Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác trả lương...

Tài liệu Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác trả lương

.PDF
32
84
83

Mô tả:

Lêi nãi ®Çu TiÒn l-¬ng lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng nã cã thÓ ®em ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cho doanh nghiÖp. Mét chÕ ®é tiÒn l-¬ng hîp lý lµ ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. ChÕ ®é tiÒn l-¬ng ®-îc vËn dông linh ho¹t ë mçi doanh nghiÖp phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý, tæ chøc kinh doanh s¶n xuÊt vµ phô thuéc vµo c«ng viÖc. Trong ph¹m vi mét doanh nghiÖp vÒ phÝa ng-êi sö dông lao ®éng tiÒn l-¬ng chÝnh lµ gi¸ c¶ hµng ho¸ søc lao ®éng, mét yÕu tè ®Çu vµo rÊt quan träng nã ®-îc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ vµo gi¸ thµnh phÈm. VÒ phÝa ng-êi lao ®éng tiÒn l-¬ng lµ bé phËn thu nhËp ®¸ng kÓ nh»m t¸i s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt më réng søc lao ®éng cña hä vµ gia ®×nh hä. TiÒn l-¬ng lµ ®ßn bÈy kinh tÕ m¹nh mÏ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ng-êi lao ®éng, khuyÕn khÝch ng-êi lao ®éng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, sö dông cã hiÖu qu¶ m¸y mãc thiÕt bÞ, tiÕt kiÖm thêi gian lao ®éng, n©ng cao tay nghÒ,... Ng-îc l¹i lùa chän c¸ch tr¶ l-¬ng kh«ng hîp lý cã thÓ lµm gi¶m n¨ng suÊt lao ®éng, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra chËm h¬n, kh«ng tiÕt kiÖm ®-îc nguyªn, vËt liÖu. HiÖn nay, c¸c h×nh thøc tr¶ c«ng ë c¸c doanh nghiÖp rÊt ®a d¹ng. Nh-ng vÊn ®Ò ®Æt ra lµ tr¶ l-¬ng nh- thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o tiÒn l-¬ng ®-îc ph©n chia c«ng b»ng hîp lý, khuyÕn khÝch ng-êi lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Néi dung ®Ò tµi ®-îc chia lµm 3 phÇn: PhÇn I: Lý luËn chung vÒ tiÒn l-¬ng vµ c¸c h×nh thøc tr¶ l-¬ng PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c tr¶ l-¬ng ë mét sè doanh nghiÖp PhÇn III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tr¶ l-¬ng. Lêi cam ®oan: T«i xin cam ®oan §Ò ¸n ®· viÕt lµ do b¶n th©n thùc hiÖn kh«ng sao chÐp c¾t ghÐp cña ng-êi kh¸c nÕu sai t«i xin chÞu kû luËt víi Nhµ tr-êng. 1 PhÇn I lý luËn chung vÒ tiÒn l-¬ng vµ c¸c h×nh thøc tr¶ l-¬ng I. TiÒn l-¬ng 1. Kh¸i niÖm tiÒn l-¬ng Theo c¸ch hiÓu chung nhÊt th× tiÒn l-¬ng lµ mét kho¶n tiÒn mµ ng-êi hay tæ chøc sö dông lao ®éng tr¶ cho ng-êi lao ®éng khi ng-êi lao ®éng thùc hiÖn mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh ®-îc ng-êi hay tæ chøc lao ®éng giao cho. Cïng víi c¸c thêi kú kh¸c nhau th× tiÒn l-¬ng ®-îc hiÓu theo c¸ch kh¸c nhau: Trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, tiÒn l-¬ng ®-îc hiÓu mét c¸ch thèng nhÊt nh- sau: TiÒn l-¬ng d-íi chÕ ®é chñ nghÜa x· héi lµ mét phÇn cña thu nhËp quèc d©n, biÓu hiÖn d-íi c¸c h×nh thøc tiÒn tÖ ®-îc Nhµ n-íc ph©n phèi cã kÕ ho¹ch cho c«ng nh©n viªn chøc phï hîp víi sè l-îng vµ chÊt l-îng cña mçi ng-êi ®· cèng hiÕn. TiÒn l-¬ng ph¶n ¸nh viÖc tr¶ c«ng cho c«ng nh©n viªn chøc dùa trªn nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng. 2. Vai trß chøc n¨ng cña tiÒn l-¬ng a. Vai trß TiÒn l-¬ng lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc kÝch thÝch vËt chÊt ®èi víi ng-êi lao ®éng. V× vËy ®Ó sö dông ®ßn bÈy tiÒn l-¬ng nh»m ®¶m b¶o s¶n xuÊt ph¸t triÓn, duy tr× mét ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é kü thuËt nghiÖp vô cao víi ý thøc kû luËt v÷ng, ®ßi hái c«ng t¸c tæ chøc tiÒn l-¬ng trong doanh nghiÖp ph¶i ®Æc biÖt coi träng. Tæ chøc tiÒn l-¬ng trong doanh nghiÖp ®-îc c«ng b»ng vµ hîp lý sÏ t¹o ra hoµ khÝ cëi më gi÷a nh÷ng ng-êi lao ®éng, h×nh thµnh khèi ®oµn kÕt thèng nhÊt, trªn d-íi mét lßng, mét ý chÝ v× sù nghiÖp ph¸t triÓn doanh nghiÖp vµ v× lîi Ých b¶n th©n hä. ChÝnh v× vËy ng-êi lao ®éng tÝch cùc lµm viÖc b»ng c¶ nhiÖt t×nh h¨ng say vµ hä cã quyÒn tù hµo vÒ møc l-¬ng hä ®¹t ®-îc. Ng-îc l¹i khi c«ng t¸c tæ chøc tiÒn l-¬ng trong doanh nghiÖp thiÕu tÝnh c«ng b»ng vµ hîp lý th× kh«ng nh÷ng nã g©y ra m©u thuÉn néi bé mµ cßn kh¸ gay g¾t 2 gi÷a nh÷ng ng-êi lao ®éng víi nhau, gi÷a ng-êi lao ®éng víi cÊp l·nh ®¹o dÉn ®Õn sù l·ng phÝ to lín trong s¶n xuÊt. b. Chøc n¨ng TiÒn l-¬ng cã c¸c chøc n¨ng sau: + TiÒn l-¬ng ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng bao gåm c¶ t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ t¸i s¶n xuÊt më réng søc lao ®éng. §iÒu nµy cã nghÜa lµ tiÒn l-¬ng mµ ng-êi lao ®éng nhËn ®-îc