Tài liệu Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác hướng nghiệp cho học sinh trung học phổ thông của các cơ quan báo chí ở Nghệ An

0 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH TRẦN VĂN HÙNG MéT Sè GI¶I PH¸P N¢NG CAO HIÖU QU¶ QU¶N Lý C¤NG T¸C H¦íNG NGHIÖP CHO HäC SINH TRUNG HäC PHæ TH¤NG CñA C¸C C¥ QUAN B¸O CHÝ ë NGHÖ AN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGHỆ AN - 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH TRẦN VĂN HÙNG MéT Sè GI¶I PH¸P N¢NG CAO HIÖU QU¶ QU¶N Lý C¤NG T¸C H¦íNG NGHIÖP CHO HäC SINH TRUNG HäC PHæ TH¤NG CñA C¸C C¥ QUAN B¸O CHÝ ë NGHÖ AN Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.05.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. NGƯT. ĐINH XUÂN KHOA NGHỆ AN - 2014 i LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, học viên đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của nhiều tổ chức và các cá nhân, tác giả xin chân thành cảm ơn: - PGS. TS. NGƯT. Đinh Xuân Khoa đã hướng dẫn, góp ý hết sức tận tình, chi tiết để giúp hoàn thành luận văn này. - Các thầy, cô giáo Phòng Đào tạo Sau Đại học, Chuyên ngành Quản lý giáo dục, Thư viện trường Đại học Vinh đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn này. - Báo Nghệ An, Đài PT-TH Nghệ An và Báo Lao Động Nghệ An đã giúp tôi được hoàn thành luận văn này. - Ban Giám hiệu các Trường THPT, ĐH, CĐ và Trung cấp nghề ở tỉnh Nghệ An. - Các bạn sinh viên, học sinh, cha mẹ học sinh đã giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn sự động viên cổ vũ của người thân, bạn bè đã cho tôi thêm nghị lực để hoàn thiện luận văn này. Tác giả Trần Văn Hùng ii MỤC LỤC Trang LỜI CẢM ƠN.................................................................................................... BẢNG CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN......................... DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU............................................................. MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1. Lý do chọn đề tài........................................................................................ 2. Mục đích nghiên cứu................................................................................. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu........................................................... 4. Giả thuyết khoa học................................................................................... 5. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................. 6. Giới hạn phạm vi đề tài nghiên cứu........................................................... 7. Phương pháp nghiên cứu........................................................................... 8. Đóng góp của đề tài................................................................................... 9. Cấu trúc luận văn....................................................................................... Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CÔNG TÁC HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CỦA CÁC CƠ QUAN BÁO CHÍ................................. 1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu.................................................................... 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài...................................................... 1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước..................................................... 1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài........................................................... 1.2.1. Học sinh THPT.......................................................................... 1.2.2. Cơ quan báo chí......................................................................... 1.2.3. Quản lý....................................................................................... 1.2.4. Hướng nghiệp............................................................................ 1.2.5. Giải pháp.................................................................................... iii 1.3. Công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí ...................................................................................................................... 