Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
lêi nãi ®Çu
Tr¶i qua h¬n 10 n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi vµ më cöa cña §¶ng vµ
Nhµ n-íc, nÒn kinh tÕ ta ®ang chuyÓn m¹nh mÏ tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao
cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr-êng theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa vµ ®· ®¹t ®-îc nh÷ng
thµnh tùu cã ý nghÜa quan träng trªn nhiÒu lÜnh vùc.
B-íc vµo giai ®o¹n míi, giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ theo h-íng c«ng nghiÖp
ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ víi nh÷ng yªu cÊu míi, th× vÊn ®Ò tµi chÝnh tiÒn tÖ kh«ng chØ lµ
mèi quan t©m cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch mµ cßn lµ mèi quan t©m cña c¸c
doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t-, c¸c nhµ tÝn dông...
VÒ chÝnh s¸ch : mèi quan t©m cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch lµ ph¶i ®æi
míi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch tµi chÝnh ®Ó t¹o ra sù æn ®Þnh vÒ m«i tr-êng kinh tÕ vÜ m«,
t¹o lËp, ph©n phèi vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc tµi chÝnh toµn x· héi phôc
vô cã hiÖu qu¶ c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Mèi quan t©m cña c¸c nhµ
doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t- lµ trªn c¬ së chÝnh s¸ch tµi chÝnh cña nhµ n-íc, c¸c
doanh nghiÖp , c¸c nhµ ®Çu t- thùc hiÖn c¸c quan hÖ tµi chÝnh b¶o ®¶m c©n ®èi
quyÒn lîi, nghÜa vô tµi chÝnh cña m×nh ®èi víi nhµ n-íc.
VÒ ph©n tÝch tµi chÝnh: §©y kh«ng chØ lµ c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ
n-íc ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh kinh tÕ cña ®Êt n-íc, cña tõng ngµnh, tõng ®Þa ph-¬ng
mµ trªn c¬ sá ®ã x¸c ®Þnh ®-îc nhu cÇu vèn cña x· héi. §èi víi c¸c doanh nghiÖp,
c¸c nhµ ®Çu t- th× viÖc ®¸nh gi¸ ph©n tÝch ®-îc kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh, ph©n tÝch vµ dù ®o¸n t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, gióp hä ®-a ra
nh÷ng ph-¬ng h-íng, nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt còng nhho¹t ®éng tµi chÝnh nh»m lµm doanh nghiÖp tån t¹i, ph¸t triÓn vµ b¶o ®¶m tr¹ng th¸i
c©n b»ng tµi chÝnh cña m×nh.
Mét thùc tÕ cho thÊy trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cã rÊt nhiÒu nhµ qu¶n lý kinh
tÕ, chñ doanh nghiÖp giái ®¹t ®-îc nhiÒu thµnh c«ng th«ng qua sù hiÓu biÕt, ph©n
tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ vµ ®Æc biÖt lµ ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh. Bªn c¹nh ®ã
kh«ng Ýt c¸c nhµ ®Çu t-, c¸c chñ doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n, c¸c ng©n hµng, c¸c tæ
chøc tÝn dông bÞ thua lç bëi kh«ng hiÓu s©u s¾c t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh
nghiÖp, nãi kh¸c ®i lµ kh«ng nhËn thøc ®Çy ®ñ c«ng t¸c ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh
cña doanh nghiÖp.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
XuÊt ph¸t tõ lý luËn vµ thùc tiÔn ®ã ta cã thÓ thÊy r»ng hoµn thiÖn ph©n tÝch
tµi chÝnh doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay lµ mét yªu cÇu, mét ®ßi hái cña c¸c
nhµ qu¶n lý kinh tÕ, c¸c nhµ ®Çu t-, chñ doanh nghiÖp vµ nh÷ng ng-êi quan t©m.
Víi ý nghÜa ®ã em ®± chän ®Ò t¯i “ Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn ph©n tÝch
tµi chÝnh t¹i C«ng ty Tho¸t N-íc Hµ Néi”.
§Ò tµi gåm 3 phÇn:
PhÇn 1: Néi dung c«ng t¸c ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp.
PhÇn 2: Ph©n tÝch tµi chÝnh t¹i C«ng ty Tho¸t N-íc Hµ Néi
PhÇn 3: Mét sè kiÕn nghÞ gãp phÇn hoµn thiÖn ph©n tÝch tµi chÝnh t¹i C«ng Ty
Tho¸t N-íc Hµ Néi.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
PhÇn I
Néi dung
c«ng t¸c ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp
A. Kh¸i niÖm vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp vµ ph©n tÝch tµi chÝnh cña
doanh nghiÖp
1. Kh¸i niÖm vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp
Ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n
cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh»m gi¶ quyÕt c¸c mèi quan
hÖ kinh tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh ®-îc biÓu hiÖn d-íi h×nh th¸i tiÒn tÖ
g¾n trùc tiÕp víi viÖc tæ chøc huy ®éng, ph©n phèi, sö dông vµ qu¶n lý vèn trong
qu¸ tr×nh kinh doanh.
§Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh nhµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ lêi ®-îc 3 c©u
hái sau ®©y:
Thø nhÊt: Nªn ®Çu t- dµi h¹n vµo ®©u cho phï hîp víi c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh
doanh lùa chän. §©y chÝnh lµ ®Çu t- l©u dµi cña doanh nghiÖp.
Thø hai: Nguån t×a trî cho ®Çu t- lµ nguån nµo?
Thø ba: Nhµ doanh nghiÖp sÏ qu¶n lý ho¹t ®éng tµi chÝnh hµng ngµy nh- thÕ nµo?
Ba c©u hái trªn ®©y kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶ mäi vÊn ®Ò ho¹t ®éng tµi chÝnh cña
doanh nghiÖp nh-ng ®ã lµ ba c©u hái quan träng liªn quan ®Õn dù to¸n vèn ®Çu tdµi h¹n, c¬ cÊu vèn vµ qu¶n lý vèn l-u ®éng.
Muèn s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã doanh nghiÖp ph¶i mua
s¾m c¸c yÕu tè vËt chÊt cÇn thiÕt nh- m¸y mãc, thiÕt bÞ, dù tr÷, ®Êt ®ai, lao
®éng...(c¸c yÕu tè ®Çu vµo) nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i ®Çu t- vµo c¸c tµi s¶n. C¸c
tµi s¶n cña DN ®-îc ph¶n ¸nh bªn tr¸i cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n nã gåm hai phÇn
chÝnh lµ tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n l-u ®éng. Song, DN nªn ®Çu t- vµo nh÷ng tµi s¶n
dµi h¹n nµo? Gi¶i ®¸p c©u hái nµy lµ vÊn ®Ò dù to¸n vèn ®Çu t-, lµ qu¸ tr×nh kÕ
ho¹ch ho¸ vµ qu¶n lý ®Çu t- dµi h¹n cña DN hay qu¸ tr×nh c¸c nhµ qu¶n lý tµi
chinhs DN ph¶i t×m kiÕm c¬ héi ®Çu t- sao cho thu nhËp do ®Çu t- ®em l¹i lín h¬n
chi phÝ ®Çu t-. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ gi¸ trÞ c¸c dßng tiÒn tÖ do c¸c tµi s¶n ®ã t¹o ra
lín h¬n chi phÝ cña c¸c tiµ s¶n ®ã.
Nhµ qu¶n lý kh«ng chØ quan t©m ®Õn nhËn ®-îc b»ng tiÒn (dßng tiÒn tÖ do
c¸c tµi s¶n t¹o ra) mµ cßn quan t©m ®Õn viÖc khi nµo nhËn ®-îc vµ nhËn ®-îc nh-
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
thÕ nµo. Gi¶i ®¸p c©u hái nµy lµ vÊn ®Ò quy m«, thêi h¹n vµ rñi ro cña c¸c ®ång tiÒn
tÖ trong t-¬ng lai. §©y lµ vÊn ®Ò cèt lâi cña qu¸ tr×nh dù to¸n vèn ®Çu t-.
Muèn ®Çu t- c¸c tµi s¶n, DN ph¶i cã nguån tµi trî . C¸c nguån tµi trî cña DN
®-îc ph¶n ¸nh bªn ph¶i cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, nã gåm hai phÇn chÝnh: vèn chñ
së h÷u vµ c¸c kho¶n vay ng¾n, dµi h¹n. Song DN cã thÓ t¨ng quü tiÒn mÆt b¾ng
c¸ch nµo ®Ó thùc hiÖn chi tiªu cho ®Çu t- dµi h¹n? Gi¶i ®¸p c©u hái nµy lµ vÊn ®Ò c¬
ccÊu vèn cña DN. C¬ cÊu vèn cña DN ®-îc thÓ hiªn b»ng tû träng cña c¸c nguån
tµi trî. C¸c nhµ qu¶n lý tµi chÝnh ph¶i tÝnh to¸n c©n nh¾c n©n cho vay bao nhiªu? C¬
cÊu cña nî vµ vèn tù cã nh- thÕ nµo lµ tèt nhÊt? Nguån vèn nµo lµ thich hîp víi
DN?
