Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Lêi më ®Çu
NhiÒu chuyªn gia kinh tÕ trong vµ ngoµi níc ®· nhËn ®Þnh c«ng t¸c thanh to¸n
trong nÒn kinh tÕ ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ nÒn kinh tÕ “thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt”.
Tû träng thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt trong tæng ph¬ng diÖn thanh to¸n qua hÖ thèng
c¸c tæ chøc cung øng c¸c dÞch vô thanh to¸n cña níc ta hiÖn nay ë møc trªn 20%
vÉn lµ con sè qu¸ cao. Thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt lµ mét trong nh÷ng h×nh th¸i vËn
®éng cña ®ång tiÒn trong nÒn kinh tÕ. Thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt lµ lîi thÕ cña viÖc
trao ®æi mua b¸n nhá, ngîc l¹i lµ bÊt lîi cho trao ®æi mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô lín
bëi nã võa lµm t¨ng chi phÝ sö dông tiÒn, t¨ng rñi ro võa t¹o ®iÒu kiÖn cho nhiÒu
tiªu cùc ph¸t sinh quanh nã trong qu¸ tr×nh sö dông. ChÝnh v× vËy mµ khuynh híng
sö dông c¸c ph¬ng tiÖn thah to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ngµy cµng phæ biÕn trªn thÕ
giíi nãi chung vµ t¹i ViÖt Nam nãi riªng. Cã nhiÒu ph¬ng thøc thanh to¸n kh«ng
dïng tiÒn mÆt nh: Sec, uû nhiÖm thu chi, c¸c giÊy tê cã gi¸, thÎ nhng cã thÓ nãi
thanh to¸n b»ng thÎ lµ h×nh thøc ®îc biÕt ®Õn nhiÒu nhÊt vµ ngµy cµng ®îc mäi ngêi
a chuéng sö dông nhÊt kh«ng chØ trªn thÕ giíi mµ cßn ë ViÖt Nam.
Thanh to¸n b»ng thÎ lµ mét h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt rÊt
nhanh chãng, an toµn, h÷u hiÖu, v¨n minh; lµ thíc ®o cña nÒn v¨n minh thanh to¸n
trong thêi k× héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc; kh¾c phôc ®îc rÊt nhiÒu nhîc
®iÓm cña thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt. NhËn thÊy ®îc nh÷ng u ®iÓm ®ã cña thanh to¸n
thÎ, thÞ trêng thÎ ViÖt Nam trong hai n¨m trë l¹i ®©y dêng nh s«i ®éng h¼n lªn, nh
®îc thæi luång sinh khÝ míi mµ tríc ®ã, h×nh thøc thanh to¸n thÎ cßn kh¸ míi l¹ víi
ngêi d©n ViÖt Nam. ThÞ trêng thÎ ViÖt Nam míi ë giai ®o¹n s¬ khai, do ®ã ®Ó hoµn
thiÖn ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ c¸c ng©n hµng cÇn häc hái kinh nghiÖm cña c¸c níc
ph¸t triÓn vµ tÝch luü kinh nghiÖm trong ho¹t ®éng thùc tiÔn.
XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu ®ã, em ®· chän ®Ò tµi: “Mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn
nghiÖp vô thanh to¸n thÎ t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi” lµm chuyªn ®Ò
thùc tËp tèt nghiÖp cho m×nh.
Chuyªn ®Ò nµy ®îc kÕt cÊu gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Nh÷ng lÝ luËn chung vÒ nghiÖp vô thanh to¸n thÎ cña Ng©n hµng th¬ng
m¹i.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ t¹i Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ
Néi.
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p chñ yÕu hoµn thiÖn ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ t¹i Ng©n hµng
Ngo¹i th¬ng Hµ Néi.
§Ó hoµn thµnh chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nµy, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù
nhiÖt t×nh híng dÉn cña TiÕn sÜ: Hoµng Xu©n QuÕ vµ c¸c anh chÞ c¸n bé phßng TÝn
dông tæng hîp, phßng thÎ cña Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi ®· tËn t©m chØ b¶o,
gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh thùc tËp vµ híng dÉn em nghiªn cøu ®Ò tµi thùc tËp nµy.
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Ch¬ng I
Nh÷ng lÝ luËn chung vÒ nghiÖp vô thanh to¸n thÎ
cña ng©n hµng th¬ng m¹i
1.1 tæng quan vÒ ng©n hµng th¬ng m¹i
1.1.1 Kh¸i niÖm Ng©n hµng th¬ng m¹i
Ng©n hµng lµ mét trong c¸c tæ chøc trung gian tµi chÝnh quan träng nhÊt cña
nÒn kinh tÕ, dÆc biÖt lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña chóng ta hiÖn nay. Ng©n hµng bao
gåm nhiÒu lo¹i h×nh tuú thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ
hÖ thèng tµi chÝnh nãi riªng, trong ®ã ng©n hµng th¬ng m¹i chiÕm tû träng lín nhÊt
vÒ quy m« tµi s¶n, thÞ phÇn vµ sè lîng c¸c ng©n hµng.
Ng©n hµng lµ mét tæ chøc thu hót tiÕt kiÖm lín nhÊt trong hÇu hÕt mäi nÒn kinh
tÕ. Hµng triÖu c¸ nh©n, hé gia ®×nh vµ c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ - x·
héi ®Òu göi tiÒn t¹i c¸c ng©n hµng. Ng©n hµng ®ãng vai trß “ngêi thñ quü” an toµn
vµ sinh lêi cña toµn x· héi. Ngîc l¹i, ng©n hµng cßn lµ tæ chøc cho vay chñ yÕu ®èi
víi c¸c nh©n, hé gia ®×nh, c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ mét phÇn víi nhµ níc (thµnh phè,
tØnh...). §ång thêi ng©n hµng thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ chÝnh
s¸ch tiÒn tÖ, v× vËy lµ c«ng cô quan träng trong chÝnh s¸ch kinh tÕ cña ChÝnh phñ
nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng.
Dùa trªn nh÷ng lo¹i h×nh dÞch vô mµ ng©n hµng cung cÊp, kh¸i niÖm vÒ ng©n
hµng th¬ng m¹i ®îc ®Þnh nghÜa nh sau: “ ng©n hµng lµ lµ tæ chøc tµi chÝnh cung cÊp
mét danh môc c¸c dÞch vô tµi chÝnh ®a d¹ng nhÊt - ®Æc biÖt lµ tÝn dông, tiÕt kiÖm vµ
dÞch vô thanh to¸n - vµ thùc hiÖn nhiÒu chøc n¨ng tµi chÝnh nhÊt so víi bÊt k× mét
tæ chøc kinh doanh nµo trong nÒn kinh tÕ. Mét sè ®Þnh nghÜa kh¸c dùa trªn c¸c ho¹t
®éng chñ yÕu cña ng©n hµng th¬ng m¹i, vÝ dô trong LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông cña
níc Céng hoµ x· héi. chñ nghÜa ViÖt Nam ghi: “ho¹t ®éng ng©n hµng lµ ho¹t ®éng
kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng víi néi dung thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi
vµ sö dông sè tiÒn nµy ®Ó cÊp tÝn dông vµ cung øng c¸c dÞch vô thanh to¸n”.
1.1.2 C¸c ho¹t ®éng chñ yÕu cña Ng©n hµng th¬ng m¹i
1.1.2.1. NhËn tiÒn göi:
C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i thùc hiÖn mét dÞch vô rÊt quan träng ®èi víi tÊt c¶
c¸c khu vùc cña nÒn kinh tÕ b»ng c¸ch t¹o c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc göi tiÒn
tiÕt kiÖm cña d©n chóng. Ng©n hµng më réng dÞch vô nhËn tiÒn göi ®Ó b¶o qu¶n hé
ngêi cã tiÒn víi cam kÕt tr¶ ®óng h¹n. Ngêi göi tiÒn tiÕt kiÖm ®îc mét kho¶n tiÒn d-
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
íi danh nghÜa l·i suÊt víi møc ®é an toµn vµ tÝnh thanh kho¶n cao, coi nh lµ phÇn
thëng cho kh¸ch hµng vÒ viÖc s½n sµng hi sinh nhu cÇu tiªu dïng tríc m¾t cho
ng©n hµng sö dông t¹m thêi ®Ó kinh doanh.
