Tài liệu Một số giải pháp cơ bản nhằm phát triển con người việt nam phục vụ cho sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghiã.

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu Sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nµo rót cuéc còng nh»m nh÷ng môc tiªu x· héi, nh©n v¨n nhÊt ®Þnh. Ph¸t triÓn theo nghÜa ®Çy ®ñ lµ bªn c¹nh sù gia t¨ng vÒ l-îng (t¨ng tr-ëng kinh tÕ) cßn bao hµm sù thay ®æi vÒ chÊt l-îng(nh÷ng biÕn ®æi vÒ mÆt x· héi). Häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi cu¶ C.M¸c lµ mét thµnh tùu cña khoa häc cu¶ loµi ng-êi. Nã ph¸c ho¹ quy luËt tæng qu¸t cu¶ lÞch sö nh©n lo¹i vµ sù ph¸t triÓn cu¶ x· héi loµi ng-êi sÏ tiÕn tíi Chñ nghi· Céng s¶n mµ giai ®o¹n th ¸p cu¶ nã lµ Chñ nghi· x· héi. Chñ nghi· x· héi kh«ng ®èi lËp víi ph¸t triÓn, víi kinh tÕ thÞ tr-êng mµ lµ nÊc thang ph¸t triÓn cu¶ loµi ng-êi ®-îc ®¸nh dÊu b»ng sù tiÕn bé x· héi cu¶ sù ph¸t triÓn. Nã lµ c¸ch thøc gi¶i quyÕt c¸c quan hÖ x· héi v× cuéc sèng tèt ®Ñp cña ®¹i ®a sè nhaan d©n lao ®éng, cña toµn thÓ x· héi; lµ sù thiÕt lËp mét trËt tù x· héi víi môc tiªu c«ng b»ng vµ v¨n minh. Sù ph¸t triÓn ®em l¹i sù giµu cã, phån vinh vµ h¹nh phóc cho ®¹i ®a sè nh©n d©n lao ®éng, cho toµn thÓ x· héi th× sù ph¸t triÓn ®ã mang tÝnh chÊt x· héi chñ nghÜa, lµ sù ph¸t triÓn hiÖn ®¹i. Cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng tr-êng kú gian khæ vµ quyÕt liÖt cña nh©n d©n lao ®éng ta d-íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng S¶n ViÖt nam, ®øng ®Çu lµ Chñ TÞch Hå ChÝ Minh nh»m gi¶i phãng nh©n d©n lao ®éng, ®em l¹i niÒm vui vµ sù giµu sang cho nh©n d©n lao ®éng. V× vËy, sù ph¸t triÓn cu¶ ViÖt nam ë hiÖn t¹i vµ trong t-¬ng lai ph¶i lµ sù ph¸t triÓn v× sù giµu cã, phån vinh vµ h¹nh phóc cu¶ nh©n d©n lao ®éng, v× sù hïng m¹nh cu¶ c¶ x· héi, cu¶ toµn d©n téc; lµ sù ph¸t triÓn mang tÝnh chÊt x· héi chñ nghi·, lµ sù ph¸t triÓn hiÖn ®¹i. Nghi· lµ, chóng ta ph¶i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghi·; ®ång thêi ®Èy m¹nh 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. Nh-ng muèn thùc hiÖn ®-îc qu¸ tr×nh ®ã chóng ta ph¶i khai th¸c vµ sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ mäi tiÒm n¨ng, thÕ m¹nh vµ mäi nguån lùc trong n-íc còng nh- ngoµi n-íc; trong ®ã nguån lùc con ng-êi gi÷ vÞ trÝ v« cïng quan träng. §Õn l-ît nã, c¸c thµnh tùu cu¶ qu¸ tr×nh ®ã l¹i phôc vô cho sù ph¸t triÓn cu¶ con ng-êi. §iÒu ®ã hoµn toµn phï hîp víi quan ®iÓm cu¶ §¶ng: con ng-êi vµ lµ môc tiªu, võa lµ ®éng lùc cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng X· héi chñ nghi·. Néi dung cña ®Ò tµi: PhÇn1 : Quan ®iÓm cu¶ triÕt häc M¸c - Lª nin vÒ con ng-êi. PhÇn 2: Quan ®iÓm cña §¶ng: Con ng-êi võa lµ môc tiªu võa ®éng lùc cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng X· héi chñ nghi·. PhÇn 3 : Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m ph¸t triÓn con ng-êi ViÖt nam phôc vô cho sù nghiÖp c¸ch m¹ng X· héi chñ nghi·. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn I Quan ®iÓm cña triÕt häc M¸c - Lªnin vÒ con ng-êi I. Nguån gèc vµ b¶n chÊt con ng-êi VÊn ®Ò con ng-êi lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò triÕt häc cã ý nghÜa ®Æc biÖt, ®-îc ®Ò cËp nhiÒu trong lÞch sö t- t-ëng nh©n lo¹i. Tuy nhiªn, viÖc nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ vai trß vµ vÞ trÝ cña con ng-êi vÉn lu«n lµ mét vÊn ®Ò cÊp thiÕt trong mäi thêi ®¹i. Trong lÞch sö triÕt häc, tõ cæ ®Õn kim, tõ §«ng sang T©y, ng-êi ta ®· cè g¾ng t×m hiÓu vµ gi¶i thÝch con ng-êi lµ g× ? KÕt qu¶ lµ ®· cã rÊt nhiÒu c¸c c©u tr¶ lêi kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n, trong thuyÕt ©m d-¬ng, Ngò hµnh th× con ng-êi øng vêi hµnh thæ cai qu¶n bèn ph-¬ng, v¹n vËt; arixtèt ®· gäi con ng­êi l¯ “®éng vËt chÝnh trÞ” trong khi nhÊn m³nh trong con ng­êi cã hai nh©n tè khëi nguyªn: ®éng vËt (sinh häc) vµ chÝnh trÞ (x· héi),"VÊn ®Ò lµ ë chç nh©n tè khëi nguyªn nµo trong chóng ®-îc coi lµ -u thÕ h¬n, ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc h×nh thµnh kh¶ n¨ng, t×nh c¶m, hµnh vi, ho¹t ®éng cña con ng-êi vµ b»ng c¸ch nµo thùc hiÖn ®-îc mèi liªn hÖ qua l¹i gi÷a c¸c yÕu tè sinh häc vµ c¸c yÕu tè x· héi trong con ng-êi. §ã lµ vÊn ®Ò mµ kh«ng mét tr-êng ph¸i, mét trµo l-u triÕt häc nµo kh«ng ®Ò cËp ®Õn theo quan ®iÓm riªng cña m×nh. Tãm l¹i, víi c¸c nhµ triÕt häc tr-íc C.M¸c, con ng-êi chØ dõng l¹i ë con ng-êi c¸ thÓ, c¸ nh©n vµ hä chØ loay hoay ®i t×m vÊn ®Ò con ng-êi trong khu«n khæ c¸c c¸ nh©n riªng lÎ, hoµn toµn bÞ t¸ch khái c¸c mèi quan hÖ x· héi, t¸ch rêi víi ho¹t ®éng thùc tiÔn trong ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh. Víi sù ra ®êi cña quan ®iÓm duy vËt vÒ lÞch sö; lÇn ®Çu tiªn vÊn ®Ò con ng-êi cã ®-îc vÞ trÝ mµ nã cÇn ph¶i cã, lÇn ®Çu tiªn vÊn ®Ò con ng-êi ®-îc nhËn thøc mét c¸ch thùc sù khoa häc. Víi quan ®iÓm duy vËt triÖt ®Ó vµ ph-¬ng ph¸o biÖn chøng, M¸c ®· ®-a ra mét quan niÖm hoµn chØnh vÒ kh¸i niÖm con ng-êi. Chñ NghÜa M¸c ph©n biÖt râ hai mÆt trong kh¸i niÖm con ng-êi: mÆt sinh vËt vµ mÆt x· héi hay nãi c¸ch kh¸c, theo quan ®iÓm cña Chñ nghÜa M¸c, c¸i sinh häc vµ c¸i x· héi thèng nhÊt biÖn chøng víi nhau, hoµ quyÖn vµo nhau lµm nªn con ng-êi. C.M¸c kh«ng hÒ phñ nhËn mÆt tõ nhiªn, mÆt sinh häc khi xem xÐt con ng-êi víi t­ c²ch l¯ nh÷ng c² nh©n sèng. M²c viÕt: “V× vËy, ®iÒu cô thÓ ®Çu tiªn cÇn ph¶i x¸c ®Þnh lµ tæ chøc c¬ thÓ cña nh÷ng c¸ nh©n Êy vµ mèi quan hÖ m¯ tæ chøc c¬ thÓ Êy t³o ra gi÷a hä víi phÇn cßn l³i cña giíi tù nhiªn”. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tr-íc hÕt, M¸c thõa nhËn con ng-êi lµ mét ®éng vËt cao cÊp nhÊt, s¶n phÈm cña sù tiÕn ho¸ l©u dµi cña giíi sinh vËt nh- tiÕn ho¸ luËn cña §ac-uyn ®· kh¼ng ®Þnh. V× vËy, con ng-êi chÞu sù chi phèi cña m«i tr-êng tù nhiªn vµ c¸c quy luËt tù nhiªn. Khi m«i tr-êng tù nhiªn thay ®æi th× buéc con ng-êi ph¶i thÝch nghi víi nã, vÝ dô khi tõ mïa hÌ sang mïa ®«ng th× con ng-êi ph¶i mÆc ¸o Êm; vµ c¸c quy luËt tù nhiªn còng chi phèi con ng-êi nh- quy luËt biÕn dÞ, di truyÒn lµm cho con sinh ra mang c¶ ®Æc ®iÓm gièng víi cha mÑ vµ thÕ hÖ tr-íc. Nh- mäi ®éng vËt kh²c, con ng­êi ph°i “®Êu tranh” ®Ó tån t³i, ¨n, mÆc, ë, sinh con ®Î c¸i tøc con ng-êi còng ®ßi hái ®Çy ®ñ nhu cÇu sinh häc. Nh- vËy, xÐt theo ph-¬ng diÖn nµy th× con ng-êi kh«ng kh¸c ®éng vËt lµ mÊy. Tuy nhiªn, C.M¸c kh«ng thõa nhËn quan ®iÓm cho r»ng c¸i duy nhÊt t¹o nªn b¶n chÊt con ng-êi lµ ®Æc tÝnh sinh häc, lµ b¶n n¨ng sinh vËt cña con ng-êi. Con ng-êi vèn lµ mét sinh vËt cã ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc tr-ng cña sinh vËt nh-ng l¹i cã nhiÒu ®iÓm ph©n biÖt víi c¸c sinh vËt kh¸c. VËy con ng-êi kh¸c ®éng vËt ë chç nµo? * §ã chÝnh lµ c¸i x· héi (mÆt x· héi) ë trong con ng-êi. Con ng-êi lµ s¶n phÈm cña ho¹t ®éng x· héi mµ tr-íc hÕt con ng-êi lµ s¶n phÈm cña lao ®éng. C.M¸c vµ Ph.¡nghen ®· ph©n tÝch vai trß cña lao ®éng s°n xuÊt ë con ng­êi nh­ sau: “Cã thÓ ph©n biÖt con ng-êi víi c¸c sóc vËt b»ng ý thøc, b»ng t«n gi¸o, nãi chung b»ng bÊt cø c¸i g× còng ®-îc. B¶n th©n con ng-êi b¾t ®Çu b»ng tù ph©n biÖt víi sóc vËt ngay khi con ng-êi b¾t ®Çu s¶n xuÊt ra nh÷ng t- liÖu sinh ho¹t cña m×nh- ®ã lµ b-íc tiÕn do tæ chøc c¬ thÓ cña con ng-êi quy ®Þnh. S¶n xuÊt ra nh÷ng t- liÖu sinh ho¹t cña m×nh, nh- thÕ con ng-êi ®· gi¸n tiÕp s¶n xuÊt ra chÝnh ®êi sèng vËt chÊt cña m×nh. Con ng-êi cßn chÞu sù chi phèi cña m«i tr-êng x· héi nh- gi¸o dôc, v¨n ho¸, chÝnh trÞ, ph¸p luËt vµ c¸c quy luËt x· héi nh- quy luËt tån t¹i x· héi quyÕt ®Þnh ý thøc x· héi, quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hêp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt,...§· lµ con ng-êi th× ngay tõ khi míi ra ®êi ®· ®-îc sèng, nu«i d-ìng, gi¸o dôc ë tron mét gia ®×nh, khi lín lªn ®-îc ®i häc, gi¸o dôc trong m«i tr-êng réng h¬n lµ nhµ tr-êng vµ x· héi,... Råi nh÷ng sù thay ®æi vÒ chÝnh trÞ, ph¸p luËt, kinh tÕ, ... buéc hµnh vi cña con ng-êi còng ph¶i thay ®æi cho phï hîp víi nh÷ng chuÈn mùc cña x· héi. Thªm vµo ®ã, con ng-êi cßn cã nhu cÇu x· héi nh- vui ch¬i, gi¶i trÝ, giao tiÕp, thÈm mü, v¨n häc nghÖ thuËt. Cuéc sèng cña con ng-êi lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a hai yÕu tè vËt chÊt vµ tinh thÇn. Khi x· héi cµng ph¸t triÓn th× ®êi sèng tinh thÇn cµng ®-îc n©ng cao, con ng-êi ngµy cµng cã nhiÒu ®iÒu 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 kiÖn ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña m×nh vµ ngµy cµng cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn toµn diÖn. C¸c bËc (thø tù) nhu cÇu cã thÓ ®-îc s¾p xÕp nh- sau: - Nhu cÇu tù