1.3.1. Sự cần thiết của báo chí tham gia hướng nghiệp cho học sinh THPT.................................................................................. 1.3.2. Các yếu tố ảnh hưởng việc hướng nghiệp cho học sinh THPT.......................................................................................... 1.3.3. Chức năng, nhiệm vụ của báo chí trong công tác hướng nghiệp......................................................................................... 1.3.4. Nguyên tắc thông tin hướng nghiệp trên báo chí....................... Kết luận chương 1........................................................................................ Chương 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CÔNG TÁC HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CỦA CÁC CƠ QUAN BÁO CHÍ Ở NGHỆ AN .......................................................................................................................... 2.1. Khái quát về thực trạng công tác hướng nghiệp của cơ quan báo chí ở Nghệ An.............................................................................................. 2.2. Thực trạng lựa chọn nghề nghiệp, hướng nghiệp của học sinh THPT, SV.................................................................................................... 2.2.1. Tìm kiếm thông tin hướng nghiệp của học sinh THPT, SV .................................................................................................... 2.2.2. Thực trạng lựa chọn nghề nghiệp của học sinh THPT Nghệ An..................................................................................... 2.2.3. Thực trạng công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí ở Nghệ An........................................... 2.3. Thực trạng quản lý công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí ở Nghệ An............................................................. iv 2.3.1. Công tác kết hợp thông tin hướng nghiệp với Hiệu trưởng, Trưởng phòng đào tạo các trường CĐ, ĐH............................... 2.3.2. Quản lý công tác hướng nghiệp của các cơ quan báo chí ở Nghệ An..................................................................................... 2.4. Đánh giá thực trạng công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí ở Nghệ An............................................................. 2.4.1. Ưu điểm..................................................................................... 2.4.2. Những hạn chế........................................................................... 2.5. Đánh giá về hiệu quả của hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh THPT ở Nghệ An.......................................................................... 2.5.1. Nhận thức của học sinh, cha mẹ học sinh, giáo viên và cán bộ quản lý ở Nghệ An về giáo dục hướng nghiệp..................... 2.5.2. Đánh giá về phương pháp tổ chức các hoạt động giáo dục hướng nghiệp trên địa bàn Nghệ An hiện nay........................... Kết quả chương 2......................................................................................... Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CÔNG TÁC HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CỦA CÁC CƠ QUAN BÁO CHÍ Ở NGHỆ AN .......................................................................................................................... 3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp......................................................... 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu............................................ 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn............................................ 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả............................................. 3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí ở Nghệ An............................ 3.2.1. Xây dựng kế hoạch công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí ở Nghệ An................................ v 3.2.2. Xây dựng kế hoạch liên tịch giữa các đơn vị chủ quản (Bộ GD-ĐT, T.