tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Lêi nãi ®Çu
Trong nh÷ng thËp kû cuèi cïng cña thÕ kû 20, loµi ngêi ®· ®îc
chøng kiÕn nh÷ng bíc ph¸t triÓn mang tÝnh ®ét ph¸ cña nhiÒu nghµnh
khoa häc vµ c«ng nghÖ, trong ®ã cã c«ng nghÖ th«ng tin vµ c«ng nghÖ
sinh häc. C¸ch ®©y h¬n 10 n¨m, m¹ng Internet cßn lµ mét lÜnh vùc bÝ Èn
cña riªng c¸c nhµ vËt lý th× nay nã ®· trë thµnh cuèn b¸ch khoa toµn th
b×nh thêng cña hµng triÖu häc sinh trªn toµn thÕ giíi. C¸c nhµ khoa
häc vµ kinh tÕ ®Òu kh¼ng ®Þnh r»ng, sù ph¸t triÓn nh vò b·o cña cuéc
c¸ch m¹nh th«ng tin ®îc ®¸nh dÊu b»ng sù ra ®êi cña m¹ng internet,
c¸c ph¬ng tiÖn kh¸c nh Email, m¸y vi tÝnh c¸c thÕ hÖ, t¹p chÝ ®iÖn tö,
lµ mét bíc tiÕn ®¸ng kÓ, gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng cña
con ngêi, n©ng cao ®¸ng kÓ n¨ng suÊt lao ®éng, lµm cho thÕ giíi ngµy
cµng hÑp l¹i, chÊt lîng vµ tèc ®é truyÒn tin ngµy cµng nhanh. ChÝnh
nh÷ng ph¸t triÓn ®ã ®· gãp phÇn t¹o nªn mét nÒn kinh tÕ toµn cÇu hãa,
nÒn kinh tÕ m¹ng vµ nÒn kinh tÕ tri thøc.
§¬ng nhiªn, thõa hëng thµnh tùu cña c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ
khoa häc ng©n hµng, thÎ thanh to¸n, mét lo¹i thanh to¸n an toµn, nhanh
chãng, tiÖn lîi, gän nhÑ mµ kh«ng ph¶i dïng tiÒn mÆt ®· ra ®êi, tõng
bíc thay thÕ cho mét sè kiÓu thanh to¸n cò lçi thêi, kh«ng cßn thÝch
hîp ë nh÷ng lóc vµ n¬i cã thÓ. Cïng víi thêi gian, c¸c lo¹i thÎ cø lÇn
lît ra ®êi vµ ®îc ®a vµo sö dông víi quy m« ngµy cµng lín, ®Æc biÖt
lµ trong hÖ thèng thanh to¸n toµn cÇu trong mÊy thËp kû qua. ThËm chÝ
ë nhiÒu níc nh÷ng lo¹i thÎ nµy kh«ng cßn lµ ph¬ng tiÖn thanh to¸n
®éc t«n cña ng©n hµng mµ nã ®· trë thµnh phæ biÕn, quen thuéc víi c¶
nhiÒu d©n thêng.
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
1
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Lµ con chim ®Çu ®µn cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam trong
giao dÞch thanh to¸n quèc tÕ, ®îc phÐp cña Ng©n hµng Nhµ níc,
Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam ®· b¾t ®Çu thùc hiÖn chÕ ®é thanh
to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ tï n¨m 1990. Kh«ng dõng ë ®ã, h¬n 10 n¨m
qua, Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam cßn ph¸t hµnh thÎ t¹i ViÖt
Nam.
Lµ ngêi ®i sau vµ cßn Ýt kinh nghiÖm, trong h¬n 10 n¨m thùc
hiÖn chÕ ®é thanh to¸n thÎ, Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng kh«ng tr¸nh khái
nh÷ng bì ngì, vÊp v¸p, thËm chÝ c¶ th¨ng trÇm. VÝ nh c¬n b·o tµi chÝnh
tiÒn tÖ Ch©u ¸ n¨m 1997 ®· lµm gi¶m ®¸ng kÓ doanh sè thanh to¸n thÎ.
Tõ nh÷ng vÊp v¸p vµ th¨ng trÇm Êy, ®iÒu cÇn thiÕt cã ý nghÜa sèng cßn
lµ t×m ra cho ®îc nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch øng cã hiÖu qu¶ ®Ó lÊy l¹i ®îc
thÕ c©n b»ng, kh«i phôc vµ ph¸t triÓn h×nh thøc thanh to¸n nµy trong
thêi gian tíi.
Víi nhËn thøc ®ã, t«i m¹nh d¹n nghiªn cøu qua tµi liÖu vµ thùc tÕ
ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng trong thêi gian qua ®Ó ®a ra
mét sè gi¶i ph¸p trong chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña m×nh víi tùa ®Ò
Mét
sè gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh c«ng t¸c ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ t¹i
Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam . Kho¸ luËn gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ thÎ thanh to¸n
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng cña c«ng t¸c ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ
t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh c«ng t¸c ph¸t hµnh
vµ thanh to¸n thÎ t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam.
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
2
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi, t«i ®· nhËn ®îc sù ®éng viªn,
gióp ®ì chØ b¶o vµ hç trî nhiÖt t×nh , sù ®éng viªn khÝch lÖ cña nh÷ng
ngêi th©n gia ®×nh, cña c¸c thÇy c«, cña c¸c bé Ng©n hµng Ngo¹i
th¬ng.
Nh©n dÞp nµy , t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o híng dÉn
NguyÔn ThÞ Thu Th¶o vÒ sù gióp ®ì, chØ b¶o tËn t×nh vµ cã hiÖu qu¶
trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, viÕt vµ hiÖu chØnh chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy.
T«i còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« NguyÔn ThÞ T©m, Phã tæng
Gi¸m ®èc Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt nam, chó Hµ V¨n HiÓu- Trëng
phßng qu¶n lý thÎ vµ c¸c c¸n bé kh¸c cña Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt
nam ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho t«i trong qua tr×nh thùc tËp, nghiªn
cøu, cung cÊp cho t«i tµi liÖu, sè liÖu vµ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt kh¸c.
Hµ Néi, ngµy 27, th¸ng 4, n¨m 2003.
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
3
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
CH¦¥NG I
L Ý LU Ë N CH UN G V Ò TH Î TH A N H TO ¸ N
I.tæng quan vÒ thÎ thanh to¸n
1.1 lÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thÎ thanh to¸n
ThÎ thanh to¸n lµ mét ph¬ng thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt
hiÖn ®¹i vµ h÷u Ých. ThÎ ra ®êi vµo n¨m 1949 do «ng Frank Mc Namara, mét
doanh nh©n ngêi Mü s¸ng chÕ. Cã mét lÇn sau khi dïng b÷a tèi t¹i mét nhµ
hµng, «ng bçng ph¸t hiÖn ra m×nh kh«ng mang theo tiÒn mÆt. ¤ng ph¶i gäi
®iÖn cho vî nhanh chãng mang tiÒn ®Õn thanh to¸n. T×nh tr¹ng khã xö nµy
®· khiÕn «ng mµy mß chÕ t¹o mét ph¬ng tiÖn chi tr¶ tiÒn mÆt trong nh÷ng
trêng hîp t¬ng tù nh thÕ. ThÕ lµ lÇn ®Çu tiªn Mc Namara cho ra ®êi lo¹i
thÎ mang tªn “Diners Club”.
