giáo viên đồng thời cũng là một tiêu chí để đánh giá thi đua.
Nắm bắt được nội dung chuyên đề, thì ngay từ đầu năm học dưới sự chỉ đạo
của Ban giám hiệu nhà trường, bản thân đã chú trọng xây dựng kế hoạch, bám
sát vào các mục tiêu, nội dung, lứa tuổi, đặc điểm tâm sinh lý, các tiêu chí và
căn cứ vào các điều kiện thực tế của lớp, địa phương...Là một tổ trưởng chuyên
môn, tôi đã chủ động tham mưu, đề xuất với ban giám hiệu nhà trường trong
việc xây dựng kế hoạch và lựa chọn nội dung, các giải pháp và hình thức tổ chức
thực hiện tại trường và tổ chức tham quan trải nghiệm ở ngoài trường học.
Khi xây dựng kế hoạch, ngoài các điều kiện nêu trên, tôi căn cứ vào thời
gian/ thời điểm để tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho phù hợp với khả năng
thực tế của trẻ, cùng phối hợp với tổ xây dựng kế hoạch chi tiết theo chủ đề,
tháng, tuần, từng ngày với mức độ tăng dần từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức
tạp, phù hợp với điều kiện vùng miền, phù hợp với khả năng nhận thức, nhu cầu,
hứng thú của trẻ...
Xây dựng các nội dung hoạt động trải nghiệm, thực hiện thường xuyên trên
các hoạt động trong ngày với nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Nhằm phát
huy tối đa khả năng sáng tạo, tính mạnh dạn tự tin, tính tích cực, chủ động khi
tham gia thực hành trải nghiệm qua các hoạt động học, vui chơi, các hội thi,
ngày hội ngày lễ...Cụ thể:
Theo kế hoạch của nhà trường tổ chức “Ngày hội của bé đến trường” tôi
cùng đồng nghiệp đã xây dựng kế hoạch tham mưu cho Ban giám hiệu chuẩn bị
các điều kiện cơ sở vật chất, trang phục cho trẻ và điều kiện về tâm thế cho trẻ
đến trường, xây dựng các nội dung trò chuyện, kế hoạch tập văn nghệ, kế hoạch
trang trí...Để xây dựng nội dung kế hoạch đạt hiệu quả. Với tình hình thực tế ở
thời điểm đầu năm, tôi xây dựng kế hoạch cho trẻ trải nghiệm tại nhóm lớp với
các nội dung trải đơn giản, để việc tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng.
Ví dụ 1: Thông qua hoạt động học giờ Khám phá khoa học, chủ đề bản
thân trẻ “Trải nghiệm về các giác quan trên cơ thể của bé”, chủ đề Gia đình trẻ
thực hành, trải nghiệm “Gấp chăn, quần áo”, hay chủ đề Thực vật, đề tài “Vắt
cam”...Ngoài ra, tôi xây dựng một số nội dung khác nhằm nâng cao mức độ yêu
cầu khó hơn như: Cho trẻ làm các thí nghiệm “Những hạt gạo nhảy múa”, “Viên
kẹo sắc màu”, “vật chìm - nổi”...
Để chất lượng ngày một nâng cao có chiều sâu về kiến thức, phát huy tích
tích cực, chủ động, sáng tạo, mạnh dạn, tự tin tôi đã chủ động xây dựng kế
hoạch cho trẻ tham quan, trải nghiệm ngoài nhóm lớp:
Ví dụ 2: Theo kế hoạch công tác trọng tâm tháng 10, tôi bám sát kế hoạch
của Ban giám hiệu nhà trường, chủ động cùng với giáo viên khối mẫu giáo lớn
xây dựng kế hoạch tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động trải nghiệm về “Ngày tết
trung thu”, Các nội dung được xây dựng cụ thể trong kế hoạch cho buổi trải
7
nghiệm như “Bán các mặt hàng” phù hợp với khả năng của trẻ. Kế hoạch chào
mừng ngày phụ nữ Việt Nam 20/10, ngày 8/3. Cho trẻ trải nghiệm làm bưu thiếp
tặng bà, tặng mẹ...với chủ đề “Ngày hội của bà, của mẹ”...Trong kế hoạch tôi
xây dựng nội dung phối hợp với phụ huynh lớp mình chuẩn bị đầy đủ các điều
kiện, CSVC, trang phục, tâm thế cho trẻ tham gia các hoạt động này một cách
tích cực, vui vẻ, hào hứng....
Ngoài ra, vào các ngày hội, ngày lễ như ngày nhà giáo Việt nam 20/11,
thành lập QĐNDVN 22/12, ngày tết nguyên đán, và đặc biệt tôi đã kịp thời xây
dựng bổ sung vào kế hoạch, được phụ huynh quan tâm nhất đó là làm một số
video tổ chức dạy trực tuyến trong thời gian trẻ nghỉ tại nhà để phòng trách dịch
covit-19... để chủ động thực hiện kế hoạch xuyên suốt cho cả năm, trong quá
trình thực hiện, một số kế hoạch do nghỉ phòng dịch Covit-19, được sự chỉ đạo
của nhà trường tôi đã kịp thời điều chỉnh phù hợp với thực tế hiện nay.
Hình ảnh một số video các hoạt động trải nghiệm trong những ngày trẻ nghỉ
dịch Covid - 19
Có thể nói, việc xây dựng kế hoạch cho trẻ tham gia các hoạt động trải
nghiệm cho một năm học, bản thân đã nghiên cứu bám sát vào các điều kiện thực
tế để xây dựng đầy đủ các nội dung, chi tiết, cụ thể, và đã giúp bản thân tôi cũng
như các đồng nghiệp trong trường chủ động được về nội dung, phương pháp, hình
thức, thời gian và các điều kiện khách quan... để tổ chức sao cho phù hợp nhằm
phát huy khả năng sáng tạo, mạnh dạn tự tin ở trẻ. Cảm nhận của tôi khi được hội
đồng khoa học và đồng nghiệp đánh giá cao về chất lượng kế hoạch mang tính cụ
thể, có những điều chỉnh rất phù hợp, điều quan trọng đó là mỗi khi kế hoạch tổ
chức được Ban giám hiệu nhất trí, đồng nghiệp hưởng ứng học hỏi, học sinh hứng
thú và phụ huynh đón nhận. Đây chính là động lực để bản thân tôi cũng như đồng
nghiệp lấy đó làm cốt lõi cho sự thành công cả một năm học.