Ư Đoàn, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, các cấp ủy Đảng Nghệ An, Tỉnh Đoàn Nghệ An) và Cơ quan báo chí (Báo Nghệ An, PT-TH Nghệ An, Báo Lao Động Nghệ An).......................................................................... 3.2.3. Tổ chức tập huấn công tác hướng nghiệp cho các nhà báo .................................................................................................... 3.2.4. Đưa nội dung hướng nghiệp cho học sinh THPT thành tôn chỉ mục đích của các cơ quan báo chí ở Nghệ An..................... 3.2.5. Tăng cường việc kết hợp “3 nhà”: Nhà trường - nhà báo nhà doanh nghiệp để hướng nghiệp cho học sinh THPT Nghệ An..................................................................................... Kết luận chương 3........................................................................................ KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................................... 1. Kết luận.................................................................................................... 2. Kiến nghị.................................................................................................. TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................... PHỤ LỤC vi BẢNG CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN CĐ, ĐH Cao đẳng, đại học CNH-HĐH Công nghiệp hóa - hiện đại hóa GD-ĐT Giáo dục - Đào tạo GDHN Giáo dục hướng nghiệp HĐGDHN Hoạt động giáo dục hướng nghiệp PT- TH Phát thanh - Truyền hình T.Ư Trung ương TCCN Trung cấp chuyên nghiệp THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông TP Thành phố vii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Trang Sơ đồ: Sơ đồ 1.1. Mô hình quản lý................................................................................. Sơ đồ 1.2. Hiệu quả tác động của báo chí............................................................ Bảng: Bảng 1.1. Khái quát các chuyên mục của các chuyên trang Giáo dục và Tuyển sinh của cơ quan báo chí.......................................................... Bảng 2.1. Tìm kiếm kênh thông tin hướng nghiệp của học sinh THPT, SV ............................................................................................................ Bảng 2.2. Nhu cầu đọc thông tin hướng nghiệp của HS, SV trên báo................ Bảng 2.3. Nhu cầu thỏa mãn thông tin hướng nghiệp của HS, SV về hình thức thông tin thuộc lĩnh vực giáo dục của các Báo........................... Bảng 2.4. Nhận thức về nghề của học sinh THPT.............................................. Bảng 2.5. Tiêu chí lựa chọn nghề của học sinh THPT........................................ Bảng 2.6. Lý do để học sinh THPT lựa chọn ngành nghề................................... Bảng 2.7. Gia đình với lựa chọn nghề nghiệp của học sinh THPT, SV.............. Bảng 2.8. Trở ngại khi tìm kiếm thông tin của học sinh THPT ở Nghệ An khi lựa chọn nghề............................................................................... Bảng 2.9. Thực trạng thông tin hướng nghiệp trên 3 tờ báo Báo Nghệ An, PT-TH Nghệ An, Báo Lao Động Nghệ An......................................... Bảng 2.10. Vai trò cung cấp thông tin chương trình của 3 cơ quan báo chí.......... Bảng 2.11. Hạn chế, ưu điểm về hình thức thông tin hướng nghiệp trên Báo ............................................................................................................ Bảng 2.12. Công tác kết hợp thông tin hướng nghiệp với Hiệu trưởng, Trưởng phòng đào tạo các trường CĐ, ĐH........................................ Bảng 2.13. Công tác thông tin hướng nghiệp của báo chí với học sinh THPT ............................................................................................................ Bảng 2.14. Nội dung thông tin hướng nghiệp cho HS, THPT của báo chí........... viii Bảng 2.15. Kết quả khảo sát đánh giá về nhận thức vai trò của HĐGDHN.......... Bảng 2.16. Kết quả khảo sát đánh giá về phương pháp tổ chức hoạt động GDHN....68 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Cơ sở lý luận Văn kiện Đại hội X, XI của Đảng đã nhấn mạnh đến việc đổi mới hệ thống giáo dục - Đào tạo nhằm phát triển nhanh nguồn nhân lực chất lượng cao và nhanh chóng xây dựng cơ cấu nguồn nhân lực hợp lý về ngành nghề, trình độ đào tạo, dân tộc, vùng miền. Do vậy, coi