Tài liệu Một số giải pháp nhằm mở rộng dịch vụ thanh toán thẻ tại ngân hàng thương mại cổ phần á châu

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 lêi më ®Çu Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thuËt ng÷ thÎ thanh to¸n kh«ng cßn ®-îc nh¾c ®Õn víi vÎ l¹ lÉm cña ng-êi d©n ViÖt Nam nh- tr-íc .ThÎ thanh to¸n ®· ®-îc ®-a vµo giao dÞch ë n-íc ta tõ nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90. C«ng nghÖ thÎ lµ mét trong nh÷ng ph-¬ng thøc thanh to¸n hiÖn ®¹i dùa trªn nÒn t¶ng cña hÖ thèng th«ng tin, xö lý cña mçi Ng©n hµng, nªn dÔ ®-îc thÞ tr-êng chÊp nhËn nhÊt vµ nhanh chãng ®-îc phæ dông ë ViÖt nam.Thùc tÕ nh÷ng n¨m qua cho thÊy dÞch vô thanh to¸n thÎ ®· ®em l¹i nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ cho ViÖt Nam nãi chung vµ c¸c NH tham gia thanh to¸n thÎ nãi riªng. N¨m qua, th«ng qua ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ, c¸c Ng©n hµng ®· ®em l¹i cho nÒn kinh tÕ mét l-îng vèn ®Çu t- kh¸ lín, mét l-îng ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ.....gãp phÇn vµo ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc , chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng thÎ thanh to¸n ra ®êi lµ mét tÊt yÕu cña mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn dÞch vô nµy trong thêi gian tíi sÏ ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu khã kh¨n. V× vËy quan t©m ph¸t triÓn thÎ thanh to¸n lµ viÖc rÊt cÇn thiÕt. HiÖn nay , nhµ n-íc ta ®· vµ ®ang cã nhiÒu biÖn ph¸p thóc ®Èy vµ më réng dÞch vô nµy. Nh-ng do míi trong giai ®o¹n ®Çu nªn ph¸t triÓn thÎ cßn khã kh¨n vµ nhiÒu bÊt cËp. Ng©n hµng th-¬ng m¹i ¸ Ch©u, mét Ng©n hµng tham gia thanh to¸n thÎ ngay tõ nh÷ng n¨m ®Çu tiªn còng ®· ph¶i ®èi mÆt víi kh«ng Ýt nh÷ng tr¾c trë vµ trong thêi gian tíi ACB kh«ng nh÷ng ph¶i lo kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n bÊt cËp chung cßn ph¶i c¹nh tranh víi nh÷ng Ng©n hµng trong vµ ngoµi n-íc cïng tham gia ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®ã víi sù h-íng dÉn cña thÇy §µo Minh TuÊn vµ qua ®ît thùc tËp tai NHTMCP ¸ CH¢U, em c¶m thÊy thËt cÇn thiÕt vµ t©m huyÕt víi viÖc nghiªn cøu vÒ dÞch vô míi mÎ nµy . 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 V× vËy, em xin m¹nh d¹n ®-a ra mét sè ý kiÕn qua bµi kho¸ luËn víi ®Ò tµi : “ Mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng dÞch vô thanh to¸n thÎ t¹i Ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn ¸ CH©U” Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi : Th«ng qua viÖc nghiªn cøu c¸c tµi liÖu , t×nh h×nh thùc tÕ ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ t¹i ACB , c¸c v¨n b¶n ph¸p quy liªn quan .... em muèn t×m hiÓu thªm vÒ thÎ thanh to¸n, thÊy ®-îc nh÷ng bÊt cËp, tån t¹i trong ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ , tõ ®ã ®-a ra mét sè ý kiÕn ®Ó më réng dÞch vô thÎ hiÖn nay vµ trong thêi gian tíi. Trong kho¸ luËn nµy em xin ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ò vÒ thÎ trong nh÷ng n¨m tõ 1996- 2002. Chia lµm 3 ch-¬ng nh- sau: Ch-¬ng I : Tæng luËn vÒ thanh to¸n KDTM sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn dÞch vô thÎ Ch-¬ng II : Thùc tr¹ng ph¸t hµnh thanh to¸n vµ sö dông thÎ t¹i ACB Ch-¬ng III: Mét sè ý kiÕn nh»m më réng dÞch vô thanh to¸n thÎ t¹i ACB Do thêi gian nghiªn cøu vµ kiÕn thøc cßn h¹n chÕ nªn trong kho¸ luËn cña em khã tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, kÝnh mong thÇy c« th«ng c¶m vµ chØ b¶o gióp em. Em xin göi lêi c¸m ¬n ch©n thµnh tíi thÇy §µo Minh TuÊn, ng-êi ®· gióp ®ì em trong suèt qu¸ tr×nh lµm kho¸ luËn tèt nghiÖp, cïng c¸c thÇy c« trong khoa KÕ to¸n- KiÓm to¸n NH, ban l·nh ®¹o vµ c¸c anh chÞ t¹i phßng thÎ NHTMCP A CH¢U ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì vµ tËn t×nh chØ b¶o cho em trong suèt thêi gian qua, gióp em hoµn thµnh tèt bµi kho¸ luËn nµy . 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 phÇn I: néi dung ch-¬ng I: tæng luËn vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn dich vô thÎ 1.1- Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ 1.1.1- TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña tæ chøc thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ vµ sù ph¸t triÓn c¸c ph-¬ng tiÖn thanh to¸n NÒn kinh tÕ n-íc ta ph¸t triÓn tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n, b¾t ®Çu tõ nÒn kinh tÕ tù cÊp tù tóc. S¶n xuÊt cµng ph¸t triÓn, chuyªn m«n ho¸ cµng s©u s¾c. Trong khi ®ã nhu cÇu cña con ng-êi rÊt phong phó vµ ®a d¹ng, tho¶ m·n nhu cÇu ®ã buéc con ng-êi ph¶i trao ®æi hµng ho¸ víi nhau. §Çu tiªn lµ trao ®æi trùc tiÕp ( hµng ®æi lÊy hµng). TiÕp ®Õn lµ trao ®æi gi¸n tiÕp qua vËt trung gian , dÇn dÇn æn ®Þnh thanh to¸n th«ng qua tiÒn tÖ. Chøc n¨ng ph-¬ng tiÖn thanh to¸n cña tiÒn tÖ cµng thÓ hiÖn râ do cã sù kh¸c biÖt vÒ thêi gian, kh«ng gian gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, gi÷a chu k× s¶n xuÊt nµy víi chu k× s¶n xuÊt kh¸c nªn trong quan hÖ mua b¸n n¶y sinh nhiÒu mèi quan hÖ nh- mua chÞu b¸n chÞu, hay ng-êi mua vµ ng-êi b¸n kh«ng trùc tiÕp thanh to¸n ®-îc víi nhau... T¸i s¶n xuÊt ngµy cµng më réng lµm xuÊt hiÖn nhiÒu mèi quan hÖ phøc t¹p, quan hÖ gi÷a ng-êi mua vµ ng-êi b¸n, gi÷a ng-êi chñ vµ ng-êi lµm... nªn viÖc mua b¸n vµ trao ®æi hµng ho¸ vµ tæ chøc thanh to¸n trë nªn bøc thiÕt. 