Một số giải pháp nhằm hoàn thiện nghiệp vụ bảo lãnh tại Ngân hàng Công thương Cầu Giấy
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Lêi më ®Çu
Tõ sau ®æi míi hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam (1998) ®Õn nay, c¸c
Ng©n hµng th−¬ng m¹i ViÖt nam ®# cã ®−îc nh÷ng b−íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ,
trë thµnh kªnh dÉn vèn quan träng cho nÒn kinh tÕ ®Êt n−íc. C¸c nghiÖp vô
ng©n hµng còng ngµy cµng ph¸t triÓn ®a d¹ng vµ phong phó.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña toµn hÖ thèng, ng©n hµng c«ng th−¬ng CÇu
GiÊy còng ®# tranh thñ mäi c¬ héi vµ b»ng nç lùc chñ quan lu«n v−¬n lªn ®Ó
®ñ søc ®−¬ng ®Çu víi nh÷ng th¸ch thøc míi, n¾m b¾t nh÷ng vËn héi míi, t¹o
nªn nh÷ng b−íc tiÕn næi bËt.
Trong ®ã, ph¶i kÓ ®Õn sù ph¸t triÓn theo h−íng tÝch cùc cña nghiÖp vô
b¶o l#nh ng©n hµng - mét ho¹t ®éng ®# tõng b−íc ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña
nÒn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®−êng lèi më cöa vµ héi nhËp vµo nÒn
kinh tÕ thÕ giíi. Tuy nhiªn b¶o l#nh lµ mét nghiÖp vô hÕt søc phøc t¹p, ®ßi hái
ph¶i tu©n thñ tËp qu¸n vµ th«ng lÖ quèc tÕ. ë ViÖt Nam, do b¶o l#nh lµ mét
nghiÖp vô cßn míi nªn sù ph¸t triÓn vµ khëi s¾c cña b¶o l#nh trong thêi gian
qua cßn nhá bÐ so víi nh÷ng ®ßi hái bøc b¸ch cña nÒn kinh tÕ. Do v©y, mét
trong nh÷ng môc tiªu, ®Þnh h−íng quan träng cña ngµnh ng©n hµng nãi chung
vµ Ng©n hµng C«ng th−¬ng CÇu GiÊy nãi riªng trong thêi gian tíi lµ ph¶i hoµn
thiÖn vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô nµy, t¹o cho b¶o l#nh mét vÞ thÕ v÷ng ch¾c vµ
ph¸t huy cao ®é tÝnh h÷u dông cña nã.
XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc trªn, qua mét thêi gian thùc tËp t¹i Ng©n hµng
C«ng th−¬ng CÇu GiÊy, cïng víi viÖc nghiªn cøu gi÷a lý luËn vµ t×nh h×nh
thùc tÕ, em ®# m¹nh d¹n chän ®Ò tµi ‘Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn
nghiÖp vô b¶o lnh t¹i Ng©n hµng C«ng th−¬ng CÇu GiÊy”.
Ngoµi lêi më ®Çu, kÕt luËn, vµ phô lôc tham kh¶o, chuyªn ®Ò ®−îc t×nh
bµy theo kÕt cÊu:
Ch−¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ b¶o l#nh ng©n hµng.
Ch−¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng b¶o l#nh t¹i Ng©n hµng C«ng th−¬ng
CÇu GiÊy.
Ch−¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn nghiÖp vô b¶o l#nh t¹i
1
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ng©n hµng C«ng th−¬ng CÇu GiÊy.
§Ó hoµn thµnh ®−îc chuyªn ®Ò nµy, ngoµi sù nç lùc cña b¶n th©n em
cßn nhËn ®−îc sù gióp ®ì tõ nhiÒu phÝa:
- Sù h−íng dÉn nhiÖt t×nh, ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u cña c« gi¸o – Th¹c
sü Phan ThÞ H¹nh.
- Sù quan t©m gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c anh chÞ Phßng Kinh doanh ®èi
ngo¹i Ng©n hµng C«ng th−¬ng CÇu GiÊy.
Tuy nhiªn, do thêi gian thùc tËp còng nh− tr×nh ®é cã h¹n nªn chuyªn
®Ò ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ, khiÕm khuyÕt.
V× vËy, em rÊt mong nhËn ®−îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« vµ b¹n
bÌ.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
2
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ch−¬ng I.
Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ b¶o lnh Ng©n hµng
1.1. Kh¸i niÖm:
B¶o l#nh lµ mét kh¸i niÖm cã tõ rÊt xa x−a trong x# héi loµi ng−êi. Cho
®Õn nay, b¶o l#nh kh«ng nh÷ng tån t¹i mµ cßn ph¸t triÓn rÊt phong phó vµ bao
trïm lªn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ – chÝnh trÞ – x# héi cña mçi quèc
gia. VËy b¶o l#nh lµ g×?
B¶o l#nh lµ sù nhËn cam kÕt cña ng−êi nhËn b¶o l#nh sÏ thùc hiÖn ®Çy
®ñ quyÒn lîi vµ nghÜa vô nÕu ng−êi xin b¶o l#nh kh«ng thùc hiÖn nh÷ng cam
kÕt ®ã ®èi víi ng−êi thô h−ëng b¶o l#nh. B¶o l#nh cÇn thiÕt khi hai bªn tham
gia vµo mét mèi quan hÖ kinh tÕ, chÝnh trÞ hay x# héi cßn ch−a tÝn nhiÖm
nhau. Uy tÝn vµ lêi høa cña bªn nµy ch−a ®ñ tin cËy ®èi víi bªn kia nh−ng bªn
kia còng kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng vÒ thêi gian; Chi phÝ vµ kü thuËt nghiÖp vô ®Ó
®¸nh gi¸ vÒ bªn kia. Lóc ®ã sù xuÊt hiÖn cña bªn thø 3 cã ®ñ ®é tin cËy ®èi
víi c¶ hai bªn thùc hiÖn b¶o l#nh sÏ lµ cÇu nèi gi÷a hai bªn, ®−a hä ®Õn mét
quan ®iÓm thèng nhÊt.
Tõ kh¸i niÖm trªn, ta thÊy râ hai ®Æc tÝnh c¬ b¶n cña b¶o l#nh:
+ Trong ho¹t ®éng b¶o l#nh lu«n cã ba bªn tham gia: Ng−êi thô h−ëng
b¶o l#nh; Ng−êi xin b¶o l#nh vµ ng−êi nhËn b¶o l#nh.
+ Tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tr−íc tiªn thuéc vÒ ng−êi xin b¶o
l#nh. Ng−êi nhËn b¶o l#nh chØ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô ®ã trong tr−êng hîp
ng−êi xin b¶o l#nh kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®Çy ®ñ nghÜa vô cña
m×nh.
B¶o l#nh cã rÊt nhiÒu h×nh thøc. C¨n cø vµo chñ thÓ b¶o l#nh cã thÓ chia
thµnh:
+ B¶o l#nh cña mét tæ chøc quèc tÕ víi mét chÝnh phñ.
+ B¶o l#nh cña nhµ n−íc ®èi víi mét tæ chøc quèc tÕ.
+ B¶o l#nh cña C«ng ty lín ®èi víi C«ng ty con.
+ B¶o l#nh cña Ng©n hµng ®èi víi Ng©n hµng.
3
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Nh− vËy, xÐt trong ph¹m vi chung cña x# héi th× b¶o l#nh rÊt ®a d¹ng.
Riªng b¶o l#nh ng©n hµng b¾t ®Çu ®−îc sö dông réng r#i tõ ®Çu thËp niªn 70.
Sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña c¸c n−íc s¶n xuÊt dÇu ho¶ ë Trung §«ng trong
thêi gian nµy ®# cho phÐp hä më réng quan hÖ ngo¹i th−¬ng, tham gia ký kÕt
nhiÒu hîp ®ång lín víi c¸c ®èi t¸c ë Ph−¬ng T©y vÒ nh÷ng dù ¸n lín nh− c¶i
thiÖn c¬ së h¹ tÇng, c¸c c«ng tr×nh c«ng céng, c¸c dù ¸n c«ng, n«ng nghiÖp vµ
quèc phßng … Do ®ã, cã thÓ nãi ®©y lµ khu vùc ph¸t sinh ®Çu tiªn cña ho¹t
®éng b¶o l#nh ng©n hµng. Víi sù ph¸t triÓn cña th−¬ng m¹i quèc tÕ, c¸c giao
dÞch ngµy cµng mang tÝnh toµn cÇu. TÇm cì vµ sù phøc t¹p cña c¸c giao dÞch
®ßi hái vµ còng lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña b¶o l#nh ng©n hµng.
B¶o l#nh ng©n hµng lµ cam kÕt c¶u ng©n hµng d−íi h×nh thøc th− b¶o
l#nh vÒ viÖc thùc hiÖn nghÜa vô tµi chÝnh thay cho kh¸ch hµng cña ng©n hµng
khi kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn ®óng vµ ®Çy ®ñ c¸c nghÜa vô ®# tho¶ thuËn
víi bªn yªu cÇu b¶o l#nh, ®−îc quy ®Þnh cô thÓ t¹i th− b¶o l#nh cña ng©n
hµng.
B¶o l#nh ng©n hµng cã mét sè ®Æc tÝnh hÕt søc quan träng ®ã lµ tÝnh ®éc
lËp víi hîp ®ång. MÆc dï môc ®Ých cña b¶o l#nh ng©n hµng lµ båi hoµn cho
ng−êi thô h−ëng nh÷ng thiÖt h¹i tõ viÖc kh«ng thùc hiÖn hîp ®ång cña ng−êi
®−îc b¶o l#nh trong quan hÖ hîp ®ång nh−ng viÖc thanh to¸n mét b¶o l#nh chØ
hoµn toµn c¨n cø vµo c¸c ®iÒu kho¶n vµ c¸c ®iÒu kiÖn nh− ®−îc quy ®Þnh
trong th− b¶o l#nh vµ ng©n hµng kh«ng thÓ dùa vµo nh÷ng quyÒn kh¸ng nghÞ
cã ®−îc tõ quan hÖ hîp ®ång. Nh− vËy, mét khi c¸c ®iÒu kho¶n vµ ®iÒu kiÖn
cña b¶o l#nh ®−îc ®¸p øng th× vÒ mÆt ph¸p lý, ng−êi thô h−ëng cã quyÒn yªu
cÇu thanh to¸n tiÒn mµ kh«ng cÇn thiÕt ph¶i chøng minh c¸c vi ph¹m cña
ng−êi ®−îc b¶o l#nh mµ chØ cÇn lËp chøng tõ nh− yªu cÇu cña b¶o l#nh.
Tuy nhiªn, tÝnh ®éc lËp cña b¶o l#nh lµ phô thuéc vµo chÝnh c¸c ®iÒu
kiÖn cña b¶o l#nh. NÕu b¶o l#nh quy ®Þnh viÖc thanh to¸n lµ theo v¨n b¶n yªu
cÇu cña ng−êi thô h−ëng th× ng−êi thô h−ëng cã quyÒn yªu cÇu thanh to¸n mµ
kh«ng cÇn mét ®iÒu kiÖn nµo, ng©n hµng ph¸t hµnh ph¶i thanh to¸n vµ ng−êi
4
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
®−îc b¶o l#nh sÏ båi hoµn l¹i cho ng©n hµng ph¸t hµnh. MÆt kh¸c, b¶o l#nh
yªu cÇu mét chøng tõ nh−: Ph¸n quyÕt cña toµ ¸n, mét quyÕt ®Þnh cña träng
tµi, v¨n b¶n cña bªn thø ba x¸c nhËn sù vi ph¹m cña ng−êi ®−îc b¶o l#nh hay
v¨n b¶n cña ng−êi ®−îc b¶o l#nh hay v¨n b¶n cña ng−êi ®−îc b¶o l#nh thõa
nhËn sù vi ph¹m cña m×nh th× tÝnh ®éc lËp cña b¶o l#nh Ýt nhiÒu bÞ gi¶m ®i.
TÝnh ®éc lËp cßn thÓ hiÖn ë tr¸ch nhiÖm thanh to¸n cña ng©n hµng ph¸t
hµnh. Tr¸ch nhiÖm nµy hoµn toµn ®éc lËp víi mèi quan hÖ gi÷a ng©n hµng
ph¸t hµnh víi ng−êi ®−îc b¶o l#nh. NÕu nh− chøng tõ hoµn toµn phï hîp th×
ng©n hµng kh«ng thÓ tõ chèi thanh to¸n v× bÊt cø lý do g× n¶y sinh trong quan
hÖ gi÷a hä vµ ng−êi ®−îc b¶o l#nh, nh÷ng lý do nh−: Ng−êi ®−îc b¶o l#nh ph¸
s¶n, ng−êi ®−îc b¶o l#nh vÉn cßn nî ng©n hµng…
1.1.1 Chøc n¨ng b¶o l·nh ng©n hµng:
1.1.1.1 B¶o lnh ®−îc dïng nh− c«ng cô b¶o ®¶m :
Trong cuéc sèng cña chóng nãi chung vµ trong ho¹t ®éng kinh tÕ nãi
riªng, chóng ta lu«n ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng biÕn ®éng kinh tÕ x# héi vµ thiªn
nhiªn … g©y ra cho chóng ta nh÷ng thiÖt h¹i mÊt m¸t gäi lµ rñi ro. Rñi rolµ
yÕu tè tiÒm Èn vµ cã thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo.
Do ®ã chøc n¨ng quan träng nhÊt cña b¶o l#nh lµ cung cÊp cho ng−êi
thô h−ëng b¶o l#nh mét sù b¶o ®¶m ch¾c ch¾n víi quyÒn lîi cña hä. Môc
®Ých cña b¶o l#nh lµ cung cÊp cho ng−êi thô h−ëng mét kho¶n båi hoµn tµi
chÝnh cho nh÷ng thiÖt h¹i do hµnh vi vi ph¹m hîp ®ång cña ng−êi xin b¶o l#nh
g©y ra. MÆc dï trªn thùc tÕ, khi ®ßi hái ph¶i cã ho¹t ®éng b¶o l#nh, ng−êi
nhËn b¶o l#nh hoµn toµn kh«ng mong ®îi bªn ®−îc b¶o l#nh vi ph¹m hîp
®ång ®Ó ®−îc båi hoµn tõ bªn b¶o l#nh. Hä chØ coi ®ã lµ mét c«ng cô cã tÝnh
chÊt ®¶m b¶o an toµn cho m×nh khi cã biÕn cè vi ph¹m hîp ®ång cña bªn ®−îc
b¶o l#nh. H¬n n÷a, b¶o l#nh ®−îc dïng trong nh÷ng hîp ®ång thi c«ng, hîp
®ång b¶o hµnh s¶n phÈm, dù thÇu c«ng tr×nh… th× ®©y lµ nh÷ng tho¶ thuËn
kh«ng mang tÝnh mua b¸n hay thanh to¸n. V× vËy b¶o l#nh lµ mét c«ng cô
®¶m b¶o chø kh«ng ph¶i lµ mét c«ng cô thanh to¸n (nh− L/C). NghiÖp vô L/C
cã chøc n¨ng ®¶m b¶o thanh to¸n cho ng−êi thô h−ëng khi hä thùc hiÖn ®óng
5
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
viÖc giao hµng.
