Tài liệu Một số giải pháp nhằm mở rộng tài khoản cá nhân tại sở giao dịch i ngân hàng ngoại thương việt nam

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi Më §Çu Kh«ng ngõng ®æi míi, ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn dÞch vô thanh to¸n trung gian cña ng©n hµng lu«n lµ yªu cÇu cÇn thiÕt, kh¸ch quan trong nÒn kinh tÕ – x· héi nãi chung vµ cña c¸c tæ chøc tÝn dông nãi riªng. §Ó ph¸t triÓn vµ më réng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, tõng b-íc phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, cã sù qu¶n lý cña nhµ n-íc, QuyÕt ®Þnh sè 22/Q§-NH1, ngµy 21/2/1994 vµ th«ng t- 08/TT-NH2 ngµy 2/6/1994 vÒ thÓ lÖ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cña thèng ®èc ng©n hµng nhµ n-íc ®· ®-îc ban hµnh. Trong ®ã cã chñ tr-¬ng ph¸t triÓn tµi kho¶n c¸ nh©n, më réng dÞch vô thanh to¸n trong d©n c-. §©y lµ mét b-íc ngoÆt trong thiÕt chÕ tæ chøc thanh to¸n cña hÖ thèng ng©n hµng ®èi víi khu vùc d©n c-, ®¸nh dÊu tiÕn tr×nh vËn ®éng vµ thÝch øng míi cña c«ng t¸c thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi. Ph¸t triÓn tµi kho¶n c¸ nh©n vµ më réng thanh to¸n qua ng©n hµng lµ mét chñ tr-¬ng lín cña Ng©n hµng nhµ n-íc. Nã gióp chuyÓn dÞch c¬ cÊu tæng ph-¬ng tiÖn thanh to¸n theo h×nh chãp lËt ng-îc nh- cña c¸c n-íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi: Líp trªn cïng lµ sè d- tiÒn göi kh«ng kú h¹n, Líp thø hai lµ tiÒn göi cã kú h¹n, Líp thø ba -líp cuèi cïng- lµ tiÒn mÆt chiÕm khèi l-îng gi¸ trÞ nhá; §ång thêi gióp hÖ thèng ng©n hµng huy ®éng ®-îc vèn lín tiÒm tµng,nhµn rçi trong d©n, gi¶i quyÕt bµi to¸n hãc bóa vÒ huy ®éng vèn, t¨ng ®Çu t- vèn vµo nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ giãp phÇn ®¹t môc tiªu : §Çu t- vµo nÒn kinh tÕ tõ 57 tíi 60 tû USD trong thêi kú 2001-2005, Møc t¨ng tr-ëng kinh tÕ ®Êt n-íc ®¹t 7,5% nh- ®· ®Þnh. Tµi kho¶n c¸ nh©n lµ mét s¸ng t¹o lín trong qua tr×nh ph¸t triÓn cña ng©n hµng th-¬ng m¹i, lµ mét gi¶i ph¸p c¬ b¶n, l©u dµi vµ h÷u hiÖu, cã kh¶ n¨ng t¹o ra sù ®ét ph¸ trong ho¹t ®éng thu hót d©n c- ®Õn víi ng©n hµng ngo¹i th-¬ng viÖt nam nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn cã sù c¹nh tranh khèc liÖt gi÷a c¸c ng©n hµng vµ gi÷a ng©n hµng víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng ë viÖt nam trong thßi ®iÓm hiÖn nay. ChÝnh v× vai trß t¹o nÒn t¶ng ,c¬ së cho mäi giao dÞch cña d©n c- cña tµi kho¶n c¸ nh©n, còng nh- vµi trß to lín cña nã ®èi víi sù ph¸t triÓn cña toµn hÖ thèng ng©n hµng viÖt nam, vµ sù tiÕn bé cña x· héi nªn em chän ®Ò tµi : “ Mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng tµi kho¶n c¸ nh©n t¹i së giao dÞch I ng©n hµng ngo¹i th-¬ng viÖt nam ” cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng I I. NH÷NG VÊN §Ò C¥ B¶N VÒ THANH TO¸N QUA NG¢N HµNG 1. LÞCH Sö H×NH THµNH S¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸ ®· s¸ng t¹o ra tiÒn tÖ ,tiÒn tÖ b»ng vµng lµ lo¹i tiÒn ®-îc sö dông phæ biÕn , kh¸ l©u dµi trong lÞch sö ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña loµi ng-êi. trong qu¸ tr×nh ®ã nã ®· tù béc lé ra hai h¹n chÕ c¬ b¶n ®èi víi l-u th«ng hµng ho¸: -Thanh to¸n b»ng vµng nÆng nÒ nªn tæ chøc l-u th«ng tiÒn tÖ kh«ng thuËn tiÖn, kÐm an toµn. -Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ch-a cao, cßn trong t×nh tr¹ng c¸t cø, mçi vïng sö dông mét ®ång tiÒn riªng mÆc dï c¸c ®ång tiÒn ®-îc sö dông ®Òu lµ vµng song chóng kh¸c nhau vÒ h×nh d¹ng, mÉu m·, kÝch th-íc v× vËy khi trao ®æi cÇn thiÕt ph¶i ®æi tr¸c c¸c ®ång tiÒn ®ã víi nhau .Tõ ®ã mét sè thî vµng t¸ch ra lµm nhiÖm vô gi÷ tiÒn vµ ®æi tr¸c tiÒn ®óc cho kh¸ch hµng. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nªn s¶n xuÊt hµng ho¸ ®· lµm cho ng-êi ®æi tr¸c tiÒn ®óc giÇu lªn nhanh chãng, lµm xuÊt hiÖn hai sù kiÖn c¬ b¶n: 1-BiÕn ng-êi ®æi tr¸c tiÒn ®óc thµnh «ng chñ ng©n hµng. kh¸ch hµng göi tiÒn khi mua b¸n hµng ho¸ thay cho viÖc thanh to¸n trùc tiÕp b»ng vµnghä trao cho ®èi t¸cbøc th- chuyÓn nh-îng quyÒn sëh÷u sè vµng mµ ng-êi thî vµng ®ang gi÷ hé.nh- vËy ng-êi thî vµng ban ®Çu chØ nhËn tiÒn göi vµ ®æi tr¸c ®· tiÕn thªm mét b-íc thanh to¸n hé cho kh¸ch hµng. víi ph-¬ng thøc thanh to¸n nµy kh«ng nh÷ng kh¾c phôc ®-îc nh÷ng h¹n chÕ cè h÷u trong thanh to¸n trùc tiÕp b»ng vµng, mµ cßn lµm cho l-u th«ng hµng ho¸ trë nªn thuËn tiÖn, nhanh chãng, tiÕt kiÖm h¬n rÊt nhiÒu. 2-Sù kiÖn thø hai: ng-êi thî vµng tËp trung trong tay rÊt nhiÒu vµng t¹m thêi nhµn rçi, do lµ nh÷ng ng-êi rÊt th«ng minh vµ linh ho¹t nªn hä nhËn ra r»ng lu«n tån t¹i mét l-îng tiÒn kh¸ æn ®Þnh do trªn thùc tÕ kh«ng thÓ x¶y ra tr-êng hîp tÊt c¶ ng-êi göi tiÒn tíi ®ßi tiÒn cïng mét lóc, h¬n n÷a mét sè ng-êi tíi ®ßi tiÒn trong khi mét sè kh¸c l¹i tíi göi tiÒn hai lo¹i nµy triÖt tiªu cho nhau.Ng-êi thî vµng dïng sè tiÒn nµy cho vay mµ vÉn an toµn vµ t¨ng thªm thu nhËp. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 khi ng-êi thî vµng ®ång thêi cung cÊp ®ñ bèn dÞch vô : nhËn tiÒn göi, ®æi tiÒn, thanh to¸n hé, cho vay th× khi ®ã ng©n hµng th-¬ng m¹i ra ®êi- ®¸nh dÊu sù ra ®êi cña mét ®Þnh chÕ tµi chÝnh mµ sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nã vÒ sau sÏ ®ãng vai trß v« cïng quan träng vµ cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi tÊt c¶ c¸c thÓ chÕ kinh tÕ trong t-¬ng lai. NghiÖp vô cña ng©n hµng h×nh thµnh rÊt sím nhÊt vµo thÕ kû XIV , ë nh÷ng thµnh phè thuéc n-íc ý. nh-ng ng©n hµng thùc sù theo quan niÖm ngµy nay tíi thÕ kû XVI míi b¾t ®Çu phæ biÕn ë c¸c n-íc ch©u ©u ng©n hµng tõ kÕ kû XVII tíi nay ®Æc biÖt tõ cuèi thÕ kû 19 cïng víi cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ vµ sù ph¸t triÓn nh- vò b·o vÒ kinh tÕmµ hÖ thèng ng©n hµng ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ, c¸c ng©n hµng ®¸p øng mäi nhu cÇu cña s¶n xuÊt kinh doanh trùc tiÕp ®èi víi doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n th«ng qua thùc hiÖn bèn nghiÖp vô chÝnh : nghiÖp vô nî , nghiÖpvô cã ,thanh to¸n trung gian, c¸c nghiÖp vô riªng cã cña c¸c ng©n hµng. -NghiÖp vô nî: bao gåm tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô t¹o lËp nguång vèn to¹ c¬ së vËt chÊt cho ho¹t ®éng cña ng©n hµng ,chñ yÕu lµ nhËn tiÒn göi tõ c¸c tæ chøc, mäi ng-êi d©n.®Ó huy ®éng ®-îc nhiÒu tiÒn göi ng©n hµng cung cÊp cho ng-êi d©n nhiÒu lùu chän b»ng c¸nh ®-a ra nhiÒu h×nh thøc huy ®éng kh¸c nhau : tµi kho¶n v·ng lai , tµi kho¶n tiÕt kiÖm víi nhiÒu thêi h¹n kh¸c nhau...ngoµi ra ng©n hµng cßn nhËn ®-îc tiÒn göi tõ nh÷ng ng©n hµng kh¸c khi nã nhËn lµm ®¹i lý, chiÕt khÊu th-¬ng phiÕu,hay cho vay cÇm cè kú phiÕu, chøng kho¸n cã gÝa. -NghiÖp vô cã :bao gåmtÊt c¶ c¸c nghiÖp vô sö dông nguån vèn cña ng©n hµng trong ®ã quan träng nhÊt ph¶i kÓ tíi lµ nghiÖp vô cho vay®èi víi doanh nghiÖp vµ cho vay tiªu dïng. tuú theo môc ®Ých sö dông vèn cña kh¸ch hµng mµ ng©n hµng cho vay víi thêi h¹n kh¸c nhau ng¾n- trung -dµi h¹n, d-íi h×nh thøc cho vay cã b¶o ®¶m, kh«ng b¶o ®¶m , cã thÕ chÊp hay kh«ng cã thÕ chÊp, cho vay trªn c¬ së chiÕt khÊu th-¬ng phiÕu,chøng kho¸n,giÊy tê cã gi¸. Ngoµi ra ng©n hµng cßn sö dông nguån vèn cña m×nh ®Ó ®Çu t- chøng kho¸n. -NghiÖp vô trung gian thanh to¸n: bao gåm tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng d¹ng vÒ cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng -NghiÖp vô riªng cã cña c¸c ng©n hµng 2. Vai trß cña thanh to¸n qua ng©n hµng Cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, quy m« thanh to¸n qua ng©n hµng ngµy cµng ®-îc më réng ,vai trß trung gian thanh to¸n ngµy cµng ®-îc kh¼ng ®Þnh bëi ng©n hµng lu«n ¸p dông nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc c«ng nghÖ míi vµo ho¹t ®éng thanh to¸n vµ thËt khã t-ëng t-îng ®-îc mét nÒn kinh 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tÕ ph¸t triÓn mµ l¹i kh«ng cã ng©n hµng tham gia víi t- c¸ch lµ trung gian thanh to¸n. Tr-íc khi ng©n hµng xuÊt hiÖn mäi thanh to¸n ®Òu diÔn ra trùc tiÕp gi÷a ng-êi mua vµ ng-êi b¸n b»ng tiÒn, ph-¬ng thøc thanh to¸n nµy cã ng-îc ®iÓm lµ tèn chi phÝ vËn chuyÓn , chi phÝ kho quü, b¶o qu¶n, tèn nhiÒu c«ng søc vµ thêi gian ®ång thêi g©y sù l·ng phÝ do vèn bÞ tån ®äng tr-íc khi thanh to¸n. Ng©n hµng ra ®êi ®¶m nhËn chøc n¨ng qu¶n lý, thanh to¸n hé cho c¶ hai bªn mua vµ b¸n, khi kh¸ch hµng thiÕu vèn ng©n hµng cho vay ®Ó hoµn thµnh nghÜa vô thanh to¸n. Nh- vËy nhê cã ng©n hµng tÊt c¶ nh÷ng khã kh¨n ,bÊt tiÖn trong thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt chuyÓn sang cho ng©n hµng doanh nghiÖp trë nªn tù do h¬n,vèn cña nã ®-îc sö dông hiÖu qu¶ h¬n tõ ®ã giãp phÇn n©ng cao gi¸ trÞ tµi s¶n cña doanh nghiÖp. B»ng viÖc sö dông dÞch vô thanh to¸n qua ng©n hµng , kh¸ch hµng c¸ nh©n kh«ng cßn ph¶i lo l¾ng tíi viÖc thanh to¸n tiÒn ®iÖn n-íc b¶o hiÓm nh©n thä... mçi th¸ng vµ sÏ kh«ng ph¶i thuª xe t¶i, m¸y bay ®Ó chë tiÒn khi muèn mua mét ng«i nhµ lín hoÆc ®i du lÞch ,ký kÕt hîp ®ång ë n-íc ngoµi... thanh to¸n kh«ng dïng tiªn mÆt t¹o kh¶ n¨ng bï trõ nî nÇn gi÷a c¸c kh¸ch hµng cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng.ViÖc sö dông c¸c c«ng cô thanh to¸n l-îng tiÒn mÆt trong l-u th«ng, tiÕt kiÖm chi phÝ l-u th«ng, ®Èy nhanh tèc ®é chu chuyÓn cña tiÒn tÖ, gióp ng©n hµng trung -¬ng thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, æn ®Þnh gi¸ c¶ thÞ tr-êng,kiÒm chÕ ph¹m ph¸t, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm... Thanh to¸n qua ng©n hµng t¹o ®iÒu kiÖn cho ng©n hµng tËp trung ®-îc nguån vèn nhµn rçi trong x· héi, trªn c¬ së ®ã thùc hiÖn cho vay tho· m·n nhu cÇu vèn cña nÒn kinh tÕ, ®Çu t- vµo nÒn kinh tÕ, thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi... Ho¹t ®éng thanh to¸n cña ng©n hµng tèt ®Ñp , hiÖu qu¶ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ,kinh doanh ®-îc tiÕn hµnh tr«i ch¶y, nhÞp nhµng; ng-îc l¹i, tæ chøc thanh to¸n ¸ch t¾c, yÕu kÐm th× sÏ trùc tiÕp lµm ¸ch t¾c qu¸ tr×nh chu chuyÓn vèn, hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ, g©y ra t×nh tr¹ng nî nÇn d©y d-a, ho¹t ®éng kinh doanh kÐm hiÖu qu¶, suy tho¸i nÒn kinh tÕ. 3. C¸c ph-¬ng thøc thanh to¸n: 3.1. Thanh to¸n b»ng sÐc. §©y lµ h×nh thøc thanh to¸n ra ®êi rÊt sím, ®-îc sö dông ë nhiÒu n-íc vµ trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. Lµ h×nh thøc than to¸n dùa trªn c¬ së chøng tõ lµ sÐc. SÐc lµ lÖnh chi tiÒn cña ng-êi ph¸t hµnh sÐc lËp trªn mÉu in s½n cña ng©n hµng, ra 