1.1.2- H¹n chÕ cña viÖc thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt víi sù xuÊt hiÖn cña c¸c ph-¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt Khi nÒn kinh tÕ ch-a ph¸t triÓn , Thanh to¸n chñ yÕu lµ thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt, lµ viÖc trùc tiÕp sö dông tiÒn chi tr¶ cho c¸c kho¶n hµng ho¸ dÞch vô tiªu dïng. Trong ph-¬ng thøc , nµy sù vËn ®éng cña hµng ho¸ g¾n liÒn víi sù vËn ®éng cu¶ tiÒn tÖ. L-îng hµng ho¸ s¶n xuÊt ra ngµy cµng nhiÒu, khèi l-îng s¶n phÈm trao ®æi lín, cÇn ph¶i cã l-îng tiÒn lín cho viÖc trao ®æi , thanh to¸n trùc tiÕp 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 b»ng tiÒn mÆt béc lé nh÷ng yÕu ®iÓm cña nã trong viÖc vËn chuyÓn, cÊt gi÷, b¶o qu¶n tèn kÐm chi phÝ in Ên, tèn thêi gian, tiÒn cña vµ nh©n lùc... ¶nh h-ëng kh«ng tèt ®Õn nÒn kinh tÕ. NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn tr×nh ®é cao h¬n, trao ®æi hµng ho¸ kh«ng cßn bã hÑp trong ph¹m vi quèc gia mµ ®· v-ît khái biªn giíi cña mét n-íc. Trao ®æi kh«ng chØ gi÷a ®Þa ph-¬ng nµy víi ®Þa ph-¬ng kh¸c, gi÷a vïng nµy víi vïng kh¸c mµ cßn gi÷a quèc gia nµy víi quèc gia kh¸c... Víi ph¹m vi thanh to¸n réng nh- vËy thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt rÊt khã kh¨n. MÆt kh¸c, thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt sÏ t¹o ra mét l-îng tiÒn mÆt lín tån ®äng t¹i doanh nghiÖp, kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh lêi khi doanh nghiÖp ch-a cã nhu cÇu sö dông, g©y l·ng phÝ lín cho nÒn kinh tÕ. Khoa häc kü thuËt ngµy cµng ph¸t triÓn, ®¹t ®Õn tr×nh ®é tinh vi, cã thÓ lµm gi¶ tiÒn víi chi phÝ thÊp. §ßi hái nÒn kinh tÕ ph¶i ®-a ra ph-¬ng tiÖn thanh to¸n phï hîp h¬n. §ã lµ thanh to¸n KDTM. 1.2- Vµi nÐt vÒ thanh to¸n KDTM 1.2.1- Kh¸i niÖm Thanh to¸n KDTM lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n kh«ng cã sù xuÊt hiÖn cña tiÒn mÆt, thanh to¸n b»ng viÖc trÝch tiÒn tõ tµi kho¶n cña ng-êi nµy ®Ó tr¶ vµo tµi kho¶n cña ng-êi kh¸c hoÆc thanh to¸n bï trõ qua vai trß trung gian cña NH Thanh to¸n KDTM kh«ng sö dông tiÒn mÆt mµ sö dông tiÒn ghi sæ( tiÒn qua NH) Thanh to¸n KDTM thÓ hiÖn mèi quan hÖ ®éc lËp t-¬ng ®èi gi÷a lu©n chuyÓn hµng ho¸ vµ lu©n chuyÓn tiÒn tÖ , sö dông ph-¬ng tiÖn thanh to¸n nµy ng-êi mua vµ ng-êi b¸n kh«ng ph¶i trùc tiÕp gÆp nhau ®Ó thanh to¸n mµ chØ cÇn uû quyÒn cho NH . 1.2.2- Vai trß cña c¸c ph-¬ng tiÖn thanh to¸n KDTM trong nÒn kinh tÕ 1.2.2.1- Vai trß cña thanh to¸n KDTM ®èi víi NH Nh- trªn ta ®· thÊy TT KDTM kh«ng sö dông tiÒn mÆt mµ sö dông tiÒn ghi sæ, ®iÒu nµy cã ý nghÜa rÊt lín dèi víi NH: 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 TT KDTM gãp phÇn t¨ng nhanh tèc ®é lu©n chuyÓn vèn, t¨ng vßng quay vèn, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña NH ®ång thêi phôc vô tèt qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ Trong TTKDTM c¸c chñ thÓ tham gia ph¶i më tµi kho¶n t¹i NH mang ®Õn cho NH mét nguån vèn lín víi l·i suÊt thÊp thËm chÝ kh«ng ph¶i tr¶ l·i tõ nguån tiÒn göi ký quü , tiÒn göi thanh to¸n cña kh¸ch hµng...NH sÏ sö dông nguån vèn nµy cho vay kiÕm lêi C¸c nghiÖp vô cña mét NH hµng cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi nhau, v× vËy lµm tèt nghiÖp thanh to¸n sÏ thóc ®Èy c¸c nghiÖp vô kh¸c cña NH còng ph¸t triÓn h¬n, thùc hiÖn tèt nghiÖp vô thanh to¸n sÏ n©ng cao uy tÝn cña NH sÏ cã nhiÒu kh¸ch hµng tÝn nghiÖm NH nhê ®ã nguån vèn huy ®éng cña NH t¨ng lªn thóc ®Èy nghiÖp vô tÝn dông, ngiÖp vô ng©n quü... NH sÏ gi¶m l-îng tiÒn mÆt trong l-u th«ng, gi¶m chi phÝ in Ên b¶o qu¶n vËn chuyÓn... KDTM thóc ®Èy thanh to¸n dÔ dµng nhanh chãng, gióp NH lµm tèt chøc n¨ng t¹o tiÒn thóc ®Èy ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ TTKDTM gióp NH kiÓm so¸t mét phÇn l-îng vèn trong nÒn kinh tÕ, biÕt ®-îc kh¶ n¨ng tµi chÝnh còng nh- t×nh h×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp trªn c¬ së ®ã NH cã quyÕt ®Þnh ®óng trong viÖc cÊp tÝn dông cho doanh nghiÖp h¹n chÕ rñi ro trong kinh doanh. TT KDTM gióp NH n©ng cao uy tÝn cña m×nh, thu hót kh¸ch hµng, thu ®-îc nguån phÝ t-¬ng ®èi lín. 1.2.2.2- Vai trß cña thanh to¸n KDTM ®èi víi doanh nghiÖp TT KDTM gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é chu chuyÓn vèn, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Thanh to¸n lµ kh©u ®Çu tiªn còng lµ kh©u cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp thÓ hiÖn qua s¬ ®å: Tr¶ tiÒn c¸c yÕu tè ®Çu vµo  nhËn hµng s¶n xuÊt s¶n phÈm b¸n s¶n phÈm thu tiÒn lµm tèt kh©u thanh to¸n sÏ thóc ®Èy chu tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp nhanh h¬n, hiÖu qu¶ h¬n . 