Tài liệu Một số giải pháp nhằm nâng cao tính khả thi của dự án chăn nuôi bò thịt chất lượng cao tại thị xã phúc yên -tỉnh vĩnh phúc.

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 §Æt vÊn ®Ò Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh trong c¶ n-íc, ngµnh ch¨n nu«i n-íc ta hiÖn nay ®ang ®-îc §¶ng vµ Nhµ n-íc quan t©m vµ cã chiÒu h-íng ph¸t triÓn thµnh ngµnh chÝnh trong nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Nh»m n©ng cao c¶ vÒ sè l-îng vµ chÊt l-îng ®µn gia sóc phôc vô cho nhu cÇu thùc phÈm tiªu dïng vµ xuÊt khÈu. ThÞ x· Phóc Yªn ®· tæ chøc thùc hiÖn nhiÒu ch­¬ng tr×nh, dù ¸n nhºm môc tiªu n¯y, trong ®ã cã “dù ¸n ch¨n nu«i bß thÞt chÊt l­îng cao t¹i thÞ x· Phóc Yªn” l¯ sù cÇn thiÕt cã tÝnh chiÕn l-îc cho sù ph¸t triÓn ®µn gia sóc nãi riªng vµ nghµnh trång trät nãi chung cña tØnh trong nh÷ng n¨m tíi.Trong ®ã viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n ch¨n nu«i bß thÞt vµ nghiªn cøu ®-a nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt ¸p dông vµo ch¨n nu«i lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt tr-íc m¾t vµ c¶ t-¬ng lai. “§¸nh gi¸ dù ¸n ch¨n nu«i bß thÞt chÊt l­îng cao t¹i thÞ x· Phóc Yªn-tØnh VÜnh Phóc” sÏ cho chóng ta thÊy mét c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ dù ¸n còng nh- tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n ®Ó tõ ®ã cã sù ®iÒu chØnh trong viÖc triÓn khai thùc hiÖn, hoµn thiÖn dù ¸n nh»m ph¸t huy hiÖu qu¶ cao nhÊt cña dù ¸n, ®em l¹i lîi Ých thiÕt thùc cho ng-êi d©n. Néi dung cña chuyªn ®Ò gåm 3 phÇn: Ch-¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò vÒ x©y dùng dù ¸n ch¨n nu«i bß thÞt chÊt l-îng cao t¹i thÞ x· Phóc Yªn -tØnh VÜnh Phóc Ch-¬ngII: §¸nh gi¸ vÒ dù ¸n ch¨n nu«I bß thÞt chÊt l-îng cao t¹i thÞ x· Phóc Yªn -tØnh VÜnh Phóc. Ch-¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n ch¨n nu«I bß thÞt chÊt l-îng cao t¹i thÞ x· Phóc Yªn -tØnh VÜnh Phóc. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Víi vèn kiÕn thøc cßn h¹n chÕ nªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh-ng sai sãt, em rÊt mong ®-îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« cïng c¸c c«, chó trong c¬ quan. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy PGS.TS Ph¹m V¨n Kh«i; c¸c c«, chó trong phßng N«ng nghiÖp & ph¸t triÓn n«ng th«n thÞ x· Phóc Yªn ®· tËn t×nh gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng I Mét sè vÊn ®Ò vÒ x©y dùng dù ¸n ch¨n nu«i bß thÞt chÊt l-îng cao t¹i thÞ x· phóc yªn-tØnh vÜnh phóc I. Mét sè kh¸i niÖm chung 1. Dù ¸n ®Çu tCã thÓ hiÓu r»ng dù ¸n ®Çu t- nãi chung, dù ¸n ®Çu t- ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n nãi riªng, lµ mét tæng thÓ c¸c ho¹t ®éng dù kiÕn víi c¸c nguån lùc vµ chi phÝ cÇn thiÕt, ®-îc bè trÝ theo mét tr×nh tù chÆt chÏ víi lÞch thêi gian vµ ®Þa ®iÓm x¸c ®Þnh nh»m t¹o ra nh÷ng kÕt qu¶ cô thÓ ®Ó thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu kinh tÕ – x· héi nhÊt ®Þnh. Trong N«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n cã thÓ ph©n biÖt hai nhãm dù ¸n theo ph¹m vi ®Çu t- lµ: - Nhãm c¸c dù ¸n ®Çu t- theo ph¹m vi ngµnh, vïng. Môc ®Ých cña c¸c dù ¸n nµy lµ khai th¸c c¸c nguån tµi nguyªn vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi cña c¸c ngµnh, c¸c vïng ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n. - Nhãm c¸c dù ¸n ®Çu t- ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c dù ¸n ®Çu t- ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp n«ng nghiÖp vµ c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh kinh tÕ n«ng th«n nh»m thùc hiÖn môc tiªu vµ chiÕn l-îc s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp. 2. Kh¸i niÖm thÈm ®Þnh dù ¸n ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t- lµ viÖc kiÓm tra, so s¸nh, ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸ch quan, khoa häc vµ toµn diÖn c¸c néi dung cña dù ¸n, hoÆc so s¸nh ®¸nh gi¸ c¸c ph-¬ng ¸n cña mét dù ¸n hay nhiÒu sù ¸n, ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hîp 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 lý, tÝnh hiÖu qu¶ vµ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n. Tõ ®ã cã nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ ®Çu t- vµ cho phÐp ®Çu t-. ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t- nh»m môc ®Ých - §¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña dù ¸n: TÝnh hîp lý ®-îc biÓu hiÖn mét c¸ch tæng hîp trong néi dung nghiªn cøu vµ c¸ch thøc tÝnh to¸n cña dù ¸n (hîp lý trong x¸c ®Þnh môc tiªu, trong x¸c ®Þnh vµ nghiªn cøu c¸c néi dung cña dù ¸n, trong ph-¬ng ph¸p tÝnh to¸n, trong x¸c ®Þnh khèi l-îng c«ng viÖc cÇn tiÕn hµnh, c¸c chi phÝ cÇn thiÕt vµ c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®-îc…). - §¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ cña dù ¸n: HiÖu qu¶ ®-îc xem xÐt triªn c¸c ph-¬ng diÖn vÒ tµi chÝnh vµ kinh tÕ x· héi cña dù ¸n. TÝnh hiÖu qu¶ ®-îc biÓu hiÖn ë c¸c chØ tiªu ®-îc ®¸nh gi¸ cña dù ¸n. Trong ®ã cã thÓ so s¸nh ®¸nh gi¸ gi÷a ®ång vèn bá ra víi hiÖu qu¶ mang l¹i cña tõng dù ¸n, cã thÓ so s¸nh hiÖu qu¶ gi÷a c¸c ph-¬ng ¸n cña dù ¸n. Nh-ng còng cã thÓ xem xÐt nã víi c¸c vÊn ®Ò bªn ngoµi nh-ng cã liªn quan víi dù ¸n (®Çu t- cho dù ¸n cã hiÖu qu¶ h¬n so víi ®Çu t- kh¸c hay kh«ng ? ). - §¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n: §©y lµ môc ®Ých hÕt søc quan träng trong thÈm ®Þnh dù ¸n. Mét dù ¸n hîp lý vµ hiÖu qu¶ cÇn ph¶i cã tÝnh kh¶ thi. TÊt nhiªn, hîp lý vµ hiÖu qu¶ lµ hai ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó dù ¸n cã tÝnh kh¶ thi. Nh-ng tÝnh kh¶ thi cßn ph¶i xem xÐt víi néi dung vµ ph¹m vi réng h¬n cña dù ¸n (xem xÐt kÕ ho¹ch tæ chøc thùc hiÖn m«i tr-êng ph¸p lý cña dù ¸n…) II. C¸c néi dung cña thÈm ®Þnh dù ¸n 1. ThÈm ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn ph¸p lý C¸c ®iÒu kiÖn ph¸p lý ®Ó thÈm ®Þnh vµ xÐt duyÖt dù ¸n ®Çu t- kh¶ thi ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n bao gåm c¸c v¨n b¶n vµ c¸c thñ tôc víi c¸c yªu cÇu thÈm ®Þnh sau: - Hå s¬ tr×nh duyÖt cã ®ñ theo quy ®Þnh vµ cã hîp lý hay kh«ng ? C¸c lo¹i v¨n b¶n trong hå s¬ tr×nh duyÖt tïy theo lo¹i dù ¸n ®· ®-îc quy ®Þnh ë trªn. - T- c¸ch ph¸p nh©n vµ n¨ng lùc cña chñ ®Çu t-. Bao gåm: 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + QuyÕt ®Þnh thµnh lËp, thµnh lËp l¹i c¸c doanh nghiÖp n«ng nghiÖp, Nhµ n-íc, c¸c hîp t¸c x· n«ng nghiÖp ®· chuyÓn ®æi hoÆc giÊy phÐp ho¹t ®éng ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Trong nh÷ng tr-êng hîp kh¸c sÏ do Nhµ n-íc quy ®Þnh. VÝ dô: c¸c dù ¸n theo QuyÕt ®Þnh 327/Q§TTg cho phÐp ñy ban nh©n d©n x· lµ chñ ®Çu t- nÕu ë ®ã kh«ng cã doanh nghiÖp Nhµ n-íc ho¹t ®éng. ñy ban nh©n d©n x· ph¶i cã quyÕt ®Þnh cña ñy ban nh©n d©n huyÖn hoÆc tØnh cho phÐp cã t- c¸ch ph¸p nh©n trong qu¶n lý dù ¸n. + Ng-êi ®ai diÖn chÝnh thøc. + N¨ng lùc kinh doanh: Ph¶i cã c¸c v¨n b¶n thÓ hiÖn n¨ng lùc vÒ tµi chÝnh (biÓu hiÖn ë n¨ng lùc vÒ nguån vèn tù cã, ®iÒu kiÖn thÕ chÊp khi vay vèn…). + §Þa chØ liªn hÖ, giao dÞch. Nh÷ng n¨m tr-íc ®©y, néi dung thÈm ®Þnh nµy rÊt ®¬n gi¶n v× ph¶i qua rÊt nhiÒu b-íc míi ®Õn b-íc thµnh lËp Héi ®ång vµ tiÕn hµnh thÈm ®Þnh dù ¸n. Nh÷ng thµnh viªn Héi ®ång phÇn lín lµm c«ng t¸c qu¶n lý nªn ®· biÕt rÊt râ vÒ ng-êi ®¹i diÖn cña dù ¸n, vÒ ®Þa ph-¬ng dù ¸n ®Çu t-. H¬n n÷a c¸c dù ¸n chñ yÕu ®-îc thùc hiÖn th«ng qua nguån vèn cña Nhµ n-íc sè dù ¸n cßn Ýt nªn dÔ qu¶n lý. Tuy nhiªn do s¬ suÊt, ®«i khi v× nh÷ng lý do khã x¸c ®Þnh viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n ®· bá qua c¸c ®iÒu kiÖn ph¸p lý (phæ biÕn nhÊt lµ bá qua viÖc thÈm ®Þnh ®iÒu kiÖn vÒ n¨ng lùc kinh doanh) nªn ®· g©y ra nh÷ng hËu qu¶ rÊt nghiªm träng. HiÖn nay, cã rÊt nhiÒu ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n tham gia ®Çu t- vµo n«ng nghiÖp, n«ng th«n, sù qu¶n lý ®Çu t- ®· trë nªn phøc t¹p h¬n. V× vËy thÈm ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn ph¸p lý lµ rÊt cÇn thiÕt vµ ph¶i ®-îc thùc hiÖn nghiªm ngÆt. §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t- trùc tiÕp cña n-íc ngoµi cÇn cã thªm c¸c v¨n b¶n ph¸p lý sau. + B¶n cam kÕt ®· cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn doanh nghiÖp. + Mét sè v¨n b¶n vÒ tháa thuËn trong tr-êng hîp liªn doanh. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + B¶n cam kÕt tu©n thñ luËt ph¸p ViÖt Nam cña phÝa nhµ ®Çu t- n-íc ngoµi. 2. ThÈm ®Þnh c¸c môc tiªu cña dù ¸n Trong ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña dù ¸n cã sù so s¸nh gi÷a c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ dù ¸n ®¹t ®-îc víi môc tiªu cña dù ¸n. NÕu môc tiªu cña dù ¸n x¸c ®Þnh phï hîp, viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña dù ¸n sÏ ph¶n ¸nh ®óng chÊt l-îng cña dù ¸n. NÕu môc tiªu cña dù ¸n x¸c ®Þnh qu¸ cao hoÆc qu¸ thÊp, sù so s¸nh gi÷a c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ víi môc tiªu cña dù ¸n sÏ cho nh÷ng kÕt luËn kh«ng phï hîp víi môc tiªu cña dù ¸n sÏ cho nh÷ng kÕt luËn kh«ng phï hîp vÒ dù ¸n. V× vËy, cÇn thiÕt ph¶i cã sù thÈm ®Þnh môc tiªu cña dù ¸n lµm c¬ së cho sù ®¸nh gi¸ chÊt l-îng cña dù ¸n. Néi dung thÈm ®Þnh môc tiªu cña dù ¸n gåm: - Môc tiªu cña dù ¸n cã phï hîp víi ch-¬ng tr×nh vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña c¶ n-íc hoÆc cña tõng vïng kinh tÕ hay kh«ng? §Ó thÈm ®Þnh vÊn ®Ò nµy cÇn cã sù l-îng hãa môc tiªu b»ng nh÷ng tiªu thøc cô thÓ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc thÈm ®Þnh chi tiÕt vµ ®¹t ®-îc kÕt qu¶ cao, tr¸nh thÈm ®Þnh mét c¸ch qua loa ®¹i kh¸i. VÝ dô: Khi thÈm ®Þnh dù ¸n ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh dù ¸n thuéc ch-¬ng tr×nh nµo. HiÖn nay, trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n cã rÊt nhiÒu ch-¬ng tr×nh: Ch-¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i, ch-¬ng tr×nh trång 5 triÖu ha rõng, ch-¬ng tr×nh xãa ®ãi gi¶m nghÌo, ch-¬ng tr×nh cho vay