Vµ nã còng kh¸c so víi b¶o hiÓm. MÆc dï c¶ b¶o l#nh vµ b¶o hiÓm ®Òu
lµ nh÷ng ph−¬ng thøc phßng chèng rñi ro ®−îc sö dông ®Ó bï ®¾p thiÖt h¹i
ph¸t sinh. Tuy nhiªn, b¶o l#nh ®Ó kh¾c phôc rñi ro vµ ng¨n ngõa rñi ro ph¸t
sinh cßn b¶o hiÓm chØ cã t¸c dông kh¾c phôc hËu qu¶ rñi ro chø kh«ng cã t¸c
dông ng¨n chÆn.
1.1.1.2. B¶o lnh ®−îc dïng nh− lµ c«ng cô tµi trî:
Nhu cÇu vÒ vèn lu«n lµ mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt ®èi víi mäi chñ thÓ khi
tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. ®Æc biÖt lµ trong c¸c hîp ®ång x©y dùng
hoÆc hîp ®ång mua b¸n cã gi¸ trÞ lín, thêi gian thùc hiÖn kÐo dµi th× vÊn ®Ò
t×m nguån tµi trî cµng trë nªn bøc xóc. ®Æc biÖt lµ trong ®iÒu kiÖn c¸c c«ng ty
khã tiÕp cËn ®−îc víi nguån vèn vay tõ c¸c tæ chøc tÝn dông.
C¸c c«ng ty x©y dùng sÏ rÊt khã kh¨n vÒ tµi chÝnh vµ chÞu nhiÒu rñi ro
nÕu nh− ph¶i hoµn tÊt c«ng tr×nh hay tõng h¹ng môc c«ng tr×nh th× míi nhËn
®−îc thanh to¸n cña ng−êi chñ c«ng tr×nh. Do ®ã, c«ng ty x©y dùng sÏ th−¬ng
l−îng víi chñ c«ng tr×nh vÒ mét kho¶n tiÒn tµi trî cho m×nh. Kho¶n tiÒn øng
tr−íc cho c«ng ty x©y dùng thÓ hiÖn sù tµi trî cña chñ c«ng tr×nh, ®ång thêi
còng nãi lªn sù cïng tham gia vµo c«ng tr×nh cña ng−êi chñ c«ng tr×nh. Ng©n
hµng cña C«ng ty xay dùng sÏ ph¸t hµnh b¶o l#nh thanh to¸n nh− lµ mét c«ng
cô tµi trî ®Ó cho c«ng ty nhËn ®−îc kho¶n tiÒn øng tr−íc tõ chñ c«ng tr×nh.
Nguån tiÒn øng tr−íc nµy cã thÓ ®−îc cung cÊp tõng phÇn, kÐo dµi trong qu¸
tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång.
Ng©n hµng chÊp nhËn ph¸t hµnh b¶o l#nh cho c«ng ty x©y dùng còng lµ
mét ph−¬ng thøc tµi trî. Ng©n hµng ph¸t hµnh cam kÕt b¶o l#nh cho c«ng ty
x©y dùng ®Ó thanh to¸n cho ng−êi thô h−ëng trong tr−êng hîp c«ng ty x©y
dùng vi ph¹m nghÜa vô quy ®Þnh trong b¶o l#nh. Râ rµng ng©n hµng kh«ng
®øng ra cho vay mµ chØ tµi trî trªn danh nghÜa ®Ó nhµ thÇu (c«ng ty x©y dùng)
cã thÓ nhËn ®−îc vèn øng tr−íc cña chñ thÇu, gi¶i quyÕt khã kh¨n vÒ vèn.
§ã lµ mét minh chøng cho vai trß tµi trî cña b¶o l#nh ng©n hµng. §©y
còng lµ mét chøc n¨ng kh¸c so víi b¶o hiÓm bëi ë b¶o l#nh ng−êi h−ëng lîi lµ
6
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
bªn ký kÕt mét hîp ®ång th−¬ng m¹i víi bªn xin më b¶o l#nh, cßn trong b¶o
hiÓm th× ng−êi h−ëng lîi lµ ng−êi mua b¶o hiÓm.
1.1.1.3 B¶o lnh ®−îc dïng nh− c«ng cô ®«n ®èc hoµn thµnh hîp ®ång:
Kh¸c víi c¸c ph−¬ng thøc phßng chèng rñi ro kh¸c nh−: B¶o hiÓm th×
thùc chÊt lµ ph©n chia tæn thÊt mét sè ng−êi cho tÊt c¶ mäi ng−êi tham gia b¶o
hiÓm cïng g¸nh chÞu. Vµ trong tr−êng hîp x¶y ra rñi ro, thiÖt h¹i ph¶i cã mét
thêi gian chê ®îi ®Ó x¸c ®Þnh thiÖt h¹i, tr¸ch nhiÖm thanh to¸n phô thuéc vµo
c¸c b»ng chøng cßn ®èi víi th− tÝn dông th× viÖc thanh to¸n thùc hiÖn khi
ng−êi thô h−ëng xuÊt tr×nh chøng tõ hîp lÖ.
Riªng ®èi víi b¶o l#nh th× viÖc thanh to¸n ®−îc thùc hiÖn dùa trªn sù vi
ph¹m hîp ®ång cña bªn ®−îc b¶o l#nh. Trong suèt thêi h¹n hiÖu lùc cña b¶o
l#nh, ng−êi thô h−ëng lu«n cã quyÒn yªu cÇu ng©n hµng ph¸t hµnh thanh to¸n
b¶o l#nh nÕu nh− ng−êi ®−îc b¶o l#nh vi ph¹m hîp ®ång. Do ®ã, ng©n hµng
lu«n ph¶i theo dâi kiÓm tra gi¸m s¸t vµ ®«n ®èc viÖc thùc hiÖn hîp ®ång cña
bªn ®−îc b¶o l#nh. MÆt kh¸c trong tr−êng hîp ng©n hµng b¶o l#nh ph¶i thanh
to¸n tiÒn båi hoµn cho bªn nhËn b¶o l#nh th× bªn ®−îc b¶o l#nh còng sÏ ph¶i
cã tr¸ch nhiÖm nî vµ hoµn tr¶ kho¶n båi hoµn ®ã cho ng©n hµng b¶o l#nh. V×
vÒ thùc chÊt b¶o l#nh lµ lÊy tiÒn vi ph¹m tr¶ cho ng−êi h−ëng lîi.
Ng−êi ®−îc b¶o l#nh lu«n bÞ mét ¸p lùc cho viÖc båi hoµn b¶o l#nh.
Nh− vËy, b¶o l#nh cã chøc n¨ng ®«n ®èc ng−êi ®−îc b¶o l#nh thùc hiÖn hoµn
tÊt
Hîp ®ång ®# ký kÕt. §iÒu nµy cµng lµm t¨ng thªm tÝnh b¶o ®¶m cho
ng−êi thô h−ëng vµ cã mèi liªn quan chÆt chÏ gi÷a chøc n¨ng b¶o ®¶m vµ
chøc n¨ng ®«n ®èc hoµn thµnh hîp ®ång. MÆc dï vËy, khi ký kÕt hîp ®ång vµ
thô h−ëng b¶o l#nh, ng−êi thô h−ëng vÉn mong muèn ng−êi ®−îc b¶o l#nh
thùc hiÖn hîp ®ång chø kh«ng mong chê ë kho¶n båi hoµn tµi chÝnh tõ b¶o
l#nh.