kh«ng chØ ®ñ nu«i sèng b¶n th©n ng-êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä mµ cßn dµnh mét phÇn n©ng cao tr×nh ®é vÒ mäi mÆt cho ng-êi lao ®éng vµ gia ®×nh, mét phÇn ®Ó dµnh tÝch luü. Cã nh- vËy míi ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt. + TiÒn l-¬ng lµm chøc n¨ng kÝch thÝch ng-êi lao ®éng: tiÒn l-¬ng lµ mét nh©n tè quan träng ®Ó t¹o ®éng lùc cho ng-êi lao ®éng. Bëi v× nã lµ mét phÇn chÝnh cho ng-êi lao ®éng, do ®ã nã chi phèi vµ quyÕt ®Þnh møc sèng cña hä. + TiÒn l-¬ng lµm chøc n¨ng thanh to¸n: tiÒn l-¬ng ®-îc ng-êi lao ®éng thanh to¸n chã c¸c t- liÖu sinh ho¹t hµng ngµy. Chøc n¨ng nµy gióp cho tÝnh to¸n c¸c kho¶n chi tiªu dùa trªn tiÒn l-¬ng cña m×nh vµ tù ®iÒu chØnh c©n ®èi chi tiªu cho hîp lý. + TiÒn l-¬ng lµ th-íc ®o møc ®é cèng hiÕn cña ng-êi lao ®éng. Chøc n¨ng nµy chÝnh lµ sù biÓu hiÖn cña qui luËt ph©n phèi theo lao ®éng "Ai lµm nhiÒu h-ëng nhiÒu, ai lµm Ýt h-ëng Ýt". 3. Kh¸i niÖm quÜ l-¬ng. QuÜ tiÒn l-¬ng lµ tæng sè tiÒn mµ doanh nghiÖp dïng ®Ó tr¶ cho ng-êi lao ®éng phï hîp víi sè l-îng vµ chÊt l-îng lao ®éng trong ph¹m vi doanh nghiÖp m×nh phô tr¸ch. Bao gåm: - TiÒn l-¬ng cÊp bËc (cßn gäi lµ bé phËn tiÒn l-¬ng c¬ b¶n hoÆc tiÒn l-¬ng cè ®Þnh). - TiÒn l-¬ng biÕn ®æi: gåm c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn th-ëng, phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp ®éc h¹i, phô cÊp l-u ®éng, phÇn t¨ng lªn vÒ tiÒn l-¬ng s¶n phÈm. II. C¸c nguyªn t¾c vµ yªu cÇu cña tæ chøc tiÒn l-¬ng 1. Yªu cÇu cña tæ chøc tiÒn l-¬ng C«ng t¸c tr¶ l-¬ng trong doanh nghiÖp cÇn ®¶m b¶o yªu cÇu sau: - B¶o ®¶m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng vµ kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cho ng-êi lao ®éng. 3 Søc lao ®éng lµ mét trong ba yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nã lµ yÕu tè quan träng nhÊt v× søc lao ®éng cã kh¶ n¨ng ph¸t ®éng vµ ®-a c¸c t- liÖu lao ®éng, ®èi t-îng lao ®éng vµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - Lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng ngõng n©ng cao. TiÒn l-¬ng lµ ®ßn bÈy quan träng ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, t¹o c¬ së quan träng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Do vËy tæ chøc tiÒn l-¬ng ph¶i ®¹t yªu cÇu lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. - §¶m b¶o tÝnh ®¬n gi¶n râ rµng dÔ hiÓu. ViÖc thanh to¸n tiÒn l-¬ng ph¶i dùa trªn c¬ së khoa häc c«ng khai vµ râ rµng ®Ó cho ng-êi lao ®éng cã thÓ tù m×nh tÝnh to¸n, chØ ®o¸n ®-îc sè tiÒn l-¬ng mµ hä cã thÓ nhËn ®-îc hµng ngµy hµng th¸ng. Tõ ®ã cè g¾ng n©ng cao tay nghÒ, n¨ng suÊt c-êng ®é ®Ó t¨ng l-¬ng. 2. C¸c nguyªn t¾c tæ chøc tiÒn l-¬ng 2.1. Tr¶ c«ng ngang nhau cho lao ®éng nh- nhau: Cã nghÜa lµ khi qui ®Þnh c¸c chÕ ®é tiÒn l-¬ng nhÊt thiÕt kh«ng ph©n biÖt tuæi t¸c giíi tÝnh d©n téc. §©y lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n quan träng nhÊt cña tiÒn l-¬ng. Thùc hiÖn ®-îc nguyªn t¾c nµy còng cã nghÜa lµ thùc hiÖn ®-îc viÖc tr¶ l-¬ng c«ng b»ng hîp lý. 2.2. §¶m b¶o n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh h¬n tiÒn l-¬ng b×nh qu©n: SÏ t¹o ra c¬ së cho gi¶m gi¸ thµnh, h¹ gi¸ b¸n vµ t¨ng tÝch luü. Cã nhiÒu yÕu tè t¸c dông ®Õn mèi quan hÖ nµy, cho phÐp thùc hiÖn ®-îc nguyªn t¾c nµy. TiÒn l-¬ng b×nh qu©n t¨ng lªn phô thuéc vµo nh÷ng nh©n tè chñ quan do n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. Ngoµi ra cßn phô thuéc vµo mét sè nh©n tè kh¸ch quan: ¸p dông kü thuËt míi, sö dông hîp lý tµi nguyªn thiªn nhiªn. Nh- vËy tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng râ rµng lµ cã kh¶ n¨ng kh¸ch quan lín h¬n tèc ®é t¨ng cña tiÒn l-¬ng b×nh qu©n. 2.3. §¶m b¶o hîp lý vÒ tiÒn l-¬ng gi÷a nh÷ng ng-êi lao ®éng lµm nghÒ kh¸c nhau trong nÒn kinh tÕ quèc d©n: Mçi nÒn kinh tÕ cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kh¸c nhau ph©n phèi lao ®éng kh¸c nhau. Do vËy nã ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn møc cèng hiÕn vµ hao phÝ søc lao ®éng cña tõng ng-êi. Bëi vËy cÇn x©y dùng c¸c chÕ ®é tiÒn l-¬ng hîp lý gi÷a c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Ngoµi ra do ®iÒu kiÖn sinh ho¹t møc sèng ë c¸c khu vùc kh¸c nhau cña ®Êt n-íc cã kh¸c nhau. §iÒu kiÖn sinh ho¹t ë miÒn nói khã kh¨n 4 h¬n ®ång b»ng, møc sèng ë thµnh phè cao h¬n n«ng th«n v× vËy khi tÝnh l-¬ng ph¶i xÐt ®Õn ¶nh h-ëng cña nh÷ng yÕu tè nµy. III. C¸c chÕ ®é tiÒn l-¬ng vµ c¸c h×nh thøc tr¶ l-¬ng 1. ChÕ ®é