gi¶i quyÕt viÖc lµm (ch-¬ng tr×nh 120)…NhiÒu khi ®èi t-îng dù ¸n thuéc nhiÒu ch-¬ng tr×nh, nÕu kh«ng x¸c ®Þnh râ môc tiªu theo c¸c tiªu thøc cô thÓ sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®¸nh gi¸ dù ¸n thiÕu c¬ së vµ c¸c kÕt luËn ®-a ra lµ kh«ng phï hîp. Trªn c¬ së môc tiªu cña ch-¬ng tr×nh kÕ ho¹ch ph¸t triÓn tiÕn hµnh thÈm ®Þnh môc tiªu cña dù ¸n. Môc tiªu cña ¸n vµ môc tiªu cña ch-¬ng tr×nh, kÕt cÊu ph¶i thèng nhÊt víi nhau. Tuy nhiªn ®èi víi dù ¸n, ngoµi yªu cÇu môc tiªu ph¶i phï hîp víi môc tiªu cña ch-¬ng tr×nh (gäi lµ môc tiªu chÝnh) 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cßn cã thÓ cã nh÷ng môc tiªu phô, nh-ng kh«ng m©u thuÉn vµ c¶n trë môc tiªu chÝnh. - Ngµnh nghÒ trong dù ¸n cã thuéc nhãm ngµnh nghÒ Nhµ n-íc cho phÐp ho¹t ®éng kh«ng? Nh×n chung c¸c nhãm ngµnh trong n«ng nghiÖp ®Òu thuéc nhãm ngµnh Nhµ n-íc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. Riªng mét sè ngµnh, lÜnh vùc ngoµi n«ng nghiÖp, nh-ng ®Çu t- ë lÜnh vùc n«ng th«n l¹i cÇn xem xÐt. V× vËy cÇn thiÕt ph¶i thÈm ®Þnh. Néi dung cña thÈm ®Þnh lµ xem xÐt chñ ®Çu t- (chñ thÓ cña dù ¸n) cã ®-îc phÐp kinh doanh cña ngµnh ®ã hay kh«ng?. - Môc tiªu cña dù ¸n cã thuéc nhãm ngµnh -u tiªn hay kh«ng? nÕu thuéc nhãm ngµnh -u tiªn th× dù ¸n sÏ ®-îc h-ëng c¸c chÕ ®é -u ®·i vµ khi xÐt duyÖt sÏ thuËn lîi h¬n. 3. ThÈm ®Þnh vÒ thÞ tr-êng cña dù ¸n ®Çu tC¸c vÊn ®Òn liªn quan ®Õn thÞ tr-êng, khi x©y dùng dù ¸n c¸c nhµ chuyªn m«n ®· sö dông nh÷ng c«ng cô ®¸nh gi¸, ph©n tÝch khoa häc, nh-ng n«ng nghiÖp, n«ng th«n lµ lÜnh vùc hÕt søc phøc t¹p vµ cã nhiÒu ®Æc ®iÓm, ®Æc thï. V× vËy trong tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh c¸c ph-¬ng ¸n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. ThÈm ®Þnh vÒ thÞ tr-êng dù ¸n cÇn tËp trung vµo xö lý c¸c vÊn ®Ò sau: - KiÓm tra tÝnh to¸n vÒ nhu cÇu hiÖn t¹i, t-¬ng lai, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm dù ¸n, kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr-êng. - Xem xÐt vïng thÞ tr-êng cña dù ¸n. Bëi v× cã nh÷ng tr-êng hîp dù ¸n kh«ng ®-îc tù do lùa chän thÞ tr-êng ®Ó ®¶m b¶o sù c©n ®èi, ®Æc biÖt tr¸nh hiÖn t-îng tranh mua, tranh b¸n ë khu vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Khi cÇn thiÕt ph¶i quy vïng thÞ tr-êng cho dù ¸n. TÊt nhiªn, trong dù ¸n ng-êi so¹n th¶o ®· cã gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr-êng cho dù ¸n, trong ®ã, viÖc x¸c ®Þnh ®iÓm tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n còng ®· ®-îc tÝnh to¸n vµ ®Ò cËp, nh-ng còng cÇn ph¶i thÈm ®Þnh c¶ tÝnh khoa häc vµ tÝnh kh¶ thi cña viÖc x¸c ®Þnh nµy .v.v… 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t- ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n khi thÈm ®Þnh vÒ thÞ tr-êng víi c¸c néi dung trªn cÇn l-u ý: - S¶n phÈm cña dù ¸n ®Çu t- chñ yÕu lµ c¸c s¶n phÈm, cña ngµnh n«ng nghiÖp. §©y lµ c¸c s¶n phÈm ë d¹ng t-¬i sèng khi ch-a qua chÕ biÕn cã khèi l-îng lín, cång kÒnh, lµ s¶n phÈm ®¸p øng nhu cÇu th-êng xuyªn cña c¸c tÇng líp d©n c- vµ nh÷ng nhu cÇu cña c¸c ngµnh kinh tÕ, x· héi. C¸c s¶n phÈm nµy ®-îc s¶n xuÊt ra l¹i cã tÝnh thêi vô. Do vËy, ngoµi viÖc tÝnh to¸n tiªu thô nh- c¸c s¶n phÈm hµng hãa kh¸c cÇn l-u ý xem xÐt vÊn ®Ò vËn chuyÓn, b¶o qu¶n vµ chÕ biÕn ®-îc ®Ò cËp thÕ nµo trong dù ¸n ®Ó ®¶m b¶o cho kh©u tiªu thô s¶n phÈm cña dù ¸n thuËn lîi. - Khi thÈm ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm dù ¸n cÇn xem xÐt tíi khÝa c¹nh vÒ sè l-îng, chÊt l-îng vµ chñng lo¹i s¶n phÈm trong xu h-íng biÕn ®éng cña nhu cÇu theo c¸c khÝa c¹nh nµy ®· ®-îc xem xÐt vµ tÝnh to¸n nh- thÕ nµo trong dù ¸n ®Çu t- cña n«ng nghiÖp. §Æc biÖt, ph¶i xem xÐt sù tÝnh to¸n vÒ tÝnh an toµn trong vÖ sinh thùc phÈm. L-u ý c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp ph¶i lµ c¸c s¶n phÈm an toµn. - Trªn thùc tÕ khi so¹n th¶o dù ¸n, ®Ó ®¸nh gi¸ nhu cÇu thÞ tr-êng ®èi víi s¶n phÈm cña dù ¸n cÇn ®¸nh gi¸ nhu cÇu hiÖn t¹i, dù b¸o nhu cÇu thÞ tr-êng t-¬ng lai. §©y lµ c«ng viÖc hÕt søc phøc t¹p vµ khã kh¨n. Bëi v×, sè liÖu cña n«ng nghiÖp th-êng thiÕu vµ kh«ng hÖ thèng, c¸c dù ®o¸n khã ®¶m b¶o ®é tin cËy cao. CÇn n¾m ch¾c ®Æc ®iÓm nµy ®Ó tr¸nh hai khuynh h-íng. + TuyÖt ®èi hãa yªu cÇu thÈm ®Þnh dÉn ®Õn kh¾t khe trong thÈm ®Þnh. C¸c dù ¸n khã cã sù ®¸nh gi¸ cao nÕu theo khuynh h-íng nµy khi thÈm ®Þnh. + §¬n gi¶n hãa trong thÈm ®Þnh vÒ vÊn ®Ò thÞ tr-êng. V× cho r»ng c¬ së cña sù tÝnh to¸n kh«ng v÷ng ch¾c, dÉn ®Õn thÈm ®Þnh mang tÝnh h×nh thøc. Vai trß cña thÈm ®Þnh dù ¸n, v× thÕ kh«ng ®-îc ph¸t huy. 4. ThÈm ®Þnh vÒ c«ng nghÖ vµ kü thuËt cña dù ¸n ®Çu tNghiªn cøu vÒ c«ng nghÖ vµ kü thuËt cña dù ¸n còng lµ mét trong c¸c néi dung quan träng cña x©y dùng dù ¸n. V× vËy, sù thÈm ®Þnh vÒ c«ng nghÖ vµ kü thuËt cña dù ¸n còng lµ mét trong c¸c néi dung quan träng cña thÈm 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®Þnh dù ¸n ®Çu t- ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Néi dung cña thÈm ®Þnh