Tài liệu Một số giải pháp nâng cao giá trị khách hàng của vietnam airlines trong vận tải hàng hóa quốc tế qua cửa khẩu tân sơn nhất

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ Tp. HCM ---------------- NGUYEÃN QUOÁC THAØNH MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO GIAÙ TRÒ KHAÙCH HAØNG CUÛA VIETNAM AIRLINES TRONG VAÄN TAÛI HAØNG HOÙA QUOÁC TEÁ QUA CÖÛA KHAÅU TAÂN SÔN NHAÁT LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ TP. Hoà Chí Minh – Naêm 2010 BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ Tp. HCM ---------------- NGUYEÃN QUOÁC THAØNH MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP NAÂNG CAO GIAÙ TRÒ KHAÙCH HAØNG CUÛA VIETNAM AIRLINES TRONG VAÄN TAÛI HAØNG HOÙA QUOÁC TEÁ QUA CÖÛA KHAÅU TAÂN SÔN NHAÁT Chuyeân ngaønh : Quaûn trò kinh doanh Maõ so á: 60.34.05 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: TS. PHAÏM XUAÂN LAN TP. Hoà Chí Minh – Naêm 2010 PHAÀN MÔÛ ÑAÀU GIÔÙI THIEÄU NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU 1. Lyù do choïn ñeà taøi Trong bối cảnh chính saùch “môû cuûa baàu trôøi” ngaøy caøng môû roäng, VNA cuõng ñang ñöùng tröôùc nhöõng thaùch thöùc to lôùn do quaù trình hoäi nhaäp quoác teá mang laïi. Chính saùch naøy taïo thuaän lôïi cho caùc haõng haøng khoâng quoác teá thaâm nhaäp vaøo thò tröôøng vaän taûi haøng hoùa xuaát khaåu cuûa nöôùc ta. Chæ trong voøng 6 naêm töø naêm 2005 ñeán naêm 2010, soá löôïng haõng haøng khoâng coù maët taïi Vieät Nam ñaõ taêng töø 19 haõng leân 39 haõng, taïo aùp löïc caïnh tranh to lôùn ñoái vôùi VNA. Vì theá, naâng cao giaù trò khaùch haøng ñeå phaùt huy ñieåm maïnh, haïn cheá ñieåm yeáu, ñoàng thôøi taän duïng thôøi cô vaø vöôït leân thaùch thöùc laø yeâu caàu taát yeáu ñeå VNA coù theå toàn taïi vaø phaùt trieån. Töø nhöõng lyù do treân, taùc giaû thöïc hieän ñeà taøi: “ Moät soá soá giaûi phaùp naâng cao giaù trò khaùch haøng cuûa Vietnam Airlines trong vaän taûi haøng hoùa quoác teá qua cöûa khaåu Taân Sôn Nhaát” vôùi mong muoán goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån cuûa VNA trong thôøi gian tôùi. 2. Muïc ñích nghieân cöùu cuûa ñeà taøi Naâng cao giaù trò khaùch haøng vaø söï thoûa maõn cuûa khaùch haøng laø hai yeáu toá quan troïng, quyeát ñònh ñeán söï thaønh baïi cuûa coâng ty, ñaët bieät laø trong lónh vöïc vaän taûi haøng khoâng, nhaèm giuùp cho VNA coù ñöôïc cô sôû ñeå caûi tieùn, thoâng qua nghieân cöùu, keát quaû cho thaáy ñöôïc nhöõng maët maïnh, maët yeáu cuûa caùc yeáu toá taïo giaù trò khaùch haøng, hoaït ñoäng chuoãi giaù trò, ñoàng thôøi keát quaû nghieân cöùu cuõng chæ ra nhöõng yeáu keùm, nhöõng ñieåm maïnh trong nguoàn löïc cuûa coâng ty töø ñoù giuùp cho coâng ty coù theå phaùt huy ñieåm maïnh, haïn cheá ñieåm yeáu nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa coâng ty trong thôøi gian tôùi 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Caên cöù vaøo söï caàn thieát vaø muïc ñích nghieân cöùu, ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu veà caùc yeáu toá taïo ra giaù trò khaùch haøng nhaèm taïo söï thoûa maõn cuûa khaùch haøng ñeå naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa VNA trong thôøi gian tôùi, khaùch haøng cuûa VNA taäp trung chuû yeáu laø caùc coâng ty giao nhaän vaän taûi quoác teá Phaïm vi nghieân cöùu ñeà taøi chæ taäp trung vaøo lónh vöïc vaän chuyeån haøng hoùa baèng ñöôøn haøng khoâng vaø vieäc khaûo saùt taäp trung chuû yeáu vaøo caùc coâng ty giao nhaän vaän taûi quoác teá 4. Phöông phaùp nghieân cöùu Luaän vaên söû duïng caùc phöông phaùp nghieân cöùu cuûa khoa hoïc kinh teá nhö phöông phaùp nghieân cöùu ñònh tính vaø ñònh löôïng, luaän vaên coù söï keát hôïp giöõa nghieân cöùu lyù luaän vaø ñieàu tra thöïc teá thoâng qua phoûng vaán chuyeân gia vaø khaûo saùt khaùch haøng ñeå ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa VNA trong hoaït ñoäng vaän chuyeån haøng hoùa xuaát khaåu. Heä thoáng tieâu chí ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa VNA trong hoaït ñoäng vaän