Khi ®· cã c¸c suy nghÜ vÒ ®Çu t- vµo ®©u, nguån tµi trî nh- thÕ nµo c¸c nhµ
qu¶n lý ph¶i suy nghÜ vÊn ®Ò qu¶n lý vèn l-u ®éng nh- thÕ nµo, tøc lµ qu¶n lý c¸c
tµi s¶n ng¾n h¹n cña DN nh- thÕ nµo? Ho¹t ®éng tµi chÝnh ng¾n h¹n g¾n liÒn víi
c¸c dãng tiÒn tÖ nhËp quü vµ dßng tiÒn tÖ xuÊt quü vµ nhµ qu¶n lý ph¶i xö lý sù lÖch
pha cña c¸c dßng tiÒn tÖ. Qu¶n lý ng¾n h¹n c¸c dßng tiÒn tÖ kh«ng t¸ch rêi víi vèn
l-u ®éng rßng. Vèn l- ®éng rßng ®-îc x¸c ®Þnh lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a tµi s¶n
l-u ®éng vµ nî ng¾n h¹n. Qu¶n lý vèn l-u ®éng rßng lµ viÖc lµm râ DN nªn gi÷
bao nhiªu tiÒn vµ dù tr÷ cña DN cã nªn b¸n chÞu kh«ng? NÕu b¸n chÞu hay vay
ng¾n h¹n hay tr¶ tiÒn mÆt. NÕu vay ng¾n h¹n th× DN nªn vay ë ®©u vµ nh- thÕ nµo?
2. Kh¸i niÖm, môc ®Ých, ý nghÜa, yªu cÇu cña ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh DN
a) Kh¸i niÖm:
Ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh thu thËp, xö lý c¸c
th«ng tin kÕ to¸n, nh»m xem xÐt, kiÓm tra, ®èi chiÕu, so s¸nh tµi chÝnh hiÖn hµnh
víi qu¸ khø, gióp ng-êi sö dông th«ng tin cã thÓ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh DN,
®¸nh gi¸ vÒ tiÒm n¨ng, hiÖu qu¶ kinh doanh còng nh- rñi ro trong t-¬ng lai.
b) Môc ®Ých, ý nghÜa:
Trong ®iÒu kiÖn kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña
Nhµ n-íc, c¸c DN thuéc c¸c lo¹i h×nh së h÷u kh¸c nhau ®Òu b×nh ®¼ng tr-íc ph¸p
luËt trong kinh doanh do ®ã cã nhiÒu ®èi t-îng quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh
cña DN nh- chñ DN , nhµ cho vay, nhµ cung cÊp, kh¸ch hµng, nhµ b¶o hiÓm...kÓ c¶
c¸c c¬ quan chÝnh phñ vµ nh÷ng ng-êi lao ®éng. Mçi ®èi t-îng quan t©m ®Õn t×nh
h×nh tµi chÝnh cña DN víi mét gãc ®é kh¸c nhau. §èi víi chñ DN vµ c¸c nhµ qu¶n
trÞ DN mèi quan t©m hµng ®Çu cña hä lµ t×m kiÕm lîi nhuËn vµ kh¶ n¨ng tµi trî. §èi
víi chñ ng©n hµng vµ c¸c nhµ cho vay tÝn dông, mèi quan t©m chñ yÕu cña hä lµ
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
kh¶ n¨ng tr¶ nî hiÖn t¹i vµ s¾p tíi cña DN. §èi víi nhµ ®Çu t- mèi quan t©m cña
häu lµ c¸c yÕu tè rñi ro, thêi gian hoµn vèn, møc sinh l·i vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n
vèn...Nh×n chung hä ®Òu quan t©m ®Õn kh¶ n¨ng t¹o ra dßng tiÒn mÆt, kh¶ n¨ng
sinh lêi, kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ møc sinh lêi tèi ®a.
C¸c b¸o c¸o kÕ to¸n, b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng hîp toµn diÖn
t×nh h×nh tµi s¶n, nguån vèn c«ng nî, kÕt qu¶ s¶n xuËt kinh doanh cña DN trong
mét niªn ®é kÕ to¸n, song nh÷ng th«ng tin riªng biÖt ®ã ch-a thÓ hiÖn ®-îc nhiÒu ý
nghÜa vµ ch-a thÓ hiÖn hÕt c¸c yªu cÇu, néi dung mµ ng-êi sö dông th«ng tin quan
t©m do ®ã hä th-êng dïng c¸c c«ng cô vµ kü thuË c¬ b¶n ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh tµi
chÝnh DN, ®Ó thuyÕt minh c¸c mèi quan hÖ chñ yÕu trong b¸o c¸o ttµi chÝnh nh»m
nghiªn cøu t×nh h×nh tµi chÝnh hiÖn t¹i tõ ®ã ®-a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh tµi chÝnh trong
t-¬ng lai.
c) Yªu cÇu cña viÖc ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh DN
ViÖc ph©n tÝch ho¹t ®éng t×a chÝnh DN cã ý nghÜa quan träng nã quyÕt ®Þnh
sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña DN cho nªn nã ph¶i ®¹t ®-îc c¸c môc tiªu sau:
+ Ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh DN ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin h÷u Ých
cho c¸c nhµ ®Çu t-, c¸c tÝn chñ vµ nh÷ng ngh-êi sö dông th«ng tin kh¸c nhau ®Ó
gióp hä cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n khi ra c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t-, quyÕt ®Þnh cho vay,
quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt...
+ Ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh DN ph¶i cung cÊp th«ng tin cho c¸c DN, c¸c
nhµ ®Çu t-, c¸c nhµ cho vay vµ nh÷ng nhµ sö dông th«ng tin kh¸c nhau trong
viÖc®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng vµ tÝnh ch¨cs ch¾n cña c¸c dßng tiÒn mÆt vµo, ra vµ hiÖu qu¶
sö dông vèn kinh doanh, t×nh h×nh, kh¶ n¨ng thanh to¸n cña DN.
+ Ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh DN ph¶i cung cÊp th«ng tin vÒ nguån vèn
chñ së h÷u, c¸c kho¶n nî, kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh, sù kiÖn vµ c¸c t×nh huèng lµm biÕn
®æi nguån vèn vµ c¸c kho¶n nî cña DN.
C¸c môc tiªu trªn ®©y liªn quan mËt thiÕt víi nhau vµ gãp phÇn cung cÊp
th«ng tin nÒn t¶ng quan träng cho ng-êi nghiªn cøu, t×m hiÓu, ph©n tÝch t×nh h×nh
tµi chÝnh DN.
Nh- vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh, ý nghÜa tèi cao vµ quan träng nhÊt cña ph©n tÝch
tµi chÝnh DN lµ gióp cho nh÷ng ng-êi ra quyÕt ®Þnh lùa chän ph-¬ng ¸n kinh doanh
tèi -u vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c thùc tr¹ng, tiÒm n¨ng cña DN.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
B. Néi dung ho¹t ®éng ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp
I. Nh÷ng viÖc tiÕn hµnh tr-íc khi ph©n tÝch
1. Tµi liÖu phôc vô cho ph©n tÝch:
Ph©n tÝch tµi chÝnh sö dông mäi nguèn th«ng tin cã kh¶ n¨ng lµm râ môc tiªu
dù ®o¸n tµi chÝnh. Tõ khi ph¸p lÖnh kÕ to¸n tµi chÝnh ®-îc ban hµnh, hÖ thèng c¸c
b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®-îc thèng nhÊt vµ lµ tµi liÖu c¬ së, quan träng cho c¸c nhµ
ph©n tÝch tµi chÝnh. Ngoµi c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh c¸c nhµ tµi chÝnh cßn ph¶i khai
th¸c mét sè sè liÖu kh«ng cã trong b¸o c¸o tµi chÝnh nh-: tiÒn l·i ph¶i tr¶ trong kú,
ph©n phèi lîi nhuËn, s¶n phÈm tiªu thô... nh÷ng sè liÖu nµy gióp cho nhµ ph©n tÝch
cã thÓ ®-a ra nh÷ng nhËn xÐt, nh÷ng kÕt luËn tinh tÕ vµ thÝch ®¸ng.
HÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh n-íc ta bao gåm:
1. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n.
2. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh.
3. B¸o c¸o l-u chuyÓn tiÒn tÖ.
4. B¶n thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh.
1.1 B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n : Lµ b¸o c¸o tæng hîp cho biÕt t×nh h×nh tµi chÝnh cña ®¬n
vÞ t¹i nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh d-íi h×nh th¸i tiÒn tÖ. §©y lµ mét b¸o c¸o tµi chÝnh
cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi mäi ®èi t-îng cã quan hÖ së h÷u, quan hÖ kinh
doanh víi DN.
