Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh tÊt yÕu ®èi víi bÊt
kú mét quèc gia nµo muèn ®¹t ®-îc sù ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ x· héi. §¶ng vµ
nhµ n-íc ta ®· x¸c ®Þnh nhiÖm vô quan träng cña toµn §¶ng, toµn d©n trong
thêi gian tíi lµ c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. TiÒn ®Ò ®Ó thùc hiÖn ®-îc ®iÒu
®ã lµ chóng ta ph¶i cã nguån vèn trung dµi h¹n lín ®Ó ®Çu t- vµo c¬ së h¹
tÇng, ®æi míi c«ng nghÖ, trang bÞ kü thuËt tiªn tiÕn...t¹o ®iÒu kiÖn cho sù
ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ theo c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u.
Nguån vèn trung dµi h¹n lµ tiÒn ®Ò, lµ c¬ së ®Çu tiªn ®Ó c¸c doanh nghiÖp
më réng s¶n xuÊt, ®æi míi c«ng nghÖ... c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu c¸ch tµi
trî dµi h¹n kh¸c nhau nh-: tÝch luü tõ s¶n xuÊt kinh doanh, liªn doanh, liªn
kÕt, gãp vèn, ph¸t hµnh chøng kho¸n....nh-ng nguån vèn æn ®Þnh vµ cã lîi
thÕ nhÊt gióp c¸c doanh nghiÖp t¨ng c-êng c¬ së vËt chÊt, ®æi míi c«ng nghÖ
lµ vèn vay trung dµi h¹n tõ c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i.
HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ®ang thiÕu vèn nghiªm träng nhÊt lµ vèn trung
dµi h¹n trong khi ®ã nguån vèn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ vµ l-îng vèn tån
®äng ë c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ rÊt lín. Nh- vËy vÊn ®Ò kh«ng ph¶i lµ
chóng ta thiÕu vèn mµ lµ chóng ta ch-a sö dông ®-îc vèn cã hiÖu qu¶, ch-a
gi¶i ng©n ®-îc hÕt vèn. Ng©n hµng Th-¬ng m¹i Cæ phÇn Kü th-¬ng còng
kh«ng n»m ngoµi t×nh tr¹ng ®ã, tû träng d- nî trung dµi h¹n cña ng©n hµng
cßn thÊp chØ ®¹t 15-20% trong tæng d- nî, ch-a xøng ®¸ng víi quy m«, kh¶
n¨ng cña ng©n hµng vµ ch-a ®¸p øng ®-îc nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ. Do vËy
ng©n hµng cÇn ph¶i më réng tÝn dông trung dµi h¹n. Nh-ng nÕu chØ më réng
kh«ng th«i th× kh«ng ®ñ cÇn ph¶i n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông trung dµi h¹n
th× míi ph¸t huy ®-îc vai trß tÝch cùc cña nã vµ kh«ng g©y ra l·ng phÝ. NÕu
më réng vµ n©ng cao ®-îc tÝn dông trung dµi h¹n th× ®iÒu ®ã võa ®em l¹i
hiÖu qu¶, an toµn cho ng©n hµng võa gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn
-1-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
kinh tÕ. Tuy nhiªn, tr-íc sù biÕn ®éng kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ vµ sù
c¹nh tranh cao ®é tõ nhiÒu phÝa nªn ng©n hµng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n vµ
v-íng m¾c.
Do vËy trong thêi gian thùc tËp, nghiªn cøu vµ t×m hiÓu thùc tÕ em ®· chän
®Ò t¯i “ Mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông
trung dµi h¹n t¹i Ng©n hµng Th-¬ng m¹i Cæ phÇn Kü th-¬ng ViÖt Nam”
lµm luËn v¨n tèt nghiÖp.
Ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn luËn v¨n gåm cã ba ch-¬ng:
Ch-¬ng 1: Ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ tÝn dông trung dµi h¹n.
Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng tÝn dông trung dµi h¹n t¹i Techcombank.
Ch-¬ng 3 : Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m më réng vµ n©ng cao chÊt
l-îng tÝn dông trung dµi h¹n t¹i Techcombank.
Do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, luËn v¨n ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng
thiÕu sãt, em rÊt mong nhËn ®-îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thµy c«
gi¸o vµ b¹n bÌ ®Ó em cã thÓ hiÓu s©u h¬n vÒ ®Ò tµi mµ em rÊt quan t©m nµy.
Em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c« chó, anh chÞ c¸n bé t¹i Techcombank
®· nhiÖt t×nh cung cÊp tµi liÖu, chØ dÉn vµ gi¶i ®¸p c¸c th¾c m¾c trong thêi
gian em thùc tËp t¹i ng©n hµng.
-2-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
CH¦¥NG 1
Ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ tÝn
Dông trung dµi h¹n
1 Tæng quan vÒ NG©N HµNG TH-¬NG M¹I vµ ho¹t ®éng
tÝn dông
1.1 NG¢n HµNG TH¦¥NG M¹i
1.1.1 Nguån gèc, ®Þnh nghÜa
Khi s¶n xuÊt ph¸t triÓn trao ®æi hµng lÊy hµng kh«ng thÓ ®¸p øng ®-îc yªu
cÇu cña l-u th«ng hµng ho¸, ®Ó ®¸p øng yªu cÇu ®ã tiÒn ®· xuÊt hiÖn ®ãng
vai trß lµ vËt trung gian trong qu¸ tr×nh trao ®æi, l-u th«ng. Khi tiÒn ra ®êi
l-u th«ng hµng ho¸ trë nªn dÔ dµng h¬n vµ s¶n xuÊt còng ph¸t triÓn h¬n.
Nh-ng mçi vïng l·nh thæ l¹i cã mét ®ång tiÒn kh¸c nhau, sù kh¸c biÖt gi÷a
c¸c ®ång tiÒn gi÷a c¸c khu vùc ®· g©y khã kh¨n cho l-u th«ng hµng ho¸
gi÷a c¸c vïng.
Nh÷ng th-¬ng gia th«ng minh nhÊt ®· nhËn thÊy ®iÒu ®ã vµ hä ®· chuyÓn
sang lµm mét c«ng viÖc míi lµ ®æi tiÒn cho c¸c th-¬ng gia kinh doanh hµng
ho¸, ®ã chÝnh lµ nh÷ng th-¬ng gia tiÒn tÖ.
Mét th-¬ng gia hµng hãa ë vïng A mang hµng ho¸ sang B b¸n thu ®-îc
tiÒn nh-ng ch-a mua ®-îc hµng ho¸ ngay cho chu kú kinh doanh tiÕp theo
do ®ã l¹i ph¶i mang tiÒn vÒ A chê khi nµo cã hµng l¹i ®em tiÒn ®i mua.
Nh-ng mét khèi l-îng tiÒn lín mang ®i xa lµ rÊt nguy hiÓm, do ®ã hä lùa
chän gi¶i ph¸p kh«n ngoan h¬n lµ göi tiÒn ë c¸c th-¬ng gia tiÒn tÖ. C¸c
th-¬ng gia tiÒn tÖ nhËn tiÒn göi, thu lÖ phÝ vµ cÊp cho ng-êi göi tiÒn mét
giÊy biªn nhËn.
§Ó thuËn lîi cho th-¬ng gia A th× th-¬ng gia tiÒn tÖ sÏ thùc hiÖn viÖc thanh
to¸n hé tiÒn hµng hoÆc th-¬ng gia A cã thÓ dïng giÊy biªn nhËn giao cho B
vµ B sÏ tíi nhËn tiÒn.
C¸c th-¬ng gia tiÒn tÖ nhËn thÊy r»ng cã rÊt nhiÒu l-ît ng-êi tíi rót tiÒn
hoÆc yªu cÇu thanh to¸n hé nh-ng còng cã rÊt nhiÒu l-ît ng-êi tíi göi tiÒn
vµ trong kho cña hä lu«n cã mét l-îng tiÒn d- thõa nhÊt ®Þnh, trong khi ®ã
th-¬ng gia hµng ho¸ l¹i cã nhu cÇu lín vÒ tiÒn ®Ó kinh doanh do ®ã ®· ph¸t
-3-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
sinh nghiÖp vô cho vay vµ c¸c th-¬ng gia tiÒn tÖ ®· chuyÓn hoµn toµn tõ ho¹t
®éng kinh doanh hµng ho¸ sang kinh doanh tiÒn tÖ. §ã chÝnh lµ tiÒn th©n cña
c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i.