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 B»ng viÖc TTKDTM c¸c DN cã thÓ gi¶m mét phÇn ®¸ng kÓ trong c«ng viÖc qu¶n lý trong thanh to¸n ®Ó tËp trung s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ Víi viÖc thanh to¸n kh«ng sö dông tiÒn mÆt gióp DN an toµn vÒ vèn tr¸nh tham « tham nhòng , chiÕm dông vèn... 1.2.2.3- §èi víi nhµ n-íc NHTW cã thÓ t¨ng kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt viÖc cung øng tiÒn tÖ cho phï hîp víi nhu cÇu l-u th«ng, t¨ng gi¶m tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc cho phï hîp, æn ®Þnh søc mua cña ®ång tiÒn, kiÓm so¸t quan hÖ mua b¸n, viÖc chÊp hµnh chÕ ®é cña tõng ®¬n vÞ... qu¶n lý kinh tÕ vÜ m«. 1.2.2.4- §èi víi nÒn kinh tÕ Nhê cã TTKDTM thóc ®Èy qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ, qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi, l-u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn. Thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt sÏ gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Trao ®æi hµng ho¸ hiÖn nay v-ît ra ngoµi pham vi quèc gia, TTKDTM thùc hiÖn tèt ®¸p øng yªu cÇu hÊp dÉn vèn ®Çu t- n-íc ngoµi, t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ... Qua viÖc nghiªn cøu vai trß cña c¸c ph-¬ng tiÖn TTKDTM ®èi víi nÒn kinh tÕ, chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng thanh to¸n KDTM lµ ph-¬ng thøc tiÕn bé nhÊt trong giai ®o¹n hiªn nay. CÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p thóc ®Èy viÖc sö dông c¸c ph-¬ng tiÖn thanh to¸n nµy 1.3- C¸c nguyªn t¾c cña c¸c ph-¬ng tiÖn thanh to¸n KDTM BÊt kú ho¹t ®éng nµo trong nÒn kinh tÕ ®Òu ph¶i ®-îc qu¶n lý vµ quy ®Þnh b»ng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, ®¶m b¶o æn ®Þnh ph¸t triÓn kinh tÕ. Cïng víi sù ra ®êi cña c¸c ph-¬ng tiÖn thanh to¸n KDTM NHNN ban hµnh c¸c quy ®ÞnhvÒ thnah to¸n KDTM. HiÖn nay, thanh to¸n KDTM ®-îc quy ®Þnh cô thÓ trong quy ®Þnh sè 22/Q§ - NH1 vµ th«ng t- 08/TT- NH ngµy 21/02/1994cña thèng ®èc NHNN vÒ ” ThÎ lÖ thanh to¸n KDTM” . N§ sè30/CP vÒ sÐc vµ th«ng t- 07/ngµy 27/7/96 quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu sau: 1.3.1- Quy ®Þnh chung 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 C¸c c¬ quan , DN, tæ chøc , ®oµn thÓ , ®¬n vÞ, c¸ nh©n... ®ùoc quyÒn tù lùa chän NH ®Ó më tµi kho¶n giao dÞch vµ thanh to¸n C¸c ®¬n vÞ dù to¸n NSNN më tµi kho¶n t¹i KBNN C¸c c¸ nh©n ®¬n vÞ cã tµi kho¶n t¹i NH, KBNN thùc hiÖn thanh to¸n KDTM ph¶i tu©n theo nh÷ng thÓ lÖ nµy. ViÖc më tµi kho¶n t¹i NH, KBNN vµ thanh to¸n qua tµi kho¶n ph¶i ®-îc ghi b»ng VN§ . Tr-êng hîp më tµi kho¶n thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ ph¶i thùc hiÖn theo quy chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi cña chÝnh phñ n-íc ®ã ban hµnh. 1.3.2- Quy ®Þnh cô thÓ 1.3.2.1- Quy ®Þnh ®èi víi bªn mua Môc ®Ých cña quy ®Þnh nµy lµ nh»m ®Èy nhanh tèc ®é thanh to¸n. Bªn mua sau khi ®· nhËn hµng ho¸ dÞch vô ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n cho bªn b¸n, ®¶m b¶o cho bªn ban göi c¸c chøng tõ hîp lÖ tíi ng©n hµng sÏ ®-îc thanh to¸n ngay tr¸nh t×nh tr¹ng ph¶i chê ®îi, chiÕm dông vèn lÉn nhau g©y ¶nh h-ëng xÊu ®Õn nÒn kinh tÕ. 1.3.2.2- Quy ®Þnh ®èi víi bªn thô h-ëng: Ng-êi thô h-ëng khi thu nhËn c¸c giÊy tê thanh to¸n ph¶i kiÓm tra tÝnh hîp lÖ cña c¸c giÊy tê nµy (ghi ®Çy ®ñ mäi yÕu tè quy ®Þnh, kh«ng söa ch÷a, tÈy xo¸ c¸c ch÷ ký vµ mÉu dÊu ph¶i ®óng mÉu ®· ®¨ng ký t¹i ng©n hµng). NÕu thiÕu mét trong c¸c yÕu tè ®ã, giÊy tê thanh to¸n sÏ kh«ng hîp lÖ vµ kh«ng cã gi¸ trÞ thanh to¸n. 1.3.2.3- Quy ®Þnh ®èi víi ng©n hµng -kho b¹c nhµ n-íc: NH vµ KBNN ph¶i cã tr¸ch nhiÖm Thùc hiÖn c¸c uû nhiÖm thanh to¸n cña chñ tµi kho¶n b¶o ®¶m chÝnh x¸c, an toµn thuËn tiÖn. C¸c NH vµ KBNN cã tr¸ch nhiÖm chi tr¶ b»ng tiÒn mÆt hoÆc chuyÓn kho¶n trong ph¹m vi sè d- tiÒn göi theo yªu cÇu cña chñ tµi kho¶n 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Cung cÊp ®Çy ®ñ , kÞp thêi c¸c lo¹i mÉu giÊy tê thanh to¸n cho kh¸ch hµng . KiÓm tra kh¶ n¨ng thanh to¸n cña chñ tµi kho¶n (bªn tr¶ tiÒn) tr-íc khi thùc hiÖn thanh to¸n vµ ®-îc quyÒn tõ chèi thanh to¸n nÕu tµi kho¶n kh«ng dñ tiÒn , ®ång thêi kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ néi dung liªn ®íi cña hai bªn kh¸ch hµng . NÕu do thiÕu sãt trong qu¸ tr×nh thanh to¸n g©y thiÖt h¹i cho kh¸ch hµng th× NH vµ KBNN ph¶i båi th-êng thiÖt h¹i vµ tuú theo møc ®é vi ph¹m cã thÓ bÞ xö lý theo ph¸p luËt . NH cã tr¸ch nhiÖm kiÓm so¸t c¸c giÊy tê thanh to¸n ®¶m b¶o lËp ®óng thñ tôc quy ®Þnh, dÊu (nÕu cã ®¨ng ký mÉu) vµ c¸c ch÷ ký trªn giÊy tê thanh to¸n ®óng víi mÉu ®· ®¨ng ký, sè d- tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng cßn ®ñ ®Ó thanh to¸n ... Ng©n hµng ®-îc quyÒn tõ chèi thanh to¸n nÕu c¸c giÊy tê thanh to¸n kh«ng ®ñ c¸c yªu cÇu trªn. Khi thùc hiÖn dÞch vô thanh to¸n cho kh¸ch hµng ng©n hµng ®-îc thu phÝ theo quy ®Þnh cña Thèng ®èc NHNNVN. 