chuyeån haøng hoùa xuaát khaåu ñöôïc xaây döïng döïa treân phöông phaùp ñoái chieáu giöõa keát quaû khaûo saùt khaùch haøng vaø caùc yeáu toá nguoàn löïc cuûa VNA. Do haïn cheá veà trình ñoä vaø thôøi gian nghieân cöùu, Luaän vaên chaéc chaén coøn nhieàu thieáu soùt. Raát mong nhaän ñöôïc nhöõng yù kieán ñoùng goùp quyù baùu cuûa quyù Thaày Coâ, caùc chuyeân gia trong lónh vöïc haøng khoâng vaø caùc baïn ñeå Luaän vaên ñöôïc hoaøn thieän hôn. Xin chaân thaønh caùm ôn TS. Phạm Xuaân Lan ñaõ taän tình höôùng daãn taùc giaû thöïc hieän Luaän vaên naøy. Taùc giaû cuõng gôûi lôøi caûm ôn saâu saéc ñeán Quyù Thaày Coâ tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá TP. HCM, Ban Laõnh Ñaïo Toång Coâng ty Haøng Khoâng Vieät Nam, caùc chuyeân gia vaø caùc baïn ñoàng nghieäp ñaõ hoã trôï taùc giaû trong suoát quaù trình thöïc hieän Luaän vaên. Thaønh phoá Hoà Chí Minh, naêm 2011 MUÏC LUÏC CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ HAÕNG HAØNG KHOÂNG QUOÁC GIA VIEÄT NAM VAØ CAÙC VAÁN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU Giôùi thieäu chöông 1 Trang 1.1 Nhìn laïi tình hình hoaït ñoäng vaän taûi haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng treân theá giôùi vaø VieätNam…… ……………………………………………………..….…………….1 1.1.1 Hoaït ñoäng vaän taûi haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng treân theá giôùi……. …....…..1 1.1.2 Vaøi neùt veà vaän taûi haøng khoâng taïi Vieät Nam nhöõng naêm gaàn ñaây…….…..……..3 1.2 Toång quan veà haõng haøng khoâng quoác gia Vieät Nam ……….……….………...….4 1.2.1 Vaøi neùt veà Toång coâng ty haøng khoâng Vieät Nam…………………………..………4 1.2.2 Hoaït ñoäng vaän taûi haøng hoùa quoác teá cuûa Haõng haøng khoâng quoác gia Vieät Nam nhöõng naêm gaàn ñaây……………………………………………………………....……..….5 1.3 Caùc vaán ñeà nghieân cöùu cuûa luaän vaên………………………………..………..…….7 1.3.1 Muïc tieäu nghieân cöùu………………………………………………..………..……..7 1.3.2 Phöông phaùp nghieân cöùu……………………………………..…………...….…….8 1.3.3 Phaïm vi nghieân cöùu……………………………………………….…….….…..…..8 1.3.4 Nhöõng ñieåm haïn cheá cuûa ñeà taøi : ………………………………………………….8 Toång quaùt chöông 1 : CHÖÔNG 2: LYÙ THUYEÁT LÔÏI THEÁ CAÏNH TRANH VAØ CAÙC YEÁU TOÁ HÌNH THAØNH NEÂN LÔÏI THEÁ CAÏNH TRANH Giôùi thieäu chöông 2 2.1 Khaùi quaùt veà lôïi theá caïnh tranh vaø caùc chieán löôïc caïnh tranh ……………...………10 2.1.1 Khaùi quaùt veà nguoàn löïc, naêng löïc vaø lôïi theá caïnh tranh........................................10 2.1.1.1 Nguoàn löïc: …………………………………………….…………………………..10 2.1.1.2 Naêng löïc (Competency)…………………………………………….……….....…11 2.1.1.2.1 Naêng löïc tieàm taøng (tieàm löïc)………………………………….……...……...11 2.1.1.2.2 Naêng löïc coát loõi (Core competency)……………………………………...….11 2.1.1.2.3 Naêng löïc caïnh tranh………………………….………………….………….…13 2.1.2 Lôïi theá caïnh tranh vaø caùc chieán löôïc caïnh tranh cô baûn………………….…..13 2.1.2.1 Lôïi theá caïnh tranh (Competitive Advantage) ……………………………....…...13 2.1.2.2 Khaùi nieäm chieán löôïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp…………………….....…13 2.1.2.3 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán vieäc hình thaønh chieán löôïc caïnh tranh…………...14 2.1.2.4 Caùc chieán löôïc caïnh tranh cô baûn…………………………….…………….….15 2.1.2.4.1 Chieán löôïc khaùc bieät hoaù:.………………………………………….……….….15 2.1.2.4.2 Chieán löôïc chi phí thaáp:….…………………………………….………………..16 2.1.2.4.3 Chieán löôïc taäp trung vaøo troïng ñieåm: …………………………….……..…..…17 2.2 Giaù trò vaø söï thoûa maõn cuûa khaùch haøng ……………………….……………….17 2.2.1 Giaù trò daønh cho khaùch haøng ………………………………….………..…..…..17 2.2.2 Söï thoûa maõn cuûa khaùch haøng ……………………………………………….….18 2.3 Caùc phöông phaùp phaân tích ñeå xaùc ñònh lôïi theá caïnh tranh………………....…19 2.3.1 Moâ hình 5 taùc löïc caïnh tranh cuûa Porter …………………………………..……19 2.3.2 Nguy cô xaâm nhaäp cuûa caùc ñoái thuû caïnh tranh tieàm naêng…………….….…….20 2.3.3 Cöôøng ñoä caïnh tranh cuûa caùc ñoái thuû hieän taïi trong ngaønh……………….…….21 2.3.4 AÙp löïc töø caùc saûn phaåm thay theá ………..…………………………………..