Theo ch©n “Diners Club”, hµng lo¹t thÎ míi ra ®êi nh Trip Charge,
Golden Key, Gourmet Club, Espire Club vµ ®Õn n¨m 1995, Carte Blanche vµ
American Express ra ®êi (1958) vµ thèng lÜnh thÞ trêng. Lóc ®Çu phÇn lín
thÎ chØ dïng cho giíi doanh nh©n nhng c¸c ng©n hµng ®· thÊy r»ng giíi
b×nh d©n míi lµ ®èi tîng sö dông chñ yÕu trong t¬ng lai. Víi sù thay ®æi
chiÕn lîc kh¸ch hµng cña m×nh, c¸c ng©n hµng nhanh chãng th©m nhËp vµo
thÞ trêng thÎ vµ coi ®©y lµ thÞ trêng ®Çy tiÒm n¨ng.
Ng©n hµng Mü quèc lµ n¬i ®Çu tiªn ph¸t hµnh thÎ Bank Americard
mµ ngµy nay lµ Visa Card. N¨m 1966, Bank Americard b¾t ®Çu liªn kÕt víi
c¸c liªn bang kh¸c ®Ó ph¸t triÓn m¹ng líi thÎ nµy.
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
4
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trong khi thÎ Bank Americard ®ang thµnh c«ng rùc rì th× c¸c tæ chøc
ph¸t hµnh thÎ kh¸c còng ®ang t×m kiÕm kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi lo¹i thÎ nµy.
n¨m 1966, mét hiÖp héi ng©n hµng míi, trong ®ã gåm 14 ng©n hµng cña Mü
®· x©y dùng mét hÖ thèng giao dÞch tù ®éng nèi m¹ng trong thanh to¸n thÎ
tÝn dông. Ngay sau ®ã, n¨m 1967, cã bèn ng©n hµng bang Califonia cã hiÖp
héi thÎ mang tªn Wessten States Bank Card Association ®· liªn kÕt víi hiÖp
héi ng©n hµng Interbank ph¸t hµnh thÎ Master Charge mµ ngµy nay cã tªn lµ
Master Card. N¨m 1979, tæ chøc thÎ quèc tÕ Master Card ®îc thµnh lËp.
HiÖn nay hiÖp héi cã tíi 29000 thµnh viªn.
Bªn c¹nh Visa Card vµ Master Card, thÎ American Express (Amex)
vµ JCB cña NhËt B¶n còng v¬n lªn m¹nh mÏ. Doanh thu cña c¸c lo¹i thÎ
nµy còng lªn tíi hµng tr¨m tû USD víi hµng chôc triÖu thÎ lu hµnh.
Víi sù ph¸t triÓn cña thÎ thanh to¸n, c¸c hiÖp héi ®ang c¹nh tranh
nhau quyÕt liÖt nh»m dµnh phÇn lín thÞ trêng cho m×nh. Sù c¹nh tranh nµy
t¹o ®iÒu kiÖn cho thÎ thanh to¸n cã c¬ héi ph¸t triÓn nhanh chãng trªn ph¹m
vi toµn cÇu.
1.2. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cÊu t¹o vµ ph©n lo¹i thÎ:
1.2.1 Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña thÎ
ThÎ thanh to¸n lµ mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt
®îc cung cÊp bëi ng©n hµng hoÆc c¸c c«ng ty lín. ThÎ ®îc dïng ®Ó thanh
to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô mµ kh«ng dïng tiÒn mÆt. ThÎ còng ®îc dïng
®Ó rót tiÒn mÆt t¹i c¸c ng©n hµng ®¹i lý hoÆc c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng. Sè tiÒn
thanh to¸n hay rót ra ph¶i n»m trong ph¹m vi sè d trong tµi kho¶n tiÒn göi
hoÆc h¹n møc tÝn dông ng©n hµng cho phÐp.
KÓ tõ khi ra ®êi, cÊu t¹o cña thÎ lu«n ®îc c¶i tiÕn ®Ó phï hîp vµ
thuËn lîi cho viÖc sö dông, thanh to¸n thÎ. ThÎ ®îc chÕ t¹o dùa trªn nh÷ng
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
5
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
thµnh tùu to lín cña c«ng nghÖ th«ng tin ®iÖn tö. ThÎ ®îc lµm b»ng nhùa
cøng, h×nh ch÷ nhËt víi kÝch thíc 9,6 cm x 5,4 cm x 0,076 cm. MÆt tríc
cña thÎ cã in huy hiÖu lµ tªn cña tæ chøc ph¸t hµnh thÎ (VÝ dô:
Viªtcombank), sè thÎ, ngµy hiÖu lùc cña thÎ, hä vµ tªn, ¶nh cña chñ thÎ, sè
mËt m· cña ngµy ph¸t hµnh, ngoµi ra cßn mét ®Æc ®iÓm kh«ng thÓ thiÕu, ®ã
lµ biÓu tîng riªng cña tæ chøc thÎ quèc tÕ (VÝ dô: Tæ chøc thÎ Master Card
cã biÓu tîng lµ hai h×nh trßn giao nhau n»m ë gãc díi bªn ph¶i cña thÎ.
H×nh trßn bªn ph¶i mµu vµng cam, bªn tr¸i lµ mµu ®á, cã ch÷ Master Card
mµu tr¾ng ch¹y ngang gi÷a. PhÝa bªn trªn hai h×nh trßn nµy lµ hai nöa h×nh
trßn giao nhau in ch×m). Riªng sè thÎ, ngµy hiÖu lùc vµ tªn sè thÎ ®îc in
næi, MÆt sau cña thÎ lµ mét d¶i b¨ng tõ cã kh¶ n¨ng lu gi÷ th«ng tin cÇn
thiÕt. PhÝa díi b¨ng tõ lµ d¶i « ch÷ ký cña chñ thÎ.
Trªn thÕ giíi hiÖn nay, cã nhiÒu lo¹i thÎ do c¸c tæ chøc kh¸c nhau
ph¸t hµnh nhng dï lµ lo¹i thÎ nµo th× vÒ c¬ b¶n còng cã ®Æc ®iÓm nªu trªn
nh»m ®¶m b¶o an toµn vµ thuËn tiÖn cho c¸c bªn tham gia.