2.3.2. Giải pháp 2: Xuy dựng môi trường hoạt động trải nghiệm theo
hướng "Lấy trẻ àm trung tum” phát huy tối đa ihả năng sáng tạo, tính tích
cực chủ động của trẻ.
Có thể khẳng định rằng! Việc xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động theo
hướng“Lấy trẻ làm trung tâm” đây là chuyên đề trọng tâm mà trong những năm
qua được nhà trường rất chú trọng không thể bỏ qua. Bởi, bất cứ mọi hoạt động
8
nào chúng ta cần đặt trẻ ở thế “trọng tâm” của toàn bộ hoạt động. Đây cũng là
một tiêu chí thi đua hàng năm đối với giáo viên. Chính vì vây, tôi luôn xác định
rất rõ nhiệm vụ xây dựng môi trường giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” cho trẻ hoạt
động trải nghiệm là rất quan trọng. Từ đầu năm học tôi đã cùng với đồng nghiệp
tích cực, chủ động tham mưu đắc lực cho Ban giám hiệu trong công tác xây
dựng môi trường hoạt động giáo dục đa dạng, phong phú, nhằm thu hút trẻ tham
gia vào các hoạt động một cách tích cực, phát huy tối đa khả năng sáng tạo, tư
duy, chủ động, mạnh dạn, tự tin trong mọi hoạt động và là vai trò chủ thể, phù
hợp với sự phát triển toàn diện ở trẻ.
* Xây dựng môi trường hoạt động ngoài trời:
Trong những năm học vừa qua, Ban giám hiệu nhà trường đã làm rất tốt công
tác xã hội hóa giáo dục trong sự đồng tình của phụ huynh, giáo viên và xã hội. Đến
nay trường đã đạt chuẩn Quốc Gia với một môi trường không gian khang trang,
thoáng mát, đẹp thật sự đa dạng, phong phú và hấp dẫn, đảm bảo các theo tiêu chí
“Xanh - sạch - đẹp” với một môi trường thân thiện, học sinh tích cực. Môi trường
cho trẻ hoạt động, được quy hoạch thiết kế đảm bảo tính an toàn, tính thiết thực và
phù hợp với điều kiện thực tế của đơn vị, đáp ứng được nhu cầu vui chơi của trẻ tạo
điều kiện cho trẻ hoạt động tích cực, chơi mà học, học bằng chơi.
Năm học 2017 - 2018 nhà trường đã tham gia cuộc thi “Xây dựng môi trường
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” đạt giải nhất cấp huyện và giải nhì cấp tỉnh. Đây chính
là một phần nỗ lực, sáng tạo của bản thân, của đồng nghiệp đã gặt hái thành công kết
quả của hội thi. Điều mà tôi luôn phấn khởi, tự hào đó là nhà trường được các trường
bạn tham quan, học hỏi kinh nghiệm, được đánh giá cao và đã được lựa chọn là địa
điểm tổ chức các hội thi cấp huyện như: Hội thi giáo viên giỏi, hội thi “Bé khỏe, bé tài
năng”... Cụ thể: Đã xây dựng khu phát triển vận động, khu thể thao bóng đá mi ni cho
bé, khu vực cho trẻ thực hành trồng và chăm sóc rau, vườn hoa, cây cảnh...và các đồ
dùng được làm phong phú, đa dạng mà tôi và đồng nghiệp tham gia. Bên cạch đó,
khuôn viên được bố trí rất hài hòa, phù hợp thuận lợi cho các nhóm, lớp tổ chức các
hoạt động trải nghiệm cũng như các hoạt động học tập hàng ngày. Một điều làm tôi
phấn khởi, tự tin, đó là được đông đảo các bậc phụ huynh hưởng ứng gửi con đến
trường ngày một đông và đã thu hút sự sức hấp dẫn mới lạ, niềm đam mê hứng thú ở
trẻ. Là cơ sở cho trẻ tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, sâu sắc, bền vững hơn.
9
Một số hình ảnh các khu vui chơi hoạt động môi trường bên ngoài
* Xây dựng môi trường bên trong lớp học:
Từ những kinh nghiệm nhiều năm công tác, tôi cho rằng môi trường cho trẻ
hoạt động trong lớp là môi trường chủ đạo, truyển tải đầy đủ các kiến thức, kỹ năng
và hình thành các chức năng hoạt động ở trẻ, từ tâm sinh lý cho đến khả năng nhu
mà đứa trẻ cần có để đạt được mục đích của giáo dục đó là phát triển toàn diện.
Các khu vực khám phá, trải nghiệm. Ở từng góc chú trọng đến tính thân thiện,
hình thức đẹp, tính thẫm mỹ và được bố trí thuận tiện, hợp lý, linh hoạt, dễ lấy, dễ
thay đổi, thuận lợi có sự liên hoàn giữa động và tĩnh, đáp ứng được nhu cầu, hứng
thú hoạt động, vui chơi của trẻ...Đồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị, nguyên vật liệu
được lựa chọn và sử dụng đa dạng, phong phú, bền đẹp và tuyệt đối đảm bảo an
toàn, kết cấu phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý, linh hoạt, kích thích sự hưng phấn
của trẻ. Ngoài ra ở các góc chơi tôi chú trọng xây dựng có tính mở, kích thích hứng
thú của trẻ, và thường xuyên thay đổi, bổ sung, làm mới các đồ dùng, đồ chơi phù
hợp với mục tiêu, chủ đề và từn hoạt động, nhằm tạo cho trẻ sự mới mẻ, lạ lẫm, hấp
dẫn kích thích trẻ khám phá, tìm tòi, trải nghiệm.