….21 2.3.5 AÙp löïc töø phía khaùch haøng…………….………………………………………….21 2.3.6 AÙp löïc cuûa ngöôøi cung öùng…………..……………………………………..……22 2.3.7 Chuoãi giaù trò cuûa Porter…………….…………………………..……………..….23 2.3.7.1 Chuoãi giaù trò :……………………….……………………………………….……23 2.3.7.2 Caùc hoaït ñoäng chuû yeáu……….……..…………………………..………..………24 2.3.7.3 Caùc hoaït ñoäng hoã trôï:………………….……………………………….…………25 2.4 Ñaàu tö xaây döïng vaø phaùt trieån lôïi theá caïnh tranh………………….…….……26 2.4.1. Caùch thöùc ñeå taïo ra lôïi theá caïnh tranh……………………………..……..….…28 2.4.2. Caùch thöùc ñeå duy trì, cuûng coá vaø xaây döïng naêng löïc caïnh tranh…..….….…...28 2.4.2.1 Taäp trung xaây döïng caùc khoái toång theå cuûa lôïi theá caïnh tranh…….………..….28 2.4.2.2 Xaùc ñònh caùc nguoàn löïc caàn xaây döïng vaø duy trì……………….…..….…..….30 2.4.2.2.1 Nhaän daïng caùc nguoàn löïc taïo ra giaù trò khaùch ……………….………….…….30 2.4.2.2.2 Xaùc ñònh nguoàn löïc hieám taïo ra gía trò khaùch haøng ………….………….……32 2.4.2.2.3 Ñaùnh giaù tính beàn vöõng cuûa nguoàn löïc taïo ra giaù trò khaùch haøng ñöôïc coi laø hieám ……………………………………………………………………….………………32 CHÖÔNG 3: ÑAÙNH GIAÙ NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA VNA TRONG HOAÏT ÑOÄNG VAÄN CHUYEÅN HAØNG HOÙA QUOÁC TEÁ 3.1 Ñaùnh giaù caùc yeáu toá taïo giaù trò khaùch haøng cuûa VNA……………….……..….……34 3.1.1 Phaân tích nhaân toá giaù trò saûn phaåm…………………………………..….…..….…..34 3.1.2 Phaân tích nhaân toá phí toån cuûa khaùch haøng………………………………...………..35 3.1.3 Phaân tích nhaân toá giaù trò hình aûnh……………………….……………………....….35 3.1.4 Phaân tích nhaân toá giaù trò veà nhaân söï ……………………………………..……..….35 3.1.5 Phaân tích nhaân toáù thôøi gian vaän chuyeån hôïp lyù…………………………….……....36 3.1.6 Nhaän xeùt veà caùc yeáu toá taïo giaù trò khaùch haøng cuûa VNA……………………….…36 3.2 Phaân tích vaø ñaùnh giaù nguoàn löïc cuûa VNA coù taùc duïng taïo ra giaù trò khaùch haøng ...36 3.2.1 Nghieân cöùu ñònh tính:…………………………..………………………………..….36 3.2.2 Keát quaû nghieân cöùu………………………………………..……………………..…37 3.2.2.1 Veà chuoãi hoaït ñoäng taïo giaù trò cuûa VNA………………………….…………..…37 3.2.2.1.1 Hoaït ñoäng baùn haøng vaø tieáp thò …………………………………………….….37 a) Khaû naêng tieáp caän thoâng tin cuûa khaùch haøng………………………………….....37 b) Trình ñoä nghieäp vuï vaø phong caùch phuïc vuï cuûa ñoäi nguõ nhaân vieân................….38 c) Hieäu quaû giaûi quyeát khieáu naïi ……………………………………………….…..39 d) Caùc hoaït ñoäng quaûng caùo, khuyeán maïi cuûa caùc haõng haøng khoâng….……..…....40 3.2.2.1.2 Keânh phaân phoái……………………………………………………………...….41 3.2.2.1.3 Cô sôû vaät chaát, kyõ thuaät…………………………………….……………..……42 3.2.2.1.4 Cô caáu toå chöùc, quaûn lyù………………………….……….…………….…....…44 a) Cô caáu toå chöùc………………………………………………………………..…..44 b) Nguoàn nhaân löïc…………………………………………………………..…....….44 3.2.2.1.5 Heä thoáng coâng ngheä………………………………………………….…...…..45 a) Khaâu ñaët giöõ choå ……………………………………………………….…...……45 b) Heä thoáng thoâng tin: ……………………………………………..…………...……45 3.2.2.1.6 Dòch vuï khaùch haøng………………………………..………………….……...45 3.2.2.1.7 Veà nguoàn löïc coù taùc duïng taïo ra giaù trò khaùch haøng…………….……….…….45 a) Nguoàn löïc höõu hình…………………………………………..…………...…….….45 b) Nguoàn löïc voâ hình ……………………………………….…………………….…..46 3.3 Nhaän xeùt………………………………….………………………………………..…..47 a) Nhöõng maët maïnh veà nguoàn löïc ……………………………..…………………….47 b) Nhöõng maët yeáu veà nguoàn löïc …………………………….…………..……….....48 Keát luaän chöông 3 : CHÖÔNG 4: NHÖÕNG KIEÁN NGHÒ NHAÈM NAÂNG CAO NAÊNG LÖÏC CAÏNH TRANH CUÛA VNA TRONG HOAÏT ÑOÄNG VAÄN CHUYEÅN HAØNG HOÙA QUOÁC TEÁ ……………………………………………………………………………………………..49 4.1 Quan ñieåm cuûa giaûi phaùp……………………..………………………..………….49 4.1.1 Quan ñieåm veà taàm quan troïng cuûa vieäc naâng cao naêng löïc caïnh tranh trong hoaït ñoäng vaän chuyeån haøng hoùa xuaát khaåu ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa VNA ……...….49 4.1.2 Quan ñieåm veà giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa VNA trong hoaït ñoäng vaän chuyeån haøng hoùa xuaát khaåu…………………………………………….