VËy c¬ së ra ®êi cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i chÝnh lµ sù ph¸t triÓn cña
s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ sù ra ®êi cña tiÒn tÖ.
Hai ng©n hµng th-¬ng m¹i ®Çu tiªn trªn thÕ giíi theo quan niÖm ngµy nay
®ã lµ Banca di Barcelone (ng©n hµng Barcelone) ë T©y Ban Nha (1401) vµ
Banca di Valencia (ng©n hµng Valence) còng ë T©y Ban Nha (1409) hai
ng©n hµng nµy ®· thùc hiÖn phÇn lín nh÷ng nghiÖp vô cña nh÷ng ng©n hµng
th-¬ng m¹i ngµy nay nh- nhËn tiÒn göi, cho vay, thanh to¸n hé, b¶o qu¶n tµi
s¶n...
MÆc dï ng©n hµng th-¬ng m¹i ra ®êi tõ rÊt l©u nh-ng c¸c nhµ kinh tÕ häc,
c¸c nhµ nghiªn cøu vÉn ch-a nhÊt trÝ víi nhau vÒ ®Þnh nghÜa ng©n hµng
th-¬ng m¹i, ®ã lµ do sù kh¸c biÖt vÒ tËp qu¸n luËt ph¸p, sè l-îng c¸c nghiÖp
vô ng©n hµng, bèi c¶nh nÒn kinh tÕ cña c¸c vïng...
ë ViÖt Nam theo ph²p lÖnh “Ng©n h¯ng, hîp t²c x± tÝn dông v¯ c«ng ty
t¯i chÝnh” ban h¯nh ng¯y 24/05/1990: “Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ tæ chøc
kinh doanh tiÒn tÖ mµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ th-êng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi
cña kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay,
thùc hiÖn nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ lµm ph-¬ng tiÖn thanh to¸n”. Theo luËt
c¸c tæ chøc tÝn dông ban hµnh 26/12/1997 ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ mét
doanh nghiÖp thùc hiÖn to¯n bé ho³t ®éng ng©n h¯ng ®ã l¯ “ho¹t ®éng kinh
doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng víi néi dung chñ yÕu vµ th-êng xuyªn lµ
nhËn tiÒn göi, sö dông sè tiÒn nµy ®Ó cÊp tÝn dông vµ cung øng c¸c dÞch vô
thanh to¸n”.
MÆc dï cã c¸c ®Þnh nghÜa kh¸c nhau nh-ng ta cã thÓ hiÓu ng©n hµng
th-¬ng m¹i lµ mét tæ chøc kinh tÕ ho¹t ®éng kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ,
cã ho¹t ®éng chñ yÕu vµ th-êng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi víi tr¸ch nhiÖm hoµn
tr¶, sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay vµ lµm ph-¬ng tiÖn thanh to¸n.
1.1.2 C¸c nghiÖp vô cña ng©n hµng th-¬ng m¹i.
1.1.2.1 NghiÖp vô nî.
Ng©n hµng lµ mét tæ chøc kinh tÕ cã tû lÖ vèn tù cã trong tæng sè vèn
kinh doanh thÊp nhÊt, nguån vèn ho¹t ®éng cña ng©n hµng phÇn lín dùa vµo
viÖc huy ®éng c¸c kho¶n tiÒn t¹m thêi nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ.
-4-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ho¹t ®éng nguyªn thuû cña c¸c ng©n hµng lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch
hµng vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay. Cho ®Õn nay, nguån vèn huy ®éng tõ
c¸c kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng (tiÒn göi tiÕt kiÖm, tiÒn göi thanh to¸n...)
vÉn lµ nguån ®Çu vµo chñ yÕu cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i. Cã rÊt nhiÒu
nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn quy m« tiÒn göi cña kh¸ch hµng t¹i ng©n hµng nh-:
l·i suÊt, ph-¬ng thøc tr¶ l·i, t×nh h×nh kinh tÕ x· héi, phong tôc tËp qu¸n
thãi quen cña kh¸ch hµng, lßng tin cña d©n chóng, ®Þa ®iÓm ng©n hµng, c¸c
dÞch vô ng©n hµng cung øng....
ë ViÖt Nam c¸c lo¹i tiÒn göi chñ yÕu gåm:
- TiÒn göi thanh to¸n: C¸c tæ chøc, c¸ nh©n ký th¸c ng©n hµng ®Ó thùc
hiÖn c¸c kho¶n chi tr¶ trong kinh doanh vµ tiªu dïng. Hä cã thÓ rót ra,
chuyÓn nh-îng hoÆc yªu cÇu chi tr¶ hé bÊt cø lóc nµo. Môc ®Ých cña
kh¸ch hµng ®èi víi tiÒn göi lo¹i nµy kh«ng ph¶i lµ l·i suÊt mµ c¸c dÞch
vô ng©n hµng.
- TiÒn göi tiÕt kiÖm: Bao gåm hai lo¹i lµ tiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n vµ
kh«ng cã kú h¹n.
+ TiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n.
Kh¸ch hµng göi tiÒn vµo ng©n hµng kh«ng nh»m môc ®Ých thanh
to¸n mµ ®Ó an toµn tµi s¶n vµ h-ëng l·i suÊt víi tiÒn göi lo¹i nµy
kh¸ch hµng cã thÓ rót tiÒn ra bÊt cø lóc nµo vµ thêi gian göi tiÒn
th-êng lµ ng¾n.
+ TiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n.
Lµ lo¹i tiÒn göi mµ cã sù tho¶ thuËn vÒ thêi h¹n gi÷a ng©n hµng vµ
kh¸ch hµng. VÒ nguyªn t¾c kh¸ch hµng göi tiÒn chØ ®-îc rót tiÒn khi
®Õn h¹n nh-ng ®Ó n©ng cao tÝnh c¹nh tranh c¸c ng©n hµng th-êng cho
phÐp rót tiÒn tr-íc h¹n vµ h-ëng l·i suÊt kh«ng kú h¹n.
Ngoµi ra cßn cã c¸c lo¹i tiÒn göi kh¸c nh- : TiÒn göi theo thêi gian thùc
göi, tiÒn göi b¸o tr-íc (khi rót tiÒn ph¶i b¸o tr-íc 8-15 ngµy )...
C¸c kho¶n tiÒn göi cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n lµ rÊt quan träng ®èi víi ng©n
hµng nh-ng kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶, trong nh÷ng tr-êng hîp nhÊt ®Þnh ng©n
hµng ph¶i ®i vay t¹i c¸c ng©n hµng kh¸c, c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c, vay trªn
thÞ tr-êng tiÒn tÖ, vay cña ng©n hµng trung -¬ng hay cu¶ c«ng ty mÑ.
Thêi h¹n cña c¸c kho¶n vay còng rÊt kh¸c nhau cã khi kÐo dµi tíi vµi
n¨m( ph¸t hµnh tr¸i phiÕu) còng cã thÓ chØ vµi giê ( vay qua ®ªm).
-5-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Trong c¸c h×nh thøc ®i vay th× vay tõ d©n c- vµ c¸c tæ chøc qua ph¸t hµnh
kú phiÕu vµ tr¸i phiÕu ng©n hµng cã chi phÝ thÊp h¬n c¸c h×nh thøc kh¸c.
Cßn khi vay qua c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c th× chi phÝ sÏ cao h¬n do ®· qua
mét trung gian (tæ chøc tÝn dông) v¯ hä sÏ yªu cÇu mét møc “hoa hång” cða
hä. GÇn nh- trong tr-êng hîp cuèi cïng ng©n hµng míi ®i vay ë ng©n hµng
trung -¬ng v× møc l·i suÊt th-êng cao, cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh vµ nã
¶nh h-ëng tíi uy tÝn cña ng©n hµng.