1.4- Mét sè ph-¬ng tiÖn thanh to¸n KDTM 1.4.1- H×nh thøc thanh to¸n b»ng sÐc SÐc lµ lÖnh tr¶ tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®-îc lËp theo mÉu cña NHNN , yªu cÇu ®¬n vÞ thanh to¸n trÝch mét sè tiÒn tõ tµi kho¶n cña m×nh tr¶ cho ng-êi thô h-ëng cã ghi tªn trªn sÐc, hay ng-êi cÇm sÐc trong thêi h¹n hiÖu lùc cña tê sÐc Thêi h¹n hiÖu lùc thanh to¸n cña tê sÐc lµ 15 ngµy kÓ tõ ngµy sÐc ®-îc ký ph¸t hµnh cho tíi ngµy sÐc ®-îc nép vµo ®¬n vÞ thanh to¸n hay ®¬n vÞ thu hé 1.4.2- H×nh thøc thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu Uû nhiÖm thu lµ h×nh thøc thanh to¸n ®-îc ¸p dông trong thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô gi÷a ng-êi mua vµ ng-êi b¸n trªn c¬ së hîp ®ång kinh tÕ hay ®¬n ®Æt hµng. Sau khi hoµn thµnh viÖc giao hµng hoÆc cung øng dÞch vô cho ng-êi mua, ng-êi b¸n sÏ chñ ®éng l©p uû nhiÖm thu göi tíi NH nhê thu hé sè tiÒn hµng ho¸ dÞch vô ®· cung cÊp theo giÊy tê thanh to¸n hîp lÖ. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ph¹m vi thanh to¸n: Thanh to¸n gi÷a c¸c kh¸ch hµng cã tµi kho¶n t¹i cïng mét NH kh¸c NH cïng hÖ thèng hoÆc kh¸c NH vµ kh¸c hÖ thèng 1.4.3- H×nh thøc thanh to¸n uû nhiÖm chi- chuyÓn tiÒn Uû nhiÖm chi lµ lÖnh tr¶ tiÒn ®-îc chñ tµi kho¶n më theo mÉu cña NH yªu cÇu NH n¬i m×nh më tµi kho¶n trÝch tiÒn tõ tµi kho¶n cña m×nh tra cho ng-êi thô h-ëng Ph¹m vi thanh to¸n: Uû nhiÖm chi thanh to¸n cho nhøng kh¸ch hµng cã tµi kho¶n t¹i cïng NH hay kh¸c NH cïng hÖ thèng hoÆc kh¸c NH kh¸c hÖ thèng kh¸c ®Þa bµn 1.4.4- H×nh thøc thanh to¸n b»ng th- tÝn dông Lµ lÖnh cña ®¬n vÞ mua hµng göi ®Õn NH phôc vô m×nh yªu cÇu chuyÓn sè tiÒn nhÊt ®Þnh l-u ký vµo tµi kho¶n ®¶m b¶o th- tÝn dông ®Ó thanh to¸n cho ng-êi b¸n Mçi th- tÝn dông tr¶ cho mét ng-êi b¸n, víi møc tèi thiÓu lµ 10 triÖu ®ång, thêi h¹n thanh to¸n lµ 3 ngµy kÓ tõ ngµy bªn mua më th- tÝn dông Ph¹m vi thanh to¸n gi÷a hai chñ tµi kho¶n cã tµi kho¶n t¹i hai NH cïng hÖ thèng hoÆc kh¸c hÖ th«ngs cã tham gia thanh to¸n bï trõ víi NH cïng hÖ thèng 1.4.5- H×nh thøc thanh to¸n b»ng ng©n phiÕu thanh to¸n Lµ h×nh thøc thanh to¸n KDTM do NHNH ViÖt Nam ph¸t hµnh cã mÖnh gi¸ vµ thêi h¹n thanh to¸n ghi s½n trªn tõng tê , kh«ng ghi tªn vµ cã thÓ ®-îc chuyÓn nh-îng. Ng©n phiÕu thanh to¸n cã thêi h¹n ®-îc ghi trªn tõng tê cã thÓ sö dông NPTT ®Ó ghi cã vµo tµi kháan tiÒn göi , ®æi tiÒn mÆt ,®æi NPTT cßn th¬i h¹n Ng©n phiÕu thanh to¸n ®-îc b¶o qu¶n vµ sö dông nh- tiÒn mÆt tr¶ tiÒn mua hµng ho¸ dÞch vô, tr¶ nî Ph¹m vi thanh to¸n : trªn toµn quèc miÔn lµ trong thêi h¹n hiÖu lùc thanh to¸n 1.4.6- H×nh thøc thanh to¸n b»ng thÎ 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lµ ph-¬ng tiÖn thanh to¸n KDTM do NH ph¸t hµnh vµ cÊp tÝn dông cho ng-êi mua sö dông ®Ó tr¶ tiÒn mua hµng ho¸ dÞch vô hay rót tiÒn mÆt t¹i c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng , NHPH, NHTT Ph¹m vi thanh to¸n: trong n-íc vµ ngoµi n-íc C¸c lo¹i thÎ th-êng dïng hiÖn nay: thÎ ghi nî , thÎ thanh to¸n , thÎ tÝn dông S¬ ®å 1 : s¬ ®å ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ (8)(8) (6) (7) Chñ thÎ (Cardholder) (2 Ng©n hµng ph¸t hµnh ( Card Isuer ) Ph¸t hµnh thÎ (1) Yªu cÇu ph¸t hµnh (5) (4) Cung cÊp hµng hãa dÞch vô, øng rót tiÒn mÆt Sö dông thÎ thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch (6) (8) (7) Tæ chøc thÎ quèc tÕ vô (7) (8) 4 6 (3) §¬n vÞ chÊp nhËn thÎ (DVCNT ) hoÆc ng©n hµng ®¹i lý . 4 Quy tr×nh (6) cÊp phÐp Quy tr×nh ®ßi tiÒn Ng©n hµng thanh to¸n (Acquirer ) 6 7 Quy tr×nh thanh to¸n 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.3 Sù ph¸t triÓn c«ng nghÖ thanh to¸n thÎ 1.3.1-Kh¸i niÖm , sù cÇn thiÕt cña c«ng nghÖ thÎ 1.3.3.1 Kh¸i niÖm ThÎ thanh to¸n lµ mét ph-¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt mµ chñ thÎ cã thÓ sö dông thÎ ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô hoÆc rót tiÒn mÆt t¹i c¸c CSTNT. 