1.1.1.4 B¶o lnh cã chøc n¨ng lµ c«ng cô ®¸nh gi¸:
BÊt kú mét ng©n hµng nµo tr−íc khi ph¸t hµnh th− b¶o l#nh ®Òu cÇn
ph¶i kiÓm tra mét c¸ch toµn diÖn vÒ bªn ®−îc b¶o l#nh nh− : Kh¶ n¨ng tµi
7
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
chÝnh, uy tÝn, kh¶ n¨ng thùc hiÖn hîp ®ång. Mµ ®©y lµ mét vÊn ®Ò mµ bªn thô
h−ëng kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn. V× vËy ®iÒu nµy còng sÏ gióp cho bªn
nhËn b¶o l#nh cã thÓ ®¸nh gi¸ tèt h¬n vÒ ®èi t¸c cña m×nh, phôc vô cho mèi
quan hÖ gi÷a hai bªn.
1.1.2. Vai trß cña b¶o l·nh ng©n hµng:
HiÖn nay b¶o l#nh ®# ph¸t triÓn réng r#i trªn hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc. Cã
thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng nh÷ng th−¬ng vô cã gi¸ trÞ lín vÒ mÆt tµi chÝnh vµ phøc
t¹p vÒ mÆt kü thuËt, ®Æc biÖt lµ cã ®èi t¸c n−íc ngoµi tham gia th× kh«ng thÓ
kh«ng cã mét h×nh thøc b¶o l#nh h×nh thøc b¶o l#nh nµo ®ã ®i kÌm. B¶o l#nh
kh«ng chØ hç trî cho c¸c hîp ®ång th−¬ng m¹i mµ c¶ c¸c giao dÞch phi th−¬ng
m¹i, tµi chÝnh còng nh− phi tµi chÝnh. B¶o l#nh kh«ng chØ lµ mét ho¹t ®éng t¹o
sù ph¸t triÓn cña ng©n hµng mµ cßn cã vai trß quan träng ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp nãi riªng vµ víi tÊt c¶ nÒn kinh tÕ nãi chung.
1.1.2.1 §èi víi doanh nghiÖp:
Thóc ®Èy c¹nh tranh, më réng ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh.
- Víi bªn h−ëng b¶o l#nh: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, víi sù c¹nh
tranh ngµy cµng gay g¾t th× mÆc dï ph¶i ®èi ®Çu víi rñi ro nh−ng nÕu kh«ng
n¾m b¾t mét c¸ch kÞp thêi c¸c c¬ héi kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp còng khã
c¹nh tranh vµ tån t¹i ®−îc. B¶o l#nh Ng©n hµng gióp c¸c doanh nghiÖp thùc
hiÖn tèt, yªn t©m h¬n khi ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång mµ kh«ng tèn nhiÒu
thêi gian vµ chi phÝ. MÆt kh¸c b¶o l#nh ng©n hµng cßn gióp cho c¸c doanh
nghiÖp chän ®−îc b¹n hµng tèt nhÊt vµ gi¶m rñi ro trong kinh doanh. H¬n n÷a
khi cã rñi ro x¶y ra, bªn nhËn b¶o l#nh vÉn ®−îc ®¶m b¶o bï ®¾p mäi thiÖt h¹i
do ®èi t¸c vi ph¹m hîp ®ång mét c¸ch nhanh chãng vµ thuËn lîi nhÊt ®Ó tiÕp
tôc ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh.
- Víi bªn ®−îc b¶o l#nh:
B¶o l#nh ng©n hµng gióp c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ký kÕt vµ thùc hiÖn
hîp ®ång ngay c¶ khi ch−a ®ñ uy tÝn vµ lßng tin ®èi víi bªn ®èi t¸c. B¶o l#nh
còng gióp c¸c doanh nghiÖp nhËn ®−îc nguån tµi trî tõ ®èi t¸c (®èi víi b¶o
l#nh tiÒn øng tr−íc), hoÆc tõ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c (b¶o l#nh vay vèn), lóc
8
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
®ã sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp cã ®ñ kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång,
tham gia giao dÞch vµ ký kÕt hîp ®ång.
Víi chøc n¨ng ®«n ®èc hoµn thµnh hîp ®ång th× b¶o l#nh thóc ®Èy c¸c
doanh nghiÖp lµm ¨n nghiªm tóc h¬n, cã tr¸ch nhiÖm h¬n vµ thùc hiÖn hîp
®ång ®óng quy ®Þnh h¬n. MÆt kh¸c ®èi víi c¸c doanh nghiÖp khi ®−îc Ng©n
hµng b¶o l#nh th× ph¶i chÞu phÝ b¶o l#nh, ®ã lµ mét kho¶n chi phÝ cña doanh
nghiÖp do ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶
sö dông ®ång vèn mét c¸ch tèi ®a tõ ®ã sÏ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng chung
cña Doanh nghiÖp, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
1.1.2.2 §èi víi Ng©n hµng:
Tr−íc hÕt ®èi víi ng©n hµng b¶o l#nh lµ mét trong c¸c dÞch vô mµ ng©n
hµng cung cÊp cho nÒn kinh tÕ. §ång thêi b¶o l#nh ®em l¹i lîi Ých trùc tiÕp
cho ng©n hµng th«ng qua phÝ b¶o l#nh. PhÝ b¶o l#nh ®ãng gãp vµo lîi nhuËn
ng©n hµng mét kho¶n kh«ng nhá, nã chiÕm tû lÖ kh¸ lín trong tæng phÝ dÞch
vô cña c¸c ng©n hµng hiÖn nay. Mét −u ®iÓm cña b¶o l#nh ng©n hµng lµ kh«ng
ph¶i chi phÝ huy ®éng nh− cho vay, kh«ng mÊt chi phÝ c¬ héi cho môc ®Ých
kinh doanh kh¸c. vµ khi thùc hiÖn b¶o l#nh cho kh¸ch hµng th× ch¾c ch¾n thu
®−îc phÝ b¶o l#nh.
Ngoµi viÖc ®em l¹i mét kho¶n thu nhËp th× nghiÖp vô b¶o l#nh ng©n
hµng cßn gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc më réng quan hÖ cña ng©n hµng víi
kh¸ch hµng. Sù ra ®êi cña nghiÖp vô b¶o l#nh ng©n hµng ®# hoµn thiÖn kh¶
n¨ng ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña kh¸ch hµng, ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng kinh doanh
còng nh− gia t¨ng nguån vèn th«ng qua viÖc më réng c¸c quan hÖ thanh to¸n,
c¸c tµi kho¶n giao dÞch. NghiÖp vô b¶o l#nh hç trî c¸c h×nh thøc thanh to¸n
cña ng©n hµng nh− thanh to¸n quèc tÕ (b¶o l#nh hèi phiÕu, b¶o l#nh L/C tr¶
chËm…).
NghiÖp vô b¶o l#nh hç trî cho nghiÖp vô tÝn dông qua b¶o l#nh vay vèn
n−íc ngoµi tøc lµ ng©n hµng kh«ng dïng vèn cña m×nh cho doanh nghiÖp vay
mµ chØ dïng vèn cña ng©n hµng ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c kho¶n vay cña doanh
nghiÖp víi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c.
9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
B¶o l#nh n©ng cao uy tÝn vµ t¨ng c−êng quan hÖ cña ng©n hµng trªn thÞ
tr−êng ®Æc biÖt lµ thÞ tr−êng quèc tÕ. Th«ng qua b¶o l#nh ng©n hµng t¹o ®−îc
thÕ m¹nh, uy tÝn gióp t¨ng kh¸ch hµng vµ lîi nhuËn.
1.1.2.3 §èi víi nÒn kinh tÕ:
Sù tån t¹i cña b¶o l#nh ng©n hµng lµ mét kh¸ch quan ®èi víi nÒn kinh
tÕ, ®¸p øng cho nhu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Nã tån t¹i ®−îc nh− vËy lµ
do vai trß to lín cña nã víi nÒn kinh tÕ.