B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ph¶n ¸nh hai néi dung c¬ b¶n lµ nguån vèn tµi s¶n.
Nguån vèn ph¶n ¸nh nguån vèn ®-îc huy ®éng vµo s¶n xuÊt kinh doanh. VÒ mÆt
ph¸p lý, nguån vèn cho thÊy tr¸ch nhiÖm cña DN vÒ tæng sè vèn ®· ®¨ng ký kinh
doanh víi Nhµ n-íc, sè tµi s¶n ®· h×nh thµnh b»ng nguån vèn vay ng©n hµng, vay
®èi t-îng kh¸c, còng nh- tr¸ch nhiÖm ph¶i thanh to¸n víi ng-êi ng-êi lao ®éng, cæ
®«ng, nhµ cung cÊp, tr¸i chñ, ng©n s¸ch... PhÇn tµi s¶n ph¶n ¸nh quy m« vµ c¬ cÊu
c¸c läai tµi s¶n hiÖn cã ®Õn thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o thuéc quyÒn qu¶n lý, sö dông cña
DN, n¨ng lùc vµ tr×nh ®é sö dông tµi s¶n. VÒ mÆt ph¸p lý, phÇn tµi s¶n thÓ hiÖn tiÒm
lùc mµ DN cã quyÒn qu¶n lý, sö dông l©u dµi, g¾n víi môc ®Ých thu ®-îc c¸c kho¶n
lîi nhuËn.
B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ tµi liÖu quan träng bËc nhÊt gióp cho nhµ ph©n tÝch
nghiªn cøu ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸i qu¸t t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ kinh doanh, kh¶ n¨ng
c©n b»ng tµi chÝnh, tr×nh ®é sö dông vèn vµ nh÷ng triÓn väng kinh tÕ, tµi chÝnh cña
DN.
1.2 B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh : Lµ b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp cho biÕt
t×nh h×nh tµi chÝnh cña DN trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh, ph¶n ¸nh tãm l-îc c¸c
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
kho¶n thu, chi phÝ, kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña toµn DN, kÕt qu¶
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ttheo tõng ho¹t ®éng kinh doanh ( s¶n xuÊt kinh
doanh, ®Çu t- tµi chÝnh, ho¹t ®éng bÊt th-êng). Bªn c¹nh ®ã, b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t
®éng kinh doanh cßn cho biÕt t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi Nhµ n-íc cña DN
trong thêi kú ®ã .
Dùa vµo sè liÖu trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, ng-êi sö dông th«ng tin cã
thÓ kiÓm tra, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña DN trong kú, so
s¸nh víi kú tr-íc vµ víi DN kh¸c ®Ó nhËn biÕt kh¸i qu¸t ho¹t ®äng trong kú vµ xu
h-íng vËn ®éng.
1.3 B¸o c¸o l-u chuyÓn tiÒn tÖ: ®-îc lËp ®Ó tr¶ lêi nh÷ng c©u hái liªn quan ®Õn
luång tiÒn ra vµo trong DN, t×nh h×nh tr¶ nî, ®Çu t- b»ng tiÒn cña DN trong tõng
thêi kú.
B¸o c¸o l-u chuyÓn tiÒn tÖ cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ nh÷ng luång vµo,ra
cña tiÒn vµ coi nh- tiÒn, nh÷ng kho¶n ®Çu t- ng¾n h¹n cã tÝnh l-u ®éng cao, cã thÓ
nhanh chãng vµ s½n sµng chuyÓn ®æi thµnh mét kho¶n tiÒn biÕt tr-íc Ýt chÞu rñi ro
lç vÒ gi¸ trÞ do nh÷ng sù thay ®æi vÒ l·i suÊt. Nh÷ng luång vµo ra cña tiÒn vµ nh÷ng
kho¶n coi nh- tiÒn ®-îc tæng hîp thµnh ba nhãm: l-u chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng
kinh doanh, l-u chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng ®Çu t-, l-u chuyÓn tiÒn tÖ tõ ho¹t ®éng
tµi chÝnh vµ lËp theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp, gi¸n tiÕp.
1.4 ThuyÕt minh c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh: nh»m cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh
s¶n xuÊt kinh doanh ch-a cã trong hÖ thèng c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, ®ång thêi gi¶i
thÝch mét sè chØ tiªu mµ trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ch-a ®-îc tr×nh bµy, gi¶i thÝch
thªm mét c¸ch cô thÓ, râ rµng.
C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh trong DN cã m«0× quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, mçi sù
thay ®æi cña mét chØ tiªu trong b¸o c¸o nµy trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ¶nh h-ëng ®Õn
c¸c b¸o c¸o kia, tr×nh tù ®äc hiÓu ®-îc c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, qua ®ã hä nhËn biÕt
®-îc vµ tËp trung vµo c¸c chØ tiªu tµi chÝnh liªn quan trùc tiÕp tíi môc tiªu ph©n
tÝch cña hä.
2. C¸c b-íc tiÕn hµnh ph©n tÝch:
Ph©n tÝch tµi chÝnh cã thÓ ®-îc øng dông theo nh÷ng h-íng kh¸c nhau víi
nh÷ng môc ®Ých t¸c nghiÖp kh¸c nhau: môc ®Ých nghiªn cøu th«ng tin hoÆc theo vÞ
trÝ cña nhµ ph©n tÝch (trong hay ngoµi DN). Tuy nhiªn tr×nh tù ph©n tÝch vµ dù ®o¸n
tµi chÝnh ®Òu tu©n theo c¸c nghiÖp vô ph©n tÝch thÝch øng víi tõng giai ®o¹n dù
®o¸n.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Giai ®o¹n dù ®o¸n lµ giai ®o¹n chuÈn bÞ vµ xö lý c¸c nguån th«ng tin. C¸c
nghiÖp vô ph©n tÝch trong giai ®o¹n nµy lµ xö lý th«ng tin kÕ to¸n, tÝnh to¸n c¸c chØ
sè, tËp hîp c¸c b¶ng biÓu.
- Giai ®o¹n x¸c ®Þnh biÓu hiÖn ®Æc tr-ng lµ giai ®o¹n x¸c ®Þnh ®iÓm m¹nh,
yÕu cña Doanh nghiÖp. C¸c nhiÖm vô ph©n tÝch trong giai ®o¹n nµy lµ gi¶i thÝch,
®¸nh gi¸ c¸c chØ sè, b¶ng biÓu c¸c kÕt qu¶ vÒ sù c©n b»ng tµi chÝnh, n¨ng lùc ho¹t
®éng tµi chÝnh, c¬ cÊu vèn vµ chi phÝ vèn, c¬ cÊu ®Çu t- vµ doanh lîi.
- Giai ®o¹n ph©n tÝch thuyÕt minh lµ giai ®o¹n ph©n tÝch nguyªn nh©n, thuËn
lîi, khã kh¨n, ph-¬ng tiÖn vµ thµnh c«ng. C¸c nhiÖm vô ph©n tÝch trong giai ®o¹n
nµy lµ tæng hîp, ®¸nh gi¸ vµ quan s¸t.
- Giai ®o¹n tiªn l-îng vµ chØ dÉn: nghiÖp vô ph©n tÝch lµ x¸c ®Þnh h-íng ph¸t
triÓn, c¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh.
3. Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch
§Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh còng nh- ph©n tÝch ho¹t ®éng
tµi chÝnh ng-êi ta kh«ng dïng riªng lÎ mét ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch nµo mµ sö dông
kÕt hîp c¸c ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch víi nhau ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh DN mét c¸ch x¸c
thùc nhÊt, nhanh nhÊt.
Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ hÖ thèng c¸c
ph-¬ng ph¸p nh»m tiÕp cËn, nghiªn cøu c¸c sù kiÖn, hiÖn t-îng, quan hÖ, c¸c luång
dÞch chuyÓn vµ biÕn ®æi tµi chÝnh trong ho¹t ®éng cña DN, xong ph-¬ng ph¸p chñ
yÕu lµ ph-¬ng ph¸p so s¸nh vµ ph©n tÝch tû lÖ.
a. Ph-¬ng ph¸p so s¸nh: §Ó ¸p dông®-îc ph-¬ng ph¸p nµy cÇn ph¶i ®¶m b¶o c¸c
®iÒu kiÖn cã thÓ so s¸nh ®-îc cña c¸c chØ tieu (ph¶i thèng nhÊt vÒ néi dung, ph-¬ng
ph¸p, thêi gian vµ ®¬n vÞ tÝnh to¸n cña c¸c chØ tiªu so s¸nh) vµ theo môc ®Ých ph©n
tÝch mµ x¸c ®Þnh gèc so s¸nh. Gèc so s¸nh cã thÓ chän lµ gèc vÒ mÆt thêi gian hoÆc
kh«ng gian. Kú (®iÓm) ®-îc chän ®Ó ph©n tÝchgäi lµ kú ph©n tÝch (hoÆc ®iÓm ph©n
tÝch). C¸c trÞ sè cña chØ tiªu tÝnh ra ë tõng kú t-¬ng øng gäi lµ trÞ sè chØ tiªu kú gèc,
kú ph©n tÝch. Vµ ®Ó phôc vô môc ®Ých ph©n tÝch ng-êi ta cã thÓ so s¸nh b»ng c¸c
c¸ch : so s¸nh b»ng sè tuyÖt ®èi, so s¸nh b»ng sè t-¬ng ®èi, so s¸nh b»ng sè b×nh
qu©n.