1.1.2.2 Më réng tÝn dông vµ ®Çu t:
TÝn dông cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cã ý nghÜa quan träng ®èi víi toµn nÒn
kinh tÕ, nã t¹o ra kh¶ n¨ng tµi trî cho c¸c ho¹t ®éng then chèt cña ®Êt níc nh: ho¹t
®éng c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ th¬ng nghiÖp cña ®Êt níc. TÝn dông cßn lµ ho¹t
®éng sinh lêi cao cho c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i.
MÆc dï, ho¹t ®ég ®Çu t cña ng©n hµng th¬ng m¹i ®îc xem nh t¸ch rêi víi ho¹t
®éng tÝn dông, nhng xÐt vÒ kÕt qu¶ x· héi vµ kinh tÕ th× chóng ®Òu gièng nhau. Khi
Nhµ níc l©m vµo t×nh tr¹ng th©m hôt ng©n s¸ch , lóc ®ã ®ßi hái ph¶i vay cña c¸c
ng©n hµng th¬ng m¹i ®Ó bï ®¾p ng©n s¸ch nhµ níc. HoÆc khi c¸c ng©n hµng th¬ng
m¹i mua chøng kho¸n ChÝnh phñ lµ nh»m c¶i thiÖn t×nh h×nh ng©n s¸ch vµ nhµ níc
sö dông sè vèn ®ã vµo viÖc x©y dùng trêng häc, bÖnh viÖn vµ c¸c c¬ së h¹ tÇng.
1.1.2.3 Ho¹t ®éng thanh to¸n:
Ng©n hµng trë thµnh trung t©m thanh to¸n lín nhÊt hiÖn nay ë hÇu hÕt c¸c quèc
gia. Ng©n hµng thay mÆt kh¸ch hµng thanh to¸n c¸c kho¶n hµng ho¸ vµ dÞch vô. §Ó
viÖc thanh to¸n trë nªn nhanh chãng, thuËn tiÖn vµ tiªt kiÖm chi phÝ th× ng©n hµng
®a ra cho kh¸ch hµng nhiÒu h×nh thøc thanh to¸n nh: thanh to¸n b»ng sec, uû nhiÖm
chi, uû nhiÖm thu, nhê thu, c¸c lo¹i thÎ,... cung cÊp m¹ng líi thanh to¸n ®iÖn tö, kÕt
nèi c¸c quü vµ cung cÊp tiÒn giÊy khi kh¸ch hµng cÇn. C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i
cßn thanh to¸n bï trõ víi nhau th«ng qua Ng©n hang Trung ¬ng hoÆc th«ng qua c¸c
trung t©m thanh to¸n bï trõ. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c ng©n hµng ®· vµ ®ang
trang bÞ m¸y vi tÝnh vµ c¸c ph¬ng tiÖn kÜ thuËt ®Ó ®a vµo sö dông nhiÒu h×nh thøc
chuyÓn tiÒn míinh chuyÓn tiÒn ®iÖn tö, m¹ng SWIFT vµ m¹ng ho¸ hÖ thèng m¸y
tÝnh trong ng©n hµng... do ®ã rót ng¾n thêi gian thanh to¸n. NhiÒu h×nh thøc thanh
to¸n ®îc chuÈn ho¸ gãp phÇn t¹o tÝnh thèng nhÊt trong thah to¸n kh«ng chØ gi÷a
c¸c ng©n hµng trong ph¹m vi mét quèc gia mµ cßn gi÷a c¸c ng©n hµng trªn toµn thÕ
giíi. C¸c trung t©m thanh to¸n quèc tÕ ra ®êi thanh to¸n ®· n©ng cao hiÖu qu¶ cña
thanh to¸n qua ng©n hµng, biÕn ng©n hµng trë thµnh trung t©m thanh to¸n quan
träng, phôc vô ®¾c lùc cho nÒn kinh tÕ toµn cÇu.
1.2
ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ cña ng©n hµng th¬ng m¹i
1.2.1 Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña thÎ
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
ThÎ Ng©n hµng (barkcard) ®îc sö dông phæ biÕn trªn thÕ giíi vµo nh÷ng n¨m 50
nhng thÎ míi thùc sù du nhËp vµo ViÖt Nam vµo nh÷ng n¨m 90 víi viÖc chÊp nhËn
lµm ®¹i lÝ thanh to¸n cho c¸c lo¹i thÎ níc ngoµi ph¸t hµnh cña c¸c Ng©n hµng th¬ng
m¹i ViÖt Nam. NhiÒu n¨m sau ®ã thÎ ph¸t triÓn ë níc ta rÊt chËm ch¹p vµ Ýt ai biÕt
®Õn. §Õn n¨m 1998, sau gÇn 8 n¨m cã mÆt t¹i ViÖt Nam nhng doanh sè thanh to¸n
thÎ míi chØ ®¹t 68000 triÖu ®ång thÎ néi ®Þa vµ 175 triÖu USD thÎ quèc tÕ (Nguån
b¸o c¸o Héi c¸c Ng©n hµng thanh to¸n thÎ ViÖt Nam) sè lîng c¸c Ng©n hµng ph¸t
hµnh thÎ vÉn cßn rÊt Ýt chØ cã 2 ng©n hµng lµ Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam
(VCB) vµ Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn ¸ ch©u (ACB). ThÞ trêng thÎ trong níc
Ýt ai quan t©m ®Õn mÆc dï tÝnh u viÖt cña nã ®· ®îc chøng minh trªn toµn thÕ giíi.
Bøc xóc tríc mét thÞ trêng ®Çy tiÒm n¨ng nhng ®ang bÞ bá ngá, nhiÒu cuéc héi
th¶o, nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu nh»m ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ ë níc ta ®· ®îc tæ
chøc. Thµnh qu¶ ®¹t ®îc lµ thÞ trêng thÎ thùc sù khëi s¾c vµo nh÷ng n¨m 20002001. Sè lîng c¸c ng©n hµng tham gia ph¸t hµnh thÎ ngµy cµng t¨ng lªn, ngoµi
VCB vµ ACB cßn cã: Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n, Ng©n hµng
C«ng th¬ng, Ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn XuÊt NhËp KhÈu(Eximbark). §Õn n¨m
2004 th× thÞ trêng thÎ thùc sù trë lªn s«i ®éng vµ cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn vît bËc.
ThÎ ng©n hµng ®· næi lªn nh mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n ®a n¨ng ®em l¹i nhiÒu tiÖn
Ých cho chñ thÎ , cho ng©n hµng vµ cho toµn bé nÒn kinh tÕ. VËy thÎ lµ g×?
Kh¸i niÖm
ThÎ lµ ph¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, mµ ngêi chñ thÎ cã thÓ sö
dông ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô hoÆc cã thÓ sö dông ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i
c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng(ATM) hay c¸c ng©n hµng ®¹i lÝ trong ph¹m vi sè d tµi
kho¶n tiÒn göi hoÆc h¹n møc tÝn dông ®îc ký kÕt gi÷a ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ vµ
chñ thÎ. ThÎ mét c«ng cô thanh to¸n do c¸c ng©n hµng , tæ chøc tµi chÝnh hay c¸c
c«ng ty ph¸t hµnh.
§Æc ®iÓm
ThÎ lµ mét c«ng cô thanh to¸n cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt h¼n so víi c¸c c«ng
cô thanh to¸n kh¸c. Trong ®iÒu kiÖn ngµy nay khi c«ng nghÖ th«ng tin ph¸t triÓn ë
tr×nh ®é cao th× thanh to¸n b»ng thÎ lµ ph¬ng thøc thanh to¸n phæ biÕn thay thÕ cho
c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n truyÒn thèng kh¸c. Bëi lÏ, thÎ cã rÊt nhiÒu ®Æc tÝnh vît
tréi so víi c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n kh¸c, ®ã lµ:
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
TÝnh linh ho¹t: Víi nhiÒu lo¹i thÎ ®a d¹ng vµ phong phó thÎ thÝch hîp cho mäi
®èi tîng tõ nh÷ng kh¸ch hµng cã thu nhËp cao (thÎ vµng), ®Õn nh÷ng kh¸ch hµng cã
thu nhËp thÊp (thÎ chuÈn), thÎ cã thÓ dïng ®Ó rót tiÒn mÆt hoÆc thanh to¸n tiÒn hµng
ho¸ dÞch vô, ...ThÎ ®îc coi nh “vÝ tiÒn ®iÖn tö” an toµn, nhanh chãng hiÖn ®¹i gióp
c¸c chñ thÎ kiÓm so¸t ho¹t ®éng chi tiªu cña m×nh.