tiÒn l-¬ng cÊp bËc a. Kh¸i niÖm TiÒn l-¬ng cÊp bËc lµ chÕ ®é tiÒn l-¬ng ¸p dông cho c«ng nh©n. §Ó tr¶ l-¬ng ®óng ®¾n ph¶i c¨n cø vµo sè l-îng vµ chÊt l-îng lao ®éng cña c«ng nh©n. ChÕ ®é tiÒn l-¬ng cÊp bËc lµ toµn bé nh÷ng qui ®Þnh cña Nhµ n-íc mµ doanh nghiÖp dùa vµo ®ã ®Ó tr¶ l-¬ng cho c«ng nh©n theo chÊt l-îng vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng khi hä hoµn thµnh mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. b. C¸c yÕu tè cña chÕ ®é tiÒn l-¬ng cÊp bËc: bao gåm 3 yÕu tè - Thang l-¬ng: lµ b¶ng x¸c ®Þnh tû lÖ tiÒn l-¬ng gi÷a c«ng nh©n cïng nghÒ hoÆc mét nhãm nghÒ gièng nhau theo tr×nh ®é cÊp bËc cña hä. Mçi thang l-¬ng cã mét sè bËc l-¬ng vµ c¸c hÖ sè phï hîp víi c¸c bËc ®ã. - Møc l-¬ng: lµ l-îng tiÒn tÖ ®Ó tr¶ c«ng lao ®éng cho mçi ®¬n vÞ thêi gian (giê, ngµy, th¸ng) phï hîp víi c¸c bËc thang l-¬ng. Th«ng th-êng Nhµ n-íc chØ ®Þnh møc l-¬ng bËc 1 hoÆc møc l-¬ng tèi thiÓu víi hÖ sè l-¬ng cña bËc t-¬ng øng. Theo chØ thÞ 26/CP cña ChÝnh phñ ban hµnh ngµy 3 th¸ng 5 n¨m 1993 møc l-¬ng tèi thiÓu lµ 120.000®/th¸ng vµ ®-îc c¨n cø ®Ó tÝnh c¸c møc l-¬ng kh¸c trong hÖ thèng thang b¶ng l-¬ng møc phô cÊp l-¬ng. Nh-ng hiÖn nay møc l-¬ng tèi thiÓu ®· ®-îc t¨ng lªn thµnh 200.000®/th¸ng ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt cho ng-êi lao ®éng. - Tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt: lµ v¨n b¶n qui ®Þnh møc ®é phøc t¹p cña c«ng viÖc vµ yªu cÇu vÒ tr×nh ®é lµnh nghÒ ë c«ng nh©n ë bËc nµo ®ã ph¶i hiÓu biÕt vÒ mÆt vµ ph¶i lµm ®-îc nh÷ng g× vÒ mÆt thùc hµnh. Tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt lµ thÓ hiÖn mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a cÊp bËc c«ng viÖc vµ cÊp bËc c«ng nh©n. - Ba yÕu tè trªn cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau mçi yÕu tè cã t¸c dông riªng ®èi víi c«ng viÖc x¸c ®Þnh chÊt l-îng lao ®éng vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng cña c«ng nh©n. §ã lµ mét yÕu tè quan träng ®Ó vËn dông tr¶ l-¬ng cho c¸c lo¹i lao ®éng kh¸c nhau trong mäi thµnh phÇn kinh tÕ. 5 2. ChÕ ®é tiÒn l-¬ng chøc vô ChÕ ®é tiÒn l-¬ng chøc vô chñ yÕu ¸p dông cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. ChÕ ®é tiÒn l-¬ng chøc vô ®-îc x©y dùng xuÊt ph¸t tõ sù cÇn thiÕt vµ ®Æc ®iÓm cña lao ®éng qu¶n lý. ChÕ ®é tiÒn l-¬ng chøc vô ®-îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c b¶ng l-¬ng chøc vô mµ Nhµ n-íc qui ®Þnh. B¶ng l-¬ng chøc vô bao gåm: c¸c nhãm chøc vô kh¸c nhau, bËc l-¬ng, hÖ sè vµ l-¬ng c¬ b¶n. 3. H×nh thøc tr¶ l-¬ng theo thêi gian TiÒn l-¬ng tr¶ theo thêi gian chñ yÕu ¸p dông ®èi víi nh÷ng ng-êi lµm c«ng t¸c qu¶n lý. §èi víi c«ng nh©n s¶n xuÊt th× h×nh thøc nµy chØ ¸p dông cho nh÷ng bé phËn lao ®éng b»ng m¸y mãc lµ chñ yÕu hoÆc nh÷ng c«ng viÖc kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®Þnh møc mét c¸ch chÆt chÏ vµ chÝnh x¸c. H×nh thøc tr¶ l-¬ng theo thêi gian bao gåm 2 chÕ ®é: theo thêi gian ®¬n gi¶n vµ theo thêi gian cã th-ëng. a. ChÕ ®é tr¶ l-¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n: lµ chÕ ®é tr¶ l-¬ng mµ tiÒn l-¬ng nhËn ®-îc cña mçi c«ng nh©n do møc l-¬ng cao hay thÊp vµ thêi gian lµm viÖc thùc tÕ nhiÒu hay Ýt quyÕt ®Þnh. ¦u ®iÓm cña h×nh thøc tr¶ l-¬ng nµy lµ ®¬n gi¶n tÝnh to¸n nhanh, nh-ng cã nh-îc ®iÓm lµ chÕ ®é tr¶ l-¬ng nµy mang tÝnh chÊt b×nh qu©n, kh«ng khuyÕn khÝch ®-îc ng-êi c«ng nh©n lµm viÖc hîp lý, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu. b. ChÕ ®é tr¶ l-¬ng theo thêi gian cã th-ëng: Theo chÕ ®é nµy ng-êi c«ng nh©n ®-îc nhËn gåm: mét phÇn th«ng qua tiÒn l-¬ng ®¬n gi¶n, phÇn cßn l¹i lµ tiÒn th-ëng. ChÕ ®é nµy th-êng ®-îc ¸p cho c«ng nh©n phô lµm c¸c c«ng viÖc phôc vô nh- söa ch÷a ®iÒu chØnh hoÆc c«ng nh©n chÝnh lµm nh÷ng kh©u ®ßi hái tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸ cao. L-¬ng thêi gian cã th-ëng lµ h×nh thøc chuyÓn ho¸ cña l-¬ng thêi gian vµ l-¬ng s¶n phÈm ®Ó kh¾c phôc dÇn nh÷ng nh-îc ®iÓm cña h×nh thøc tr¶ l-¬ng thêi gian. 4. H×nh thøc tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm H×nh thøc tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm ®-îc ¸p dông trong c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, tiÒn l-¬ng theo s¶n phÈm lµ tiÒn l-¬ng mµ c«ng nh©n nhËn ®-îc phô thuéc vµo ®¬n gi¸ cña s¶n phÈm vµ sè l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt theo ®óng chÊt l-îng. C«ng thøc: L = §.Q 6 Trong ®ã: L: tiÒn l-¬ng nhËn ®-îc §: ®¬n gi¸ s¶n phÈm Q: khèi