Ph-¬ng ph¸p so s¸nh sö dông trong ph©n tÝch tµi chÝnh DN lµ:
- So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn kú nµy víi sè thùc hiÖn kú tr-íc ®Ó thÊy râ xu
h-íng thay ®æi vÒ tµi chÝnh cña DN, thÊy ®-îc sù c¶i thiÖn hay xÊu ®i nh- thÕ nµo
®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc trong kú tíi.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn víi sè kÕ ho¹ch ®Ó thÊy møc ®é phÊn ®Êu cña
Doanh nghiÖp.
- So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn kú nµy víi møc trung b×nh cña ngµnh ®Ó thÊy
®-îc t×nh h×nh tµi chÝnh cu¶ DN ®ang ë t×nh tr¹ng tèt hay xÊu, ®-îc hay ch-a ®-îc
so víi c¸c DN cïng ngµnh.
- So s¸nh theo chiÒu däc ®Ó thÊy ®-îc tû träng cña tõng lo¹i trong tæng hîp ë
mçi b¶n b¸o c¸o. So s¸nh theo chiÒu ngang ®Ó thÊy ®-îc sù biÕn ®æi vÒ c¶ sè t-¬ng
®èi vµ sè tuyÖt ®èi cña mét kho¶n môc nµo ®ã qua niªn ®é kÕ to¸n liªn tiÕp.
b. Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch tû lÖ: lµ ph-¬ng ph¸p truyÒn thèng, ®-îc sö dông phæ
biÕn trong ph©n tÝch tµi chÝnh. §©y lµ ph-¬ng ph¸p cã tÝnh hiÖn thùc cao víi c¸c
®iÒu kiÖn ¸p dông ngµy cµng ®-îc bæ xung vµ hoµn thiÖn. Bëi lÏ:
Thø nhÊt, nguån th«ng tin kÕ to¸n vµ tµi chÝnh ®-îc c¶i tiÕn vµ ®-îc cung cÊp
®Çy ®ñ h¬n. §ã lµ c¬ së h×nh thµnh c¸c chØ tiªu tham chiÕu tin cËy cho viÖc ®¸nh
gi¸ mét tû lÖ tµi chÝnh cña DN.
Thø hai, viÖc ¸p dông c«ng nghÖ tin häc cho phÕp tÝch luü d÷ liÖu vµ thóc ®Èy
nhanh qu¸ tr×nh tÝnh to¸n hµng lo¹t c¸c tû lÖ.
Thø ba, ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch nµy gióp cho nhµ ph©n tÝch khai th¸c cã hiÖu
qu¶ c¸c sè liÖu vµ ph©n tÝch mét c¸ch cã hÖ thèng hµng lo¹t tû lÖ theo chuçi thêi
gian liªn tôc hoÆc theo tõng giai ®o¹n.
Ph-¬ng ph¸p nµy dùa trªn ý nghÜa chuÈn mùc c¸c tû lÖ cña ®¹i l-îng tµi
chÝnh trong c¸c quan hÖ ta× chÝnh. VÒ nguyªn t¾c, ph-¬ng ph¸p tû lÖ yªu cÇu ph¶i
x¸c ®Þnh ®-îc c¸c ng-ìng, c¸c ®Þnh møc ®Ó nhËn xÐt ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh
DN, trªn c¬ së so s¸nh c¸c tû lÖ cña DN víi c¸c tû lÖ tham chiÕu.
Trong ph©n tÝch tµi chÝnh Dn, c¸c tû lÖ tµi chÝnh ®-îc ph©n thµnh c¸c nhãm
tû lÖ ®Æc tr-ng, ph¶n ¸nh néi dung c¬ b¶n theo môc tiªu ho¹t ®éng cña DN. §ã lµ
c¸c nhãm tû lÖ vÒ néi dung thanh to¸n, nhãm tû lÖ vÒ c¬ cÊu vèn vµ nguån vèn,
nhãm c¸c tû lÖ vÒ n¨ng lùc ho¹t ®éng, nhãm c¸c tû lÖ vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi.
II. Néi dung ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp:
1.Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh DN:
Néi dung ph©n tÝch: Xem xÐt ®¸nh gi¸ sù thay ®æi gi÷a ®Çu kú so víi cuèi kú,
®Çu n¨m so víi cuèi n¨m, n¨m nµy so víi n¨m kh¸c ®Ó x¸c ®Þnh t×nh h×nh t¨ng gi¶m
vèn trong DN. Tuy nhiªn, nÕu chØ dùa vµo sù t¨ng gi¶m cña tæng tµi s¶n vµ tæng
nguån vèn cña DN th× ch-a thÓ thÊy râ t×nh h×nh tµi chÝnh cña DN. V× vËy, cÇn ph¶i
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a c¸c kho¶n môc cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n dùa trªn quan
®iÓm lu©n chuyÓn vèn trong DN.
1.1 Ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n:
Xem xÐt tõng kho¶n môc tµi s¶n cña DN trong tæng sè ®Ó thÊy ®-îc møc ®é
®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña DN. Tuú tõng lo¹i h×nh kinh doanh
®Ó xem xÐt tû träng cña tõng tµi s¶n chiÕm trong tæng sè lµ cao hay thÊp.
B¶ng 1: B¶ng ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n
N¨m n
N¨m n+1
So s¸nh
ChØ tiªu
Sè
Tû
Sè
Tû träng Sè tiÒn
Tû
tiÒn
träng
tiÒn
(%)
tr.®
träng
tr.®
(%)
tr.®
(%)
I.TSL§ vµ §TNH
1. TiÒn
2. §Çu t- TCNH
3. C¸c kho¶n ph¶i thu
4. Hµng tån kho
5. TSL§ kh¸c
6. Chi sù nghiÖp
II. TSC§ vµ §TDH
1. Tµi s¶n cè ®Þnh
2. §Çu t- tµi chÝnhDH
3.Chi phÝ XDCB DD
4.Ký c-íc, ký quüDH
Tæng céng
§ång thêi víi viÖc ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n, cÇn xem xÐt t×nh h×nh biÕn ®éng
cña c¸c kho¶n môc tµi s¶n cô thÓ. Qua ®ã, ®¸nh gi¸ sù hîp lý cña sù biÕn ®éng.
Còng qua viÖc ph©n tÝch c¬ cÊu tµi s¶n ta biÕt ®-îc tû suÊt ®Çu t-:
Tæng tµi s¶n
Tû suÊt ®Çu t- =
Tµi s¶n cè ®Þnh
ChØ tiªu nµy cho biÕt møc ®é ®Çu t- vµo tµi s¶n cè ®Þnh. TrÞ sè cña chØ tiªu
nµy tuú thuéc vµo tõng ngµnh nghÒ kinh doanh cô thÓ.
1.2 Ph©n tÝch c¬ cÊu vèn, chi phÝ vèn
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
C¬ cÊu vèn lµ thuËt ng÷ ph¶n ¸nh viÖc DN sö dông c¸c nguån vèn kh¸c nhau
víi mét tû lÖ nµo ®ã cu¶ mçi nguån t×a trî cho tæng sè tµi s¶n.
Chi phÝ vèn lµ chi phÝ tr¶ cho viÖc huy ®éng vµ sö dông vèn. Nãi c¸ch kh¸c,
chi phÝ vèn lµ gi¸ cña viÖc sö dông vèn.
§¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tù tµi trî vÒ mÆt tµi chÝnh cña DN, còng nh- møc ®é tù
chñ, chñ ®éng trong kinh doanh hay nh÷ng khã kh¨n mµ DN ph¶i ®-¬ng ®Çu.
§èi víi nguån h×nh thµnh tµi s¶n, cÇn xem xÐt tû träng tõng lo¹i chiÕm trong
tæng sè còng nh- xu h-íng biÕn ®éng cña chóng. NÕu nguån vèn chñ së h÷u chiÕm
tû träng cao trong tæng sè nguån vèn th× DN cã ®ñ kh¶ n¨ng tù b¶o ®¶m vÒ mÆt tµi
chÝnh vµ møc ®é ®éc lËp cña DN ®èi víi chñ nî (ng©n hµng, nhµ cung cÊp...) cao.