……49 4.1.3 4.2 Muïc tieâu cuûa giaûi phaùp……………………………………………………….…..50 Caùc giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa VNA trong hoaït ñoäng vaän chuyeån haøng hoùa xuaát khaåu……………………………………………….………….50 4.2.1 Nhoùm giaûi phaùp phaùt trieån saûn phaåm dòch vuï…………………..………………..50 4.2.1.1 Khai thaùc maùy bay chôû haøng…….……………………….……..………………..50 4.2.1.2 Caûi tieán chaát löôïng dòch vuï…………………………..….………………...……..51 4.2.2 Nhoùm giaûi phaùp veà chính saùch giaù………………………..…………..…….……54 4.2.2.1 Giaù theo muïc tieâu……………………………………..……..………...………...54 4.2.2.2 Lieân keát vôùi caùc haõng haøng khoâng………………..…….………...……….…….55 4.2.2.3 Caûi caùch boä maùy toå chöùc………………………………..…………..………..…..55 4.2.3 Nhoùm giaûi phaùp veà keânh phaân phoái……………………....…………….…….…56 4.2.3.1 Phaân caáp khaùch haøng vaø quaûn trò moái quan heä khaùch haøng (CRM).……..…… 56 4.2.3.2 Phaùt trieån keânh phaân phoái qua maïng………………..………………………...…59 4.2.3.3 Naâng cao vai troø cuûa nhaân vieân ôû caùc vaên phoøng ñaïi dieän ……..…………..….60 4.2.3.4 Ñaåy maïnh hoaït ñoäng nhaäp khaåu taïo neân heä thoáng baùn toaøn maïng..………..….61 4.2.4 Nhoùm giaûi phaùp veà hoaït ñoäng baùn vaø tieáp thò……….……………………….….61 4.2.4.1 Giaûi phaùp phaùt trieån nguoàn nhaân löïc……………………………………….……61 4.2.4.2 Xaây döïng heä thoáng thoâng tin minh baïch, roõ raøng vaø caäp nhaät cho khaùch haøng..62 4.2.4.3 Xaây döïng quy trình chaêm soùc khaùch haøng…………………………………..…..62 4.2.4.4 Giaûi phaùp veà quaûng caùo…………………….…………….………………….…..63 4.2.4.5 Giaûi phaùp xaây döïng thöông hieäu ……………………….………………….….…63 4.3 Moät soá kieán nghò…………………………………….…………….………………64 Keát luaän chöông 4 DANH MUÏC BIEÅU BAÛNG STT Teân Baûng Trang Baûng 1.1 : 10 haõng haøng khoâng coù khoái löôïng vaän taûi haøng hoùa quoác teá 1 lôùn nhaát theá giôùi naêm 2008 Baûng 1.2: 10 saân bay coù khoái löôïng haøng hoùa vaän chuyeån lôùn nhaát theá 2 giôùi naêm 2008 3 Baûng 2.1 : Phaân loaïi caùc nguoàn löïc. 2 3 11 DANH MUÏC HÌNH VEÕ Hình 1 2 3 4 Teân hình veõ Hình 2.1: Caùc goác reã cuûa tính caïnh tranh (Naêng löïc coát loõi) Hình 2.2: Baùnh xe chieán löôïc caïnh tranh Hình 2.3 :Moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp Hình 2.4: Chieán löôïc caïnh tranh chung Trang 12 14 15 15 5 Hình 2.5: Moâ hình caùc yeáu toá taïo giaù trò khaùch haøng 18 6 Hình 2.6: Moâ hình naêm taùc löïc caïnh tranh cuûa Porter 20 7 Hình 2.7: Chuoãi giaù trò cuûa Porter vôùi chín loaïi hoaït ñoäng 24 8 Hình 2.8 :Vai troø cuûa nguoàn löïc & naêng löïc 27 9 Hình 2.9 : Caùc yeáu toá quyeát ñònh cuûa lôïi theá caïnh tranh 28 10 11 Hình 2.10 :Caùc lôïi theá caïnh tranh cuûa Porter Hình 2.11 :Xaây döïng caùc khoái toång theå cuûa lôïi theá caïnh tranh 29 30 12 Hình 2.12 :Söû duïng moâ hình chuoãi giaù trò ñeå nhaän daïng caùc nguoàn löïc tao ra giaù trò khaùch haøng 31 13 Hình 3.1 : Ñaùnh giaù veà heä thoáng thoâng tin cuûa VN, BR, CI, KE 37 Hình 3.2: Ñaùnh giaù veà kieán thöùc nghieäp vuï nhaân vieân cuûa VN, BR, CI, KE 15 16 Hình 3.3: Ñaùnh giaù veà hieäu quaû giaûi quyeát khieáu naïi cuûa VN, BR, CI, KE Hình 4.1: Moâ hình heä thoáng quaûn trò quan heä khaùch haøng DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT AUS Thò tröôøng Chaâu UÙc BR Eva Air CHN Thò tröôøng Trung Quoác CI China Airlines CV Cargo Lux CX Cathay Pacific ÑVS Ñoäng vaät soáng ÑVT Ñôn vò tính EUR Thò tröôøng Chaâu AÂu FDI (Foreign Direct Investment) Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi FTK (Freight Tonne Killometer) Taán/km chuyeân chôû GDP (Gross Domestics Product) Toång thu nhaäp quoác noäi GTC Giaù trò cao HKG Thò tröôøng Hong Kong IATA JAP (International Air Transport Association) Hieäp hoäi vaän taûi haøng khoâng quoác teá Thò tröôøng Nhaät Baûn JL Japan Airlines KE Korean Air 38 40 58 KOR Thò tröôøng Haøn Quoác LH Lufthansa MAL Thò tröôøng Malaysia NAM Thò tröôøng Myõ NH Nippon Airways OAL Other Airlines OTH Thò tröôøng Khaùc OZ Asiana Airlines QT Quoác teá SGN Saân bay ñi Taân Sôn Nhaát SIN Thò tröôøng Singapore SQ Singapore