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 lÖnh cho ng©n hµng trÝch tµi kho¶n tiÒn göi cña m×nh ®Ó tr¶ cho ng-êi thô h-ëng cã tªn trªn sÐc, hoÆc ng-êi cÇm sÐc. SÐc bao gåm nhiÒu h×nh thøc: Gåm rÊt nhiÒu h×nh thøc ,nh-ng t¹i viÖt nam hiÖn nay chØ phæ biÕn sÐc chuyÓn kho¶n ,sÐc b¶o chi vµ sÐc c¸ nh©n . -SÐc chuyÓn kho¶n: lµ sÐc ®Ó thanh to¸n chuyÓn kho¶n qua ng©n hµng, nã ®-îc ph¸t hµnh trùc tiÕp trªn sè d- tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng k× h¹n vµ kh«ng ®-îc ng©n hµng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tr¶. SÐc chuyÓn kho¶n thÓ dïng thanh to¸n gi÷a hai ®¬n vÞ kinh tÕ hoÆc mét bªn lµ ®¬n vÞ kinh tÕ mét bªn lµ c¬ quan ®oµn thÓ x· héi ,d©n c- cã tµi kho¶n trong cïng mét ng©n hµng hoÆc hai ng©n hµng kh¸c nhau nh-ng cã tham gia thanh to¸n bï trõ trùc tiÕp. Thêi gian cã hiÖu lùc cña sÐc chuyÓn kho¶n lµ 15 ngµy kÓ tõ ngµy ph¸t hµnh.nguyªn t¾c h¹ch to¸n sÐc chuyÓn kho¶n lµ ghi nî tr-íc ,ghi cã sau . ViÖc thanh to¸n b»ng sÐc chuyÓn kho¶n ®-îc thùc hiÒn nhanh chãng, thuËn tiÖn nÕu c¸c kh¸ch hµng cïng mét hÖ th«ng ng©n hµng, hoÆc gi÷a hai ng©n hµng cã tham gia thanh to¸n bï trõ, sÐc chuyÓn kho¶n bÞ giíi h¹n trong ph¹m vi hÑp v× thanh to¸n liªn ng©n hµng vµ bï trõ t¹i viÖt nam ch-a ph¸t triÓn . SÐc kh«ng ®-îc phÐp lÊy tiÒn mÆt khi tê sÐc ®· bÞ g¹ch hai ®-êng song song chÐo gãc ë phÝa trªn bªn tr¸ihoÆc ®· ®-îc ghi tõ chuyÓn kho¶n ë mÆt sau tê sÐc. -SÐc b¶o chi: Tê sÐc chuyÓn kho¶n ®-îc ng©n hµng phôc vô ®¬n vÞ ph¸t hµnh ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tr¶ b»ng c¸ch l-u ký sè tiÒn thanh to¸n ghi trªn tê sÐc ®ã vµo mét tµi kho¶n riªng tr-íc khi tê sÐc giao cho ng-êi thô h-ëng ,chÝnh v× vËy kh¶ n¨ng thanh to¸n cña sÐc b¶o chi rÊt cao, rñi ro rÊt thÊp. Ng©n hµng x¸c nhËn dÊu hiÖu b¶o chi cña m×nh b»ng c¸ch ®ãng dÊu b¶o chi vµo mÆt tr-íc cña tê sÐc. SÐc b¶o chi dïng trong thanh to¸n gi÷a nh÷ng kh¸ch hµng cã tµi kho¶n t¹i mét chi nh¸nh, kh¸c chi nh¸nh nh-ng cïng trong mét hÖ thèng ng©n hµng hoÆc cã tham gia thanh to¸n bï trªn ®Þa bµn tØnh thanh phè.Thêi gian hiÖu lùc cña tê sÐc b¶o chi lµ 15 ngµy lµm viÖc kÓ tõ ngµy ng©n hµng b¶o chi sÐc. Trong tr-êng hîp ng-êi ph¸t hµnh sÐc lµm mÊt sÐc ph¶i th«ng b¸o ngay cho ng©n hµng. th«ng b¸o nµy ®-îc coi lµ lÖnh ®×nh chØ thanh to¸n sÐc. -SÐc ®Þnh møc: Sæ sÐc ®Þnh møc l¸ sæ bao gåm nhiÒu tê sÐc ®-îc víi sè tiÒn thanh to¸n ®-îc x¸c ®Þnh tr-íc, ®ång thêi ng-êi ph¸t hµnh sÐc còng chØ ®ù¬c phÐp ph¸t hµnh sÐc trong ph¹m vi sè tiÒn ®ã ng©n hµng b¶o ®¶m kh¶ n¨ng chi tr¶ b»ng c¸ch b¶o chi cho c¶ quyÓn sÐc. -SÐc chuyÓn tiÒn: Lµ lo¹i sÐc do ng©n hµng ph¸t hµnh ®Ó chuyÓn tiÒn theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng, lo¹i nµy cã thÓ rót tiÒn mÆt, chuyÓn tiÒn ®i n¬i kh¸c hoÆc b¶o chi sÐc. sÐc chuyÓn tiÒn lu«n ®øng tªn c¸ nh©n. -SÐc c¸ nh©n: 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Thi hµnh quyÕt ®Þnh Q§22/Q§-NH ngµy 12/2/1994 cña thèng ®èc ng©n hµng nhµ n-íc viÖt nam , kÓ tõ ngµy 24/11/1994 trªn ®Þa bµn thanh phè hµ néi b¾t ®Çu më tµi kho¶n tiÒn giöi cho phÐp ph¸t hµnh sÐc c¸ nh©n ®Ó thanh to¸n tiÒn h¸ng ho¸,dÞch vô vµ c¸c kho¶n thanh to¸n kh¸c ®-îc ph¸t hµnh trªn sè d- tµi kho¶n c¸ nh©n cña kh¸ch hµng. 3.2.Thanh to¸n b»ng UNC. Thanh to¸n b»ng UNC lµ qu¸ tr×nh thanh to¸n trªn c¬ së giÊy UNT lµ nh©n tè trung t©m. UNC lµ lÖnh chi tiÒn cña ng-êi tr¶ tiÒn ®-îc lËp trªn mÉu in s½n thèng nhÊt cña ng©n hµng ,yªu cÇu ng©n hµng trÝch mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña m×nh tr¶ cho ng-êi thô h-ëng cã tµi kho¶n tiÒn göi trong cïng mét ng©n hµng hoÆc kh¸c ng©n hµng. UNC ®-îc dïng phæ biÕn trong c¸c quan hÖ thanh to¸n hµng ho¸ hoÆc phi hµng ho¸ víi h×nh thøc nµy ng-êi tr¶ tiÒn chñ ®éng lËp chøng tõ ®Ó thanh to¸n cho ng-êi thô h-ëng qua ng©n hµng. Trong quan hÖ mua b¸n hµng ng-êi mua hµng ho¸ cã thÓ dïng UNC ®Ó øng tr-íc tiÒn hµng cho ng-êi b¸n ®Ó thanh to¸n ngay sau khi nhËn ®-îc hµng ho¸ hoÆc sau mét thêi gian nµo ®ã v× vËy ®iÒu kiÖn ®Ó thanh to¸n lµ ng-êi b¸n tÝn nhiÖm ng-êi mua vÒ ph-¬ng diÖn thanh to¸n. kh«ng nh÷ng thÕ UNC cßn ®-îc dïng ®Ó chuyÓn tiÒn. 3.3. Thanh toµn b»ng UNT. Lµ h×nh thøc thanh to¸n dùa trªn chøng tõ lµ UNT do ng-êi b¸n ph¸t hµnh vµ nép vµo ng©n hµng ®Ó ®ßi nî bªn mua vÒ nh÷ng hµng ho¸ ®· giao hoÆc nh÷ng dÞch vô ®· cung cÊp theo hîp ®ång. UNT lµ lÖnh ®ßi tiÒn ®-îc lËp trªn mÉu in s½n thèng nhÊt cña ng©n hµng, yªu cÇu ng©n hµng phôc vô m×nh thu hé tiÒn hµng ho¸ , dÞch vô ®· cung cÊp cho ng-êi mua. h×nh thøc thanh to¸n nµy còng dùa trªn c¬ së tin t-ëng gi÷a hai bªn mua vµ b¸n. khi nhËn ®-îc giÊy UNT , ng©n hµng bªn mua ph¶i trÝch tµi kho¶n cña bªn mua ®Ó thanh to¸n trong mét ngµy lµm viÖc, nÕu tµi kho¶n bªn mua kh«ng ®ñ tiÒn ®Ó tr¶ th× bªn mua sÏ ph¶i chÞu mét kho¶n tiÒn ph¹t. 3.4 . Thanh toµn b»ng th- tÝn dông. Th- tÝn dông lµ : “ lµ mét tháa thuËn trong ®ã mét ng©n hµng( ng©n hµng më th- tÝn dông:the issuing bank)theo yªu cÇu cñabªn mua ( ng-êi xin më th- tÝn dông( the applicant for credit )Trong ®ã ng©n hµng më th- tÝn dông cam kÕt tr¶ tiÒn cho bªn b¸n nÕu bªn b¸n thùc hiÖn vµ ®Çy ®ñ nh÷ng quy ®Þnh trong th- tÝn dông” . 