l-îng s¶n phÈm. §Ó ¸p dông h×nh thøc tr¶ l-¬ng nµy cÇn cã c¸c ®iÒu kiÖn: - Ph¶i cã hÖ thèng møc lao ®éng ®-îc x©y dùng cã c¨n cø khoa häc (møc ®-îc x©y dùng th«ng qua c¸c ph-¬ng ph¸p kh¶o s¸t bÊm giê, chôp ¶nh c¸c b-íc c«ng viÖc ®Ó cã ®-îc l-îng thêi gian hao phÝ chÝnh x¸c cña tõng b-íc c«ng viÖc) ®¶m b¶o tÝnh trung b×nh tiªn tiÕn cña hÖ thèng møc lao ®éng. - Ph¶i tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc tèt, gãp phÇn h¹n chÕ tèi ®a l-îng thêi gian lµm hao phÝ kh«ng cÇn thiÕt, gióp ng-êi lao ®éng cã ®ñ ®iÒu kiÖn hoµn thµnh c«ng viÖc ®-îc giao. - Ph¶i cã chÕ ®é kiÓm tra nghiÖm thu s¶n phÈm ®-îc kÞp thêi bëi v× l-¬ng cña c«ng nh©n phô thuéc rÊt lín vµo sè l-îng s¶n phÈm xuÊt ra ®óng qui c¸ch chÊt l-îng. Cã nhiÒu chÕ ®é tr¶ l-¬ng s¶n phÈm kh¸c nhau bao gåm: 4.1. ChÕ ®é tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp c¸ nh©n Trong chÕ ®é nµy, ®¬n gi¸ ®-îc tÝnh theo c«ng thøc: § = Lỗi! hoÆc § = L.T vµ LSP = §Q Trong ®ã: LCV : l-¬ng theo cÊp bËc c«ng viÖc Q : møc s¶n l-îng T: møc thêi gian. §èi t-îng ¸p dông: c¸ nh©n nh÷ng ng-êi lao ®éng c¨n cø vµo sè l-îng thùc tÕ mµ hä hoµn thµnh vµ chÊt l-îng s¶n phÈm theo yªu cÇu kü thuËt. - ¦u ®iÓm: mèi quan hÖ gi÷a tiÒn l-¬ng vµ c«ng nh©n ®-îc kÕt qu¶ lao ®éng thÓ hiÖn râ rµng, kÝch thÝch c«ng nh©n n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ. ChÕ ®é tiÒn l-¬ng nµy dÔ hiÓu dÔ tÝnh to¸n. - Nh-îc ®iÓm: ng-êi lao ®éng ch¹y theo sè l-îng mµ kh«ng quan t©m ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm. Ng-êi lao ®éng Ýt quan t©m ®Õn sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ vµ nguyªn vËt liÖu nÕu nh- kh«ng cã qui ®Þnh cô thÓ vÒ sö dông vËt t- thiÕt bÞ. 7 4.2. ChÕ ®é tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm tËp thÓ n §G = Lỗi! hoÆc §G =  i 1 Trong ®ã:  LCV : tæng sè tiÒn l-¬ng cÊp bËc cña c¶ tæ Q: møc s¶n l-îng T: møc thêi gian §èi t-îng ¸p dông: ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái ph¶i cã mét tËp thÓ ng-êi míi cã thÓ hoµn thµnh ®-îc. - ¦u ®iÓm: chÕ ®é tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm khuyÕn khÝch ®-îc c«ng nh©n trong tæ, nhãm n©ng cao tr¸ch nhiÖm, gióp ®ì nhau ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc. - Nh-îc ®iÓm: kh«ng khuyÕn khÝch c«ng nh©n n©ng cao n¨ng suÊt c¸ nh©n v× kÕt qu¶ lµm viÖc cña mçi c«ng nh©n kh«ng trùc tiÕp quyÕt ®Þnh ®Õn tiÒn l-¬ng cña hä. 4.3. ChÕ ®é tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp ChÕ ®é tr¶ l-¬ng nµy kh«ng ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt mµ ¸p dông cho c«ng nh©n phôc vô s¶n xuÊt. C«ng viÖc cña hä cã ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc diÔn ®¹t vµ v-ît møc cña c«ng nh©n chÝnh h-ëng l-¬ng theo s¶n phÈm. NhiÖm vô vµ thµnh tÝch cña hä g¾n liÒn víi nhiÖm vô vµ thµnh tÝch cña c«ng nh©n ®øng m¸y. TiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n phôc vô ®-îc tÝnh c¨n cø vµo sè l-îng s¶n phÈm cña c«ng nh©n ®øng m¸y s¶n xuÊt ra. Nh-ng c«ng nh©n söa ch÷a m¸y nÕu ¸p dông chÕ ®é tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp cÇn ph¶i qui ®Þnh vµ kiÓm tra chÆt chÏ viÖc nghiÖm thu trong ®Þnh kú söa ch÷a m¸y, ®Ó phßng hiÖn t-îng tiªu cùc ®ång t×nh víi c«ng nh©n ®øng m¸y ch¹y theo s¶n l-îng cho m¸y ch¹y qu¸ møc lµm cho m¸y háng. §¬n gi¸ s¶n phÈm tÝnh theo c«ng thøc sau: §G = Lỗi! x Q Trong ®ã: + §G: ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng c«ng nh©n phô, phô trî + L: l-¬ng cÊp bËc cña c«ng nh©n phô, phô trî + M: møc phôc vô cña c«ng nh©n phô, phô trî + Q: møc s¶n l-îng cña mét c«ng nh©n chÝnh TiÒn l-¬ng thùc lÜnh cña c«ng nh©n phô sÏ lµ: 8 L1 = §G x Q1 Trong ®ã: L1 : tiÒn l-¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n phô §G: ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng phôc vô Q1 : møc hoµn thµnh thùc tÕ cña c«ng nh©n chÝnh. Do tiÒn l-¬ng c«ng nh©n phô phô thuéc vµo s¶n l-îng c«ng nh©n chÝnh nªn ng-êi c«ng nh©n phô cã tr¸ch nhiÖm phôc vô tèt cho c«ng nh©n chÝnh ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô. Tuy nhiªn do phô thuéc vµo c«ng nh©n chÝnh nªn kh«ng ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c c«ng nh©n phô. 4.4. ChÕ ®é l-¬ng kho¸n ChÕ ®é l-¬ng kho¸n s¶n phÈm lµ chÕ ®é l-¬ng s¶n phÈm khi ®· giao c«ng viÖc ®· qui ®Þnh râ rµng sè tiÒn ®Ó hoµn thµnh mét khèi l-îng c«ng viÖc trong mét ®¬n vÞ thêi gian nhÊt ®Þnh. §¬n gi¸ kho¸n ®-îc tÝnh theo ®Æc ®iÓm cña c«ng viÖc. Cã thÓ ®-îc tÝnh cho tõng ®¬n vÞ c«ng