Ho¹t ®éng b¶o l#nh ng©n hµng t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy s¶n xuÊt, hç trî
cho c¸c ngµnh kinh tÕ mòi nhän, c¸c khu vùc träng ®iÓm ph¸t triÓn vµ ngµnh
kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn. Th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch ng©n hµng: Më réng b¶o
l#nh cho vay vèn n−íc ngoµi, h¹n møc b¶o l#nh, … cã thÓ t¨ng n¨ng lùc s¶n
xuÊt, khuyÕn khÝch c¸c ngµnh nµy ph¸t triÓn, gia t¨ng ®Çu t− vµo c¸c lÜnh vùc
then chèt trong nÒn kinh tÕ. Ng−îc l¹i víi nh÷ng ngµnh cßn h¹n chÕ, ng©n
hµng cã chÝnh s¸ch b¶o l#nh kh¾t khe, gãp phÇn lµm c©n ®èi c¬ cÊu kinh tÕ.
B¶o l#nh ng©n hµng cã vai trß nh− chÊt xóc t¸c ®èi víi c¸c hîp ®ång
kinh tÕ. Nhê cã b¶o l#nh mµ c¸c bªn cã thÓ yªn t©m ký kÕt vµ cã tr¸ch nhiÖm
víi hîp ®ång m×nh ®# ký kÕt.
B¶o l#nh ®em l¹i lîi Ých cho tÊt c¶ c¸c bªn tham gia vµ lµ c«ng cô thóc
®Èy trao ®æi bu«n b¸n gi÷a c¸c bªn do ®ã cã t¸c dông thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh
tÕ.
B¶o l#nh ng©n hµng cßn cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi viÖc ®¸p øng
nhu cÇu vèn cho c¸c chñ thÓ kinh tÕ. C¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cã thÓ dÔ dµng trong
vÞªc t×m kiÕm nh÷ng nguån vèn rÎ c¶ trong vµ ngoµi n−íc khi cã ®−îc sù b¶o
l#nh cña ng©n hµng.
§iÒu nµy cßn cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng h¬n ®èi víi nÒn kinh tÕ
ViÖt Nam. Víi ®Æc®iÓm ®ang ph¸t triÓn theo h−íng kinh tÕ thÞ tr−êng, nghiÖp
vô b¶o l#nh thóc ®Èy qu¸ tr×nh chu chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ th«ng qua
c¸c quan hÖ Hµng – TiÒn, gãp phÇn t¨ng tæng s¶n phÈm quèc d©n. B¶o l#nh
gióp t¹o dùng uy tÝn cho c¸c Doanh nghiÖp ViÖt Nam, gióp cho c¸c doanh
nghiÖp më réng thÞ tr−êng ra n−íc ngoµi, t¨ng vÞ thÕ cña hµng ViÖt Nam, ®ång
10
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
thêi t¹o ®−îc nguån thu ngo¹i tÖ, gióp c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ,
æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn.
B¶o l#nh ng©n hµng còng lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó phßng chèng
rñi ro cã hiÖu qu¶ vµ ®−îc sö dông phè biÕn trong c¸c ho¹t ®éng tÝn dông, x©y
dùng vµ th−¬ng m¹i. Do ®ã víi b¶o l#nh ng©n hµng, nÒn kinh tÕ cã ®iÒu kiÖn
®Ó ph¸t triÓn mét c¸ch æn ®Þnh vµ an toµn h¬n.
NghiÖp vô b¶o l#nh ng©n hµng ngµy cµng më réng vµ ph¸t triÓn, nã ®#
chøng minh sù cÇn thiÕt còng nh− vai trß vµ t¸c dông h÷u hiÖu kh«ng chØ tõng
doanh nghiÖp mµ cßn c¶ nÒn kinh tÕ mét n−íc vµ nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
1.2. C¸c h×nh thøc b¶o lnh ng©n hµng:
1.2.1 Ph©n lo¹i theo ph−¬ng thøc ph¸t hµnh:
B¶o l#nh trùc tiÕp:
Lµ lo¹i b¶o l#nh mµ trong ®ã ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l#nh chÞu tr¸ch
nhiÖm b¶o l#nh trùc tiÕp cho bªn ®−îc b¶o l#nh. Ng−êi ®−îc b¶o l#nh chÞu
tr¸ch nhiÖm båi hoµn trùc tiÕp cho ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l#nh.
Quy tr×nh:
B¶o l#nh
Ng©n hµng
ph¸t hµnh
ChØ thÞ
ph¸t
hµnh b¶o
l#nhl#nh
(3)
(2)
Ng©n hµng
th«ng b¸o
(4)
Th«ng b¸o
b¶o l#nh
(5)
Ng−êi ®−îc
b¶o l#nh
Ng−êi thô
h−ëng
(1)
S¬ ®å b¶o l#nh trùc tiÕp
(1)
A vµ B tho¶ thuËn ký kÕt mét hîp ®ång vµ B yªu cÇu A ph¶i më
mét b¶o l#nh.
11
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
(2)
A ®Õn ng©n hµng m×nh (ng©n hµng ph¸t hµnh) ®Ò nghÞ ph¸t hµnh
b¶o l#nh theo nh÷ng ®iÒu kho¶n vµ ®iÒu kiÖn ®# tho¶ thuËn vµ ký víi Ng©n
hµng mét hîp ®ång b¶o l#nh. A ph¶i ch¾c ch¾n r»ng nh÷ng chØ thÞ ph¸t hµnh
b¶o l#nh cña m×nh cho NH lµ chÝnh x¸c vµ râ rµng. NH ph¸t hµnh sÏ kh«ng
chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng chØ thÞ ph¸t hµnh sai, kh«ng chÝnh x¸c, kh«ng râ
rµng.
Ng−êi xin b¶o l#nh cã thÓ ph¶i ký quü thÕ chÊp cÇm cè tµi s¶n cña m×nh
theo yªu cÇu cña Ng©n hµng ®Ó xin ng©n hµng më b¶o l#nh. Ng©n hµng sÏ
xem xÐt t×nh h×nh tµi chÝnh, t− c¸ch ph¸p nh©n, ph−¬ng ¸n kinh doanh ®Ó
quyÕt ®Þnh xem cã b¶o l#nh hay kh«ng.
(3)
Theo nh÷ng chØ thÞ ph¸t hµnh b¶o l#nh cña ng−êi ®−îc b¶o l#nh,
ng©n hµng ph¸t hµnh sÏ ph¸t hµnh th− b¶o l#nh cho ng−êi thô h−ëng th«ng
qua ng©n hµng th«ng b¸o còng cã thÓ ph¸t hµnh b¶o l#nh trùc tiÕp cho ng−êi
thô h−ëng (3*).
(4)
Ng©n hµng th«ng b¸o khi nhËn ®−îc b¶o l#nh tõ ng©n hµng ph¸t
hµnh ph¶i kiÓm tra tÝnh ch©n thùc cña b¶o l#nh sau ®ã th«ng b¸o cho ng−êi
thô h−ëng. Ng©n hµng th«ng b¸o chØ nh− lµ mét ®¹i lý cña ng©n hµng ph¸t
hµnh, thùc hiÖn mét nhiÖm vô ®−îc uû th¸c bëi ng©n hµng ph¸t hµnh.
(5)
Ng©n hµng ph¸t hµnh thùc hiÖn båi hoµn cho bªn thô h−ëng khi
cã sù vi ph¹m cña bªn ®−îc b¶o l#nh.
¦u ®iÓm: §©y lµ lo¹i b¶o l#nh ®¬n gi¶n nhÊt vµ ng−êi xin b¶o l#nh th×
kh«ng ph¶i mÊt phÝ hoa hång cho bªn ng©n hµng ®¹i lý. B¶o l#nh nµy th−êng
®−îc sö dông trong c¸c quan hÖ kinh tÕ trong n−íc vµ chÞu sù ®iÒu chØnh cña
luËt hoÆc c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o l#nh cña n−íc mµ ng©n hµng b¶o l#nh trùc
thuéc.