Bªn c¹nh viÖc nhËn tiÒn göi vµ ®i vay, vèn tù cã cña ng©n hµng cã vai trß
rÊt quan träng. Trong tæng nguån vån cña ng©n hµng vèn tù cã chiÕm mét
tû lÖ rÊt nhá, kh¶ n¨ng t¨ng còng kh«ng nhiÒu nh-ng l¹i rÊt cã ý nghÜa, nã
quyÕt ®Þnh quy m« vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña ng©n hµng.
1.1.2.2. NghiÖp vô cã.
§ång thêi víi viÖc thùc hiÖn nghiÖp vô huy ®éng vèn, ng©n hµng ph¶i sö
dông vèn sao cho Ýt rñi ro vµ cã kh¶ n¨ng sinh lîi cao ®Ó trang tr¶i cho c¸c
ho¹t ®éng cña ng©n hµng vµ cã lîi nhuËn.
NghiÖp vô sö dông vèn cña ng©n hµng ®-îc thÓ hiÖn qua c¸c ho¹t ®éng sau:
- Ho¹t ®éng ng©n quü: lµ ho¹t ®éng nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n
th-êng xuyªn cña ng©n hµng cho kh¸ch hµng. Ng©n hµng ph¶i th-êng
xuyªn x¸c ®Þnh sè tiÒn mÆt cÇn thiÕt trong kÐt, sè tiÒn göi t¹i ng©n hµng
trung -¬ng, t¹i c¸c ng©n hµng kh¸c vµ tiÒn mÆt trong qu¸ tr×nh thu. §©y
lµ c¸c tµi s¶n kh«ng sinh lêi hoÆc sinh lêi rÊt thÊp, nh-ng lµ kho¶n cã
tÝnh láng cao. Ng©n hµng ph¶i duy tr× l-îng tµi s¶n nµy ë mét møc hîp
lý sao cho võa ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh kho¶n võa ®¶m b¶o kh¶ n¨ng
sinh lîi.
- Ho¹t ®éng cho vay: lµ ho¹t ®éng quan träng nhÊt, nã th-êng ®em l¹i
cho ng©n hµng kho¶n lîi nhuËn cao nhÊt tíi 60-70% nh-ng ®ång thêi lµ
ho¹t ®éng cã møc rñi ro cao nhÊt nªn ng©n hµng ph¶i thùc hiÖn tèt ho¹t
®éng nµy, qu¶n lý tiÒn vay mét c¸ch chÆt chÏ ®Æc biÖt lµ c¸c kho¶n cho
vay lín, thêi h¹n dµi.
- Ho¹t ®éng thuª mua: ng©n hµng tham gia vµo ho¹t ®éng thuª mua v¬i
t- c¸nh lµ ng-êi cung cÊp tµi chÝnh cho ng-êi thuª. §Æc ®iÓm næi bËt cña
ho¹t ®éng thuª mua lµ quyÒn së h÷u vÉn thuéc vÒ bªn cho thuª vµ sau
khi kÕt thóc hîp ®ång ng-êi thuª cã quyÒn mua l¹i tµi s¶n thuª ë møc
gi¸ thÊp h¬n gi¸ thÞ tr-êng vµ møc gi¸ nµy ®· ®-îc tho¶ thuËn ngay tõ
khi ký kÕt hîp ®ång.
-6-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Ho¹t ®éng ®Çu t- vµ kinh doanh: ®Çu t- ®ã lµ viÖc ng©n hµng dïng
tiÒn mua c¸c chøng kho¸n ®Ó h-ëng lîi tøc hoÆc gãp vèn liªn doanh...,
cßn ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n lµ viÖc ng©n hµng mua b¸n c¸c
chøng kho¸n víi môc ®Ých h-ëng lîi nhuËn tõ chªnh lÖch gi¸. Ng©n
hµng thùc hiÖn nghiÖp vô nµy ngoµi môc ®Ých kiÕm lîi nhuËn cßn nh»m
môc ®Ých ®a d¹ng ho¸ nh»m gi¶m rñi ro. Thªm vµo ®ã, viÖc n¾m gi÷ c¸c
chøng kho¸n cã chÊt l-îng tèt, tÝnh láng cao còng lµ mét biÖn ph¸p ®¶m
b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n hµng.
1.1.2.3.NghiÖp vô trung gian
Ngoµi nghiÖp vô nî vµ nghiÖp vô, cã ng©n hµng th-¬ng m¹i cßn cung cÊp
cho kh¸ch hµng mét lo¹t c¸c dÞch vô qua ®ã ng©n hµng nhËn ®-îc thu nhËp
d-íi h×nh thøc hoa hång. Khi hÖ thèng ng©n hµng ph¸t triÓn th× nghiÖp vô
trung gian ngµy cµng ph¸t triÓn vµ ®em l¹i tû träng thu nhËp ngµy cµng cao
cho ng©n hµng. C¸c ho¹t ®éng trung gian bao gåm:
- DÞch vô thanh to¸n vµ cung øng ph-¬ng tiÖn thanh to¸n : Ng©n hµng
thùc hiÖn thanh to¸n hé cho kh¸ch hµng c¸c kho¶n mua b¸n hµng ho¸,
dÞch vô th«ng qua viÖc thu hé, chi hé qua tµi kho¶n hoÆc d-íi c¸c h×nh
thøc sÐc, uû nhiÖm thu, uû nhiÖm chi, th- tÝn dông, thÎ tÝn dông.....
- DÞch vô b¶o l·nh: Ng©n hµng thùc hiÖn b¶o l·nh cho c¸c c«ng ty ph¸t
hµnh chøng kho¸n, b·o l·nh vay vèn, b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång, b¶o
l·nh mua b¸n hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, b¶o l·nh thùc hiÖn c«ng tr×nh,
b¶o l·nh dù thÇu, b¶o l·nh thanh to¸n....
- DÞch vô m«i giíi: Ng©n hµng lµm viÖc mua b¸n c¸c chøng kho¸n cho
kh¸ch hµng. Ngoµi ra, ng©n hµng còng thùc hiÖn mua b¸n hé chøng
kho¸n, vµng b¹c, ®¸ quý, ngo¹i tÖ.
- DÞch vô ng©n quü: Ng©n hµng thùc hiÖn thu hé vµ ph¸t tiÒn mÆt cho
kh¸ch hµng, ng©n hµng ®ãng vai trß nh- mét ng-êi thñ quü cña doanh
nghiÖp.
- DÞch vô chuyÓn tiÒn: trong ®ã næi bËt lµ dÞch vô chuyÓn tiÒn nhanh
Western Union, ®èi víi c¸c ng©n hµng trong cïng hÖ thèng th× chØ cÇn
sau 15 phót göi tiÒn ng-êi nhËn ®· cã thÓ nhËn ®-îc.
- DÞch vô t- vÊn gióp kh¸ch hµng trong c¸c lÜnh vùc liªn quan ®Õn tµi
chÝnh, ng©n hµng, ho¹t ®éng tiÒn tÖ.
-7-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- DÞch vô b¶o qu¶n hé c¸c chøng tõ tµi s¶n cho kh¸ch hµng. DÞch vô nµy
®Æc biÖt ph¸t triÓn ë c¸c ng©n hµng Thuþ Sü.
1.2 Ho¹t ®éng tÝn dông.
1.2.1 TÝn dông vµ b¶n chÊt cña tÝn dông
§Þnh nghÜa: TÝn dông lµ quan hÖ vay m-în dùa trªn nguyªn t¾c cã hoµn
tr¶.
B¶n chÊt cña tÝn dông: trong quan hÖ tÝn dông ng-êi cho vay chØ nh-êng
quyÒn sö dông vèn cho ng-êi ®i vay trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh chø kh«ng
nh-êng quyÒn së h÷u vµ ng-êi ®i vay ph¶i hoµn tr¶ l¹i cho ng-êi cho vay khi
®Õn h¹n ®· tho¶ thuËn. Sù hoµn tr¶ nµy kh«ng chØ lµ sù b¶o tån vÒ mÆt gi¸ trÞ
mµ cßn lµ cßn ®-îc t¨ng thªm d-íi h×nh thøc l·i suÊt. Nh- vËy tÝn dông
mang ba ®Æc tr-ng c¬ b¶n :
- ChØ thay ®æi quyÒn sö dông mµ kh«ng thay ®æi quyÒn së h÷u.