viÖc hoÆc c¶ khèi c«ng viÖc tiÒn l-¬ng ®-îc tr¶ theo sè l-îng mµ c«ng nh©n hoµn thµnh ghi trong phiÕu kho¸n. ¦u ®iÓm cña chÕ ®é nµy lµ khuyÕn khÝch c«ng nh©n hoµn thµnh nhiÖm vô tr-íc thêi h¹n, ®¶m b¶o chÊt l-îng c«ng viÖc th«ng qua hîp ®ång chÆt chÏ tuy nhiªn nã cã nh-îc ®iÓm lµ viÖc tÝnh ®¬n gi¸ rÊt khã kh¨n vµ th-êng thiÕu chÝnh x¸c. 4.5. ChÕ ®é tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm cã th-ëng TiÒn l-¬ng tr¶ theo s¶n phÈm cã th-ëng ®-îc tÝnh theo c«ng thøc: Lth = L + L(m.h) x 100 Trong ®ã: Lth : tiÒn l-¬ng tr¶ theo s¶n phÈm cã th-ëng L: tiÒn l-¬ng tr¶ theo s¶n phÈm víi ®¬n gi¸ thêi gian cè ®Þnh m: % tiÒn th-ëng cho v-ît 1% hoµn thµnh v-ît møc chØ tiªu th-ëng h: % hoµn thµnh v-ît møc chØ tiªu th-ëng thùc chÊt chÕ ®é tr¶ l-¬ng s¶n phÈm kÓ trªn kÕt hîp víi c¸c h×nh thøc tiÒn th-ëng. Víi chÕ ®é nµy nã khuyÕn khÝch ®-îc ng-êi c«ng nh©n quan t©m ®Õn chØ tiªu chÊt l-îng s¶n phÈm, c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch s¶n xuÊt c¸c chØ tiªu gi¶m gi¸ thµnh. Nh-ng ®ßi hái ph¶i cã qui ®Þnh tû lÖ 1% v-ît møc c¸c chØ tiªu th-ëng mét c¸ch 9 hîp lý ®Ó khuyÕn khÝch c«ng nh©n n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tuy nhiªn x¸c ®Þnh tû lÖ th-êng t-¬ng ®èi. 4.6. ChÕ ®é tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn TiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n lµm theo chÕ ®é s¶n phÈm luü tiÕn ®-îc tÝnh theo c«ng thøc: L = (Q1.P) + (Q1.Q0) P.K Trong ®ã: Q1 : s¶n l-îng thùc tÕ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ra Q0 : møc s¶n l-îng P : ®¬n gi¸ l-¬ng s¶n phÈm K: hÖ sè t¨ng ®¬n gi¸ s¶n phÈm. Muèn thùc hiÖn chÕ ®é l-¬ng nµy ph¶i chuÈn bÞ nh÷ng ®iÒu kiÖn sau: §Þnh møc lao ®éng cã c¨n cø kü thuËt ®©y lµ vÊn ®Ò quan träng v× ®¬n gi¸ s¶n phÈm sÏ t¨ng luü tiÕn theo tû lÖ v-ît møc s¶n l-îng, ph¶i thèng kª x¸c ®Þnh râ sè l-îng vµ chÊt l-îng s¶n phÈm tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n, møc luü tiÕn, møc h¹ thÊp gi¸ thµnh vµ gi¸ trÞ tiÕt kiÖm ®-îc. Ph¶i dù kiÕn ®-îc kÕt qu¶ kinh tÕ cña chÕ ®é l-¬ng tÝnh theo s¶n phÈm luü tiÕn nh»m x¸c ®Þnh møc luü tiÕn cao hay thÊp cña ®¬n gi¸ s¶n phÈm. 10 PhÇn II Thùc tr¹ng c«ng t¸c tr¶ l-¬ng ë mét sè doanh nghiÖp H×nh thøc tr¶ l-¬ng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò träng yÕu liªn quan mËt thiÕt vµ cã ¶nh h-ëng s©u réng mang tÝnh chÊt th-êng xuyªn cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i ph¸t triÓn cña mét doanh nghiÖp quan t©m ®Õn con ng-êi ®-îc x¸c ®Þnh lµ vÊn ®Ò träng t©m vµ ph¸t triÓn con ng-êi míi khai th¸c ®-îc kh¶ n¨ng tiÒm Èn cña hä. Mét trong nh÷ng nh©n tè kÝch thÝch kh¶ n¨ng tiÒm Èn cña con ng-êi ®ã lµ lîi Ých cña hä thu ®-îc g× khi hä tham gia vµo ho¹t ®éng cã môc ®Ých. Cã mét nhµ kinh tÕ häc ®· nãi r»ng: ë ®©u cã sù kÕt hîp lîi Ých kinh tÕ th× ë ®ã cã sù thèng nhÊt vÒ môc ®Ých vµ lý t-ëng. ChÝnh s¸ch, h×nh thøc tr¶ l-¬ng lµ mét trong nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ cña lîi Ých ®ã. Sau ®©y lµ thùc tr¹ng c«ng t¸c tr¶ l-¬ng ë mét sè doanh nghiÖp, cô thÓ nh- sau: - Nhµ m¸y in Diªn Hång - C«ng ty may X40 - C«ng ty T- vÊn ®Çu t- vµ tµi chÝnh c«ng nghiÖp tµu thuû - C«ng ty c¬ giíi vµ x©y l¾p sè 13. A. Thùc tr¹ng tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm Mét sè nÐt c¬ b¶n trong viÖc tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm ë mét sè doanh nghiÖp. 1. Tr¶ l-¬ng s¶n phÈm cho lao ®éng c«ng nghÖ H×nh thøc tr¶ l-¬ng nµy hiÖn nay ®ang ®-îc 2 doanh nghiÖp Diªn Hång vµ X40 ¸p dông. a. Nhµ m¸y in Diªn Hång ChÕ ®é nµy chiÕm mét tû träng lín trong tæng sè lao ®éng c«ng nghÖ h-ëng l-¬ng s¶n phÈm t¹i nhµ m¸y. Thu nhËp cña ng-êi lao ®éng g¾n liÒn víi kÕt qu¶ ng-êi lao ®éng. C«ng thøc: 11 VSP j = V§G j x Qj Trong ®ã: + VSP j : lµ tiÒn l-¬ng mµ ng-êi c«ng nh©n nhËn ®-îc khi ng-êi hoµn thµnh b-íc c«ng viÖc thø j. + V§G j : ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng cña b-íc c«ng viÖc thø j + Qj : lµ tæng sè l-îng s¶n phÈm mµ ng-êi lao ®éng s¶n xuÊt ®-îc ë c«ng ®o¹n thø j. §Ó thèng kª s¶n phÈm hoµn thµnh nhµ m¸y bè trÝ ë mçi ph©n x-ëng s¶n xuÊt mét chuyªn viªn lao ®éng tiÒn l-¬ng cã nhiÖm vô thèng kª s¶n l-îng hµng ngµy cho ng-êi lao ®éng ®· ®-îc kiÓm tra. S¶n l-îng cña nhµ m¸y chia lµm 3 lo¹i chÊt l-îng: - S¶n phÈm ®¹t chÊt l-îng lo¹i A h-ëng 100% ®¬n gi¸ - S¶n phÈm ®¹t chÊt l-îng lo¹i B h-ëng 50% ®¬n gi¸ - S¶n phÈm ®¹t chÊt l-îng lo¹i C kh«ng ®-îc thanh to¸n. §Ó x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng cho tõng c«ng ®o¹n, nhµ m¸y ¸p dông ph-¬ng ph¸p chôp ¶nh vµ bÊm giê ra ®Þnh møc s¶n l-îng cho mét giê xÝ nghiÖp ë mçi bé phËn. Tõ ®ã tÝnh ra møc s¶n l-îng ca. Trªn c¬ së møc tiÒn l-¬ng tèi thiÓu cña nhµ m¸y (do NXB giao) nhµ m¸y tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng cho tõng bé phËn: V§G j = Lỗi! Trong ®ã: - TLCBCVn : tiÒn l-¬ng cÊp bËc c«ng viÖc ngµy cña lao ®éng ë b-íc c«ng viÖc thø j - MSL/ca : møc s¶n l-îng ca cña b-íc c«ng viÖc thø j. 12 §Þnh møc ®¬n gi¸ c«ng viÖc: KCS (kiÓm ®Õm) (kiÓm ®Õm giÊy ®· in thuéc ph©n x-ëng in Offset). Tªn c«ng viÖc M· sè §Þnh møc §¬n gi¸ tê/giê (®/tê) Ghi chó KiÓm ®Õm giÊy in ®en 2 mÆt Khu«n khæ: 83x59cm vµ t-¬ng ®-¬ng KCS1 3.142 0,7540 Khu«n khæ: 59x41,5cm vµ t-¬ng ®-¬ng KCS2 3.928 0,6031 Khu«n khæ: 83x59cm vµ t-¬ng ®-¬ng KCS3 3.671 0,8870 Khu«n khæ: 59x41,5cm vµ t-¬ng ®-¬ng KCS4 3.142 0,7540 Khu«n khæ: 83x59cm vµ t-¬ng ®-¬ng KCS5 2.200 1,0760 Khu«n khæ: 59x41,5cm vµ t-¬ng ®-¬ng KCS6 2.671 Thêi gian 0,8870 t¸c nghiÖp 7h30' Khu«n khæ: 83x59cm vµ t-¬ng ®-¬ng KCS7 2.460 0,9630 Khu«n khæ: 59x41,5cm vµ t-¬ng ®-¬ng KCS8 2.860 0,8280 Khu«n khæ: 83x59cm vµ t-¬ng ®-¬ng KCS9 2.100 1,1280 Khu«n khæ: 59x41,5cm vµ t-¬ng ®-¬ng KCS10 2.550 0,9290 B×a 4/1 c¸c lo¹i, khæ 60x41,5cm vµ t-¬ng ®-¬ng KCS11 1.600 1,1800 B×a 4/4 c¸c lo¹i khæ 60x41,5cm KCS12 1.350 1,7510 KiÓm ®Õm giÊy in 2 mÇu x 2 mÆt: 2/2 KiÓm ®Õm giÊy in 4 mµu x 2 mÆt: 4/4 KiÓm ®Õm giÊy in 1 mÆt 2 mµu vµ 2 mÆt 1 mµu: 1/2 KiÓm ®Õm giÊy in 1 mÆt 4 mµu vµ 1 mÆt 2 mµu: VÝ dô: s¶n l-îng cña 1 c«ng nh©n KCS th¸ng 12 n¨m 1998 nh- sau: KCS1: 415.000 tê KCS3: 250.000 tê KCS5: 175.000 tê VËy tiÒn l-¬ng thùc lÜnh cña ng-êi c«ng nh©n lµ: VSP = 0,7540 x 415.000 + 0,8870 x 250.000 + 1,0760 x 175.000 = 722.060 (®ång) b. C«ng ty may X40 T¹i xÝ nghiÖp may X40 hiÖn nay ®ang ¸p dông h×nh thøc tr¶ l-¬ng s¶n phÈm tËp thÓ cho lao ®éng c«ng nghÖ. 13 §©y lµ chÕ ®é tr¶ l-¬ng ¸p dông cho c¸c kh©u s¶n xuÊt (b-íc c«ng viÖc) mµ ®Ó hoµn thµnh khi ®ßi hái mét tËp thÓ lao ®éng cïng tham gia chø mçi c«ng nh©n kh«ng thÓ tù ®¶m nhËn, th-êng liªn quan ®Õn nh÷ng m¸y mãc s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt liªn tôc. VSPj = §Gj x Qj Trong ®ã: + VSPj : lµ tæng tiÒn l-¬ng cña nhãm khi thùc hiÖn b-íc c«ng viÖc j + §Gj : ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng cña nhãm khi ®¶m nhËn b-íc c«ng viÖc thø j + Qj : lµ khèi l-îng s¶n phÈm mµ nhãm s¶n xuÊt ®-îc ë b-íc c«ng viÖc thø j. C¸ch x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ cho nhãm: §Gj = Lỗi! Trong ®ã: + TLCBCVn : tiÒn l-¬ng cÊp bËc c«ng viÖc ngµy cña nhãm + MSL/ca : møc s¶n l-îng ca. - Qui tr×nh chia l-¬ng cho tõng thµnh viªn trong nhãm: + Trªn c¬ së tæng quÜ l-¬ng cña nhãm, c¨n cø vµo møc ®é ®ãng gãp cña tõng thµnh viªn trong nhãm (sè ngµy c«ng, sè giê c«ng vµ cÊp bËc c«ng viÖc mµ ng-êi c«ng nh©n ®¶m nhiÖm) ®Ó tÝnh tiÒn l-¬ng cho tõng thµnh viªn. XÝ nghiÖp ®ang ¸p dông ph-¬ng ph¸p hÖ sè giê ®Ó ph©n chia tiÒn l-¬ng cho tõng thµnh viªn. + C¨n cø vµo sè giê c«ng mµ mçi thµnh viªn ®ãng gãp, trªn c¬ së hÖ sè l-¬ng cña tõng thµnh viªn ®Ó qui ®æi sè giê c«ng cña tõng thµnh viªn thµnh sè giê c«ng bËc 1. Sau ®ã tÝnh tæng sè giê c«ng bËc 1. + Sau ®ã tÝnh ra tiÒn l-¬ng cho 1 giê c«ng bËc 1 (b»ng tæng sè tiÒn l-¬ng cña nhãm chia cho tæng sè giê c«ng bËc 1). + Trªn c¬ së ®ã tÝnh ra tiÒn l-¬ng mµ tõng thµnh viªn trong nhãm nhËn ®-îc. 14 §Þnh møc c«ng viÖc: may quÇn ¸o Tªn c«ng viÖc M· sè §Þnh møc §¬n gi¸ c¸i/giê ®/c¸i Ghi chó ¸o s¬ mi: Khæ may: size 39 CR1 57 Khæ may: size 40 CR2 43 Khæ may: size 39 CR3 44 Khæ may: size 40 CR4 35 Khæ may: size 39 CR5 56 Mçi ca s¶n 498,03 xuÊt gåm 6 ng-êi 1B4 486,71 1B3 611,86 4B2 TGTN 5h/ca 382,41 Khæ may: size 40 CR6 48 446,15 QuÇn ©u: ¸o ph«ng: 375,70 VÝ dô: s¶n l-îng th¸ng 12 n¨m 1998 cña 1 ca (6 ng-êi) CR1: 4.780 c¸i, chÊt l-îng lo¹i A CR4: 5.150 c¸i, chÊt l-îng lo¹i A CR6: 452 c¸i, 20% s¶n phÈm chÊt l-îng lo¹i B. Mçi thµnh viªn trong nhãm ®Òu lµm 208 giê (v× tæ may cã tÝnh chÊt d©y chuyÒn). 1 c«ng nh©n B4 hÖ sè l-¬ng lµ 1,78 1 c«ng nh©n B3 hÖ sè l-¬ng lµ 1,62 (cÊp bËc c«ng viÖc trïng víi cÊp bËc c«ng nh©n) 4 c«ng nh©n B2 hÖ sè l-¬ng lµ 1,47. Tæng tiÒn l-¬ng cña nhãm nhËn ®-îc lµ: VSP = 375,70 x 4.780 + 611,86 x 5.150 + 446,15 x 452 + 0,5 x 446,15 + 0,2 x 452 = 5.127.643 (®ång) Qui ®æi sè giê cña tõng c«ng nh©n ra sè giê cña bËc 1. 