1.2.2 Ph©n lo¹i thÎ
Ph©n lo¹i theo c«ng nghÖ
ThÎ kh¾c ch÷ næi: §©y lµ lo¹i thÎ ®îc lµm dùa trªn kü thuËt kh¾c
ch÷ næi. §ã còng lµ lo¹i thÎ ®Çu tiªn ®îc s¶n xuÊt theo c«ng nghÖ tiªn tiÕn
nµy. Trªn bÒ mÆt thÎ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ®îc kh¾c næi. HiÖn nay
ngêi ta kh«ng dïng lo¹i thÎ nµy n÷a v× kü thuËt s¶n xuÊt qua th« s¬, dÔ bÞ
lµm gi¶.
ThÎ b¨ng tõ: ThÎ nµy ®îc s¶n xuÊt dùa trªn kü thuËt th tÝn víi hai
b¨ng tõ chøa th«ng tin ë mÆt sau cña thÎ. ThÎ lo¹i nµy ®îc sö dông phæ
biÕn trong vßng 20 n¨m trë l¹i ®©y nhng ®· béc lé mét sè ®iÓm yÕu: dÔ bÞ
lîi dông do th«ng tin ghi trong thÎ kh«ng tù m· ho¸ ®îc, cã thÓ ®äc thÎ dÔ
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
6
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
dµng nhê thiÕt bÞ ®äc g¾n víi m¸y vi tÝnh; thÎ chØ mang th«ng tin cè ®Þnh;
khu vùc chøa tin hÑp, kh«ng ¸p dông c¸c kü thuËt ®¶m baá an toµn.
ThÎ th«ng minh (Smart Card): §©y lµ thÕ hÖ míi nhÊt cña thÎ thanh
to¸n. ThÎ th«ng minh ®îc s¶n xuÊt dùa trªn kü thuËt vi xö lý tin häc, nhê
g¾n vµo thÎ mét chÝp ®iÖn tö mµ thÎ cã cÊu t¹o gièng nh mét m¸y tÝnh hoµn
h¶o. ThÎ th«ng minh cã nhiÒu nhãm víi dung lîng nhí kh¸c nhau.
HiÖn nay, thÎ th«ng minh ®uîc sö dông rÊt phæ biÕn trªn thÕ giíi v×
cã u ®iÓm vÒ mÆt kü thuËt ®é an toµn cao, khã lµm gi¶ ®îc, ngoµi ra cßn
lµm cho qu¸ tr×nh thanh to¸n thuËn tiÖn, an toµn vµ nhanh chãng h¬n.
Ph©n lo¹i theo chñ thÓ ph¸t hµnh
ThÎ do ng©n hµng ph¸t hµnh: §©y lµ lo¹i thÎ do ng©n hµng cung cÊp
cho kh¸ch hµng, gióp kh¸ch hµng sö dông linh ho¹t tµi kho¶n cña m×nh hoÆc
sö dông sè tiÒn do ng©n hµng cÊp tÝn dông.
ThÎ nµy ®îc ph¸t triÓn réng kh«ng chØ trong ph¹m vi mét quèc gia
mµ ®· ph¸t triÓn trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi.
- ThÎ do c¸c tæ chøc phi ng©n hµng ph¸t hµnh: §©y lµ thÎ du lÞch,
gi¶i trÝ cho c¸c tËp ®oµn kinh doanh lín nh Diners Club, Amex. ThÎ còng
®îc sö dông trªn ph¹m vi toµn cÇu víi c¸c quy tr×nh thanh to¸n kh«ng kh¸c
nhiÒu so víi thÎ do ng©n hµng ph¸t hµnh.
Ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt thanh to¸n cña thÎ
- ThÎ tÝn dông: §©y lµ lo¹i thÎ ®îc sö dông phæ biÕn hiÖn nay. Chñ
thÎ ®îc sö dông mét h¹n møc tÝn dông tuÇn hoµn kh«ng ph¶i tr¶ l·i ®Ó mua
hµng ho¸ vµ dÞch vô. Cuèi th¸ng, kh¸ch hµng sÏ nhËn ®îc mét b¸ng sao kª
(sao kª lµ mét b¶ng kª chi tiÕt c¸c kho¶n chi tiªu vµ tr¶ nî cña chñ thÎ cïng
l·i vµ phÝ ph¸t sinh trong mét chu kú sö dông thÎ. Sao kª ®îc göi cho chñ
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
7
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
thÎ hµng th¸ng ngay sau ngµy lËp b¶ng sao kª) do ng©n hµng göi tíi. NÕu
kh¸ch hµng thanh to¸n ®îc hÕt sè tiÒn nî th× sÏ kh«ng ph¶i tr¶ l·i. Cßn nÕu
tr¶ ®îc mét phÇn (hiÖn nay quy ®Þnh thÊp nhÊt lµ 20% sè tiÒn nî) th× chñ
thÎ ph¶i tr¶ l·i, tr¶ phÝ hoÆc bÞ ph¹t theo quy ®Þnh cña ng©n hµng trong tõng
thêi kú.
- ThÎ ghi nî: Lo¹i thÎ nµy cã quan hÖ trùc tiÕp vµ g¾n liÒn víi tµi
kho¶n tiÒn göi hoÆc tµi kho¶n sÐc. Khi mua hµng ho¸, dÞch vô, gi¸ trÞ giao
dÞch sÏ ®îc khÊu trõ ngay lËp tøc vµo tµi kho¶n cña chñ thÎ th«ng qua c¸c
thiÕt bÞ ®iÖn tö ®Æt t¹i n¬i tiÕp nhËn thÎ.
- ThÎ rót tiÒn mÆt tù ®éng: (ThÎ ATM) : Lµ lo¹i thÎ ghi nî cho phÐp
chñ thÎ sö dông thÎ ®Ó rót tiÒn mÆt tõ tµi kho¶n cña chñ thÎ t¹i c¸c m¸y rót
tiÒn tù ®éng (ATM) hoÆc sö dông c¸c dÞch vô kh¸c mµ m¸y ATM cung øng.
Ph©n lo¹i theo ph¹m vi l·nh thæ:
- ThÎ trong níc: Lµ lîi thÎ ®îc sö dông trong ph¹m vi mét quèc
gia, do vËy ®ång tiÒn giao dÞch lµ ®ång b¶n tÖ. ThÎ còng cã c¸c ®Æc ®iÓm nh
c¸c lo¹i thÎ kh¸c, song ®iÓm kh¸c chñ yÕu lµ ph¹m vi sö dông.
- ThÎ quèc tÕ: Lµ lo¹i thÎ ®îc chÊp nhËn thanh to¸n trªn toµn cÇu,
sö dông ngo¹i tÖ m¹nh ®Ó thanh to¸n. Thr nµy ®îc kh¸ch hµng a chuéng
do tÝnh thuËn lîi, an toµn. C¸c ng©n hµng còng cã ®îc lîi Ých ®¸ng kÓ víi
lo¹i thÎ nµy nh nhËn ®îc nhiÒu sù gióp ®ì trong nghiªn cøu thÞ trêng, chi
phÝ x©y dùng c¬ së chÊp nhËn thÎ thÊp h¬n so víi tù ho¹t ®éng...