- Thêi h¹n ®-îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tho¶ thuËn gi÷a ng-êi ®i vay vµ ng-êi
cho vay.
- Ng-êi cho vay ®-îc nhËn mét phÇn thu nhËp d-íi h×nh thøc l·i suÊt.
TÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ vay m-în lÉn nhau theo nguyªn t¾c cã
hoµn tr¶ theo mét thêi gian nhÊt ®Þnh gi÷a mét bªn lµ ng©n hµng vµ mét
bªn lµ c¸c c¸ nh©n, tæ chøc kinh tÕ.
1.2.2. Vai trß cña tÝn dông.
1.2.2.1 Gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
Trong qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®Ó duy tr× sù ho¹t ®éng liªn tôc ®ßi
hái vèn cña c¸c doanh nghiÖp ph¶i tån t¹i ®ång thêi trong c¶ ba giai ®o¹n dù
tr÷, s¶n xuÊt vµ l-u th«ng nh-ng kh«ng ph¶i bao giê doanh nghiÖp còng ®¶m
b¶o ®ñ vèn cho c¶ ba giai ®o¹n ®ã mµ th-êng xuyªn cã t×nh tr¹ng thõa vµ
thiÕu vèn trong tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp vµ tÝn dông ®ãng vai trß rÊt lín trong
viÖc duy tr× sù ho¹t ®éng liªn tôc cña c¸c doanh nghiÖp.
MÆt kh¸c, víi môc tiªu më réng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®èi víi tõng doanh
nghiÖp th× yªu cÇu vÒ vèn cµng trë nªn cÊp thiÕt. Bëi lÏ ®Ó më réng quy m«
s¶n xuÊt th× kh«ng thÓ chØ dùa vµo l-îng vèn hiÖn cã mµ cÇn ph¶i cã nguån
vèn tõ bªn ngoµi vµ tÝn dông lµ mét trong nh÷ng nguån vèn quan träng nhÊt
cho qu¸ tr×nh më réng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
-8-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Thªm vµo ®ã tÝn dông cßn t¹o thªm thu nhËp ng-êi göi tiÒn kÝch thÝch nhu
cÇu t¨ng lªn t¹o ®iªï kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc tiªu thô hµng ho¸,
dÞch vô.
TÝn dông ng©n hµng lu«n chiÕm vÞ trÝ ®¸ng kÓ trong kÕt cÊu vèn cña doanh
nghiÖp bao gåm c¶ vèn cè ®Þnh vµ vèn l-u ®éng, lµ chç dùa quan träng cho
c¸c doanh nghiÖp, lµ mét nh©n tè thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn.
1.2.2.2 æn ®Þnh tiÒn tÖ vµ gi¸ c¶.
Víi chøc n¨ng tËp trung nh÷ng nguån vèn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ, tÝn
dông ®· trùc tiÕp lµm gi¶m khèi l-îng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ. L-îng tiÒn
thõa nµy nÕu kh«ng ®-îc huy ®éng vµ sö dông kÞp thêi th× cã thÓ g©y ¶nh
h-ëng xÊu ®Õn t×nh tr¹ng l-u th«ng tiÒn tÖ, hµng ho¸ vµ cã thÓ dÉn tíi l¹m
ph¸t.
MÆt kh¸c tÝn dông cßn t¹o ®iÒu kiÖn më réng ho¹t ®éng thanh to¸n kh«ng
dïng tiÒn mÆt. §©y lµ nh©n tè tÝch cùc gi¶m viÖc sö dông tiÒn mÆt trong nÒn
kinh tÕ - bé phËn rÊt khã qu¶n lý vµ l¹i dÔ bÞ t¸c ®éng bëi quy luËt l-u th«ng
tiÒn tÖ.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ë hÇu hÕt c¸c n-íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn
chÝnh s¸ch l·i suÊt tÝn dông lµ mét c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ lµ mét
c«ng cô quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n-íc nã cã thÓ
gióp cho viÖc t¨ng gi¶m l-îng tiÒn cung øng trong l-u th«ng qua ®ã t¹o ra sù
phï hîp gi÷a hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ, t¹o ra sù æn ®Þnh tiÒn tÖ vµ gi¸ c¶.
1.2.3. ph©n lo¹i tÝn dông.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ho¹t ®éng tÝn dông rÊt ®a d¹ng, phong phó. §Ó
thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng tÝn dông, c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i qu¶n lý chÊt
l-îng tÝn dông th«ng qua c¸c ph©n lo¹i tÝn dông, quy ®Þnh quy tr×nh vµ c¸c
tiªu chuÈn qu¶n lý tÝn dông, ph©n tÝch tÝn dông, qu¶n lý c¬ cÊu tµi s¶n nî- tµi
s¶n cã, qu¶n lý rñi ro tÝn dông.
Ph©n lo¹i tÝn dông nh»m gi¸m s¸t vµ kiÓm tra c¸c kho¶n nî hiÖn cã theo c¸c
møc ®é kh¸c nhau, x¸c ®Þnh chÊt l-îng vµ møc ®é rñi ro cña c¸c kho¶n nî, tõ
®ã cã chÕ ®é qu¶n lý thÝch hîp ®èi víi tõng kho¶n cho vay. Cã nhiÒu tiªu
thøc ph©n lo¹i tÝn dông kh¸c nhau nh-: thêi h¹n, môc ®Ých cña kho¶n vay,
thµnh phÇn kinh tÕ, ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o ®èi víi kho¶n vay, tÝnh chÊt cña kho¶n
vay....
Theo thêi h¹n tÝn dông ®-îc chia lµm ba lo¹i sau:
-9-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- TÝn dông ng¾n h¹n: lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n d-íi mét n¨m vµ
th-êng ®-îc sö dông ®Ó bæ sung vèn l-u ®éng cña doanh nghiÖp hay
phôc vô nhu cÇu chi tiªu c¸ nh©n.
- TÝn dông trung h¹n: lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n tõ 1-5 n¨m, môc
®Ých cña tÝn dông trung h¹n th-êng lµ ®Ó mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh, c¶i
tiÕn vµ ®æi míi kü thuËt, më réng vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh nhá cã
thêi gian thu håi vèn nhanh.
- TÝn dông dµi h¹n: lµ lo¹i tÝn dông cã thêi h¹n trªn 5 n¨m nh-ng
kh«ng qu¸ thêi h¹n ho¹t ®éng cßn l¹i theo quy ®Þnh thµnh lËp hoÆc
giÊy phÐp thµnh lËp ®èi víi ph¸p nh©n vµ kh«ng qu¸ 15 n¨m ®èi víi
c¸c dù ¸n phôc vô ®êi sèng. TÝn dông lo¹i nµy th-êng ®-îc sö dông ®Ó
cung cÊp vèn x©y dùng c¬ b¶n (®Çu t- x©y dùng xÝ nghiÖp míi, c«ng
tr×nh thuéc c¬ së h¹ tÇng: ®-êng s¸, cÇu cèng, s©n bay...), c¶i tiÕn vµ
më réng quy m« s¶n xuÊt.
HiÖn nay tÝn dông trung vµ dµi h¹n kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ c¸c kho¶n tÝn
dông cã thêi h¹n trªn mét n¨m mµ nã cßn Èn chøa d-íi rÊt nhiÒu h×nh thøc
kh¸c phæ biÕn nh-:
-Cho vay trùc tiÕp theo dù ¸n: §©y lµ h×nh thøc cÊp tÝn dông dùa trªn
c¬ së dù ¸n ®· ®-îc xem xÐt, kh¼ng ®Þnh tÝnh hiÖu qu¶, tÝnh kh¶ thi. Do
vËy, c«ng viÖc cña ng©n hµng kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ viÖc cho vay mµ
ph¶i qu¸n xuyÕn hµng lo¹t vÊn ®Ò kh¸c nh-: quy tr×nh c«ng nghÖ, s¶n
xuÊt... bëi vËy quyÕt ®Þnh mét kho¶n tÝn dông sÏ rµng buéc ng©n hµng
víi ng-êi vay trong mét sè n¨m, cho nªn cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu mét
c¸ch nghiªm tóc vµ xem xÐt cÈn thËn c¸c rñi ro cã thÓ x¶y ra. H×nh thøc
nµy hiÖn nay kh¸ phæ biÕn trong c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i ViÖt Nam.