trọng công tác hướng nghiệp và phân luồng học sinh trung học, chuẩn bị cho thanh thiếu niên đi vào lao động nghề nghiệp phù hợp với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong cả nước và từng địa phương là nhiệm vụ quan trọng trong thời kỳ công nghiệp hóa và hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế. Công tác hướng nghiệp phải bám sát xu thế chuyển dịch cơ cấu kinh tế và nhu cầu nguồn nhân lực của địa phương thì mới thực hiện được nhiệm vụ của GD trong phát triển nguồn nhân lực. Chỉ thị số 33/2003/CT - BGD&ĐT ngày 23/7/2003 về việc tăng cường GDHN cho học sinh phổ thông đã nêu rõ: “Giáo dục hướng nghiệp là một bộ phận của nội dung giáo dục phổ thông toàn diện đã được xác định trong Luật giáo dục. Chủ trương đổi mới chương trình GDPT hiện nay cũng nhấn mạnh đến yêu cầu tăng cường giáo dục hướng nghiệp nhằm góp phần tích cực và có hiệu quả vào phân luồng học sinh chuẩn bị cho học sinh đi vào cuộc sống lao động hoặc được tiếp tục đào tạo phù hợp với năng lực của bản thân và nhu cầu của xã hội.” Bước vào bậc học cuối cùng của nhà trường phổ thông, tuổi trẻ học đường thường có những hoài bão lớn lao gắn liền với cuộc sống tương lai của họ, không ít các em tự đặt cho mình những câu hỏi như: “Mình sẽ làm gì?”, “Mình chọn nghề g?”,”Nghề nào là hay nhất?” và cũng không ít em đã trăn trở, đắn đo, suy nghĩ, bởi có biết bao nghề đáng yêu, biết bao con đường 2 để đạt tới đích cuộc sống riêng. Tuy vậy, công tác hướng nghiệp hiện nay chưa được các cấp quản lý giáo dục và các trường học quan tâm đúng mức, còn có địa phương và trường học chưa thực hiện đầy đủ các nội dung giáo dục hướng nghiệp. Chất lượng hoạt động hướng nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu của học sinh và xã hội, học sinh phổ thông cuối các cấp học và bậc học chưa được chuẩn bị chu đáo để lựa chọn nghề nghiệp, lựa chọn ngành học phù hợp với bản thân và yêu cầu của xã hội. Để phát triển kinh tế- xã hội trong giai đoạn cách mạng mới, Đảng và Nhà nước ta đã chủ trương đẩy mạnh công tác hướng nghiệp, dạy nghề phổ thông cho học sinh, nhằm đào tạo thế hệ trẻ thành lớp người lao động mới có đủ phẩm chất, năng lực thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Do vậy, công tác hướng nghiệp trong trường phổ thông hiện nay có một ý nghĩa quan trọng. Và cũng vì thế việc nghiên cứu giải pháp nâng cao hiệu quả công tác hướng nghiệp trong trường phổ thông là rất cần thiết. 1.2. Lý do về mặt thực tiễn Hàng năm, sau Hội nghị tuyển sinh toàn quốc do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức là thời điểm học sinh lớp 12 bắt đầu làm hồ sơ dự thi CĐ, ĐH. Có một nghịch lý là điều đa số học sinh quan tâm khi làm hồ sơ dự thi vào các trường ĐH, CĐ không xuất phát từ năng lực, sở thích của mình mà lại là tỷ lệ chọi và điểm chuẩn của các trường dự thi. Bởi mục tiêu duy nhất của nhiều em là phải vào được một trường ĐH. Một số khác chọn ngành nghề dự thi theo mong muốn của cha, mẹ hoặc làm theo bạn bè. Sự lựa chọn ngành nghề của các em cũng bị ảnh hưởng về giá trị nghề. Nhiều em thích chọn những ngành nghề nghe tên rất kêu hoặc đang nóng, dễ kiếm ra nhiều tiền hơn là phải chọn ngành nghề xã hội đang cần... Tất cả những điều đó dẫn đến hệ luỵ là có rất nhiều sinh viên tốt nghiệp ra trường không tìm được việc làm vì ngành nghề các em tốt nghiệp 3 thừa quá nhiều và cũng có rất nhiều sinh viên ra trường phải học thêm nghề khác do phát hiện mình không phù hợp với chuyên môn đã học. Đó là chưa kể, tại một số trường đại học, số lượng sinh viên không hứng thú học ngành nghề đã chọn... Trong khi đó, nhiều ngành nghề xã hội rất “khát” nguồn nhân lực nhưng cung lại không đủ cầu. Những con số nêu trên không chỉ thể hiện sự lãng phí chất xám và tiền bạc rất lớn, mà còn cho thấy sự thiếu quan tâm của các cơ quan chức năng trước nhu cầu được tư vấn, định hướng nghề nghiệp trong tương lai của các bạn trẻ. Để giúp các em chọn được ngành nghề phù hợp với năng lực, sở thích và nhu cầu xã hội trước hết phải làm tốt công tác cung cấp thông tin cho các em. Nếu chỉ có cuốn “Những điều cần biết về công tác tuyển sinh” với những thông tin sơ lược về các trường đại học, về các ngành sẽ tuyển thì chưa đủ, các em cần được các cơ sở đào tạo giới