kh¼ng ®Þnh - Nhu cÇu ®-îc t«n träng - Nhu cÇu t×nh c¶m - Nhu cÇu an toµn - Nhu cÇu t©m sinh lý VËy, vÒ ph-¬ng diÖn nµy th× con vËt kh«ng thÓ vµ kh«ng bao giê cã ®-îc. §©y chÝnh lµ tÝnh -u tréi cña con ng-êi . Khi xem xÐt mèi t-¬ng quan gi÷a c¸c yÕu tè sinh häc vµ c¸c yÕu tè vµ c¸c yÕu tè x· héi trong con ng-êi, CM¸c cho r»ng c¸i quyÕt ®Þnh trong con ng-êi lµ yÕu tè x· héi, con ng-êi vµ x· héi kh«ng t¸c rêi nhau vµ chØ cã trong x· héi, trong khu«n khæ cña hoµn c¶nh x· héi cô thÓ, con ng-êi míi tån t¹i víi t- c¸ch con ng-êi. Tõ ®ã, CM¸c ®· chØ ra b¶n chÊt cña con ng-êi lµ: "B¶n chÊt con ng-êi kh«ng ph¶i lµ c¸i trõu t-îng, cè h÷u cña c¸ nh©n riªng biÖt. Trong tÝnh hiÖn thùc cña nã, b¶n chÊt con ng-êi lµ tæng hoµ cña nh÷ng mèi quan hÖ x· héi". Nh- vËy, xÐt trªn b×nh diÖn tæng thÓ, b¶n chÊt con ng-êi kh«ng ph¶i lµ c¸i trõu t-îng mµ lµ hiÖn thùc; kh«ng ph¶i lµ c¸i vèn cã, cã s½n trong mçi c¸ thÓ riªng biÖt mµ lµ tæng hoµ cña c¸c quan hÖ x· héi; kh«ng ph¶i lµ c¸i tù nhiªn sinh häc mµ lµ c¸i lÞch sö-x· héi. §©y lµ c¸ch tiÕp cËn cùc kú biÖn chøng vÒ b¶n chÊt con ng-êi cña triÕt häc M¸c trong khi triÕt häc tr-íc M¸c r¬i vµo quan ®iÓm siªu h×nh. B¶n chÊt con ng-êi lµ tæng hoµ c¸c quan hÖ x· héi cã nghÜa lµ b¶n chÊt Êy chØ h×nh thµnh vµ thÓ hiÖn trong c¸c quan hÖ x· héi. Nh÷ng quan hÖ x· héi Êy chi phèi, quyÕt ®Þnh hµnh vi trong ®êi sèng hiÖn thùc cña con ng-êi, quyÕt ®Þnh phÈm chÊt vµ cuéc sèng cña tõng c¸ nh©n riªng lÎ vµ lµm cho ph-¬ng thøc tho¶ m·n nhu cÇu cña con ng-êi ®-îc x· héi héi ho¸ , ®-îc nh©n c¸ch ho¸. ChØ trong toµn bé nh÷ng quan hÖ x· héi cô thÓ ®ã, con ng-êi míi béc lé vµ thùc hiÖn ®-îc b¶n chÊt thËt sù cña m×nh. XÐt vÒ b¶n chÊt cña mét con ng-êi còng nh- cña mét d©n téc ph¶i xuÊt ph¸t tõ toµn bé nh÷ng quan hÖ x· héi Êy. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Quan hÖ x· héi Êy bao gåm: - Quan hÖ kinh tÕ, chÝnh trÞ,ph¸p luËt, ®¹o ®øc, t«n gi¸o, khoa häc vµ nghÖ thuËt. - Quan hÖ hiÖn t¹i, qu¸ khø (truyÒn thèng, hiÖn t¹i) - Quan hÖ giai cÊp, céng ®éng, nhãm vµ gia ®×nh. - Quan hÖ chung toµn nh©n lo¹i, ®Æc thï (d©n téc, giai cÊp) vµ quan hÖ riªng c¸ nh©n. - Quan hÖ trong tõng h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi. Theo M¸c: Con vËt chØ t¸i s¶n xuÊt ra b¶n th©n nã, con ng-êi th× t¸i s¶n xuÊt ra toµn bé giíi tù nhiªn. C©u nãi s©u s¾c nµy nªu lªn tÝch tÊt yÕu cña sù hoµ hîp gi÷a con ng-êi vµ tù nhiªn. Nhê ho¹t ®éng thùc tiÔn, con ng-êi quan hÖ víi tù nhiªn còng cã nghÜa l¯ con ng­êi cã quan hÖ víi b°n th©n m×nh, bëi tù nhiªn l¯ “th©n thÓ v« c¬ cña m×nh”. TÝnh loµi cña con ng-êi kh«ng ph¶i lµ tÝnh loµi trõu t-îng, nã còng cã nghi± l¯ tÝnh x± héi v¯ lo¯i ng­êi chÝnh l¯ “x± héi ng­êi”. Con ng-êi cã tÝnh x· héi tr-íc hÕt bëi b¶n th©n ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña con ng-êi lµ ho¹t ®éng mang tÝnh x· héi. Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, con ng-êi kh«ng thÓ t¸ch khái x· héi. TÝnh x· héi lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n lµm cho con ng-êi kh¸c con vËt. Ho¹t ®éng cña con vËt chØ phôc vô trùc tiÕp nhu cÇu cña nã, cßn ho¹t cña con ng-êi g¾n liÒn víi x· héi vµ phôc vô cho c¶ x· héi. X· héi cïng víi tù nhiªn lµ ®iÒu kiÖn tån t¹i cña con ng-êi. TÝnh x· héi cña con ng-êi thÓ hiÖn ë ho¹t ®éng vµ giao tiÕp x· héi. Ho¹t ®éng cña con ng-êi kh«ng ph¶i ho¹t ®éng theo b¶n n¨ng nh®éng vËt mµ lµ ho¹t ®éng cã ý thøc. T- duy con ng-êi ph¸t triÓn trong ho¹t ®éng vµ giao tiÕp x· héi, tr-íc hÕt lµ trong ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt. Tãm l¹i, con ng-êi kh¸c vËt vÒ b¶n chÊt ë c¶ ba mÆt: quan hÖ víi thiªn nhiªn, quan hÖ víi x· héi vµ quan hÖ víi b¶n th©n. C¶ ba mèi quan hÖ ®ã ®Òu mang tÝnh x· héi; trong ®ã quan hÖ x· héi lµ quan hÖ b¶n chÊt nhÊt, bao qu¸t nhÊt trong mäi ho¹t ®éng cña con ng-êi. Tuy nhiªn, b¶n chÊt con ng-êi kh«ng ph¶i h×nh thµnh mét lÇn lµ xong, kh«ng ph¶i lµ c¸i cã s½n, bÊt biÕn mµ cã qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ biÕn ®æi v× con ng-êi bao giê còng g¾n víi nh÷ng ®iÒu kiÖn x· héi hiÖn thùc, víi nh÷ng quan hÖ x· héi cô thÓ... ViÖc t×m ra nguån gèc vµ b¶n chÊt con ng-êi ®· gióp cho C. M¸c cã nh÷ng gi¶i ph¸p gi¶i phãng con ng-êi mang tÝnh c¸ch m¹ng vµ khoa häc hay nãi mét c¸ch s©u s¾c h¬n th× chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®· thùc