Nh vËy, mÆc dï cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i thÎ kh¸c nhau nhng c¸c
lo¹i thÎ trªn ®Òu cã ®Æc ®iÓm chung lµ dïng ®Ó thanh to¸n hµng hãa vµ rót
tiÒn mÆt. Do v©y, mét c¸ch tæng qu¸t ngêi ta gäi lµ thÎ thanh to¸n.
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
8
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.3 Quy tr×nh ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ
1.3.1 Mét sè kh¸i niÖm vÒ c¸c chñ thÓ tham gia vµo c«ng t¸c ph¸t
hµnh, sö dông vµ thanh to¸n thÎ
- Ng©n hµng ph¸t hµnh (NHPH): lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña c¸c tæ
chøc thÎ quèc tÕ, lµ ng©n hµng tiÕn hµnh c¸c thñ tôc ®Ó in thÎ cho kh¸ch
hµng. Ng©n hµng ph¸t hµnh cã tr¸ch nhiÖm: xem xÐt viÖc ph¸t hµnh thÎ,
híng dÉn chñ thÎ sö dông vµ thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cÇn thiÕt khi sö dông
thÎ, thanh to¸n sè tiÒn trªn ho¸ ®¬n do ng©n hµng ®¹i lý chuyÓn ®Õn, cÊp
phÐp cho c¸c th¬ng vô vît h¹n møc. Tõng ®Þnh kú, ng©n hµng ph¸t hµnh
ph¶i lËp sao kª ghi râ vµ ®Çy ®ñ c¸c giao dÞch ph¸t sinh vµ yªu cÇu thanh
to¸n ®èi víi chñ thÎ tÝn dông hoÆc khÊu trõ trôc tiÕp vµo tµi kho¶n cña chñ
thÎ ®èi víi thÎ ghi nî.
- Chñ thÎ: lµ ngêi cã tªn ghi trªn thÎ, ®îc dïng thÎ ®Ó thanh to¸n
hµng ho¸, dÞch vô thay tiÒn mÆt. Do vËy kh«ng ¸p dông chÕ ®é uû quyÒn sö
dông thÎ cho ngêi thø hai. ChØ cã chñ thÎ míi cã quyÒn sö dông thÎ. Mçi
khi thanh tãan cho c¬ së chÊp nhËn thÎ, chñ thÎ xuÊt tr×nh thÎ ®Ó c¬ së kiÓm
tra theo quy ®Þnh vµ lËp biªn lai thanh to¸n. Ngoµi ra chñ thÎ cã thÓ sö dông
thÎ ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng hoÆc t¹i c¸c ng©n hµng ®¹i lý.
- §¬n vÞ chÊp nhËn thÎ (§VCNT): lµ ®¬n vÞ b¸n hµng hãa, dÞch vô
cã ký kÕt víi ng©n hµng thanh to¸n vÒ viÖc chÊp nhËn thanh to¸n thÎ nh:
cöa hµng, kh¸ch s¹n, nhµ hµng...Th«ng thõêng c¸c ®¬n vÞ nµy ®îc ng©n
hµng trang bÞ m¸y mãc kü thuËt ®Ó chÊp nhËn thanh to¸n tiÒn hµng hãa, dÞch
vô b»ng thÎ.
- Ng©n hµng thanh to¸n (NHTT): lµ ng©n hµng trùc tiÕp ký hîp ®ång
víi §VCNT vµ thanh to¸n c¸c chøng tõ giao dÞch do §VCNT xuÊt tr×nh. §èi
víi thÎ Visa Card vµ Master Card th× ng©n hµng thanh to¸n ph¶i lµ thµnh viªn
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
9
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
chÝnh thøc cña tæ chøc thÎ quèc tÕ ®ã. Mét ng©n hµng võa cã thÓ ®ãng vai trß
lµ ng©n hµng thanh to¸n võa ®ãng vai trß lµ ng©n hµng ph¸t hµnh.
- Tæ chøc thÎ quèc tÕ: lµ tæ chøc cho phÐp ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ
vµ lµm trung t©m xö lý, cÊp phÐp, th«ng tin giao dÞch, thanh to¸n cña c¸c
ng©n hµng thµnh viªn trªn toµn thÕ giíi. Mçi tæ chøc thÎ quèc tÕ ®Òu cã tªn
trªn s¶n phÈm cña m×nh. Kh¸c víi ng©n hµng thµnh viªn, tæ chøc thÎ quèc tÕ
kh«ng cã quan hÖ trùc tiÕp víi chñ thÎ hay ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ, mµ chØ
cung cÊp mét m¹ng líi viÔn th«ng toµn cÇu phôc vô cho quy tr×nh thanh
to¸n, cÊp phÐp cho ng©n hµng thµnh viªn mét c¸ch nhanh chãng.
* Mét sè kh¸i niÖm kh¸c
-Danh s¸ch Buletin: lµ danh s¸ch b¸o ®éng khÈn cÊp, liÖt kª nh÷ng
thÎ kh«ng ®îc cÊp phÐp, thanh to¸n. §ã lµ nh÷ng thÎ chi tiªu qu¸ h¹n møc,
thÎ gi¶ ®ang lu hµnh, thÎ bÞ lé mËt m· c¸ nh©n, thÎ bÞ mÊt c¾p, thÊt l¹c...
-Sè PIN: lµ m· sè c¸ nh©n riªng chØ dµnh cho chñ thÎ nh»m môc ®Ých
thùc hiÖn c¸c giao dÞch rót tiÒn t¹i c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng. M· sè nµy do
ng©n hµng ph¸t hµnh cung cÊp cho chñ thÎ nªn chØ mét m×nh chñ thÎ ®îc
biÕt...
1.3.2 Ph¸t hµnh thÎ
Khi muèn sö dông thÎ, kh¸ch hµng ph¶i ®Õn ng©n hµng ®Ó lµm mét sè
thñ tôc cÇn thiÕt nh ®iÒn vµo giÊy xin ph¸t hµnh thÎ. Khi ®Õn ng©n hµng ®Ó
xin ph¸t hµnh thÎ, chñ thÎ cÇn xuÊt tr×nh c¸c giÊy tê tuú th©n nh chøng
minh th nh©n d©n hoÆc qu©n ®éi hoÆc hé chiÕu. Ngoµi ra cßn ph¶i xuÊt tr×nh
mét sè giÊy tê kh¸c nh: giÊy th«ng hµnh, biªn lai tr¶ l¬ng, nép thuÕ thu
nhËp...
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
10
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Khi nhËn ®ñ hå s¬, ng©n hµng tiÕn hµnh thÈm ®Þnh l¹i. Th«ng thêng
ng©n hµng xem xÐt tÝnh chÝnh x¸c cña hå s¬, t×nh h×nh tµi chÝnh (nÕu kh¸ch
hµng lµ c«ng ty), hay c¸c kho¶n thu nhËp thêng xuyªn cña kh¸ch hµng (nÕu
lµ c¸ nh©n) hoÆc sè d trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng, mèi quan hÖ
tÝn dông tríc ®©y (nÕu cã).