TÝnh thuËn tiÖn: ThÎ lµ ph¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®em l¹i
nhiÒu tiÖn Ých cho kh¸ch hµng mµ kh«ng mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n nµo cã ®îc.
Chñ thÎ cã thÓ dïng thÎ ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô ë bÊt cø n¬i ®©u , bÊt
cø lóc nµo mµ kh«ng ph¶i mang theo tiÒn mÆt hay sec du lÞch.
§èi víi thÎ tÝn dông kh¸ch hµng cßn cã thÓ ®îc ng©n hµng cung cÊp cho mét
h¹n møc tÝn dông, kh¸ch hµng cã thÓ thùc hiÖn cac giao dÞch tríc sau ®ã thanh to¸n
mµ kh«ng bÞ tÝnh l·i trong thêi h¹n. Ngoµi ra chñ thÎ cßn ®îc hëng nhiÒu u ®·i do
ng©n hµng cung cÊp nh: th«ng tin miÔn phÝ vÒ dÞch vô tµi chÝnh ng©n hµng, th«ng
tin tµi kho¶n, th«ng tin tû gi¸, dÞch vô 24/24, chñ thÎ cßn cã thÓ ®îc gi¶m gi¸ u ®·i
khi thanh to¸n t¹i c¸c ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ, hëng l·i xuÊt c¹nh tranh trªn sè d tµi
kho¶n.
TÝnh an toµn vµ nhanh chãng:ThÎ ®îc chÕ t¹o dùa trªn kü thuËt hÕt søc tinh vi,
hiÖn ®¹i vµ khã lµm gi¶ v× vËy ®é an toµn cña thÎ rÊt cao. §Æc biÖt lµ khi thÎ th«ng
minh ®îc tung ra thÞ trêng th× ®é an toµn cña nã t¨ng lªn do ®ã nã ®îc sö dông réng
r·i trªn thÞ trêng. Khi mÊt thÎ hay lé PIN, chñ thÎ cã thÓ th«ng b¸o cho ng©n hµng
®Ó kÞp thêi kho¸ tµi kho¶n thÎ nh»m tr¸nh kh¶ n¨ng rót tiÒn cña kÎ ¨n trém.
KÝch thíc thÎ rÊt gän nhÑ, chñ thÓ cã thÓ dÔ dµng mang theo ngêi víi sè lîng
thanh to¸n lín hoÆc di chuyÓn xa. Khi mua s¾m hµng ho¸ dÞch vô kh¸ch hµng chØ
cÇn xuÊt tr×nh thÎ vµ kÝ vµo ho¸ ®¬n thanh to¸n th× coi nh viÖc thanh to¸n ®· xong,
nh vËy kh¸ch hµng ®· tiÕt kiÖm ®îcc¸c chi phÝ vËn chuyÓn tiÒn vµ chi phÝ kiÓm
®Õm.
1.2.2 CÊu t¹o thÎ
HÇu hÕt c¸c lo¹i thÎ hiÖn nay ®Òu ®îc lµm b»ng nhùa (plastic), h×nh ch÷ nhËt cã
kÝch thíc ®îc tiªu chuÈn ho¸ quèc tÕ 54mm x 84mm, dµy 1mm cã bèn gãc trßn, thÎ
cã 3 líp. Hai mÆt cña thÎ cã nh÷ng dÊu hiÖu nhËn biÕt nhËn biÕt sau:
- MÆt tríc cña thÎ gåm:
+ BiÓu tîng cña thÎ: Mçi lo¹i thÎ cã mét biÓu tîng riªng, mang tÝnh ®Æc trng cña
Tæ chøc ph¸t hµnh thÎ. §©y ®îc xem nh th¬ng hiÖu cña tæ chøc ph¸t hµnh thÎ vµ lµ
yÕu tè an ninh chèng l¹i sù lµm gi¶.
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
VISA CARD: ¤ h×nh ch÷ nhËt phÝa gãc tr¸i, phÝa trªn gåm 3 mµu: xanh, tr¾ng,
vµng cã dßng ch÷ VISA ch¹y ngang gi÷a mµu tr¾ng, díi « nµy lµ h×nh chim bå c©u
in ch×m.
MASTERCARD: Cã hai nöa h×nh cÇu lång nhau phÝa díi gãc ph¶i cña thÎ
( mét h×nh mµu cam, mét h×nh mµu ®á)vµ dßng ch÷ MASTERCARD mµu tr¾ng
ch¹y gi÷a.
+ Sè thÎ: §©y lµ sè dµnh riªng cho mçi chñ thÎ, sè ®îc dËp næi trªn thÎ. Tuú theo
tõng lo¹i thÎ mµ sè cã cÊu tróc kh¸c nhau vµ nhãm sè kh¸c nhau
+
Ngµy hiÖu lùc cña thÎ: Lµ thêi gian thÎ ®îc cÊp phÐp lu hµnh.
+ Hä vµ tªn cña chñ thÎ: Tøc hä vµ tªn cña ngêi së h÷u thÎ, ®îc in næi trªn thÎ.
Ngoµi ra cã mét sè thÎ in c¶ ¶nh cña chñ thÎ.
+ Ký tù an ninh: lµ mËt m· cña ®ît ph¸t hµnh, in phÝa sau cña ngµy hiÖu lùc.
- MÆt sau cña thÎ gåm:
+ D¶i tÝnh tõ: cã kh¶ n¨ng lu gi÷ c¸c th«ng tin b¶o mËt.
+ B¨ng ch÷ kÝ: trªn b¨ng giÊy nµy lµ ch÷ kÝ cña chñ thÎ ®Ó c¬ së chÊp nhËn thÎ cã
thÓ ®èi chiÕu khi thanh to¸n.
+ C¸c phÇn kh¸c: §iÖn tho¹i dÞch vô khi cã th¾c m¾c sö dông thÎ (cã thÓ cã)
1.2.3 Ph©n lo¹i thÎ
ThÎ ®îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau bao gåm: ph©n lo¹i theo tÝnh
chÊt thanh to¸n cña thÎ, ph©n lo¹i theo ®Æc tÝnh kÜ thuËt thÎ, ph©n lo¹i theo h¹n
møc tÝn dông, ph©n lo¹i theo ph¹m vi l·nh thæ, ph©n lo¹i theo môc ®Ých sö dông.
1.2.3.1 Ph©n lo¹i theo tÝnh chÊt thanh to¸n cña thÎ:
Theo tÝnh chÊt thanh to¸n cña thÎ th× thÎ ®îc ph©n lµm 3 lo¹i: ThÎ tÝn dông, thÎ
ghi nî, thÎ rót tiÒn mÆt.
- ThÎ tÝn dông (Credit Card)
§©y lµ lo¹i thÎ ®îc sö dông phæ biÕn nhÊt, theo ®ã ngêi chñ thÎ ®îc phÐp sö
dông mét h¹nh møc tÝn dông tuÇn hoµn ®Ó mua s¾m hµng ho¸, dÞch vô t¹i c¸c c¬ së
kinh doanh, cöa hµng, siªu thÞ, kh¸ch s¹n, s©n bay, khu vui ch¬i gi¶i trÝ...chÊp nhËn
laäi thÎ ®ã. ThÎ tÝn dông thêng do ng©n hµng ph¸t hµnh vµ ng©n hµng quy ®Þnh mét
h¹n møc tÝn dông cô thÓ c¨n cø theo kh¶ n¨ng tµi chÝnh hay tµi s¶n thÕ chÊp cña
chñ thÎ. Chñ thÎ chØ ®îc chi tiªu trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông.