Airlines TCMN Thuû coâng myõ ngheä TCS (Tansonhat Cargo Services Co., Ltd) Coâng ty TNHH dòch vuï haøng hoùa saân bay Taân Sôn Nhaát TECS TG (Tansonnhat Express Cargo Service Co., Ltd) Coâng ty dòch vuï haøng hoùa phaùt chuyeån nhanh Taân Sôn Nhaát Thai Airways THA Thò tröôøng Thaùi Lan THS Thuûy haûi saûn TIAGS Xí nghieäp thöông maïi maët ñaát TSN Taân Sôn Nhaát TWN Thò tröôøng Ñaøi Loan VCN Vaän chuyeån nhanh VN VNA VNA (VNA Corporation) Toång coâng ty haøng khoâng Vieät Nam Vaên phoøng khu vöïc Mieàn Nam – VNA VPKV MN XK Xuaát khaåu XNK Xuaát nhaäp khaåu 1 CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ HAÕNG HAØNG KHOÂNG QUOÁC GIA VIEÄT NAM VAØ CAÙC VAÁN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU Giôùi thieäu chöông 1 Keát caáu chöông 1 goàm caùc phaàn chính nhö cung caáp thoâng tin ñaày ñuû veà tình hình hoaït ñoäng vaän taûi haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng treân theá giôùi vaø Vieât Nam trong nhöõng naêm qua, beân caïnh ñoù chöông naøy cuõng cho ngöôøi ñoïc caùch nhìn toång quaùt VNA veà cô caáu toå chöùc vaø hoaït ñoïng kinh doanh cuûa coâng ty 1.1 Nhìn laïi tình hình hoaït ñoäng vaän taûi haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng treân theá giôùi vaø Vieät Nam. 1.1.1 Hoaït ñoäng vaän taûi haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng treân theá giôùi Vaän taûi haøng hoùa haøng khoâng treân theá giôùi ñoùng vai troø quan troïng trong neàn kinh teá theá giôùi vaø ngaøy caøng giöõ vai troø quan troïng trong hoaït ñoäng kinh doanh xuaát nhaäp khaåu. Tuy nhieân, nhöõng naêm gaàn ñaây do söï thay ñoåi veà giaù nhieân lieäu vaø ñaëc bieät laø khuûng hoaûng kinh teá theá giôùi baét ñaàu töø cuoái naêm 2008 ñaõ laøm hoaït ñoäng vaän taûi haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng suùt giaûm nghieâm trong. Haøng loaït haõng haøng khoâng treân bôø vöïc phaù saûn, caùc haõng lieân tuïc huûy chuyeán giaûm lòch bay, caét giaûm nhaân vieân …. Tuy nhieân, caùc haõng haøng khoâng lôùn vaãn giöõ theá maïnh cuûa mình trong hoaït ñoäng vaän taûi haøng hoùa. Trong giai ñoaïn naøy, haõng haøng khoâng thöôøng xuyeân tuyeân boá gaàn phaù saûn vaø nhôø chính phuû can thieäp lieân tuïc laø laø Japan Airlines cuûa Nhaät Baûn, vaø haõng Northwest ñaõ baùn laïi cho Delta … 2 Baûng 1.1: 10 haõng haøng khoâng coù khoái löôïng vaän taûi haøng hoùa quoác teá lôùn nhaát theá giôùi naêm 2008 Xeáp haïng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Haõng haøng khoâng Khoái löôïng 2008 Tình traïng 6 thaùng ñaàu naêm 2009 (trieäu FTK) Fedex 15.122 Doanh soá giaûm 25% UPS Airlines 10.977 Doanh soá giaûm 17% Korean Air 8.890 Doanh soá giaûm 19% Cathay Pacific 8.245 Doanh soá giaûm 16% Lufthansa 8.206 Doanh soá giaûm 15% Singapore Airlines 7.486 Doanh soá giaûm 10% Emirates 6.013 Doanh soá taêng 14% Air France 5.384 Doanh soá giaûm 40% Cargolux 4.771 Doanh soá giaûm 20% China Airlines 4.670 Doanh soá giaûm 5% Nguoàn: International Air Transport Association (IATA) ( Freight tonne killometer: Taán /km chuyeân chôû ) Naêm 2009 caùc nhaø xuaát khaåu ñang caét giaûm chi phí vaän chuyeån toái ña baèng vieäc leân keá hoaïch saûn xuaát, gia coâng haøng hoùa ñuùng thôøi haïn hôn, vì vaäy, vieäc chuyeån hình thöùc vaän taûi töø vaän chuyeån baèng ñöôøng haøng khoâng sang baèng ñöôøng bieån hay keát hôïp ñoàng thôøi ñöôøng bieån vaø ñöôøng haøng khoâng cuõng thöôøng xuyeân ñöôïc thöïc hieän. Caùc haõng haøng khoâng phaûi lieân tuïc giaûm giaù baùn taûi vaø hôïp lyù hoùa maïng bay cuûa mình baèng vieäc caét giaûm maùy bay chôû haøng, lieân keát giaûm taûi cung öùng. Tuy nhieân böôùc sang naêm 2010, thò tröôøng vaän taûi haøng khoâng saùng suûa hôn nhieàu khi kinh teá theá giôùi phuïc hoài vaø taêng tröôûng. Haøng khoâng theá giôùi laïi böôùc vaøo chu kyø phaùt trieån cuûa mình. 3 Baûng 1.2: 10 saân bay coù khoái löôïng haøng hoùa vaän chuyeån lôùn nhaát theá giôùi naêm 2008 Thöù haïng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Saân bay Quoác gia