Ví dụ: Góc “Khám phá khoa học” Trẻ thực hành một số thí nghiệm nhỏ như:
“Sự bay hơi của nước”, “Những hạt gạo nhảy múa”, các trò chơi với “Nam châm”
hay các trò chơi dân gian...Thì tất cả đồ dùng phục vụ cho nội dung hoạt động, địa
điểm góc chơi, rồi cho đến cách bố trí, sắp đặt tôi đều chú trọng, để khi tổ chức cho
trẻ trải nghiệm sẽ đảm bảo thành công cho buổi trải nghiệm.
Hay ở chủ đề “Gia đình” tôi tập trung trang trí góc phân vai và chuẩn bị đồ
dùng đồ chơi phong phú đẹp mắt và tạo điều kiện để trẻ được thực hành trải
nghiệm những công việc hàng ngày của bà của mẹ như: Nấu ăn, làm bánh, vắt
nước cam, đóng vai cô giáo, bác sĩ...hầu hết những góc chơi này thường thu hút
được rất đông trẻ tham gia chơi và chơi rất tích cực
Sau khi xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động trải nghiệm, tôi nhận thấy
rằng, khi trẻ đến trường làm cho trẻ thích thú, tích cực, tự tin hơn, khi trải nghiệm
trẻ như hòa mình vào một thế giới đầy sống động,trong sáng, hồn nhiên. Môi
10
trường hấp dẫn đã khai thác hết được tiềm năng, thế mạnh của trẻ, giúp cho tôi tổ
chức các hoạt động giáo dục, hoạt động trải nghiệm đạt hiệu quả cao.
2.3.3 Giải pháp 3: Tổ chức các hoạt động trải nghiệm thông qua các
hoạt động giáo dục tại trường.
Bằng kinh nghiệm thực tiễn trong nhiều năm công tác của mình, tôi có thể
nhận định rằng, trong tất cả các hoạt động giáo dục, thì hoạt động nào cũng đều
nhằm mục đích nâng cao chất lượng giáo dục. Song hoạt động trải nghiệm nó
đóng vai trò thiết thực cho sự phát triển toàn diện trong tương lai. Đó là, trải
nghiệm bằng thực tế đời sống hiện tại của con người, giúp cho trẻ cảm nhận và
tiếp thu kiến thức một cách chủ động, có chọn lọc mà không bị gò bó. Đều thú
vị khi cho trẻ trải nghiệm nó tạo được sự bất ngờ đến với trẻ, nhưng lại khắc sâu
kiến thức, trí tuệ bền chặt, trẻ dễ hiếu và nhớ lâu. Phát huy khả năng sáng tạo,
tính chủ động, tạo cho trẻ sự thân thiện, gần gủi, biết hòa đồng, có tinh thần
đoàn kết, trẻ biết thể hiện cảm xúc cá nhân qua các công việc khác nhau.
* Thông qua giờ hoạt động học:
Ví dụ 1: Giờ khám phá khoa học (KPKH) chủ đề: Thực vật, với đề tài “Tìm
hiểu về quả cam” tôi kết hợp tổ chức cho trẻ thực hành trải nghiệm “Vắt nước
cam”, kết hợp cung cấp các kiến thức cơ bản về các đặc điểm cấu tạo, lợi ích,
tác dụng...của cam đối với sức khỏe của con người, tôi cho trẻ quan sát về quy
trình, thao tác vắt nước cam trình chiếu trên Slide. Sau đó cho trẻ được tự bàn
tay mình thực hiện các thao tác, từ vắt nước cam cho đến cung đoạn ra sản phẩm
và được thưởng thức hương vị nước cam mà tự tay trẻ làm ra.
Ví dụ 2: Hay với chủ đề ”Nước và các hiện tượng tự nhiên”, đề tài ”Tìm
hiểu về các trạng thái của nước”. Để tạo được sự hứng thú cho trẻ, tôi cho trẻ
quan sát với 3 trạng thái khác nhau của nước (nước đá, nước nóng, nước lạnh),
chú trọng cho trẻ sử dụng các giác quan để tri giác, trải nghiệm về sự vật hiện
tượng, kích thích sự phát triển ngôn ngữ, tôi cho trẻ thảo luận nhóm với nhau, để
đưa ra các ý kiến, những suy nghĩ thắc mắc, phán đoán khác nhau...nhằm tạo sự
gay cấn, tính tập trung. Sau đó yêu cầu từng nhóm trình bày các ý kiến và giải
thích vì sao lại có sự khác của nước...Để khắc sâu kiến thức tôi đã nhấn mạnh sự
khác biệt, đó là nước đá khi nhiệt độ thấp nước sẽ đóng băng thành đá, nước
nóng khi đun sôi ở nhiệt độ cao thì nó sẽ nóng, còn nước lạnh là nước chúng ta
sinh hoạt hàng ngày. Từ đó, giáo dục trẻ biết tự kiểm soát mọi hoạt động khi làm
để bảo vệ bản thân như: Không nên uống nước đá dễ bị viêm họng, bộ răng
không được đẹp, không được uống nước nóng, nghịch nước nóng dẽ bị bỏng và
khi sử nước cần tiết kiệm vặn vòi vừa phải tránh lãng phí.
Với việc tổ chức giờ dạy dưới hình thức trải nghiệm này, tôi nhận thấy trẻ
lớp tôi rất hào hứng, vui vẻ, tích cực tham gia hoạt động, trẻ nào cũng rất thích
và mong muốn được cô tổ chức nhiều lần, qua đó giáo dục trẻ có ý thức trong ăn
uống văn minh, lịch sự, biết giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh chung trước và sau
khi được thực hành trải nghiệm.