TÝnh chÊt tÝn dông cña thÎ ®îc thÓ hiÖn ë chç chñ thÎ ®îc øng tríc mét h¹n møc
tiªu dïng mµ kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn ngay, chØ ph¶i thanh to¸n sau mét k× h¹n nhÊt
®Þnh, chñ thÎ còng sÏ kh«ng ph¶i tr¶ l·i nÕu thanh to¸n ®óng h¹n.
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
- ThÎ ghi nî (Debit Card)
Lµ lo¹i thÎ cã quan hÖ g¾n liÒn víi tµi kho¶n tiÒn göi hoÆc tµi kho¶n tiÒn thanh
to¸n cña chñ thÎ. Khi mua hµng ho¸, dÞch vô gi¸ trÞ nh÷ng giao dÞch sÏ ®îc khÊu
trõ ngay vµo tµi kho¶n cña chñ thÎ th«ng qua c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö ®Æt t¹i c¸c c¬ së
chÊp nhËn thÎ ®ã vµ ®ång thêi sÏ ghi cã vµo tµi kho¶n cña c¸c ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ
®ã. ThÎ ghi nî kh«g cã h¹n møc tÝn dông v× nã phô thu«c vµo sè d hiÖn h÷u trªn tµi
kho¶n cña chñ thÎ.
ThÎ ghi nî cã hai lo¹i c¬ b¶n sau:
+ ThÎ on-line: Lµ thÎ ghi nî mµ gi¸ trÞ cña nh÷ng giao dÞch ®îc khÊu trõ ngay
lËp tøc vµo tµi kho¶n cña chñ thÎ.
+ ThÎ off- line: Lµ lo¹i thÎ ghi nî mµ gi¸ trÞ giao dÞch sÏ ®îc khÊu trõ vµo tµi
kho¶n cña chñ thÎ sau ®ã vµi ngµy.
- ThÎ rót tiÒn mÆt (Cash Card)
Lµ lo¹i thÎ dïng ®Î rót tiÒn mÆt t¹i c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng (ATM) hoÆc ë
ng©n hµng vµ c¸c dÞch vô kh¸c do m¸y ATM cung cÊp ( vÝ dô: kiÓm tra sè d,
chuyÓn kho¶n, chi tr¶ c¸c kho¶n vay...). Víi chøc n¨ng chuyªn biÖt chØ dïng ®Î rót
tiÒn, chñ thÎ ph¶i kÝ quü tiÒn göi vµo tµi kho¶ ng©n hµng ho¨ch chñ thÎ ®îc cÊp mét
h¹n møc tÝn dông thÊu chi míi sö dông ®îc. Sè tiÒn rñt ra mçi lÇn sÏ ®îc trõ dÇn
vµo sè tiÒn kÝ quü.
ThÎ rót tiÒn mÆt cã hai lo¹i:
+ Lo¹i 1: ChØ dïng ®Î rót tiÒn mÆt t¹i c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng cña Ng©n hµng
ph¸t hµnh thÎ.
+ Lo¹i 2: §îc sö dông ®Ó rót tiÒn kh«ng chØ ë Ng©n hµng ph¸t hµnh mµ cßn ®îc
sö dông ®Ó rót tiÒn ë c¸c Ng©n hµng cïng tham gia tæ hîp thanh to¸n víi Ng©n
hµng ph¸t hµnh thÎ.
1.2.3.2 Ph©n lo¹i theo ®Æc tÝnh kÜ thuËt
- ThÎ kh¾c ch÷ næi: TÊm thÎ ®Çu tiªn ®îc chÕ t¹o theo c«ng nghÖ nµy, lo¹i thÎ
nµy ®îc chÕ t¹o dùa trªn kÜ thuËt kh¾c ch÷ næi. Trªn bÒ mÆt thÎ ®îc kh¾c næi c¸c
th«ng tin cÇn thiÕt. HiÖn nay ngêi ta kh«ng sö lo¹i thÎ nµy n÷a v× nã ®îc chÕ t¹o
qu¸ th« s¬, dÔ bÞ lµm gi¶, kh«ng an toµn cho chñ thÎ.
- ThÎ b¨ng tõ: §îc s¶n xuÊt dùa trªn kÜ thuËt tõ tÝnh víi mét b¨ng tõ chøa hai
r·nh th«ng tin ë mÆt sau cña thÎ. ThÎ nµy ®îc sö dông phæ biÕn trong vßng 20
m¬i n¨m nay nhng hiªn nay dÔ bÞ lîi dông v× th«ng tin trªn thÎ kh«ng tù m·
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
ho¸, thÎ mang th«ng tin cè ®Þnh, khu vùc chøa th«ng tin hÑp kh«ng ¸p dông c¸c
kÜ thuËt m· ®¶m b¶o an toµn.
- ThÎ th«ng minh: Lµ thÕ hÖ thÎ míi nhÊt hiÖn nay, ®îc chÕ t¹o dùa trªn kÜ thuËt
vi xö lÝ tin häc nhê g¾n vµo thÎ mét “Chip” ®iÖn tö cã cÊu tróc nh m«t m¸y tÝnh
hoµn h¶o, dung lîng nhí cña “Chip” ®iÖn tö kh¸c nhau.
1.2.3.3 Ph©n lo¹i h¹n møc tÝn dông
-ThÎ vµng (Gold Card): Lµ lo¹i thÎ phôc vô cho c¸c ®èi tîng kh¸ch hµng cã thu
nhËp c¹o cã uy tÝn ®èi víi ng©n hµng, cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh v÷ng m¹nh vµ cã nhu
cÇu chi tªu lín..
- ThÎ chuÈn (Standard Card): §©y lµ lo¹i thÎ ®îc sö dung phæ biÕn thÝch hîp víi
nhiÒu ®èi tîng kh¸ch hµng cã thu nhËp kh¸c nhau. Lo¹i thÎ nµy kh¸c c¨n b¶n so
víi thÎ vµng lµ h¹n møc tÝn dung tèi thiÓu thÊp h¬n , tuú thuéc vµo mçi ng©n hµng
ph¸t hµnh quy ®Þnh ( th«ng thêng kho¶ng 1000 USD).
1.2.3.4 Ph©n lo¹i theo ph¹m vi l·nh thæ
- ThÎ néi ®Þa: Lµ lo¹i thÎ ®îc giíi h¹n trong pham vi sö dông mét quèc gia, do
®ã ®ång tiÒn giao dÞch ph¶i lµ ®«ng b¶n tÖ cña níc ®ã. Ho¹t ®«ng cña lo¹i thÎ nµy
rÊt ®¬n gi¶n bëi nã chØ do mét tá chøc hay mét ng©n hµng ®iÒu hµnh tõ viÖc tæ
chøc ph¸t hµnh, xö lÝ trung gian ®Õn thanh to¸n thÎ.
- ThÎ quèc tÕ: Lµ lo¹i thÎ ®îc sö chÊp nhËn trªn pham vi toµn cÇu, sö dông ®ång
ngo¹i tÖ m¹nh ®Ó thanh to¸n. Do ph¹m vi sö dông trª toµn thÕ giíi nªn ho¹t ®«ng
cña thÎ rÊt phøc t¹p. Tuy nhiªn, thÎ quèc tÕ vÉn ®îc a thÝch do tÝnh tiÖn lîi cña nã.
ThÎ ®îc hç trî vµ qu¶n lý trªn toµn thÕ giíi bëi c¸c tæ chøc tµi chÝnh lín, uy tÝn
nh: Master Card, Visa...ho¹t ®éng trong mét hÖ th«ng liªn hoµn, ®ång bé.
1.2.3.5 Ph©n lo¹i theo chñ thÓ ph¸t hµnh
- ThÎ do ng©n hµng ph¸t hµnh: lµ loai thÎ do ng©n hµng ph¸t hµng gióp cho
kh¸ch hµng sö dông linh ho¹t tµi kho¶n cña m×nh t¹i ng©n hµng hoÆc sö dông mét
sè tiÒn do ng©n hµng cÊp tÝn dông. §©y lµ lo¹i thÎ ®îc sö dông r«ng r·i nhÊt hiÖn
nay trªn thÕ giíi.