-TÝn dông tuÇn hoµn: lµ ph-¬ng thøc cho vay dùa vµo chu kú s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nã ®-îc coi lµ tÝn dông trung vµ dµi h¹n
khi thêi h¹n cña hîp ®ång trªn mét n¨m. TÝn dông tuÇn hoµn cã thÓ
chuyÓn thµnh tÝn dông trung dµi h¹n theo hîp ®ång ®· ký kÕt nÕu ng-êi
vay thÊy cÇn thiÕt v× t×nh tr¹ng tµi chÝnh kh«ng s½n sµng ®Ó thùc hiÖn
tÝn dông tuÇn hoµn.
-TÝn dông thuª mua: §©y lµ h×nh thøc ®Æc biÖt cña tÝn dông trung vµ
dµi h¹n. TÝn dông thuª mua cña ng©n hµng lµ kiÓu tÝn dông trong ®ã
ng©n hµng (bªn cÊp tÝn dông thuª mua) giao cho bªn ®i thuª mua quyÒn
sö dông tµi s¶n thuª mua trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh vµ víi nh÷ng
- 10 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Sau khi hÕt h¹n hîp ®ång, ng-êi thuª mua cã thÓ
mua l¹i tµi s¶n ®· thuª víi gÝa thÊp h¬n gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n hoÆc
tiÕp tôc thuª hoÆc tr¶ l¹i tµi s¶n.
-Cho vay tµi trî theo dù ¸n: Lµ h×nh thøc cho vay mµ ng©n hµng tham
gia vµo viÖc tµi trî dù ¸n lín cïng víi mét sè ng-êi cho vay kh¸c, ng-êi
b¶o trî vµ chñ ®Çu t-. Trong ®ã tµi trî dù ¸n cã thÓ ®-îc hiÓu lµ viÖc tµi
trî dù ¸n lín, ng-êi cho vay chñ yÕu coi c¸c kho¶n thu nhËp vµ lîi
nhuËn tõ dù ¸n nh- lµ nguån thu ®Ó thanh to¸n nî vµ phÇn tµi s¶n cã cña
dù ¸n nh- lµ mét kho¶n thÕ chÊp cho kho¶n vay. Tµi trî theo dù ¸n cña
c¸c ng©n hµng lín th-êng cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ngµnh dÇu löa, khai
kho¸ng, c¸c dù ¸n c¬ së h¹ tÇng quy m« lín vµ nh÷ng giao dÞch mua
b¸n tµu biÓn, m¸y bay. ViÖc tµi trî theo dù ¸n rÊt phæ biÕn ë c¸c ng©n
hµng th-¬ng m¹i lín trªn thÕ giíi, cßn ë ViÖt Nam ch-a ®-îc c¸c ng©n
hµng th-¬ng m¹i tiÕn hµnh. H×nh thøc tµi trî BOT cho mét sè dù ¸n ®Çu
t- vµo c¬ së h¹ tÇng ®· ®-îc thùc hiÖn ë n-íc ta nh-ng ®Òu do c¸c c«ng
ty tµi chÝnh lín n-íc ngoµi tiÕn hµnh.
-Cho vay ®ång tµi trî: Lµ mét kho¶n cho vay do nhiÒu ng©n hµng
cïng tham gia tµi trî. ViÖc nµy th-êng ®-îc thùc hiÖn khi mét ng©n
hµng ®øng ®Çu (ng©n hµng ®Çu mèi) ®øng ra tËp hîp mét nhãm ng©n
hµng thµnh viªn, mçi thµnh viªn trong nhãm sÏ ký hîp ®ång víi bªn vay
nî d-íi d¹ng mét chøng tõ vay nî. H×nh thøc nµy th-êng ®-îc ¸p dông
®èi víi c¸c dù ¸n lín mµ mét ng©n hµng kh«ng thÓ ®¸p øng ®-îc hoÆc
kh«ng muèn m¹o hiÓm bá qu¸ nhiÒu tiÒn vµo mét dù ¸n lín.
2 tÝn dông trung vµ dµi h¹n.
2.1 kh¸i niÖm, ®Æc diÓm.
TÝn dông trung vµ dµi h¹n lµ mét bé phËn cña tÝn dông ng©n hµng ®-îc
ph©n theo thêi gian. TÝn dông trung dµi h¹n lµ nh÷ng kho¶n cho vay cã thêi
h¹n trªn mét n¨m vµ kh«ng qu¸ thêi gian khÊu hao cña tµi s¶n h×nh thµnh
tõ vèn vay, kh«ng qu¸ thêi gian ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ vay vèn. Tuú theo
tõng quèc gia quy ®Þnh cô thÓ vÒ thêi h¹n cña tÝn dông trung dµi h¹n cã thÓ
kh¸c nhau, tÝn dông dµi h¹n cã thÓ cã thêi h¹n trªn 3 n¨m, 5 n¨m hoÆc h¬n
n÷a. ë ViÖt Nam, mét kho¶n cho vay ®-îc coi lµ trung h¹n nÕu cã thêi h¹n
tõ mét ®Õn n¨m n¨m vµ nh÷ng kho¶n cho vay cã thêi h¹n trªn n¨m n¨m
®-îc coi lµ dµi h¹n.
- 11 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
TÝn dông trung dµi h¹n cña ng©n hµng th-êng cã c¸c ®Æc ®iÓm sau:
- Rñi ro lín.
NÒn kinh tÕ lu«n chøa ®ùng nh÷ng rñi ro kh«ng thÓ l-êng tr-íc.
Nh÷ng biÕn ®éng ®ã cã thÓ tèt nh-ng còng cã thÓ xÊu. Do ®ã, mét
kho¶n tÝn dông trung dµi h¹n lu«n cã rñi ro tiÒm Èn cao, cao h¬n c¸c
kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n.
- L·i suÊt cao.
Do cã nhiÒu rñi ro h¬n do ®ã phÇn bï cho rñi ro còng ph¶i cao h¬n, tøc
lµ l·i suÊt cao h¬n.
- Môc ®Ých cho cña tÝn dông trung dµi h¹n lµ ®Ó ®Çu t- më réng d©y
chuyÒn s¶n xuÊt, mua s¾m trang thiÕt bÞ, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, ®æi
míi d©y chuyÒn s¶n xuÊt....tøc lµ ®Çu t- vµo nh÷ng dù ¸n cã thêi gian
thu håi dµi, gi¸ trÞ lín.
3.3.
Ph©n lo¹i.
Tuú theo tõng tiªu thøc mµ ta sÏ ph©n thµnh c¸c lo¹i kh¸c nhau.
Theo thµnh phÇn kinh tÕ gåm:
- TÝn dông trung dµi h¹n ®èi vêi thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh bao gåm:
c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc, c¸c hîp t¸c x·.
- TÝn dông trung dµi h¹n ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh bao
gåm:c¸c doanh nghiÖp t- nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty
liªn doanh, c«ng ty 100% vèn n-íc ngoµi...
Theo ngµnh nghÒ kinh tÕ:
- C«ng nghiÖp
- Th-¬ng nghiÖp
- X©y dùng
- Giao th«ng
- C¸c ngµnh kh¸c.
Theo môc ®Ých sö dông:
TÝn dông trung dµi h¹n phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ho¹t ®éng
tiªu dïng.
- 12 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Theo tÝnh chÊt ®¶m b¶o gåm : tÝn dông trung dµi h¹n cã ®¶m b¶o vµ
kh«ng cã ®¶m b¶o.
Theo môc ®Ých sö dông: tÝn dông phôc vô môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh
vµ phi s¶n xuÊt kinh doanh.
2.3. Vai trß cña tÝn dông trung dµi h¹n trong nÒn kinh
tÕ.
2.3.1. TÝn dông trung dµi h¹n ®¶m b¶o ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu
s©u, thóc ®Èy sù chuyÓn dÞch kinh tÕ theo h-íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸.
§©y lµ vai trß lín nhÊt cña tÝn dông trung vµ dµi h¹n. NÒn kinh tÕ cµng
ph¸t triÓn, hµng ho¸ ®-îc s¶n xuÊt ngµy cµng nhiÒu th× nhu cÇu cña con
ng-êi còng kh«ng ngõng ®-îc n©ng cao. Mét doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ
ph¸t triÓn th× ph¶i biÕt n¾m b¾t vµ tho¶ m·n nhu cÇu lu«n thay ®æi vµ n©ng
cao ®ã, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ doanh nghiÖp còng ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi,
n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm, ®-a ra nh÷ng lo¹i s¶n phÈm míi vµ muèn
lµm ®-îc ®iÒu ®ã doanh nghiÖp ph¶i cã vèn. Nguån vèn ng¾n h¹n sÏ chØ ®¸p
øng ®-îc nhu cÇu vèn t¹m thêi trong ng¾n h¹n ®Ó tµi trî cho tµi s¶n l-u
®éng chø kh«ng thÓ gióp doanh nghiÖp trong viÖc mua s¾m d©y chuyÒn s¶n
xuÊt míi, hiÖn ®¹i hay ®æi míi d©y chuyÒn s¶n xuÊt, më réng quy m« s¶n
xuÊt ®Ó ®¸p øng víi nhu cÇu thay ®æi cña x· héi. §Ó lµm ®-îc ®iÒu ®ã doanh
nghiÖp cÇn cã nhiÒu vèn vµ viÖc thu håi vèn ph¶i kÐo dµi trong nhiÒu n¨m vµ
lo¹i vèn cã thÓ gióp doanh nghiÖp trong viÖc nµy chÝnh lµ vèn trung dµi h¹n.
Cã nhiÒu c¸ch ®Ó tµi trî dµi h¹n cho doanh nghiÖp nh- ph¸t hµnh cæ phiÕu,
tr¸i phiÕu, tù tÝch luü....nh-ng phæ biÕn nhÊt ë ViÖt Nam hiÖn nay vÉn lµ vay
vèn th«ng qua c¸c trung gian tµi chÝnh, vµ vèn ng©n hµng chÝnh lµ lèi tho¸t
lín nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp.
§Ó tõ mét n-íc n«ng nghiÖp l¹c hËu cã nÒn s¶n xuÊt nhá manh món cã
xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp trë thµnh mét n-íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn chóng ta
cÇn ph¶i tiÕn hµnh mét sù nghiÖp cña toµn d©n-sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i hãa. Néi dung cña giai ®o¹n ®Çu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸
hiÖn ®¹i ho¸ lµ tËp trung vèn ®Çu t- x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kü
thuËt, ®æi míi vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ m¸y mãc ®Ó t¹o ra sù chuyÓn
dÞch trong nÒn kinh tÕ, ph¸t triÓn s¶n xuÊt theo c¶ nhiÒu réng vµ chiÒu s©u...
Nh- vËy trong trong ®iÒu kiÖn thÞ tr-êng vèn dµi h¹n nhÊt lµ thÞ tr-êng
chøng kho¸n ch-a ph¸t triÓn nh- hiÖn nay th× tÝn dông trung dµi h¹n cña
- 13 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ng©n hµng th-¬ng m¹i ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong giai ®o¹n ®Çu cña sù
nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸.
2.3.2. TÝn dông trung dµi h¹n gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ.
TÝn dông trung dµi h¹n th«ng qua huy ®éng vµ cho vay theo dù ¸n cã ®Þnh
h-íng vai trß rÊt lín trong viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ theo h-íng
c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ lµm cho nÒn kinh tÕ t¨ng tr-ëng m¹nh ®¹t hiÖu
qu¶ cao, lµm cho thu nhËp cña ng-êi lao ®éng t¨ng nhanh, tõ ®ã ng©n hµng
më réng ®-îc quy m« c¶ vÒ ho¹t ®éng ®Çu vµo vµ ®Çu ra, gi¶m ®-îc rñi ro
trong kinh doanh.
2.3.3. TÝn dông trung dµi h¹n t¹o thÞ tr-êng cho tÝn dông ng¾n h¹n ph¸t
triÓn.
Nguån vèn tÝn dông trung dµi h¹n sÏ ®-îc c¸c doanh nghiÖp ®Çu t- vµo
tµi s¶n cè ®Þnh: m¸y mãc thiÕt bÞ, x©y dùng c¬ b¶n...Khi ®ã doanh nghiÖp sÏ
cÇn nhiÒu vèn l-u ®éng h¬n ®Ó ho¹t ®éng vµ ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ tÝn dông
trung dµi h¹n ®· t¹o thÞ tr-êng cho tÝn dông ng¾n h¹n.
2.3.4.TÝn dông trung dµi h¹n cung øng vèn cho c¸c doanh nghiÖp cã
tiÒm n¨ng më réng ph¸t triÓn nh-ng thiÕu vèn.
§èi víi doanh nghiÖp, tÝn dông trung dµi h¹n thùc sù lµ mét cøu c¸nh khi
doanh nghiÖp cã tiÒm n¨ng më réng ph¸t triÓn mµ kh«ng cã ®ñ vèn. Riªng
víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc, tÝn dông trung dµi h¹n cña ng©n hµng
th-¬ng m¹i lµ mét h×nh thøc ®Ó chuyÓn tõ ho¹t ®éng tõ c¬ chÕ bao cÊp sang
c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh, thùc sù cã quyÒn tù chñ. Kh¸c víi h×nh thøc
tµi trî tõ ng©n s¸ch nhµ n-íc, giê ®©y c¸c doanh nghiÖp sÏ ph¶i tù chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ ®ång vèn vay, thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp khai th¸c ®ång vèn mét
c¸ch hiÖu qu¶ ®Ó cã thÓ tr¶ c¶ gèc vµ l·i cho ng©n hµng vµ cã lîi nhuËn.
2.4. c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ tÝn dông trung dµi h¹n t¹i
ng©n hµng th-¬ng m¹i.
2.4.1. L·i suÊt cho vay.
L·i suÊt cho vay biÓu hiÖn gi¸ c¶ kho¶n tiÒn mµ ng-êi cho vay ®ßi hái
khi t¹m thêi trao quyÒn sö dông kho¶n tiÒn cña m×nh cho ng-êi kh¸c.
Ng-êi ®i vay coi l·i suÊt nh- lµ chi phÝ ph¶i tr¶ cho nhu cÇu sö dông tiÒn
t¹m thêi cña ng-êi kh¸c. B¶n th©n l·i suÊt chøa ®ùng mét m©u thuÉn: ng-êi
cho vay muèn cã l·i suÊt cao trong khi ng-êi ®i vay l¹i muèn cã l·i suÊt
thÊp. Do ®ã, còng nh- gi¸ c¶ cña nh÷ng lo¹i hµng ho¸ th«ng th-êng kh¸c
- 14 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
l·i suÊt chñ yÕu do quan hÖ cung cÇu vÒ vèn quyÕt ®Þnh. Bªn c¹nh ®ã, l·i
suÊt cßn phô thuéc vµo møc ®é rñi ro, sè l-îng, thêi h¹n vèn vay vµ t×nh
h×nh kinh tÕ.
Do ®Æc ®iÓm cña nh÷ng kho¶n vay trung dµi h¹n lµ thêi h¹n dµi nªn no
chøa ®ùng nhiÒu rñi ro h¬n nh÷ng kho¶n cho vay ng¾n h¹n. V× thÕ ®Ó gi¶m
rñi vÒ thay ®æi l·i suÊt cho c¶ ng©n hµng vµ kh¸ch hµng th× ng©n hµng
th-êng ¸p dông l·i suÊt th¶ næi ®èi víi c¸c kho¶n cho vay trung vµ dµi h¹n.
ë ViÖt Nam, møc l·i suÊt cßn phô thuéc vµo l·i suÊt c¬ b¶n do ng©n hµng
nhµ n-íc c«ng bè.
2.4.2. H¹n møc tÝn dông.
L-îng vèn vay mµ ng©n hµng th-¬ng m¹i cã thÓ cÊp cho kh¸ch hµng cña
m×nh cßn phô thuéc vµo h¹n møc tÝn dông ®-îc ng©n hµng nhµ n-íc cÊp vµ
mét sè giíi h¹n kh¸c.