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ng-êi mua muèn ®-îc ng©n hµng më th- tÝn dông ®Ó ®i mua hµng th× ph¶i dïng tiÒn cña m×nh hoÆc ®i vay ng©n hµng,l-u ký riªng sè tiÒn ®ã nh»m ®¶m b¶o thanh to¸n cho th- tÝn dông. T¹i viÖt nam sè tiÒn tèi thiÓu ®Ó më th- tÝn dông lµ 10 triÖu ®ång vµ kh«ng ®-îc tÝnh l·i, thêi gian hiÖu lùc thanh to¸n cña th- tÝn dông lµ 3 th¸ng kÓ tõ ngµy ng©n hµng bªn mua ®ång ý më th- tÝn dông. Do ®Æc ®iÓm an toµn vµ chÝnh x¸c cao nªn nã ®-îc dïng kh¸ phæ biÕn trong quan hÖ thanh to¸n quèc tÕ song do h×nh thøc nµy phøc t¹p nªn nã Ýt ®-îc sö dông trong thanh to¸n néi ®Þa . 3.5.Thanh to¸n b»ng thÎ ThÎ thanh to¸n hiÓu mét c¸ch ®¬n gi¶n nhÊt lµ mét lo¹i giÊy tê cã gi¸ ®Æc biÖt ®-îc lµm b»ng chÊt dÎo tæng hîp, ®-îc nhµ ph¸t hµnh Ên ®Þnh gi¸ trÞ,dïng ®Ó tr¶ tiÒn hµng ho¸, dÞch vô hay ®Ó rót tiÒn th«ng qua m¸y ®äc thÎ .ThÎ ra ®êi lÇn ®Çu tiªn vµo n¨n 1949 do «ng Frank Mc Namara, mét doanh nh©n ng-êi Mü s¸ng chÕ mang tªn "Diners Club" ban ®Çu chØ dïng ®Ó tr¶ tiÒn ¨n t¹i 27 nhµ hµng trong hoÆc ven thµnh phè New Yock. §Õn n¨m 1951 doanh thu cña lo¹i thÎ nµy ®¹t h¬n 1 triÖu dollars vµ sè l-îng thÎ ngµy cµng t¨ng lªn, c«ng ty ph¸t hµnh thÎ Diners Club nhanh chãng thu ®-îc l·i. Theo ch©n Diners Club, n¨m 1955 hµng lo¹t thÎ míi ra ®êi nh- Trip Charge, Golden Key, Gourmet Club, Esquire Club, ®Õn 1958 Carte Blanche vµ American Express ra ®êi vµ thèng lÜnh thÞ tr-êng. PhÇn lín c¸c thÎ chØ dµnh cho giíi doanh nh©n, nh-ng sau ®ã c¸c ng©n hµng ®· c¶m nhËn r»ng giíi b×nh d©n míi lµ ®èi t-îng sö dông thÎ chñ yÕu cho t-¬ng lai. Ng©n hµng Mü quèc lµ n¬i ®Çu tiªn ph¸t ®¹t víi lo¹i thÎ Bank Americard vµ nã lµm dËy lªn lµn sãng häc hái sù thµnh c«ng nµy tõ phÝa c¸c ng©n hµng kh¸c. §Õn n¨m 1966, Bank Americard mµ ngµy nay lµ Visa b¾t ®Çu liªn kÕt víi c¸c ng©n hµng ë c¸c tiÓu bang kh¸c. Nh-ng m¹ng l-íi cña Bank Americard ch¼ng mÊy chèc gÆp sù c¹nh tranh khèc liÖt cña Master Charge mµ ngµy nay lµ Master Card. Do ®Æc tÝnh tiÖn lîi, an toµn vµ v¨n minh, thÎ tÝn dông ngµy cµng ®-îc sö dông réng r·i. C¸c c«ng ty vµ ng©n hµng liªn kÕt víi nhau ®Ó khai th¸c lÜnh vùc thu nhiÒu lîi nhuËn nµy vµ ph¸t triÓn nã trªn qui m« toµn cÇu. ë viÖt nam ng©n hµng ®Çu tiªn thùc hiÖn thanh to¸n nghiÖp vô nµy lµ ng©n hµng ngo¹i th-¬ng viÖt nam(VCB) lÇn ®Çu tiªn ,VCB nhËn lµm d¹i lý thanh to¸n thÎ Visa cho ng©n hµng BFCE cña Singapo vµo n¨m 1990 . n¨m1991 cã thªm Mastercard cña tæ chøc tµi chÝnh MBFCS cña Malaysia sau ®ã lµ lo¹i thÎ JCB cña nhËt , Amex cña mü . n¨m 1993,VCB ph¸t hµnh ®-îc Mastercard sö dông tiÒn ®ång trong n-íc , sau ®ã lµ Mastercard còng ®-îc VCB ph¸t hµnh vµo n¨m 1997 . cho ®Õn nay VCB lµ ng©n hµng duy nhÊt ë viÖt nam chÊp nhËn thanh to¸n c¶ 4 lo¹i thÎ tÝn dông quèc tÕ phæ cËp nhÊt thÕ giíi lµ : Visa, Mastercard, Amex vµ JCB. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 II .Ph-¬ng thøc thanh to¸n qua tµi kho¶n c¸ nh©n 1.Kh¸i qu¸t vÒ tµi kho¶n ng©n hµng. a.Tµi kho¶n vµ hÖ thèng tµi kho¶n §Ó ghi chÐp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµo sæ s¸ch kÕ to¸n mét c¸ch cã hÖ thèng th× nhÊt thiÕt ph¶i cã tµi kho¶n kÕ to¸n. mçi tµi kho¶n thùc chÊt lµ mét chi tiªu h¹ch to¸n øng víi néi dung vËt chÊt nhÊt ®Þnh ( thuéc nguån vèn hoÆc sö dông vèn) vµ quan hÖ chÆt chÏ víi hÖ thèng chØ tiªu h¹ch to¸n kh¸c trong mçi ®¬n vÞ kÕ to¸n còng nh- toµn bé hÖ thèng qu¶n lý. B¶ng danh môc c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®-îc h×nh thµnh trªn c¬ së ph©n lo¹i, hÖ thèng ho¸, x¾p sÕp mét c¸ch khoa häc th× ®-îc gäi lµ hÖ thèng kÕ to¸n. Nã chÝnh lµ bé khung hay bé s-ên cña c«ng t¸c kÕ to¸n ng©n hµng. KÓ tõ khi thµnh lËp tíi nay ng©n hµng nhµ n-íc ®· 14 lÇn thay ®æi hÖ thèng kÕ to¸n nh»m lµm cho nã phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ, lÇn thay ®æi gÇn nhÊt cã hiÖu lùc tõ ngµy1/4/1994 theo quyÕt ®Þnh sè 435/Q§ -NHNN 25/12/1998. HÖ thèng kÕ to¸n hiÖn hµnh cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i viÖt nam bao gåm 8 lo¹i tµi kho¶n trong b¶ng tæng kÕt tµi s¶n (tµi kho¶n néi b¶ng) vµ 1 lo¹i- mang sè hiÖu 9- tµi kho¶n ngoµi b¶ng tæng kÕt tµi s¶n (tµi kho¶n ngo¹i b¶ng). lo¹i 1 : ho¹t ®éng ng©n quü loai 2: giao dÞch víi ng©n hµng nhµ n-íc, víi kho b¹c, víic¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. lo¹i 3 : ho¹t ®éng giao sdÞch víi kh¸ch hµng . loai 4 :c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô kh¸c. lo¹i 5 : ph¶n ¸nh ho¹t ®éng thanh to¸n. lo¹i 6 :thanh to¸n néi bé tõng tæ chøc tÝn dôngvµ c¸c kho¶n thanh to¸n kh¸c. lo¹i 7 :vèn vµ tµi s¶n cña c¸c tæ chøc tÝn dông. lo¹i 8 : thu nhËp, chi phÝ vµ kÕt qu¶ kinh doanh. lo¹i 9 : tµi kho¶n ngo¹i b¶ng. C¸c tµi kho¶n ngo¹i b¶ng vµ néi b¶ng ®-îc m· ho¸ theo hÖ sè thËp ph©n nhiÒu cÊp. Tµi kho¶n cÊp I ®-îc m· ho¸ b¨ng hai con sè tõ 10 tíi 99 . mçi tµi kho¶n ®-îc bè trÝ tèi ®a 10 tµi kho¶n cÊp I. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tµi kho¶n cÊp II ®-îc m· ho¸ b»ng 3 con sè, hai con sè ®Çu lµ sè hiÖu tµi kho¶n cÊp I, sè thø hai lµ sè thø tù tµi kho¶n cÊp II trong tµi kho¶n cÊp I, m· hiÖu tõ 1 ®Õn 9. Tµi kho¶n cÊp III ®-îc m· ho¸ b»ng 4 con sè, ba con sè ®Çu lµ sè hiÖu tµi kho¶n cÊp II, sè thø 4 lµ sè thø tù tµi kho¶n cÊp III trong tµi kho¶n cÊp I , m· hiÖu tõ 1 ®Õn 9. Tµi kho¶n cÊp IV ®-îc m· ho¸ b»ng 5 con sè, tµi kho¶n cÊp 5 ®-îc m· ho¸ b»ng 6 con sè c¸ch ghi m· hiÖu tµi kho¶n còng t-¬ng tù nh- tai kho¶n cÊp II vµ cÊp III . Tµi kho¶n cÊp I,II,III lµ nh÷ng tµi kho¶n tæng hîp c¬ b¶n do thèng ®èc ng©n hµng nhµ n-íc quy ®Þnh ®Ó lµm c¬ së h¹ch to¸n vµ b¸o c¸o kÕ to¸n thèng nhÊt trong tÊt c¶ c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i. C¸c tµi kho¶n cÊp IV,V lµ nh÷ng tµi kho¶n tæng hîp bæ xung do t«ngt gi¸m ®èc ( gi¸m ®èc) c¸c ng©n hµngc¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i quy ®Þnh®Ó ®¸p øng nhøng yªu cÇu h¹ch to¸n cña m×nh .Khi më thªm hoÆc ghÝ sè hiÖu vµo tµi kho¶n cÊp IV, ®èi víi nh÷ng tµi kho¶n trong hÖ thèng tµi kho¶n, th«ng ®èc ng©n hµng nhµ n-íc chØ quy ®Þnh ®Õn tµi kho¶n cÊp II kh«ng cã cÊp III ) th× c¸c ®-n vÞ ghi thªm sè 0 vµo bªn ph¶i sè hiÖu tµi kho¶n cÊp II ®Ó ®ñ bèn con sè ( b»ng sè l-îng con sè cu¶ tµi kho¶n cÊp hai kh¸c), sau ®ã míi ghi sè thø tù tµi kho¶n cÊp IV. sè hiÖu tµi kho¶n c©p I sè sèhiÖu hiÖutµi tµikho¶n c©p III kho¶n c©p II 10 Tªn lo¹i vµ tªn tµi kho¶n TiÒn mÆt Lo¹i i : ho¹t ®éng ng©n quü 101 1011 1012 11 TiÒn mÆt t¹i ®¬n vÞ TiÒn mÆt t¹i quü Ng©n phiÕu thanh to¸n Ng©n phiÕu thanh to¸n t¹i ®¬n vÞ 111 1111 1112 30 301 3011 Ng©n phiÕu thanh to¸n t¹i quü Ng©n phiÕu thanh to¸n t¹i ®¬n vÞ h¹ch to¸n b¸o sæ... Lo¹i iii : ho¹t ®éng giao dÞch víi kh¸ch hµng cho vay ng¾n h¹n b»ng ®ång viÖt nam Cho vay ng¾n h¹n Doanh nghiÖp nhµ n-íc Hîp t¸c x· ,doanh nghiÖp nhµ n-íc 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 3012 3013 31 311 3111 3112 3114 36 361 3611 3612 3613 80 801 8011 8012 81 811 8111 8112 89 TiÒn giöivèn chuuªn dïng v.v.... Lo¹i viii: thu nhËp ,chi phÝ , kÕt qu¶ kinh doanh Thu nhËp Thu vÒ ho¹t ®éng kinh doanh Thu l·i cho vay Thu l·i tiÒn giöi Chi phÝ Chi vÒ ho¹t ®éng kinh doanh Tr¶ l·i tiÒn giöi Tr¶ l·i tiÒn vay vv... KÕt qu¶ kinh doanh KÕt qu¶ kinh doanh n¨m nay KÕt qu¶ kinh doanh n¨m tr-íc Lo¹i ix : c¸c tµi kho¶n ngoµi b¶ng tæng kÕt tµi s¶n tiÒn vµ ng©n phiÕu thanh to¸n kh«ng cã gi¸ trÞ l-u hµnh TiÒn kh«ng cã gi¸ trÞ l-u hµnh 981 982 90 901 9011 9012 93 C«ng ty cæ phÇn, c«ng ty THHH viÖt nam. Cho vay trung dµi h¹n b»ng ®ång viÖt nam Cho vay trung dµi h¹n Doanh nghiÖp nhµ n-íc Hîp t¸c x· Hoanh nghiÖp t- nh©n TiÒn giöi cña kh¸ch hµng TiÒn giöi cña kh¸ch hµng b»ng ®ång viÖt nam TiÒn giöi kh«ng kú h¹n TiÒn giöi cã kú h¹n TiÒn mÉu TiÒn l-u niÖn v.v... L·i ch-a thu ®-îc 931 932 L·i cho vay ch-a thu ®-îc b»ng ®ång viÖt nam L·i cho vay ch-a thu ®-îc b»ng ®ång ngo¹i tÖ 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 b. HÖ thèng tµi kho¶n cña ng©n hµng ngo¹i th-¬ng viÖt thµnh hai lo¹i : * Tµi kho¶n cña kh¸ch hµng * Tµi kho¶n néi bé. Tµi kho¶n cña kh¸ch hµng : gåm 13 ch÷ sè: xxx x xx xxxxxx x 3 ký tù ®Çu : m· chi nh¸nh. - 1 ký tù tiÕp theo: m· ph©n lo¹i nghiÖp 0:tiÒn giöi ký quü 1:tiÒn giöi kh«ng kú h¹n , thanh to¸n ,vèn chuyªn dïng 5 : tiÒn giöi cã kú h¹n 7: cho vay ng¾n h¹n 8: cho vay trung dµi h¹n 9: nî qu¸ h¹n 2 ký tù tiÕp theo: m· sè tiÒn. 6 ký tù tiÕp theo: m· sè kh¸ch hµng. - ký tù cuèi cïng : ký tù kiÓm tra Tµi kho¶n néi bé: gåm 15 ký tù: xxx xxx xxxxxxxxx - 3 ký tù ®Çu: m· cña tiÒn ( b»ng ch÷). - 3 ký tù tiÕp: m· chi nh¸nh 9 ký tù tiÕp: quy ®Þnh chi tiÕt trong sè hiÖu tõng lo¹i tµi kho¶n 2. Vai trß cña tµi kho¶n c¸ nh©n 2.1.Kh¸i niÖm tµi kho¶n c¸ nh©n 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lµ mét lo¹i tµi kho¶n th«ng dông, kh¸ch hµng më tµi kho¶n nay nh»m môc tiªu chi tr¶, thanh to¸n b»ng nh÷ng ph-¬ng thøc thanh to¸n qua ng©n hµng. 2.2. vai trß ®èi víi c¸ nh©n më tµi kho¶n Sau khi më tµi kho¶n t¹i ng©n hµng kh¸ch hµng sÏ ®-îc h-ëng mét lo¹t c¸c dÞch vô cña ng©n hµng: dÞch vô ATM: dÞch vô ATM lµ mét dÞch vô dµnh cho c¸ nh©n mµ ng©nhµng cung cÊp cho kh¸ch hµng th«ng qua thÎ ATM t¹i c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng ATM khi sö dông dÞch vô nµy kh¸ch h¸ng sÏ tù thùc hiÖn c¸c giao dÞch t¹i m¸y ATM. dÞch vô chuyÓn tiÒn thanh to¸n sÐc thanh to¸n b»ng UTN,UNC ..... a.Thanh to¸n b»ng thÎ ThÎ tÝn dông quèc tÕ lµ mét ph-¬ng tiÖn chi tr¶ hiÖn ®¹i cã thÓ sö dông ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô mµ kh«ng bÞ ph©n biÖt gi¸ so víi khi tr¶ b»ng tiÒn mÆt hoÆc göi tiÒn t¹i mét n¬i vµ rót tiÒn t¹i nhiÒu n¬i th«ng qua hÖ thèng m¸y rót tiÒn tù ®éng cña ng©n hµng . ThÎ tÝn dông quèc tÕ cã ph¹m vi sö dông trªn toµn cÇu, do ®ã rÊt tiÖn lîi cho ng-êi sö dông khi ®i c«ng t¸c hay ®i du lÞch quèc tÕ. Sö dông thÎ tÝn dông an toµn h¬n nhiÒu so víi c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c nh- tiÒn mÆt, sÐc... do mçi thÎ cã mét mËt m· riªng. H¬n n÷a, thanh to¸n b»ng thÎ tÝn dông cßn gióp cho ng-êi chñ thÎ cã thÓ sö dông ®-îc nguån tÝn dông do ng©n hµng ph¸t hµnh cung cÊp. b.DÞch vô chuyÓn tiÒn: ChuyÓn tiÒn lµ h×nh thøc mét kh¸ch hµng ( ng-êi tr¶ tiÒn) yªu cÇu ng©n hµng chuyÓn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét kh¸ch hµng kh¸c ( ng-êi thô h-ëng) ë mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh. DÞch vô chuyÓn tiÒn lµ mét dÞch vô ng©n hµng quan träng ë nh÷ng n-íc ph¸t triÓn. nã cho phÐp kh¸ch hµng dï cã hay kh«ng cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng cã thÓ tr¶ tiÒn tíi tay hoÆc vµo tµi kho¶n cña ng-êi kh¸c. §Ó thùc hiÖn viÖc nµy kh¸ch hµng cã thÓ tíi ng©n hµng nép tiÒn mÆt vµo vµ yªu cÇu chuyÓn hoÆc chØ thÞ cho ng©n hµng thanh to¸n cho ng-êi thô h-ëng. nh-ng dï theo c¸ch nµo th× viÖc chuyÓn tiÒn còng ®-îc tiÕn hµnh mét c¸ch nhanh chãng qua hÖ thèng thanh to¸n bï trõ, liªn ng©n hµng rÊt ph¸t triÓn. DÞch vô nµy gióp cho doanh nghiÖp thanh to¸n cho nhµ cung cÊp,c¸c ®èi t¸c ,c¸c chñ nî...