vÒ c«ng nghÖ vµ kü thuËt cña dù ¸n bao gåm: - KiÓm tra c¸c phÐp tÝnh to¸n khi x¸c ®Þnh c«ng nghÖ vµ kü thuËt cña dù ¸n. ViÖc kiÓm tra gåm cã: + KiÓm tra c¸c c«ng cô sö dông trong tÝnh to¸n, trong ®ã, ®Æc biÖt l-u ý ®Õn c¸c ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt. §èi víi hÖ thèng c¸c ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt cÇn ph¶i rµ so¸t cho phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n. L-u ý tíi tÝnh phï hîp cña tõng lo¹i c©y trång vµ vËt nu«i (cã thÓ lÊy quy tr×nh s¶n xuÊt cña tõng lo¹i c©y trång vËt nu«i lµm c¨n cø rµ so¸t vµ tÝnh to¸n). + KiÓm tra nh÷ng sai sãt trong tÝnh to¸n nh-: tÝnh to¸n kh«ng ®óng ph-¬ng ph¸p, kh«ng ®óng vÒ kü thuËt tÝnh to¸n, kh«ng ®Çy ®ñ vµ kh«ng phï hîp ®èi t-îng tÝnh to¸n… - KiÓm tra tÝnh phï hîp cña c«ng nghÖ, thiÕt bÞ ®èi víi dù ¸n. §Æc biÖt, trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam vÒ thêi tiÕt khÝ hËu, c¸c mèi liªn hÖ, c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, c¸c tÝnh to¸n kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trong t-¬ng lai, tû lÖ phô tïng thay thÕ vµ ®iÒu kiÖn vËn hµnh, b¶o tr×… cÇn ph¶i ®-îc ®Æc biÖt chó ý ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t- ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Bëi v×, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp g¾n chÆt víi c¸c ®iÒu kiÖn vÒ tù nhiªn; tr×nh ®é d©n trÝ, tr×nh ®é khoa häc kü thuËt cña ng-êi lao ®éng cßn thÊp, trong khi ®ã cuéc c¸ch m¹ng khoa häc, c«ng nghÖ diÔn ra hÕt søc m¹nh mÏ. ViÖc ®¸nh gi¸ khi thÈm ®Þnh cÇn tr¸nh t- t-ëng tiÕp cËn nhanh c¸c vÊn ®Ò c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trong khi c¸c vÊn ®Ò kh¸c kh«ng ®ång bé dÉn ®Õn kh«ng hiÖu qu¶ trong ®Çu t-. Ng-îc l¹i, kh«ng khai th¸c nh÷ng tiÕn bé cña khoa häc vµ c«ng nghÖ dÉn ®Õn kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n phÈm dù ¸n cã tÝnh canh tranh, hiÖu qu¶ cña ®Çu t- còng sÏ thÊp. VÝ dô: trong ngµnh chÌ, víi quan ®iÓm thiÕt bÞ chÕ biÕn ph¶i hiÖn ®¹i míi cho s¶n phÈm víi chÊt l-îng cao. Mét doanh nghiÖp trong ngµnh chÌ ®· nhËp c«ng nghÖ chÕ biÕn víi c¸c thiÕt bÞ ch©n kh«ng ®Ó b¶o vÖ h-¬ng vÞ cña chÌ. Nh-ng trong ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i, do ch¹y theo lîi nhuËn ng-êi s¶n xuÊt chÌ bóp nguyªn liÖu sö dông nhiÒu ph©n hãa häc, thuèc trõ s©u ®éc h¹i nªn khi chÕ biÕn theo c«ng nghÖ nµy thiÕt bÞ mét mÆt gi÷ h-¬ng 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 vÞ tù nhiªn cña chÌ, mÆt kh¸c gi÷ l¹i c¸c chÊt ®éc h¹i cña thuèc trõ s©u lµm cho chÊt l-îng s¶n phÈm bÞ gi¶m nhiÒu so víi thiÕt bÞ chÕ biÕn cò, chÌ kh«ng tiªu thô ®-îc. Bëi v×, s¶n phÈm tr-íc kia h-¬ng vÞ tù nhiªn cã Ýt, nh-ng dl-îng hãa chÊt ®éc h¹i còng Ýt do chóng ®-îc bay h¬i khi chÕ biÕn. - ThÈm ®Þnh vÒ viÖc x¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm x©y dùng l-u ý thÈm ®Þnh ®Þa ®iÓm x©y dùng dù ¸n c¶ vÒ c¸c v¨n b¶n ph¸p lý ®Õn ®Þa ®iÓm cô thÓ. §Æc biÖt l-u ý vÒ sù ¶nh h-ëng cña dù ¸n ®Õn m«i tr-êng, ®¸nh gi¸ ®-îc møc ®é ¶nh h-ëng tÝch cùc vµ tiªu cùc cña dù ¸n ®Õn m«i tr-êng xung quanh. - ViÖc lùa chän thiÕt bÞ vµ nguyªn vËt liÖu cÇn chó ý: c¸c lo¹i thiÕt bÞ vµ nguyªn vËt liÖu ®-îc s¶n xuÊt trong n-íc cµng nhiÒu cµng tèt, tÊt nhiªu c¸c lo¹i nµy ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÒ kinh tÕ vµ kü thuËt. - ViÖc thÈm ®Þnh kü thuËt, c«ng nghÖ cÇn cã ý kiÕn cña chuyªn gia chuyªn ngµnh kü thuËt. NÕu cã sù chuyÓn giao c«ng nghÖ ph¶i ®èi chiÕu víi c¸c quy ®Þnh cña luËt ph¸p vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ. 5. ThÈm ®Þnh vÒ tµi chÝnh cña dù ¸n ®Çu t§©y lµ phÇn thÈm ®Þnh hÕt søc quan träng, v× vÊn ®Ò tµi chÝnh cña dù ¸n liªn quan trùc tiÕp ®Õn môc tiªu cña c¸c nhµ ®Çu t-, ®Æc biÖt lµ víi c¸c ho¹t ®éng ®Çu t- kinh doanh. ThÈm ®Þnh vÒ tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t- ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n bao gåm c¸c néi dung sau: - KiÓm tra c¸c phÐp tÝnh to¸n. Khi kiÓm tra c¸c phÐp tÝnh to¸n cÇn l-u ý tíi c¸c c«ng cô sö dông trong tÝnh to¸n nh-: c¸c ®Þnh møc, gi¸ c¶ nguyªn liÖu, thiÕt bÞ vµ s¶n phÈm. KiÓm tra c¸c sai sãt trong kü thuËt tÝnh to¸n. - KiÓm tra tæng vèn, ®Çu t-, c¬ cÊu c¸c lo¹i vèn. Khi kiÓm tra tæng vèn ®Çu t- cÇn l-u ý: trong nhiÒu dù ¸n ph¸t triÓn môc ®Ých ng-êi lËp dù ¸n lµ nhËn ®-îc nguån vèn tµi trî. V× vËy, khi tÝnh to¸n nhu cÇu vèn c¸c kho¶n môc trong danh môc Nhµ n-íc tµi trî th-êng ®-îc tÝnh rÊt ®Çy ®ñ, thËm chÝ cã khi cßn tréi lªn. Trong khi ®ã, c¸c kho¶n môc thuéc nguån vèn tù cã hoÆc vèn ®i vay th-êng kh«ng ®-îc tÝnh to¸n hÕt. T×nh tr¹ng trªn ®· dÉn ®Õn kh«ng tÝnh hÕt nhu cÇu vèn vµ tÝnh kh«ng chÝnh x¸c. Do vËy, viÖc tÝnh to¸n 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ vÒ tµi chÝnh cña dù ¸n th-êng cã nh÷ng sai lÖch. ViÖc triÓn khai dù ¸n sÏ gÆp khã kh¨n. VÝ dô: theo quy ®Þnh, nh÷ng kho¶n môc sau ®-îc nhËn vèn tµi trî tõ ng©n s¸ch Nhµ n-íc theo quyÕt ®Þnh 773/Q§ - TTg cña Thñ t-íng ChÝnh phñ ngµy 21/ 12/ 1994. + Trång rõng phßng hé b¶o vÖ c©y trång. + X©y dùng v-ên -¬m c©y gièng. + X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng: giao th«ng néi vïng, thñy lîi, hÖ thèng ®iÖn, kªnh m-¬ng… C¸c kho¶n ®-îc vay l·i suÊt -u ®·i: + Vay khai hoang x©y dùng ®ång ruéng. + Vay mua gièng c©y ¨n qu¶, gièng tr©u bß… C¸c kho¶n môc thuéc nguån vèn tù cã: + C¸c chi phÝ vËt chÊt: Ph©n ®¹m, thuèc trõ s©u, thøc ¨n gia sóc, gia cÇm… + C¸c chi phÝ vÒ lao ®éng: tiÒn c«ng, tiÒn th-ëng… TÝnh to¸n c¸c nguån vèn khi tÝnh to¸n trªn, chø kh«ng chØ chó träng vµo nguån vèn Nhµ n-íc cÊp. V× vËy, khi thÈm ®Þnh ph¶i xem xÐt kiÓm tra tõng lo¹i ®· ®-îc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ ch-a, trong ®ã cÇn chó ý ®Æc biÖt ®Õn nguån vèn tù cã. Bëi v×, trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n hiÖn nay ®êi sèng cña n«ng d©n cßn nhiÒu khã kh¨n, vèn tÝch lòy b»ng tiÒn rÊt Ýt. NÕu kh«ng tÝnh to¸n vµ kiÓm tra kü, khi thùc hiÖn dù ¸n sÏ sö dông kh«ng ®óng môc ®Ých c¸c nguån vèn ®Çu t-. HiÖu qu¶ thùc tÕ cña dù ¸n sÏ kh«ng t-¬ng øng víi hiÖu qu¶ tÝnh to¸n. - ThÈm tra ®é an toµn vÒ mÆt tµi chÝnh: §ã lµ viÖc thÈm ®Þnh møc ®é chñ ®éng vÒ tµi chÝnh cña dù ¸n khi cã nh÷ng bÊt th-êng trong thùc hiÖn dù ¸n. §é an toµn vÒ tµi chÝnh ®-îc xem xÐt qua hÖ thèng chØ tiªu ®· tr×nh bµy ë ch-¬ng tr×nh ph©n tÝch tµi chÝnh dù ¸n. Khi thÈm ®Þnh vÒ ®é an toµn tµi chÝnh cña dù ¸n, mét mÆt, thÈm ®Þnh l¹i kÕt qu¶ tÝnh to¸n (nÕu sö dông kÕt 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 qu¶ trong dù ¸n), tÝnh to¸n chØ tiªu (nÕu ng-êi thÈm ®Þnh tù tÝnh to¸n); mÆt kh¸c, c¨n cø vµo c¸c chØ tiªu ®Ó ®-a ra kÕt luËn vÒ ®é an toµn tµi chÝnh cña dù ¸n. ViÖc ®-a ra c¸c kÕt luËn dùa vµo c¸c tiªu chuÈn sau: + Tû lÖ vèn riªng/vèn ®Çu t-. PhÇn vèn riªng ®-îc tÝnh bëi c¸c nguån: Vèn tù cã, vèn liªn doanh vµ vèn cæ phÈn. Khi tû lÖ vèn riªng/ vèn ®Çu t- cã gi¸ trÞ lín h¬n 0,5 ®é an toµn vÒ tµi chÝnh cña dù ¸n ®-îc ®¶m b¶o. Dù ¸n cã thÓ chñ ®éng ®-îc tµi chÝnh trong ho¹t ®éng. + Tû lÖ l-u ho¹t vèn cÇn ®¹t tõ 1,5 ®Õn 2,0 (gi¸ trÞ tµi s¶n l-u ®éng/c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n ®Õn kú thanh to¸n) tøc lµ, nÕu tû lÖ l-u ho¹t tõ 1,5 ®Õn 2,0 th× kh¶ n¨ng thanh to¸n ®èi víi c¸c nghÜa vô tµi chÝnh ng¾n h¹n ®-îc ®¶m b¶o. + Kh¶ n¨ng tr¶ nî dµi h¹n. ChØ tiªu nµy ®¸nh gi¸ b»ng kh¶ n¨ng tÝch lòy b»ng tiÒn so víi nghÜa vô ph¶i hoµn tr¶ nî vay dµi h¹n tr¶ ë c¸c n¨m. Kh¶ n¨ng nµy  1 lµ ®¶m b¶o an toµn. Khi x©y dùng dù ¸n, c¨n cø vµo khèi luîng c¸c c«ng viÖc thùc hiÖn ®Çu t-, ng-êi so¹n th¶o dù ¸n tÝnh to¸n tæng nhu cÇu vÒ vèn theo suèt chu kú vµ theo tõng thêi ®iÓm cña dù ¸n (th-êng lµ tõng n¨m). Trªn c¬ së ®ã, ng-êi so¹n th¶o x©y dùng kÕ ho¹ch vay vèn vµ hoµn tr¶ vèn. §Ó kiÓm tra c¸c chØ tiªu trªn, ng-êi thÈm ®Þnh ph¶i dùa vµo hÖ thèng tÝnh to¸n cña dù ¸n lµm c¨n cø thÈm ®Þnh. - KiÓm tra vµ so s¸nh c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶. Ph-¬ng ph¸p x©y dùng c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ ®· ®Ò cËp ë ch-¬ng ph©n tÝch tµi chÝnh dù ¸n. Trong b¶n dù ¸n khi tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ dù ¸n, ng-êi so¹n th¶o ®-a ra mét hÖ thèng chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ vÒ mÆt tµi chÝnh cña dù ¸n. Tïy theo tõng lo¹i dù ¸n, tïy theo nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ kh¸c nhau mµ hÖ thèng chØ tiªu vµ ph-¬ng ph¸p tÝnh to¸n sÏ ®-îc vËn dông møc ®é kh¸c nhau. Tèi -u nhÊt lµ dù ¸n tÝnh to¸n ®-îc mét hÖ thèng ®Çy ®ñ c¸c chØ tiªu víi ph-¬ng ph¸p tÝnh cã xem xÐt tíi c¸c yÕu tè biÕn ®éng (gi¸ c¶, t¸c 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®éng cña thêi tiÕt, khÝ hËu, cung cÇu trªn thÞ tr-êng…). NhiÖm vô cña ng-êi thÈm ®Þnh lµ: + KiÓm tra sù tÝnh to¸n ph¸t hiÖn nh÷ng bÊt hîp lý, nh÷ng sai sãt vµ sù kh«ng ®Çy ®ñ cña dù ¸n. + NÕu dù ¸n kh«ng cã nh÷ng sai sãt bÊt hîp lý, thùc hiÖn viÖc so s¸nh ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña dù ¸n. Tr-êng hîp cã sai sãt, cã thÓ ®iÒu chØnh (nÕu kh«ng lín) vµ tÝnh to¸n l¹i c¸c chØ tiªu lµm c¬ së cho viÖc so s¸nh ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña dù ¸n. Khi ®¸nh gi¸ nªn tËp trung vµo c¸c chØ tiªu chÝnh víi møc ®¸nh gi¸ cô thÓ sau: * Tû lÖ lîi Ých/chi phÝ (B/C) VÒ nguyªn t¾c chung B/C  1 cã thÓ chÊp nhËn ®-îc. Vµ B/C cµng lín h¬n 1 cµng tèt. Trong ®iÒu kiÖn cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp khi ®Êt ®ai cßn bÞ l·ng phÝ, nguån lao ®éng dåi dµo, nhu cÇu n«ng s¶n cÊp thiÕt, tû lÖ B/C = 1 vÉn cã thÓ chÊp nhËn ®-îc. * Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn NPV. Nguyªn t¾c xem xÐt: NÕu NPV < 0 dù ¸n kh«ng ®-îc chÊp nhËn. ChØ chÊp nhËn dù ¸n khi NPV  0. NÕu cã nhiÒu dù ¸n cÇn chän lùa th× chÊp nhËn dù ¸n cã NPV lín nhÊt. TÊt nhiªn, viÖc xem xÐt nµy cÇn ®Æt trong mèi quan hÖ víi c¸c chØ tiªu kh¸c. * Tû suÊt hoµn vèn néi bé IRR PhÇn lín c¸c dù ¸n khi ph©n tÝch tµi chÝnh ng-êi so¹n th¶o ®· tÝnh IRR. Néi dung cña thÈm ®Þnh chØ tiªu IRR tr-íc hÕt lµ kiÓm tra viÖc tÝnh to¸n IRR ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh chÝnh x¸c cña chØ tiªu IRR cña dù ¸n. TiÕp theo lµ so s¸nh chØ tiªu IRR tÝnh to¸n ®óng cña dù ¸n víi yªu cÇu vÒ chØ tiªu IRR ®èi víi c¸c dù ¸n thuéc lÜnh vùc ®Çu t- cña dù ¸n ®ang thÈm ®Þnh (nÕu cã). Trong tr-êng hîp cã yªu cÇu cô thÓ vÒ chØ tiªu IRR, dù ¸n chØ ®-îc chÊp thuËn khi ®¸p øng ®-îc yªu cÇu quy ®Þnh. Tr-êng hîp kh«ng cã yªu cÇu cô thÓ vÒ chØ tiªu IRR, dù ¸n chØ ®-îc chÊp thuËn khi trÞ sè cña IRR lín h¬n tû suÊt tÝnh to¸n cña dù ¸n. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 * Thêi gian thu håi vèn ®Çu t- (T). §èi víi n«ng nghiÖp n«ng th«n, cÇn lùa chän T theo c¸c thêi h¹n sau: C¸c dù ¸n dÞch vô, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm, ch¨n nu«i thñy s¶n, trång c©y ng¾n ngµy: T  5 n¨m. C¸c dù ¸n trång c©y dµi ngµy (c©y c«ng nghiÖp, c©y ¨n qu¶), tr©u bß s÷a, c¸c c«ng tr×nh thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng…T  10 – 20 n¨m. * Tû lÖ lîi nhuËn / vèn ®Çu t- (P) Tæng lîi nhuËn (hiÖn gi¸) P= Tæng vèn ®Çu t- (hiÖn gi¸) VÒ nguyªn t¾c dù ¸n ®-îc chÊp nhËn khi P  0 vµ P cµng lín cµng tèt. Chó ý: trªn ®©y lµ mét sè tiªu chuÈn chñ yÕu trong thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t-. Khi thÈm ®Þnh dù ¸n, ng-êi thÈm ®Þnh kh«ng xem xÐt chóng mét c¸ch biÖt lËp mµ ph¶i cã sù phèi hîp c¸c tiªu chuÈn víi nhau. Trong ®ã tiªu chuÈn chñ yÕu vµ quan träng nhÊt lµ tiªu chuÈn vÒ chØ tiªu IRR vµ NPV. 6. ThÈm ®Þnh vÒ kinh tÕ “ x· héi §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t- ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n viÖc ®¸nh gi¸ khÝa c¹nh kinh tÕ – x· héi cña dù ¸n nh»m x¸c ®Þnh. - Dù ¸n cã sö dông hîp lý nguån tµi nguyªn cña ®Êt n-íc kh«ng? §· mang l¹i nh÷ng lîi Ých kinh tÕ g× cho ®Êt n-íc ? - Dù ¸n cã t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao thu nhËp, c¶i thiÖn ®êi sèng, tËp qu¸n vµ ph-¬ng thøc canh t¸c l¹c hËu hay kh«ng ? - Môc tiªu dù ¸n cã phï hîp víi môc tiªu cña x· héi kh«ng ? Khi ®¸nh gi¸ cÇn dùa vµo viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ c¸c chØ tiªu sau: - Tû lÖ sinh lêi x· héi: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh lîi Ých x· héi cña dù ¸n. - Lîi Ých – chi phÝ x· héi: Lîi Ých x· héi lµ lîi Ých kh«ng ph¶i chñ ®Çu t- ®-îc h-ëng mµ nh÷ng ng-êi sö dông, khai th¸c dù ¸n, d©n c- trong vïng vµ Nhµ n-íc ®-îc h-ëng, vÝ dô: dù ¸n 327 (chñ ®Çu t- lµ Nhµ n-íc vµ hé n«ng d©n) Nhµ n-íc vµ hé n«ng ®-îc phÇn gi¸ trÞ rõng vµ gi¸ trÞ c©y rõng sau khi thu ho¹ch. C- d©n trong vïng nãi chung sÏ ®-îc h-ëng sù thay ®æi thêi 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tiÕt theo h-íng m-a thuËn giã hßa h¬n, ®Êt n«ng nghiÖp kh«ng bÞ röa tr«i, c¸c c«ng tr×nh giao th«ng kh«ng bÞ tµn ph¸, lò lôt kh«ng hoÆc Ýt x¶y ra, ®êi sèng ®-îc æn ®Þnh vµ tõng b-íc n©ng lªn… T-¬ng øng nh- vËy, c¸c chi phÝ x· héi lµ nh÷ng chi phÝ mµ ng-êi khai th¸c, ng-êi ®-îc h-ëng lîi ph¶i b¶o ra. Trong tr-êng hîp nµy, c¸c dù ¸n n«ng nghiÖp ®ang ë t×nh tr¹ng h¹ch to¸n trªn ph¹m vi x· héi ch-a ®Çy ®ñ. V× vËy ®a sè ng-êi ®-îc h-ëng lîi Ých x· héi cña dù ¸n ®Òu kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn. KÓ c¶ c¸c nhµ m¸y th¶i ra c¸c chÊt ®éc h¹i nhê n«ng nghiÖp mµ m«i tr-êng ®-îc c¶i t¹o, nh-ng sù hç trî l¹i cho n«ng nghiÖp l¹i hÇu nh- ch-a ®-îc xem xÐt vµ tÝnh tíi. - Gi¸ trÞ gia t¨ng, bao gåm: Gi¸ trÞ gia t¨ng do chÝnh ho¹t ®éng dù ¸n sinh ra, gi¸ trÞ gia t¨ng tõ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ kh¸c ph¸t sinh nhê t¸c ®éng bëi c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n. - Møc ®é gi¶i quyÕt viÖc lµm: Trong nÒn kinh tÕ n-íc ta nãi chung, n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n nãi riªng, ®©y lµ chØ tiªu rÊt quan träng. Nguyªn t¾c chung lµ dù ¸n cµng gi¶i quyÕt ®-îc nhiÒu viÖc lµm bao nhiªu cµng tèt bÊy nhiªu. - TiÕt kiÖm hoÆc t¨ng thu ngo¹i tÖ: tÝnh to¸n ngo¹i tÖ tiÕt kiÖm trong tr-êng hîp dù ¸n cã s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng thay thÕ nhËp khÈu. Sè ngo¹i tÖ tiÕt kiÖm nµy ph¶i ®-îc tÝnh to¸n vµ ®¸nh gi¸ khi ph©n tÝch kinh tÕ vµ khi thÈm ®Þnh dù ¸n. ViÖc t¨ng thu ngo¹i tÖ ®-îc tÝnh to¸n vµ thÈm ®Þnh trong tr-êng hîp dù ¸n cã s¶n xuÊt s¶n phÈm xuÊt khÈu. HiÖn nay, n-íc ta ë t×nh tr¹ng cßn khan hiÕm ngo¹i tÖ, n«ng nghiÖp, n«ng th«n lµ ngµnh, lÜnh vùc quan träng thùc hiÖn chiÕn l-îc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. V× vËy, sè tiÕt kiÖm vµ t¨ng thu ngo¹i tÖ cµng nhiÒu cµng tèt. - Tû lÖ ®ãng gãp cho ng©n s¸ch cã thÓ ®¸nh gi¸ b»ng tæng trÞ gi¸ c¸c kho¶n ®ãng gãp (thuÕ, lÖ phÝ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép kh¸c…). TÊt nhiªn, viÖc trÝch nép cho ng©n s¸ch ph¶i c¨n cø vµo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ khi thÈm ®Þnh lµ møc ®ãng gãp trªn vèn ®Çu t15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cµng lín cµng tèt. §Ó thÊy ®-îc møc ®ãng gãp cho ng©n s¸ch so víi vèn ®Çu t-, cã thÓ xem xÐt chØ tiªu: Møc ®ãng gãp trªn vèn ®Çu t- = Tæng c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch Tæng vèn ®Çu t- Ngoµi ra cßn cÇn thÈm ®Þnh ®¸nh gi¸ c¸c khÝa c¹nh kh¸c cña dù ¸n gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph-¬ng, møc ®é sö dông nguyªn vËt liÖu trong n-íc, tháa m·n tiªu dïng cña nh©n d©n, gãp phÇn ph¸t triÓn c¸c ngµnh kh¸c nh- thÕ nµo ? 