Khoái löôïng (taán) Memphis TN (MEM) Hoa Kyø 3.695.438 Hongkong (HKG) Trung Quoác 3.660.901 Shanghai (PVG) Trung Quoác 2.602.916 Incheon (ICN) – Seoul Haøn Quoác 2.423.717 Anchorage (ANC) Hoa Kyø 2.339.831 Paris (CDG) Phaùp 2.280.050 Frankfurt (FRA) Ñöùc 2.111.031 Narita (NRT) – Tokyo Nhaät Baûn 2.100.448 Louiseville (SDF) Hoa Kyø 1.974.276 Singapore 1.883.894 Singapore (SIN) Nguoàn: Airport Council International, Airport Report 2009 Song song vôùi söï phaùt trieån cuûa hoaït ñoäng vaän taûi haøng khoâng treân theá giôùi nhaèm ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån cuûa thöông maïi quoác teá laø söï phaùt trieån cuûa caùc caûng haøng khoâng vaø heä thoáng kho baõi phuïc vuï vaän taûi haøng khoâng. Caùc caûng trung chuyeån quoác teá theo caùc truïc ñöôøng haøng khoâng phaùt trieån maïnh meõ maø phoå bieán nhaát laø saân bay Incheon, Taipei, Hongkong, Singapore, Narita. 1.1.2 Vaøi neùt veà vaän taûi haøng khoâng taïi Vieät Nam nhöõng naêm gaàn ñaây Quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá ñaõ vaø ñang taïo ra nhieàu cô hoäi giao thöông cho caùc nöôùc treân theá giôùi. Laø moät nöôùc ñang phaùt trieån vôùi toác ñoä taêng tröôûng kinh teá cao vaø töông ñoái oån ñònh, Vieät Nam ñang tích cöïc tham gia vaøo quaù trình hoäi nhaâp kinh teá theá giôùi. Caùc hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu, ñaàu tö, lieân doanh lieân keát giöõa Vieät Nam vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø treân theá giôùi khoâng ngöøng taêng tröôûng caû veà löôïng laãn veà chaát. Cuøng vôùi quaù trình naøy laø söï phaùt trieån nhanh choùng cuûa ngaønh haøng khoâng, moät trong nhöõng ngaønh kinh teá muõi nhoïn cuûa ñaát nöôùc. Beân caïnh nhu caàu ñi laïi ngaøy caøng taêng cuûa haønh khaùch trong vaø ngoaøi nöôùc, nhu caàu vaän chuyeån 4 haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng, ñaëc bieät laø vaän chuyeån haøng hoùa xuất khẩu, cuõng khoâng ngöøng taêng tröôûng. Sản lượng haøng hoùa xuaát khaåu vaän chuyeån baèêng ñöôøng haøng khoâng taêng trung bình khoaûng 10-15%/naêm trong nhöõng naêm 20052008, ñaëc bieät trong trong 6 thaùng ñaàu naêm 2010 saûn löôïng ñaït khoaûng 130% so vôùi naêm 2009 vaø döï baùo naêm 2010 saûn löôïng haøng xuaát khaåu baèng ñöôøng haøng khoâng qua cöûa khaåu Taân Sôn Nhaát seõ baèng 130-135% so vôùi naêm 2009. Ñieàu naøy chöùng toû thò tröôøng vaän taûi haøng hoùa xuaát khaåu baèng ñöôøng haøng khoâng cuûa Vieät Nam laø moät thò tröôøng raát tieàm naêng. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, saûn löôïng haøng taêng maïnh trong nhöõng naêm 2007 vaø 2008, tuy nhieân aûnh höôûng cuoäc khuûng hoaûng kinh teá naêm 2009 ñaõ aûnh höôûng naëng ñeán xuaát khaåu haøng hoùa, vaø naêm 2010 neàn kinh teá ñaõ phuïc hoài nhanh choùng, ñaåy maïnh haøng hoùa xuaát khaåu trong 8 thaùng ñaàu naêm 2010 ñaït baèng naêm 2009 1.2 Toång quan veà haõng haøng khoâng quoác gia Vieät Nam 1.2.1 Vaøi neùt veà Toång coâng ty haøng khoâng Vieät Nam Naêm 1976, Toång cuïc Haøng Khoâng daân duïng Vieät Nam ñöôïc hình thaønh nhaèm thöïc hieän caùc chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc vaø chöùc naêng kinh doanh vaän taûi haøng khoâng. Ngaøy 20/04/1993, Haõng Haøng khoâng quoác gia Vieät Nam thaønh laäp, tröïc thuoäc Cuïc HKDDVN. Ñeå taïo thuaän lôïi cho vieäc quaûn lyù vaø kinh doanh vaän taûi, ngaøy 27/05/1996, Toång coâng ty Haøng khoâng Vieät Nam (teân tieáng Anh laø VNA Corporation - Vietnam Airlines) ñöôïc ra ñôøi (laàn thöù 2) theo quyeát ñònh soá 328/TTG cuûa Thuû töôùng Chính phuû, ngaøy 1 thaùng 6 naêm 2010, tieáp theo yeâu caàu cuûa Thuû töôùng Chính phuû VNA Corporation chính thöùc ñoåi teân thaønh VNA Limited Company, vaø ñaây laø coâng ty traùch nhieäm höõu haïn 1 thaønh vieân, voán nhaø nöôùc, kinh doanh ñoäc laäp trong lónh vöïc vaän taûi haøng khoâng vaø ñang ngaøy caøng ñoåi môùi ñeå phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu cuûa quaù trình hoäi nhaäp quoác teá. 5 Hai lónh vöïc kinh doanh chính cuûa VNA laø