• B¶o l#nh gi¸n tiÕp:
Lµ b¶o l#nh mµ trong ®ã ng©n hµng b¶o l#nh ®# ph¸t hµnh b¶o l#nh theo
chØ thÞ cña mét ng©n hµng trung gian phôc vô cho ng−êi ®−îc b¶o l#nh dùa
trªn mét b¶o l#nh kh¸c gäi lµ b¶o l#nh ®èi øng.
B¶o l#nh ®èi øng lµ mét cam kÕt cña ng©n hµng trung gian thanh to¸n
12
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
cho ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l#nh (gäi lµ ng−êi thô h−ëng cña b¶o l#nh ®èi
øng) khi mµ ng©n hµng ph¸t hµnh thùc hiÖn ®óng nh÷ng ®iÒu kho¶n ®−îc quy
®Þnh trong b¶o l#nh ®èi øng.
Quy tr×nh:
B¶o l#nh
Ng©n hµng
ph¸t hµnh
Ng©n hµng
th«ng b¸o
(4)
B¶o l#nh ®èi øng
(3)
(7)
Ng©n hµng ph¸t
hµnh
(8) ChØ thÞ
Th«ng
b¸o
(5)
(6)
(2)
Ng−êi ®−îc b¶o
l#nh
Hîp ®ång
Ng−êi thô
h−ëng
(1)
(1)
A vµ B tho¶ thuËn ký mét hîp ®ång vµ B yªu cÇu A më mét b¶o
(2)
. NÕu B kh«ng tin t−ëng vµo tiÒm lùc tµi chÝnh cña ng©n hµng cña
l#nh.
A hoÆc muèn ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l#nh ph¶i lµ mét ng©n hµng trong n−íc
m×nh th× sÏ chØ ®Þnh ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l#nh. NÕu A kh«ng cã quan hÖ
víi ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l#nh do B chØ ®Þnh th× chØ thÞ cho ng©n hµng cña
m×nh (ng©n hµng trung gian) yªu cÇu ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l#nh më b¶o
l#nh.
13
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
(3)
NH trung gian nhËn ®−îc chØ thÞ ph¸t hµnh sÏ yªu cÇu NH ph¸t
hµnh b¶o l#nh theo mÉu hoÆc nh÷ng ®iÒu kho¶n vµ ®iÒu kiÖn ®Ó tho¶ thuËn
®ång thêi më b¶o l#nh ®èi øng cho ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l#nh.
(4)
C¨n cø vµo b¶o l#nh ®èi øng, ng©n hµng ph¸t hµnh sÏ ph¸t hµnh
b¶o l#nh vµ göi b¶o l#nh cho ng©n hµng th«ng hoÆc còng cã thÓ ph¸t hµnh b¶o
l#nh trùc tiÕp cho ng−êi thô h−ëng.
(5)
Ng©n hµng th«ng b¸o sau khi nhËn ®−îc b¶o l#nh tõ ng©n hµng
ph¸t hµnh th× kiÓm tra tÝnh ch©n thùc cña b¶o l#nh vµ th«ng b¸o cho ng−êi thô
h−ëng.
(6)
Ng©n hµng ph¸t hµnh thanh to¸n nÕu ng−êi thô h−ëng xuÊt tr×nh
nh÷ng chøng tõ phï hîp víi yªu cÇu vµ trong thêi h¹n hiÖu lùc cña b¶o l#nh.
(7)
Ng©n hµng trung gian båi hoµn cho ng©n hµng ph¸t hµnh.
(8)
Bªn ®−îc b¶o l#nh ®Òn bï cho ng©n hµng trung gian:
Trong b¶o l#nh gi¸n tiÕp th× ng−êi thô h−ëng hoµn toµn kh«ng cã quyÒn
yªu cÇu ng©n hµng trung gian thanh to¸n b¶o l#nh. Gi÷a ng©n hµng trung gian
vµ ng−êi thô h−ëng hoµn toµn kh«ng cã quan hÖ g× hay nãi c¸ch kh¸c ng©n
hµng trung gian kh«ng cã nghÜa vô thanh to¸n cho ng−êi thô h−ëng. T−¬ng tù
nh− vËy th× ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l#nh hoµn toµn kh«ng cã quyÒn yªu cÇu
ng−êi ®−îc b¶o l#nh båi hoµn. ChØ cã trung gian míi cã nghÜa vô båi hoµn cho
ng©n hµng ph¸t hµnh theo b¶o l#nh ®èi øng.
Víi b¶o l#nh gi¸n tiÕp ng−êi ®−îc b¶o l#nh th−êng ph¶i chÞu chi phÝ
b¶o l#nh cao h¬n so víi b¶o l#nh trùc tiÕp.
• B¶o l#nh ®−îc x¸c nhËn:
Lµ b¶o l#nh do tæ chøc tÝn dông ph¸t hµnh cho bªn nhËn b¶o l#nh vÒ
viÖc ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thùc hiÖn nghÜa vô b¶o l#nh cña tæ chøc tÝn dông ®−îc
x¸c nhËn b¶o l#nh (bªn ®−îc x¸c nhËn b¶o l#nh) ®èi víi kh¸ch hµng.
14
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Quy tr×nh:
Göi b¶o l#nh
Ng©n hµng
ph¸t hµnh BL
ChÝnh
Ng©n hµng
X¸c nhËn
Yªu cÇu x¸c nhËn
b¶o l#nh
ChØ
thÞ
ph¸t
hµnh
Th«ng b¸o
vµ x¸c nhËn
b¶o l#nh
Hîp ®ång
Ng−êi ®−îc b¶o
l#nh
Ng−êi thô
h−ëng
Ng−êi thô h−ëng cã thÓ muèn mét ng©n hµng trong n−íc cña m×nh x¸c
nhËn b¶o l#nh do mét ng©n hµng n−íc ngoµi ph¸t hµnh vµ nh− vËy ng−êi thô
h−ëng cã thÓ xuÊt tr×nh nh÷ng chøng tõ theo yªu cÇu cña b¶o l#nh ®Õn ng©n
hµng x¸c nhËn vµ thanh to¸n.
• §ång b¶o l#nh:
Lµ lo¹i b¶o l#nh do nhiÒu ng©n hµng cïng ®øng ra ph¸t hµnh b¶o l#nh.
Trong ®ã mét ng©n hµng sÏ ®−îc chän lµm ng©n hµng ph¸t hµnh chÝnh, c¸c
ng©n hµng thµnh viªn sÏ cam kÕt theo tõng phÇn ®ãng gãp cña m×nh b»ng c¸c
b¶o l#nh ®èi øng.
15
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Quy tr×nh:
(3)
NH1
Göi b¶o l#nh
Ng©n hµng
ph¸t hµnh
Ng©n hµng
X¸c nhËn
NH2
NH3
ChØ
thÞ
ph¸t
hµnh
Th«ng
b¸o
(6)
(2)
(5)
(4)
Th«ng b¸o
b¶o l#nh
b¶o
l#nh
(1) Hîp ®ång
Ng−êi ®−îc
b¶o l#nh
Ng−êi thô
h−ëng
(1) Quan hÖ hîp ®ång gi÷a bªn ®−îc b¶o l#nh vµ bªn ®−îc thô h−ëng.
(2) Ng−êi ®−îc b¶o l#nh chØ thÞ cho Ng©n hµng b¶o l#nh chÝnh ph¸t
hµnh b¶o l#nh.
(3) C¸c ng©n hµng thµnh viªn ph¸t hµnh b¶o l#nh ®èi øng cho ng©n
hµng b¶o l#nh chÝnh.