Theo kho¶n 1 ®iÒu 79 trong luËt c¸c tæ chøc tÝn dông : Tæng d- nî cho
vay ®èi víi mét kh¸ch hµng kh«ng ®-îc v-ît qu¸ 15% vèn tù cã cña tæ
chøc tÝn dông, trõ tr-êng hîp ®èi víi c¸c kho¶n cho vay tõ c¸c nguån uû
th¸c cña chÝnh phñ, cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n hoÆc trong tr-êng hîp kh¸ch
hµng vay lµ tæ chøc tÝn dông kh¸c. Tr-êng hîp nhu cÇu vèn cña kh¸ch hµng
v-ît qu¸ 15% vèn tù cã cña c¸c tæ chøu tÝn dông th× tæ chøc tÝn dông ®-îc
phÐp cho vay hîp vèn theo quy ®Þnh cña thèng ®èc ng©n hµng nhµ n-íc.
2.4.3.ThÕ chÊp cho kho¶n vay.
ThÕ chÊp tµi s¶n ®Ó vay vèn ng©n hµng lµ viÖc bªn vay vèn dïng tµi s¶n
thuéc së h÷u cña m×nh ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî ®èi víi bªn
cho vay.
Do ®Æc ®iÓm cho vay trung dµi h¹n lµ thêi gian vay vèn dµi v× vËy yªu cÇu
®Çu tiªn ®èi víi tµi s¶n thÕ chÊp lµ tuæi thä cña tµi s¶n ph¶i lín h¬n thêi
gian vay vèn. Yªu cÇu thø hai ®èi víi tµi s¶n thÕ chÊp lµ ph¶i cã kh¶ n¨ng
chuyÓn nh-îng mua b¸n dÔ dµng tøc lµ chi phÝ chuyÓn nh-îng kh«ng qu¸
lín. Ng©n hµng c¨n cø vµo gÝa trÞ tµi s¶n ®Ó x¸c ®Þnh sè tiÒn cho vay nh-ng
sè tiÒn cho vay tèi ®a chØ b»ng 70% - 80% gÝa trÞ tµi s¶n thÕ chÊp.
- 15 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2.4.4. Nguån vèn cho vay trung vµ dµi h¹n.
-Nguån thø nhÊt h×nh thµnh nguån vèn cho vay trung dµi h¹n lµ vèn tù
cã cña ng©n hµng do gãp vèn hoÆc do tÝch luü trong qu¸ tr×nh kinh
doanh.
-Nguån thø hai lµ nguån huy ®éng tõ d©n c- d-íi h×nh thøc ph¸t hµnh
c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n, hoÆc huy ®éng tiÒn göi dµi h¹n ®©y lµ nguån
vèn chÝnh cña tÝn dông trung dµi h¹n.
-Nguån thø ba lµ phÇn ®-îc trÝch ra tõ nguån huy ®éng ng¾n h¹n hiÖn
nay tû lÖ ®-îc phÐp trÝch tõ nguån huy ®éng ng¾n h¹n ®Ó cho vay trung
dµi h¹n lµ 25% tuy nhiªn viÖc nµy còng cã nh÷ng rñi ro nhÊt ®Þnh.
-Nguån thø t- lµ nguån vay tõ ng©n hµng nhµ n-íc vµ c¸c tæ chøc tÝn
dông kh¸c.
-Nguån thø n¨m lµ nguån vay nî n-íc ngoµivµ nguån vèn uû th¸c cña
c¸c tæ chøc. §©y lµ h×nh thøc ®-îc c¸c ng©n hµng trªn thÕ giíi sö dông
th-êng xuyªn víi sè l-îng lín.
2.5. Nguyªn t¾c, ®iÒu kiÖn cho vay trung dµi h¹n ë ViÖt
Nam.
Nguyªn t¾c cña tÝn dông trung dµi h¹n lµ:
-
Vèn vay ph¶i ®-îc sö dông ®óng môc ®Ých, cã hiÖu qu¶ vµ cã tµi s¶n
®¶m b¶o cho kho¶n vay.
- Quan hÖ tÝn dông ®-îc thùc hiÖn trªn c¬ së tho¶ thuËn gi÷a bªn cho vay
vµ bªn ®i vay theo chÕ ®é hîp ®ång kinh tÕ, trong khu«n khæ ph¸p luËt
vµ ®óng thÓ lÖ tÝn dông trung dµi h¹n.
- Vèn vay ph¶i ®-îc hoµn tr¶ ®Çy ®ñ c¶ gèc vµ l·i ®óng kú h¹n tho¶ thuËn
trong hîp ®ång tÝn dông.
§iÒu kiÖn cho vay trung dµi h¹n ë ViÖt Nam.
- Bªn vay ph¶i cã t- c¸ch ph¸p nh©n hoÆc lµ c¸ nh©n cã ®ñ n¨ng lùc hµnh
vi vµ n¨ng lùc ph¸p luËt, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ dÞch vô theo
®óng ngµnh nghÒ ghi trong gi¸y phÐp kinh doanh hoÆc giÊy kinh doanh
vµ quy ®Þnh cña ph¸p luËt
- S¶n xuÊt kinh doanh ph¶i cã l·i.
- 16 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè hoÆc b¶o l·nh cña ng-êi thø ba theo quy
chÕ thÕ chÊp cÇm cè, b¶o l·nh cña thèng ®èc ng©n hµng nhµ n-íc ViÖt
Nam.
- Tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ qu¶n lý tµi chÝnh theo ®óng ph¸p luËt vÒ kÕ
to¸n thèng kª vµ ®iÒu lÖ cña tæ chøc tÝn dông.
- ChÊp nhËn vµ tu©n thñ ®iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t-, x©y dùng cña nhµ n-íc,
quy dÞnh cña thÓ lÖ cho vay trung vµ dµi h¹n.
- §èi víi ph¸p nh©n, ngoµi nh÷ng ®iÒu kiÖn trªn cßn ph¶i cã thêi gian
ho¹t ®éng cßn l¹i theo quyÕt ®Þnh thµnh lËp hoÆc giÊy phÐp thµnh lËp
phï hîp víi thêi h¹n cho vay trung vµ dµi h¹n.
- Ph¶i cã vèn tù cã ®Çu t- cho dù ¸n theo møc cô thÓ do gi¸m ®èc tæ chøc
tÝn dông quy ®Þnh theo c¸c ®èi t-îng cña dù ¸n.
Ng©n hµng yªu cÇu chñ ®Çu t- ph¶i cã vèn tù cã tham gia vµo dù ¸n ®Ó
kh¼ng ®Þnh kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña chñ dù ¸n, ®Ó t¨ng c-êng tr¸ch nhiÖm,
rµng buéc chñ ®Çu t- ®èi víi dù ¸n vµ gi¶m rñi ro cña ng©n hµng. Vèn tù cã
cña chñ ®Çu t- tham gia vao dù ¸n cµng cao cµng tèt.
3. quy m«, chÊt l-îng tÝn dông trung dµi h¹n.
3.1. kh¸i niÖm.
ChÊt l-îng tÝn dông trung dµi h¹n lµ chÊt l-îng tÝn dông cña c¸c kho¶n
cho vay cã thêi h¹n trªn mét n¨m. C¸c mãn vay cña ng©n hµng ®-îc coi lµ
cã chÊt l-îng khi vèn vay ®-îc kh¸ch hµng ®-a vµo sö dông ®óng môc
®Ých, cã hiÖu qu¶, t¹o ra sè tiÒn lãn h¬n, th«ng qua ®ã ng©n hµng thu håi
®-îc gèc vµ l·i, cßn doanh nghiÖp võa tr¶ ®-îc nî võa bï ®¾p ®-îc chi phÝ
vµ cã lîi nhuËn. XÐt vÒ tæng thÓ th× ng©n hµng võa t¹o ra ®-îc hiÖu qu¶ kinh
tÕ võa t¹o r a ®-îc hiÖu qu¶ x· héi.
3.2.C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l-îng tÝn dông trung dµi
h¹n.
-ChØ tiªu lîi nhuËn.