1 c«ng nh©n B4: 208 x 1,78 = 370,24 1 c«ng nh©n B3: 208 x 1,62 = 336,96 4 c«ng nh©n B2: 4 x 208 x 1,47 = 1.223,04 Tæng = 1.930,24 15 TiÒn l-¬ng cho 1 giê c«ng bËc 1 lµ: 5.127.463;1.930 = 2.656,386 (®) 24 VËy tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n B4 lµ: 370,24 x 2.656,386 = 983.500 (®ång) TiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n B3 lµ: 336,96 x 2.656,386 = 895.096 (®ång) TiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n B2 lµ: Lỗi! = 812.217 (®ång) Tæng tiÒn l-¬ng cña nhãm lµ: 983.500 + 895.096 + 4 x 812.217 = 5.123.464 c. NhËn xÐt chung Tãm l¹i t¹i Nhµ m¸y in Diªn Hång vµ xÝ nghiÖp may X40 ®· ¸p dông c¬ b¶n c¸c chÕ ®é tr¶ l-¬ng theo s¶n phÈm. Thu nhËp cña ng-êi lao ®éng ®· g¾n liÒn víi kÕt qu¶ lao ®éng cña hä. V× vËy tiÒn l-¬ng ®· lµ ®éng lùc thóc ®Èy ng-êi lao ®éng h¨ng h¸i, nhiÖt t×nh vµ cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc. §èi víi Nhµ m¸y in Diªn Hång do møc tiÒn l-¬ng tèi thiÓu lµ do NXB Gi¸o dôc giao. Do ®ã ch-a ph¶n ¸nh s¸t kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y. §iÒu ®ã ¶nh h-ëng trùc tiÕp tíi ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng cña tõng bé phËn vµ do ®ã ¶nh h-ëng tíi thu nhËp cña ng-êi lao ®éng. §èi víi xÝ nghiÖp may X40, khi tiÕn hµnh chia tiÒn l-¬ng cho tõng thµnh viªn míi chØ xÐt tíi yÕu tè hao phÝ vÒ thêi gian cña mçi thµnh viªn (mµ l-îng thêi gian nµy th-êng lµ b»ng nhau gi÷a c¸c thµnh viªn. §iÒu ®ã ch-a ph¶n ¸nh ®óng møc ®ãng gãp cña mçi thµnh viªn vµo kÕt qu¶ cña nhãm. Tuy 2 h×nh thøc tr¶ l-¬ng s¶n phÈm mµ nhµ m¸y in Diªn Hång vµ xÝ nghiÖp may X40 ¸p dông cho lao ®éng c«ng nghÖ ®· kÝch thÝch ng-êi lao ®éng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ tiÒn l-¬ng cña hä g¾n liÒn víi hiÖu qu¶ lao ®éng. Nh-ng c¶ nhµ m¸y in Diªn Hång vµ xÝ nghiÖp may X40 ®Òu ¸p dông ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng cè ®Þnh cho mäi s¶n l-îng mµ ng-êi lao ®éng t¹o ra, do ®ã ch-a t¹o ra møc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng "®ét biÕn". Trong khi ®iÒu ®ã lµ rÊt cÇn thiÕt v× tÝnh chÊt s¶n xuÊt kinh doanh cña c¶ xÝ nghiÖp may X40 vµ nhµ m¸y in Diªn Hång ®Òu cã tÝnh thêi vô. Vµo nh÷ng ®ît "chiÕn dÞch" khi c«ng viÖc lín, cÇn hoµn thµnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh cho nªn ®¬n gi¸ tiÒn l-¬ng cè ®Þnh kh«ng ph¸t huy hÕt n¨ng lùc cña ng-êi lao ®éng. 16 2. Tr¶ l-¬ng kho¸n. C«ng ty t- vÊn ®Çu t- vµ tµi chÝnh c«ng nghiÖp tµu thuû vµ C«ng ty c¬ giíi vµ x©y l¾p sè 13 ngoµi c¸c h×nh thøc tr¶ l-¬ng kh¸c th× ®iÓm næi bËt lµ hä ®ang ¸p dông h×nh thøc tr¶ l-¬ng cho ng-êi lao ®éng theo khèi l-îng vµ chÊt l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh. a. C«ng ty t- vÊn ®Çu t- vµ tµi chÝnh c«ng nghiÖp tµu thuû Trong c«ng ty h×nh thøc tr¶ l-¬ng kho¸n ®-îc ¸p dông cho c¸c chñ ®Ò tµi, dù ¸n vµ c¸c hîp ®ång s¶n xuÊt kinh doanh nh-: hîp ®ång t- vÊn x©y dùng vµ th-¬ng m¹i, hîp ®ång t- vÊn ®Çu t- tµi chÝnh, hîp ®ång t- vÊn tin häc vµ c«ng nghÖ, hîp ®ång dÞch vô vËt t- thiÕt bÞ, b¶o hµnh, l¾p ®Æt söa ch÷a, b¶o tr×, ®µo t¹o, gi¸m ®Þnh t- vÊn,... Nguyªn t¾c kho¸n: C«ng ty thùc hiÖn giao kho¸n ®Õn c¸c trung t©m, chi nh¸nh, phßng. Trªn c¬ së ®ã c¸c trung t©m, chi nh¸nh, phßng kho¸n trùc tiÕp ®Õn ng-êi lao ®éng. C«ng viÖc kho¸n ph¶i ®¶m b¶o phï hîp víi chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¸c trung t©m, chi nh¸nh, phßng. Ng-êi nhËn kho¸n ph¶i lµ ng-êi ®ang lµm viÖc t¹i c«ng ty, cã kh¶ n¨ng ®¶m nhËn ®-îc c«ng viÖc giao kho¸n. Ngoµi viÖc ®¹t ®-îc møc kho¸n theo qui ®Þnh cña c«ng ty, c¸c trung t©m, chi nh¸nh, c¸c phßng ®-îc nhËn kho¸n ph¶i ®¶m b¶o tiÒn l-¬ng tèi thiÓu cho c¸n bé c«ng nh©n viªn lµ 650.000®/1 ng-êi/ 1 th¸ng. Møc kho¸n: - §èi víi c¸c hîp ®ång kho¸n dÞch vô, th-¬ng m¹i, dÞch vô vËt t- thiÕt bÞ, b¶o hµnh l¾p ®Æt söa ch÷a, b¶o tr× ®µo t¹o,... Gi¸m ®èc c«ng ty c¨n cø vµo tõng hîp ®ång cô thÓ vµ ph-¬ng ¸n kinh doanh do gi¸m ®èc c¸c trung t©m, chi nh¸nh l·nh ®¹o c¸c phßng ®· duyÖt ®Ó qui ®Þnh møc kho¸n cho phï hîp. - §èi víi tõng lo¹i hîp ®ång t- vÊn hîp lý dù ¸n hîp ®ång t- vÊn x©y dùng, tvÊn ®Çu t- tµi chÝnh, t- vÊn tin häc vµ c«ng nghÖ,... c¸c trung t©m, chi nh¸nh, phßng ®-îc nhËn kho¸n ph¶i lo liÖu toµn bé chi phÝ cho c«ng viÖc ®Õn khi hoµn thµnh hîp ®ång ®Ó c¬ quan cã thÈm quyÒn phª duyÖt. §Ó ®¶m b¶o lîi Ých vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm lao ®éng cña c¸c thµnh viªn trong c«ng ty, nh÷ng ®èi t-îng h-ëng l-¬ng kho¸n ngoµi phÇn tiÒn l-¬ng ®-îc tÝnh theo møc kho¸n cßn ®-îc h-ëng phÇn l-¬ng