Ng-îc l¹i, nÕu c«ng nî ph¶i tr¶ chiÕm chñ yÕu trong tæng nguån vèn ( kÓ c¶ vÒ sè
t-¬ng ®èi vµ sè tuyÖt ®èi) th× kh¶ n¨ng ®¶m b¶o vÒ mÆt tµi chÝnh sÏ thÊp . §iÒu nµy
dÔ thÊy qua tû suÊt tµi trî vµ b¶ng ph©n tÝch sau.
B¶ng 2: B¶ng ph©n tÝch c¬ cÊu vèn:
N¨m n
N¨m n+1
So s¸nh
ChØ tiªu
Sè
Tû
Sè
Tû
Sè tiÒn
Tû
tiÒn
träng
tiÒn
träng
tr.®
träng
tr.®
(%)
tr.®
(%)
(%)
I. Nî ph¶i tr¶
1. Nî ng¾n h¹n
2. Nî dµi h¹n
3. Nî kh¸c
II.Nguån vèn CSH
1. Nguån vèn quü
2. Nguån kinh phÝ
Tæng céng nguån vèn
Tû suÊt tµi trî ®-îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch lÊy tæng sè nguån vèn chñ së h÷u
chia cho tæng nguån vèn.
Vèn chñ së h÷u
Tû suÊt tù tµi trî =
Tæng nguån vèn
Tû suÊt tµi trî cµng cao cµng thÓ hiÖn kh¶ n¨ng ®éc lËp cao vÒ mÆt tµi chÝnh
hay møc ®é tù tµi trî cña DN tèt.
1.3 Ph©n tÝch t×nh h×nh ®¶m b¶o nguån vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ó ®¶m b¶o cã ®ñ tµi s¶n cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, DN cÇn ph¶i
tËp hîp c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh cÇn thiÕt cho viÖc huy ®éng nguån vèn. Nhu cÇu
vèn cña DN t¹i bÊt cø thêi ®iÓm nµo còng chÝnh b»ng tæng sè tµi s¶n DN cÇn ph¶i
cã ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Cã thÓ ph©n nguån vèn (nguån
tµi trî) thµnh hai lo¹i:
Nguån tµi trî th-êng xuyªn (nguån tµi trî dµi h¹n): lµ nguån mµ DN ®-îc sö
dông th-êng xuyªn, l©u dµi vµo ho¹t ®éng kinh doanh. Bao gåm nguån vèn chñ së
h÷u vµ nguån vèn vay-nî dµi h¹n, trung h¹n (trõ nî qu¸ h¹n).
Nguån tµi trî t¹m thêi (nguån vèn ng¾n h¹n): lµ nguån mµ DN t¹m thêi ®-îc
sö dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n.
Thuéc nguån tµi trî t¹m thêi bao gåm c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n, nî ng¾n h¹n, c¸c
kho¶n vay-nî qu¸ h¹n (kÓ c¶ vay- nî dµi h¹n), c¸c kho¶n chiÕm dông bÊt hîp ph¸p
cña ng-êi mua, ng-êi b¸n vµ c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc.
Ph©n tÝch t×nh h×nh ®¶m b¶o vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cÇn tÝnh
ra vµ so s¸nh tæng nhu cÇu vÒ tµi s¶n (TSL§,TSC§) víi nguån vèn chñ së h÷u iÖn
cã vµ nguån vèn vay-nî dµi h¹n. NÕu tæng sè nguån cã ®ñ hoÆc lín h¬n tæng sè nhu
cÇu vÒ tµi s¶n th× DN cÇn sö dông sè thõa nµy mét c¸ch hîp lý, tr¸nh bÞ chiÕm
dông. Ng-îc l¹i, khi nguån vèn kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu vÒ tµi s¶n th× DN cÇn
ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó huy ®éng vµ sö dông phï hîp, tr¸nh bÞ chiÕm dông bÊt hîp
ph¸p.
1.4 Ph©n tÝch chØ tiªu vèn l-u ®éng th-êng xuyªn.
Mét trong c¸c nguyªn t¾c trong qu¶n lý tµi chÝnh lµ DN ph¶i dïng nguån vèn
dµi h¹n ®Ó h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh, phÇn d- cña nguån vèn dµi h¹n vµ nguån vèn
ng¾n h¹n ®-îc ®µu t- h×nh thµnh tµi s¶n l-u ®éng vµ nguån vèn ng¾n h¹n ®-îc gäi
lµ vèn l-u ®éng th-êng xuyªn.
VL§ th-êng Nguån vèn
Ng. Vèn
=
- TSC§ =
- TSL§
xuyªn
dµi h¹n
ng¾n h¹n
KÕt qu¶ tÝnh to¸n x¶y ra mét trong ba tr-êng hîp sau:
Tr-êng hîp1: VL§ th-êng xuyªn > 0, nguån vèn dµi h¹n d- thõa ®Çu t- vµo ta× s¶n
cè ®Þnh, phÇn d- thõa ®ã ®Çu t- vµo tµi s¶n l-u ®éng. §ång thêi, tµi s¶n l-u ®éng >
nguån vèn ng¾n h¹n, do vËy kh¶ n¨ng thanh to¸n cña DN tèt.
Tr-êng hîp 2: VL§ th-êng xuyªn =0, cã nghÜa lµ nguån vèn dµi h¹n ®ñ tµi trî cho
tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n l-u ®éng, ®ñ cho doanh nghiÖp tr¶ cho c¸c kho¶n nî ng¾n
h¹n, t×nh h×nh tµi chÝnh nh- vËy lµ lµnh m¹nh.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Tr-êng hîp 3: VL§ th-êng xuyªn >0, nguån vèn dµi h¹n kh«ng ®ñ ®Ó tµi trî cho
TSC§. DN ph¶i ®Çu t- vµo tµi s¶n cè ®Þnh mét phÇn nguån vèn ng¾n h¹n, tµi s¶n
l-u ®éng kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu thanh to¸n nî ng¾n h¹n, c¸n c©n thanh to¸n cña
DN mÊt th¨ng b»ng, DN ph¶i dïng mét phÇn tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó thanh to¸n nî ng¾n
h¹n ®Õn h¹n tr¶.
Nh- vËy, VL§ th-êng xuyªn lµ chØ tiªu tæng hîp quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh
h×nh tµi chÝnh DN, chØ tiªu nµy cho biÕt hai ®iÒu cèt yÕu: Mét lµ, DN cã ®ñ kh¶
n¨ng thanh to¸n cacs kho¶n nî ng¾n h¹n kh«ng? Hai lµ, tµi s¶n cè ®Þnh cña DN cã
®-îc tµi trî mét c¸ch v÷ng ch¾c b»ng nguån vèn dµi h¹n kh«ng?
Ngoµi kh¸i niÖm VL§ th-êng xuyªn ®-îc ®Ò ccËp trªn ®©y, trong ph©n tÝch
tµi chÝnh ng-êi ta cßn nghiªn cøu chØ tiªu nhu cÇu vèn l-u ®éng th-ßng xuyªn.
Nhu cÇu vèn l-u ®éng th-êng xuyªn lµ l-îng vèn ng¾nh¹n mµ DN cÇn ph¶i
tµi trî cho mét phÇn tµi s¶n l-u ®éng, ®ã lµ hµng tån kho vµ c¸c kho¶n ph¶i thu
(TSL§ kh«ng ph¶i lµ tiÒn).
Nhu cÇu VL§
Tån kho vµ c¸c
=
- Nî ng¾n h¹n
th-êng xuyªn
kho¶n ph¶i thu
1.5 Ph©n tÝch mèi quan hÖ vµ t×nh h×nh biÕn ®éng c¸c kho¶n môc trong b¸o c¸o kÕt
qu¶ kinh doanh.
§Ó kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng vµ hiÖu qña kinh doanh cña DN, cÇn ®i s©u ph©n
tÝch mèi quan hÖ vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c kho¶n môc trong b¸o c¸o kÕt qu¶
kinh doanh. Khi ph©n tÝch, cÇn tÝnh ra vµ so s¸nh møc vµ tû lÖ biÕn ®äng cña kú
ph©n tÝch so víi kú gèc trªn tõng chØ tiªu. §ång thêi, so s¸nh t×nh h×nh cña tõng chØ
tiªu so víi doanh thu thuÇn.
Môc tiªu cña ph-¬ng ph¸p nµy lµ x¸c ®Þnh, ph©n tÝch mèi quan hÖ vµ ®Æc
®iÓm c¸c chØ tiªu trong b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, ®ång thêi so s¸nh chung qua
mét sè liªn ®é kÕ to¸n liªn tiÕp víi sè liÖu trung b×nh ngµnh (nÕu cã) ®Ó ®¸nh gi¸ xu
h-íng thay ®æi tõng chØ tiªu vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña DN víi DN kh¸c.