11
Hình ảnh trẻ đang tham gia trải nghiệm vắt nước cam, làm bánh
* Thông qua các hoạt động vui chơi
Với trẻ để khắc sâu thêm kiến thức đạt hiệu quả cao thì hoạt động vui chơi
giúp trẻ dễ dàng tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng, thu hút và tăng cường khả
năng tư duy giúp trẻ mạnh dạn tự tin, đặc biệt là việc tổ chức các trò chơi mang
tính chất thực hành các thí nghiệm đơn giản như:
Ví dụ: Chủ đề Thực vật với thí nghiệm “Hạt cần gì để nảy mầm” Sau khi
có sự chuẩn bị các lọ ở 3 trạng thái và điều kiện môi trường khác nhau và cho trẻ
trải nghiệm, tự tay gieo các hạt đậu vào lọ và hằng ngày tôi cho trẻ quan sát và
cùng trẻ lập bảng theo dõi, ghi nhận kết quả xảy ra với hạt đậu giống trong các
hũ này. Đưa ra các điều kiện cần thiết như: Hạt đậu trong hũ nào nảy mầm? Hạt
đậu trong hũ nào không nảy mầm? Có phải tất cả các hũ đều có lượng nước, độ
ẩm và ôxi như nhau không?... Sau khoảng một tuần cho các trẻ cùng kiểm tra
kết quả. Cho trẻ thoải mái thảo luận, nhận xét…Để giải đáp các ý kiến thảo luận,
thắc mắc đó: Lọ thứ nhất: Hạt đậu mọc lên cao và đẹp bởi vì nó có đủ điều kiện
nước và ánh sáng. Lọ thứ 2: Hạt đậu không lên được vì các điều kiện đất bị khô,
không có độ ẩm. Lọ thứ 3: Tôi bỏ búi thép rửa nồi vào lọ, tôi giải thích: Có độ
ẩm, có nước nhưng không có ôxi, bởi chính búi thép rửa nồi đã hút hết ôxi trong
hũ và bị rỉ ra, nên hạt trong hũ 3 không thể nảy mầm.
Ngoài ra tôi đã tổ chức cho trẻ trải nghiệm một số các thí nghiệm như:
”Nước đá biến đi đâu”, ”Những viên kẹo sắc màu”, ”sự hòa tan của nước”...
Như vậy, để kiến thức của trẻ được khắc sâu qua hai thí nghiệm, trẻ đã
được cùng cô và các bạn trải nghiệm, mỗi hoạt động trải nghiệm thu hút trẻ
hứng thú, tham gia tích cức vào hoạt động, các quá trình tâm sinh lý phát triển
mạnh, tính tư duy, tưởng tượng ở trẻ đã được nhân lên, hầu như ở các hoạt động
tiếp theo trẻ đều ở thế chủ động, thoảii mái, tự tin, chất lượng giờ học được nâng
lên rõ rệt.
* Thông qua hoạt động ngoài trời
Ví dụ 1: Tôi cho trẻ thực nghiệm với nội dung “Bóng cây thay đổi như
thế nào” Thông qua nội dung này trẻ đã biết được vào mỗi thời điểm khác nhau
trong một ngày: Sáng, trưa, chiều có ánh nắng mặt trời chiếu vào cây sẽ tạo ra
bóng cây. Khi mặt trời di chuyển đến đâu thì bóng cây có sự thay đổi đến đó. Và
12
trẻ hiểu được ánh sáng mặt trời chiếu vào tán lá, tán lá của cây sẽ tạo ra bóng
mát. Và làm cho không khí trở nên trong lành, Chính vì vây, chúng ta cần trồng
nhiều cây xanh, biết chăm sóc và bảo vệ cây, nó sẽ ra năng lượng sống cho con
người thêm tươi khỏe.
Ngoài ra tôi cũng thường xuyên tổ chức các thí nghiệm nhỏ như ”Nam
châm hút gì? Nước chảy theo chiều nào? Bong bóng xà phòng...
Có thể khẳng định! Đây là giải pháp mà tôi đã thành công khi thực hiện
đề tài này, việc tổ chức cho trẻ hoạt động thông qua hình thức thực hành trải
nghiệm, các trò chơi thí nghiệm trẻ rất tích cực, hứng thú tham gia các hoạt
động. Tính chủ động, tự tin, tự lập và khả năng định hướng, tính kiên trì trong
các hoạt động của trẻ ngày càng cao, trẻ đã biết phân tích, tổng hợp và khái quát
hóa đối tượng, khả năng phán đoán, so sánh các sự vật hiện tượng của trẻ nhanh
qua các hiện tượng tự nhiên. Và điều quan trọng trẻ rất linh hoạt, khắc sâu kiến
thức một cách bền vững, khả năng ghi nhớ có chủ định của trẻ nâng lên rõ rệt.
2.3.4. Giải pháp 4: Tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động tham quan
trải nghiệm với môi trường ngoài trường học.
Quan điểm nhận định của bản thân trước khi quyết định đưa ra sáng kiến
này, đó là nhằm phát huy khả năng “Tư duy, sáng tạo, tính chủ động, mạnh dạn tự
tin” qua các hoạt động trải nghiệm. Điều đó cho thấy, hoạt động tham quan trải
nghiệm với một môi trường bên ngoài là rất hữu ích, đối với một xã hội ngày
một phát triển như hiện nay. Bởi, thế giới bên ngoài nó hội tụ đầy đủ các cả yếu
tố chủ quan và yếu tố khách quan, nó là một thế giới bao la rộng lớn, bao hàm cả
mặt tích cực và mặt tiêu cực, khi có những tác động của môi trường đến với
từng cá nhân, từng con người mà chúng ta có thể không lường trước được. Với ý
nghĩa đó tôi cho rằng, hoạt động tham quan trải nghiệm với môi trường xã hội
bên ngoài trường học, nó đóng vai trò quan trọng, là bước đệm vững chắc cho
một tương lai tốt đẹp của trẻ.
Theo kế hoạch Ban giám hiệu tổ chức cho khối Mẫu giáo lớn đi tham quan
trải nghiệm tại đơn vị ban chỉ huy quân sự huyện Ngọc Lặc.