- ThÎ do tæ chøc phi ng©n hµng ph¸t hµnh: §ã lµ lo¹i thÎ du lÞch gi¶ trÝ cña c¸c
tËp ®oµn kinh doanh lín ph¸t hµnh nh thÎ Diner Club, Amex... ®îc lu hµnh trªn
toµn thÕ giíi.
1.2.4 C¸c chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ
1.2.4.1 Chñ thÎ:
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Lµ ngêi ®îc ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ cÊp thÎ ®Ó sö dông,bao gåm chñ thÎ
chÝnh vµ chñ thÎ phô.
- Chñ thÎ chÝnh: Lµ ngêi ®øng tªn xin ®îc cÊp thÎ vµ ®îc ng©n hµng ph¸t
hµnh thÎ cÊp thÎ ®Ó sö dông.
-Chñ thÎ phô: Lµ ngêi ®îc cÊp thÎ theo ®Ò nghÞ cña chñ thÎ chÝnh.
1.2.4.2 Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ:
Lµ ng©n hµng ®îc ng©n hµng nhµ níc cho phÐp thùc hiÖn nghiÖp vô ph¸t hµnh
thÎ, cÊp thÓ cho cho c¸c chñ thÎ lµ c¸ nh©n sö dông, chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n
vµ cung cÊp c¸c dÞch vô liªn quan ®Õn thÎ ®ã.
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
1.2.4.3 Ng©n hµng thanh to¸n thÎ:
Lµ ng©n hµng ®îc ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ uû quyÒn thùc hiÖn dÞch vô thanh
to¸n thÎ theo hîp ®ång;hoÆc lµ thµnh viªn chÝnh thøc hoÆc thµnh viªn liªn kÕt cña
mét tæ chøc thÎ quèc tÕ,thùc hiÖn dÞch vô thanh to¸n theo tho¶ íc kÝ kÕt víi tæ
chøc thÎ quèc tÕ ®ã.Ng©n hµng thanh to¸n thÎ ký hîp ®ång trùc tiÕp víi c¸c ®¬n vÞ
chÊp nhËn thÎ ®Ó tiÕp nhËn vµ xö lý c¸c giao dÞch thÎ t¹i ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ,cung
cÊp c¸c dÞch vô hç trî,híng dÉn cho ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ.
1.2.4.4 §¬n vÞ chÊp nhËn thÎ:
Lµ tæ chøc hoÆc c¸ nh©n chÊp nhËn thanh to¸n hµng ho¸ hoÆc dÞch vô b»ng thÎ
theo hîp ®ång kÝ kÕt víi ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ hoÆc víi ng©n hµng thanh to¸n
thÎ.
1.2.4.5 Tæ chøc thÎ Quèc tÕ:
Lµ hiÖp héi c¸c tæ chøc tµi chÝnh tham gia ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ quèc
tÕ. Tæ chøc thÎ quèc tÕ kh«ng cã quan hÖ trùc tiÕp víi chñ thÎ hay c¬ së chÊp
nhËn thÎ, mµ chØ cung cÊp mét m¹ng líi viÔn th«ng toµn cÇuphôc vô cho quy tr×nh
thanh to¸n, cÊp phÐp cho Ng©n hµng thµnh viªn mét c¸ch nhanh chãng. HiÖn nay
trªn thÕ giíi cã c¸c Tæ chøc thÎ Quèc tÕ nh: Tæ chøc thÎ VISA, tæ chøc thÎ
MASTERCARD, c«ng ty thÎ JCB...
1.2.5 Nh÷ng lîi Ých cña viÖc sö dông dÞch vô thanh to¸n thÎ
ThÎ ra ®êi sau c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n kh¸c, nhng thÎ nhanh chãng kh¼ng
®Þnh ®îc vai trß quan träng trong thanh to¸n nhê vµo nh÷ng ®Æc tÝnh u viÖt cña nã
so víi c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n kh¸c.
1.2.5.1. §èi víi chñ thÎ:
TiÖn Ých næi bËt mµ chñ thÎ cã ®îc lµ nhê sù tiÖn lîi vµ tÝnh linh ho¹t h¬n h¼n
c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n kh¸c, nhê ®ã mµ chñ thÎ cã thÓ thanh to¸n kÞp thêi,
nhanh chãng, tiÕt kiÖm thêi gian mua hµng ho¸ dÞch vô. H¬n n÷a, thÎ cã thÓ sö
dông trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi nªn rÊt thuËn tiÖn cho chñ thÎ khi ®i c«ng t¸c, du
lÞch ... ra níc ngoµi. ThÎ cßn rÊt gän nhÑ dÔ mang ®i xa, tiÖn lîi khi cÇn giao dÞch
víi sè lîng lín. §ång thêi thÎ mang l¹i sù an toµn cao cho chñ thÎ so víi c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n kh¸c do nã ®îc m· ho¸ c¸c th«ng tin hÕt søc tinh vi vµ khi mÊt
thÎ hoÆc lé sè PIN chñ thÎ cã thÓ ngay lËp tøc b¸o cho ng©n hµng ph¸t hµnh ®Ó
kho¸ tµi kho¶n tr¸nh kÎ xÊu lîi dông nªn chñ thÎ sÏ kh«ng bÞ mÊt tiÒn. Chñ thÎ rÊt
tiÖn lîi trong viÖc rót tiÒn mÆt, ®ång thêi kiÓm so¸t ®îc chi tiªu nhê sao kª hµng
th¸ng ng©n hµng göi ®Õn cho. §èi víi thÎ tÝn dông, chñ thÎ cßn ®îc cung cÊp mét
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
h¹n møc tÝn dông kh«ng ph¶i tr¶ l·i. Ngoµi ra, sö dông thÎ cßn ®em l¹i cho chñ thÎ
sù v¨n minh, lÞch sù, hiÖn ®¹i.
1.2.5.2. §èi víi ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ:
Khi lµm ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ cho ng©n hµng, th× c¸c cöa hµng, kh¸ch s¹n, siªu
thÞ ... sÏ ®îc ®¶m b¶o chi tr¶ v× ®îc ghi cã ngay vµo tµi kho¶n khi th«ng tin ®îc
truyÒn qua thiªt bÞ ®iÖn tö ®Õn ng©n hµng thanh to¸n thÎ. Giao dÞch b»ng thÎ ®îc
ghi cã ngay vµo t×a kho¶n cña ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ do ®ã Ýt cã nguy c¬ bÞ mÊt c¾p
h¬n lµ so víi thanh to¸n b»ng sec, tr¸nh bÞ tiÒn gi¶ do s¬ ý vµ nhanh chãng trong
giao dÞch víi kh¸ch hµng (kh«ng ph¶i ®Õm tiÒn, ghi chÐp sæ s¸ch). ViÖc chÊp nhËn
thanh to¸n b»ng thÎ sÏ thu hót thªm kh¸ch hµng qua ®ã t¨ng doanh sè b¸n cho ®¬n
vÞ chÊp nhËn thÎ.
1.2.5.3. §èi víi ng©n hµng:
ViÖc ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ ®em l¹i nhiÒu lîi Ých cho ng©n hµng, tríc hÕt
lµ ®a d¹ng lo¹i h×nh dÞch vô cho ng©n hµng, mang ®Õn cho ng©n hµng mét ph¬ng
tiÖn thanh to¸n ®a lîi Ých, tho¶ m·n tèt nhu cÊu cña kh¸ch hµng. ThÎ lµm t¨ng lîi
nhuËn cho ng©n hµng qua c¸c kho¶n thu: thu phÝ sö dông thÎ ( phÝ thêng niªn), phÝ
tõ ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ vµ l·i suÊt cho kho¶n tÝn dông mµ chñ thÎ chËm thanh
to¸n... §èi víi thÎ tÝn dông, ng©n hµng cßn më réng ho¹t ®éng cho vay. Nhê viÖc
thanh to¸n thÎ mµ ng©n hµng kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ.