1.6 Ph©n tÝch mét vµi chØ sè thanh to¸n c¬ b¶n.
T×nh h×nh tµi chÝnh cña mét DN ®-îc thÓ hiÖn râ nÐt qua kh¶ n¨ng thanh
to¸n. NÕu DN cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cao th× t×nh h×nh tµi chÝnh sÏ kh¶ quan vµ
ng-îc l¹i. Do vËy khi ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh DN kh«ng thÓ bá qua
viÖc xem xÐt kh¶ n¨ng thanh to¸n, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng thanh to¸n ng¾n h¹n.
§Ó ®o kh¶ n¨ng nµy, khi ph©n tÝch cÇn tÝnh vµ so s¸nh c¸c chØ tiªu sau
Tæng tµi s¶n l-u ®éng
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
HÖ sè TT hiÖn hµnh
=
Tæng nî ng¾n h¹n
HÖ sè nµy cho thÊy kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n (ph¶i thanh
to¸n trong vßng mét n¨m hay mét chu kú kinh doanh) lµ cao hay thÊp. NÕu chØ tiªu
nµy lín h¬n hoÆc b»ng 1 th× DN cã ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n
vµ t×nh h×nh tµi chÝnh kh¶ quan.
Tæng vèn b»ng tiÒn
HÖ sè TT cña vèn l-u ®éng =
Tæng tµi s¶n l-u ®éng
HÖ thèng nµy ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi thµnh tiÒn cña tµi s¶n l-u ®éng.
Thùc tÕ cho thÊy, nÕu chØ tiªu nµy tÝnh ra mµ lín h¬n 0,5 hoÆc nhá h¬n 0,1 ®Òu
kh«ng tèt v× sÏ g©y ø ®äng hoÆc thiÕu tiÒn ®Ó thanh to¸n.
HÖ sè thanh
Tæng sè vèn b»ng tiÒn
=
to¸n tøc thêi
Tæng nî ng¾n h¹n
Tuú thuéc vµo tõng ngµnh nghÒ, lÜnh vùc kinh doanh ng¬ng thùc tÕ cho thÊy,
NÕu hÖ sè nµy > 0,5 th× t×nh h×nh thanh to¸n t-¬ng ®èi kh¶ quan, cßn < 0,1 th× DN
cã thÓ gÆp khã kh¨n trong viÖc thanh to¸n c«ng nî. Do ®ã, DN cã thÓ ph¶i b¸n gÊp
hµng ho¸, s¶n phÈm ®Ó tr¶ nî v× kh«ng ®ñ tiÒn thanh to¸n. Tuy nhiªn, nÕu hÖ sè nµy
qu¸ cao l¹i ph¶n ¸nh mét t×nh h×nh kh«ng tèt v× vèn b»ng tiÒn qu¸ nhiÒu, vßng quay
tiÒn chËm l¹i gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn.
2. Ph©n tÝch t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n:
2.1 Ph©n tÝch t×nh h×nh c«ng nî.
Néi dung ph©n tÝch ph¶n ¸nh chÊt l-îng cña c«ng t¸c tµi chÝnh. Khi nguån bï
®¾p cho nguån tµi s¶n dù tr÷ yÕu, Dn bÞ chiÕm dông vè. Ng-îc l¹i, khi nguån dù tr÷
tµi s¶n thõa, DN bÞ chiÕm dông vèn. Tuy nhiªn, trong tr-êng hîp nguån vèn c©n
b»ng víi tµi s¶n dù tr÷ vÉn cã thÓ x¶y ra t×nh tr¹ng chiÕm dông vµ bÞ chiÕm dông
vèn lÉn nhau. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, viÖc c¸c DN chiÕm
dông vèn lÉn nhau tån t¹i nh- mét thùc tÕ kh¸ch quan vµ th-êng x¶y ra víi c¸c ®èi
t-îng sau:
Víi kh¸ch hµng hoÆc nhµ cung cÊp: Víi kh¸ch hµng ®ã lµ kho¶n ph¶i thu do
b¸n chÞu hµng ho¸, dÞch vô, tr-êng hîp nµy DN bÞ chiÕm dông vèn. Víi nhµ cung
cÊp ®è lµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ do DN mua chÞu hµng ho¸, dÞch vô. Tr-êng hîp nµy,
DN ®i chiÕm dông vèn.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Víi ng©n s¸ch Nhµ n-íc: Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, c¸c DN ph¶i thùc hiÖn
nghÜa vô víi ng©n s¸ch Nhµ n-íc nh- thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ lîi tøc, phÝ vµ lÖ
phÝ... NÕu sè thùc nép nhá h¬n sè ph¶i nép cã nghÜa lµ DN chiÕm dông vèn vµ
ng-îc l¹i.
Víi c¸n bé, c«ng nh©n viªn: VÒ nguyªn t¾c ng-íi lao ®éng lµm ngµy nµo
h-ëng l-¬ng ngµy ®ã. Song th«ng th-êng DN chi tr¶ cho hä sau mét thêi gian nhÊt
®Þnh. V× thÕ kho¶n l-¬ng, b¶o hiÓm x· héi vµ mét sè kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ c«ng nh©n
viªn lµ kho¶n tiÒn mµ DN ®i chiÕm dông.
Víi c¸c ®¬n vÞ phô thuéc: trong quan hÖ thanh tãan, c¸c ®¬n vÞ trong cïng
mét tæng thÓ th-êng ph¸t sinh c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ lÉn nhau. §ã chÝnh lµ
kho¶n tiÒn bÞ chiÕm dông hoÆc ®i chiÕm dông.
Ngoµi c¸c kho¶n chñ yÕu nªu trªn, mét sè kho¶n môc nh- tµi s¶n thõa, thiÕu,
chi phÝ ph¶i tr¶, chi phÝ tr¶ tr-íc, t¹m øng... còng coi lµ c¸c kho¶n bÞ chiÕm dông
hoÆc ®i chiÕm dông.
Khi quan hÖ trªn n¶y sinh, nÕu trong DN cã phÇn vèn ®i chiÕm dông nhiÒu
h¬n phÇn vèn bÞ chiÕm dông th× DN cã thªm mét phÇn vèn ®-a vµo qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh, ng-îc l¹i DN bÞ bít vèn.
Chñ DN vµ kÕ to¸n tr-ëng ph¶i xem xÐt cô thÓ tr-êng hîp nµo chiÕm dông
hoÆc bÞ chiÕm dông lµ hîp lý ®Ó cã h-íng gi¶i quyÕt kÞp thêi. ë nh÷ng n-íc cã nÒn
kinh tÕ thÞ tr-êng ph¸t triÓn, ngoµi kho¶ng thêi gian cho phÐp mua, b¸n chÞu, DN
ph¶i tr¶ cho c¸c nhµ cung cÊp hoÆc ®-îc thu tõ kh¸ch hµng sè tiÒn l·i do tr¶ chËm
so víi th¬× h¹n quy ®Þnh trong hîp ®ång kinh tÕ.
3.2 Ph©n tÝch t×nh h×nh thanh to¸n.
§Ó biÕt ®-îc t×nh h×nh tµi chÝnh tèt hay kh«ng tèt cÇn ph¶i xem xÐt kh¶ n¨ng
thanh to¸n cña DN nh- thÕ nµo? NÕu t×nh h×nh tµi chÝnh tèt, DN sÏ Ýt c«ng nî, kh¶
n¨ng thanh to¸n dåi dµo, Ýt ®i chiÕm dông. §iÒu ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho DN chñ ®éng
vÒ vèn ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh kinh doanh thuËn lîi. Ng-îc l¹i, nÕu t×nh h×nh tµi
chÝnh gÆp khã kh¨n, DN nî nÇn, d©y d-a kÐo dµi, mÊt tÝnh chñ ®éng trong kinh
doanh vµ ®«i khi dÉn tíi t×nh tr¹ng ph¸ s¶n.
§Ó nghiªn cøu c¸c kho¶n ph¶i thu cã ¶nh h-ëng ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña
DN nh- thÕ nµo, cÇn so s¸nh tæng sè c¸c kho¶n ph¶i thu víi tæng sè tµi s¶n l-u
®éng hoÆc so s¸nh tæng sè ph¶i thu víi c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c.
3.3 Ph©n tÝch kh¶ n¨ng thanh to¸n:
ViÖc ph©n tÝch ph¶i dùa vµo c¸c tµi liÖu kÕ to¸n cã liªn quan ®Ó s¾p xÕp c¸c
chØ tiªu ph©n tÝch theo tr×nh tù nhÊt ®Þnh. Tr×nh tù nµy ph¶i thÓ hiÖn ®-îc nhu cÇu
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
thanh to¸n ngay, ch-a thanh to¸n ngay còng nh- kh¶ n¨ng huy ®éng ®Ó thanh to¸n
ngay vµ thanh to¸n trong thêi gian s¾p tíi. V× vËy b¶ng ph©n tÝch nµy cã kÕt cÊu gÇn
gièng nh- mét b¶ng c©n ®èi gi÷a mét bªn lµ nhu cÇu thanh to¸n vµ kh¶ n¨ng thanh
to¸n cña DN nh- thÕ nµo trong thêi gian tr-íc m¾t vµ thêi gian tíi.