vaän chuyeån haønh khaùch vaø vaän chuyeån haøng hoùa. Töø cuoái naêm 1994 ñeán nay, saûn löôïng vaän chuyeån haøng hoùa taêng nhanh vaø ñoùng goùp tích cöïc cho doanh thu cuûa Vietnam Airlines. Tröôùc thöïc teá ñoù, ngaøy 13/12/1994, Toång giaùm ñoác ñaõ kyù quyeát ñònh thaønh laäp Ban keá hoaïch vaø tieáp thò haøng hoùa. Ñieàu naøy cho thaáy söï ñaàu tö caàn thieát vaø kòp thôøi cuûa VNA ñoái vôùi hoaït ñoäng vaän chuyeån haøng hoùa. Tính ñeán thaùng 6/2010, ñoäi taøu bay cuûa VNA goàm 66 chieác, ñang ñaët haøng khoaûng 70 chieác, trong ñoù ñaët treân 10 chieác Boeing 787, khoaûng 10 chieác Airbus A350 phuïc vuï cho ñöôøng daøi, treân 20 chieác Airbus A321 phuïc vuï cho tuyeán ngaén nhö noäi ñòa hoaëc caùc ñieåm chaâu AÙ, thay môùi treân 10 chieác ATR–72. Vôùi tuoåi thoï trung bình laø 5 naêm, ñoäi taøu bay cuûa VNA ñöôïc ñaùnh giaù laø töông ñoái hieän ñaïi so vôùi caùc haõng haøng khoâng khaùc hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Maïng ñöôøng bay cuûa VNA tôùi caùc nöôùc töông ñoái roäng, vôùi 42 ñieåm bay quoác teá tröïc tieáp ñeán Chaâu AÙ, Chaâu AÂu vaø UÙc. Maïng ñöôøng bay noäi ñòa ñöôïc toå chöùc theo moâ hình truïc – nan, trong ñoù Haø Noäi – Ñaø Naüng – thaønh phoá Hoà Chí Minh laø ba truïc bay chính. Trong caùc tuyeán bay thaúng quoác teá, VNA ñaëc bieät coù lôïi theá treân tuyeán bay ñeán Frankfurt (Ñöùc), Moscow (Nga), Melbourne, Sydney (UÙc), Osaka (Nhaät Baûn) do laø haõng duy nhaát töø Vieät Nam bay tröïc tieáp ñeán nhöõng ñieåm naøy, ñoàng thôøi coù theå vaän chuyeån haøng hoùa tôùi caùc nöôùc treân theá giôùi thoâng qua hoaït ñoäng lieân keát, trao ñoåi taûi vôùi caùc haõng haøng khoâng lôùn khaùc treân theá giôùi. 1.2.2 Hoaït ñoäng vaän taûi haøng hoùa quoác teá cuûa Haõng haøng khoâng quoác gia Vieät Nam nhöõng naêm gaàn ñaây Kinh doanh vaän taûi haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng ñöôïc xem laø moät trong nhöõng ngaønh kinh doanh môùi ôû Vieät Nam. Trong thôøi kyø bao caáp, hoaït ñoäng kinh doanh vaän taûi haøng khoâng chæ do duy nhaát Haøng khoâng Vieät Nam ñaûm nhaän. 6 Vaán ñeà naêng löïc caïnh tranh cuûa Haõng vaøo thôøi ñieåm naøy chöa ñöôïc chuù troïng vaø hoaït ñoäng kinh doanh vaän taûi haøng hoùa cuõng chöa ñöôïc quan taâm nhieàu. Vaøo cuoái nhöõng naêm 80 cuûa theá kyû 20, ôû Vieät Nam baét ñaàu xuaát hieän hai haõng haøng khoâng quoác teá laø Air France vaø Thai Airways. Hai haõng naøy cuõng taäp trung vaøo vieäc vaän chuyeån haønh khaùch töø Vieät Nam ñi Chaâu AÂu, Myõ vaø ngöôïc laïi. Thò tröôøng vaän taûi haøng hoùa quoác teá giai ñoaïn naøy gaàn nhö boû ngoõ. Ñieàu naøy ñöôïc giaûi thích laø do kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu cuûa Vieät Nam trong giai ñoaïn naøy coøn raát nhoû, do ñoù nhu caàu vaän chuyeån haøng hoùa baèng ñöôøng haøng khoâng vaãn coøn raát haïn cheá. Naêm 1995, VNA lieân doanh vôùi Korean Air (KE) khai thaùc maùy bay chôû haøng ñaàu tieân töø thaønh phoá Hoà Chí Minh ñi Incheon (Haøn Quoác) ñeå noái tieáp ñi Chaâu AÂu vaø Baéc Myõ. Ñaây ñöôïc xem laø moác quan troïng cho söï phaùt trieån cuûa ngaønh kinh doanh vaän taûi haøng hoùa haøng khoâng quoác teá taïi Vieät Nam. Ñaây cuõng laø thôøi ñieåm caùc coâng ty giao nhaän haøng khoâng raàm roä ra ñôøi, cho thaáy tieàm naêng phaùt trieån maïnh meõ cuõng nhö möùc ñoä caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét trong lónh vöïc kinh doanh naøy. Trong giai ñoaïn 2001 – 2006, thò tröôøng vaän taûi haøng hoùa haøng khoâng taïi Vieät Nam taêng maïnh, toác ñoä taêng trung bình haøng naêm öôùc ñaït 15-16%. Trong giai ñoaïn 2007, 2008 toác ñoä taêng tröôûng ñaït 10-15%, nhöng sang naêm 2009 chæ ñaït baèng 90% so vôùi naêm 2008, trong 6 thaùng ñaàu naêm 2010 saûn löôïng haøng xuaát cuûa VNA qua cöûa khaåu Taân Sôn Nhaát ñaõ gaàn baèng 80% saûn löôïng caû naêm 2009, tuy nhieân ñaây laø giai ñoaïn caùc haõng haøng khoâng caét giaûm haøng loaït caùc chuyeán taûi chuyeân chôû haøng hoùa do aûnh höôûng khuûng khoaûng kinh teá, neân caùc haõng ñang