NÕu hå s¬ xin ph¸t hµnh thÎ ®· phï hîp th× ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh
ph©n lo¹i kh¸ch hµng. §èi víi thÎ ghi nî, viÖc ph¸t hµnh thÎ ®¬n gi¶n v×
kh¸ch hµng ®· cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng. Cßn ®èi víi thÎ tÝn tông, ng©n
hµng ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i kh¸ch hµng ®Ó cã mét chÝnh s¸ch tÝn dông
riªng. Th«ng thêng cã hai lo¹i h¹n møc tÝn dông:
+ H¹n møc theo thÎ vµng: Thêng cÊp cho nh©n vËt quan träng, cã
quan hÖ tèt víi ng©n hµng hoÆc cã thu nhËp cao vµ æn ®Þnh. H¹n mùc tÝn
dông theo thÎ vµng thêng cao h¬n nhiÒu so víi thÎ chuÈn (hiÖn nay quy
®Þnh tèi ®a lµ 90.000.000 VND, tèi thiÓu lµ 50.000.000 VND).
+ Theo h¹n møc chuÈn: H¹n møc tÝn dông theo thÎ chuÈn thÊp h¬n so
víi thÎ vµng, chñ yÕu cung cÊp cho giíi b×nh d©n nhng kh¸ch hµng ë ®©y
còng ph¶i ®ñ tiªu chuÈn, ®iÒu kiÖn ®Ó nhËn thÎ tÝn dông (quy ®Þnh tõ
50.000.000 VND vµ tèi thiÓu lµ 10.000.000 VND).
Sau khi thÈm ®Þnh vµ ph©n lo¹i kh¸ch hµng, nÕu kh¸ch hµng ®¸p øng
®ñ ®iÒu kiÖn th× ng©n hµng tiÕn hµnh in thÎ cho kh¸ch hµng. Tríc khi ph¸t
hµnh thÎ, ng©n hµng yªu cÇu chñ thÎ ký tªn vµ ®¨ng ký ch÷ ký mÉu ë ng©n
hµng. Sau ®ã b»ng kü thuËt riªng cña tõng ng©n hµng ph¸t hµnh, ng©n hµng
tiÕn hµnh ®a nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt lªn thÎ, ®ång thêi m· ho¸ vµ Ên ®Þnh
m· sè c¸c nh©n (PIN) cho chñ thÎ, nhËp c¸c th«ng tin, d÷ liÖu cÇn thiÕt ®Ó
qu¶n lý sau nµy.
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
11
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Khi ng©n hµng giao thÎ cho kh¸ch hµng th× giao lu«n sè PIN, yªu cÇu
chñ thÎ gi÷ bÝ mËt. NÕu ®Ó lé sè PIN th× mäi rñi ro g©y nªn chñ thÎ ph¶i hoµn
toµn chÞu tr¸ch nhiÖm.
Sau khi giao thÎ cho kh¸ch hµng, coi nh nghiÖp vô ph¸t hµnh thÎ ®·
kÕt thóc.
Thêi gian kÓ tõ khi kh¸ch hµng ®Ò nghÞ mua thÎ ®Õn khi nhËn ®îc
thÎ th«ng thêng kh«ng qua 5 ngµy.
1.3.3. Thanh to¸n thÎ
S¬ ®å quy tr×nh thanh to¸n thÎ
Chñ thÎ
§¬n vÞ chÊp
nhËn thÎ
Ng©n hµng
thanh to¸n
Ng©n hµng
ph¸t hµnh
Tæ chøc thÎ
quèc tÕ
+ ChÊp nhËn thÎ
Kh¸ch hµng sau khi mua thÎ cã thÓ sö dông ngay thÎ ®ã ®Ó mua hµng
ho¸, dÞch vô t¹i c¸c §VCNT. Kh¸ch hµng xuÊt tr×nh thÎ, §VCNT sÏ tiÕn
hµnh kiÓm tra tÝnh hîp lÖ cña thÎ. Sau khi kiÓm tra xong, §VCNT sÏ lËp hãa
®¬n thanh to¸n vµ yªu cÇu chñ thÎ ký vµo ®ã. §VCNT sÏ so s¸nh ch÷ ký ®ã
víi ch÷ ký mÉu trªn thÎ. Ho¸ ®¬n thêng ®îc lËp thµnh 4 liªn, kh¸ch hµng
gi÷ 1 liªn, §VCNT gi÷u 1 liªn , cßn l¹i 2 liªn sÏ ®îc nép l¹i cho ng©n hµng.
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
12
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Sau mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh (thêng lµ mét tuÇn) c¸c §VCNT sÏ lËp
b¶n kª cho tõng lo¹i thÎ ®Ó nép ng©n hµng ®Ò nghÞ thanh to¸n.
+ Xin cÊp phÐp
Trêng hîp gi¸ trÞ giao dÞch b»ng hoÆc vît møc thanh to¸n, §VCNT
ph¶i liªn hÖ víi ng©n hµng ph¸t hµnh th«ng qua ng©n hµng thanh to¸n vµ
trung t©m xö lý sè liÖu thuéc tæ chøc thÎ quèc tÕ ®Ó xin cÊp phÐp. Ng©n hµng
ph¸t hµnh sau khi kiÓm tra h¹n møc tÝn dông sÏ tr¶ lêi cÊp phÐp cho §VCNT
th«ng qua trung t©m vµ ng©n hµng thanh to¸n.
S¬ ®å tæng qu¸t vÒ cÊp phÐp
Ng©n hµng
thanh to¸n
Trung t©m xö
lý sè liÖu
Ng©n hµng
ph¸t hµnh
§¬n vÞ chÊp
nhËn thÎ
+Thanh to¸n
T¹i ng©n hµng thanh to¸n: khi tiÕp nhËn ho¸ ®¬n vµ b¶ng kª, ng©n
hµng ph¶i tiÕn hµnh tÝnh hîp lÖ cña c¸c th«ng tin trªn ho¸ ®¬n. NÕu kh«ng cã
vÊn ®Ò g× th× ng©n hµng tiÕn hµnh ghi nî vµo tµi kho¶n cña m×nh vµ ghi cã
vµo tµi kho¶n cña §VCNT. ViÖc ghi sæ nµy ph¶i tiÕn hµnh ngay trong ngµy
nhËn ®îc ho¸ ®¬n vµ chøng tõ cña §VCNT.