Để buổi trải nghiệm đạt kết quả. Trước khi tổ chức đi trải nghiệm, tôi đã tạo
tâm thế cho trẻ, trò chuyện với trẻ về các chú bộ đội và đã gợi ý cho trẻ làm
những món quà có ý nghĩa tặng các chú bộ đội trong buổi trải nghiệm. Các nội
dung tham quan trải nghiệm được nhà trường phối hợp với các chú bộ đội sắp
xếp bố trí, từ các nội dung trải nghiệm về nhiệm vụ của các chú bộ đội như: Tập
gấp chăn màn, luyện rèn luyện sức khỏe sẵn sàng chiến đấu. Tăng gia sản xuất
trồng rau, chăn nuôi lợn, gà, ao cá...Ngoài việc tham quan, thực hành trải
nghiệm, các chú bộ độ đã tổ chức trò chuyện cùng các cháu về hình ảnh người
chiến sỹ bảo vệ Tổ Quốc, giao lưu chương trình văn nghệ, trong buổi giao lưu
văn nghệ các cháu đã thể hiện tình cảm của các bé bằng những bức tranh gửi
tặng đến các chú bộ đội trong buổi giao lưu....
13
Hình ảnh học sinh đi tham quan, trải nghiệm tại BCH quân sự huyện Ngọc Lặc
Có thể nói, đây là buổi tham quan trải nghiệm tâm đắc nhất, ý nghĩa nhất,
với những hình ảnh, những tấm gương đẹp của các chú bộ đội cụ Hồ. Tôi cho
rằng, đây chính là cả một kho tàng kiến thức độ sộ mà các cháu đã thu nhận
được một cách nhẹ nhàng gần gũi, từ giờ gấc, hiệu lệnh, mệnh lệnh cho đến các
nhiệm vụ của các chú luôn sẵn sàng trong tư thế chiến đấu...Từ đó, đã khơi dậy
tình yêu đối với các chú bộ đội, nêu cao tinh thần trách nhiệm, sức mạnh và lòng
dũng cảm, tình yêu tổ quốc yêu đồng bào. Là một giáo chủ nhiệm đã nhiều năm
công tác với cảm nhận của tôi trong buổi trải nghiệm này, trẻ đã được vun đắp
một tình yêu trong sáng ngay từ tuổi mẫu giáo và luôn đọng mãi trong tâm trí
của trẻ về hình ảnh người chiến sỹ Cụ Hồ kính yêu. Đây chính là kết quả đáng
mừng đã giúp tôi thành công vào sự phát triển toàn diện của trẻ.
Hay thực hiện theo kế hoạch vào tháng 10 khối mẫu giáo lớn tổ chức tham
quan trải nghiệm tại siêu thị Ngọc lặc, cũng như các hoạt động trải nghiệm khác,
ngoài việc chuẩn bị các điều kiện cùng với phụ huynh phối hợp cho trẻ đi tham
quan, trải nghiệm đảm bảo an toàn đạt hiệu quả, trước buổi đi tham quan tôi đã
tổ chức một buổi trò chuyện, giáo dục trẻ tính kỷ luật, trật tự, lễ phép, biết tuân
thủ các điều kiện quy định của cô giáo và đặc biệt đến một môi trường mới có
nhiều yếu tố khách quan đem tới như: Từ việc xếp hàng lên xe, xuống xe, đến
siêu thị thì có các nhân viên bán hàng, có mọi người mua hàng, có đa dạng các
mặt hàng, đồ dùng, các khu vui chơi giải trí, khu ẩm thực....Đây là điều kiện
quan trọng nhất không thể bỏ qua trước khi trẻ đi tham quan trải nghiệm.
Trong buổi tham quan trải nghiệm trẻ đã được các cô nhân viên giới thiệu
các mặt hàng đồ dùng đa dạng phong phú, có các trò chơi, các món ăn ẩm
thực...ngoài việc được nhân viên giới thiệu các các mặt hàng, các bé được quan
sát và trải nghiệm làm “cô nhân viên bán hàng”, rồi từ việc giao tiếp đến việc
giúp các cô gói hàng và giao hàng...Ngoài ra các bé còn được các cô hướng dẫn
chơi các trò chơi, được thưởng thức các món ăn ẩm thực...
Với một môi trường khám phá có nhiều yếu tố tác động đến trẻ, tôi đã chú
trọng giáo dục trẻ có tinh thần đoàn kết, nhường nhịn, tính kỹ luật trật tự, thật
thà, lễ phép khi đi mua hàng, biết chào hỏi, cảm ơn...Đặc biệt hiểu được nhiệm
vụ của nhân viên bán hàng, biết tôn trọng và yêu quí nhân viên bán hàng. Và
14
cho trẻ tự nói lên cảm xúc của mình khi đến siêu thị được các cô nhân viên tiếp
đón nhiệt tình, giúp trẻ có một tình cảm trân quý đối với các cô nhân viên...
Qua buổi trải nghiệm đầy ý nghĩa, đã tạo cho trẻ tính mạnh dạn, tự tin,
hứng thú, trẻ được tiếp xúc với một môi trường rộng lớn. Đây chính là cơ hội
truyền tải kiến thức “Học mà chơi, chơi bằng học” với một thế giới trực quan
hình tượng trẻ dễ nhớ và lưu trữ kiến thức một nhẹ nhàng, cách bền vững, gần
gủi, phát huy được khả năng sáng tạo, linh hoạt trong mọi hoạt động, bản thân
cảm thấy chất lượng rất hiệu quả và là niềm vui, niềm tự hào khi được phụ
huynh đồng tình.
2.3.5. Giải pháp 5. Tổ chức các hoạt động trải nghiệm thông qua ngày
hội, ngày ễ.