caân nhaéc raát kyõ vieäc khoâi phuïc laïi lòch bay taêng caùc chuyeán bay taûi naøy, sang thaùng 7 naêm 2010 vieäc caùc haõng taêng theâm taàn suaát bay cuûa caùc maùy bay taûi chuyeân chôû haøng hoùa, vaø caùc chuyeán bay haønh khaùch nhöng khaû naêng vaän chuyeån haøng hoùa töông ñoái lôùn nhö haõng All Nippon Airway, Japan Airlines taêng 7 2-3 chuyeán/tuaàn, China Airlines taêng khai thaùc maùy bay taûi töø 3 chuyeán leân 5 chuyeán/ tuaàn, caùc haõng khaùc cuõng ñang thaâm nhaäp thò tröôøng Vieät Nam nhö Turkish Airlines hay söï saùt nhaäp cuûa Delta vaø Norhwest vaø khai tröông vaên phoøng vaøo ngaøy 10 thaùng 4 naêm 2010 ñaõ cho thaáy vieäc caïnh tranh ñang baét ñaàu noùng leân, beân caïnh ñoù caïnh tranh maïnh veà giaù caû, dòch vuï ñaõ laøm cho thò phaàn vaø doanh soá VNA suït giaûm maïnh trong caùc thaùng cuoái quyù III naêm 2010 duø löôïng haøng treân toång thò tröôøng vaãn oån ñònh, tröôùc tình hình ñoù neáu nhö VNA khoâng coù bieän phaùp ñeå duy trì vaø phaùt trieån khaùch haøng cuõng nhö nguoàn haøng thì khaùch haøng seõ söû duïng dòch vuï haõng khaùc laø ñieàu taát yeáu. Tröôùc heát, nhöõng maët haïn cheá cuûa dòch vuï vaän chuyeån haøng hoùa cuûa VNA laø taûi cung öùng cho thò tröôøng Myõ vaø Chaâu Aâu coøn ít vaø ñaây laø 2 thò tröôøng chuû löïc, giaù caû coøn cao vaø thieáu linh ñoäng, chaát löôïng dòch vuï vaø dòch vuï sau baùn haøng coøn chöa ñaït yeâu caàu… Töø nhöõng lyù do treân, taùc giaû thöïc hieän ñeà taøi: “Moät soá bieän phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa VNA trong hoaït ñoäng vaän chuyeån haøng hoùa xuaát khaåu qua cöûa khaåu Taân Sôn Nhaát” vôùi mong muoán goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån cuûa VNA trong thôøi gian tôùi. 1.3 Caùc vaán ñeà nghieân cöùu cuûa luaän vaên 1.3.1 Muïc tieâu nghieân cöùu Vaän duïng caùc lyù luaän veà caïnh tranh, lôïi theá caïnh tranh vaø naêng löïc caïnh tranh vaøo hoaït ñoäng vaän chuyeån haøng hoùa xuaát khaåu cuûa Vietnam Airlines, chæ ra caùc yeáu toá hình thaønh lôïi theá caïnh tranh trong lónh vöïc vaän chuyeån haøng hoùa xuaát khaåu cuûa Vietnam Airlines Ñaùnh giaù ñieåm maïnh, ñieåm yeáu veà nguoàn löïc cuûa VNA trong vieäc caïnh tranh chuyeân chôû haøng hoùa xuaát khaåu qua cöûa khaåu Taân Sôn Nhaát, phaân tích giaù trò daønh cho khaùch haøng vaø söï thoûa maõn cuûa khaùch haøng 8 Thoâng qua vieäc phaân tích nhöõng ñieåm maïnh, ñieåm yeáu cuõng nhö cô hoäi vaø thaùch thöùc ñoái vôùi VNA trong hoaït ñoäng vaän chuyeån haøng hoùa xuaát khaåu, ñeà taøi ñöa ra nhöõng nhoùm giaûi phaùp nhaèm naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa VNA trong hoaït ñoäng vaän chuyeån haøng hoùa xuaát khaåu, töø ñoù VNA coù theå duy trì vaø phaùt trieån hoaït ñoäng naøy moät caùch coù hieäu quaû. 1.3.2 Phương pháp nghiên cứu Ñeà taøi söû duïng phöông phaùp nghieân cöùu ñònh tính vaø ñònh löôïng, coù söï keát hôïp giöõa nghieân cöùu lyù luaän vaø ñieàu tra thöïc teá thoâng qua phoûng vaán chuyeân gia vaø khaûo saùt khaùch haøng ñeå ñaùnh giaù naêng löïc caïnh tranh cuûa VNA cuõng nhö möùc ñoä haøi loøng cuûa khaùch haøng trong hoaït ñoäng vaän chuyeån haøng hoùa xuaát khaåu, nhaèm: - Khaùm phaù cô sôû lyù thuyeát lieân quan - Khaùm phaù caùc yeáu toá taïo neân giaù trò khaùch haøng ( ñieàu gì khieán khaùch haøng gaén boù vôùi Vietnam Airlines) - Khaùm phaù caùc yeáu toá nguoàn löïc taïo neân lôïi theá caïnh tranh. 1.3.3 Phạm vi nghieân cöùu Phaïm vi nghieân cöùu: ñeà taøi chæ taäp trung nghieân cöùu saâu veà lónh vöïc vaän chuyeån haøng hoùa xuaát khaåu cuûa VNA töø Vieät Nam ñi quoác teá qua cöûa khaåu saân bay Taân Sôn Nhaát chuû yeáu giai ñoaïn naêm 2005 ñeán naêm 2010 vaø caùc giaûi phaùp naâng cao naêng löïc caïnh tranh cuûa VNA trong lónh vöïc naøy. 1.3.4 Nhöõng ñieåm haïn cheá cuûa ñeà taøi: Vì thôøi gian vaø nguoàn löïc haïn cheá, taùc giaû thöïc hieän nghieân cöùu naøy chaáp nhaän caùc haïn cheá sau: - Ñeà taøi döïa vaøo phöông phaùp nghieân cöùu ñònh tính laø chuû yeáu, coù tính chuû quan khaù cao