§Æc biÖt nã h÷u Ých cho c¸c «ng chñ khi hä tr¶ tiÒn l-¬ng cho ng-êi lao ®éng, nh©n viªn th«ng qua tµi kho¶n cña hä . 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 T¹i viÖt nam dÞch vô nµy th-êng ®-îc kh¸ch hµng dïng chuyÓn tiÒn cho hä hµng ,con em häc hµnh ë xa ....§-îc c¸c doanh nghiÖp sö dông tr¶ l-¬ng cho nh©n viªn lµm viÖc t¹i c¸c ®¹i lý v¨n phßng ®¹i diÖn ë n-íc ngoµi vµ mét phÇn cho ng-êi th©n cña hä t¹i viÖt nam th«ng qua tµi kho¶n c¸ nh©n cña c¸c ®èi t-îng nµy. -u ®iÓm cña dÞch vô nµy lµ phÝ rÎ h¬n so víi b-u ®iÖn, tuyÖt ®èi an toµn, hiÖu qu¶ , nhanh chãng. c. DÞch vô thanh to¸n b»ng sÐc c¸ nh©n Kh«ng gièng nh- thÎ thanh to¸n lµ cÇn sù hç trî trùc tiÕp cña m¸y mãc trong qu¸ tr×nh thanh to¸n vµ còng kh«ng gièng nh- thanh to¸n chuyÓn tiÒn cÇn kh¸ch hµng ph¶i chØ ®Þnh hay ra lÖnh cho ng©n hµng chuyÓn tiÒn kÌm theo nh÷ng th«ng tin nhÊt ®Þnh , sÐc thanh to¸n cung cÊp cho ng-êi sö dông mét sù tù do h¬n trong viÖc thùc hiÖn thanh to¸n - thanh to¸n cã thÓ diÔn ra mäi lóc ,mäi n¬i, thuËn tiÖn dÔ dµng víi møc tiÒn phï hîp víi nhu cÇu chi tr¶- . H×nh thøc thanh to¸n b»ng sÐc ra ®êi tõ rÊt sím vµ nhanh chãng trë thµnh mét h×nh thøc thanh to¸n phæ biÕn mÆc dï c¸c chñ nî cã thÓ tõ chèi viÖc chÊp nhËn chung hoÆc sÐc cã thÓ bÞ tõ chèi thanh to¸n. d.Thanh to¸n b»ng unc DÞch vô nµy gióp kh¸ch hµng thanh to¸n nh÷ng kho¶n ®Þnh kú nh- tiÒn ®iÖn,tiÒn n-íc, phÝ ®iÖn tho¹i,b¶o hiÓm nh©n thä...mét c¸ch tù ®éng th«ng qua tµi kho¶n t¹i ng©n hµng. 2.3.§èi víi ng©n hµng a.ViÖc më réng vµ ph¸t triÓn tµi kho¶n c¸ nh©n gióp cho ng©n hµng huy ®éng ®-îc mét nguån vèn rÎ nhÊt mµ nã cã thÓ cã ®-îc,sö dông thùc hiÖn cho vay vµ ®Çu t- kiÕm lêi. Huy ®éng vèn nhÊt lµ huy ®éng vèn trong n-íc tõ l©u ®· ®-îc chÝnh phñ x¸c ®Þnh lµ mét nhiÖm vô hµng ®Çu trong thêi kú CNH-H§H. Bëi nguån vèn huy ®éng trong n-íc cã mét sè -u thÕ so víi nguån vèn huy ®éng tõ n-íc ngoµi lµ : æn ®Þnh, bÒn v÷ng , chi phÝ thÊp, gi¶m thiÓu ®-îc nh÷ng t¸c ®éng xÊu cña thÞ tr-êng tµi chÝnh tiÒn tÖ vµ kinh tÕ thÕ giíi ®èi víi nÒn kinh tÕ trong n-íc.Chi phÝ cho nguån vèn n-íc ngoµi kh«ng nh÷ng ph¶i tr¶ l·i xuÊt 8-9%/ n¨m cßn ph¶i tr¶ nh÷ng lo¹i phÝ nh- phÝ b¶o hiÓm , phÝ cam kÕt , phÝ qu¶n lý...nªn còng kh«ng ph¶i lµ rÎ h¬n gi¸ thµnh vèn khai th¸c trong n-íc. Nguån vèn trong n-íc cßn cã -u ®iÓm l·i ph¶i tr¶ cho nguån vèn nµy tiÕp tôc ®-îc sö dông, tÝch luü trong nÒn kinh tÕ , kh«ng ph¶i chuyÓn ra n-íc ngoµi. Trong tr-êng hîp cã t¸c ®éng xÊu tõ m«i tr-êng kinh tÕ, tiÒn tÖ thÕ giíi , yÕu tè t©m lý cña c¸c nhµ ®Çu t- hay mét sè c¸c yÕu tè kh¸c, nguån vèn trong n-íc sÏ kh«ng t¹o ra rßng ch¶y vèn ra khái ®Êt n-íc, b¶o vÖ cho hÖ thèng tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc gia ®-îc æn ®Þnh, hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng kh«ng bÞ xôp ®æ. T¨ng c-êng nguån vèn ®Çu t- trong n-íc lµm gi¶m ¸p lùc vÒ c¸c ®iÒu kiÖn c¶ vÒ kinh tÕ ,chÝnh trÞ mµ bªn n-íc ngoµi ¸p ®Æt 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cho ta, n©ng cao tÝnh tù chñ cña bªn viÖt nam ®èi víi ®èi t¸c nø«c ngoµi. Nã còng lµm gi¶m ¸p lùc vÒ c¸n c©n thanh to¸n ngo¹i tÖ cña nÒn kinh tÕ, triÖt ®Ó tiÕt kiÖm cho toµn x· héi, ng¨n chÆn xu h-íng xem nhÑ tÝch luü, n¹n tiªu dïng. b. Ho¹t ®«ng huy ®éng vèn cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i t¹i viÖt nam chñ yÕu chØ dùa vµo hai c«ng cô chñ yÕu lµ tµi kho¶n tiÕt kiÖm vµ ng©n phiÕu. Nh-ng do cã rÊt nhiÒu ng©n hµng víi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau céng víi sù cã mÆt cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng tham gia vµo thÞ tr-êng lµm cho c¹nh tranh trë nªn gay gi¾t vµ sù c¹nh tranh ®ã ®· béc lé nh÷ng mÆt tiªu cùc .Trong t×nh h×nh ®ã tµi kho¶n c¸ nh©n vµ nh÷ng dÞch vô kÌm theo nã víi dÞch vô cã tõ tr-íc t¹o nªn sù kÕt hîp tuyÖt vêi gióp ng©n hµng tho¸t khái ph¹m vi c¹nh tranh nhá hÑp, thu hót kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh. c. Tµi kho¶n c¸ nh©n t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc më réng ho¹t ®éng thanh to¸n qua ng©n hµng. Tõ ho¹t ®éng nµy ng©n hµng sÏ thu ®-îc phÝ vµ thay ®æi c¬ cÊu doanh thu cña m×nh : gi¶m tû träng thu tõ ho¹t ®éng tÝn dông, t¨ng nguån thu tõ ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô nh»m .DÇn dÇn ®-a ng©n hµng ®¹t thu nhËp tõ ho¹t ®éng dÞch vô ng©n hµng chiÕm kh«ng d-íi 30% tæng thu nhËp cña ng©n hµng, ®¹t tiªu chuÈn ng©n hµng tiªn tiÕn theo tiªu chÝ cña ng©n hµng thÕ giíi. d.Tµi kho¶n c¸ nh©n lµ c¬ së gióp ng©n hµng thùc hiÖn thµnh c«ng ®a d¹ng ho¸ dÞch vô, nghiÖp vô ng©n hµng NghiÖp vô truyÒn thèng gióp ng©n hµng thu lîi lµ tÝn dông. Nh-ng tÝn dông l¹i lµ lÜnh vùc chøa ®ùng nhiÒu rñi