Trong chương trình ban hành của Bộ giáo dục và đào tạo, thì ở bất cứ bậc
học nào việc tổ chức các ngày hội, ngày lễ đều nằm trong khung chương trình
ban hành của Bộ. Chính vì vậy, việc tổ chức ngày hội, ngày lễ đóng vai trò tích
cực trong sự hình thành nhân cách, trí tuệ, thẫm mỹ. Ngày hội, ngày lễ còn là
một hoạt động mang tính truyền thống, tính cộng đồng và là món ăn tinh thần
không thể thiếu được đối với con người. Đặc biệt đối với trẻ trong độ tuổi Mầm
non, việc tổ chức ngày hội, ngày lễ được coi như là một phương tiện giáo dục
thiết thực, toàn diện và là động lực kích thích sự húng thú tham gia vào các hoạt
động một cách tích cực, thú vị mà không biết mệt mỏi, mang lại cho trẻ niềm
vui sướng, sự hào hứng, điều này tác động tích cực đến tinh thần, sự năng động,
linh hoạt sáng tạo, khả năng tư duy và tính tự tin của trẻ.
Ví dụ 1: Tổ chức “Ngày hội của bé đến trường” là một ngày hội chung
của toàn đất nước, đem đến cho trẻ sự vui sướng xúc động, là niềm tự hào của
dân tộc, để mở đầu cho một năm học mới mà kể cả nhạc sỹ Hoàng văn Yến
cũng không tránh khỏi sự xúc động khi sáng tác bài hát: “Ngày vui của bé”,
qua nội dung bài hát “Kìa bông hoa xinh, lung linh đón chào, chào năm học
mới...Mầm non ngày hội của bé đến trường...”. Rồi bài “Mầm non mừng
hội”... Với những lời ca, điệu múa, bài thơ của trẻ trong ngày hội của bé, đã
chạm vào trái tim người nghe như một món ăn tinh thần và chính món ăn tinh
thần ấy đã hình thành và phát triển trí tuệ khi trẻ được trải nghiệm qua bài
hát, bài thơ...,được thưởng thức về nội dung tổ chức ngày lễ hội, nó vừa mang
tính chất của hoạt động tập thể trên tinh thần là tiền đề cho sự phát triển giáo
dục bắt đầu cho một năm học mới.
Ví dụ 2: Để chuẩn bị vui xuân mới nhà trường đã tổ chức ngày hội vui
xuân tết nguyên đán với chủ đề “Tiệc buffe vui xuân”, để hưởng ứng ngày hội
và buổi trải nghiệm đạt kết quả. Sau khi chuẩn bị các nguyên liệu tôi đã cho trẻ
trải nghiệm các kỹ năng làm các loại bánh, vắt nước cam..., và cùng cô trang trí,
bày các món ăn... Ngoài việc trẻ được trải nghiệm, tôi đã truyền tải các kiến
thức, kỹ năng, biết tên các món ăn...Bên cạch đó, giáo dục trẻ biết ý nghĩa của
ngày hội, giáo dục tính đoàn kết, tinh thần tập thể, biết giá trị của từng món
ăn...khích lệ sự hứng thú, phấn khởi, đặc biệt là trong bữa tiệc buffe được hầu
hết trẻ hưởng ứng nhiệt tình, tích cực và thích thú từ việc tham gia cùng cô làm,
trang trí các món ăn cho đến được thưởng thức, nếm các món ăn khác
15
nhau...Đây là cảm nhận thành quả mà trẻ nào cũng yêu thích và biết trân trọng
sức lao động của người lớn.
Hình ảnh các cháu tham dự tiệc Buffe vui xuân
Ngoài ra tôi cho trẻ tham gia các hoạt động trải nghiệm do khối, nhà
trường tổ chức như: Trải nghiệm làm bưu thiếp tặng bà, mẹ về ngày Phụ nữ Việt
Nam 20/10 với đề tài “Ngày hội của bà của mẹ”; ngày tết trung thu “Ngày hội
của cô giáo 20/11” qua việc làm quà tặng cô giáo
Hình ảnh trẻ được trải nghiệm trong ngày tết trung thu
Hình ảnh trẻ trải nghiệm ngày 20/10, 20/11
Thông qua hoạt động trải nghiệm này, tôi có cảm nhận với hoạt động này đã
hút trẻ vào cuộc trải nghiệm không thời gian, đó chính là trẻ không muốn dừng
16
lại. Và sau một buổi trải nghiệm là cả một lượng kiến thức bổ ích trẻ được tiếp
thu một cách nhẹ nhàng, thoải mái mà không bị gò bó.
2.3.6. Giải pháp 6: Tăng cường công tác tuyên truyền, phối i t hợp
với các bậc phụ huynh trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
Có thể khẳng định! Phụ huynh đóng một vai trò rất cần thiết và là sợi dây
kết nối quan trọng cho sự phát triển tòan diện của trẻ. Trong đó, hoạt động khám
phá trải nghiệm lại là một hoạt động thiết thực mà phụ huynh cần đặc biệt quan
tâm. Nhằm phối hợp cùng giáo viên trong công tác giáo dục cũng như giúp cho
con mình có một hành trang kiến thức cho tương lai sau này của đứa trẻ.
Để công tác công tác tuyên truyền, phối hợp với phụ huynh đạt hiệu quả.
Trước hết tôi tuyên truyền thông qua các góc tuyên truyền như: Tranh, ảnh về
những hoạt động khám phá, trải nghiệm để phụ huynh hiểu được tầm quan
trọng, ý nghĩa mà khi đến trường, trẻ không chỉ được múa hát mà trẻ còn được
tìm hiểu khám phá, trải nghiệm về thế giới xung quanh trẻ.