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
1.2.5.4 §èi víi nÒn kinh tÕ
Ngµy nay khi c«ng nghÖ th«ng tin ph¸t triÓn rùc rì, lîi Ých cña thÎ ngµy cµng
phong phó, thanh to¸n b»ng thÎ trë thµnh xu híng tÊt yÕu. Thanh to¸n b»ng thÎ lµm
gi¶m khèi lîng tiÒn mÆt lu th«ng trong nÒn kinh tÕ, gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn, in Ên
tiÒn; t¨ng nhanh khèi lîng chu chuyÓn, thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ; thanh to¸n thÎ
mäi giao dÞch ®Òu n»m díi sù kiÓm so¸t cña ng©n hµng v× vËy thùc hiÖn ®îc chÝnh
s¸ch qu¶n lÝ vÜ m« cu¶ Nhµ níc;thùc hiÖn biÖn ph¸p kÝch cÇu cña nhµ níc; t¹o ra
m«i trêng v¨n minh th¬ng m¹i; thu hót kh¸ch du lÞch còng nh ®Çu t níc ngoµi.
1.3. Nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn nghiÖp vô thanh to¸n thÎ cña
ng©n hµng th¬ng m¹i
1.3.1 Nh©n tè kh¸ch quan
1.3.1.1 Tr×nh ®é d©n trÝ cña d©n chóng:
Tr×nh ®é d©n trÝ cña c«ng chóng ®îc hiÓu lµ sù nhËn thøc cña c«ng chóng vÒ
nh÷ng tiÖn Ých mµ thÎ mang l¹i, tõ ®ã tiÕp cËn víi thÎ vµ sö dông chóng nh mét
ph¬ng tiÖn thanh to¸n chñ yÕu. Do ®ã tr×nh ®é d©n trÝ cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn sù
ph¸t triÓn cña thÎ, tr×nh ®é ®©n trÝ cao sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho thÎ chiÕm lÜnh
vÞ trÝ quan träng trong thanh to¸n.
1.3.1.2 Thu nhËp cña ngêi d©n:
Ngêi d©n cã thu nhËp cao, kh«ng chØ cã nhu cÇu mua s¾m hµng ho¸ dÞch
vô mµ cßn mong muèn ®é tho¶ dông tèi ®a vµ mua s¾m mét c¸ch nhanh chãng,
thuËn tiÖn, tiÕt kiÖm thêi gian mua s¾m, ®ång thêi ®em l¹i sù v¨n minh, hiÖn ®¹i
trong mua s¾m. ThÎ thanh to¸n lµ ph¬ng tiÖn h÷u hiÖn ®¸p øng nhu cÇu nµy.
1.3.1.3 Thãi quen sö dông tiÒn mÆt cña ngêi d©n:
NÕu thãi quen sö dông tiÒn mÆt trë thµnh cè h÷u ®èi víi d©n chóng th× viÖc
ph¸t triÓn thÞ trêng thÎ lµ rÊt khã kh¨n. ChØ khi viÖc thanh to¸n ®îc thùc hiÖn chñ
yÕu qua ng©n hµng th× míi t¹o m«i trêng cho thÎ ph¸t huy hÕt hiÖu qu¶ cña nã. Níc
ta, do thãi quen sö dông tiÒn mÆt trong d©n chóng tõ l©u nªn ®Ó thÎ trë thµnh c«ng
cô thanh to¸n phæ biÕn ®ßi hái ph¶i cã sù nç lùc rÊt lín tõ phÝa c¸c ng©n hµng.
1.3.1.4 M«i trêng khoa häc c«ng nghÖ:
Thanh to¸n thÎ ra ®êi vµ ph¸t triÓn dùa trªn tr×nh ®é c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn
®¹i v× vËy khoa häc c«ng nghÖ lµ nh©n tè quan träng ®èi víi thanh to¸n thÎ. Mét
quèc gia cã m«i trêng khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho thanh
to¸n thÎ ph¸t triÓn.
1.3.1.5 M«i trêng ph¸p lÝ:
BÊt cø mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nµo còng n»m trong khu«n khæ cña
m«i trêng ph¸p lÝ, ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ còng kh«ng n»m ngoµi quy luËt ®ã.
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Mét hµnh lang ph¸p lÝ hoµn thiÖn, ®Çy ®ñ sÏ cã t¸c dông khuyÕn khÝch thanh to¸n
thÎ, c¸c ng©n hµng c¹nh tranh lµnh m¹nh trªn thÞ trêng thÎ, quy ®Þnh quyÒn h¹n vµ
nghÜa vô ®Çy ®ñ cña c¸c bªn tham gia thanh to¸n thÎ.
1.3.2 Nh©n tè chñ quan
Nh©n tè chñ quan lµ nh©n tè tõ phÝa c¸c tæ chøc thanh to¸n thÎ, bao gåm:
tr×nh ®é cña ®éi ngò lµm c«ng t¸c thanh to¸n thÎ; nguån vèn vµ tr×nh ®é khoa häc
c«ng nghÖ; m¹ng líi ®în vÞ chÊp nhËn thÎ vµ hÖ thèng m¸y rót tiÒn tù ®éng; ®Þnh híng ph¸t triÓn cña ng©n hµng.
1.3.2.1 Tr×nh ®é cña ®éi ngò lµm c«ng t¸c thanh to¸n thÎ:
Con ngêi lu«n lu«n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®èi víi méi ho¹t ®éng trong nÒn
kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ trong thanh to¸n thÎ ®ßi hái ph¶i ®îc tiªu chuÈn ho¸ cao ®é,
®¶m b¶o th«ng suèt, ®ång bé trong mäi qu¸ tr×nh. Mét ®éi ngò lµm c«ng t¸c thÎ cã
tr×nh ®é chuyªn m«n, am hiÓu nghiÖp vô lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó ph¸t triÓn thanh
to¸n thÎ. MÆt kh¸c, thanh to¸n thÎ lµ ho¹t ®éng dÞch vô cña ng©n hµng nªn cÇn cã
mét ®éi ngò lµm c«ng t¸c thanh to¸n thÎ linh ho¹t, n¨ng ®éng, am hiÓu t©m lÝ kh¸ch
hµng.
1.3.2.2 Nguån vèn vµ tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ:
ViÖc triÓn khai dÞch vô thanh to¸n thÎ yªu cÇu ph¶i cã nguån vèn lín ®Ó chi
cho l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ hiªn ®¹i, chØ mét trôc trÆc nhá trong hÖ thèng thanh to¸n
còng lµm ¸ch t¾c thanh to¸n thÎ g©y phiÒn to¸i cho chñ thÎ, mÊt ®iÓm cho ng©n
hµng trong thu hót kh¸ch hµng. V× vËy ®Ó ph¸t triÓn tèt nghiÖp vô nµy ng©n hµng
cÇn cã lîng vèn ®ñ lín cïng hÖ thèng trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, thêng xuyªn quan t©m
b¶o dìng, n©ng cÊp trang thiÕt bÞ nh»m thùc hiÖn tèt nhu cÇu thanh to¸n cña kh¸ch
hµng.
1.3.2.3 M¹ng líi ®¬n vÞ chÊp nh©n thÎ:
Thanh to¸n thÎ chØ thùc sù ph¸t triÓn khi ng©n hµng cã mét m¹ng líi ®¬n vÞ
chÊp nhËn thÎ réng kh¾p vµ ®a d¹ng vÒ lo¹i h×nh kinh doanh hµng ho¸ dÞch vô. §¬n
vÞ chÊp nhËn thÎ lµ ®iÓm khëi ®Çu cho ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ, lµ mét nh©n tè
kh«ng thÓ thiÕu trong nghiÖp vô thanh to¸n bëi kh«ng cã ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ th×
viÖc thanh to¸n kh«ng thÓ diÔn ra ®îc.
1.3.2.4 §Þnh híng ph¸t tiÓn cña ng©n hµng
§Þnh híng ph¸t triÓn cña ng©n hµng cã t¸c dông hai chiÒu: nÕu ng©n hµng cã
®Þnh híng ph¸t triÓn thanh to¸n thÎ th× sÏ x©y dùng kÕ ho¹ch, chiÕn lîc cô thÓ,
khuyÕn khÝch thanh to¸n thÎ; nÕu ng©n hµng cã ®Þnh híng kh«ng ph¸t triÓn thanh
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
to¸n thÎ th× ho¹t ®éng thanh to¸n thÎ cña ng©n hµng ®ã sÏ kh«ng ®îc chó träng.