Sau ®ã ng©n hµng thanh to¸n tæng hîp d÷ liÖu göi ®Õn trung t©m xö lý
d÷ liÖu (trêng hîp nèi m¹ng trùc tiÕp). NÕu ng©n hµng thanh to¸n kh«ng
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
13
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
®îc nèi m¹ng trùc tiÕp th× göi ho¸ ®¬n, chøng tõ ®Õn ng©n hµng mµ m×nh
lµm ®¹i lý thanh to¸n
Trung t©m sÏ tiÕn hµnh chän läc d÷ liÖu, ph©n lo¹i ®Ó bï trõ gi÷a c¸c
ng©n hµng thanh to¸n vµ ng©n hµng ph¸t hµnh, ®ång thêi thùc hiÖn b¸o cã vµ
b¸o nî trùc tiÕp cho c¸c ng©n hµng thµnh viªn. ViÖc xö lý bï trõ, thanh to¸n
®îc thùc hiÖn th«ng qua ng©n hµng thanh to¸n vµ ng©n hµng bï trõ.
Ng©n hµng ph¸t hµnh khi nhËn th«ng tin, d÷ liÖu sÏ tiÕn hµnh thanh
to¸n. §Þnh kú trong th¸ng, ng©n hµng ph¸t hµnh lËp b¶ng sao kª b¸o cho chñ
thÎ c¸c kho¶n chñ thÎ ®· sö dông vµ yªu cÇu chñ thÎ thanh to¸n (®èi víi thÎ
tÝn dông).
1.4 C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ
1.4.1 C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t hµnh cña thÎ
* Tr×nh ®é d©n trÝ vµ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ
Tr×nh ®é nhËn thøc cña ngêi d©n lµ yÕu tè quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ sù ph¸t
triÓn cña mét x· héi. Tr×nh ®é d©n trÝ cao còng ®ång nghÜa víi mét nÒn kinh tÕ
ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt, tiÕp cËn ®îc víi nÒn v¨n minh thÕ giíi, øng dông ®îc
nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i nhÊt phôc vô nhu cÇu cÇn thiÕt cña
con ngêi. V× vËy, khi tr×nh ®é d©n trÝ cña mét níc ph¸t triÓn ch¾c ch¾n ngêi ta
sÏ tiÕp cËn víi mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n nhanh chãng, hiÖu qu¶ vµ an toµn nhÊt,
®ã lµ thÎ- mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n ®a tiÖn Ých, cïng víi sù ph¸t triÓn nµy th× tÊt
yÕu doanh sè ph¸t hµnh thÎ lóc nµy sÏ t¨ng cao.
* Quy m« vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña ng©n hµng
Ng©n hµng ph¸t hµnh ph¶i cã mét quy m« ho¹t ®éng réng vµ uy tÝn
cao kh«ng nh÷ng t¹i thÞ trêng trong níc mµ trªn c¶ thÞ trêng quèc tÕ. Cã
mèi quan hÖ víi t c¸ch lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña c¸c tæ chøc thÎ Quèc tÕ
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
14
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
næi tiÒng nhÊt trªn thÕ giíi, cã mét hÖ thèng c¸c ph¬ng tiÖn cËp nhËt nhanh
chãng, hiÖn ®¹i, an toµn. Cã nh vËy míi cã thÓ c¹nh tranh ®îc trªn thÞ
trêng mét c¸ch m¹nh mÏ.
* M«i trêng ph¸p lý
M«i trêng ph¸p lý ®îc xem lµ mét yÕu tè quan träng ¶nh hëng
trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn cña thÎ. Mét m«i trêng ph¸p lý hoµn thiÖn, chÆt
chÏ, ®Çy ®ñ, hiÖu lùc míi cã thÓ ®¶m b¶o ®Çy ®ñ quyÒn lîi cña c¸c bªn tham
gia vµo qu¸ tr×nh ph¸t hµnh thÎ.
1.4.3 C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn sù thanh to¸n thÎ
* Thu nhËp cña ngêi dïng thÎ
Thu nhËp cao ®ång nghÜa víi møc sèng cao h¬n. khi ®ã, nhu cÇu cña
con ngêi kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ mua ®îc hµng ho¸ mµ hä yªu cÇu ph¶i
mua hµng ho¸ ®ã víi mét ®ä tho¶ dông tèi ®a. ThÎ thanh to¸n sÏ ®¸p øng
®îc nhu cÇu cña hä. Khi møc sèng ®îc n©ng cao, nhu cÇu du lÞch, gi¶i trÝ
cña con ngêi còng cao h¬n. Khi Êy thÎ thanh to¸n lµ ph¬ng tiÖn h÷u hiÖu
nhÊt ®¸p øng nhu cÇu nµy cña hä. V× vËy, thu nhËp cña ngêi dïng thÎ cµng
cao th× nhu cÇu thanh to¸n b»ng thÎ cµng nhiÒu.
* Tr×nh ®é kü thuËt c«ng nghÖ cña ng©n hµng
Thanh to¸n thÎ g¾n liÒn víi c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. NÕu hÖ
thèng m¸y mãc nµy cã trôc trÆc th× sÏ g©y ra ¸ch t¾c trong toµn hÖ thèng. V×
vËy, ®· ®a ra dÞch vô thÎ th× ng©n hµng ph¶i ®¶m b¶o mét c«ng nghÖ thanh
to¸n hiÖn ®¹i theo kÞp c«ng nghÖ cña thÕ giíi.
H¬n n÷a, chØ cã tr×nh ®é kü thuËt cao th× viÖc vËn hµnh, b¶o sìng vµ
duy tr× hÖ thèng m¸y mãc phôc vô cho ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ míi cã
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
15
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
hiÖu qu¶ cao, gi¶m ®îc gi¸ thµnh phôc vô, tõ ®ã thu hót thªm ®îc ngêi sö
dông nã.
* Thãi quen tiªu dïng cña ngêi d©n
§©y lµ yÕu tè ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn cña thÎ. Thãi quen
tiªu dïng cña ngêi d©n sÏ t¹o ra mét m«i trêng thanh to¸n cho thanh to¸n
thÎ. NÕu nh mét thÞ trêng mµ ngêi d©n chØ cã thãi quen tiªu dïng b»ng
tiÒn mÆt sÏ kh«ng thÓ lµ mét m«i trêng tèt ®Ó ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ, chØ
khi mµ viÖc thanh to¸n ®îc thùc hiÖn chñ yÕu qua hÖ thèng ng©n hµng th×
thÎ thanh to¸n míi thùc sù ph¸t huy hÕt hiÖu qu¶ cña nã.
* Sè lîng c¸c ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ
Sè c¸c ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ ®ãng vai trß r¸t quan träng trong nghiÖp
vô thanh to¸n thÎ, lµ cÇu nèi cña ho¹t ®éng thanh to¸n gi÷a ng©n hµng vµ chñ
thÎ. NÕu trong mét m«i trêng kh«ng tån t¹i mét m¹ng líi §VCNT ®a
d¹ng, chÊt lîng th× sÏ kh«ng thÓ ®¶m b¶o “lîng cung” ®Ó kÝch thÝch d©n
chóng trong vµ ngoµi níc sö dông thÎ. V× vËy, mét m«i trêng víi mét
m¹ng líi c¬ së chÊp nhËn thÎ dµy ®Æc sÏ lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ho¹t ®éng thanh
to¸n thÎ ph¸t triÓn m¹nh mÏ.