(4) C¨n cø vµo c¸c b¶o l#nh ®èi øng cña c¸c ng©n hµng thµnh viªn,
ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l#nh chÝnh më b¶o l#nh. Ng−êi thô h−ëng sÏ ®−îc
th«ng b¸o th«ng qua ng©n hµng th«ng b¸o nÕu cã.
(5) Ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l#nh chÝnh båi hoµn cho ng−êi thô h−ëng
khi ng−êi ®−îc b¶o l#nh vi ph¹m hîp ®ång.
(6) Ng−êi ®−îc b¶o l#nh båi hoµn l¹i cho ng©n hµng b¶o l#nh chÝnh.
16
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.2.2 Ph©n lo¹i theo h×nh thøc sö dông:
* B¶o l#nh cã ®iÒu kiÖn:
B¶o l#nh cã ®iÒu kiÖn lµ lo¹i b¶o l#nh mµ viÖc thanh to¸n chØ cã thÓ
®−îc tiÕn hµnh khi ng−êi thô h−ëng xuÊt tr×nh kÌm theo th− b¶o l#nh mét sè
chøng tõ hay giÊy chøng nhËn ®−îc quy ®Þnh tr−íc. C¸c yªu cÇu v¨n b¶n ë
mçi b¶o l#nh còng kh¸c nhau cã thÓ lµ th− tÝn dông dù phßng, x¸c nhËn cña
mét chuyªn gia, tæ chøc träng tµi vÒ viÖc vi ph¹m cña ng−êi ®−îc b¶o l#nh.
B¶o l#nh nµy cã −u ®iÓm ®èi víi ng−êi xin b¶o l#nh lµ tr¸nh ®−îc viÖc
gi¶ dèi, l¹m dông chøng tõ hµng ho¸ hoÆc viÖc khiÕu n¹i kh«ng trung thùc cña
ng−êi thô h−ëng.
Nh−ng l¹i cã nh−îc ®iÓm ®èi víi ng−êi thô h−ëng ®ã lµ sù chËm trÔ
trong viÖc tr¶ tiÒn båi th−êng cho ng−êi thô h−ëng khi cã yªu cÇu cña ng−êi
nµy, kh«ng ®¶m b¶o lîi Ých cho ng−êi thô h−ëng.
• B¶o l#nh v« ®iÒu kiÖn:
B¶o l#nh v« ®iÒu kiÖn lµ lo¹i b¶o l#nh mµ viÖc thanh to¸n sÏ ®−îc thùc
hiÖn ngay khi ng©n hµng nhËn ®−îc yªu cÇu ®Çu tiªn b»ng v¨n b¶n cña ng−êi
thô h−ëng th«ng b¸o r»ng ng−êi ®−îc b¶o l#nh ®# vi ph¹m hîp ®ång. Xem
yªu cÇu nµy nh− mét mÖnh lÖnh thanh to¸n ®¬n gi¶n kh«ng ®ßi hái ph¶i cã
chøng tõ kÌm theo.
B¶o l#nh nµy cã −u ®iÓm ®èi víi ng−êi thô h−ëng ®ã lµ ®¶m b¶o tuyÖt
®èi quyÒn lîi. Nh−ng rÊt bÊt lîi cho ng−êi më b¶o l#nh khi cã sù l¹m dông
b¶o l#nh qua nh÷ng yªu cÇu kh«ng trung thùc cña ng−êi thô h−ëng.
1.2.3. Ph©n lo¹i theo môc ®Ých sö dông:
• B¶o l#nh thùc hiÖn hîp ®ång:
Kh¸i niÖm: B¶o l#nh thùc hiÖn hîp ®ång lµ cam kÕt cña ng©n hµng vÒ
viÖc chi tr¶ tæn thÊt thay cho kh¸ch hµng nÕu kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn ®Çy
®ñ hîp ®ång nh− cam kÕt, g©y tæn thÊt cho bªn thø ba. C¸c hîp ®ång ®−îc b¶o
l#nh nh− hîp ®ång cung cÊp hµng ho¸, x©y dùng, thiÕt kÕ…
Môc ®Ých: Trong tr−êng hîp kh¸ch hµng vi ph¹m hîp ®ång nh− cung
cÊp kh«ng ®óng h¹n, kh«ng ®óng chÊt l−îng cam kÕt.. th× ®Òu g©y tæn thÊt cho
17
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
bªn thø ba. Vµ b¶o l#nh ng©n hµng mét mÆt bï ®¾p mét phÇn tæn thÊt cho bªn
thø ba (§¶m b¶o cho hä tr¸nh ®−îc rñi ro) mÆt kh¸c thóc ®Èy kh¸ch hµnh
nghiªm chØnh thùc hiÖn hîp ®ång.
TrÞ gi¸ cña b¶o l#nh:
Tïy theo lo¹i h×nh vµ quy m« hîp ®ång, gi¸ trÞ b¶o l#nh thùc hiÖn hîp
®ångtõ 10 – 15 % tæng gi¸ trÞ hîp ®ång. Tr−êng hîp ®Æc biÖt, møc b¶o l#nh
thùc hiÖn hîp ®ång cã thÓ yªu cÇu trªn 15% nh−ng ph¶i ®−îc ng−êi cã thÈm
quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t− chÊp thuËn. Tuy nhiªn sè tiÒn b¶o l#nh cã thÓ gi¶m
dÇn theo tiÕn ®é thùc hiÖn hîp ®ång.
Thêi h¹n hiÖu lùc:
Th− b¶o l#nh cã gi¸ trÞ cho ®Õn ngµy hoµn thµnh hîp ®ång. Thêi h¹n
hiÖu lùc ®−îc x¸c ®Þnh cô thÓ theo tho¶ thuËn gi÷a hai bªn. Thêi h¹n sÏ b¾t
®Çu tõ ngµy kÕt thóc ®Êu thÇu kÐo dµi ®Õn khi hoµn thµnh hîp ®ång nh−: Hµng
ho¸ ®# giao xong, m¸y mãc thiÕt bÞ ®# ®−îc vËn hµnh, c«ng tr×nh ®# ®−a vµo
sö dông…
• B¶o l#nh thanh to¸n:
- Kh¸i niÖm: B¶o l#nh ®¶m b¶p thanh to¸n lµ cam kÕt cña ng©n hµng vÒ
viÖc thanh to¸n tiÒn theo ®óng hîp ®ång thanh to¸n cho ng−êi thô h−ëng nÕu
kh¸ch hµng cña ng©n hµng kh«ng thanh to¸n ®ñ.
- Môc ®Ých: Cung cÊp sù ®¶m b¶o cho ng−êi thô h−ëng cã thÓ nhËn
®−îc kho¶n thanh to¸n mét c¸ch thuËn lîi, ®Çy ®ñ ®óng h¹n vÒ c¸c s¶n phÈm
hµng ho¸ hay dÞch vô ®# cung øng cho ng−êi ®−îc b¶o l#nh
- TrÞ gi¸ b¶o l#nh: Sè tiÒn b¶o l#nh th−êng b»ng 100% gi¸ trÞ hîp ®ång.
- Thêi h¹n hiÖu lùc: Do c¸c bªn tù tho¶ thuËn.
• B¶o l#nh ®¶m b¶o hoµn tr¶ vèn vay (B¶o l#nh vay vèn):
- Kh¸i niÖm: Lµ cam kÕt cña ng©n hµng ®èi víi ng−êi cho vay (tæ chøc
tÝn dông, c¸c c¸ nh©n..) vÒ viÖc sÏ tr¶ gèc vµ l#i ®óng h¹n nÕu kh¸ch hµng
(ng−êi ®i vay) kh«ng tr¶ ®−îc.