cung øng. PhÇn tiÒn l-¬ng nµy ®-îc tÝnh theo hÖ sè thang, b¶ng l-¬ng cña Nhµ n-íc. 17 §Ó ph©n tÝch ®-îc kho¶n tiÒn l-¬ng kho¸n cho ng-êi lao ®éng th× ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc quÜ l-¬ng kho¸n cña mçi ®¬n vÞ, nhãm sau ®ã ph©n chia l-¬ng kho¸n c¸ nh©n. * Quü l-¬ng kho¸n cña ®¬n vÞ gåm: - Møc ®é hoµn thµnh kÕ ho¹ch - Tæng hÖ sè chøc danh ®¬n vÞ - ChÊt l-îng lao ®éng ®¬n vÞ. Trong ®ã: møc ®é hoµn thµnh kÕ ho¹ch cña c¸c c«ng viÖc = 100% Lỗi!. Cßn hÖ sè chøc danh ®¬n vÞ th× ®-îc c¨n cø vµo b¶ng hÖ sè chøc danh, b¶ng nµy do Tæng c«ng ty c«ng nghiÖp tµu thuû th¶o ®Ò ra ®Ó C«ng ty t- vÊn ®Çu t- vµ tµi chÝnh c«ng nghiÖp tµu thuû thùc hiÖn. Cô thÓ nh- sau: BiÓu hÖ sè ph©n phèi l-¬ng kho¸n theo chøc danh cña C«ng ty t- vÊn ®Çu t- vµ tµi chÝnh c«ng nghiÖp tµu thuû Chøc danh HÖ sè kho¸n chøc danh Chuyªn gia 2,5 Cè vÊn kü thuËt 2,0 KiÓm so¸t viªn kü thuËt 1,8 Kü s- chuyªn viªn 1,6 C¸n sù, kü thuËt viªn 1,5 Nh©n viªn tiÕp thÞ 1,35 Giao dÞch viªn 1,3 Hîp ®ång thêi vô 0,08-0,1 ChÊt l-îng lao ®éng ®¬n vÞ: ®-îc c¨n cø vµo chÊt l-îng c«ng viÖc. §Ó x¸c ®Þnh ®-îc % hoµn thµnh kÕ ho¹ch th× c«ng ty ®Ò ra c¸ch tÝnh ®iÓm ph¹t vi ph¹m vÒ chÊt l-îng ®-îc qui ®Þnh cô thÓ hµng th¸ng nh- sau: Lo¹i I = 100% (®iÓm vi ph¹m tõ 1-20®) Lo¹i II = 90% (®iÓm vi ph¹m tõ 20-50®) Lo¹i III = 80% (®iÓm vi ph¹m trªn 50®) C«ng thøc tÝnh l-¬ng kho¸n ®¬n vÞ: Vkho¸n ®v = Lỗi! x Lỗi! 18 Trong ®ã: HÖ sè ph©n phèi;l-¬ng kho¸n ®¬n vÞ = Tæng hÖ sè;chøc danh ®¬n vÞ x Lỗi! x % HTKH §Ó tÝnh ®-îc l-¬ng kho¸n c¸ nh©n th× ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc hÖ sè kho¸n c¸ nh©n: L-¬ng kho¸n;c¸ nh©n = Lỗi! x Lỗi! §Ó cô thÓ ta xem vÝ dô sau ®©y: - Anh NguyÔn TiÕn H©n lµ kü s- thuéc nhãm l¾p ®Æt b¶o tr× víi hÖ sè chøc danh lµ 1,6; HÖ sè l-¬ng cÊp bËc theo thang l-¬ng lµ 2,26 (bËc 318). Tæng quÜ l-¬ng lµ 85.560.000 trong ®ã quÜ l-¬ng tr¶ cho chÕ ®é chÝnh s¸ch lµ 20.565.000® cßn l¹i 64.995.000® thuéc quÜ l-¬ng kho¸n. Trong th¸ng 4/2000 l-¬ng cøng cña anh H©n lµ: 180.000® x 2,26 = 406.800® Còng trong th¸ng 4 tæng hÖ sè chøc danh cña nhãm l¾p r¸p b¶o tr× lµ 87,42. Nªn phÇn l-¬ng kho¸n anh H©n nhËn ®-îc lµ: 64.995.000;87 42 x 100% x 1,6 = 1.189.567® Nh- vËy trong th¸ng 4/2000 nguyªn phÇn l-¬ng cña anh H©n lµ: 406.800 + 1.189.567 = 1.596.367 b. C«ng ty c¬ giíi vµ x©y l¾p sè 13 HiÖn nay c«ng ty ®ang ¸p dông chÕ ®é tr¶ l-¬ng kho¸n s¶n phÈm cho c¸n bé, c«ng nh©n s¶n xuÊt ë c¸c c«ng tr×nh. Mçi c«ng nh©n ®Òu cã thÓ tham gia s¶n xuÊt chÝnh hay phôc vô s¶n xuÊt chÝnh, ph-¬ng thøc giao kho¸n gän nhÑ ®¬n gi¶n, râ rµng. §Çu n¨m c«ng ty lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt c¨n cø vµo c¸c chØ tiªu tæng c«ng ty giao vµ c¸c hîp ®ång ký kÕt. Phßng kinh tÕ - kÕ ho¹ch, kü thuËt, vËt t- tÝnh to¸n c¸c th«ng sè kü thuËt, vËt t-, m¸y mãc, nh©n lùc cÇn thiÕt cho c«ng tr×nh, tÝnh to¸n khèi l-îng c«ng viÖc tõng lo¹i vµ tõ ®ã tiÕn hµnh giao kho¸n cho tõng ®éi c«ng tr×nh. ViÖc giao kho¸n ®-îc thÓ hiÖn qua "quyÕt ®Þnh giao kho¸n cho ®éi c«ng tr×nh" trªn c¬ së c¸c yÕu tè: + §iÒu kiÖn thi c«ng + Néi dung c«ng viÖc + Khèi l-îng thi c«ng + Yªu cÇu kü thuËt 19 + Lao ®éng tiÒn l-¬ng + C¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt trong thi c«ng x©y dùng c¬ b¶n cña Bé x©y dùng. Tõ ®ã ®éi tr-ëng ph©n c«ng lao ®éng cho tõng c«ng nh©n hay tõng nhãm c«ng nh©n. L-¬ng kho¸n cô thÓ cña tæ, nhãm s¶n xuÊt ®-îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy khèi l-îng c«ng viÖc mµ c¶ nhãm hoµn thµnh ®-îc nghiÖm thu nh©n víi ®¬n gi¸ cô thÓ cña c«ng viÖc ®ã. ViÖc giao kho¸n ®-îc tiÕn hµnh dùa trªn ®Þnh møc cña Nhµ n-íc nh- ®Þnh møc dù to¸n x©y dùng c¬ b¶n 56 BXD/VKT. §©y chÝnh lµ nÒn t¶ng cho viÖc giao kho¸n s¶n phÈm tíi tay ng-êi nhËn kho¸n. Hä sÏ biÕt mäi chi phÝ vÒ vËt liÖu, m¸y mãc, c«ng nh©n trong ®Þnh møc kho¸n trªn c¬ së ®ã gi¸ s¶n phÈm sÏ ®-îc tÝnh. VD: Gi¶ sö ë ®©y khi ®éi, nhãm c«ng nh©n tiÕn hµnh ®æ bª t«ng mãng trô cÇu tr-íc khi tiÕn hµnh c«ng viÖc hä biÕt ®-îc mét c¸ch râ rµng chi phÝ vËt liÖu, nh©n c«ng cho 1m3, trong ®ã: + V÷a: 1,025m3 + Gç v¸n: 0,017m3 + §inh: 1,00Kg + §inh ®Øa: 0,45Kg + Nh©n c«ng: 3,38, bËc thî 3,5/7 C¨n cø vµo ®Þnh møc nµy khi tiÕn hµnh c«ng viÖc ®éi nhãm c«ng nh©n chØ ®-îc phÐp sö dông chi phÝ vËt liÖu ®ã cho c«ng viÖc mµ m×nh nhËn. Trong tr-êng hîp sö dông qu¸ sè l-îng vµ vËt t- theo ®Þnh møc mµ viÖc ®ã kh«ng cã sù gi¶i thÝch vµ chÊp nhËn. 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan