Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi Nãi §Çu.
Trong chiÕn l-îc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n-íc ®Õn n¨m 2000
vµ giai ®o¹n tiÕp theo, nhiÖm vô t¹o vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ nh»m
phôc vô tèt nhÊt cho c«ng cuéc CNH, H§H ®Êt n-íc lµ mét trong nh÷ng
nhiÖm vô hµng ®Çu ®-îc chÝnh phñ ®Æc biÖt quan t©m, trong ®ã cã thÓ nãi
vai trß cña ngµnh ng©n hµng lµ quan träng nhÊt. Mµ vèn l¹i lµ mét nguån lùc
quý vµ khan hiÕm, cho nªn sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn lµ môc tiªu cña
bÊt kú nhµ qu¶n lý nµo, ®Æc biÖt c¸c nhµ qu¶n lý trong lÜnh vùc ng©n hµng v×
nã liªn quan ®Õn sù tån hay b¹i cña ®¬n vÞ ®ã.
Ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng quan träng nhÊt trong c¸c ho¹t ®éng cña
Ng©n hµng th-¬ng m¹i. Trong thêi gian qua cã mét sè Ng©n hµng th-¬ng
m¹i ®· bÞ ®æ vì mµ nguyªn nh©n s©u xa do ho¹t ®éng tÝn dông mang l¹i. Rñi
ro lu«n lu«n tiÒm Èn trong ho¹t ®éng tÝn dông, nh÷ng tæn thÊt do ho¹t ®éng
nµy mang l¹i th-êng rÊt lín: lµm thÊt tho¸t vèn cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i,
møc ®é lín h¬n cã thÓ lµm cho Ng©n hµng th-¬ng m¹i bÞ mÊt kh¶ n¨ng
thanh to¸n vµ dÉn tíi ph¸ s¶n. ChÝnh v× vËy hiÖu qu¶ chÊt l-îng tÝn dông
lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i.
Lµ mét chi nh¸nh Ng©n hµng th-¬ng m¹i QD, NHCT Hai Bµ Tr-ng trong
thêi gian qua ®· cã nhiÒu nç lùc trong viÖc më réng ho¹t ®éng tÝn dông nãi
chung vµ tÝn dông trung dµi h¹n nãi riªng nh»m mét mÆt b¶o ®¶m lîi nhuËn
cho chÝnh m×nh, mÆt kh¸c gióp c¸c doanh nghiÖp gi¶i quyÕt khã kh¨n vÒ
vèn, qua ®ã gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu chung cña nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn
còng ph¶i nh×n nhËn kh¸ch quan r»ng nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®-îc tõ ho¹t
®éng tÝn dông cu¶ Ng©n hµng C«ng Th-¬ng Hai Bµ Tr-ng kh«ng ph¶i lµ
nhá, song hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng tÝn dông nãi chung vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng
tÝn dông trung dµi h¹n cÇn ph¶i ®-îc tõng b-íc n©ng dÇn lªn ®Ó gãp phÇn
cho Ng©n hµng C«ng Th-¬ng Hai Bµ Tr-ng ngµy cµng ph¸t triÓn.
§ã chÝnh l¯ lý do thóc ®Èy em chän ®Ò t¯i: “Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao
chÊt l-îng tÝn dông trung dµi h¹n t¹i Ng©n hµng C«ng Th-¬ng Hai Bµ
Tr-ng”.
Ngoµi phÇn lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn luËn v¨n gåm 3 ch-¬ng:
Ch-¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng
th-¬ng m¹i.
Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông trung dµi h¹n t¹i Ng©n hµng
C«ng th-¬ng Hai Bµ Tr-ng.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông
trung dµi h¹n t¹i Ng©n hµng C«ng Th-¬ng Hai Bµ Tr-ng.
Do kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm thùc tÕ cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn nh÷ng khÝa
c¹nh ®Ò cËp trong luËn v¨n nµy khã tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Víi tinh thÇn
thùc sù cÇu thÞ, em mong r»ng sÏ nhËn ®-îc nh÷ng chØ b¶o, gãp ý bæ Ých tõ
thÇy c« gi¸o, c¸c anh chÞ c« chó c¸n bé ng©n hµng ®Ó cã thÓ bæ xung, hoµn
thiÖn thªm kiÕn thøc cu¶ m×nh.
Cuèi cïng em xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi thÇy gi¸o, ng-êi ®· trùc
tiÕp h-íng dÉn em trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn v¨n.
Em còng xin c¶m ¬n sù gióp ®ì quý b¸u cña c¸c c« chó, anh chÞ phßng
kinh doanh Ng©n hµng C«ng Th-¬ng Hai Bµ Tr-ng.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng i:
Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ ho¹t ®éng tÝn DônG
cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i.
1.1.Ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ ho¹t ®éng cña ng©n
hµng th-¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng.
1.1.1.Kh¸i niÖm vµ chøc n¨ng cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i.
Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn c¸c ho¹t
®éng kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng víi néi dung th-êng xuyªn lµ
nhËn tiÒn göi, sö dông sè tiÒn nµy ®Ó cÊp tÝn dông, cung øng c¸c dÞch vô
thanh to¸n vµ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kh¸c cã liªn quan.
Nh- vËy, Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng v× môc
tiªu lîi nhuËn, kh¸c víi c¸c tæ chøc kinh doanh kh¸c (còng ho¹t ®éng v× môc
tiªu lîi nhuËn) ë chç ®èi t-îng kinh doanh lµ tiÒn tÖ, trong ®ã ho¹t ®éng chñ
yÕu lµ huy ®éng tiÒn göi trong d©n c- vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ ®Ó cho vay.
Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ mét trung gian tµi chÝnh, lµ cÇu nèi gi÷a nh÷ng
ng-êi thõa vèn vµ nh÷ng ng-êi thiÕu vèn. Cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ
cña khoa häc kü thuËt, nhu cÇu thÞ tr-êng ngµy cµng ®a d¹ng vµ phong phó,
®Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr-êng th× ph¶i më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh. Nh-ng hiÖn nay hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu
trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn, trong khi ®ã mét bé phËn nguån vèn ®¸ng kÓ
®ang “nh¯n rçi” trong mäi tÇng lãp d©n c x± héi. Ng©n h¯ng th¬ng m³i ®±
®ãng vai trß trung gian tµi chÝnh ®iÒu hoµ ®-îc l-îng vèn thõa thiÕu trªn thÞ
tr-êng.
Ng©n hµng th-¬ng m¹i huy ®éng tiÒn göi trong c¸c tÇng líp d©n c- trong
x· héi vµ tr¶ cho hä mét møc l·i xuÊt tïy theo thêi h¹n göi tiÒn, qui m« tiÒn
göi vµ lo¹i tiÒn göi. Ng©n hµng th-¬ng m¹i sö dông vèn cho vay, tµi trî cho
c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ thu mét møc l·i xuÊt cho vay nhÊt
®Þnh ®ñ ®Ó bï ®¾p chi phÝ tr¶ l·i, chi phÝ ho¹t ®éng vµ cã l·i.
§Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng cho vay, t¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi, Ng©n hµng
th-¬ng m¹i ph¶i më réng viÖc huy ®éng vèn d-íi nh÷ng h×nh thøc kh¸c
nhau nh- ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, kú phiÕu, chøng chØ tiÒn göi, ®a d¹ng ho¸ c¸c
lo¹i h×nh kú h¹n, ®-a ra møc l·i xuÊt c¹nh tranh.... Bªn c¹nh ®ã ng©n hµng
ph¶i cã biÖn ph¸p qu¶n lý vµ sö dông nguån vèn ®ã hîp lý ®Ó ®ñ bï ®¾p chi
phÝ vµ cã l·i.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ngoµi ra, Ng©n hµng th-¬ng m¹i cßn thùc hiÖn mét lo¹t ho¹t ®éng kh¸c
nh-: kinh doanh ngo¹i hèi, tham gia thÞ tr-êng chøng kho¸n, gãp vèn mua
cæ phÇn, ®Çu t- mua tr¸i phiÕu, kú phiÕu vµ c¸c chøng tõ cã gi¸ kh¸c, cung
cÊp dÞch vô t- vÊn, dÞch vô quü kÐt, dÞch vô thanh to¸n....
1.1.2.Ho¹t ®éng chñ yÕu cña mét NHTM:
a.T¹o lËp vèn.
Muèn thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh th× tr-íc tiªn c¸c
ng©n hµng ph¶i cã vèn. Nguån vèn cña ng©n hµng rÊt ®a d¹ng vµ phong phó,
cã thÓ kÓ ra mét sè nguån nh- sau:
*Nguån tiÒn göi:Bao gåm tiÒn göi thanh to¸n vµ tiÒn göi tiÕt kiÖm.TiÒn
göi tiÕt kiÖm l¹i ®-îc chia thanh tiÒn göi cã kú h¹n vµ tiÒn göi kh«ng kú h¹n.
§©y lµ nguån vèn chñ yÕu cña mét ng©n hµng theo ®óng nghÜa cña nã.
Trong c¸c lo¹i tiÒn göi th× tiÒn göi thanh to¸n lµ nguån vèn cã chi phÝ thÊp
h¬n c¶. TiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n cµng dµi th× chi phÝ cµng cao, tuy nhiªn
®©y lµ nguån vèn æn ®Þnh cÇn thiÕt ®Ó ng©n hµng cã thÓ cho vay dµi h¹n.
*Nguån vèn ®i vay: Cã ng-êi cho r»ng ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ mét tæ
chøc”®i vay ®Ó cho vay”, ®iÒu n¯y râ r¯ng kh«ng ph°n ²nh chÝnh x²c nguån
gèc sù ra ®êi còng nh- b¶n chÊt ho¹t ®éng cña NHTM.Ng©n hµng chØ ®i vay
khi cã nh÷ng t×nh huèng ph¸t sinh ®Æc biÖt nh- ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh
kho¶n, tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc theo quy ®Þnh, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tÝn dông. Tuy
nhiªn, kh«ng thÓ phñ nhËn ®©y lµ nguån vèn quan träng cña ng©n hµng.Tuú
vµo tõng tr-êng hîp cô thÓ mµ NHTM cã thÓ vay NHT¦,vay cña c¸c tæ chøc
tÝn dông trong vµ ngoµi n-íc hay vay cña d©n c-, cña c¸c tæ chøc kinh tÕ
th«ng qua viÖc ph¸t hµnh kú phiÕu, tr¸i phiÕu.
*Vèn tù cã vµ qòy cña ng©n hµng: ChiÕm tû träng nhá trong tæng nguån
vèn, song ®©y l¹i lµ bé phËn hÕt søc quan träng. Nã lµ c¬ së ®Ó khëi ®éng
c¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng, ®ång thêi lµ tÊm ®Öm gi¶m sãc gióp ng©n
hµng tr¸nh khái nguy cá khñng ho¶ng, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n.
*Ngoµi ra c¸c NHTM cßn cã thÓ tËn dông c¸c nguån vèn kh¸c nh-:
nguån vèn uû th¸c cña c¸c TCTD lín, c¸c TCTD n-íc ngoµi, nguån vèn
ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thanh to¸n gi÷a c¸c ng©n hµng. Tuy nhiªn c¸c
nguån vèn nµy th-êng kh«ng æn ®Þnh vµ kh«ng ph¶i ng©n hµng nµo còng cã
®iÒu kiÖn sö dông.
b.Ho¹t ®éng sö dông vèn
Trªn c¬ së nguån vèn cña m×nh, c¸c ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh c¸c ho¹t
®éng sö dông vèn ®Ó t×m kiÕm lîi nhuËn. C¸c ho¹t ®éng sö dông vèn chñ
yÕu bao gåm: ho¹t ®éng ng©n quü, ho¹t ®éng ®Çu t-, ho¹t ®éng cho vay.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
* Ho¹t ®éng ng©n quü:
Còng nh- bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo kh¸c, kh¶ n¨ng thanh to¸n th-êng
xuyªn lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt, quyÕt ®Þnh sù tån hay b¹i
cña mét ng©n hµng. Kh¶ n¨ng thanh to¸n th-êng xuyªn cña mét ng©n hµng
®-îc ®¶m b¶o bëi c¸c tµi s¶n cã tÝnh láng rÊt cao nh-: tiÒn mÆt t¹i kÐt cña
ng©n hµng, tiÒn göi t¹i NHT¦ vµ c¸c NHTM kh¸c,tiÒn ®ang trong qu¸ tr×nh
thu.Sè l-îng c¸c tµi s¶n nµy cµng nhiÒu th× kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng©n
hµng cµng ®-îc ®¶m b¶o. Tuy nhiªn ®©y còng lµ tµi s¶n kh«ng sinh lêi hoÆc
sinh lêi thÊp nhÊt trong c¸c tµi s¶n cña ng©n hµng th-¬ng m¹i, viÖc gi÷ nhiÒu
tµi s¶n nµy sÏ ¶nh h-ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng.ChÝnh v×
vËy mµ c¸c ng©n hµng cÇn ph¶i tÝnh to¸n ®Ó duy tr× c¸c tµi s¶n nµy ë møc
hîp lý sao cho võa ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n ®Ó duy tr× c¸c tµi s¶n nµy ë
møc hîp lý sao cho võa ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n th-êng xuyªn, võa ®¹t
®-îc møc lîi nhuËn hîp lý. C«ng viÖc ®ã ®-îc gäi lµ ho¹t ®éng ng©n quü.
*Ho¹t ®éng cho vay:
Ng-îc l¹i víi ho¹t ®éng ng©n quü, lµ ho¹t ®éng mang l¹i Ýt thu nhËp nhÊt
cho ng©n hµng, ho¹t ®éng cho vay l¹i lµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ th-êng xuyªn
nhÊt, mang l¹i lîi nhuËn lín nhÊt cho ng©n hµng. Thùc chÊt ho¹t ®éng cho
vay lµ viÖc thiÕt lËp c¸c quan hÖ tÝn dông gi÷a ng©n hµng víi kh¸ch hµng,
chóng ®em l¹i cho ng©n hµng nh÷ng kho¶n thu nhËp lín tõ l·i tiÒn vay, song
còng ®Æt ng©n hµng tr-íc nh÷ng nguy c¬ rñi ro cao nhÊt. ChÝnh v× vËy mµ
viÖc qu¶n lý c¸c kho¶n môc cho vay lu«n ®-îc c¸c ng©n hµng ®Æc biÖt chó ý
*Ho¹t ®éng ®Çu t-:
C¸c NHTM thùc hiÖn ho¹t ®éng ®Çu t- b»ng c¸ch tiÕn hµnh mua b¸n c¸c
chøng kho¸n trªn thÞ tr-êng ®Ó t×m kiÕm lîi nhuËn th«ng qua chªnh lÖch gi¸.
§©y còng lµ c¸ch thøc ®Ó ng©n hµng thùc hiÖn ph-¬ng ch©m ®a d¹ng ho¸
ho¹t ®éng kinh doanh. H¬n n÷a, c¸c chøng kho¸n cã ®é an toµn cao vµ tÝnh
láng cao còng sÏ gióp ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh kho¶n cña ng©n hµng ®-îc
tèt h¬n.
*Ho¹t ®éng trung gian: §Ó ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ ngµy cµng
ph¸t triÓn, tõ chç chØ nhËn tiÒn göi vµ cho vay ®Õn nay c¸c NHTM ®· kh«ng
ngõng më réng ho¹t ®éng cña m×nh, cung cÊp thªm nhiÒu dÞch vô míi, qua
®ã còng mang l¹i nh÷ng kho¶n thu kh«ng nhá cho ng©n hµng. Cã thÓ kÓ ra
mét sè dÞch vô nh-: dÞch vô thanh to¸n vµ cung øng c¸c ph-¬ng tiÖn thanh
to¸n, dÞch vô ng©n quü, dÞch vô b¶o l·nh, dÞch vô m«i giíi, dÞch vô t- vÊn.
NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× c¸c lo¹i dÞch vô cµng ®a d¹ng vµ thu nhËp tõ
ho¹t ®éng nµy ngµy cµng cao
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
1.2.TÝn dông trung dµi h¹n cña NHTM.
1.2.1.Kh¸i niÖm vµ vai trß cña TDNH trung vµ dµi h¹n:
Kh¸i niÖm:
TÝn dông cã thÓ ®-îc hiÓu ®¬n gi¶n lµ mét quan hÖ vay m-în lÉn nhau
dùa trªn nguyªn t¾c cã hoµn tr¶.
§èi t-îng vay m-în cã thÓ lµ tiÒn hoÆc tµi s¶n. Nguyªn t¾c hoµn tr¶
kh¼ng ®Þnh ng-êi cho vay chØ nh-êng quyÒn sö dông tiÒn ho¹c tµi s¶n cña
m×nh cho ng-êi ®i vay trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. HÕt thêi h¹n ®ã
ng-êi ®i vay sÏ ph¶i hoµn tr¶ cho ng-êi cho vay mét sè tiÒn hay tµi s¶n nhÊt
®Þnh theo tho¶ thuËn. Th«ng th-êng gi¸ trÞ kho¶n hoµ tr¶ sÏ lín h¬n gi¸ trÞ
kho¶n cho vay.
Víi cïng b¶n chÊt nh- vËy, TDNH lµ quan hÖ vay m-în lÉn nhau gi÷a
mét bªn lµ ng©n hµng vµ bªn kia lµ c¸c chñ thÓ kinh tÕ kh¸c nh- c¸c ®¬n vÞ
kinh tÕ, c¸c tæ chøc x· héi, d©n c- dùa trªn nguyªn t¾c cã hoµn tr¶ c¶ gèc vµ
l·i trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. ViÖc hoµn tr¶ cã thÓ thùc hiÖn mét
lÇn hay nhiÒu lÇn tuú theo tho¶ thuËn gi÷a hai bªn.
Mét ng©n hµng khi tham gia vµo c¸c quan hÖ tÝn dông cã thÓ ®ãng vai trß
lµ ng-êi ®i vay hoÆc ng-êi ®i vay. Khi ng©n hµng nhËn tiÒn göi, ph¸t hµnh
tr¸i phiÕu, kú phiÕu ®Ó huy ®éng vèn, vay vèn tõ NHT¦, tõ c¸c tæ chøc tÝn
dông kh¸c th× nã ®ãng vai trß lµ ng-êi ®i vay. Cßn khi ng©n hµng thùc hiÖn
viÖc cho vay trùc tiÕp, chiÕt khÊu th-¬ng phiÕu th× nã ®ãng vai trß lµ ng-êi
cho vay. Tuy nhiªn trong thùc tÕ do tÝnh phøc t¹p cña ho¹t ®éng cho vay so
víi ho¹t ®éng ®i vay vµ còng lµ do thãi quen nªn khi nãi ®Õn TDNH ng-êi ta
th-êng chØ ®Ò cËp ®Õn ho¹t ®éng cho vay mµ Ýt khi ®Ò cËp ®Õn ho¹t ®éng ®i
vay. Trong ph¹m vi bµi luËn v¨n nµy, em kh«ng cã tham väng ®Ò cËp ®Õn c¶
hai m¶ng ho¹t ®éng réng lín nµy mµ chØ xin ®-îc tËp trung tËp trung xem
xÐt m¶ng ho¹t ®éng cho vay, h¬n thÕ còng chØ giíi h¹n trong ho¹t ®éng cho
vay trung dµi h¹n cña ng©n hµng.
TDNH ( cho vay) trung vµ dµi h¹n lµ c¸c kho¶n cho vay cña ng©n hµng
cã thêi h¹n trªn mét n¨m nh-ng kh«ng dµi h¬n thêi gian khÊu hao cÇn thiÕt
cña tµi s¶n h×nh thµnh b»ng vèn vay. ViÖc ph©n chia cô thÓ tÝn dông trung
h¹n vµ tÝn dông dµi h¹n tuú thuéc vµo quy ®Þnh cña mçi quèc gia, ë ViÖt
Nam c¸c kho¶n tÝn dông cã thêi h¹n tõ 1-5 n¨m ®-îc gäi lµ tÝn dông trung
h¹n, trªn 5 n¨m ®-îc gäi lµ tÝn dông dµi h¹n.
b. Vai trß cña tÝn dông trung vµ dµi h¹n ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ.
Thø nhÊt, tÝn dông trung dµi h¹n nh»m cung øng cho nh÷ng doanh nghiÖp
cã tiÒm n¨ng më réng ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh mµ thiÕu vèn. §©y lµ
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
mét h×nh thøc, gi¶i ph¸p kÞp thêi ®Ó chuyÓn ho¹t ®éngcña c¸c ®¬n vÞ quèc
doanh tõ c¬ chÕ qu¶n lý quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doan,
gãp phÇn th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, thùc sù trao quyÒn s¶n xuÊt kinh doan
cho c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c nghµnh then chèt.
Thø hai, cho vay trung dµi h¹n ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thùc sù lµ
mét lo¹i tÝn dông ®Çu t- theo chiÒu s©u nh»m më réng s¶n xuÊt , t¨ng quy
m«, n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng thªm s¶n l-îng, n©ng cao chÊt l-îng
c«ng tr×nh.
Thø ba, t¹o thÞ tr-êng sö dông vèn ng¾n h¹n v× cho vay trung vµ dµi h¹n
sÏ ®Çu t- vµo trang thiÕt bÞ cña doanh nghiÖp kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
Do s¶n xuÊt ph¸t triÓn cho nªn sÏ cÇn nhiÒu vèn l-u ®éng h¬n vµ thÞ tr-êng
vèn ng¾n h¹n sÏ ®-îc më réng h¬n theo tèc ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
Thø t-, cho vay trung dµi h¹n ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ theo chiÒu s©u ®Çu tvµo c¸c c«ng tr×nh s¶n xuÊt, trang thiÕt bÞ m¸y mãc, tµi s¶n cè ®Þnh... do ®ã
nã thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸ ®Ó tiªu thô
trong n-íc vµ xuÊt khÈu. XuÊt khÈu hµng ho¸ nhiÒu sÏ lµm t¨ng nguån vèn
ngo¹i tÖ cho ®Êt n-íc, ®¶m b¶o c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ.
Thø n¨m, cho vay trung dµi h¹n ë trong n-íc gióp c¸c doanh nghiÖp ph¸t
triÓn s¶n xuÊt t¨ng thªm thu nhËp vµ nép vµo ng©n s¸ch Nhµ n-íc nhiÒu gãp
phÇn lµm c©n ®èi ng©n s¸ch, æn ®Þnh tiÒn tÖ, kiÒm chÕ l¹m ph¸t.
Do vËy cÇn ®Èy m¹nh vµ thay ®æi c¬ cÊu cho vay trung dµi h¹n, t¹o ®iÒu
kiÖn tiÒn ®Ò ®Ó ng©n hµng më réng s¶n xuÊt kinh doanh.
1.2.2. Mét sè ®Æc tr-ng cña TDNH trung vµ dµi h¹n.
a. Môc ®Ých vay vèn:
C¸c doanh nghiÖp vay vèn trung dµi h¹n ®Òu nh»m tho¶ m·n nhu cÇu ®Çu
t- ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Kho¶n vèn vay ®ã sÏ ®-îc dïng ®Ó trang
tr¶i c¸c chi phÝ cÊu thµnh nªn c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh phôc vô cho
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh; mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ, ®æi míi c«ng
nghÖ, l¾p ®Æt s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, më réng s¶n xuÊt ngoµi ra vèn nµy cßn ®-îc
dïng ®Ó ®¸p øng mét phÇn nhu cÇu vèn l-u ®éng tèi thiÓu cña doanh nghiÖp.
Tãm l¹i, cã thÓ nãi nguån vènTDNH trung dµi h¹n ®-îc sö dông chñ yÕu ®Ó
t¹o lËp tµi s¶n cè ®Þnh vµ mét phÇn tµi s¶n l-u ®éng cho doanh nghiÖp( vèn
l-u ®éng rßng).
b.Thêi h¹n, rñi ro vµ l·i suÊt trong cho vay trung dµi h¹n.
Thêi h¹n cho vay lµ kho¶ng thêi gian tÝnh tõ khi kh¸ch hµng ®-îc nhËn
tiÒn vay ®Õn khi kh¸ch hµng tr¶ hÕt toµn bé gèc vµ l·i. Thêi h¹n nµy do hai
bªn ng©n hµng vµ kh¸ch hµng tho¶ thu©n vµ ®-îc ghi trong hîp ®ång tÝn
dông.§èi víi cho vay trung vµ dµi h¹n th× thêi h¹n cho vay lµ h¬n mét n¨m
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nh-ng kh«ng qu¸ thêi gian khÊu hao cÇn thiÕt cña tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn
vay. Tuy nhiªn, thêi h¹n vay vèn kh«ng hoµn toµn cøng nh¾c theo hîp ®ång
®· ký kÕt ban ®Çu mµ cã thÓ ®iÒu chØnh linh ho¹t theo t×nh h×nh thùc tÕ. NÕu
t×nh h×nh kinh doanh thuËn lîi, doanh nghiÖp cã ®-îc nguån thu dåi dµo mµ
ch-a cÇn sö dông ngay hoÆc khi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh gÆp khã kh¨n
doanh nghiÖp muèn thu hÑp s¶n xuÊt th× cã thÓ hoµn tr¶ ng©n hµng tr-íc
h¹n. ThËm chÝ doanh nghiÖp cã thÓ vay ë mét ng©n hµng kh¸c víi nh÷ng
®iÒu kiÖn -u ®·i h¬n ®Ó tr¶ nî. Ng-îc l¹i nÕu c«ng viÖc kinh doanh gÆp khã
kh¨n do nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng th× ng©n hµng cã thÓ cho phÐp doanh
nghiÖp gia h¹n nî. DÜ nhiªn trong c¶ hai tr-êng hîp kÕ ho¹ch kinh doanh
cña ng©n hµng sÏ phÇn nµo bÞ ¶nh h-ëng song nÕu ®ã lµ nh÷ng ®iÒu chØnh
hîp lý th× nã sÏ cã lîi cho c¶ hai bªn vÒ l©u dµi.
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm thêi h¹n dµi nªn rñi ro trong ho¹t ®éng TDNH
trung dµi h¹n còng cao h¬n so víi tÝn dông ng¾n h¹n. Chóng ta ®Òu biÕt r»ng
nÒn kinh tÕ ®Êt n-íc khã cã thÓ æn ®Þnh trong mét th¬i gian dµi, mµ th-êng
xuyªn cã nh÷ng biÕn ®éng. Nh÷ng biÕn ®éng nµy cã thÓ theo hai chiÒu
h-íng tèt hoÆc xÊu. Lµ mét chñ thÓ trong nÒn kinh tÕ doanh nghiÖp kh«ng
thÓ tr¸nh khái t¸c ®éng cña nh÷ng biÕn ®éng nµy. Vµ mét khi doanh nghiÖp
chÞu nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc do nÒn kinh tÕ mang l¹i th× ng©n hµng víi tc¸ch lµ chñ nî khã tr¸nh khái nh÷ng rñi ro.Thêi h¹n cho vay cµng dµi x¸c
suÊt x¶y ra c¸c biÕn ®éng cµn lín vµ do ®ã rñi ro tiÒm Èn cµng cao. §Æc ®iÓm
nµy l¹i lµm ph¸t sinh thªm mét ®Æc ®iÓm kh¸c cña TDNH trung vµ dµi h¹n:
hÇu hÕt c¸c kho¶n cho vay trung vµ dµi h¹n ®Òu lµ c¸c kho¶n cho vay cã b¶o
®¶m. H×nh thøc b¶o ®¶m cã thÓ lµ b¶o ®¶m ®èi nh©n hay b¶o ®¶m ®èi vËt.
ViÖc ¸p dông c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m nµy nh»m gióp ng©n hµng cã thÓ thu
®-îc nî trong tr-êng hîp cã rñi ro x¶y ra.
Mét hÖ qu¶ n÷a cña tÝnh chÊt rñi ro cao lµ l·i suÊt cho vay trung dµi h¹n
ph¶i cao h¬n l·i xuÊt cho vay ng¾n h¹n. §iÒu nµy lµ hîp lý bëi bëi mét
kho¶n cho vay tiÒm Èn rñi ro cao th× l·i suÊt ph¶i cao ®Ó bï ®¾p nh÷ng rñi ro
nÕu x¶y ra.MÆc dï vËy, ®· cã thêi kú ë ViÖt Nam ¸p dông møc cho vay
trung dµi h¹n thÊp h¬n møc cho vay ng¾n h¹n, tuy nhiªn ®Õn nay ®iÓm bÊt
hîp lý nµy ®· ®-îc ®iÒu chØnh. Møc l·i suÊt phô thuéc nhiÒu yÕu tè( l·i suÊt
huy ®éng vèn, phÝ ng©n hµng, lîi nhuËn ng©n hµng, tû lÖ l¹m ph¸t,l·i suÊt c¬
b¶n do NHT¦ quy ®Þnh, l·i suÊt trªn thÞ tr-êng quèc tÕ). Møc l·i suÊt nµy cã
thÓ cè ®Þnh trong suèt thêi h¹n vay vèn hoÆc ®iÒu chØnh linh ho¹t theo sù
biÕn ®éng cña thÞ tr-êng.Th«ng th-êng, ®Ó tr¸nh rñi ro cho c¶ hai bªn th× l·i
suÊt ®-îc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi t×nh h×nh thÞ tr-êng tõng thêi kú.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
c. Nguyªn t¾c cho vay
§Ó ®¶m b¶o tr¸nh rñi ro, viÖc cho vay ph¶i tiÕn hµnh trªn c¬ së tu©n thñ
triÖt ®Ó c¸c nguyªn t¾c cho vay. §ã lµ:
*ViÖc sö dông vèn vay: ph¶i ®óng môc ®Ých ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång
tÝn dông. Môc ®Ých sö dông vèn vay ph¶i ®-îc thÓ hiÖn râ rµng, cô thÓ trong
dù ¸n, ch-¬ng tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh mµ doanh nghiÖp tr×nh cho ng©n
hµng tr×nh khi vay vèn. Ng©n hµng tr-íc khi cho vay sÏ ph¶i kiÓm tra xem
môc ®Ých sö dông vèn vay cña doanh nghiÖp cã kh¶ thi hay kh«ng, cã phï
hîp víi ch-¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña vïng, cña ®Þa ph-¬ng, Nhµ
n-íc hay kh«ng. Ngay c¶ khi cho vay råi th× ng©n hµng vÉn cÇn cã sù phèi
hîp víi doanh nghiÖp theo dâi xem viÖc sö dông vèn vay cã ®óng môc ®Ých
hay kh«ng, tr¸nh t×nh tr¹ng vèn vay sö dông sai môc ®Ých.
*ViÖc sö dông vèn vay: ph¶i cã hiÖu qu¶ kinh tÕ- x· héi cao. ViÖc sö
dông vèn vay ®-îc coi lµ cã hiÖu qu¶ khi nã ®em l¹i nguån thu nhËp ®ñ ®Ó
tr¶ gèc vµ l·i vay ®óng h¹n ®ång thêi ®em l¹i lîi nhuËn cho chñ doanh
nghiÖp, qua ®ã ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. §Ó ®¶m b¶o nguyªn
t¾c nµy, tr-íc khi quyÕt ®Þnh cho vay c¸c NH ph¶i tiÕn hµnh thÈm ®Þnh, ph©n
tÝch kü l-ìng ch-¬ng tr×nh, dù ¸n vay vèn.
*ViÖc hoµn tr¶ nî gèc vµ l·i vay: ph¶i ®-îc tiÕn hµnh theo ®óng lÞch tr×nh
tr¶ nî ®· ghi trong hîp ®ång.LÞch tr×nh tr¶ nî ®-îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo tÝnh
chÊt ®Æc ®iÓm chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm, thêi gian x©y dùng c«ng tr×nh, thêi
gian khÊu hao cÇn thiÕt cña tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay, c«ng nghÖ s¶n
xuÊt.
d. C¸c nguån ®Ó cho vay trung dµi h¹n.
Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò sèng cßn ®èi víi mçi NHTMlµ ph¶i ®¶m b¶o kh¶
n¨ng thanh to¸n th-êng xuyªn cña m×nh. §Ó ®¶m b¶o yªu cÇu nµy th× ho¹t
®éng cho vay cña ng©n hµngph¶i g¾n bã chÆt chÏ, dùa trªn nÒn t¶ng nguån
vèn ng©n hµng cã ®-îc. NghÜa lµ c¬ cÊu cho vay ph¶i phï hîp víi c¬ cÊu
nguån vèn, c¸c kho¶n cho vay trung dµi h¹n ph¶i ®-îc h×nh thµnh tõ nh÷ng
nguån vèn æn ®Þnh, cã thêi h¹n dµi t-¬ng øng. Theo nh÷ng nguyªn t¾c ®ã th×
hiÖn nay nguån cho vay trung dµi h¹n ë c¸c NHTM n-íc ta cßn h¹n chÕ chñ
yÕu lµ c¸c nguån sau:
Nguån vèn tù cã cña c¸c NHTM ( vèn gãp hoÆc tÝch luü ®-îc trong
qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh). Tuy nhiªn nguån vèn nµy cßn chiÕm tû lÖ
nhá.Nguån vèn huy ®éng cña d©n c- d-íi h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu dµi
h¹n hoÆc huy ®éng tiÒn göi cã kú h¹n dµi.
Nguån huy ®éng ng¾n h¹n ®Þnh kú ®-îc xem xÐt, tÝnh to¸n vµ ®-îc trÝch
ra mét tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh nµo ®ã tuú thuéc vµo l-îng biÕn ®éng cña
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tiÒn göi vµ rót ra cña kh¸ch hµng ®Ó t¹o ra mét nguån æn ®Þnh nh»m cho vay
trung dµi h¹n. Nguån nµy cã tû lÖ trÝch nhá vµ dÔ xÈy ra rñi ro cho ng©n
hµng v× dïng vèn vay ng¾n h¹n ®Ó cho vay trung dµi h¹n.
Nguån ®i vay cña NHNN: nguån nµy th-êng phô thuéc vµo chÝnh s¸ch
tiÒn tÖ quèc gia trong tõng thêi kú cña Ng©n hµng Nhµ n-íc
Nguån vay nî n-íc ngoµi ®Ó cho vay trung dµi h¹n: nguån nµy cã -u
®iÓm lµ vay ®-îc khèi l-îng lín, l·i suÊt võa ph¶i nh-ng l¹i ph¶i chÊp nhËn
mét sè ®iÒu kiÖn bÊt lîi do phÝa cÊp vèn ®-a ra.
Ngoµi ra cßn cã c¸c nguån tµi trî uû th¸c cña c¸c tæ chøc tÝn dông
n-ícngoµi nh-: nguån tÝn dông EC, nguån ViÖt §øc.
1.2.3. Nguån tr¶ nî vµ ph-¬ng ph¸p tr¶ nî cho c¸c kho¶n cho vay
trung ®µi h¹n.
Cã nhiÒu c¸ch ®Ó tr¶ nî cho mét kho¶n vay trung dµi h¹n, ch¼ng h¹n; tr¶
l·i tr-íc ngay tõ khivay tiÒn vµ tr¶ nî gèc vµo cuèi thêi h¹n vay; tr¶ l·i vµ
gèc lµm nhiÒu lÇn trong suèt thêi h¹n vay; tr¶ l·i lµm nhiÒu lÇn vµ gèc vµo
cuèi thêi h¹n vay. Trong thùc tÕ hiÖn nay ng-êi ta th-êng ¸p dông ph-¬ng
ph¸p tr¶ nî gèc vµ l·i lµm nhiÒu lÇn trong suèt thêi h¹n vay. Theo ®ã thêi
h¹n vay vèn ®-îc chia thµnh c¸c kú h¹n tr¶ nî, cuèi mçi kú h¹n kh¸ch hµng
sÏ ph¶i thanh to¸n cho ng©n hµng sè l·i trong kú vµ mét phÇn nî gèc. Kú
h¹n tr¶ nî dµi hay ng¾n, sè tiÒn tr¶ nî gèc mçi kú do hai bªn tho¶ thuËn trªn
c¬ së xem xÐt tÝnh chÊt kho¶n vay, chu kú s¶n xuÊt kinh doanh, nguån vèn
tr¶ nî cña kh¸ch hµng vµ ®-îc ghi trong hîp ®ång tÝn dông. Tuy nhiªn lÞch
tr×nh tr¶ nî nµy kh«ng ph¶i lµ hoµn toµn cè ®Þnh mµ cã thÓ ®-¬c ®iÒu chØnh
theo tho¶ thuËn cña hai bªn khi cã nh÷ng t×nh huèng ph¸t sinh ngoµi dù
kiÕn.
Trªn c¬ së lÞch tr×nh tr¶ nî ®· ®-îc ký kÕt ®ã, c¸c doanh nghiÖp vay vèn
sÏ sö dông c¸c nguån cã thÓ cña m×nh ®Ó tr¶ nî. Do ®Æc ®iÓm cña kho¶n vay
trung dµi h¹n phÇn lín lµ ®Ó h×nh thµnh nªn c¸c tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh
nghiÖp, chÝnh v× vËy nªn nguån tr¶ nî chñ yÕu lµ tõ kh¶ n¨ng sinh lêi cña
c¸c tµi s¶n nµy. Khi c¸c tµi s¶n nµy ®-îc ®-a vµo sö dông th× chóng sÏ mang
l¹i cho c¸c nhµ ®Çu t- c¸c kho¶n doanh thu, trong ®ã khÊu hao tµi s¶n cè
®Þnh lµ mét bé phËn cña doanh thu vµ ®-îc dïng ®Ó thanh to¸n tr¶ nî gèc
cho ng©n hµng. HiÓn nhiªn chØ cÇn nguån nµy th«i còng ®ñ ®Ó tr¶ hÕt nî gèc
cho kho¶n vay. Tuy nhiªn trong thùc tÕ do thêi h¹n cho vay th-êng lµ ng¾n
h¬n thêi gian khÊu hao cÇn thiÕt cña tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay, h¬n n÷a
doanh nghiÖp còng muèn tr¶ nî nhanh ®Ó tr¸nh ph¶i chÞu l·i nªn ngoµi gi¸
trÞ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh hä cßn sö dông mét phÇn lîi nhuËn sau thuÕ ®Ó
tr¶ nî gèc. Ngoµi hai nguån tr¶ nî chñ yÕu nµy th× doanh nghiÖp cßn cã thÓ
cã nhiÒu nguån kh¸c, thËm chÝ lµ ®i vay ®Ó tr¶ nî ng©n hµng. Tuy nhiªn víi
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
t- c¸ch lµ nhµ ng©n hµng khi cho vay th× mèi quan t©m chñ yÕu chØ lµ kh¶
n¨ng tr¶ nî t¹o ra bëi chÝnh kh¶ n¨ng tr¶ nî h×nh thµnh tõ vèn vay chø
kh«ng nªn tr«ng chê vµo c¸c nguån thu kh¸c cña doanh nghiÖp.
1.2.4. ChÊt l-îng TDNH trung dµi h¹n- kh¸i niÖm vµ c¸c chØ tiªu
®¸nh gi¸.
a. Kh¸i niÖm chÊt l-îng tÝn dông trung dµi h¹n.
§Ó t×m hiÓu kh¸i niÖm chÊt l-îng tÝn dông trung dµi h¹n tr-íc hÕt ta ®i
xem xÐt kh¸i niÖm hÑp h¬n, ®ã lµ chÊt l-îng cña mét kho¶n tÝn dông:
ChÊt l-îng cña mét kho¶n TDNH cã thÓ ®-îc hiÓu lµ lîi Ých kinh tÕ mµ
kho¶n tÝn dông ®ã cã thÓ mang l¹i cho c¶ ng-êi ®i vay( kh¸ch hµng) vµ
ng-êi cho vay( ng©n hµng). Mét kho¶n tÝn dông ng©n hµng ®-îc coi lµ cã
chÊt l-îng tèt khi nã mang l¹i lîi Ých kinh tÕ cao cho c¶ ng©n hµng vµ kh¸ch
hµng, tøc lµ vèn vay ®-îc ng-êi vay ®-a vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh
t¹o ra mét sè tiÒn lín h¬n võa ®Ó hoµn tr¶ gèc vµ l·i vay, võa trang tr¶i c¸c
chi phÝ kh¸c vµ ®¶m b¶o cã lîi nhuËn, qua ®ã ®ãng gãp vµo sù t¨ng tr-ëng
chung cña nÒn kinh tÕ. XÐt vÒ tæng thÓ ng©n hµng võa t¹o ra hiÖu qu¶ kinh tÕ
võa mang l¹i hiÖu qu¶ x· héi.
Víi t- c¸ch lµ mét trung gian tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ, ho¹t ®éng chñ
yÕu vµ th-êng xuyªn nhÊt lµ nhËn tiÒn göi vµ cho vay, chÊt l-îng tÝn dông
lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c NHTM. ChÊt l-îng TDNH ®-¬ng
nhiªn ®-îc t¹o nªn bëi chÊt l-îng cña tõng kho¶n tÝn dông. Song kh«ng chØ
cã vËy, nÕu bã hÑp kh¸i niÖm chÊt l-îng tÝn dông ®ång nghÜa víi chÊt l-îng
cña mét kho¶n tÝn dông th× râ rµng lµ kh«ng ®Çy ®ñ vµ kh«ng ph¶n ¸nh ®-îc
chÝnh x¸c tÝnh ®a d¹ng vµ phøc t¹p cña ho¹t ®éng TDNH. Do ®ã, mét c¸ch
®Çy ®ñ cã thÓ hiÓu kh¸i niÖm chÊt l-îng tÝn dông trung dµi h¹n nh- sau:
ChÊt l-îng TDNH trung dµi h¹n lµ kh¸i niÖm ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng më
réng cho vay trung dµi h¹n cña ng©n hµng phï hîp víi nhu cÇu vay vèn cña
kh¸ch hµng, víi yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, ®ång thêi ®¶m b¶o sù tån
t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng.
Tõ kh¸i niÖm trªn ta cã thÓ thÊy kh¶ n¨ng më réng tÝn dông lµ mét trong
nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o chÊt l-îng tÝn dông cao, song chØ thÕ
th«i th× ch-a ®ñ. Më réng tÝn dông ®ång thêi ph¶i b¶o ®¶m:
§¸p øng tèt nhÊt nhu cÇu vèn cña kh¸ch hµng.
B¶o ®¶m sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng.
Gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr-ëng kinh tÕ ®Êt n-íc.
Tãm l¹i chÊt l-îng tÝn dông ng©n hµng lµ mét chØ tiªu tæng hîp, nã ph¶n
¸nh kh¶ n¨ng thÝch nghi cña ng©n hµng víi m«i tr-êng kinh doanh, ph¶n ¸nh
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
søc m¹nh cña ng©n hµng trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn.
ChÊt l-îng tÝn dông kh«ng thÓ tù nhiªn mµ cã, nã lµ kÕt qu¶ cña mét qu¸
tr×nh phèi hîp hµnh ®éng hîp lý vµ hiÖu qu¶ gi÷a c¸c thµnh viªn trong tõng
tæ chøc víi nhau v× mét môc ®Ých chung. Do ®ã, muèn ®¹t ®-îc chÊt l-îng
tÝn dông cao ®ßi hái ph¶i cã mét ph-¬ng ph¸p qu¶n lý khoa häc, chÆt chÏ.
b. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ chÊt l-îng TDNH trung dµi h¹n.
b1.C¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh:
Nh- trªn ®· ph©n tÝch, chÊt l-îng tÝn dông ng©n hµng trung vµ dµi h¹n thÓ
hiÖn qua kh¶ n¨ng më réng tÝn dông cña ng©n hµng g¾n liÒn víi ®¸p øng
nhu cÇu cña doanh nghiÖp vay vèn, b¶o ®¶m sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n
hµng, ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ ®Êt n-íc.VÒ mÆt
®Þnh tÝnh c¸c tiªu chÝ nµy cã thÓ ®-îc ®¸nh gi¸ qua mét sè khÝa c¹nh sau:
*Tr-íc hÕt, kh¶ n¨ng më réng tÝn dông ng©n hµng phô thuéc vµo uy tÝn
cña ng©n hµng ®ã. Mét ng©n hµng cã uy tÝn sÏ cã kh¶ n¨ng thu hót nhiÒu
kh¸ch hµng h¬n. NÕu mét ng©n hµng cã mét ®éi ngò kh¸ch hµng ®«ng ®¶o
vµ lµ nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n cã uy tÝn th× ®ã lµ mét trong nh÷ng dÊu
hiÖu cho thÊy chÊt l-îng tÝn dông ng©n hµng lµ kh¶ quan. ChÊt l-îng TDNH
cßn thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng ®¸p øng tèt nhu cÇu kh¸ch hµng. §èi víi doanh
nghiÖp th× ®iÒu nµy tr-íc hÕt biÓu hiÖn ë chç thñ tôc ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn(
tuy nhiªn vÉn ®¶m b¶o nh÷ng nguyªn t¾c an toµn tèi thiÓu cÇn thiÕt), cung
cÊp vèn nhanh chãng, kÞp thêi, an toµn. Nhê ®ã doanh nghiÖp sÏ tiÕt kiÖm
®-îc chi phÝ giao dÞch, tiÕt kiÖm ®-îc thêi gian vµ nhÊt lµ kh«ng bá lì nh÷ng
c¬ héi kinh doanh tèt. Tuy nhiªn, ®ã míi chØ lµ nh÷ng yªu cÇu ban ®Çu,
trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng c¹nh tranh gay g¾t vµ ®Çy biÕn ®éng
th× ®ßi hái c¸c NHTM ph¶i n¨ng ®éng h¬n n÷a míi mong cã ®-îc chÊt
l-îng tÝn dông cao, ®¸p øng nhu ccÇu ngµy cµng t¨ng lªn c¶ vÒ chÊt còng
nh- l-îng cña kh¸ch hµng. §Ó ®¹t ®-îc ®iÒu ®ã th× ngoµi ®¸p øng nhanh
chãng, kÞp thêi nhu cÇu vèn, ng©n hµng ph¶i thùc sù trë thµnh ng-êi b¹n cña
doanh nghiÖp, s½n sµng gióp ®ì, chia sÎ khã kh¨n víi hä. Ch¼ng h¹n trong
qu¸ tr×nh xÐt duyÖt cho vay vèn nÕu thÊy dù ¸n vay vèn cña doanh nghiÖp cã
nh÷ng ®iÓm ch- hîp lý, kh«ng kh¶ thi th× thay v× tõ chèi cho vay ng©n hµng
cã thª t- vÊn, gãp ý cho doanh nghiÖp ®Ó hä xem xÐt ®iÒu chØnh l¹i cho hîp
lý. Trong qu¸ tr×nh kinh doanh nÕu doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n bÊt kh¶
kh¸ng th× ng©n hµng cã thÓ xem xÐt cïng th¸o gì. Ngoµi ra, ng©n hµng còng
cã thÓ lµ ng-êi cung cÊp c¸c th«ng tin bæ Ých vÒ thÞ tr-êng, vÒ khoa häc c«ng
nghÖ cho doanh nghiÖp. Lµm ®-îc nh- vËy th× nguån vèn tÝn dông cña ng©n
hµng sÏ thùc sù ph¸t huy vai trß ®ßn bÈy gióp doanh nghiÖp c¶i tiÕn thiÕt bÞ,
®æi míi c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Vµ mét khi
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
doanh nghiÖp kinh doanh cã hiÖu qu¶ th× ng©n hµng còng sÏ tr¸nh ®-îc rñi
ro, b¶o ®¶m hiÖu qu¶ kinh doanh cña chÝnh m×nh.
*Yªu cÇu thø hai ®Ó cã chÊt l-îng tÝn dông tèt lµ ph¶i b¶o ®¶m sù tån t¹i
vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng. Nãi c¸ch kh¸c ho¹t ®éng tÝn dông ph¶i mang l¹i
cho ng©n hµng thu nhËp ®ñ ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ liªn quan vµ cã l·i, h¹n
chÕ thÊp nhÊt nguy c¬ rñi ro. §iÒu nµy kh«ng chØ phô thuéc vµo ng©n hµng
mµ cßn phô thuéc rÊt lín vµo doanh nghiÖp vay vèn. Mét kho¶n tÝn dông chØ
cã thÓ ®-îc coi lµ cã hiÖu qu¶ khi c¸c nguyªn t¾c cho vay ®-îc tu©n thñ triÖt
®Ó; sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých; sö dông vèn vay cã hiÖu qu¶ kinh tÕ
cao; hoµn tr¶ nî gèc vµ l·i ®óng thêi h¹n. ViÖc tu©n thñ chÆt chÏ c¸c nguyªn
t¾c tÝn dông võa lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt võa lµ biÓu hiÖn cña chÊt l-îng tÝn
dông tèt. Môc ®Ých sö dông vèn vay ®· ký kÕt trong hîp ®ång tÝn dông ®·
®-îc c¶ hai bªn ng©n hµng vµ doanh nghiÖp ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ kü l-ìng vÒ
hiÖu qu¶, tÝnh kh¶ thi còng nh- møc ®é phï hîp víi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn
kinh tÕ- x· héi chung cña ngµnh, cña ®Þa ph-¬ng vµ cña c¶ n-íc. Do ®ã, sö
dông vèn vay ®óng môc ®Ých lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o môc tiªu
®· ®Ò ra ban ®Çu. Sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých, céng víi sù n¨ng ®éng,
nh¹y bÐn trong kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ sù gióp ®ì hiÖu qu¶ cña
ng©n hµng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp ®¹t ®-îc kÕt qu¶ kinh doanh cao
nhÊt vµ ®ã chÝnh lµ tiÒn ®Ò ®Ó doanh nghiÖp thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô tr¶ nî,
b¶o ®¶m sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng.
*Mét yªu cÇu n÷a ®èi víi ho¹t ®éng TDNH lµ ph¶i ®ãng gãp vµo sù t¨ng
tr-ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña vïng, cña ®Þa ph-¬ng vµ cña ®Êt
n-íc. §iÒu nµy lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu ®¹t ®-îc khi c¶ ng©n hµng vµ doanh nghiÖp
®Òu ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Nã ®-îc biÓu hiÖn ë sù æn ®Þnh cña nÒn tµi
chÝnh- tiÒn tÖ quèc gia, gióp n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt, n¨ng lùc c«ng nghÖ
cho doanh nghiÖp, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, n©ng cao møc
sèng d©n c-. Tuy nhiªn, khi ®¸nh gi¸ tiªu thøc nµy cÇn c¨n cø vµo tõng
tr-êng hîp cô thÓ trong tõng thêi kú chø kh«ng thÓ cã mét tiªu chuÈn chung
cho tÊt c¶ c¸c tr-êng hîp. Ch¼ng h¹n c¸c dù ¸n c¶i t¹o, n©ng cÊp trang thiÕt
bÞ, ®æi míi c«ng nghÖ gióp doanh nghiÖp t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
nh-ng ®ång thêi l¹i thu hÑp c«ng ¨n viÖc lµm cña ng-êi lao ®éng, hoÆc cã
nh÷ng dù ²n hiÖu qu° nhÊt thêi kh«ng cao nhng cã ý nghÜa “ quèc kÕ d©n
sinh” rÊt quan träng. Trong nh÷ng trêng hîp ®ã th× ®Ó ®²nh gi² chÝnh x²c
chÊt l-îng tÝn dông cÇn ph¶i c©n nh¾c kü l-ìng nhiÒu mÆt liªn quan.
Tãm l¹i, chÊt l-îng TDNH nãi chung vµ chÊt l-îng tÝn dông trung dµi
h¹n nãi riªng lµ mét chØ tiªu tæng hîp ®-îc ®¸nh gi¸ trªn quan ®iÓm cña c¶
ba chñ thÓ: ng©n hµng, doanh nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ. C¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh
chØ lµ nh÷ng c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l-îng TDNH mét c¸h kh¸i qu¸t.§Ó cã
thÓ kÕt luËn chÝnh x¸c h¬n cÇn ph¶i dùa vµo mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu ®Þnh
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
l-îng cô thÓ bao gåm c¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn ng©n hµng vµ doanh nghiÖp.
Cßn vÒ phÝa nÒn kinh tÕ th× rÊt khã cã thÓ ®o l-êng cô thÓ, nªn trong thùc tÕ
th-êng sö dông c¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh ®Ó ®¸nh gi¸.
b2.C¸c chØ tiªu ®Þnh l-îng.
*VÒ phÝa ng©n hµng:
ChØ tiªu vÒ doanh sè vµ tèc ®é t¨ng doanh sè cho vay trung dµi h¹n:
Doanh sè cho vay thÓ hiÖn quy m« tuyÖt ®èi cña ho¹t ®éng tÝn dông trung
dµi h¹n, tèc ®é t¨ng doanh sè thÓ hiÖn kh¶ n¨ng më réng quy m«c cho vay
qua c¸c thêi kú. Doanh sè cho vay lín vµ tèc ®é t¨ng nhanh cho thÊy kh¶
n¨ng më réng tÝn dông ng©n hµng lµ rÊt tèt. Tuy nhiªn ®©y míi chØ lµ®iÒu
kiÖn cÇn chø ch-a ®ñ ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l-îng tÝn dông, mµ ph¶i kÕt hîp xem
xÐt c¸c chØ tiªu kh¸c.
ChØ tiªu vÒ d- nî:
ChØ tiªu1:
D- nî cho vay trung dµi h¹n.
Tæng d- nî cho vay.
ChØ tiªu 2:
D- nî cho vay trung dµi h¹n.
Tæng tµi s¶n.
ChØ tiªu thø nhÊt ph¶n ¸nh tû träng d- nî cho vay trung dµi h¹n so víi
tæng d- nî cho vay cña NH, tøc lµ ph¶n ¸nh quy m« cña tÝn dông trung dµi
h¹n trong mèi t-¬ng quan víi d- nî ng¾n h¹n. Tû lÖ nµy cao vµ ngµy cµng
t¨ng cho thÊy NH chó träng ®Õn cho vay trung dµi h¹n, tuy nhiªn còng cã
thÓ lµ hËu qu¶ cña c«ng t¸c thu nî kh«ng ®-îc tèt. Nãi chung c¸c ng©n hµng
®Òu mong muèn cã tû lÖ nµy cao do tÝn dông trung vµ dµi h¹n lµ ho¹t ®éng
mang l¹i thu nhËp cao h¬n so víi tÝn dông ng¾n h¹n. Tuy nhiªn, do ®Æc tÝnh
rñi ro cao cña c¸c kho¶n tÝn dông trung vµ dµi h¹n nªn th«ng th-êng c¸c
ng©n hµng sÏ c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm riªng cña nguån vèn, kh¶ n¨ng qu¶n lý,
tr×nh ®é chuyªn m«n cña m×nh ®Ó x¸c ®Þnh tû lÖ nµy cho phï hîp.
ChØ tiªu thø hai ph¶n ¸nh t-¬ng quan so s¸nh vÒ quy m« cho vay trung
dµi h¹n so víi tæng tµi s¶n, ®ång thêi cho phÐp ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý trong c¬
cÊu sö dông vèn cña NH. NÕu tû lÖ nµy cao chøng tá c¸c kho¶n cho vay
trungdµi h¹n chiÕm tû träng lín trong tæng tµi s¶n. §iÒu nµy lµ tÝch cùc nÕu
NH cã nguån vèn trung dµi h¹n dåi dµo vµ viÖc qu¶n lý ®-îc thùc hiÖn tèt vµ
®¶m b¶o an toµn. Ng-îc l¹i, nÕu tû lÖ nµy cao trong khi ng©n hµng kh«ng cã
®-îc tiÒm lùc vèn trung dµi h¹n dåi dµo vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý tèt th× cã nghÜa
lµ ng©n hµng ®ang ë vµo t×nh thÕ nguy hiÓm cã thÓ dÉn ®Õn mÊt kh¶ n¨ng
thanh to¸n bÊt c- lóc nµo. Th«ng th-êng c¸c ng©n hµng th-êng thÝch ph©n
t¸n rñi ro b»ng c¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c tµi s¶n sinh lêi h¬n lµ tËp trung vµo mét
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
lo¹i tµi s¶n cã kh¶ n¨ng sinh lêi cao nh-ng nguy c¬ rñi ro còng rÊt lãn nhvËy.
ChØ tiªu vÒ c©n ®èi vèn:
D- nî cho vay trung dµi h¹n.
Tæng nguån vèn trung dµi h¹nc¸c kho¶n ®Çu t- trung dµi h¹n- gi¸ trÞ
TSC§.
ChØ tiªu nµy cho phÐp ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng vÒ nguån vèn NH ®Ó ®¸p øng
nhu cÇu tÝn dông trung dµi h¹n. HÇu hÕt c¸c NH th-êng sö dông vèn nµy tµi
trî cho ba lo¹i tµi s¶n: TSC§, cho vay trung dµi h¹n, ®Çu t- trung dµi h¹n.
Nh- vËy nÕu tû lÖ trªn cµng gÇn 1 th× hÇu hÕt c¸c kho¶n cho vay trung dµi
h¹n cña NH ®-îc tµi trî bëi nguån vèn trung dµi h¹n, ®iÒu nµy ®¶m b¶o cho
NH mét c¬ cÊu vèn tèi -u xÐt vÒ mÆt phßng ngõa rñi ro. Tuy nhiªn, do ®Æc
®iÓm cña c¸c nguån vèn ng¾n h¹n cña ng©n hµng cã sù gèi ®Çu nhÊt ®Þnh
nªn ng©n hµng cã thÓ tËn dông nguån nµy mét c¸ch hîp lý ®Ó cho vay trung
dµi h¹n. Do ®ã trong thùc tÕ tû lÖ vÒ c©n ®èi vèn nãi trªn th-êng lín h¬n 1,
cßn cô thÓ nh- thÕ nµo th× mçi ng©n hµng sÏ cã mét møc riªng phï hîp víi
®iÒu kiÖn cô thÓ cña m×nh. Theo quy ®Þnh hiÖn nay, c¸c NHTMQD ViÖt
Nam ®-îc sö dông tèi ®a 25%( Q§ 297 cña thèng ®èc NHNN) nguån vèn
huy ®éng ng¾n h¹n cña m×nh ®ª cho vay trung dµi h¹n. Ngoµi ra khi xem xÐt
chØ tiªu nµy cÇn kÕt hîp víi chØ tiªu d- nî ë trªn ®Ó cã kÕt luËn chÝnh x¸c
h¬n vÒ kh¶ n¨ng nguån vèn cña ng©n hµng, bëi lÏ tû lÖ c©n ®èi vèn gÇn víi 1
còng cã thÓ lµ hÖ qu¶ cña ®ång thêi hai nguyªn nh©n: c¶ nguån vèn trung dµi
h¹n vµ quy m« cho vay ®Òu nhá bÐ.
Doanh sè cho vay trung dµi h¹n.
ChØ tiªu vÒ vßng quay vèn:
D- nî trung dµi h¹n b×nh qu©n.
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mèi quan hÖ tû lÖ gi÷a doanh sè cho vay trung dµi
h¹n víi d- nî trung dµi h¹n b×nh qu©n, qua ®ã cã thÓ thÊy ®-îc kh¶ n¨ng më
réng cho vay còng nh- hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c thu nî NH. ChØ tiªu nµy th«ng
th-êng nhá h¬n 1 do thêi h¹n cho vay dµi nªn d- nî b×nh qu©n trong mét
n¨m th«ng th-êng sÏ lín h¬n doanh sè cho vay trong cïng n¨m ®ã. ChØ tiªu
nµy cµng gÇn 1, cho thÊy ho¹t ®éng cho vay vµ c«ng t¸c thu nî cña NH lµ rÊt
tèt bëi lÏ ®iÒu ®ã chØ ®¹t ®-îc khi quy m« cho vay ®-îc më réng vµ hÇu hÕt
c¸c kho¶n vay ®Õn h¹n trong n¨m ®ã ®Òu ®-îc thu håi ®Çy ®ñ. Ng-îc l¹i tû
lÖ nµy thÊp chøng tá ho¹t ®éng cho vay, thu nî hoÆc c¶ hai ®Òu gÆp khã
kh¨n.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ChØ tiªu vÒ thu nî:
Tèc ®é t¨ng tr-ëng cña doanh sè thu nî: ®o l-êng tèc ®é t¨ng tr-ëng cña
doanh sè thu nî qua c¸c rhêi kú. Tèc ®é nµy cao chøng tá c«ng t¸c thu nî
cña NH ®ang ®-îc thùc hiÖn tèt, ho¹t ®éng cho vay thuËn lîi vµ ng-îc l¹i
tèc ®é nµy thÊp cã thÓ do doanh sè cho vay gi¶m hoÆc c«ng t¸c thu nî gÆp
khã kh¨n, hoÆc c¶ hai, ®iÒu ®ã cho thÊy chÊt l-îng tÝn dông kh«ng tèt.
C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng nî qu¸ h¹n:
Nî qu¸ h¹n lµ nh÷ng kho¶n nî khi dÕn kú h¹n tr¶ nî hoÆc hÕt thêi h¹n
vay vèn céng víi thêi gian ®-îc gia h¹n thªm( nÕu cã) nh-ng kh¸ch hµng
vÉn ch-a tr¶ ®-îc nî. Trong tr-êng hîp nµy kh¸ch hµng sÏ ph¶i chÞu l·i xuÊt
nî qu¸ h¹n cao h¬n nhiÒu so víi l·i suÊt ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn
dông, mÆc dï vËy cã thÓ thÊy râ ch¼ng ng©n hµng nµo muèn sÏ ph¶i nhËn
kho¶n l·i cao nµy khi cho vay. Nî qu¸ h¹n lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan
träng nhÊt ®¸nh gi¸ chÊt l-îng TDNH, nã ph¶n ¸nh nh÷ng rñi ro mµ ng©n
hµng ®ang ph¶i ®èi mÆt. Ngoµi ra ®Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch kü h¬n ng-êi ta
th-êng chia nî qu¸ h¹n ra thµnh c¸c lo¹i: nî qu¸ h¹n cã kh¶ n¨ng thu håi, nî
qu¸ h¹n khã ®ßi vµ nî qu¸ h¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi. C¨n cø ®Ó ph©n
chia c¸c lo¹i nî qu¸ h¹n chñ yÕu dùa vµo c¸c tiªu thøc nh-: thêi h¹n gia h¹n
nî, nguyªn nh©n g©y ra nî qu¸ h¹n, uy tÝn cña doanh nghiÖp vay vèn. C¸c
chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh nî qu¸ h¹n bao gåm:
(1)Tû lÖ nî qu¸ h¹n trªn tæng d- nî:
DN tÝn dôngTDH qu¸ h¹n.
DN tÝn dông TDH.
(2)Tû lÖ nî qu¸ khã ®ßi h¹n trªn tæng d- nî:
DN qu¸ h¹n khã ®ßi cña TDTDH.
DN tÝn dông TDH.
(3)Tû lÖ nî qu¸ h¹n kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi trªn tæng d- nî
DN qu¸ h¹n TDH kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi.
DN tÝn dông TDH.
ChØ tiªu(1) ph¶n ¸nh kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh nî qu¸ h¹n cña NH trong cho
vay trung dµi h¹n. Râ rµng lµ c¸c ng©n hµng ®Òu mong muèn h¹ tû lÖ nµy
xuèng cµng thÊp cµng tèt, bëi lÏ tû lÖ nµy cao cho thÊy ng©n hµng ®ang gÆp
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nhiÒu rñi ro. Tuy nhiªn trong thùc tÕ do nh÷ng rñi ro trong kinh doanh lµ
kh«ng thÓ tr¸nh khái nªn c¸c ng©n hµng th-êng chÊp nhËn mét tû lÖ nî qu¸
h¹n nhÊt ®Þnh ®-îc coi lµ an toµn.Tû lÖ nµy theo ý kiÕn cña mét sè chuyªn
gia ë møc d-íi 3% lµ cã thÓ chÊp nhËn ®-îc. Tuy nhiªn chØ tiªu nµy kh«ng
ph¶i lµ c¨n cø ®¸ng tin cËy ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro mµ NH ®ang ®èi
mÆt.Ch¼ng h¹n cã nh÷ng dù ¸n vay vèn ho¹t ®éng rÊt hiÖu qu¶ nh-ng do
viÖc ®Þnh kú h¹n tr¶ nî kh«ng h¬pj lý dÉn ®Õn viÖc tr¶ nî kh«ng ®óng kú
h¹n, lµm ph¸t sinh nî qu¸ h¹n. Râ rµng nh÷ng kho¶n nî qu¸ h¹n nµy kh«ng
ph¶n ¸nh ch©n thùc chÊt l-îng tÝn dông ng©n hµng.ChÝnh v× vËy mµ ®Ó ®¸nh
gi¸ chÝnh x¸c h¬n ng-êi ta ph¶i dïng thªm chØ tiªu (2) vµ (3). Nî khã ®ßi lµ
nh÷ng kho¶n nî Ýt cã kh¶ n¨ng thu håi dï sao còng cßn hy väng cßn nî
kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi ®ång nghÜa víi mÊt vèn. NÕu c¶ hai chØ tiªu nµy
®Òu ë møc thÊp th× dï chØ tiªu (1) cã cao còng kh«ng ph¶i lµ qu¸ tåi tÖ vµ
ng-îc l¹i râ rµng lµ ho¹t ®éng cña NH ®ang gÆp nhiÒu rñi ro , trong tr-êng
hîp nµy chÊt l-îng tÝn dông trung dµi h¹n lµ rÊt thÊp.
ChØ tiªu ®¸nh gi¸ lîi nhuËn:
HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh ®Òu h-íng
tíi môc tiªu quan träng nhÊt lµ lîi nhuËn, NHTM còng kh«ng ph¶i lµ ngo¹i
lÖ. Cho dï víi t- c¸ch lµ mét trung gian tµi chÝnh quan träng trong nÒn kinh
tÕ, gi÷ vai trß lµ ®ßn bÈy, thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh tÕ ph¸t triÓn, c¸c NHTM
trong qu¸ tr×nh kinh doanh kh«ng nh÷ng chó ý ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ cßn
ph¶i chó ý ®Õn hiÖu qu¶ x· héi, nh-ng lîi nhuËn vÉn lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó
ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn vµ do vËy kh«ng thÓ bá qua chØ tiªu nµy khi
®¸nh gi¸ chÊt l-îng TDNH. ChÊt l-îng tÝn dông ng©n hµng kh«ng thÓ nãi lµ
cao nÕu lîi nhuËn do ho¹t ®äng nµy mang l¹i thÊp. Cô thÓ ng-êi ta th-êng
dïng c¸c chØ tiªu sau ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l-îng TDNH trung dµi h¹n xÐt vÒ mÆt
lîi nhuËn:
LN tõ ho¹t ®éng tÝn dông TDH
+ ChØ tiªu 1:
DN tÝn dông TDH
LN tõ ho¹t ®éng tÝn dông TDH
+ ChØ tiªu 2:
Tæng LN ng©n hµng.
ChØ tiªu thø nhÊt ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng sinh lêi cña c¸c kho¶n tÝn dông
trung dµi h¹n NH. Nã cho biÕt mét ®ång d- nî cho vay trung dµi h¹n mang
l¹i bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. Tû lÖ nµy cµng cao chøng tá lîi nhuËn cµng
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
lín, ®ã lµ mét trong nh÷ng nh©n tè t¹o nªn chÊt l-îng tÝn dông cao cña ng©n
hµng.
ChØ tiªu thø hai cho phÐp ®¸nh gi¸ møc ®é ®ãng gãp cña ho¹t ®éng tÝn
dông trung dµi h¹n vµo toµn bé kÕt qu¶ kinh doanh cña NH. Tû lÖ nµy cao
chøng tá lîi nhuËn cña NH cã ®-îc hÇu hÕt lµ tõ ho¹t ®éng cho vay trung dµi
h¹n. §iÒu ®ã chØ cã thÓ cã ®-îc khi quy m« cho vay trung dµi h¹n cña ng©n
hµng chiÕm tû träng lín trong c¬ cÊu tµi s¶n cña ng©n hµng ®ång thêi hiÖu
qu¶ do ho¹t ®éng nµy mang l¹i còng cao. Nãi c¸ch kh¸c chÊt l-îng tÝn dông
trung dµi h¹n cña ng©n hµng lµ kh¶ quan.Tuy nhiªn ®iÒu nµy còng ®ång
nghÜa víi viÖc NH chÊp nhËn ®èi mÆt víi nh÷ng nguy c¬ rñi ro tiÒm tµng. V×
vËy ho¹t ®éng nµy cÇn ®-îc qu¶n lý khoa häc vµ chÆt chÏ.
VÒ phÝa doanh nghiÖp:
C¸c chØ tiªu ®-îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l-îng cña kho¶n tÝn dông xÐt
theo quan ®iÓm doanh nghiÖp bao gåm:
Møc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nhê thùc hiÖn dù ¸n.
Doanh thu t¨ng tõ dù ¸n.
Lîi nhuËn t¨ng tõ dù ¸n.
C¸c chØ tiªu nµy cµng cao cµng tèt, nã cho thÊy hiÖu qu¶ sö dông vèn vay
cña doanh nghiÖp ®¹t møc cao. §ã lµ tiÒn ®Ò ®Ó doanh nghiÖp thùc hiÖn ®óng
cam kÕt tr¶ nî cho NH ®ång thêi b¶n th©n doanh nghiÖp cã lîi nhuËn, ®ãng
gãp vµo sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ.
Tãm l¹i, chÊt l-îng tÝn dông ng©n hµng nãi chung vµ chÊt l-îng tÝn dông
trung dµi h¹n nãi riªng lµ mét kh¸i niÖm tæng hîp võa mang tÝnh trõu t-îng
vïa mang tÝnh cô thÓ. Nã ®-îc biÓu hiÖn th«ng qua nhiÒu chØ tieu liªn quan
®Õn nhiÒu chñ thÓ( ng©n hµng, doanh nghiÖp, nÒn kinh tÕ). C¸c chØ tiªu ®ã cã
thÓ lµ chØ tiªu ®Þnh l-îng hay chØ tiªu ®Þnh tÝnh vµ cã mèi quan hÖ phô thuéc
lÉn nhau, cã thÓ bæ sung cho nhau nh-ng còng cã thÓ m©u thuÉn nhau. Do
®ã ®Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch t-¬ng ®èi chÝnh x¸c chÊt l-îng tÝn dông trung dµi
h¹n cña mét ng©n hµng th× cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ toµn bé nh÷ng chØ tiªu ®ã trong
mét hÖ thèng trªn c¶ quan ®iÓm cña ng©n hµng, doanh nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ.
§ång thêi còng cÇn ph¶i c¨n cø vµo tõng tr-êng hîp cô thÓ ®Ó cã sù -u tiÖ
cho chØ tiªu nµy hay chØ tiªu kh¸c, cho chñ thÓ nµy hay chñ thÓ kh¸c. Bëi lÏ
trong thùc tÕ ®«i khi lîi Ých cña c¸c chñ thÓ cã thÓ xung ®ét nhau( VÝ dô khi
doanh nghiÖp ®Çu t- ®æi míi c«ng nghÖ nh»m t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt th× x·
héi sÏ chÞu ¸p lùc lín vÒ n¹n thÊt nghiÖp, thËm chÝ ngay víi mét chñ thÓ th×
còng cã h÷ng chØ tiªu m©u thuÉn nhau ch¼ng h¹n ®Ó ®¶m b¶o an toµn th×
ng©n hµng cã thÓ ph¶i bã hÑp quy m« cho vay).
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
1.2.4. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi chÊt l-îng tÝn dông trung dµi h¹n
cña NHTM:
ChÊt l-îng tÝn dông NH trung dµi h¹n lµ mét kh¸i niÖm tæng hîp liªn
quan tíi nhiÒu chñ thÓ, nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau vµ ®-îc ®¸nh gi¸ theo quan
®iÓm cña c¶ NH, doanh nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ. ChÝnh v× vËy chÊt l-îng tÝn
dông tèt hay xÊu phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè. §Ó thuËn tiÖn cho viÖc nghiªn
cøu ng-êi ta th-êng chia thµnh ba nhãm nh©n tè sau:
a. Nhãm nh©n tè thuéc vÒ phÝa NH
*Quy m« vµ c¬ cÊu kú h¹n cña nguån vèn NHTM.
Muèn cho vay ®-îc th× ®iÒu kiÖn tr-íc tiªn lµ ng©n hµng ph¶i cã
vèn.Nh-ng chØ cã vèn th«i th× ch-a ®ñ, do yªu cÇu ph¶i ®¶m b¶o kh¶ n¨ng
thanh to¸n th-êng xuyªn nªn c¸c kho¶n vay trung vµ dµi h¹n cña ng©n hµng
ph¶i ®-îc tµi trî chñ yÕu b»ng nguån vèn trung dµi h¹n, bao gåm c¸c nguån
vèn cã thêi h¹n tõ mét n¨m trë lªn vµ c¸c nguån vèn huy ®éng cã thêi h¹n
d-íi mét n¨m nh-ng cã tÝnh æn ®Þnh cao trong thêi gian dµi. NÕu mét ng©n
hµng cã nguån vèn dåi dµo nh-ng chñ yÕu lµ vèn ng¾n h¹ng, kh«ng æn ®Þnh
th× kh«ng nªn më réng cho vay trung dµi h¹n. C¸c nguån vèn mµ mét ng©n
hµng cã thÓ sö dông ®Ó cho vay trung dµi h¹n bao gåm: nguån vèn tù cã cña
ng©n hµng; vèn vay trung dµi h¹n trong vµ ngoµi n-íc; vèn huy ®éng trung
vµ dµi h¹n; vèn uû th¸c; mét bé phËn nhÊt ®Þnh vèn huy ®éng ng¾n h¹n còng
cã thÓ ®-îc sö dông. Quy m« c¸c nguån vèn nµy lµ mét trong nh÷ng nhan tè
quyÕt ®Þnh quy moo cho vay trung dµi h¹n vµ do ®ã ¶nh h-ëng tíi chÊt l-îng
tÝn dông trung dµi h¹n cña ng©n hµng. Ngoµi ra, mét ng©n hµng cã nguån
vèn trung dµi h¹n dåi dµo còng dÔ dµng h¬n trong viÖc t¹o lËp uy tÝn ®èi víi
kh¸ch hµng, nhê ®ã thu hót ®-îc nhiÒu kh¸ch hµng h¬n
*N¨ng lùc cña NH trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n, thÈm ®Þnh kh¸ch hµng:
Mét trong nh÷ng tiªu chÝ ®¸nh gi¸ chÊt l-îng tÝn dông cña ng©n hµng lµ
vèn vµ l·i ph¶i ®-îc tr¶ ®óng kú h¹n. §iÒu nµy sÏ kh«ng thÓ cã ®-îc nÕu
nh- viÖc thùc hiÖn dù ¸n kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ nh- mong muèn, hoÆc doanh
nghiÖp kh«ng cã thiÖn chÝ, cè t×nh lõa ®¶o ng©n hµng. §Ó h¹n chÕ nguy c¬
®ã ng©n hµng cÇn thùc hiÖn tèt c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n, thÈm ®Þnh kh¸ch
hµng. Th«ng th-êng c«ng t¸c thÈm ®Þnh kh¸ch hµng ®-îc tiÕn hµnh tr-íc,
chñ yÕu xem xÐt c¸c mÆt: kh¶ n¨ng tµi chÝnh; kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh qu¶n lý
kinh doanh, n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh, møc ®é tÝn nhiÖm. NÕu ng©n hµng
®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu do ng©n hµng ®Æt ra th× dù ¸n ®Çu t- sÏ tiÕp tôc
xem xÐt ®Ó quyÕt ®Þnh cã cho vay hay kh«ng. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ thñ tôc
vµ ®iÒu kiÖn, tiªu chuÈn ®-îc sö dông lµm c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng vµ
dù ¸n ®Çu t- cã hîp lý hay kh«ng. NÕu thñ tôc r-êm rµ, cac ®iÒu kiÖn, tiªu
chuÈn ®Æt ra qu¸ kh¾t khe, kh«ng phï hîp víi thùc tÕ sÏ lµm n¶n lßng c¸c
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
doanh nghiÖp hoÆc cã rÊt Ýt c¸c doanh nghiÖp tho¶ m·n ®-îc yªu cÇu cña
ng©n hµng. §iÒu ®ã g©y c¶n trë cho ng©n hµng trong viÖc thu hót kh¸ch
hµng, më réng tÝn dông. Ng-îc l¹i, nÕu quy tr×nh, ®iÒu kiÖn ®Æt ra kh«ng
chÆt chÏ cã thÓ sÏ khiÕn ng©n hµng sai lÇm trong quyÕt ®Þnh cho vay, dÉn
®Õn rñi ro tÝn dông. ChÝnh v× vËy trong viÖc ra quyÕt ®Þnh cho vay dÉn rñi ro.
V× vËy trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c¸c ng©n hµng ph¶i chó ý kh«ng ngõng c¶i
tiÕn, hoµn thiÖn c«ng t¸c thÈm ®Þnh cña m×nh. Lµm ®-îc nh- vËy sÏ gióp
ng©n hµng lùa chän ®-îc chÝnh x¸c kh¸ch hµng tin cËy, nh÷ng dù ¸n thùc sù
kh¶ thi vµ ®ã lµ tiÒn ®Ò ®Ó n©ng cao chÊt l-îng tÝn dông cña ng©n hµng.
*N¨ng lùc gi¸m s¸t vµ xö lý c¸c t×nh huèng tÝn dông cña NH.
Cho dï c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n, thÈm ®Þnh kh¸ch hµng ®-îc tiÕn hµnh
tèt, gióp cho ng©n hµng lùa chän ®-îc nh÷ng kh¸ch hµng tèt, nh÷ng dù ¸n
kh¶ thi cã kh¶ n¨ng sinh lêi cao. Song ®ã ch-a ph¶i lµ sù b¶o ®¶m ch¾c ch¾n
®Ó cã ®-îc chÊt l-îng tÝn dông cao, ®Æc biÖt lµ ®èi víi tÝn dông trung vµ dµi
h¹n. Bëi lÏ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong thêi gian dµi lu«n chøa
®ùng nh÷ng rñi ro tiÒm Èn kh«ng thÓ l-êng tr-íc. B¶n th©n dù ¸n trong qu¸
tr×nh thùc hiÖn còng n¶y sinh nh÷ng t×nh huèng ngoµi dù kiÕn. ChÝnh v× vËy
mµ c«ng t¸c gi¸m s¸t, xö lý t×nh huèng tÝn dông khi cho vay cã ý nghÜa rÊt
quan träng. Ho¹t ®éng gi¸m s¸t chñ yÕu tËp chung vµo c¸c vÊn ®Ò nh- : sù
tu©n thñ ®óng môc ®Ých sö dông vèn vay cña doanh nghiÖp; t×nh h×nh ho¹t
®éng thùc tÕ cña dù ¸n; tiÕn ®é tr¶ nî, qu¸ tr×nh sö dông, b¶o qu¶n vµ biÕn
®éng tµi s¶n cña doanh nghiÖp; nh÷ng vÊn ®Ò míi nÈy sinh trong qu¸ tr×nh
thùc hiÖn dù ¸n. Lµm tèt c«ng t¸c nµy sÏ gióp ng©n hµng ph¸t hiÖn vµ ng¨n
chÆn kÞp thêi nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc nh-: sö dông vèn sai môc ®Ých, ©m
m-u tÈu t¸n tµi s¶n, lõa ®¶o ng©n hµng. §ång thêi th«ng qua viÖc lu«n b¸m
s¸t ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp th× ng©n hµng cã thÓ cã biÖn ph¸p gióp ®ì
doanh nghiÖp th«ng qua cung cÊp nh÷ng lêi khuyªn, nh÷ng th«ng tin bæ Ých,
kÞp thêi hoÆc trùc tiÕp gióp ®ì doanh nghiÖp khi doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n
b»ng c¸ch gia h¹n nî, cho vay thªm nh»m gióp cho viÖc thùc hiÖn dù ¸n cña
doanh nghiÖp ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt, qua ®ã gãp phÇn n©ng cao chÊt l-îng
TDNH.
*ChÝnh s¸ch tÝn dông cña NH:
ChÝnh s¸ch tÝn dông cña NHTM lµ mét hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p liªn quan
dÕn viÖc khuyÕch tr-¬ng hoÆc h¹n chÕ tÝn dông nh»m ®¹t ®-îc c¸c môc tiªu
cña ng©n hµng ®ã trong tõng thêi kú.
Víi ý nghÜa nh- vËy râ rµng chÝnh s¸ch tÝn dông cã t¸c ®éng raats lín ®Õn
chÊt l-îng tÝn dông cña ng©n hµng. Tr-íc hÕt vÒ mÆt quy m« tÝn dông, nÕu
chÝnh s¸ch tÝn dông cña ng©n hµng trong mét thêi kú nµo ®ã lµ h¹n chÕ tÝn
dông trung dµi h¹n th× cã nghÜa lµ quy m« tÝn dông trung dµi h¹n cña ng©n
20