1.3.1.2- Sù cÇn thiÕt thanh to¸n thÎ Cã nhiÒu ý kiÕn vÒ sù ra ®êi vµ ph¸t triªn cña thÎ mµ mét trong nh÷ng th¾c m¾c ®ã l¯ “ T¹i sao ®· cã c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n KDTM nh­ sÐc , uû nhiÖm thu uû nhiÖm chi, ng©n phiÕu thanh to¸n th- tÝn dông... l¹i cßn cho ra ®êi thªm thÎ thanh to¸n lµm g× cho phøc t¹p? Së dÜ nh- vËy lµ v×: Thø nhÊt, c¸c ph-¬ng tiÖn thanh to¸n nh- uû nhiÖm thu, uû nhiÖm chi, NPTT, TTD, sÐc... kh«ng ¸p dông ®-îc víi nh÷ng giao dÞch nhá. Chóng ta kh«ng thÓ sö dông uû nhiÖm thu , uû nhiÖm chi hay th- tÝn dông , NPTT cho viÖc chi tr¶ cho mét b÷a ¨n trÞ gi¸ vµi chôc ngµn, hay nh÷ng mãn hµng t¹i siªu thÞ... sÏ rÊt bÊt tiÖn bëi v× chóng ta kh«ng thÝch gi÷ tiÒn mÆt mµ l¹i sö dông mét NPTT mÖnh gi¸ 500000 ®ång ®Ó chi tr¶ cho mét mãn hµng trÞ gi¸ 50000 ®Ó råi nhËn l¹i mét l-îng tiÒn mÆt lín... Thø hai, sÐc thanh to¸n chØ ®-îc sö dông víi nh÷ng kh¸ch hµng cã tÝn nghiÖm lÉn nhau, thñ tôc thanh to¸n b»ng sec b¶o chi r¾c rèi, cßn cã mét sè tiÒn ký quü b¶o chi tån ®äng kh«ng ®-îc h-ëng l·i . §iÒu nµy g©y mét t©m lý kh«ng tho¶i m¸i h¬n n÷a sè tiÒn thanh to¸n trªn sÐc kh«ng linh ho¹t trong chi tr¶ v× vËy nã Ýt ®-îc -a chuéng Thø ba, ®èi víi ph-¬ng tiÖn TTKDTM kh¸c thñ tôc lu©n chuyÓn chøng tõ thanh to¸n h¹n chÕ , vÝ nh- LC thñ tôc më rÊt phøc t¹p, quy tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ vßng vÌo g©y chËm trÔ trong thanh to¸n h¬n thÕ mçi LC h¹n møc tèi thiÓu 10 triÖu , chØ thanh to¸n cho mét kh¸ch hµng. Khi giao dÞch víi nhiÒu kh¸ch hµng ph¶i më nhiÒu tµi kho¶n , kho¶n ký quü më LC kh«ng ®-îc h-ëng l·i , v× vËy LC kh«ng ®-îc sö dông réng r·i. Thø t-, ®ã c¸c ph-¬ng tiÖn thanh to¸n trªn rÊt dÔ lµm gi¶ víi chi phÝ thÊp, g©y ¶nh h-ëng tiªu cùc tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ThÎ thanh to¸n víi nhiÒu tiÖn Ých kh¾c phôc ®-îc ®a sè c¸c h¹n chÕ trªn nªn thÎ thanh to¸n ®-îc ®-a vµo ch-a bao l©u ®· ®-îc sö dông réng r·i 1.3.2Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghÖ thÎ Vµo n¨m 1946 , d¹ng ®Çu tiªn cña thÎ ng©n hµng lµ Charg -It cña ng©n hµng John Biggins xuÊt hiÖn t¹i Mü , ®ã lµ mét hÖ thèng tÝn dông cho phÐp c¸c kh¸ch hµng thùc hiÖc c¸c giao dÞch néi ®Þa b»ng c¸c " phiÕu " cã gi¸ trÞ do ng©n hµng ph¸t hµnh . Quy tr×nh thanh to¸n lo¹i thÎ nµy: Chñ thÎ srö dông phiÕu do NH ph¸t hµnh tr¶ tiÒn hµng ho¸ , rót tiÒn t¹i c¸c ®¹i lý. C¸c ®¹i lý nép c¸c " phiÕu " giao dÞch cho ng©n hµng Biggins. Ng©n hµng sÏ thanh to¸n c¸c giao dÞch ®ã cho c¸c ®¹i lý vµ thu tiÒn l¹i tõ c¸c kh¸ch hµng . HÖ thèng nµy lµ tiÒn ®Ò cho viÖc ph¸t hµnh thÎ tÝn dông ng©n hµng ®Çu tiªn cña ng©n hµng Franklin National , NewYork vµo n¨m 1951. C¸c kh¸ch hµng nép ®¬n xin cÊp h¹n møc tÝn dông vµ ®-îc xem xÐt th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông , giao dÞch tr-íc ®ã cña hä víi ng©n hµng ®Ó kiÓm tra kh¶ n¨ng thanh to¸n . Sau ®ã , ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ cho c¸c kh¸ch hµng ®ñ tiªu chuÈn vµ hä cã thÓ dïng c¸c thÎ nµy ®Ó thùc hiÖn giao dÞch t¹i c¸c ®¹i lý chÊp nhËn thÎ . Trong thùc hiÖn giao dÞch , c¸c ®¹i lý ghi l¹i c¸c th«ng tin trªn thÎ vµo c¸c ho¸ ®¬n vµ nép vÒ cho ng©n hµng ; sau ®ã ng©n hµng ghi cã vµo tµi kho¶n cña ®¹i lý sau khi trõ chiÕt khÊu . Vµ c¸c chñ thÎ ph¶i tr¶ toµn bé d- nî vµo cuèi th¸ng . Nh÷ng n¨m sau ®ã , ngµy cµng cã nhiÒu tæ chøc tµi chÝnh tham gia vµo thÞ tr-êng thÎ ng©n hµng .Vµo n¨m 1959, ®Ó c¹nh tranh , nhiÒu tæ chøc ph¸t hµnh thÎ ®-a ra lo¹i h×nh dÞch vô míi : tÝn dông tuÇn hoµn . Víi dÞch vô míi nµy , chñ thÎ cã thÓ duy tr× sè d- nî trªn tµi kho¶n : chñ thÎ chØ ph¶i tr¶ mét phÇn d- nî , vµ phÇn cßn l¹i ®-îc tÝnh phÝ tµi chÝnh . Vµo n¨m 1960, ng©n hµng Bank of America giíi thiÖu s¶n phÈm thÎ ng©n hµng cña riªng m×nh , the BankAmericard , vµ ®· ®¹t ®-îc rÊt nhiÒu thµnh c«ng. Do viÖc thµnh c«ng trong viÖc kinh doanh thÎ ng©n hµng cña Bank of America, nhiÒu tæ chøc ph¸t hµnh thÎ kh¸c b¾t ®Çu liªn kÕt ®Ó c¹nh tranh 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 víi c¸c tæ chøc cña Bank of America.Vµo n¨m 1966 , 14 ng©n hµng Mü liªn kÕt thµnh tæ chøc Interbank (Interbank Card Association -ICA),mét tæ chøc míi cã kh¶ n¨ng trao ®æi th«ng tin c¸c giao dÞch thÎ tÝn dông. Vµo n¨m 1967, bèn ng©n hµng California ®æi tªn tõ California Bankcard Association thµnh WesternStatesBank CardAssociation (WSBA).WSBA më réng m¹ng l-íi thµnh viªn víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c ë phÝa t©y n-íc Mü.S¶n phÈm thÎ cña tæ chøc WSBA lµ MasterCharge.Tæ chøc WSBA còng cÊp phÐp cho tæ chøc Interbank sö dông tªn vµ th-¬ng hiÖu cña MasterCharge. Vµo cuèi thËp 1960 , nhiÒu tæ chøc tµi chÝnh ®· trë thµnh thµnh viªn cña MasterChange vµ ®ñ søc c¹nh tranh víi BankAmericard N¨m 1977,Bank Americard trë thµnh Visa International. N¨m 1979,MasterCharge ®æi tªn thµnh MasterCard. Sau ®ã,ngµy cµng cã nhiÒu c¸c tæ chøc tµi chÝnh cña c¸c n-íc tham gia vµo ch-¬ng tr×nh thÎ ng©n hµng. Ngoµi ra , cã c¸c s¶n phÈm thÎ kh¸c ®-îc h×nh thµnh nh- American