B¶ng 3. Ph©n tÝch nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n
Nhu cÇu thanh to¸n
Kh¶ n¨ng thanh to¸n
I.C¸c kho¶n ph¶i thanh to¸n ngay
I.C¸c kho¶n cã thÓ dïng ®Ó thanh to¸n
ngay
1.C¸c kho¶n nî ng¾n h¹n
1. TiÒn mÆt
- Ph¶i nép ng©n s¸ch
- TiÒn ViÖt Nam
- Ph¶i tr¶ ng©n hµng
- Vµng b¹c, tÝn phiÕu
- Ph¶i tr¶ c«ng nh©n, viªn chøc
- Ngo¹i tÖ
- Ph¶i tr¶ ng-êi b¸n
2. TiÒn göi ng©n hµng
- Ph¶i tr¶ ng-êi mua
- TiÒn ViÖt Nam
- Ph¶i tr¶ kh¸c
- Ngo¹i tÖ
2.C¸c kho¶n nî ®Õn h¹n
3. TiÒn ®ang chuyÓn
- Nî ng©n s¸ch
- TiÒn ViÖt Nam
- Nî ng©n hµng
- Ngo¹i tÖ
..v.v.
Céng:
Céng:
Bæ xung c«ng cô cho viÖc ph©n tÝch, sau khi lËp b¶ng ph©n tÝch, cÇn tÝnh ra
vµ so s¸nh hÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n (HK). HÖ sè nµy ph¶n ¸nh mèi quahn hÖ gi÷a
kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ nhu cÇu thanh to¸n cña DN.
HK ®-îc tÝnh b»ng c«ng thøc:
HÖ sè kh¶ n¨ng
Kh¶ n¨ng thanh to¸n
=
thanh to¸n (HK)
Nhu cÇu thanh to¸n
HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ nhu
cÇu thanh to¸n cñaDN.
NÕu HK >1 chøng tá kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ t×nh h×nh thanh to¸n æn ®Þnh
hoÆc kh¶ quan.
NÕu HK < 1 DN kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n, t×nh h×nh t×a chÝnh gÆp khã
kh¨n. HK cµng nhá thÓ hiÖn t×nh h×nh tµi chÝnh cµng gÆp khã kh¨n, DN cµng mÊt
dÇn kh¶ n¨ng thanh to¸n. HK dÇn ®Õn 0 DN cã nguy c¬ ph¸ s¶n.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
3.4 Mét sè tû lÖ trong ph©n tÝch nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n.
Mét sè chØ tiªu ®· ®-îc ®Ò cËp trong phÇn ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi
chÝnh DN.
1. HÖ thèng thanh to¸n nhanh
2. HÖ sè thnh to¸n cña vèn l-u ®éng
3. HÖ sè thanh to¸n tøc thêi
4. HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n
Ngoµi viÖc xem xÐt c¸c chØ tiªu trªn ®©y, ®Ó ®¸nh gi¸ ®-îc chÝnh x¸c h¬n,
trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña DN, ng-êi ta cßn
ph¶i xem xÐt tèc ®é chuyÓn ®æi c¸c kho¶n ph¶i thu thnµh tiÒn, nghÜa lµ ph¶i tÝnh
vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu. Vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu cµng cao, th× DN thu
håi nhanh c¸c kho¶n nî. §iÒu ®ã ®-îc ®¸nh gi¸ lµ tèt, v× vèn bÞ chiÕm dông gi¶m.
Tuy nhiªn, vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu cã thÓ qu¸ cao. §iÒu nµy x¶y ra khi
ph-¬ng thíc thanh to¸n víi kh¸ch hµng qu¸ nghiªm kh¾c, cã thÓ sÏ ¶nh h-ëng
kh«ng tèt ®Õn qu¸ tr×nh tiªu thô, lµm gi¶m doanh thu. Trong c¬ chÕ hiÖn nay, mua
b¸n chÞu trë thµnh mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ ®«i khi kh¸ch hµng rÊt muèn thêi h¹n
tr¶ tiÒn ®-îc kÐo dµi thªm. C«ng thøc tÝnh vßng quay hµng tån kho ®-îc tÝnh nhsau.
HÖ sè vßng quay
Doanh thu thuÇn
=
c¸c kho¶n ph¶i thu
Sè d- b×nh qu©n
c¸c kho¶n ph¶i thu
Sè d- b×nh qu©n c¸c kho¶n ph¶i thu, ®¬n gi¶n nhÊt lµ lÊy: sè d- ®Çu kú + sè
d- cuèi kú/2. §«i khi sè d- cuèi kú c¸c kho¶n ph¶i thu còng ®-îc sö dông thay thÕ
cho sè d- b×nh qu©n ®Ó tÝnh vßng quay cho tiÖn lîi. §iÒu nµy sÏ ®-îc chÊp nhËn
nÕu kÕt qu¶ kh«ng cã sù chªnh lÖch lín.
HÖ sè vßng quay
TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n
=
hµng tån kho
TrÞ gi¸ vèn b×nh
qu©n hµng tån kho
Trong ®ã trÞ gi¸ vèn b×nh qu©n hµng tån kho ®-îc tÝnh theo c«ng thøc
Gi¸ vèn b×nh qu©n
Gi¸ vèn b×nh qu©n
+
hµng tån kho ®Çu kú
17
hµng tån kho cuèi kú
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Gi¸ vèn b×nh qu©n =
hµng tån kho
2
NÕu tr-êng hîp sè d- ®Çu kú vµ cuèi kú cña hµng tån kho kh«ng ®¹i diÖn
®-îc th× cã thÓ ph¶i tÝnh chi tiÕt h¬n.
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh hµng tån kho tr-íc khi b¸n ra vµ sè lÇn hµng tån kho
b×nh qu©n b¸n ra trong kú. HÖ sè vßng quay hµng tån kho cµng cao thÓ hiÖn t×nh
h×nh b¸n ra cµng tèt vµ ng-îc l¹i. Ngoµi ra hÖ sè cßn thÓ hiÖn tèc ®é lu©n chuyÓn
hµng ho¸ cña DN. Tèc ®é lu©n chuyÓn hµng ho¸ nhanh th× cïng mét møc doanh
thu, DN ®Çu t- vèn hµng tån kho thÊp h¬n, hoÆc cïng sè vèn doanh thu cña DN sÏ
®¹t møc cao h¬n. Trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ cÇn xem xÐt mét c¸ch cô thÓ
nh÷ng yÕu tè kh¸c cã liªn quan, nh- ph-¬ng thøc b¸n hµng, kÕt cÊu hµng tån kho...
NÕu DN ¸p dông ph-¬ng thøc b¸n hµng vËn chuyÓn th¼ng hoÆc b¸n hµng tay ba
nhiÒu th× hÖ sè vßng quay hµng tån kho cao, hoÆc nÕu DN duy tr× ë møc thÊp còng
lµm cho vßng quay hµng tån kho cao nh-ng sÏ lµm cho khèi l-îng hµng tiªu thô bÞ
h¹n chÕ.
4. Ph©n tÝch vÒ c¬ cÊu tµi chÝnh.
Ph©n tÝch bao gåm c¬ cÊu tµi s¶n vµ c¬ cÊu nguån vèn. Sö dông c¬ cÊu tµi s¶n
vµ c¬ cÊu nguån vèn tèi -u sÏ t¹o ra hiÖu øng ®ßn bÈy tµi chÝnh d-¬ng. HiÖu øng
nµy lµm gia t¨ng tiÒm n¨ng t¹o ra lîi nhuËn DN. Rñi ro cña c¸c chñ nî còng gia
t¨ng cïng hÖ sç nî. Khi sè nî cña DN cµng nhiÒu so víi vèn chñ së h÷u th× kh¶
n¨ng vâ nî cña DN cµng cao, nguy c¬ c¸c chñ nî kh«ng thu håi ®-îc c¸c kho¶n nî
cµng t¨ng. Bëi vËy, ph©n tÝch tµi chÝnh cã ý nghÜa rÊt quan träng kh«ng chØ ®èi víi
chñ DN mµ cßn ®èi víi c¸c chñ nî vµ nhµ ®Çu t-.
4.1 Môc tiªu ph©n tÝch
Ph©n tÝch c¬ cÊu tµi chÝnh gióp cho nhµ ph©n tÝch ®o l-êng møc ®é ®ãng gãp
cña chñ së h÷u DN so v¬Ý phÇn tµi trî cña c¸c chñ nî. Néi dung ph©n tÝch nµy cã ý
nghÜa rÊt lín trong ph©n tÝch tµi chÝnh DN.