7. ThÈm ®Þnh vÒ m«i tr-êng sinh th¸i HÇu hÕt c¸c ho¹t ®éng n«ng nghiÖp ®Òu cã ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn m«i tr-êng sinh th¸i theo hai chiÒu h-íng: TÝch cùc vµ tiªu cùc. ThÈm ®Þnh vÒ m«i tr-êng sinh th¸i cña dù ¸n cÇn ph¶i coi ¶nh h-ëng tÝch cùc ®Õn m«i tr-êng lµ s¶n phÈm cña dù ¸n. Nh÷ng ¶nh h-ëng tÝch cùc cña dù ¸n n«ng nghiÖp cã thÓ ®-îc xem trªn c¸c khÝa c¹nh: - B¶o vÖ vµ c¶i t¹o nguån n-íc. - B¶o vÖ vµ c¶i t¹o nguån d-ìng khÝ cho con ng-êi. - B¶o vÖ vµ c¶i t¹o ®Êt, b¶o vÖ c¸c c«ng tr×nh x· héi. - T¹o c¶nh quan, t«n t¹o vÎ ®Ñp thiªn nhiªn. -….. Trong tr-êng hîp cho phÐp, ®Ó ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr-êng kÕt hîp víi ®¸nh gi¸ lîi Ých x· héi cã thÓ tÝnh sù h¹n chÕ thiÖt h¹i do lò lôt g©y ra nhê c¶i t¹o m«i tr-êng quan thùc hiÖn dù ¸n. §¸nh gi¸ t¸c ®éng tiªu cùc cña dù ¸n cÇn ®Æc biÖt l-u ý møc ®é ph¸ ho¹i m«i tr-êng do ph¸ vì c©n b»ng sinh th¸i. ViÖc t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn m«i tr-êng sinh th¸i trong nhiÒu tr-êng hîp lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ, ng-êi ta vÉn coi c¸c dù ¸n cã tÝnh c«ng nghiÖp t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn m«i tr-êng cña c¸c dù ¸n ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn m«i tr-êng nªn trong phÇn lín tr-êng hîp ph©n tÝch m«i tr-êng cña dù ¸n n«ng nghiÖp ng-êi ta hÇu nh- chØ ph©n tÝch c¸c t¸c ®éng tÝch cùc. VÊn ®Ò 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 lµ ë chç t¸c ®éng tiªu cùc nµy ®Õn ®©u ? kh¾c phôc nh÷ng t¸c ®éng nµy nhthÕ nµo ? VÝ dô: NhiÒu dù ¸n khai th¸c ®Êt dÉn tíi lµm gi¶m chÊt l-îng ®Êt ®ai. Kh¾c phôc t¸c ®éng tiªu cùc nµy ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc c¬ cÊu c©y trång hîp lý cã t¸c dông b¶o vÖ ®Êt, trång rõng phßng hé, bãn ph©n hîp lý… 8. ThÈm ®Þnh kÕ ho¹ch tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n ThÈm ®Þnh kÕ ho¹ch tæ chøc triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n ®-îc thùc hiÖn víi viÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸ nh÷ng vÊn ®Ò sau: - Tæ chøc bé m¸y ®iÒu hµnh dù ¸n. - KÕ ho¹ch cung cÊp c¸c ®iÒu kiÖn thùc hiÖn dù ¸n: ®Êt ®ai, søc lao ®éng, vèn… - KÕ ho¹ch vµ c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn dù ¸n. - KÕ ho¹ch vÒ tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n. IV. Ph-¬ng ph¸p thÈm ®Þnh Ph-¬ng ph¸p thÈm ®Þnh lµ c¸ch thøc thÈm ®Þnh dù ¸n nh»m ®¹t ®-îc c¸c yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n. ViÖc thùc hiÖn thÈm ®Þnh dù ¸n cã thÓ theo nh÷ng c¸ch thøc kh¸c nhau: TÝnh to¸n c¸c chØ tiªu ®éc lËp sau ®ã so s¸nh víi c¸c chØ tiªu cña dù ¸n, hoÆc tõng b-íc rµ so¸t mäi tÝnh to¸n cña ng-êi so¹n th¶o dù ¸n ®· tÝnh to¸n trong dù ¸n… Cã thÓ víi nh÷ng tri thøc khoa häc ng-êi thÈm ®Þnh sÏ t×m ra nh÷ng bÊt hîp lý cña dù ¸n. Nh-ng nÕu kh«ng tu©n theo nh÷ng c¸ch thøc thÈm ®Þnh khoa häc, hîp lý ng-êi thÈm ®Þnh ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian míi rót ra kÕt luËn vÒ tÝnh hîp lý cña tõng néi dung dù ¸n. Trong viÖc thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n th-êng ¸p dông c¸c ph-¬ng ph¸p sau. 1. ThÈm ®Þnh theo tr×nh tù §ã lµ viÖc thÈm ®Þnh tõ tæng qu¸t ®Õn chi tiÕt, tõ kÕt luËn tr-íc lµm tiÒn ®Ò cho kÕt luËn sau. a. ThÈm ®Þnh tæng qu¸t 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 C¸ch thøc thÈm ®Þnh tæng qu¸t lµ dùa vµo c¸c néi dung cÇn thÈm ®Þnh ®Ó xem xÐt tæng qu¸t ph¸t hiÖn c¸c vÊn ®Ò hîp lý hay ch-a hîp lý. ThÈm ®Þnh tæng qu¸t cho phÐp h×nh dung kh¸i qu¸t dù ¸n, hiÓu râ quy m« tÇm quan träng cña nã. Tuy nhiªn, thÈm ®Þnh tæng qu¸t Ýt ph¸t hiÖn ®-îc c¸c vÊn ®Ò b¸c bá. Bëi v×, trõ tr-êng hîp nh÷ng ng-êi so¹n th¶o dù ¸n tr×nh ®é qu¸ yÕu kh«ng n¾m ®-îc nh÷ng mèi liªn hÖ c¬ b¶n gi÷a c¸c néi dung cña dù ¸n míi ®Ó x¶y ra c¸c sai sãt. §a sè c¸c dù ¸n sau khi thÈm ®Þnh chi tiÕt nh÷ng vÊn ®Ò sai sãt míi ®-îc ph¸t hiÖn. ThÈm ®Þnh tæng qu¸t cho phÐp ®-a ra nh÷ng nhËn ®Þnh kh¸i qu¸t vÒ sù ¸n. Ph¸t hiÖn ra c¸c vÊn ®Ò cÇn ®i s©u thÈm ®Þnh. V× vËy, thÈm ®Þnh tæng qu¸t th-êng ®-îc sö dông kÕt hîp víi ph-¬ng ph¸p kh¸c trong thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t- ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n. ThÈm ®Þnh tæng qu¸t th-êng dùa trªn c¬ së c¸c tÝnh to¸n cña ng-êi so¹n th¶o dù ¸n ®Ó ®¸nh gi¸ dù ¸n. b. ThÈm ®Þnh chi tiÕt ThÈm ®Þnh chi tiÕt lµ c¸ch thøc thÈm ®Þnh ®i s©u vµo tõng néi dung cña dù ¸n. Trong tõng néi dung cña thÈm ®Þnh, thÈm ®Þnh chi tiÕt ®Òu cã nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt, kÕt luËn vÒ sù ®ång ý hay b¸c bá, vÒ chÊp thuËn hay söa ®æi… Khi thÈm ®Þnh chi tiÕt cÇn l-u ý c¸c néi dung cÇn thÈm ®Þnh ë c¸c vÊn ®Ò sau: 1. Môc tiªu cña dù ¸n cã phï hîp víi c¸c ch-¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi trong vïng dù ¸n kh«ng ? Cã phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn vÒ nguån lùc hay kh«ng ?