ro bÊt tr¾c, do ng©n hµng ë vµo thÕ bÞ ®éng sau khi cung cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng; qu¶n lý ho¹t ®éng tÝn dông phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè ngoµi ng©n hµng : kh¸ch hµng , ph¸p luËt, t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ... thùc tÕ ®· cã qu¸ nhiÒu ng©n hµng bÞ ph¸ s¶n v× cho vay mµ kh«ng thu ®-îc vèn lµm cho c¸c ng©n hµng kh«ng cßn lîi nhuËn vµ mÊt dÇn vèn tù cã. V× thÕ thùc hiÖn kinh doanh nhiÒu nghiÖp vô, dÞch vô bªn c¹nh nghiÖp vô tÝn dông gióp cho ng©n hµng ph©n t¸n vµ gi¶m bít rñi ro . H¬n n÷a khi ®a d¹ng ho¸ dÞch vô ng©n hµng sÏ sö dông triÖt ®Ó, cã hiÖu qu¶ c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ ®éi ngò c¸n bé ng©n hµng .Do vËy, gi¶m chi phÝ qu¶n lý, chi phÝ ho¹t ®éng ,t¨ng tèi ®a gi¸ trÞ tµi s¶n cña ng©n hµng. C¸c nghiÖp vô,dÞch vô ng©n hµng ®Òu ®iÓm m¹nh nhÊt ®Þnh ,gi÷a chóng cã mèi quan hÖ t¸c ®éng t-¬ng hç lÉn nhau. Huy ®éng vèn t¹o nguån cho viÖc ph¸t triÓn nghiÖp vô tÝn dông , thóc ®Èy ng©n hµng s¸ng t¹o ra c¸c c«ng cô thanh to¸n hé cho kh¸ch hµng...TÊt c¶ chung t¹o thµnh mét dÞch vô trän gãi ®¸p øng tèt nhu cÇu ngµy cµng hÕt søc ®a d¹ng ,phong phó cña kh¸ch hµng . Tõ ®ã t¨ng c-êng søc m¹nh cña ng©n hµng trªn thÞ tr-êng. Gióp ng©n hµng t¨ng tr-ëng nhanh,æn ®Þnh vµ thÞ phÇn ngµy mét më réng ngay c¶ trong thêi kú nÒn kinh tÕ giÆp khã kh¨n. 2.4.§èi víi x· héi 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 a. ViÖc më tµi kho¶n c¸ nh©n vµ thanh to¸n qua ng©n hµng gi¶m bít t×nh tr¹ng sö dông tiÒn mÆt mét c¸ch trµn lan , kh«ng h¹n chÕ trong nÒn kinh tÕ.T¹o ra mét lo¹t nh÷ng nguy c¬, tiªu cùc sau: TiÒn mÆt ®-îc sö dông réng r·i trµn lan, kh«ng h¹n chÕ t¹o ®iÒu kiÖn cho kinh tÕ ngÇm ph¸t triÓn s«i ®éng m¹nh mÏ. khi n¾m c¶ ®èng tiÒn mÆt trong tay, nh÷ng phÇn tö ®Çu c¬ tÝch tr÷ sÏ dÔ dµng ®Çu c¬ hµng ho¸ ®Ó lòng lo¹n nÒn kinh tÕ , t¹o sù khan hiÕm mét c¸ch gi¶ t¹o, t¹o sù ®éc quúªn gi¸ c¶, thu lîi nhuËn bÊt chÝnh...TÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng ®ã ®Òu tho¸t khái sù qu¶n lý cña nha n-ícv× hä sö dông tiÒn mÆt ®Ó giao dÞch. Ho¹t ®éng kinh tÕ ngÇm t¨ng th× nhµ n-íc sÏ thÊt thu thuÕ, viÖc ®¸nh gi¸,®o l-êng sù ph¸t triÓn kinh tÕ sÏ kh«ng chÝnh x¸ do chØ ®¸nh gi¸ ®-îc mét phÇn cña nÒn kinh tÕ vµ rÊt khã ®Ó ®-a ra mét chÝnh s¸ch kh¶ thi cho mét nÒn kinh tÕ kh«ng kiÓm so¸t ®-îc. b.ViÖc sö dông réng r·i tiÒn mÆt trong mua b¸n thanh to¸n lµ miÕng ®Êt mÇu mì cho n¹n röa tiÒn cña bän mafia ph¸t triÓn. chóng ta ®· biÕt c¬ chÕ thÞ tr-êng ®· t¹o ra nh÷ng mÆt tÝch cùc cho nÒn kinh tÕ nh-ng nã l¹i ®Î ra nh÷ng ung nhät lµm tha ho¸ con ng-êi, g©y lén xén ,mÊt æn ®Þnh x· héi...mµ ®iÓn h×nh trong lÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ lµ bu«n lËu ma tuý, c-íp ng©n hµng, lµm tiÒn gi¶...§ã lµ nh÷ng biÖn ph¸p lµm giÇu nhanh chãng nhÊt cña nh÷ng kÎ bÊt l-¬ng .Nh÷ng kho¶n tiÒn kiÕm ®-îc nµy rÊt lín.Hµng n¨m ng-êi ta -íc tÝnh, chØ riªng nh÷ng kho¶n tiÒn thu ®-îc tõ viÖc bu«n lËu ma tuý ®· kho¶ng 500 tû ®«la mü. TÊt c¶ nh÷ng kho¶n tiÒn kiÕm ®-îc tõ bu«n lËu ma tuý , c-íp ng©n hµng ...®-îc gäi lµ tiÒn bÈn, cÇn tÈy röa,tøc th«ng qua mét lo¹t c¸c giao dÞch ®Ó xo¸ ®i nguån gèc thùc sù cña nh÷ng kho¶n tiÒn ®ã , cuèi cïng hîp thøc ho¸ nã trë thµnh thu nhËp hîp ph¸p. c.Sö dông tiÒn mÆt mét c¸c réng r·i t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho bän lµm tiÒn gi¶ tung hoµnh. NÕu tiÒn mÆt ®-îc ng©n hµng ph¸t ra th× nÒn kinh tÕ cã mét l-îng tiÒn mÆt khæng lå th× sÏ rÊt khã kh¨n cho nhµ n-íc thùc hiÖn qu¶n lý tiÒn mÆt ,ng-êi d©n vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ rÊt khã ph©n biÖt ®©u lµ tiÒn, ®©u lµ tiÒn gi¶. Lßng tin cña hä vµo ®ång tiÒn sÏ gi¶m, dÉn tíi hµnh ®éng tÝch tr÷ hµng hãa ,vµng b¹c, ngo¹i tÒ, tÈy chay ®ång tiÒn. d.Sö dông tiÒn mÆt mét c¸ch trµn lan g©y nªn sù l·ng phÝ lín cho x· héi tõ viÖc in Ên, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, bèc xÕp, kiÓm ®Õm, chän läc nh÷ng ®éng tiÒn r¸ch ®Ó tiªu huû. b¶o qu¶n ,kiÓm ®Õm.. Nh÷ng c«ng viÖc nµy kh«ng sinh lîi nh-ng chi phÝ vÒ vËt thÓ, nh©n lùc , thêi gian rÊt lín. Thªm vµo ®ã viÖc sö dông tiÒn mÆt méy c¸ch phæ biÕn sÏ t¹o ra tr¹ng th¸i chÕt cña tiÒn tÖ, tiÒn mÆt “ lang thang” kh«ng tËp trung ®-îc vµo hÖ thèng ng©n hµng ®Ó sö dông triÖt ®Ó phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 e. Sö dông tiÒn mÆt trµn lan t¹o ®iÒu kiÖn cho n¹n tham «, hèi lé, ®ót lãt, trèn thuÕ tån t¹i. Nh÷ng viÖc nµy th-êng nóp d-íi danh nghÜa t×nh c¶m vµ thùc hiÖn b»ng c¸ch mêi ®i dù tiÖc, du ngo¹n vµ cuèi cïng lµ phong b×. V× vËy viÖc ph¸t triÓn tµi kho¶n c¸ nh©n vµ thanh to¸n qua ng©n hµng nh»m h¹n chÕ nh÷ng mÆt tiªu cùc do sö dông tiÒn mÆt trong thanh to¸n mét c¸ch thÊp nhÊt lµ mét chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc trong lÜnh vùc tiÒn tÖ. ChiÕn l-îc nµy cÇn sù qu¶n lý vÜ m« cña chÝnh phñ, trong ®ã ng©n hµng trung -¬ng chiÕm vai trß chñ ®¹o. C¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i d-íi sù chØ ®¹o cña NHTU ph¶i ph¸t triÓn nhanh chãng hÖ thèng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt vµ hiÖn ®¹i ho¸ nghiÖp vô ng©n hµng ®Ó hÖ thèng ng©n hµng viÖt nam thùc sù thÓ hiÖn ®-îc vai trß to lín : trung t©m thanh to¸n, tÝn dông cña m×nh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. 