Chñ nî sÏ nh×n vµo hÖ sè nî ®Ó quyÕt ®Þnh cã nªn cho vay hoÆc tiÕp tôc cho
vay hay kh«ng? NÕu hÖ sè nµy cµng cao chøng tá møc rñi ro víi c¸c chñ nî cµng
cao. §ång thêi, nh×n vµo sè vèn cña chñ DN ®Ó thÓ hiÖn møc ®é an toµn cña c¸c
mãn nî.
§èi víi DN, khi sö dông nhiÒu nî vay vµ tû suÊt lîi nhuËn cao h¬n tû lÖ l·i
vay th× DN ®-îc lîi vµ ng-îc l¹i. Trong thêi kú kinh tÕ suy tho¸i, tû suÊt lîi nhuËn
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
thÊp h¬n tû lÖ l·i vay, DN nµo sö dông nhiÒu nî vay th× sÏ nguy c¬ ph¸ s¶n cao h¬n
nhøng DN sö dông Ýt nî vay. Nh-ng trong giai ®o¹n bïng næ kinh tÕ, tû suÊt lîi
nhuËn cao h¬n tû lÖ l·i vay, nh÷ng DN sö dông nhiÒu nî vay sÏ cã c¬ héi ph¸t triÓn
cao h¬n. §ång thêi khi sö dông nî vay chñ së h÷u chØ ®ãng gãp mét tû lÖ nhá h¬n
th× rñi ro tronbg s¶n xuÊt kinh doanh sÏ chñ yÕu do c¸c chñ nî g¸nh chÞu mµ c¸c
chñ DN vÉn n¾m quyÒn kiÓm so¸t DN.
Bªn c¹nh ®ã, ph©n tÝch c¬ cÊu tµi chÝnh cßn cho chóng ta biÕt hiÖu øng ®ßn
bÈy tµi chÝnh trong DN lµ d-¬ng hay ©m. §ßn bÈy tµi chÝnh dïng ®Ó chØ ®é møc ®é
nî dµi h¹n mµ DN sö dông trong c¬ cÊu vèn. Cïng mét c¬ cÊu vèn kinh doanh, nÕu
DN kh«ng sö dông nî th× rñi ro sÏ ®-îc giµn ®Òu cho nh÷ng ng-êi gãp vèn nh-ng
khi sö dông nî , rñi ro sÏ ®-îc chia cho c¸c chñ nî. ViÖc nghiªn cøu møc ®é t¸c
®éng gi÷a “®ßn bÈy t¯i chÝnh” v¯ “®ßn bÈy ho³t ®éng” gióp nh¯ ph©n tÝch thÊy
®îc t²c ®éng cða “®ßn bÈy” cða c¬ cÊu ta× chÝnh tíi hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña DN. Ph©n tÝch c¬ cÊu tµi chÝnh cung cÊp th«ng tin gióp nhµ qu¶n trÞ
tµi chÝnh x¸c ®Þnh ®-îc c¬ cÊu vèn, tµi s¶n tèi -u. C¬ cÊu vèn tèi -u lµ c¬ cÊu vèn
víi chi ohÝ thÊp nhÊt, to¹ hiÖu qu¶ sinh lîi trªn mét ®ång vèn cao nhÊt. C¬ cÊu tµi
s¶n tèi -u lµ c¬ cÊu t¹o ra mét m«i tr-êng cho søc s¶n xuÊt, søc sinh lîi trªn gi¸ trÞ
tµi s¶n lµ cao nhÊt.
4.2 Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn ph©n tÝch c¬ cÊu tµi chÝnh.
Nh©n tè thø nhÊt lµ rñi ro kinh doanh - ®ã lµ rñi ro cè h÷u trong tµi s¶n cña
DN nÕu DN kh«ng sö dông nî. Rñi ro kinh doanh cµng lín, tû lÖ tèi -u cµng thÊp.
Rñi ro kinh doanh ë ®©y ®-îc hiÓu lµ c¸c rñi ro thÞ tr-êng (rñi ro thÞ tr-êng lµ rñi ro
cßn l¹i sau khi ®· ®a d¹ng ho¸).
Nh©n tè thø hai lµ vÊn ®Ò thuÕ cña DN. Lý do c¬ b¶n cña viÖc sö dông nî lµ
l·i suÊt ®-îc tÝnh trong chi phÝ hîp lý, hîp lý, hîp lÖ khi tÝnh thuÕ thu nhËp DN.
Nh©n tè quan träng thø ba lµ kh¶ n¨ng linh ho¹t ta× chÝnh hay kh¶ n¨ng t¨ng vèn
mét c¸ch hîp lý trong ®iÒu kiÖn cã t¸c ®éng xÊu. Nh-ng ng-êi qu¶n lý tµi chÝnh
biÕt r»ng mét sù cung cÊp vèn v÷ng ch¾c lµ cÇn thiÕt cho nh÷ng ho¹t ®éng æn ®Þnh ®©y lµ sù sèng cßn cho sù thµnh c«ng dµi h¹n. Hä còng biÕt r»ng khi tiÒn tÖ ®-îc
th¾t chÆt trong nÒn kinh tÕ hoÆc mét DN ®ang tr¶i qua nh÷ng khã kh¨n trong ho¹t
®éng, nhµ cung cÊp vèn muèn t¨ng c-êng tiÒn cho nh÷ng DN cã B¶ng c©n ®èi kÕ
to¸n v÷ng ch¾c. Nh- vËy, nhu cÇu vèn t-¬ng lai vµ nh÷ng hËu qu¶ thiÕu vèn cã ¶nh
h-ëng quan träng ®Õn môc tiªu c¬ cÊu vèn mµ DN thùc tÕ thiÕt lËp.
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Bèn nh©n tè trªn quyÕt ®Þnh rÊt lín ®Õn môc tiªu c¬ cÊu vèn, nh-ng tÊt nhiªn
®iÒu kiÖn ho¹t ®éng cã thÓ lµm cho c¬ cÊu vèn thùc tÕ chÖch khái môc tiªu t¹i mét
thêi ®iÓm cho tr-íc.
4.3 Mét sè chØ tiªu ¸p dông trong ph©n tÝch c¬ cÊu tµi chÝnh.
HÖ sè nµy lµ tû sè gi÷a sè nî trªn tæng tµi s¶n cña DN.
1. HÖ sè nî
Tæng nî ph¶i tr¶
=
tæng tµi s¶n
Tæng tµi s¶n
- Tæng sè nî bao gåm toµn bé c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n, dµi h¹n t¹i thêi ®iÓm
lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. C¸c kho¶n nî ng¾n h¹n bao gåm tÊt c¶ c¸c kho¶n ph¶i tr¶,
c¸c ho¸ ®¬n mua hµng ph¶i thanh to¸n, c¸c kho¶n nî l-¬ng, nî thuÕ...C¸c kho¶n nî
dµi h¹n lµ c¸c kho¶n nî cã thêi h¹n dµi h¬n mét n¨m nh- nî vay dµi h¹n, tr¸i phiÕu,
tµi s¶n thuª mua...
- Tæng tµi s¶n bao gåm tµi s¶n l-u ®éng vµ tµi s¶n cè ®Þnh.
HÖ sè nµy ®-îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh nghÜa vô cña chñ DN víi c¸c chñ nî
trong viÖc gãp vèn. Th«ng th-êng c¸c chñ nî thÝch mét hÖ sè nî võa ph¶i v× hÖ sè
nµy cµng thÊp th× kho¶n nî cµng ®-îc b¶o ®¶m trong tr-êng hîp DN bÞ ph¸ s¶n.
Trong khi ®ã c¸c chñ së h÷u DN l¹i -a thÝch mét hÖ sè nî cao v× hä muèn lîi nhuËn
gia t¨ng nhanhh mµ vÉn toµn quyÒn kiÓm so¸t DN. Song, nÕu tû lÖ nî qu¸ cao th×
DN dÔ r¬i vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n.
Ngoµi ra, ph©n tÝch c¬ cÊu tµi chÝnh cßn tÝnh ra hÖ sè nî vèn chñ së h÷u.
2. HÖ sè nî
Tæng nî ph¶i tr¶
=
vèn chñ së h÷u
Tæng vèn chñ së h÷u
HÖ sè nµy cho ta nhËn xÐt vÒ mèi quan hÖ gi÷a nî ph¶i tr¶ vµ vèn chñ së h÷u
3.Kh¶ n¨ng
Thu nhËp tr-íc thuÕ vµ l·i
=
thanh to¸n l·i
Chi phÝ ph¶i tr¶
* Chi phÝ tr¶ l·i vay lµ mét kho¶n chi phÝ t-¬ng ®èi æn ®Þnh vµ cã thÓ tÝnh to¸n
tr-íc. Kho¶n tiÒn mµ DN dïng ®Ó chi tr¶ l·i vay lµ thu nhËp tr-íc thuÕ vµ l·i vay.
Bëi vËy, chØ tiªu nµy cho biÕt kh¶ n¨ng thanh to¸n l·i vay b»ng thu nhËp tr-íc thuÕ
cña DN.
20