thiệu chi tiết về từng khoa, từng ngành và mô tả công việc sẽ làm trong tương lai, thậm chí có thể nói rõ hơn về những ưu điểm, hạn chế của từng ngành học. Báo chí là một trong những kênh thông tin có vai trò rất quan trọng trong công tác hướng nghiệp, đa dạng với nhiều báo cùng tham gia. Hiện nay, một số tờ báo như Nghệ an, Đài PT-TH Nghệ An, Lao Động Nghệ An, Thanh Niên, Tuổi Trẻ, Tiền phong, Giáo dục ... tổ chức nhiều chuyên mục tạo thành kênh thông tin có vai trò rất quan trọng trong công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT, nhất là các thông tin về chỉ tiêu, điểm chuẩn, những đánh giá, phân tích xu hướng phát triển của các ngành nghề, thị trường lao động bước đầu giúp học sinh định hướng được nghề nghiệp cho mình. Các chương trình của các báo là cầu nối quan trọng hàng năm giúp thí sinh chọn trường thi, chọn nghề nghiệp phù hợp trong tương lai. Các chương trình này còn kết nối “3 nhà” (nhà trường - nhà báo - nhà doanh nghiệp), với phương châm: Nhà trường cung cấp thông tin liên quan đến chất lượng, quá trình đào tạo các ngành nghề; Nhà báo làm cầu nối nhà trường và doanh nghiệp, chuyển tải 4 thông tin đến với học sinh; Nhà doanh nghiệp cung cấp nhu cầu tuyển dụng và thông tin cho học sinh THPT biết được ngành nghề nào đang được xã hội cần trong nhiều năm tiếp theo... Tuy nhiên, mỗi báo một cách làm khác nhau, đội ngũ nhà báo đa phần kiêm nhiệm, không qua trường lớp đào tạo, nên công tác chuyên môn hướng nghiệp không được bài bản... Nhận thấy báo chí là cầu nối không thể thiếu trong quá trình định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT, tôi chọn đề tài: “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí ở Nghệ An” làm đề tài nghiên cứu của mình, nhằm mục đích đánh giá thực trạng thông tin về vấn đề hướng nghiệp của cơ quan báo chí cho học sinh. Từ đó đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả thông tin về vấn đề hướng nghiệp cho học sinh THPT trên báo chí Nghệ An hiện nay. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí ở Nghệ An. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu - Khách thể nghiên cứu: Vấn đề quản lý công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí. - Đối tượng nghiên cứu: Giải pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí ở Nghệ An. 4. Giả thuyết khoa học Nếu áp dụng đồng bộ hệ thống giải pháp do chúng tôi đề xuất sẽ nâng cao hiệu quả quản lý công tác hướng nghiệp của các cơ quan báo chí cho học sinh Trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh Nghệ An. 5 5. Nhiệm vụ nghiên cứu Làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản: nghề nghiệp, hướng nghiệp, chọn nghề, quản lý công tác định hướng nghề nghiệp của các cơ quan báo chí... Xây dựng cơ sở thực tiễn của đề tài: Đánh giá thực trạng thông tin về vấn đề hướng nghiệp cho học sinh THPT của cơ quan báo chí tại Nghệ An. Đề xuất giải pháp và kiến nghị có tính khả thi nhằm khắc phục những hạn chế về nội dung, hình thức thông tin, đồng thời nâng cao chất lượng và hiệu quả thông tin hướng nghiệp cho học sinh THPT trên báo và các chương trình hướng nghiệp của các báo trong giai đoạn hiện nay và những năm tiếp theo. 6. Giới hạn phạm vi đề tài nghiên cứu Chỉ giới hạn nghiên cứu hoạt động 3 cơ quan báo chí: Báo Nghệ An, Đài PT - TH Nghệ An và Báo Lao Động Nghệ An giai đoạn từ năm 2010 đến tháng 5 năm 2014. Khách thể điều tra: Các nhà báo viết mảng giáo dục hướng nghiệp cho học sinh THPT của 3 cơ quan báo chí: Báo Nghệ An, Đài PT - TH Nghệ An và Báo Lao Động Nghệ An. Các chuyên gia ở tỉnh Nghệ An (Phó hiệu trưởng hoặc Trưởng phòng đào tạo của khoảng 10 trường ĐH, CĐ). Sinh viên năm thứ nhất của khoảng 5 trường ĐH, 3 trường CĐ ở tỉnh Nghệ An để làm rõ việc chọn nghề mà cơ quan báo chí từng hướng nghiệp. Học sinh THPT năm học 2013 - 2014; Các nhà quản lý giáo dục, phụ huynh học sinh có con đang học THPT, ĐH, CĐ, DN trên địa bàn tỉnh Nghệ An. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu Nghiên cứu hệ thống cơ sở lý luận, các văn bản, các chỉ đạo của các ngành cấp trên, các tài liệu, các công trình nghiên cứu khoa học có liên quan. 6 - Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập Nhằm tranh thủ ý kiến đóng góp của các nhà chuyên môn về những vấn đề có liên quan đến đề tài nghiên cứu, từ đó đưa ra các nhận định độc lập để làm cơ sở lý luận cho đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra Đây là phương pháp chính được sử dụng trong đề tài với các phiếu điều tra bao gồm một hệ thống các câu hỏi. Mục đích làm cho đối tượng nghiên cứu bộc lộ rõ những mô hình, cách thức tư vấn hướng nghiệp của cơ quan báo chí; suy nghĩ, thái độ, hành động, thước đo giá trị của nghề và sự lựa chọn nghề của học sinh THPT. Từ đó, thu thập thông tin về thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến vấn đề nghiên cứu cũng như kiểm chứng khả thi, cấp thiết của các giải pháp đề xuất trong đề tài. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục Trên cơ sở các báo cáo tổng kết, bài học kinh nghiệm về công tác hướng nghiệp của các cơ quan báo chí vận dụng để giải quyết vấn đề cần nghiên cứu. - Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động Nghiên cứu các chuyên mục, chuyên đề, các sản phẩm trên mặt báo và các mô hình tư vấn hướng nghiệp của từng tờ báo trong phạm vi đề tài nhằm chỉ ra những nguyên tắc, phương pháp thông tin về vấn đề hướng nghiệp một cách hiệu quả nhất. - Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia Gặp gỡ các chuyên gia nhằm trao đổi, xin ý kiến góp ý về cơ sở lý luận của đề tài và kiểm chứng mức độ khả thi, cần thiết và phương hướng thực hiện các giải pháp được đề xuất trong đề tài. Tham khảo một số phát biểu, bài báo khoa học có liên quan của các chuyên gia. 7 - Phương pháp thống kê toán học Mục đích nhằm xử lý và kiểm tra số liệu đã thu thập, xác định mức độ tin cậy của việc điều tra nhằm rút ra kết luận khoa học của đề tài. 8. Đóng góp của đề tài 8.1. Về mặt lý luận Luận văn nhằm cung cấp thêm một số tri thức về giá trị và định hướng giá trị nghề nghiệp của học sinh THPT trong dự định chọn nghề và đưa ra một số biện pháp nhằm giúp học sinh THPT nâng cao nhận thức về nghề và giá trị nghề từ đó có những định hướng đúng đắn trong việc lựa chọn nghề nghiệp của bản thân thông qua cơ quan báo chí tại Nghệ An. 8.2. Về mặt thực tiễn Luận văn khẳng định trò của báo chí trong vấn đề hướng nghiệp. Bên cạnh đó, luận văn khảo sát có hệ thống các cách thức thông tin, phản ánh; cách thức tổ chức thông tin về vấn hướng nghiệp cho học sinh THPT. Đồng thời đưa ra những nguyên tắc, phương pháp thông tin về vấn đề hướng nghiệp một cách hiệu quả nhất. Qua đó, luận văn có thể sẽ trở thành tài liệu tham khảo cho các cơ quan báo chí, các phóng viên chuyên viết về vấn đề hướng nghiệp, các cán bộ giảng dạy hướng nghiệp và học sinh. 9. Cấu trúc luận văn Phần mở đầu Chương 1. Cơ sở lý luận về giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí. Chương 2. Cơ sở thực tiễn của giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí ở Nghệ An. Chương 3. Một số giải pháp cao hiệu quả quản lý công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí ở Nghệ An. Kết luận và kiến nghị Tài liệu tham khảo 8 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CÔNG TÁC HƯỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CỦA CÁC CƠ QUAN BÁO CHÍ 1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu Nghiên cứu về vấn đề hướng nghiệp cho học sinh THPT trên báo chí cho đến nay không còn là vấn đề mới trên thế giới, nhưng trong một thời điểm nó vẫn còn nguyên tính thời sự và trở thành một vấn đề luôn được quan tâm đối với hoạt động báo chí ở Việt Nam. Chính vì vậy, trong nhiều năm qua đã xuất hiện nhiều nghiên cứu liên quan về vấn đề này. Có thể điểm qua một số công trình như: Luận văn tốt nghiệp đại học của tác giả Phạm Đình Lân với nội dung: “Báo chí với vấn đề làm việc của thanh niên”. Luận văn thạc sĩ của tác giả Cấn Thị Hải Yến (2011) với nội dung “Báo chí với vấn đề hướng nghiệp cho học sinh - sinh viên hiện nay”. Luận văn thạc sĩ của tác giả Nguyễn Nam Cường (2012) với nội dung “Một số giải pháp quản lý công tác hướng nghiệp cho học sinh nông thôn tỉnh Đồng Tháp qua phương tiện truyền thông”[18], [33], [6]. Qua đó cho chúng ta nhận thấy đó là những thành quả của sự sáng tạo đáng trân trọng của nhiều tác giả nghiên cứu trong lĩnh vực này. Tuy phần lớn các công trình chỉ mới dừng lại ở mức độ nghiên cứu trong phạm vi nhỏ nên còn