… 2. C¸c c«ng cô tÝnh to¸n (c¸c tiªu chuÈn kü thuËt, ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt) vµ c¸c ph-¬ng ph¸p sö dông ®Ó tÝnh to¸n. C¸c c«ng cô vµ ph-¬ng ph¸p tÝnh to¸n ®-îc biÓu hiÖn ë c¸c con sè trong c¸c ph-¬ng ¸n, c¸c chØ tiªu tÝnh to¸n. CÇn ph¶i thÈm ®Þnh c«ng cô vµ ph-¬ng ph¸p tÝnh to¸n vµ cã kÕt luËn tr-íc khi thÈm ®Þnh ë néi dung sau. 3. Khèi l-îng c«ng viÖc, chi phÝ vµ s¶n phÈm cña dù ¸n. Sau khi thÈm ®Þnh c«ng cô vµ ph-¬ng ph¸p tÝnh to¸n viÖc thÈm ®Þnh khèi l-îng c«ng viÖc, chi phÝ vµ s¶n phÈm cña dù ¸n ®-îc tiÕn hµnh. Trong b-íc nµy, ng-êi thÈm 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®Þnh kiÓm tra c¸c tÝnh to¸n vµ sù logic gi÷a khèi l-îng c«ng viÖc, chi phÝ víi s¶n phÈm cña dù ¸n. 4. Nguån vèn. §èi víi nguån vèn l-u ý tíi n¨ng lùc thùc sù cña tõng nguån, kh¶ n¨ng huy ®éng chóng, nhÊt lµ nguån vèn tù cã. 5. HiÖu qu¶ cña dù ¸n. §-îc xem xÐt trªn c¶ 3 khÝa c¹nh: HiÖu qu¶ tµi chÝnh, hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi vµ hiÖu qu¶ m«i tr-êng. L-u ý tíi c¬ së tÝnh to¸n cña tõng khÝa c¹nh hiÖu qu¶, ®Æc biÖt lµ sù chuyÓn ®æi chi phÝ tõ chi phÝ tµi chÝnh sang chi phÝ kinh tÕ khi tÝnh to¸n, ph©n tÝch hiÖu qu¶ vÒ x· héi vµ m«i tr-êng. 6. KÕ ho¹ch tiÕn ®é vµ tæ chøc triÓn khai dù ¸n ThÈm ®Þnh chi tiÕt c¸c néi dung trªn theo tr×nh tù sau: ThÈm ®Þnh néi dung 1 + 2 + 5 nÕu thÊy hîp lý hoÆc söa ch÷a nhá tiÕp tôc thÈm ®Þnh néi dung 3+4, ng-îc l¹i cã thÓ b¸c bá dù ¸n kh«ng cÇn thÈm ®Þnh c¸c néi dung tiÕp theo. Sau khi thÈm ®Þnh néi dung 3 + 4 nÕu thÊy hîp lý hoÆc sai sãt nhá tiÕp tôc thÈm ®Þnh néi dung 6, ng-îc l¹i cã thÓ b¸c bá kh«ng cÇn thÈm ®Þnh. 2. ThÈm ®Þnh theo ph-¬ng ph¸p so s¸nh c¸c chØ tiªu Ph-¬ng ph¸p so s¸nh c¸c chØ tiªu lµ ph-¬ng ph¸p cô thÓ khi thùc hiÖn thÈm ®Þnh tæng qu¸t (th-êng lµ b-íc kÕt luËn cuèi cïng khi thùc hiÖn thÈm ®Þnh tæng qu¸t) vµ thÈm ®Þnh chi tiÕt. So s¸nh c¸c chØ tiªu nh»m ®¸nh gi¸ thÝch hîp tÝnh hîp lý vµ tÝnh -u viÖt cña dù ¸n ®Ó cã sù ®¸nh gi¸ ®óng khi thÈm ®Þnh dù ¸n. Ng-êi ta th-êng so s¸nh c¸c chØ tiªu sau: + So s¸nh c¸c chØ tiªu trong tr-êng hîp cã dù ¸n vµ khi ch-a cã dù ¸n. + So s¸nh c¸c chØ tiªu cña dù ¸n víi c¸c chØ tiªu cña c¸c dù ¸n t-¬ng tù ®· ®-îc phª duyÖt hay thùc hiÖn. + C¸c ®Þnh møc, h¹n møc, chuÈn mùc ®-îc sö dông trong lËp dù ¸n víi c¸c ®Þnh møc, h¹n møc, chuÈn mùc ®ang ®-îc ¸p dông t¹i ViÖt Nam hoÆc trong vïng dù ¸n. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tr-êng hîp trong n-íc kh«ng cã chØ tiªu ®Ó ®èi chiÕu (ch-a cã dù ¸n t-¬ng tù, kh«ng cã ®Þnh møc chuÈn…) th× cÇn tham kh¶o c¸c chØ tiªu cña n-íc ngoµi ë c¸c ®iÒu kiÖn t-¬ng ®-¬ng. Kü thuËt tÝnh to¸n vµ tiÓu chuÈn so s¸nh c¸c chØ tiªu ®· ®-îc ®Ò cËp kü ë phÇn néi dung thÈm ®Þnh. Tuy nhiªn, ë ®©y cÇn l-u ý: Trong dù ¸n cã rÊt nhiÒu chØ tiªu ph¶n ¸nh c¸c néi dung kh¸c nhau cña dù ¸n. Tïy tõng lo¹i dù ¸n ng-êi thÈm ®Þnh lùa chän ra nh÷ng chØ tiªu quan träng, c¬ b¶n… ®Ó xem xÐt kü. §iÒu nµy sÏ cho phÐp ng-êi thÈm ®Þnh ®i ®óng träng t©m, rót ng¾n ®-îc thêi gian mµ vÉn ®¸p øng yªu cÇu chÊt l-îng cu¶ c«ng viÖc thÈm ®Þnh. Trong viÖc lùa chän chØ tiªu, chó ý tíi c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh b¶n chÊt c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n, c¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò khã kh¨n th-êng g©y ra c¸c tranh luËn hay c¸c vÊn ®Ò ®ang ®-îc x· héi quan t©m. V. Tæ chøc thùc hiÖn * Tæ chøc héi nghÞ thÈm ®Þnh: Tr-íc khi tr×nh quy ho¹ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp , n«ng th«n cÇn tæ chøc b¸o c¸o thÈm ®Þnh quy ho¹ch ë cÊp cã thÈm quyÒn. Trong héi nghÞ thÈm ®Þnh cã c¬ quan chøc qu¶n, c¸c ngµnh cã liªn quan, héi nghÞ thÈm ®Þnh cã kÕt luËn ®¸nh gi¸ vÒ tµi liÖu quy ho¹ch, nh÷ng vÊn ®Ò ®· gi¶i quyÕt ®-îc vµ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn bæ sung lµm c¬ së cho viÖc chØnh söa vµ phª duyÖt. * Hoµn chØnh hå s¬ thiÕu söa ®Ó phª duyÖt sau khi héi nghÞ thÈm ®Þnh, dùa trªn c¸c ý kiÕn kÕt luËn cña héi ®ång thÈm ®Þnh ®Ó tiÕn hµnh chØnh söa lÇn cuèi cïng tr-íc khi tr×nh phª duyÖt. * Tr×nh hå s¬ phª duyÖt: ®©y lµ kh©u cuèi cïng cña viÖc x©y dùng quy ho¹ch ph¸t triÓn dù ¸n bß thÞt cña ngµnh n«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn thÞ x· sÏ trë thµnh v¨n b¶n ph¸p lý ®Ó triÓn khai thùc hiÖn. Néi dung thÈm ®Þnh dù ¸n gåm: c¬ së ph¸p lý, c¬ së khoa häc, møc ®é tin cËy cña c«ng nghÖ. §Ó lËp dù ¸n sù phï hîp cña qui ho¹ch víi chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, tÝnh thèng nhÊt quy ho¹ch giøa c¸c x· ph-êng cã ¶nh h-ëng ®Õn ph¸t triÓn dù ¸n bß thÞt. 20