Qua một số các hoạt động trải nghiệm mà tôi đã nghiên cứu trong sáng kiến
này, cũng như một số hoạt động khác. Cho thấy, phụ huynh cũng đóng vai trò
chủ đạo trong sự thành công đó là: Cùng với giáo viên tham gia công tác chuẩn
đồ dùng, đồ chơi, tạo môi trường, trang phục, ủng hộ cơ sở vật chất, tham gia
trưng bầy các gian hàng, hay chuẩn bị các món ăn trong các bữa tiệc
buffe...Cùng với giáo viên truyền tải các kiến thức, kỹ năng trong sinh hoạt hàng
ngày cho trẻ tại gia đình. Có rất nhiều phụ huynh đã nắm bắt được một số các
kiến thức cơ bản và phương pháp truyền tải khiến thức cho trẻ, và đã phối hợp
rất tốt để cùng cô giáo giải quyết các vấn đề nhằm đáp ứng các yêu cầu khi trẻ
cần tại gia đình rất tốt. Cụ thể: Qua đợt trẻ nghỉ dịch phòng chống Cvit-19, tôi
đã quay một số video hướng dẫn trẻ học tại nhà, phụ huynh đã rất quan tâm
cùng với cô giáo để hướng dẫn cho các con tại gia đình.
Hay với những buổi tham quan trải nghiệm đầy ý nghĩa tại đơn vị bộ đội
mà bản thân tôi thật sự cảm thấy xúc động với tấm lòng nhiệt tình của các chú
bộ đội, sự quan tâm của các bậc phụ huynh, giúp trẻ có nhiều cơ hội được tiếp
nhận kiến thức, kỹ năng trong cuộc sống, một cách linh hoạt, sáng tạo.
Có thể nói, công tác phối kết hợp với phụ huynh trong việc giúp cho trẻ
khám phá trải nghiệm được thành công. Đây là điều kiện tốt nhất để hình thành
nhân cách ban đầu cho trẻ. Trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động khám phá
một cách hào hứng, tự nguyện, yêu thích hứng thú mong muốn được khám phá
thế giới mới lạ. Trẻ có thái độ lễ phép với người lớn, thân thiện với bạn bè, gần
gũi với môi trường tự nhiên và xã hội, yêu quý chăm sóc bảo vệ cỏ, cây, hoa, lá,
con vật nuôi, thích tham gia vào các hoạt động khám phá trải nghiệm với môi
trường tự nhiên xã hội. Tôi rất phấn khởi khi được phụ huynh quan tâm đến việc
học tập của con em mình, đều này cho thấy công tác tuyên truyền với phụ huynh
là đều cần làm thường xuyên. Bản thân cũng nhận thấy rất rõ về tính hiệu quả,
tính thiết thực, khi tôi thực hiện thành công đề tài này.
2.4. Hiệu quả của sáng ii n iinh nghiệm sau ihi nghiên cứu “Một số giải
pháp phát huy ihả năng sáng tạo, tính chủ động, mạnh dạn tự tin qua các
17
hoạt động trải nghiệm cho trẻ ớp mẫu giáo ớn 5 - 6 tuổi A, trường Mầm non
Thị trấn 2, Ngọc Lặc”
Bằng những kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy mà tôi đã thành công,
trong việc tổ chức hoạt động khám phá, trải nghiệm. Khi tổ chức trẻ rất hứng
thú, mạnh dạn, tích cực trong tất cả các hoạt động, hầu như sự nhút nhát của trẻ
đều tan biến, trẻ đã hòa nhập vào các hoạt động trải nghiệm một cách tự tin năng
động, sáng tạo. Dù ở hoạt động nào, môi trường nào trẻ cũng có thể hòa nhập,
tích cực tham gia, nhạy bén và rất thông minh, phát huy tiềm năng thế mạnh về
mọi mặt. Qua các hoạt động trải nghiệm, trẻ nắm chắc kỹ năng và kiến thức cơ
bản cô đã truyền thụ, phát triển ở trẻ tính tập thể, tính kỷ luật, đoàn kết, thân
thiện, gần gủi với bạn bè. Qua đó đã giáo dục trẻ tình yêu quê hương đất nước
với bản sắc văn hóa dân tộc qua các hoạt động trải nghiệm.
Kết quả rất khả quan, q ua đánh giá khảo sát sau khi áp dụng sáng kiến và đã đạt
được chất lượng như sau:
TT
1
2
3
4
Nội dung ihảo sát
Tính hứng thú, mạnh dạn, tự
tin khi tham gia các hoạt động
trải nghiệm
Tính chủ động, sáng tạo và
khả năng tư duy, phán đoán
trong các hoạt động trải
nghiệm
Khả năng giao tiếp, tinh thần
đoàn kết, hợp tác, tính kỹ
luật, biết phối hợp hoạt động
tổ chức trải nghiệm...
Cùng cô giải quyết được một
vài tình huống đơn giản
trong các mối quan hệ bạn
bè, cô giáo và các sự vật
hiện tượng xung quanh…
Tổn
g số
trẻ
Trước ihi áp dụng các biện
pháp của sáng ii n
Đạt
Chưa đạt
Sau ihi áp dụng các
biện pháp của sáng ii n
Đạt
Chưa đạt
Số
cháu
Tỷ ệ
(%)
Số
chá
u
Tỷ
ệ
(%)
Số
chá
u
Tỷ
ệ
(%)
Số
chá
u
Tỷ
ệ
(%)
36
27
75
9
25
36
100
0
0
36
25
69,4
11
30,
6
34
94,
4
2
5,6
36
25
69,4
11
30,
6
35
97,
2
1
2,8
36
28
77,8
8
22,
2
36
100
0
0
Như vây, với các giải pháp mà tôi đã thành công qua việc tổ chức hoạt
động khám phá, trải nghiệm, thông qua các hoạt động “Học mà chơi, chơi mà
học”, đã kích thích tính hứng thú, mạnh dạn, tự tin. Tính chủ động, sáng tạo và
khả năng tư duy, giao tiếp, phán đoán trong các hoạt động trải nghiệm. Qua đó,
giáo dục trẻ tinh thần đoàn kết, hợp tác, tính kỹ luật, biết hợp tác trong các hoạt
động. Cùng cô giải quyết các vấn đề đơn giản trong các mối quan hệ bạn bè, cô
giáo và các sự vật hiện tượng xung quanh...Không những thế thông qua các hoạt
động trải nghiệm, giúp cho trẻ có thể chất tốt. Điều đó cho thấy, các hoạt động
trải nghiệm chính là môi trường giáo dục nhẹ nhàng đem lại hiệu quả cao nhất
cho sự phát triển toàn diện của trẻ.