Express vµo n¨m 1958 , Diners Club vµo n¨m 1950 , JCB vµo n¨m 1961. Ph¸t triÓn lín m¹nh nhÊt ph¶i kÓ ®Õn thÎ Visa víi sè l-îng c¸c tæ chøc thµnh viªn 22000 t¹i h¬n 200 quèc gia , sè c¸c chñ thÎ lµ 630 triÖu , sè c¸c ®¹i lý chÊpnhËn thanh to¸n lµ 16 triªu ®¬n vÞ , sè c¸c ®iÓm rót tiÒn mÆt lµ 351000 , trang bÞ m¸y rót tiÒn tù ®éng ATM lµ 490000. TiÕp theo lµ thÎ Mastercard víi sè l-îng c¸c tæ chøc tµi chÝnh thµnh viªn lªn ®Õn 22000 t¹i h¬n 200 quèc gia , víi sè l-îng chñ thÎ lªn ®Õn trªn 380 triÖu , sè c¸c ®iÓm rót tiÒn mÆt lªn ®Õn 380000 , sè l-îng m¸y ATM trang bÞ lµ 250000. Cho ®Õn nay thÎ thanh to¸n ®· trë thµnh ph-¬ng tiÖn thanh to¸n phæ biÕn trªn toµn cÇu, nã x©m nhËp vµo mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi cña nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi ®Æc biÖt t¹i c¸c n-íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn . §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay khi c«ng nghÖ th«ng tin ph¸t triÓn ë tr×nh ®é ®Æc biÖt cao , t¹o ®iÒu kiÖn cho th-¬ng m¹i ®iÖn tö lªn ng«i thay thÕ cho c¸c h×nh thøc mua b¸n hµng ho¸ truyÒn thèng , ®¸nh dÊu mét b-íc tiÕn cña v¨n minh nh©n lo¹i th× thanh to¸n thÎ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó th-¬ng m¹i 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®iÖn tö cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn . Trong mét t-¬ng lai kh«ng xa thanh to¸n thÎ sÏ trë thµnh ph-¬ng thøc thanh to¸n phæ biÕn thay thÕ cho c¸c ph-¬ng tiÖn truyÒn thèng kh¸c , ®©y lµ ®iÒu chóng ta hoµn toµn cã thÓ hy väng. 1.3.3 §¨c ®iÓm thÎ thanh to¸n : HiÖn nay, lo¹i thÎ ®-îc sö dông phæ biÕn ë ViÖt Nam nãi riªng vµ trªn thÕ giíi nãi chung ®Òu lµ thÎ tõ , cßn thÎ th«ng minh th× míi sö dông rÊt Ýt do gi¸ thµnh s¶n xuÊt cao . V× vËy trong ph¹m vi bµi viÕt nµy chóng ta t¹m thêi lµm quen víi thÎ tõ . HÇu hÕt c¸c lo¹i thÎ thanh to¸n hiÖn nay ®Òu lµm b»ng nhùa cøng (plastic) cã h×nh ch÷ nhËt víi kÝch th-íc ®· ®-îc tiªu chuÈn ho¸ quèc tÕ 54 mm x 84 mm dµy 1 mm , cã 4 gãc trßn , thÎ cã ba líp , mµu s¾c thÎ cã thÓ thay ®æi kh¸c nhau tuú ng©n hµng ph¸t hµnh tuú theo qui ®Þnh thèng nhÊt cña mçi tæ chøc thÎ . Hai mÆt cña thÎ cã nh÷ng dÊu hiÖu riªng kh¸c nhau , cô thÓ nh- sau :  MÆt tr-íc cña thÎ : (1) Th-¬ng hiÖu cña tæ chøc thÎ quèc tÕ ( nÕu lµ thÎ quèc tÕ ) , ®ång thêi thÓ hiÖn lo¹i thÎ: VISA, MASTERCARD ,AMERICAN EXPRESS ,JCB ,DINERS CLUB ... (2) Tªn tæ chøc( ng©n hµng ) ph¸t hµnh thÎ : n»m phÝa trªn bªn tr¸i thÎ . (3) BiÓu t-îng cña thÎ : + §èi víi thÎ Visa : cã h×nh chim bå c©u ®ang bay in ch×m ë gãc bªn ph¶i thÎ , , phÝa d-íi lµ phï hiÖu VISA gåm cã 3 ®-êng kÎ ngang mµu xanh tÝm , mµu tr¾ng vµ vµng n©u , ch÷ VISA mµu vµng ch¹y ngang ®-êng kÎ tr¾ng . + §èi víi thÎ Master : biÓu t-îng gåm 2 phÇn Hologram : tøc ¶nh næi ba chiÓu cã in h×nh ¶nh qu¶ ®Þa cÇu giao nhau víi c¸c lôc ®Þa , phÇn h×nh næi lazer nµy cã thÓ thÊy ®-îc vµ cã vÎ nh- di chuyÓn khi nghiªng thÎ . Phï hiÖu MASTERCARD n»m trªn 2 ®-êng trßn ®á vµng giao nhau + §èi víi thÎ AMEX ( AMERICAN EXPRESS) : cã biÓu t-îng ng-êi lÝnh La M· ®éi mò s¾t . 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + §èi víi thÎ JCB : cã biÓu t-îng ch÷ JCB ®-îc lång trong 3 ®-êng g¹ch song song liÒn nhau víi mµu s¾c kh¸c nhau . (4) Sè thÎ : §©y lµ sè dµnh riªng cho mçi chñ thÎ , sè ®-îc dËp næi lªn trªn thÎ. Tuú theo tõng lo¹i thÎ mµ cã ch÷ sè kh¸c nhau vµ c¸ch cÊu tróc theo nhãm còng kh¸c nhau . + §èi víi thÎ VISA th-êng cã 2 lo¹i 16 sè vµ 13 sè: 4xxx xxxx xxxx xxxx 4xxx xxx xxx xxx + §èi víi thÎ MASTERCARD gåm cã 16 sè b¾t ®Çu b»ng sè 5: 5xxx xxxx xxxx xxxx + §èi víi thÎ AMEX lu«n cã 15 sè b¾t ®Çu b»ng sè 37 hay 34 : 34xx xxxxxx xxxxx 37xx xxxxxx xxxxx + §èi víi thÎ JCB cã 16 sè chia lµm 4 nhãm b¾t ®Çu b»ng sè 35 : 35xx xxxx xxxx xxxx (5) Ngµy hiÖu lùc cña thÎ ( Valid Date hoÆc Good Thru) lµ thêi h¹n mµ thÎ ®-îc l-u hµnh . (6) Hä vµ tªn chñ thÎ : in b»ng ch÷ næi , hµng d-íi cïng , th-êng viÕt theo lèi Anh- Mü (tªn tr-íc hä sau ) . (7) Mét sè ®Æc ®iÓm riªng kh¸c : ch¼ng h¹n sau ngµy hiÖu lùc thÎ cã in ngµy kÝ hiÖu lo¹i thÎ , sè ICA cña ng©n hµng ph¸t hµnh .  MÆt sau cña thÎ : (1) Gi¶i tõ tÝnh : mµu ®en ch¹y däc theo c¹nh dµi phÝa trªn cña mÆt sau cña thÎ , chøa c¸c th«ng tin . + Sè thÎ . + Ngµy hiÖu lùc cña thÎ . + Tªn chñ thÎ . + Tªn ng©n hµng ph¸t hµnh . + M· sè bÝ mËt c¸ nh©n ( PIN - Personal Identifycation Number ) . 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Riªng thÎ th«ng minh cã mét con chÝp ( vi m¹ch ) l-u tr÷ th«ng tin vÒ ng-êi cÇm thÎ vµ tµi kho¶n cña anh ta . Chóng còng l-u gi÷ chi tiÕt tèi ®a lµ 200 giao dÞch dïng thÎ ®-îc thùc hiÖn gÇn nhÊt (2) B¨ng ch÷ ký : trªn b¨ng giÊy nµy lµ ch÷ ký cña chñ thÎ . Khi lËp hãa ®¬n thanh to¸n c¬ së chÊp nhËn thÎ sÏ ®èi chiÕu ch÷ ký trªn hãa ®¬n víi ch÷ ký mÉu ®Ó so s¸nh . B¨ng ch÷ ký nµy ®-îc lµm tõ mét nguyªn liÖu ®Æc biÖt cã kh¶ n¨ng ng¨n c¶n mäi sù cè g¾ng tÈy xãa , söa ®æi trªn bÒ mÆt thÎ vµ ®-îc Ðp chÆt trªn nÒn thÎ , kh«ng thÓ dïng tay c¹y lªn ®-îc . (3)C¸c phÇn kh¸c : ®iÖn tho¹i dÞch vô khi cã th¾c m¾c sö dông thÎ . 