Mét ng©n hµng cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn thanh to¸n thÎ, ®ång thêi cã ®Þnh híng ph¸t
triÓn thanh to¸n thÎ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho nghiÖp vô thanh to¸n thÎ ®îc më réng,
ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
1.4 Nh÷ng rñi ro trong nghiÖp vô thanh to¸n thÎ:
1.4.1 Rñi ro x¶y ra do chñ thÎ
1.4.1.1 ThÎ bÞ mÊt c¾p hoÆc thÊt l¹c
Chñ thÎ bÞ mÊt c¾p hoÆc thÊt l¹c thÎ vµ thÎ bÞ mét sè ngêi kh¸c sö dông tríc khi
chñ thÎ kÞp th«ng b¸o cho ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ ®Ó cã c¸c biÖn ph¸p kÞp thêi
ng¨n chÆn: chÊm døt sö dông thÎ hoÆc thu håi thÎ.
1.4.1.2 Lé sè bÝ mËt c¸ nh©n (PIN):
M· sè bÝ mËt c¸ nh©n ®îc giao cho chñ thÎ, ®Ó ®¶m b¶o an toµn khi sö dông chñ
thÎ cã thÓ thay ®æi m· sè. Do vËy khi thùc hiÖn giao dÞch t¹i c¸c thiÕt bÞ tù ®éng
®Æc biÖt lµ t¹i c¸c m¸y ATM chñ thÎ cã thÓ ®Ó lé sè PIN, hay khi chñ thÎ bÞ mÊt, bÞ
lÊy c¾p thÎ sè PIN còng cã thÓ bÞ lé nh vËy sÏ g©y rñi ro cho chñ thÎ
1.4.1.3 Chñ thÎ cè t×nh sö dông vît h¹n møc:
§©y lµ rñi ro ®èi víi ng©n hµng ph¸t hµnh khi chñ thÎ cè t×nh sö dông nhiÒu lÇn
c¸c giao dÞch díi h¹n møc ph¶i xin cÊp phÐp giao dÞch vµ cuèi cïng th× tæng sè sö
dông vît tréi rÊt nhiÒu so víi h¹n møc ®îc cÊp.
1.4.2 Rñi ro x¶y ra do ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ:
1.4.2.1 Nh©n viªn ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ nhiÒu ho¸ ®¬n thanh to¸n cña mét
thÎ:
Khi thùc hiÖn giao dÞch, nh©n viªn cña ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ ®· cè t×nh in nhiÒu
bé ho¸ ®¬n thanh to¸n thÎ, nhng chØ giao mét bé ho¸ ®¬n cho chñ thÎ kÝ ®Ó hoµn
thµnh giao dÞch. Sau ®ã, nh©n viªn cña ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ m¹o ch÷ kÝ cña chñ thÎ
®Ó nép c¸c ho¸ ®¬n thanh to¸n cßn l¹i cho ng©n hµng thanh to¸n thÎ ®Ó ®ßi tiÒn.
1.4.2.2 §¬n vÞ chÊp nhËn thÎ phèi hîp víi c¸c tæ chøc téi ph¹m lÊy c¾p th«ng
tin trªn b¨ng tõ thÎ thËt ®Ó t¹o c¸c thÎ gi¶ sö dông.
1.4.2.3 §¬n vÞ chÊp nhËn thÎ v« t×nh hay cè ý chÊp nhËn thanh to¸n thÎ gi¶
m¹o.
1.4.2.4 C¸c giao dÞch thùc hiÖn thanh to¸n qua th ®iÖn tö, ®iÖn tho¹i internet:
§¬n vÞ chÊp nhËn thÎ cung cÊp hµng ho¸ dÞch vô theo yªu cÇu cña chñ thÎ qua
th hoÆc ®iÖn tho¹i, internet trªn c¬ së c¸c th«ng tin vÒ thÎ nh: Lo¹i thÎ, sè thÎ, ngµy
hiÖu lùc cña thÎ, tªn chñ thÎ. Trong trêng hîp chñ thÎ thùc kh«ng ph¶i lµ kh¸ch ®Æt
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
mua hµng cña ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ th× giao dÞch ®ã bÞ chñ thÎ thùc tõ chèi thanh
to¸n.
1.4.3 Rñi ro x¶y ra do ng©n hµng thanh to¸n thÎ
1.4.3.1 Rñi ro tÝn dông:
Lo¹i rñi ro nµy x¶y ra do ng©n hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi nî tõ c¸c kho¶n
cho vay sö dông thÎ.
1.4.3.2 Rñi ro do hÖ thèng hoÆc do thao t¸c cña c¸n bé nghiÖp vô:
C¸c lo¹i rñi ro nµy ph¸t sinh khi hÖ thèng vi tÝnh ho¹t ®éng kh«ng æn ®Þnh,
ngõng ho¹t ®éng hoÆc cã lçi trong xö lÝ d÷ liÖu ¶nh hëng ®Õn viÖc sö dông vµ
thanh to¸n thÎ. Khi c¸c c¸n bé nghiÖp vô thùc hiÖn c¸c giao dÞch kh«ng theo quy
tr×nh cña c¸c tæ chøc thÎ Quèc tÕ sÏ g©y ra tæn thÊt vµ ph¶i båi hoµn.
1.4.4 Rñi ro x¶y ra do c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cè t×nh ph¹m ph¸p chuéc lîi
1.4.4.1 ThÎ gi¶
ThÎ gi¶ lµ thÎ do c¸c tæ chøc, c¸ nh©n lµm gi¶ c¨n cø vµo c¸c th«ng tin cã ®îc tõ
c¸c chøng tõ giao dÞch thÎ hoÆc thÎ bÞ mÊt c¾p thÊt l¹c. ThÎ gi¶ lµ nguy c¬ lín nhÊt
hiÖn nay mµ khiÕn tÊt c¶ c¸c tæ chøc cïng nhau ng¨n chÆn. ThÎ gi¶ ®îc sö dông sÏ
g©y tæn thÊt rÊt lín cho ng©n hµng ph¸t hµnh, bëi v× theo quy ®Þnh cña Tæ chøc thÎ
Quèc tÕ, ng©n hµng ph¸t hµnh chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm víi mäi giao dÞch cã m·
sè (BIN) cña ng©n hµng ph¸t hµnh. ThÎ gi¶ cßn g©y t©m lÝ lo ng¹i trong thanh to¸n
thÎ cho c«ng chóng.
1.4.4.2 Tµi kho¶n cña chñ thÎ bÞ lîi dông:
§Õn k× ph¸t hµnh l¹i thÎ, ng©n hµng ph¸t h¸nh thÎ nhËn ®îc th«ng b¸o thay ®æi
®Þa chØ cu¶ chñ thÎ vµ yªu cÇu göi vÒ ®Þa chØ míi. Do kh«ng kiÓm tra kÜ, nªn ng©n
hµng ph¸t hµnh ®· göi vÒ theo nh yªu cÇu, mµ kh«ng ®Õn tay chñ thÎ thùc. Nh vËy
tµi kho¶n cña chñ thÎ bÞ ngêi kh¸c sö dông. §Õn khi chñ thÎ thùc kh«ng nhËn ®îc
thÎ, liªn l¹c víi ng©n hµng ph¸t hµnh, hay khi ng©n hµng ph¸t hµnh yªu cÇu thanh
to¸n sao kª, th× sù viÖc míi ®îc ph¸t hiÖn.