ViÖc b¶o l#nh nµy th−êng rÊt phøc t¹p, khèi l−îng tiÒn b¶o l#nh lín nªn
rñi ro cña ng©n hµng trong tr−êng hîp ng−êi ®i vay kh«ng tr¶ ®−îc nî còng
18
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
lín theo. V× vËy ng©n hµng cÇn ph¶i xem xÐt kü tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n, tµi s¶n
thÕ chÊp.. tr−íc khi ph¸t hµnh th− b¶o l#nh.
TrÞ gi¸ cña b¶o l#nh: Theo tho¶ thuËn, cã thÓ chØ gåm phÇn gèc hoÆc cã
tÝnh c¶ l#i vµ chi phÝ, ph¶i quy ®Þnh râ l#i vµ chi phÝ ®# tho¶ thuËn ch−a hay
cßn ph¶i tÝnh tiÕp.
Thêi h¹n hiÖu lùc: Lµ thêi h¹n hoµn tr¶ tÝn dông ®# tho¶ thuËn, tèt nhÊt
quy ®Þnh kho¶ng 10 ngµy kÓ tõ ngµy nî ®Õn h¹n.
• B¶o l#nh dù thÇu:
- Kh¸i niÖm: Lµ cam kÕt cña ng©n hµng víi chñ ®Çu t− (hay chñ thÇu)
vÒ viÖc tr¶ tiÒn ph¹t thay cho bªn dù thÇu nÕu bªn dù thÇu vi ph¹m c¸c quy
®Þnh trong hîp ®ång dù thÇu.
- Môc ®Ých: §¶o b¶o cho viÖc ng−êi dù thÇu kh«ng rót lui, kh«ng ký
hîp ®ång hay thay ®æi ý ®Þnh ®# ®−îc tróng thÇu. NÕu ng−êi dù thÇu ®# tróng
thÇu nh−ng kh«ng ký hîp ®ång th× chñ thÇu (ng−êi thô h−ëng) sÏ rót dÇn
thanh to¸n tõ b¶o l#nh ®Ó trang tr¶i cho chi phÝ ®Êu thÇu, thiÖt h¹i do chËm
tiÕn ®é thi c«ng hay chi phÝ ®Ó tæ chøc l¹i mét cuéc ®Êu thÇu kh¸c.
- TrÞ gi¸ cña b¶o l#nh: Th«ng th−êng cã gi¸ trÞ tõ 1- 5% gi¸ trÞ hîp ®ång
®Êu thÇu.
- Thêi h¹n hiÖu lùc: Thêi h¹n hiÖu lùc cña b¶o l#nh sÏ chØ chÊm døt khi
bªn ®−îc b¶o l#nh (ng−êi tham gia dù thÇu) kh«ng tróng thÇu hoÆc sau khi ký
kÕt hîp ®ång hoÆc chÊp nhËn ký kÕt hîp ®ång nÕu bªn ®−îc b¶o l#nh tróng
thÇu.
* B¶o l#nh ®¶m b¶o hoµn tr¶ tiÒn øng tr−íc:
- Kh¸i niÖm: lµ cam kÕt cña ng©n hµng vÒ viÖc sÏ hoµn tr¶ tiÒn øng
tr−íc cho bªn mua ng−êi h−ëng b¶o l#nh) nÕu bªn cung cÊp (ng−êi ®−îc b¶o
l#nh) kh«ng tr¶ hoÆc tr¶ kh«ng ®Çy ®ñ.
- Môc ®Ých: §¶m b¶o cho bªn yªu cÇu b¶o l#nh sÏ nhËn l¹i sè tiÒn tr−íc
kia ®# ®Æt cäc cho bªn ®−îc b¶o l#nh ®Ó gióp thùc hiÖn hîp ®ång nh− ®# tho¶
thuËn, nh−ng thùc tÕ kh«ng thùc hiÖn ®−îc. B¶o l#nh tiÒn øng tr−íc th−êng
®−îc sö dông trong c¸c hîp ®ång mua b¸n m¸y mãc thiÕt bÞ hoÆc c¸c hîp
19
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
®ång cã gi¸ trÞ lín.
- TrÞ gi¸ cña b¶o l#nh: Sè tiÒn b¶o l#nh b»ng sè tiÒn ®Æt cäc (kÓ c¶ tiÒn
l#i) ®−îc tÝnh tõ ngµy nhËn ®−îc sè tiÒn ®Æt cäc tíi ngµy giao hµng cuèi cïng
céng thªm mét sè ngµy ®Ó ng−êi thô h−ëng lµm thñ tôc ®ßi tiÒn. B¶o l#nh lo¹i
nµy còng cã mét sè ®iÒu kho¶n quy ®Þnh gi¶m gi¸ trÞ b¶o l#nh t−¬ng øng víi
sè l−îng hµng ho¸ ®−îc giao ®èi víi c¸c lo¹i hµng ho¸ s¶n xuÊt, m¸y mãc,
c«ng tr×nh… sè tiÒn ®Æt cäc th−êng tõ 5- 10% gi¸ trÞ hîp ®ång.
- Thêi h¹n hiÖu lùc: b»ng thêi gian thùc hiÖn hîp ®ång tøc lµ kÓ tõ khi
ng−êi ®−îc b¶o l#nh nhËn ®−îc sè tiÒn ®Æt cäc cho ®Õn ngµy giao hµng cuèi
cïng, cã thÓ céng thªm mét sè ngµy lµm thñ tôc ®ßi tiÒn do hai bªn quy ®Þnh.
* B¶o l#nh b¶o hµnh hay b¶o l#nh ®¶m b¶o chÊt l−îng s¶n phÈm theo
hîp ®ång:
- Kh¸i niÖm: lµ lo¹i b¶o l#nh mµ ng©n hµng b¶o l#nh cam kÕt víi chñ
thÇu trong tr−êng hîp chñ thÇu vi ph¹m hîp ®ång vÒ chÊt l−îng s¶n phÈm ph¶i
båi th−êng cho chñ thÇu mµ nhµ thÇu kh«ng båi th−êng hoÆc båi th−êng
kh«ng ®ñ th× ng©n hµng b¶o l#nh ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr¶ thay cho nhµ thÇu.
- Môc ®Ých: lo¹i b¶o l#nh nµy ¸p dông chñ yÕu trong x©y dùng vµ c¸c
hîp ®ång cung øng thiÕt bÞ ®ång bé ®Ó b¶o hµnh thiÕt bÞ m¸y mãc…
Trong thêi gian b¶o hµnh nµy nÕu cã sù cè x¶y ra ®èi víi s¶n phÈm ph¸t
sinh do chÊt l−îng s¶n phÈm kh«ng ®¶m b¶o th× bªn nhËn b¶o l#nh cã quyÒn
yªu cÇu ®−îc båi th−êng tõ phÝa ng©n hµng b¶o l#nh.
- TrÞ gi¸ b¶o l#nh: Theo tho¶ thuËn th−êng b»ng 5 – 10% gi¸ trÞ hîp
®ång.
- Thêi h¹n hiÖu lùc: Tõ lóc b¾t ®Çu l¾p r¸p sö dông thiÕt bÞ cho ®Õn hÕt
thêi h¹n b¶o hµnh cña thiÕt bÞ.
• B¶o l#nh miÔn khÊu trõ gi¸ trÞ ho¸ ®¬n:
- Kh¸i niÖm: lµ cam kÕt cña ng©n hµng víi ng−êi mua vÒ viÖc thanh
to¸n sè tiÒn khÊu trõ gi¸ trÞ hîp ®ång trong tr−êng hîp ng−êi b¸n vi ph¹m hîp
®ång.
- Môc ®Ých: Mét sè hîp ®ång giao dÞch th−êng quy ®Þnh mét ®iÒu
20
- Xem thêm -