3. Qu¸ tr×nh thanh to¸n trªn c¬ së tµi kho¶n c¸ nh©n 3.1.Thñ tôc më tµi kho¶n c¸ nh©n : ViÖc ng©n hµng ®ång ý më tµi kho¶n cho kh¸ch hµng lµ sù khëi ®Çu cho mèi quan hÖ tÝn nhiÖm lÉn nhau gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng .Tuy nhiªn thñ tôc më tµi kho¶n ph¶i chÊp hµnh nh÷ng ®iÓm ph¸t lý theo luËt ®Þnh vµ nh÷ng chi tiÕt vÒ nghiÖp vô do ng©n hµng quy ®Þnh . a.§èi t-îng ®-îc phÐp më tµi kho¶n: §iÒu 1 “ luËt doanh nghiÖp t- nh©n “ quy ®Þnh “ c«ng d©n viÖt nam ®ñ 18 tuæi cã quyÒn thanh lËp doanh nghiÖp t- nh©n” . §iÒu 1 luËt c«ng ty còng quy ®Þnh “ c«ng d©n viÖt nam ®ñ 18 tuæi... cã quyÒn gãp vèn ®Çu t- hoÆc tham gia thµnh lËp c«nh ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n , c«ng ty cæ phÇn... ” Theo ®ã th× mäi c«ng d©n ®ñ 18 tuæi th× ®Òu cã quyÒn më tµi kho¶n c¸ nh©n, trõ nh÷ng tr-êng hîp sau: -nh÷ng ng-êi bÞ bÖnh thÇn kinh, t©m thÇn, kh«ng cßn lý trÝ ®Ó hµnh ®éng mét c¸ch s¸ng suèt, kh«ng hiÓu biÕt kh«ng ý thøc ®-îc viÖc m×nh lµm. -Nh÷ng ng-êi kÐm trÝ th«ng minh, tr×nh ®é trÝ kh«n thÊp kÐm, hoÆc m¾c nh÷ng lo¹n chøng kh«ng b×nh th-êng. -nh÷ng ng-êi trong t×nh tr¹ng ph¸ s¶n ,tµi kho¶n bÞ ng©n hµng phong to¶ b.Thñ tôc më tµi kho¶n Theo nguyªn t¾c th× tr-íc khi thuËn më tµi kho¶n cho khach hµng ng©n hµng ph¶i tiÕn hµnh x¸c minh lý lÞch vµ n¬i c- tró cña kh¸ch hµng qua c¸c giÊy tê do 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c¬ quan c«ng quyÒn cÊp. Tuy nhiªn t¹i viÖt nam ,do c«ng t¸c qu¶n lý hé khÈu kh¸ chÆt chÏ nªn thñ tôc më tµi kho¶n t-¬ng ®èi ®¬n gi¶n. Khi cã nhu cÇu më tµi kho¶n ,kh¸ch hµng chØ viÖc tíi ng©n hµng xuÊt tr×nh chøng minh th- nh©n d©n ,chøng minh th- qu©n ®éi vµ ®iÒn nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vµo 3 mÉu in s½n cña ng©n hµng vµ nép sè tiÒn ký quü ban ®Çu vµo tµi kho¶n cña m×nh. MÉu ®¬n xin më tµi kho¶n c¸ nh©n 3.2 §iÒu hµnh tµi kho¶n YÕu tè c¬n b¶n trong viÖc ®iÒu hµnh tµi kho¶n c¸ nh©n lµ ch÷ ký cña kh¸ch hµng mµ ng©n hµng l-u tr÷ ®Ó ®èi chiÕu vµ kiÓm tra .TÊt c¸ c¸c lÖnh vµ chøng tõ kh¸ch hµng göi tíi ng©n hµng ®Òu ph¶i cã ch÷ ký gièng ch÷ ký mÉu( ch÷ ký khi ®¨ng ký më tµi kho¶n hoÆc khi thay ®æi th«ng tin) míi ®-îc coi lµ hîp lÖ vµ cã hiÖu lùc chÊp hµnh ®èi víi ng©n hµng. Bªn cã : ph¶n ¸nh nh÷ng kho¶n thu nhËp cña c¸ nh©n ( nh- tiÒn l-¬ng ,cæ tøc, tiÒn mÆt chÝnh kh¸ch hµng göi vµo, sÐc nhê ng©n hµng thu hé ,tiÒn b¸n chøng kho¸n,l·i sè d- cã do ng©n hµng tr¶... Bªn nî: ph¶n ¸nh nh÷ng kho¶n chi tiªu cña c¸ nh©n ( nh- rót tiÒn mÆt ,chi tr¶ sÐc,chuyÓn kho¶n,chuyÓn tiÒn ®i n¬i kh¸c, nép b¶o hiÓm nh©n thä,phÝ tr¶ cho ng©n hµng....). D- cã: ph¶n ¸nh sè nî cña ng©n hµng ®èi víi c¸ nh©n D- nî: ph¶n ¸nh sè nî cña c¸ nh©n ®èi víi ng©n hµng Theo th«ng lÖ ,th× tµi kho¶n c¸ nh©n lu«n ph¶i duy tr× mét sè d- ,trõ khi viÖc rót tiÒn cã sù tho¶ thu©n tr-íc vÒ giíi h¹n sè tiÒn rót ra tõ tµi kho¶n thÊu chi. L·i suÊt ®-îc tÝnh trªn sè tiÒn thÊu chi hµng ngµy, phÝ ®-îc tÝnh hµng th¸ng hoÆc hµng quý. C¸c phÝ ng©n hµng cã thÓ ®-îc tÝnh khi tµi kho¶n ho¹t ®éng, dùa trªn sè l-îng giao dÞch th«ng qua tµi kho¶n, kho¶n phÝ sÏ ®-îc ghi vµo bªn nî tµi kho¶n cña c¸ nh©n, l·i suÊt sè d- cã trªn tµi kho¶n cña kh¸ch hµng sÏ ®-îc ghi vµo bªn cã tµi kho¶n cña c¸ nh©n. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Qu¸ tr×nh thanh to¸n a.Qu¸ tr×nh thanh to¸n b»ng UNC ph¹m vi 1 (1) Nhµ cung cÊp C¸ nh©n A (5) (4) Ng©n hµng TK4311 TK4311 (3) (1)-ng-êi b¸n cung cÊp dÞch vô, hµng ho¸ cho c¸ nh©n (2)-c¸ nh©n lËp UNC ( gåm 4 liªn) nép vµo ng©n hµng. (3)-ng©n hµng thùc hiÖn thanh to¸n chuyÓn kho¶n (4)-ng©n hµng b¸o nî cho c¸ nh©n (5)-ng©n hµng b¸o cã cho ng-êi b¸n 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ph¹m vi 2 Nhµ cung cÊp (1) c¸ nh©n A () (7) Ng©n hµng bªn cung cÊp (2) (5) (4) ng©n hµng bªn c¸ nh©n A () (5) t.t©m chñ tr× bï trõ tk 4311 TK 5012 TK 5012 (6) tk 4311 (3) (1)ng-êi b¸n cung cÊp dÞch vô, hµng ho¸ cho c¸ nh©n (2) c¸ nh©n lËp UNC ( gåm 4 liªn) nép vµo ng©n hµng. (3) ng©n hµng thùc hiÖn thanh to¸n chuyÓn kho¶n (4) ng©n hµng b¸o nî cho c¸ nh©n b»ng liªn 2 UNT, nép liªn 2 b¶n kª cho trung t©m trñ tr× bï trõ (5)chuyÓn liªn 3,4 UNC vµ liªn 1 b¶n kª cho ng©n hµng bªn b¸n (6) Ng©n hµng b¸n thùc hiÖn ghi cã, ghi nî (7) Ng©n hµng b¸n th«ng b¸o cho ng-êi b¸n b»ng liªn 4 UNC ph¹m vi 3 19 Nhµ cung cÊp () () C¸ nh©n A Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Nhµ cung cÊp (1) C¸ nh©n A () (7) (2) (5) Ng©n hµng bªn cung cÊp tk 4311 () TK 5221 (4) ng©n hµng bªn c¸ nh©n A TK 5212 (6) (5) tk 4311 (3) (1) ng-êi b¸n cung cÊp dÞch vô, hµng ho¸ cho c¸ nh©n (2) c¸ nh©n lËp UNC ( gåm 4 liªn) nép vµo ng©n hµng. (3) ng©n hµng bªn A lËp giÊy b¸o liªn hµng (gåm 3 liªn), thùc hiÖn ghi cã vµ ghi nî vµo c¸c tµi kho¶n thÝch hîp (4) ng©n hµng b¸o nî cho c¸ nh©n b»ng liªn 2 UNT, nép liªn 2 gblhcho trung t©m kiÓm so¸t vµ lËp sæ ®èi chiÕu (5) chuyÓn liªn 3,4 UNC vµ liªn 1 gblh cho ng©n hµng bªn b¸n (6) Ng©n hµng b¸n thùc hiÖn ghi cã, ghi nî vµo tµi kho¶n thÝch hîp (7) ) Ng©n hµng b¸n th«ng b¸o cho ng-êi b¸n b»ng liªn 4 UNC 20 t.t k.so¸ t & ls®c