18
3. KÊT LUẬN VÀ KIÊN NGHỊ
3.1. K t uận
Trong một thời gian nghiên cứu đề tài và vận dụng các giải pháp để “Phát
huy khả năng sáng tạo, tính chủ động, mạnh dạn tự tin qua các hoạt động trải
nghiệm cho trẻ lớp mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi”. Đây là một giải pháp mà trong bất cứ
môi trường nào kể cả trong học tập và cả cuộc sống sinh hoạt trẻ cũng cần phải
có được để một đứa trẻ phát triển một cách toàn diện. Qua quá trình vận dụng
các giải pháp nêu trên tôi đã rút ra một số kết luận như sau:
Cơ sở vật chất trang thiết bị là điều kiện thuận lợi và là phương tiện cần
thiết nhất để tổ chức tốt các hoạt động trải nghiệm đạt kết quả cao.
Chú trọng việc xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động phù hợp với lứa
tuổi, phù hợp với điều kiện thực tế và khả năng nhận thức của trẻ.
Xây dựng môi trường hoạt động để tổ chức các hoạt động giáo dục, trải
nghiệm, cần phải đảm bảo tính khoa học, phong phú, đa dạng, hấp dẫn, tiện lợi
để trẻ hoạt động, đặc biệt cần phải chú trọng các khâu đảm bảo an toàn cho trẻ.
Khi tổ chức các hoạt động cần linh hoạt và vận dụng các giải pháp phù hợp,
luôn làm mới các nội dung, hình thức tổ chức nhằm thu hút trẻ vào hoạt động.
Tham gia tốt các hội thi làm đồ dùng, đồ chơi, ngày hội, ngày lễ, các hoạt
động trải nghiệm do nhà trường tổ chức. Bên cạnh đó, cần chú trọng đến Tính thi
đua, khuyến khích, động viên, gần gũi đối với trẻ cũng là một giải phải không thể
thiếu nhằm phát huy tính chủ động, tích cực, mạnh dạn, tự tin giúp cho đề tài của tôi
được thành công.
Làm tốt công tác tham mưu và tham gia tích cực cùng với Ban giám hiệu
trong việc thực hiện qui chế chuyên môn, có kế hoạch xây dựng các nội dung
giáo dục, chú trọng tăng cường các hoạt động trải nghiệm, phù hợp với thực tế ở
nhóm lớp.
Làm tốt công tác tuyên truyền đến các bậc phụ huynh nhằm nâng cao vai
trò trách nhiệm của gia đình, nhà trường và cô giáo trong việc tổ chức tốt các
hoạt động trải nghiệm nhằm phát huy hiệu quả chất lượng giáo dục toàn diện.
3.2. Ki n nghị
Để hoạt động giáo dục nói chung, hoạt động trải nghiệm nói riêng đạt kết
quả và thành công, nhằm đáp ứng được nhiệm vụ năm học đề ra, bản thân xin có
một số ý kiến đề xuất như sau:
Thường xuyên tăng cường, bổ sung cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng,
đồ chơi phục vụ cho hoạt động trải nghiệm, đây chính là điều kiện cần thiết.
Cần tổ chức thêm các buổi hoạt động trải nghiệm ở môi trường bên ngoài
trường học, để trẻ có cơ hội khám phá môi trương bên ngoài, giúp cho cuộc sông
sau này của trẻ hoàn thiện hơn.
Hội thảo về kinh nghiệm nghiên cứu các đề tài khoa học, sáng kiến kinh
nghiệm để bản thân được tiếp thu, học hỏi kinh nghiệm trong việc tổ chức thực
hiện.
Tạo điều kiện cho giáo viên đi thăm quan, dự giờ của đồng nghiệp tại
trường và ở trường bạn, để nâng cao kiến thức và nhiều kinh nghiệm trong việc
tổ chức tốt các hoạt động giáo dục.
19
Tăng cường công tác thi đua, khen thưởng, đây chính là nguồn khuyến
khích động viên tăng thêm nguồn động lực để giáo viên thi đua phấn đấu.
Nhà trường cần bổ sung thêm một số tài liệu, sách báo, những sáng kiến
kinh nghiệm hay cho giáo viên tham khảo kinh nghiệm tổ chức các hoạt động
giáo dục cho trẻ đạt hiệu quả hơn.
Trên đây là một số kinh nghiệm tôi đã áp dụng thành công trong quá trình
tổ chức các hoạt động trải nghiệm, nhằm phát huy khả năng sáng tạo, tính chủ
động, mạnh dạn tự tin của trẻ lứa tuổi 5 - 6 tuổi A, trường Mầm non Thị Trấn 2,
Ngọc Lặc. Đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm, Tổ trưởng chuyên môn và một Chủ
Tịch công đoàn. Trong nhiều năm đã có những đóng góp không nhỏ vào việc tổ
chức các hội thi đạt giải cao cấp huyện, cấp tỉnh. Và cùng với nhà trường phối
hợp chỉ đạo tổ chức các hoạt động trải nghiệm thành công, tuy nhiên bản thân
không tránh khỏi những hạn chế trong quá trình nghiên cứu đề tài này. Kính
mong được sự quan tâm góp ý của hội đồng khoa học, đồng nghiệp, các cấp và
những người quan tâm đến sáng kiến này, để trong quá trình tổ chức thực hiện
công tác chăm sóc giáo dục, trong đó, tổ chức hoạt động trải nghiệm ngày càng
đạt hiệu quả tốt hơn./.
Tôi xin chun trọng cảm ơn!
XAC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
.............................................................
.............................................................
.............................................................
.............................................................
.............................................................
.............................................................
Thị trấn, ngày 20 tháng 05 năm 2020
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của tôi
viết, không sao chép của người khác.
Người thực hiện sáng ii n
Nguyễn Thị Ngọc
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
20
- Xem thêm -
.DOC 
20 
92 
68 