1.3.4- Ph©n lo¹i thÎ, c¸c lo¹i thÎ th«ng dông trªn thÕ giíi 1.3.4.1- Ph©n lo¹i thÎ ThÎ cã thÓ ®-îc sö dông víi c¸c môc ®Ých kh¸c nhau: cã ng-êi muèn sö dông thÎ ®Ó thanh to¸n hµng ho¸ dÞch vô, cã ng-êi sö dông rót tiÒn mÆt, ®Ó ®i du lÞch, hoÆc ®Ó chi tr¶ cho viÖc häc hµnh chi tiªu cña con c¸i hä ë n-íc ngoµi...Cã nh÷ng ng-êi lÇn ®Çu tiªn ®Õn xin ph¸t hµnh thÎ ph¶i ký quü më tµi kho¶n nh-ng nh÷ng ng-êi cã uy tÝn víi NH ®-îc cÊp tÝn dông tÝn chÊp cho kh¸ch hµng...§Ó thuËn tiÖn trong thanh to¸n qu¶n lý ng-êi ta ph©n chia thÎ ra lµm nhiÒu lo¹i theo nh÷ng c¸ch ph©n chia kh¸c nhau: 1.3.4.1.1- Ph©n theo néi dung kinh tÕ  ThÎ ghi nî (Debit card) ThÎ ghi nî lµ lo¹i thÎ th-êng chØ ®-îc c¸c ng©n hµng ph¸t hµnh cho c¸c kh¸ch hµng më tµi kho¶n t¹i c¸c ng©n hµng. Mçi khi ng-êi sö dông thÎ mua mét mãn hµng ho¸ hay dÞch vô nµo ®ã b»ng thÎ NH sÏ tù ®éng trõ bít s« tiÒn tõ tµi kho¶n t-¬ng øng cña chñ thÎ vµ chuyÓn sè tiÒn ®ã qua tµi kho¶n cña ng-êi b¸n hay ng-êi cung øng dÞch vô. Th-êng thÎ ghi nî kh«ng cã h¹n møc tÝn dông v× nã phô thuéc vµo sè d- hiÖn h÷u trªn tµi kho¶n cña chñ thÎ. Chñ thÎ chØ chi tiªu trong ph¹m vi m×nh cã nh-ng ®Ó gia t¨ng tÝnh c¹nh tranh s¶n phÈm thÎ cña m×nh c¸c ng©n hµng cã thÓ cÊp cho chñ thÎ mét møc thÊu chi ( chi v-ît qu¸ sè tiÒn hiÖn cã trªn tµi kho¶n ) . Cã hai lo¹i thÎ ghi nî c¬ b¶n : 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - ThÎ on- line lµ thÎ ghi nî mµ gi¸ trÞ giao dÞch ®-îc khÊu trõ ngay lËp tøc vµo tµi kho¶n chñ thÎ . - ThÎ off - line lµ thÎ ghi nî mµ gi¸ trÞ nh÷ng giao dÞch sÏ ®-îc khÊu trõ vµo tµi kho¶n cña chñ thÎ sau ngµy giao dÞch vµi ngµy . ThÎ tÝn dông (Credit Card) ThÎ tÝn dông ®-îc ph¸t hµnh cho kh¸ch hµng cã c¸c ®iÒu kiÖn t-¬ng tù nh- viÖc kh¸ch hµng xin vay vèn tÝn dông cña Ng©n hµng nh-ng c¸c ®iÒu kiÖn cho vay còng nh- thñ tôc thùc hiÖn ®¬n gi¶n h¬n, h¹n møc tin dông còng nhá h¬n nhiÒu so víi cho vay th«ng th-êng vµ ®-îc xem nh- thÎ ng©n hµng ( bank card)v× chóng th-êng ®-îc ph¸t hµnh bëi c¸c ng©n hµng. Cã h×nh thøc vµ cÊu t¹o gièng thÎ ghi nî nh-ng kh¸c ë chç kho¶n ph¸t sinh khi chñ thÎ thanh to¸n lµ mét lÇn nhËn nî ®èi víi NH. C¸c ng©n hµng sÏ quy ®Þnh mét h¹n møc tÝn dông nhÊt ®Þnh cho tõng chñ thÎ hay nãi c¸ch kh¸c chñ thÎ chØ ®-îc chi tiªu trong h¹n møc ®· cho . NÕu chñ thÎ tr¶ hÕt sè tiÒn nî vµo cuèi th¸ng ( theo hãa ®¬n göi ®Õn cña c¸c c¬ së thanh to¸n ) cho ng©n hµng th× hä kh«ng ph¶i tr¶ l·i cho sè tiÒn ®· sö dông trong th¸ng. Cßn nÕu chñ thÎ kh«ng thanh to¸n hÕt nî th× anh ta sÏ ph¶i tr¶ l·i trªn sè tiÒn cßn nî theo mét møc l·i suÊt ®· ®Þnh tr-íc . ThÎ cã thÓ sö dông ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i quÇy giao dÞch cña Ng©n hµng (NHPH,NHTT) hay c¸c trªn c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng, thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô t¹i c¬ së tiÕp nhËn thÎ. Sè lÇn chi tiªu, sè tiÒn chi tiªu trong ngµy tïy thuéc vµo chÝnh s¸ch cña mçi NHPH. ThÎ thanh to¸n (Charge card) ThÎ thanh to¸n ®-îc xem lµ lo¹i thÎ du lÞch vµ gi¶i trÝ ( Travel & Entertainment Card). Gåm American Express , Dinner Club , JCB, Carte Blanche. §©y lµ lo¹i thÎ kh«ng quy ®Þnh tr-íc h¹n møc chi tiªu, cuèi th¸ng kh¸ch hµng sÏ ph¶i thanh to¸n khi nhËn ®-îc b¶ng th«ng b¸o tµi kho¶n , tr-êng hîp kh«ng nép ®ñ sè d- nî th× kh¸ch hµng ph¶i tr¶ phÝ nî qu¸ h¹n . ThÎ thanh to¸n kh¸c c¸c thÎ kh¸c ë chç c«ng ty ph¸t hµnh thÎ tham gia gi¶i quyÕt trùc tiÕp mäi giao dÞch giao dÞch gi÷a chñ thÎ vµ c¬ s¬ chÊp nhËn thÎ, 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 vµ chñ thÎ ph¶i thanh to¸n ®Çy ®ñ d- nî thÎ khi nhËn ®-îc b¶ng th«ng b¸o tµi kho¶n . ThÎ rót tiÒn ATM Loai thÎ dïng ®Ó rót tiÒn mÆt trªn m¸y rót tiÒn tù ®éng ATM, m¸y EFT/POS vµ b¾t buéc sè tiÒn rót kh«ng ®-îc v-ît qu¸ sè d- trªn tµi kho¶n ®-îc liªn kÕt víi thÎ ATM ph¸t hµnh cho chñ thÎ. §Ó sö dông lo¹i thÎ nµy ®ßi hái chñ thÎ ph¶i më tµi kho¶n tiÒn göi t¹i ng©n hµng (cã thÓ ®-îc cÊp h¹n møc thÊu chi). Sè tiÒn rót ra mçi lÇn sÏ ®-îc trõ ngay vµo tµi kho¶n (tøc thêi). Tuy nhiªn, thÎ ATM kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ thÎ rót tiÒn mÆt. Víi kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña CNTT, thÎ ATM cã thÓ sö dông ®Ó thanh to¸n chuyÓn kho¶n, mua hµng hãa dÞch vô, thanh to¸n hãa ®¬n ... Cash Card cã nh÷ng lo¹i sau :ThÎ ATM (Automatic Teller Machine ) ;ThÎ ®¶m b¶o thanh to¸n sÐc ( Check Guarantee Card);c¸c lo¹i thÎ debit víi c¸c th-¬ng hiÖu CIRRUS , ID PLUS cña Visa , MAESTRO cña MasterCard . 