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
ch¬ng II
Thùc tr¹NG HO¹T §éng thanh to¸n
thÎ t¹i ng©n hµng ngo¹i th¬ng hµ néi
2.1 Tæng quan vÒ chi nh¸nh ng©n hµng ngo¹i th¬ng hµ néi
2.1.1 LÞch sö h×nh thµnh vµ nhiÖm vô chñ yÕu cña Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ
Néi
Ngµy 22\12\1984 theo quyÕt ®Þnh sè 177NH.Q§ cña Tæng gi¸m ®èc Ng©n
hµng Nhµ níc ViÖt Nam, chi nh¸nh Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi ®· ®îc thµnh
lËp vµ chÝnh thøc ®i vµo hoat ®éng tõ ngµy 01\03\1985. Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ
Néi lµ thµnh viªn thø 6 cña gia ®×nh VCB . Ra ®êi trong ®iÒu kiÖn ®Êt níc ®ang
chuÈu bÞ hµnh trang ®Ó chuyÓn sang mét bíc ngoÆt míi, thùc hiÖn ®êng lèi cña
NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng 6, më cöa ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng
XHCN , sau 20 n¨m ho¹t ®éng VCB Hµ Néi ®· cã nhiÒu ®ãng gãp cho sù phån
vinh cña m¸i nhµ chung VCB ViÖt Nam, cña ngµnh ng©n hµng vµ thµnh phè Hµ
Néi. VCB Hµ Néi ®· dÇn tù kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trong ho¹t ®éng ng©n hµng
trªn ®Þa bµn Thñ ®«, trë thµnh chi nh¸nh ®îc xÕp lo¹i doanh nghiÖp h¹ng 1. N¨m
2004 Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi ®· vinh dù ®îc Chñ tÞch níc Céng hoµ X·
Héi Chñ NghÜa ViÖt Nam trao Hu©n ch¬ng Lao ®éng H¹ng Ba Cã ®îc nh÷ng thµnh
c«ng ®ã lµ do Ng©n hµng ngo¹i th¬ng Hµ Néi lu«n ®Ò ra chøc n¨ng vµ nhiªm vô cô
thÓ, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng:
- Chi nh¸nh cã tr¸ch nhiÖm gióp Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam nghiªn cøu,
tæng hîp nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ ®èi ngo¹i, ngo¹i th¬ng vµ ngo¹i hèi t¹i thµnh phè Hµ
Néi vµ phèi hîp víi chi nh¸nh ng©n hµng nhµ níc thµnh phè Hµ Néi nghiªn cøu
tæng hîp vµ tham mu cho cÊp uû ,chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vµ tæng gi¸m ®èc ng©n
hµng Nhµ níc vÒ chñ tr¬ng,chÝnh s¸ch kÕ ho¹ch vµ biÖn ph¸p ph¸t triÓn c¸c quan hÖ
kinh tÕ ®èi ngo¹i, ngo¹i th¬ng vµ ngo¹i hèi cña thµnh phè Hµ Néi. Trªn c¬ së ®ã
t¨ng cêng c¸c ho¹t ®éng nghiªp vô ng©n hµng phôc vô s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh xuÊtnhËp khÈu vµ kinh doanh dÞch vô ®èi ngo¹i, t¨ng thu ngo¹i tÖ gãp phÇn ph¸t triÓn
kinh tÕ ®Þa ph¬ng.
- Tæ chøc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lÝ Nhµ níc cña Ng©n hµng trong lÜnh
vùc ngo¹i hèi t¹i ®Þa ph¬ng , xem xÐt c¸c vô viÖc vi ph¹m ®iÒu lÖ qu¶n lÝ ngo¹i hèi
ph¸t sinh t¹i Hµ Néi trong ph¹m vi quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm ®îc giao vµ th«ng qua
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
sù phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan ®Þa ph¬ngvµ c¸c chi nh¸nh ng©n hµng Nhµ níc t¹i c¬ së cña thµnh phè Hµ Néi .
- Tæ chøc thîc hiÖn thu, ®æi ngo¹i tÖ phôc vô kh¸ch níc ngoµi ra vµo thµnh phè
Hµ Néi theo quy ®Þnh cña Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam.
- Thùc hiÖn quan hÖ giao dÞch vµ më tµi kho¶n “kh«ng c tró” cho c¸c tæ chøc
vµ c¸ nh©n níc ngoµi thêng tró t¹i Hµ Néi thuéc ®èi tîng “ngêi kh«ng c tró” theo
sù ph©n c«ng cña Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam
- Thùc hiÖn thanh to¸n quèc tÕ theo quan hÖ giao dÞch trùc tiÕpvíi Ng©n hµng
®¹i lÝ níc ngoµi khi cã ®iÒu kiÖn, theo sù uû nhiÖm cña Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng
ViÖt Nam vÒ c¸c mÆt nghiÖp vô:
Thanh to¸n vÒ xuÊt- nhËp khÈu hµng ho¸ thuéc kim ng¹ch mËu dÞch cña
Trung ¬ng hoÆc ®Þa ph¬ng.
Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô cÊp b¶o l·nh tÝn dông th¬ng m¹i ®èi víi c¸c ®¬n
vÞ kinh trÐ ®Þa ph¬ng theo quy chÕ vÒ b¶o l·nh tÝn dông do Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng
ViÖt Nam c«ng bè.
Thanh to¸n vÒ kiÒu hèi vµ vÒ xuÊt khÈu lao ®éng, chuyªn gia kÜ thuËt
trong níc ®i c¸c níc kh¸c.
Thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô thanh to¸n kh¸c vÒ phi mËu dÞch phôc vô viÖc
chi tiªu cña c¸c c¬ quan ®¹i diÖn níc ta vµ c¸c ®oµn ViÖt Nam ë níc ngoµi.
Thùc hiÖn c¸c quan hÖ vÒ tµi kho¶n víi mét sè Ng©n hµng ®¹i lÝ níc
ngoµi trong viÖc ®iÒu hµnh vµ qu¶n lÝ vèn ngo¹i tÖ.
- Theo sù ph©n c«ng cña Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam , thùc hiÖn phôc vô
vµ qu¶n lÝ c¸c tæ chøc, c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt -nhËp khÈu hµng ho¸ vµ
dÞch vô ®èi ngo¹i ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi trong lÜnh vùc tiÒn tÖ,
tÝn dông vµ thanh to¸n ®èi ngo¹i. §ång thêi thùc hiÖn ph©n tÝch cÊp quyÒn sö dông
ngo¹i tÖ cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt, kinh doanh thuéc c¸c ngµnh kinh tÕ Trung ¬ng vµ
®Þa ph¬ng, qu¶n lÝ tµi kho¶n ngo¹i tÖ cña c¸c ®¬n vÞ nµy.
- Theo dâi tæng hîp vµ kiÓm tra viÖc thanh to¸n kiÒu hèi t¹i c¸c chi nh¸nh
Ng©n hµng Nhµ níc thµnh phè Hµ Néi theo quy ®Þnh cña Tæng gi¸m ®èc Ng©n
hµng Nhµ níc.
- Chi nh¸nh cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc kh¸c do Chñ tÞch Ng©n
hµng Ngo¹i th¬ng ViÖt Nam giao phã.
2.1.2 C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Trô së chÝnh Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi ®Æt t¹i 78 NguyÔn Du gåm cã 9
phßng ban chÝnh vµ mét ban gi¸m ®èc ®iÒu hµnh.
§îc thµnh lËp nh»m môc ®Ých thùc hiÖn nhiÖm vô kinh doanh ®èi ngo¹i, thanh
to¸n quèc tÕ, c¸c dÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng quèc tÕ trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ
Néi, Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng Hµ Néi hiÖn cã:
- 04 chi nh¸nh cÊp 2
- 04 phßng giao dÞch
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
HÖ thèng tæ chøc cña ng©n hµng ngo¹i th¬ng hµ néi
Ban
gi¸m ®èc
1. Phßng tÝn dông – Tæng hîp
2.Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh
3. Phßng thanh to¸n xuÊt - nhËp
khÈu
4.Phßng ng©n quü
5.Phßng dÞch vô ng©n hµng
6.Phßng tin häc
7.Phßng thÎ
8.Phßng hµnh chÝnh nh©n sù
9.Phßng kiÓm tra néi bé
Ch¬ng D¬ng
Phßng tÝn dông- thanh to¸n
CÇu GiÊy
Phßng kÕ to¸n - dÞch vô
Chi nh¸nh cÊp 2
Thµnh
C«ng
Phßng hµnh chÝnh-ng©n quü
Ba §×nh
14. Phßng giao dÞch sè 1 – Hµng Bµi
15. Phßng giao dÞch sè 2 – TrÇn B×nh Träng
16. Phßng giao dÞch sè 3 – Hµng §ång
17. QuÇy giao dÞch Néi Bµi
- Xem thêm -