hạn chế về tính thực tiễn, ở phạm vi cá thể, chưa mang tính quy mô, tính hệ thống và tính quần chúng, chưa nêu được giải pháp làm sao để quản lý nâng cao chất lượng công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí. Nhưng các nghiên cứu đã giúp cho tác giả của luận văn này có được những tư duy cần thiết để thiết lập nên quan điểm khoa học của bản thân. Trên cơ sở tiếp thu những thành tựu của những người đi trước, đồng thời 9 bằng lý luận và thực hiện quá trình nghiên cứu trên khách thể mới và địa bàn nghiên cứu mới, tác giả đã mạnh dạn thực hiện đề tài: “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí ở Nghệ An”. Đề tài này sẽ đóng góp một phần làm cơ sở trong việc tìm giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác hướng nghiệp cho học sinh THPT của các cơ quan báo chí ở Nghệ An để giáo dục, giúp các em học sinh có nhận thức và thái độ đúng đắn về giá trị các nghề trong xã hội, trên cơ sở đó dẫn đến việc lựa chọn nghề một cách phù hợp với khả năng, năng lực, nguyện vọng, nhu cầu của bản thân và xã hội. Đồng thời đề xuất và kiến nghị có tính khả thi nhằm khắc phục những hạn chế về nội dung, hình thức thông tin, nâng cao chất lượng và hiệu quả thông tin hướng nghiệp cho học sinh THPT trên báo và các chương trình hướng nghiệp trên các báo trong giai đoạn hiện nay và những năm tiếp theo. 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài Trong một nghiên cứu “Phương tiện truyền thông giáo dục như một Dự án phát triển: Kết nối sở thích và giải phóng quản trị ở Ấn Độ” của Giáo sư, tiến sĩ Biswajit Das, Giám đốc Trung tâm Văn hóa, Truyền thông và Quản trị Jamia Millia Islamia Đại học Ấn Độ đăng trên cuốn “Lập bản đồ truyền thông Chính sách Giáo dục trong thế giới; Tầm nhìn, chương trình và thách thức” có nêu: Trong những năm gần đây sự bùng nổ của truyền thông xã hội Ấn Độ đã cho thấy xã hội chuyển từ phương tiện truyền thông khan hiếm sang phương tiện truyền thông phong phú. Chớp lấy cơ hội, từ tất cả những diễn biến này, các nhà hoạch định chính sách đã có chiến lược lâu dài cho việc phân bổ nguồn lực, chỉ tiêu phân phối ở các lĩnh vực. Do đó, việc cung cấp viện trợ nghe nhìn với phương pháp sư phạm hiện có trong trường phổ thông cũng nhận được ưu tiên. Xã hội Ấn Độ đã chứng kiến sự phổ biến rộng rãi, sự phát 10 triển của công nghệ truyền thông, báo chí đến mức mà họ đã trở nên phổ biến trong xã hội. Phương tiện truyền thông, báo chí giúp cho những người trẻ tiếp cận với thông tin đa chiều, từ đó lập kế hoạch cho tương lai của mình. Nó đã trở thành một phần của cuộc sống, định hướng giới trẻ kinh nghiệm hàng ngày và sự hiểu biết về thế giới xung quanh họ. Phương tiện truyền thông khác nhau như báo chí, truyền hình, phát thanh, Internet, công nghệ điện thoại di động và công nghệ thông tin khác chồng lên nhau và đóng góp chung cho sản xuất và lưu thông mở rộng của các văn bản, hình ảnh, âm thanh, đa phương tiện và tất cả các các sản phẩm khác [theo 35]. Giáo sư, tiến sĩ Biswajit Das dẫn chứng trong nghiên cứu của mình: Một số học giả như Masterman cảm thấy rằng phương tiện truyền thông báo chí, như là một phần tích hợp của các đối tượng là cách làm hiệu quả nhất để đảm bảo sự định hướng cho mọi học sinh hướng tới tương lai, góp phần ổn định xã hội trong việc phân phối lao động; Là một phần của một nền giáo dục cho trách nhiệm công dân mà mọi trẻ em đều có quyền thành lập công ty sau đó. Liên kết với phương tiện truyền thông để cải cách giáo dục và học tập đích thực có thể hỗ trợ để đạt được mục tiêu giáo dục đa văn hóa bằng cách phát triển các liên kết chặt chẽ giữa lớp học, gia đình, doanh nghiệp và cộng đồng thông qua cơ qua báo chí để làm công tác định hướng và hướng nghiệp [35]. Mặt khác cuốn Lập bản đồ truyền thông Chính sách Giáo dục trong thế giới: Tầm nhìn, chương trình và thách thức, bà Carolyn Jane Wilson (Quốc tịch Anh)- Chủ tịch Hiệp hội cho Media Literacy, Viện Nghiên cứu Giáo dục tại Đại học Toronto (Canada) đã trình bày một báo cáo và phân tích về giáo dục văn hóa phương tiện truyền thông ở Ontario (là một trong những tỉnh của Canada) [35]. Báo cáo cung cấp một cái nhìn tổng quan của chương trình giảng dạy cho phương tiện truyền thông biết chữ được ủy quyền của chính quyền