* C¸c chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p cña nhµ níc
Trong khi thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý vÜ m« cña m×nh nhµ níc
lu«n cã nh÷ng chÝnh s¸ch cô thÓ can thiÖp nh t¨ng thuÕ, hay cã nh÷ng biÖn
ph¸p cøng r¾n ®èi víi c¸c nghµnh hay ®èi víi tõng ngêi d©n nh»m duy tr×
mét mÆt b»ng kinh tÕ chÝnh trÞ cña toµn x· héi.
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
16
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.5 Mét sè tiÖn Ých cña thÎ thanh to¸n
1.5.1 §èi víi chñ thÎ (Cardholder)
ThÎ tÝn dông lµ h×nh thøc chi tiªu tríc, tr¶ tiÒn sau. Kh¸c víi cho vay
th«ng thêng, thÎ cho phÐp kh¸ch hµng sö dông tÝn dông cña ng©n hµng mµ
kh«ng ph¶i ®Õn ng©n hµng xin vay.
Kh¸c víi cho vay th«ng thêng khi ®Õn h¹n kh¸ch hµng ph¶i thanh
to¸n hÕt mét lÇn th× thÎ tÝn dông cho phÐp kh¸ch hµng cã thÓ thanh to¸n mét
lîng tèi thiÓu (hiÖn nay kho¶ng 20%) hoÆc cã thÓ tr¶ h¬n h¹n møc nµy mµ
kh«ng ph¶i chÞu mét kho¶n ph¹t nµo tõ ng©n hµng. Th«ng thêng kh¸ch
hµng kh«ng tr¶ hÕt ngay mét lÇn mÆc dï hä cã ®ñ tiÒn thanh to¸n. Theo
thèng kª, kho¶n 70% kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ngay toµn bé sè tiÒn thanh to¸n.
XÐt vÒ khÝa c¹nh an toµn, viÖc thÎ bÞ r¬i hoÆc mÊt c¾p cha ch¾c ®· bÞ
rñi ro mÊt tiÒn. §iÒu nµy kh¸c víi tiÒn mÆt khi mÊt nghÜa lµ kh¶ n¨ng mÊt
tiÒn lµ ch¾c ch¾n.
Khi sö dông thÎ tÝn dông, kh¸ch hµng kh«ng ph¶i mang theo mét
lîng tiÒn mÆt lín dÔ g©y rñi ro bÞ mÊt còng nh viÖc b¶o qu¶n còng rÊt phøc
t¹p. Cha kÓ ®Õn viÖc rÊt bÊt tiÖn khi sö dông tiÒn mÆt khi tiªu ë c¸c níc
kh¸c nhau. ViÖc dïng thÎ tÝn dông hoÆc thÎ thanh to¸n ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi
tiÕu ®a ngo¹i tÖ, kh«ng bÞ lÖ thuéc vµo ngo¹i tÖ cña níc nµo.
Víi viÖc ra ®êi Internet vµ c¸c dÞch vô toµn cÇu kh¸c, thÎ tÝn dông
®ãng vai trß rÊt lín trong viÖc cho phÐp ngêi mua hµng cã thÓ ®Æt mua
hµng qua Internet. Cã thÓ nãi th¬ng m¹i ®iÖn tö ph¸t triÓn dùa vµo rÊt nhiÒu
kh¶ n¨ng sö dông tiÒn ®iÖn tö, ®Æc biÖt lµ thÎ thanh to¸n.
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
17
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.5.2 §èi víi ngßi b¸n hµng (§VCNT) (Merchant hay Retailer)
ViÖc sö dông thÎ lµm c«ng cô thanh to¸n lµm cho ngêi tiªu dïng
thuËn tiÖn vµ dÔ dµng h¬n trong viÖc mua hµng. §iÒu nµy t¹o ®iÒu kiÖn cho
ngêi b¸n hµng cã c¬ héi t¨ng doanh sè b¸n hµng cña m×nh.
T¹o c¬ héi më réng thÞ trêng b¸n hµng cho ngêi b¸n. ThÞ tríng sÏ
trë thµnh toµn cÇu ®èi víi hä mét khi cho phÐp ngêi tiÕu dïng mua b¸n
hµng ho¸ trªn Internet hoÆc trong kinh doanh th¬ng m¹i ®iÖn tö.
Víi viÖc chÊp nhËn thÎ thanh to¸n, ngêi b¸n hµng cã kh¶ n¨ng gi¶m
thiÓu c¸c chi phÝ vÒ qu¶n lý tiÒn mÆt nh b¶o qu¶n, kiÓm ®Õm nép vµo tµi
kho¶n ë ng©n hµng...Ngoµi ra, viÖc thanh to¸n gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n
®îc ng©n hµng b¶o ®¶m võa nhanh chãng, thuËn tiÖn vµ chÝnh x¸c.
1.5.3 §èi víi ng©n hµng
ThÎ tÝn dông lµ mét c¸ch dÔ nhÊt cho ng©n hµng më réng tÝn dông vµ
còng lµ mét ph¬ng thøc t¹o thuËn tiÖn cho kh¸ch hµng muèn vay ng©n
hµng. Do h¹n møc tÝn dông lµ tuÇn hoµn nªn kh¸ch hµng cã thÓ vay tiÒn,
hoµn tr¶ vµ vay l¹i tiÕp mµ kh«ng ph¶i ®Õn ng©n hµng xin kho¶n vay míi.
Mét khi kh¸ch hµng ®· thanh to¸n, h¹n møc tÝn dông tù ®éng ®îc t¨ng lªn.
§iÒu nµy ®ång nghÜa víi viÖc kh¸ch hµng ®· ®îc ng©n hµng chÊp nhËn mét
kho¶n vay míi (h¹n møc tÝn dông míi).
ViÖc sö dông thÎ thanh to¸n t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ng©n hµng cã thÓ
më réng thÞ trêng vµ t¨ng thªm kh¸ch hµng mµ kh«ng cÇn ph¶i më thªm
nhiÒu chi nh¸nh. Ngoµi ra, mét c¸ch gi¸n tiÕp, lîng tiÒn göi cña kh¸ch hµng
xÐt trªn c¶ hai ®èi tîng: chñ thÎ (ngêi mua) vµ ngêi b¸n sÏ t¨ng lªn v× c¶
hai ®èi tîng nµy ®Òu ®îc nh÷ng lîi Ých nhÊt ®Þnh khi chÊp nhËn sö dông
thÎ thanh to¸n.
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
18
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
ViÖc thanh to¸n b»ng thÎ t¹o ®iÒu kiÖn huy ®éng vèn cho ng©n hµng,
bæ sung nguån vèn cho ng©n hµng. Ng©n hµng cã thÓ sö dông tèt nguån vèn
thanh to¸n nµy ®Ó phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt doanh. §©y lµ mét nguån vèn
rÊt lín cÇn ®îc khai th¸c.