Lîi nhuËn tõ tÝn dông trung dµi h¹n
Tû lÖ sinh lîi trung dµi h¹n = ---------------------------------------------- 17 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Tæng d- nî trung dµi h¹n
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lîi cña tÝn dông trung dµi h¹n. Mét
kho¶n tÝn dông dï ng¾n h¹n hay dµi h¹n kh«ng thÓ xem lµ cã chÊt l-îng cao
nÕu nã kh«ng ®em l¹i lîi nhuËn cho ng©n hµng. §èi víi c¸c ng©n hµng quèc
doanh nhÊt lµ ng©n hµng ®Çu t- vµ ph¸t triÓn th× lîi nhuËn kh«ng ph¶i lµ môc
®Ých quan träng nhÊt mµ c¸i ®Ých mµ ng©n hµng nh¾m ®Õn lµ viÖc thùc hiÖn
c¸c chñ tr-¬ng chÝnh s¸ch cña nhµ n-íc. Nh-ng ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ
ng©n hµng kh«ng quan t©m ®Õn lîi nhuËn.
Lîi nhuËn tõ tÝn dông trung dµi h¹n
Tû lÖ lîi nhuËn trung dµi h¹n = --------------------------------------------Tæng lîi nhuËn cho vay
ChØ tiªu nµy cho thÊy râ h¬n vÞ trÝ cña tÝn dông trung dµi h¹n trong ho¹t
®éng cña ng©n hµng. ChØ tiªu nµy cã thÓ sö dông ®Ó so s¸nh víi chØ tiªu dnî trung dµi h¹n vµ chØ tiªu sö dông vèn trung dµi h¹n ®Ó ®-a ra kÕt luËn vÒ
hiÖu qu¶ cña viÖc cho vay c¸c mãn vay cã thêi h¹n trªn mét n¨m.
-ChØ tiªu vßng quay cña vèn.
Thu nî tÝn dông trung dµi h¹n
Vßng quay vèn tÝn dông T-DH = --- ------------------------------------------D- nî tÝn dông trung dµi h¹n b×nh qu©n
ChØ tiªu nµy cho ta thÊy ng©n hµng thu nî theo kÕ ho¹ch trong hîp ®ång
tÝn dông ®-îc bao nhiªu ®Ó cã thÓ cho vay dù ¸n míi. Vßng quay vèn cµng
lín chøng tá ng©n hµng cµng thu ®-îc nhiÒu nî vµ chøng tá r»ng nguån vèn
trung dµi h¹n cña ng©n hµng ®-îc sö dông cã hiÖu qu¶.
-ChØ tiªu nî qu¸ h¹n.
Nî qu¸ h¹n trung dµi h¹n
Tû lÖ nî qu¸ h¹n T-DH = ------------------------------------ 18 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
D- nî tÝn dông trung dµi h¹n
§Õn kú tr¶ nî vµ l·i tiÒn vay, nÕu bªn vay kh«ng ®ñ tiÒn tr¶ vµ kh«ng
®-îc gi·n nî th× ng©n hµng sÏ chuyÓn sè nî ®ã sang nî qu¸ h¹n. Nî qu¸ h¹n
kh«ng bao giê lµ ®iÒu mong muèn cña ng©n hµng vµ c¸c ng©n hµng lu«n cè
g¾ng gi¶m møc nî qu¸ h¹n xuèng cµng thÊp cµng tèt.
ChØ tiªu nµy l¹i ®-îc chia thµnh hai chØ tiªu nhá ®ã lµ:
Nî qu¸ h¹n tõ 6- 12 th¸ng
Tû lÖ nî qu¸ h¹n khª ®äng = --------------------------------D- nî tÝn dông
Nî qu¸ h¹n trªn mét n¨m
Tû lÖ nî qu¸ h¹n khã ®ßi = -----------------------------------D- nî tÝn dông
NÕu c¸c tû lÖ nµy cao cã nghÜa lµ ng©n hµng kh«ng nh÷ng ph¶i g¸nh chÞu
rñi ro tÝn dông cao mµ ng©n hµng cßn cã thÓ cã nguy c¬ mÊt kh¶ n¨ng thanh
to¸n. ViÖc ®ßi nî ®èi víi nh÷ng kho¶n vay nµy lµ hÕt søc khã kh¨n vµ tæn
thÊt lµ ®iÒu rÊt cã thÓ x¶y ra. Khi ®ã c¸c chØ tiªu kh¸c ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l-îng
tÝn dông trung dµi h¹n sÏ trë nªn v« nghÜa.
ViÖc ng©n hµng ph©n lo¹i nî qu¸ h¹n theo thêi gian 90, 180, 360, trªn 360
ngµy cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc qu¶n lý chÊt l-îng tÝn dông vµ ®¸nh
gi¸ ®Ó x¸c lËp dù phßng mÊt vèn.
-ChØ tiªu sö dông vèn
Vèn sö dông
Møc ®é sö dông vèn = -------------------- x 100%
Vèn huy ®éng
ChØ tiªu nµy cho phÐp ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña ng©n hµng. ChØ tiªu
nµy cµng lín chøng tá ng©n hµng cµng sö dông ®-îc nhiÒu vèn huy ®éng
®-îc.
-ChØ tiªu d- nî.
D- nî tÝn dông trung dµi h¹n
- 19 -
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Tû lÖ d- nî trung dµi h¹n = -----------------------------------------D- nî tÝn dông
ChØ tiªu nµy cho biÕt tû lÖ d- nî tÝn dông trung dµi h¹n trong tæng d- nî tÝn
dông. Tû lÖ nµy lín chøng tá c¸c mãn vay trung dµi h¹n nhiÒu cßn ng-îc l¹i
th× chøng tá ng©n hµng ®· thiªn qu¸ nhiÒu vÒ c¸c mãn vay ng¾n h¹n.
Nh×n chung, khi ®¸nh gi¸ chÊt l-îng tÝn dông trung dµi h¹n ta kh«ng thÓ
c¨n cø vµo mét chØ tiªu cô thÓ mµ ph¶i sö dông tæng hîp mét hÖ thèng c¸c
chØ tiªu ®Ó ®-a ra quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c. ë ®©y, c¸c chØ tiªu ®Þnh l-îng kh«ng
ph¶i lóc nµo còng lµ chØ tiªu hµng ®Çu mµ ®«i khi c¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh, c¸c
chØ tiªu vÒ mÆt x· héi l¹i ®-îc coi träng h¬n trong mét sè tr-êng hîp.
3.3. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn quy m« vµ chÊt l-îng
tÝn dông trung dµi h¹n.
3.3.1 C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn quy m«.
Nguån vèn cho vay trung vµ dµi h¹n.
- Nguån thø nhÊt h×nh thµnh nguån vèn cho vay trung dµi h¹n lµ vèn tù
cã cña ng©n hµng do gãp vèn hoÆc do tÝch luü trong qu¸ tr×nh kinh
doanh.
- Nguån thø hai lµ nguån huy ®éng tõ d©n c- d-íi h×nh thøc ph¸t hµnh
c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n, hoÆc huy ®éng tiÒn göi dµi h¹n nguån
nµy.
- Nguån thø ba lµ phÇn ®-îc trÝch ra tõ nguån huy ®éng ng¾n h¹n hiÖn
nay tû lÖ ®-îc phÐp trÝch tõ nguån huy ®éng ng¾n h¹n ®Ó cho vay
trung dµI h¹n lµ 25% tuy nhiªn viÖc nµy còng cã nh÷ng rñi ro nhÊt
®Þnh.
- Nguån thø t- lµ nguån vay tõ ng©n hµng nhµ n-íc vµ c¸c tæ chøc tÝn
dông kh¸c.
- Nguån thø n¨m lµ nguån vay nî n-íc ngoµi vµ nguån vèn uû th¸c
cña c¸c tæ chøc. §©y lµ h×nh thøc ®-îc c¸c ng©n hµng trªn thÕ giíi
sö dông th-êng xuyªn víi sè l-îng lín.
Ng©n hµng cã nguån vèn trung dµi h¹n cµng lín th× cµng cã ®iÒu kiÖn ®Ó
më réng quy m« tÝn dông trung dµi h¹n vµ ng-îc l¹i
- 20 -