1.3.4.1.2 – Ph©n lo¹i theo ®Æc tÝnh kü thuËt ThÎ tõ tÝnh: lo¹i thÎ nµy sö dông kü thuËt tõ tÝnh, cã gi¶i b¨ng tõ ghi l¹i c¸c th«ng tin gi÷ liÖu khi n¹p thÎ. Lo¹i thÎ nµy kh«ng bé phËn ®iÖn tö (bé vi xö lý con chip) nªn kü thuËt ®¬n gi¶n gi¸ thµnh thÊp nh-ng ®é an toµn kh«ng cao ThÎ ®iÖn tö (thÎ th«ng minh hay thÎ CHIP) Lo¹i thÎ nµy tiÕn bé h¬n lo¹i thÎ trªn, lo¹i thÎ nµy cã bé phËn xö lý ®iÖn tö – con chip, kü thuËt kh¸ phøc t¹p gi¸ thµnh cao ®é an toµn cao. MÆt tr-íc thÎ cã bé vi xö lý, mÆt sau cã gi¶i b¨ng tö dïng trong thanh to¸n quèc tÕ 1.3.4.1.3- Ph©n lo¹i theo ph¹m vi sö dông ThÎ néi ®Þa Lµ lo¹i thÎ ®-îc giíi h¹n sö dông trong ph¹m vi mét quèc gia, chñ yÕu cho môc ®Ých tiªu dïng , do vËy ®ång tiÒn ®-îc sö dông trong giao dÞch mua b¸n hµng ho¸ hay rót tiÒn mÆt ph¶i lµ ®ång b¶n tÖ cña quèc gia ®ã . Lo¹i thÎ nµy còng cã c«ng dông nh- nh÷ng lo¹i thÎ trªn nh-ng ho¹t ®éng cña nã ®¬n gi¶n h¬n bëi nã chØ do mét tæ chøc hay do mét ng©n hµng ®iÒu hµnh tõ viÖc 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tæ chøc ph¸t hµnh ®Õn xö lý trung gian , thanh to¸n vµ viÖc sö dông thÎ bÞ giíi h¹n trong ph¹m vi mét quèc gia . ThÎ quèc tÕ Lµ lo¹i thÎ do TCTQT, hoÆc thµnh viªn cña tæ chøc nµy ph¸t hµnh, sö dông lo¹i thÎ nµy cã thÓ thanh to¸n t¹i bÊt cø n-íc nµo cã c¬ së chÊp nhËn lo¹i thÎ ®ã . Theo nh- tªn gäi lµ lo¹i thÎ ®-îc chÊp nhËn trªn toµn cÇu , sö dông c¸c ngo¹i tÖ m¹nh ®Ó thanh to¸n .ThÎ quèc tÕ ®-îc hç trî vµ qu¶n lý trªn toµn thÕ giíi bëi nh÷ng tæ chøc tµi chÝnh lín nh- Master Card , Visa .. hoÆc c¸c c«ng ty ®iÒu hµnh nh- Amex , JCB , Diners Club... , ho¹t ®éng trong mét hÖ thèng thèng nhÊt , ®ång bé . Ngoµi ra thÎ thanh to¸n cßn ®-îc ph©n chia theo ®èi t-îng chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n : ch¼ng h¹n thÎ c«ng ty , ph¸t hµnh cho nh©n viªn c«ng ty sö dông phôc vô cho viÖc chi tiªu c«ng t¸c, mäi kho¶n thanh to¸n cña chñ thÎ do c«ng ty chi tr¶; thÎ c¸ nh©n cho chñ thÎ thanh to¸n víi ng©n hµng ph¸t hµnh . Theo h¹n møc thÎ : ThÎ vµng ( Gold Card ) lµ lo¹i thÎ phôc vô cho c¸c kh¸ch hµng cã thu nhËp cao ,th-êng ph¸t hµnh cho c¸c kh¸ch hµng cã uy tÝn , kh¶ n¨ng tµi chÝnh lµnh m¹nh , cã nhu cÇu chi tiªu lín.Th-êng cã h¹n møc tÝn dông cao .( ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ tõ 50 triÖu VN§ ®Õn 100 triÖu VN§ ) . ThÎ chuÈn víi h¹n møc tÝn dông thÊp h¬n c¸c -u ®·i còng kh¸c thÎ vµng ( ViÖt Nam lµ tõ 10 triÖu ®Õn d-íi 50 triÖu ). 1.3.4.2- C¸c lo¹i thÎ th«ng dông trªn thÕ gi¬i hiÖn nay 1.3.4.2.1 Mét sè thÎ tÝn dông quèc tÕ th«ng dông MASTER CARD quèc tÕ do tæ chøc quèc tÕ MASTER CARD Ph¸t hµnh VISA quèc tÕ do tæ chøc thÎ quèc tÕ VISA International ph¸t hµnh, ®-îc sö dông ë kh¾p c¸c quèc gia trªn thÕ giøi nhÊt lµ ch©u ©u JBC card do tæ chøc thÎ JBC NhËt ph¸t hµnh sö dông chñ yÕu ë ch©u ¸ TBD 1.3.4.2.2 ThÎ ghi nî MAESTRO CARD do master card ph¸t hµnh PLUS do VISA ph¸t hµnh 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 AMEX do American express ph¸t hµnh 1.3.4.2.3- ThÎ rót tiÒn ATM CIRRUS do VISA ph¸t hµnh ATM Master Card p¸ht hµnh 1.3.5- C¸c chñ thÓ tham gia ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ 1.3.5.1- Chñ thÎ Chñ thÎ lµ c¸ nh©n ®-îc NH cho phÐp sö dông thÎ theo h¹n møc tuÇn hoµn ®-îc cÊp QuyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña chñ thÎ Chñ thÎ cã quyÒn sö dông thÎ ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô mµ kh«ng cã sù ph©n biÖt vÒ gi¸ so víi thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt, rót tiÒn mÆt t¹i m¸y ATM, NHTT, NHPH nÕu ®-îc NHTT vµ NHPH cho phÐp Mäi giao dÞch kh«ng ph¶i tr¶ thªm phô phô phÝ cho CSCNT. Chñ thÎ ®-îc h-ëng -u ®·i vÒ l·i theo quy ®Þnh cña NHPH Chñ thÎ cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp toµn bé th«ng tin cÇn thiÕt theo yªu cÇu cña NHPH khi cÊp thÎ còng nh- trong qu¸ tr×nh chÊp nhËn thÎ. Thanh to¸n ®Çy ®ñ ®óng h¹n cho NHPH c¸ kho¶n vay phÝ l·i vay vµ c¸c kho¶n ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh sö dông thÎ. Hoµn tr¶ l¹i thÎ khi thÎ hÕt h¹n sö dông hoÆc chñ thÎ kh«ng muèn sö dông thÎ. Chñ thÎ chÝnh vµ chñ thÎ phô cïng chÞu tr¸ch nhiÖm chung vµ mçi ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n trong viÖc thùc hiÖn ®iÒu kho¶n vµ ®iÒu kiÖn trong hîp ®ång sö dông thÎ 1.3.5.2 Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ (NHPH) Lµ NH ®-îc phÐp ph¸t hµnh thÎ, cã thÓ lµ thµnh viªn cña tæ chøc thÎ quèc tÕ. §Ó viÖc sö dung ph¸t huy hiÖu qu¶ tèi ®a NHPH ph¶i lµ NH cã uy tÝn trong n-íc vµ quèc tÕ. QuyÒn vµ tr¸ch nhiÖm cña NHPH - Tu©n thñ quy ®Þnh cña tæ chøc thÎ. - Cã quyÒn quy ®Þnh vÒ lo¹i thÎ, thêi h¹n sö dông , ra h¹n...phï hîp víi quy chÕ hiÖn hµnh. 20