1.6 Mét sè rñi ro trong ph¸t hµnh, sö dông vµ thanh to¸n thÎ
Nh phÇn trªn ®· tr×nh bµy, thÎ thanh to¸n cã rÊt nhiÒu u ®iÓm. ChÝnh
nhê cã nh÷ng u ®iÓm ®ã mµ hiÖn nay trªn thÕ giíi, dÞch vô thÎ thanh to¸n rÊt
ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi trªn cßn xuÊt hiÖn mét sè rñi ro
vµ nguy c¬ rñi ro cÇn quan t©m. VÒ c¬ b¶n cã t¸m lo¹i rñi ro chÝnh. Nh÷ng rñi
ro nµy ®Òu cã thÓ x¶y ®Õn víi mét hoÆc nhiÒu bªn tham gia.
- Lo¹i rñi ro thø nhÊt: §¬n ph¸t hµnh víi c¸c th«ng tin gi¶ m¹o: Ng©n
hµng cã thÓ ph¸t hµnh thÎ cho kh¸ch hµng cã ®¬n xinh ph¸t hµnh víi c¸c
th«ng tin gi¶ m¹o do kh«ng thÈm ®Þnh kü c¸c th«ng tin mµ kh¸ch hµng ®a
®Õn. Trêng hîp nµy cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng rñi ro vÒ tÝn dông cho ng©n hµng
ph¸t hµnh khi chñ thÎ sö dông thÎ hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n.
- Lo¹i rñi ro thø hai: ThÎ gi¶: ThÎ do c¸c tæ chøc téi ph¹m hoÆc c¸c
c¸ nh©n lµm gi¶ víi c¸c th«ng tin cã ®îc tõ c¸c chøng tõ giao dÞch hoÆc thÎ
bÞ mÊt c¾p, thÊt l¹c. ThÎ gi¶ ®îc sö dông t¹o ra c¸c giao dÞch gi¶ m¹o g©y
tæn thÊt cho ng©n hµng ph¸t hµnh bëi theo quy ®Þnh cña tæ chøc thÎ quèc tÕ,
ng©n hµng ph¸t hµnh ph¶i chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm víi mäi giao dÞch sö
dông thÎ gi¶ cã m· sè (PIN) cña ng©n hµng ph¸t hµnh. §©y lµ rñi ro ®Æc biÖt
nguy hiÓm khã qu¶n lý v× n»m ngoµi sù tiªn liÖu cña ng©n hµng ph¸t hµnh.
- Lo¹i rñi ro thø ba: ThÎ bÞ mÊt c¾p, thÊt l¹c: Chñ thÎ bÞ mÊt c¾p, thÊt
l¹c thÎ vµ bÞ ngêi kh¸c sö dông tríc khi chñ thÎ kÞp th«ng b¸o cho ng©n
hµng ph¸t hµnh ®Ó cã biÖn ph¸p h¹n sö dông thÎ hoÆc thu håi thÎ. C¸c tæ
chøc téi ph¹m cã thÓ in næi vµ m· ho¸ l¹i c¸c thÎ ®Ó thùc hiÖn c¸c giao dÞch
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
19
tailieuonthi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
gi¶. Trêng hîp nµy dÔ dÉn ®Õn rñi ro cho chñ thÎ hoÆc ng©n hµng ph¸t
hµnh. Lo¹i rñi ro nµy chiÕm tû lÖ lín trong c¸c lo¹i, xÊp xØ 49%.
- Lo¹i rñi ro thø t: Chñ thÎ kh«ng nhËn ®îc thÎ do ng©n hµng ph¸t
hµnh göi ®Õn: Ng©n hµng ph¸t hµnh göi thÎ cho chñ thÎ bµng ®êng bu ®iÖn
nhng thÎ bÞ ®¸nh c¾p trªn ®êng göi. ThÎ bÞ sö dông trong khi chñ thÎ
chÝnh thøc kh«ng biÕt g× vÒ viÖc thÎ ®· ®îc göi cho m×nh. NÕu kh«ng cã
biÖn ph¸p g× qu¶n lý ®¶m b¶o, ng©n hµng ph¸t hµnh chÞu mäi rñi ro ®èi víi
c¸c giao dÞch trong trêng hîp nµy.
- Lo¹i rñi ro thø n¨m: Thanh to¸n hµng ho¸, dÞch vô qua th, ®iÖn
tho¹i: C¬ së chÊp nhËn thÎ cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô qua th, ®iÖn tho¹i
trªn s¬ së th«ng tin vÒ thÎ nh: lo¹i thÎ, sè thÎ, ngµy hiÖu lùc, tªn chñ thÎ.
Trong trêng hîp chñ thÎ chÝnh thøc kh«ng ph¶i lµ ngêi ®Æt mua hµng th×
giao dÞch ®ã c¬ së chÊp nhËn thÎ bÞ ng©n hµng thanh to¸n tõ chèi thanh to¸n.
Trêng hîp nµy dÔ dÉn ®Õn rñi ro cho c¬ së chÊp nhËn thÎ hoÆc ng©n hµng
thanh to¸n.
- Lo¹i rñi ro thø s¸u: Tµi kho¶n cña chñ thÎ bÞ lîi dông: §Õn k× ph¸t
hµnh l¹i thÎ, ng©n hµng ph¸t hµnh nhËn ®îc th«ng b¸o thay ®èi ®Þa chØ cña
chñ thÎ vµ ®îc yªu cÇu göi vÒ ®Þa chØ míi. Do kh«ng kiÓm tra tÝnh x¸c thùc
cña th«ng b¸o ®ã nªn ng©n hµng ph¸t hµnh ®· göi thÎ vÒ ®Þa chØ theo yªu cÇu
nhng thùc ra ®©y kh«ng ph¶i lµ yªu cÇu cña chñ thÎ ®Ých thùc. Tµi kho¶n
cña chñ thÎ ®· bÞ ngêi kh¸c sö dông vµ chØ ®îc ph¸t hiÖn khi chñ thÎ
kh«ng nhËn ®îc thÎ nªn liªn l¹c víi ng©n hµng ph¸t hµnh hoÆc khi ng©n
hµng yªu cÇu chñ thÎ thanh to¸n sao kª. Trêng hîp nµy dÔ dÉn ®Õn rñi ro
cho chñ thÎ hoÆc ng©n hµng ph¸t hµnh.
- Lo¹i rñi ro thø b¶y: Nh©n viªn c¬ së chÊp nhËn thÎ in nhiÒu ho¸ ®¬n
thanh to¸n cña chñ thÎ. Khi thùc hiÖn giao dÞch, nh©n viªn c¬ së chÊp nhËn
NguyÔn ThÞ Thu HiÒn – Líp Ng©n hµng 41A
20
- Xem thêm -
.PDF 
96 
316 
90 