sù trë thµnh “Vò khÝ t­ t­ëng” cho giai cÊp c«ng nh©n ®øng lªn gi°i phãng x± héi, mang 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 l¹i tù do, h¹nh phóc vµ phån thÞnh cho toµn x· héi - ®iÒu mµ tr-íc chñ nghÜa M¸c kh«ng cã ®-îc. II. Quan hÖ gi÷a c¸ nh©n vµ x· héi. Kh¸i niÖm c¸ nh©n chØ con ng-êi cô thÓ sèng trong mét x· héi nhÊt ®Þnh víi t- c¸ch mét c¸ thÓ, mét thµnh viªn cña x· héi Êy; do nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt cña m×nh mµ ph©n biÖt víi nh÷ng thµnh viªn kh¸c cña x· héi. X· héi bao giê còng do c¸c c¸ nh©n hîp thµnh. BÊt cø x· héi nµo còng ®-îc cÊu thµnh kh«ng ph¶i bëi nh÷ng con ng-êi trõu t-îng mµ bëi nh÷ng con ng-êi cô thÓ, nh÷ng c¸ nh©n sèng. Mçi c¸ nh©n lµ mét c¸i ®¬n nhÊt mang nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng ph©n biÖt víi c¸c c¸ nh©n kh¸c kh«ng chØ vÒ mÆt sinh häc mµ chñ yÕu vÒ mÆt nh÷ng quan hÖ x· héi. Nh÷ng quan hÖ nµy v« cïng phøc t¹p, rÊt cô thÓ vµ cã tÝnh lÞch sö. Mçi c² nh©n cã ®êi sèng riªng, cã nh÷ng “quan hÖ x± héi” riªng cña m×nh kh«ng hoµn toµn gièng quan hÖ x· héi cña c¸c c¸ nh©n kh¸c; cã kinh nghiÖm riªng; cã nhu cÇu, lîi Ých, nguyÖn väng riªng. Tuy nhiªn, c¸c c¸ nh©n trong mét x· héi nhÊt ®Þnh dï kh¸c biÖt nhau ®Õn ®©u, ®Òu mang c¸i chung; hä ®Òu lµ thµnh viªn cña x· héi ®Òu mang b¶n chÊt x· héi, kh«ng thÓ sèng ngoµi x· héi. Trong x· héi cã giai cÊp, mçi giai cÊp ®Òu do c¸c c¸ nh©nthµnh viªn cña giai cÊp hîp thµnh. Mçi c¸ nh©n trong mét giai cÊp, võa mang b¶n chÊt chung cña con ng-êi vµ loµi ng-êi, võa mang b¶n chÊt cña mét giai cÊp nhÊt ®Þnh, ®ång thêi cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng lµm cho c¸ nh©n nµy kh«ng gièng víi c¸ nh©n kh¸c. Trong bÊt cø x· héi nµo, c¸ nh©n còng kh«ng t¸ch rêi x· héi. C¸ nh©n lµ hiÖn t-îng cã tÝnh lÞch sö. Quan hÖ gi÷a c¸ nh©n vµ x· héi biÕn ®æi trong sù ph¸t triÓn cña lÞch sö. Mèi quan hÖ ®ã trong x· héi cæ ®¹i kh«ng gièng trong x· héi trung ®¹i, x· héi cËn ®¹i còng nh- x· héi hiÖn ®¹i. III. Vai trß cña quÇn chóng vµ c¸ nh©n trong lÞch sö: Tr-íc khi chñ nghÜa M¸c ra ®êi, triÕt häc duy t©m vµ triÕt häc duy vËt ®Òu kh«ng hiÓu ®óng ®¾n vai trß cña quÇn chóng vµ quan hÖ gi÷a quÇn chóng vµ c¸ nh©n trong lÞch sö. Chñ nghÜa M¸c- Lªnin ®· chøng minh mét c¸ch khoa häc vai trß quyÕt ®Þnh cña quÇn chóng nh©n d©n trong lÞch sö vµ x¸c ®Þnh ®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a vai trß cña c¸ nh©n vµ vai trß cña quÇn chóng trong sù ph¸t triÓn x· héi. QuÇn chóng nh©n d©n lµ ng-êi s¸ng t¹o ch©n chÝnh cña lÞch sö. Vai trß cña quÇn chóng nh©n d©n thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt sau ®©y: 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.QuÇn chóng nh©n d©n lµ lùc l-îng s¶n xuÊt c¬ b¶n cña x· héi: Con ng-êi muèn sèng, x· héi muèn tån t¹i th× tr-íc hÕt ph¶i cã thøc ¨n, vËt dïng, nhµ ë,"§Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ã, ng-êi ta ph¶i kh«ng ngõng s¶n xuÊt. S¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi. Lùc l-îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn dÉn tíi sù thay ®æi vÒ mÆt ph-¬ng thøc s¶n xuÊt vµ toµn bé ®êi sèng x· héi. S¶n xuÊt vËt chÊt, chÕ t¹o vµ c¶i biÕn c«ng cô lao ®éng lµ ho¹t ®éng cña toµn x· héi chø kh«ng ph¶i lµ cña mét sè c¸ nh©n. Lùc l-îng s¶n xuÊt c¬ b¶n lµ ®«ng ®¶o quÇn chóng nh©n d©n lao ®éng bao gåm c¶ lao ®éng ch©n tay vµ lao ®éng trÝ ãc. 2.QuÇn chóng nh©n d©n lao ®éng lµ ®éng lùc c¬ b¶n cña mäi cuéc c¸ch m¹ng x· héi: Khi quan hÖ s¶n xuÊt trë thµnh xiÒng xÝch cña lùc l-îng s¶n xuÊt th× cÇn cã c¸c cuéc c¸ch m¹ng x· héi ®Ó xo¸ bá quan quan hÖ s¶n xuÊt cò, thiÕt lËp quan hÖ s¶n xuÊt míi cao h¬n. QuÇn chóng nh©n d©n bao giê còng lµ lùc l-îng c¬ b¶n cña c¸ch m¹ng, ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cña cuéc c¸ch m¹ng. Trong c¸c cuéc c¸ch m¹ng vÜ ®¹i lµm thay ®æi h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi, quÇn chóng nh©n d©n tham gia ®«ng ®¶o, tù gi¸c, tÝch cùc th× c¸ch m¹ng míi cã thÓ giµnh th¾ng lîi. C¸ch m¹ng lµ ngµy héi cña quÇn chóng, lµ sù nghiÖp cña quÇn chóng chø kh«ng ph¶i lµ sù nghiÖp riªng cña mét sè c¸ nh©n. 3.QuÇn chóng nh©n d©n cã vai trß to lín, kh«ng thÓ thay thÕ trong s¶n xuÊt tinh thÇn: Nãi vÒ vai trß quÇn chóng trong s¸ng t¹o nghÖ thuËt, Hå ChÝ Minh nhËn ®Þnh: “QuÇn chóng l¯ nh÷ng ng­êi s²ng t³o, c«ng n«ng l¯ nh÷ng ng­êi s¸ng t¹o. Nh-ng quÇn chóng kh«ng ph¶i chØ s¸ng t¹o ra nh÷ng cña c¶i vËt chÊt cho x· héi mµ cßn s¸ng t¸c n÷a. "Nh÷ng s¸ng t¸c Êy lµ nh÷ng hßn ngäc quý”. Nh÷ng nÒn v¨n häc nghÖ thuËt lín ®Òu b¾t nguån tõ v¨n häc nghÖ thuËt d©n gian. M²c viÕt: “ThÇn tho³i Hy l³p kh«ng nh÷ng cÊu th¯nh kho t¯ng nghÖ thuËt cña Hy l³p m¯ cßn l¯ miÕng ®Êt ®± nu«i d­ìng nghÖ thuËt Hy l³p n÷a”. QuÇn chóng nh©n d©n ®«ng ®¶o víi ho¹t ®éng thùc tiÔn cña hä lµ c¬ së cña s¶n xuÊt tinh thÇn cña x· héi. Tãm l¹i, xÐt tõ kinh tÕ ®Õn chÝnh trÞ, tõ thùc tiÔn ®Õn tinh thÇn t- t-ëng th× quÇn chóng nh©n d©n lu«n ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong lÞch sö. Theo quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c-Lª-nin, vai trß cña quÇn chóng vµ vai trß cña c¸ nh©n trong lÞch sö kh«ng t¸ch rêi nhau, tr¸i l¹i nã quan hÖ kh¨ng khÝt víi nhau. C¸ nh©n -u tó l·nh ®¹o kiÖt xuÊt lµ s¶n phÈm cña thêi ®¹i, ®¹i diÖn cho lîi Ých vµ ý chÝ cña quÇn chóng vµ chØ nh÷ng c¸ nh©n nhthÕ míi ®-îc quÇn chóng c«ng nhËn lµ ng-êi l·nh ®¹o thùc sù cña hä. C¸ nh©n -u tó, l·nh ®¹o kiÖt xuÊt lµ s¶n phÈm, lµ con ®Î cña phong tr¶o quÇn chóng nªn søc m¹nh cña hä, trÝ tuÖ cña hä b¾t nguån tõ quÇn chóng nh©n d©n. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 L·nh tô cã vai trß v« cïng quan träng ®èi víi phong trµo quÇn chóng. L·nh tô s¸ng suèt, ®øc ®é, tµi n¨ng xuÊt hiÖn ®óng lóc bao giê còng cã t¸c dông thóc ®Èy phong trµo quÇn chóng ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ch¾c ch¾n ®óng h-íng, Ýt sai lÇm vµ do ®ã gióp cho phong trµo quÇn chóng ®¹t ®-îc nh÷ng thµnh qu¶ tèt ®Ñp nhÊt, to lín nhÊt. Nh÷ng phong trµo quÇn chóng to lín kh«ng thÓ thiÕu ng-êi l·nh ®¹o cã tÇm nh×n xa, thÊy réng, cã n¨ng lùc tæ chøc tËp hîp, ®oµn kÕt quÇn chóng. Nh-ng ph¶i kh¼ng ®Þnh mét lÇn n÷a r»ng quÇn chóng nh©n d©n cã vai trß quyÕt ®Þnh trong mäi cuéc c¸ch m¹ng. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn II Quan ®iÓm cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vÒ con ng­êi: “Con ng­êi võa l¯ môc tiªu võa l¯ ®éng lùc cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa.” Sau 15 n¨m thùc hiÖn ®-êng lèi ®æi míi ®-îc ®Ò ra tõ §¹i héi VI cña §¶ng, giê ®©y chóng ta ®ang b-íc vµo thêi kú ph¸t triÓn míi- thêi kú ®Èy m¹nh C«ng nghiÖp ho¸-HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. §Þnh h-íng ph¸t triÓn nh»m môc tiªu “x©y dùng n­íc ta th¯nh mét n­íc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt-kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn n©ng cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu n-íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh” vÒ thùc chÊt l¯ ph²t triÓn v× con ng­êi, v× cuéc sèng Êm no, h³nh phóc cho quÇn chóng nh©n d©n lao ®éng. Mäi sù ph¸t triÓn cña x· héi trong c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi, v¨n ho¸ ®Òu do con ng-êi quyÕt ®Þnh vµ ®Òu h-íng vÒ con ng-êi, v× cuéc sèng ngµy mét tèt ®Ñp h¬n cña mçi con ng-êi, mçi gia ®×nh trong céng ®ång d©n téc ViÖt nam. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ v× môc tiªu con ng-êi ®ã ph¶i lÊy sù ph¸t triÓn cña con ng-êi ViÖt nam lµm th-íc ®o chung. Khi kh¼ng ®Þnh tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö cña x· héi loµi ng-êi lµ sù thay thÕ lÉn nhau cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi, C.M¸c ®· nãi tíi viÖc lÊy sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña con ng-êi lµm th-íc ®o chung cho sù ph¸t triÓn cña x· héi. C.M¸c cho r»ng xu h-íng chung cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö ®-îc quy ®Þnh bëi sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt x· héi, bao gåm con ng-êi vµ nh÷ng c«ng cô lao ®éng do con ng-êi s¸ng t¹o ra. Sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt x· héi tù nã ®· nãi lªn tr×nh ®é ph¸t triÓn cña x· héi qua viÖc con ng-êi chiÕm lÜnh vµ sö dông ngµy cµng nhiÒu lùc l-îng tù nhiªn víi t- c¸ch lµ c¬ së vËt chÊt cho ho¹t ®éng cña chÝnh con ng-êi vµ quyÕt ®Þnh quan hÖ ng-êi víi ng-êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. S¶n xuÊt cµng ph¸t triÓn, tÝnh chÊt x± héi ho² cña s°n xuÊt c¯ng gia t¨ng, “viÖc tiÕn h¯nh s°n xuÊt tËp thÓ b»ng lùc l-îng cña toµn x· héi vµ sù ph¸t triÓn míi cña nÒn s¶n xuÊt do viÖc ®ã mang l³i, sÏ cÇn ®Õn nh÷ng con ng­êi ho¯n to¯n míi” -“nh÷ng con ng-êi cã n¨ng lùc ph¸t triÓn toµn diÖn, ®ñ søc tinh th«ng toµn bé hÖ thèng s¶n xuÊt”. V¯ ®Õn l­ît m×nh, nÒn s°n xuÊt ®ã sÏ t³o nªn nh÷ng con ng­êi míi, sÏ lµm cho nh÷ng thµnh viªn trong x· héi cã kh¶ n¨ng sö dông mét c¸ch toµn diÖn n¨ng lùc ph¸t triÓn toµn diÖn cña m×nh(1). Bëi vËy, theo quan ®iÓm cña C.M¸c, ph¸t triÓn s¶n xuÊt v× sù phån vinh cña x· héi, v× cuéc sèng tèt ®Ñp h¬n cho mçi thµnh viªn trong céng ®ång x· héi vµ ph¸t triÓn con ng-êi toµn diÖn l¯ mét qu² tr×nh thèng nhÊt ®Ó “s°n xuÊt ra nh÷ng con ng­êi ph²t triÓn to¯n diÖn”. V¯ h¬n n÷a, C.M²c coi sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a ph²t triÓn s°n 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 xuÊt v¯ ph²t triÓn con ng­êi l¯ “mét trong nh÷ng biÖn ph²p m³nh nhÊt ®Ó c°i biÕn x± héi”(2) Trong quan niÖm cña C.M¸c, con ng-êi kh«ng chØ lµ chñ thÓ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt, lµ yÕu tè hµng ®Çu, yÕu tè ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong lùc l-îng s¶n xuÊt cña x· héi, mµ h¬n n÷a, nã cßn ®ãng vai trß lµ chñ thÓ ho¹t ®éng cña qu¸ tr×nh lÞch sö. Th«ng qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt, con ng-êi s¸ng t¹o ra lÞch sö cña chÝnh m×nh, lÞch sö cña x· héi loµi ng-êi. Tõ quan niÖm ®ã, C.M¸c kh¼ng ®Þnh : Sù ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt x· héi tr­íc hÕt cã nghÜa l¯ “ph²t triÓn sù phong phó cña b¶n chÊt con ng-êi, coi nh­ l¯ môc ®Ých tù th©n”(3). Bëi vËy, theo C.M²c, ý nghÜa lÞch sö, môc ®Ých cao c¶ cña sù ph¸t triÓn x· héi lµ sù ph¸t triÓn con ng-êi toµn diÖn, n©ng cao n¨ng lùc vµ phÈm gi¸ con ng-êi, gi¶i phong con ng-êi, lo¹i trõ ra khái cuéc sèng con ng­êi mäi sù “tha ho²” ®Ó con ng­êi ®­îc sèng víi cuéc sèng ®Ých thùc con ng-êi. Vµ b-íc quan träng nhÊt trªn con ®-êng ®ã, theo «ng, lµ gi¶i phãng con ng-êi vÒ mÆt x· héi. §iÒu ®ã cho thÊy trong quan niÖm cña C.M¸c, thùc chÊt cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö x· héi loµi ng-êi lµ v× con ng-êi, v× cuéc sèng ngµy mét tèt ®Ñp h¬n cho con ng-êi, ph¸t triÓn con ng-êi toµn diÖnvµ gi¶i phãng con ng­êi. Nãi theo F.Engen l¯ ®­a ng­êi “tõ v­¬ng quèc tÊt yÕu sang v­¬ng quèc tù do”, l¯ l¯m cho “con ng­êi, cuèi cïng lµ ng-êi chñ cña tån t¹i x· héi cña chÝnh m×nh, còng ®ång thêi trë thµnh nh÷ng ng-êi chñ cña tù nhiªn, ng-êi chñ cña b¶n th©n m×nh- trë th¯nh nh÷ng ng­êi tù do”(4). §ã còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh mµ nh©n lo¹i t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn, nh÷ng kh¶ n¨ng cho chÝnh m×nh nh»m ®em l¹i sù ph¸t triÓn toµn diªn, tù do vµ hµi hoµ cho mçi con ng-êi trong céng ®éng nh©n lo¹i, t¹o cho con ng-êi n¨ng lùc lµm chñ tiÕn tr×nh lÞch sö cña chÝnh m×nh. Quan niÖm cña C.M¸c vÒ ®Þnh h-íng ph¸t triÓn x· héi lÊy sù ph¸t triÓn con ng-êi lµm th-íc ®o chung cµng ph¶i ®-îc kh¼ng ®Þnh trong bèi c¶nh hiÖn thêi cña x· héi loµi ng-êi. Bëi lÏ, ngµy nay, nh©n lo¹i ®ang sèng trong mét bèi c¶nh quèc tÒ ®Çy nh÷ng biÕn ®éng, céng ®ång thÕ giíi ®ang thÓ hiÖn hÕt søc râ rµng tÝnh ®a d¹ng trong c¸c h×nh thøc ph¸t triÓn cña nã. X· héi loµi ng-êi, kÓ tõ thêi tiÒn sö cho tíi nay, bao giê còng lµ mét hÖ thèng chØnh thÓ, thèng nhÊt, song còng ®ång thêi lµ hÖ thèng hÕt søc phøc t¹p, ®a diÖn. ChÝnh sù phøc t¹p vµ ®a diÖn cña nã ®· t¹o nªn tÝnh kh«ng ®ång ®Òu trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi ë c¸c n-íc, c¸c khu vùc, c¸c ch©u lôc kh¸c nhau. §Õn l-ît m×nh, tÝnh kh«ng ®ång ®Òu cña sù ph¸t triÓn nµy l¹i h×nh thµnh nªn mét bøc tranh nhiÒu s¾c mµu vÒ ®Þnh h-íng ph¸t triÓn x· héi. Song, dï ph¸t triÓn theo h-íng nµo, mäi ®Þnh h-íng ph¸t triÓn vÉn h-íng tíi gi¸ trÞ nh©n v¨n cña nã- tíi sù ph¸t triÓn con ng-êi. Trong thêi ®¹i ngµy nay, t¨ng truëng kinh tÕ ph¶i g¾n liÒn víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi, ph¸t triÓn v¨n ho¸ b¶o vÖ m«i tr-êng. Môc tiªu tèi cao 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cña chiÕn l-îc ph¸t triÓn cña bÊt cø quèc gia nµo trªn thÕ giøo còng ®Òu ph¶i h-íng tíi viÖc n©ng cao chÊt l-îng cuéc sèng cho mçi thµnh viªn trong céng ®ång x· héi. Môc tiªu ®ã chØ cã thÓ ®¹t ®-îc khi cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng tr-ëng kinh tÕ nhanh víi viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, ph¸t triÓn v¨n ho¸, gi÷ g×n ph¸t huy b¶n chÊt v¨n ho¸ d©n téc, ®¶m b¶o cho c«ng b»ng vµ b×nh ®¼ng x· héi, ®ång thêi kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l-îng m«i tr-êng sèng. §ã chÝnh lµ c¬ së, nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn l©u bÒnph¸t triÓn kh«ng chØ v× thÕ hÖ chóng ta h«m nay, mµ cßn v× sù sinh tån vµ c¬ héi ph¸t triÓn cho thÕ hÖ con ch¸u mai sau. Cïng víi ®iÒu ®ã, trong thêi ®¹i ngµy nay, qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ quan hÖ kinh tÕ thÕ giíi, ho¹t ®éng s¶n xuÊt, th-¬ng m¹i, trao ®æi th«ng tin khoa häc- kü thuËt , chuyÓn giao c«ng nghÖ, cïng nhau gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh trÞ, x· héi, v¨n ho¸, ¶nh h-ëng vµ sù t¸c ®éng lÉn nhau gi÷a c¸c n-íc, c¸c khu vùc c¸c ch©u lôc trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cña ®êi sèng x· héi ngµy cµng trë nªn s©u s¾c h¬n ®· khiÕn cho mèi quan hÖ gi÷a ng-êi víi ng-êi ngµy cµng trë nªn g¾n bã v× gi¸ trÞ nh©n v¨n, v× cuéc sèng ngµy mét tèt ®Ñp cho con ng-êi. C¸c vÊn ®Ò mang tÝnh toµn cÇu ngµy cµng trë nªn gay g¾t, nguy c¬ tån t¹i cña b¶n th©n nh©n lo¹i ngµy cµng cã ý nghÜa ®Æc biÖt còng khiÕn cho con ng-êi cµng g¾n bã víi nhau v× sè phËn chung cña nh©n lo¹i. Quy m« vµ ®é s©u s¾c cña c¸c qu¸ tr×nh ®ã ®ßi hái mçi quèc gia, mçi d©n téc ph¶i cã sù thay ®æi bËc thang gi¸ trÞ theo tinh thÇn cña nguyªn lý triÕt häc míi vÒ mét nh©n lo¹i ®ang ph¸t triÓn- ph¸t triÓn trong sù thèng nhÊt vµ víi tÝnh chÝnh thÓ cña x· héi loµi ng-êi, ph¸t triÓn v× sù tiÕn bé tiÕp theo cña nh©n lo¹i. Khi bµn vÒ con ®-êng ph¸t triÓn tiÕp theo, vÒ sù thèng nhÊt vµ tÝnh ®a d¹ng cña c¸c qu¸ tr×nh lÞch sö, vÒ b¶n chÊt vµ c¸c tiªu chÝ ph¸t triÓn, ng-êi ta ®· ®i ®Õn quan niÖm thèng nhÊt r»ng ngµy nay, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ x· héi ®ang lµ xu h-íng ph¸t triÓn chung cña tÊt c¶ c¸c n-íc, môc tiªu cña sù ph¸t triÓn ®ã lµ v× con ng-êi. Tiªu chÝ ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc xÕp h¹ng c¸c n-íc trªn thÕ giíi lµ sù ph¸t triÓn cña con ng-êi. Trong bµi ph¸t biÓu t¹i Héi nghÞ lÇn thø t- Ban chÊp hµnh Trung -¬ng kho¸ VII-“Ch¨m sãc, båi d­ìng v¯ ph²t huy nh©n tè con ng­êi v× môc tiªu d©n gi¯u, n­íc m³nh, x± héi v¨n minh” - Tæng bÝ th- §ç M-êi ®· kh¼ng ®Þnh nhvËy vµ chØ râ viÖc ®¸nh gi¸ tiÕn bé kinh tÕ-x· héi cña mét n-íc kh«ng ph¶i chØ ë tæng s¶n phÈm quèc d©n nh- tr-íc ®©y, mµ cßn dùa trªn c¬ së cña nh÷ng “chØ tiªu c¬ b°n” l¯ thu nhËp quèc d©n, tr×nh ®é gi¸o dôc vµ tuæi thä ng-êi d©n. Kh«ng ph¶i cho ®Õn nay chóng ta míi nhËn thÊy ®iÒu ®ã, mµ ngay tõ nh÷ng buæi ®Çu tiÕn hµnh sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña m×nh, §¶ng ta ®· nhiÒu lÇn khµng ®Þnh “Con ng­êi l¯ vèn quý nhÊt, ch¨m lo h³nh phóc cña con ng-êi l¯ môc tiªu phÊn ®Êu cao nhÊt cña chÕ ®é ta”. Ch¨m lo cho h³nh phóc cña 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 mäi ng-êi, mäi nhµ ®· ®-îc §¶ng ta ®Æt lªn vÞ trÝ hµng ®Çu vµ coi ®ã lµ nhiÖm vô trung t©m. Qu²n triÖt quan ®iÓm ®ã, “C­¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n­íc trong thêi ký qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x± héi” cña §°ng ta ®± khµng ®Þnh: “Ph­¬ng h­íng lín cña chÝnh s²ch x± héi l¯: ph²t huy nh©n tè con ng­êi trªn c¬ së ®¶m b¶o c«ng b»ng, b×nh ®¼ng vÒ nghÜa vô vµ quyÒn lîi cña c«ng d©n, kÕt hîp tèt t¨ng tr-ëng kinh tÕ víi tiÕn bé x· héi, gi÷a ®êi sèng vËt chÊt vµ ®êi sèng tinh thÇn, gi÷a ®¸p øng nhu cÇu tr-íc m¾t víi ch¨m lo lîi Ých l©u d¯i, gi÷a c² nh©n víi tËp thÓ v¯ céng ®ång x± héi”. Cho ®Õn nay, chóng ta vÉn cßn lµ n-íc n«ng nghiÖp l¹c hËu, chËm ph¸t triÓn ®Ó mau chãng tho¸t khái t×nh tr¹ng ®ã, chóng ta kh«ng cßn con ®-êng nµo kh¸c ngoµi con ®-êng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Kh«ng chØ lµ con ®-êng tÊt yÕu, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ x· héi theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa, v× môc tiªu “d©n gi¯u n­íc m³nh, x± h«Þ c«ng b´ng v¨n minh” cßn lµ “cuéc c²ch m³ng to¯n diÖn v¯ s©u s¾c trong tÊt c° c²c lÜnh vùc cña ®êi sèng x± héi”- c¸ch m¹ng con ng-êi, v× con ng-êi vµ do con ng-êi. Bëi lÏ, khi “nãi vÒ nh÷ng ­u viÖt cña chñ nghÜa x± héi”, chóng ta kh«ng thÓ nãi kh²c ngo¯i viÖc khµng ®Þnh “nh÷ng ­u viÖt Êy kh«ng thÓ do ai ®-a ®Õn cho chóng ta, còng kh«ng thÓ tù nhiªn mµ cã. §ã ph¶i lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng nç lùc v-ît bËc vµ bÒn bØ cña toµn d©n ta, víi nh÷ng ng-êi ph¸t triÓn c¶ vÒ trÝ lùc vµ thÓ lùc, c¶ vÒ kh¶ n¨ng lao ®éng, vÒ tÝnh tÝch cùc chÝnh trÞ- x· héi , vÒ ®¹o ®øc, t×nh c°m trong s²ng”. §Þnh h­íng ph²t triÓn x± héi theo h­íng “®Èy m³nh c«ng nghiÖp ho², hiÖn ®³i ho²” v× môc tiªu ph²t triÓn con ng­êi ViÖt nam ®­îc coi l¯ “b­íc rÊt quan träng trong thêi kú ph²t triÓn míi” - giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2000. Sù nghiÖp ®ã ®ßi hái chóng ta ph¶i tËp trung rÊt nhiÒu trÝ tuÖ, søc ng-êi søc cña, tËp trung mäi lùc l-îng, tranh thñ thêi c¬, v-ît qua thö th¸ch, ®Èy m¹nh c«ng cuéc ®æi míi mét c¸ch toµn diÖn vµ ®ång bé, tiÕp tôc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa. Môc tiªu phÊn ®Êu cña chóng ta tõ nay ®Õn n¨m 2000 mµ §¹i héi lÇn thø VII cña §¶ng ®· th«ng qua lµ: t¨ng tr-ëng kinh tÕ nhanh, hiÖu qu¶ cao vµ bÒn v÷ng ®i ®«i víi gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc vÒ x· héi, c¶i thiÖn ®êi sèng cho nh©n d©n, n©ng cao tÝch luü tõ néi bé nÒn kinh tÕ, t¹o tiÒn ®Ò bÒn v÷ng cho b-íc ph¸t triÓn cao h¬n vµo ®Çu thÕ kû sau. Tõ nay ®Õn n¨m 2000, GDP b×nh qu©n ®Çu ng-êi t¨ng gÊp ®«i n¨m 90. NhÞp ®é t¨ng tr-ëng GDP b×nh qu©n hµng n¨m ®¹t tõ 9 - 10% t¹o viÖc lµm nhiÒu h¬n sè lao ®éng, gi¶m ®¸ng kÓ thÊt nghiÖp; xo¸ ®ãi, tiÕp tôc gi¶m nghÌo. C¶i thiÖn ®iÒu kiÖn ¨n, ë, häc hµnh, ch÷a bÖnh, ®i l¹i, n©ng cao møc h-ëng thô v¨n ho¸ cña nh©n d©n. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng suy dinh d-ìng ë trÎ em d-íi 5 tuæi. Thanh to¸n n¹n mï ch÷ cho ng-êi trong ®é tuæi tõ 15 - 35, phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc, t¨ng tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o lªn 22-25%. §Èy lïi tiªu cùc vµ tÖ n¹n x· héi. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Môc tiªu ®ã cho thÊy trong toµn bé sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña m×nh, §¶ng ®· lu«n coi h-íng ph¸t triÓn con ng­êi ViÖt nam “con ng­êi ph²t triÓn cao vÒ trÝ tuÖ, c-êng tr¸ng vÒ thÓ chÊt, phong phó vÒ tinh thÇn, trong s¸ng vÒ ®³o ®øc”- võa lµ ®éng lùc, võa lµ môc tiªu cña sù nghiÖp x©y dùng x· héi míi. Ph¸t triÓn con ng-êi ViÖt nam - ®ã còng chÝnh lµ ®éng lùc, lµ môc tiªu nh©n v¨n, lµ nÒn t¶ng, lµ c¬ së l©u bÒn, t¹o ®µ cho b-íc ph¸t triÓn tiÕp theo cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ x· héi mµ §¶ng ta ®· l·nh ®¹o nh©n d©n ta tõng b-íc thùc hiÖn. Thùc tiÔn ngµy cµng kh¼ng ®Þnh tÝnh ®óng ®¾n cña quan niÖm chñ nghÜa M¸c vÒ vÞ trÝ vµ vai trß kh«ng g× thay thÕ ®-îc cña con ng-êi trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö cu¶ nh©n lo¹i, cña x· héi loµi ng-êi. Bªn c¹nh n-íc chóng ta, c¸c n-íc C«ng nghiÖp míi ë ch©u ¸ ®· cho thÊy thµnh c«ng cña hä trong chiÕn l-îc n©ng cao chÊt l-îng con ng-êi, coi con ng-êi lµ tµi nguyªn v« gi¸ vµ ®Çu t- lín cho viÖc n©ng cao chÊt l-îng nguån tµi nguyªn søc ng-êi v« gi¸ Êy, lµm tµi nguyªn, lÊy ®ã lµm ®ßn bÈy ph¸t triÓn kinh tÕ, hiÖn ®¹i ho¸ x· héi. B¶n th©n sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ x· héi mµ chóng ta ®ang thùc hiÖn víi nh÷ng thµnh c«ng b-íc ®Çu cña nã còng ngµy cµng ®ßi hái chóng ta ph°i nhËn thøc mét c²ch s©u s¾c “nh÷ng gi² trÞ lín lao v¯ nh©n tè quyÕt ®Þnh cña nh©n tè con ng­êi”, thÊy râ vai trß cña con ng­êi trong chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi. Trªn thùc tÕ, vµ trong quan niÖm cña mçi chóng ta, con ng­êi ng¯y c¯ng thÓ hiÖn râ vai trß l¯ “chñ thÓ cña mäi s²ng t¹o, mäi nguån cña c¶i vËt chÊt vµ v¨n ho¸, mäi nÒn v¨n minh cña c¸c quèc gia”. Bëi vËy, ®Ó ®Èy nhanh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ x· héi theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa vµ ®-a sù nghiÖp c¸ch m¹ng lín lao ®ã lªn thµnh c«ng ë mét n-íc vÉn cßn trong t×nh tr¹ng l¹c hËu nh- n-íc ta, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng “ xuÊt ph²t tõ tinh thÇn nh©n v¨n s©u s¾c”, kh«ng thÓ kh«ng ph¸t triÓn con ng-êi ViÖt nam, n©ng cao ®éi ngò nh÷ng ng-êi lao ®éng n-íc ta lªn mét tÇm cao chÊt l-îng míi. H¬n n÷a, ®ã cÇn ®-îc coi lµ ®éng lùc m¹nh mÏ nhÊt gióp chóng ta tho¸t khái nghÌo nµn, l¹c hËu vµ xÊy dùng x· héi thµnh mét x· héi “c«ng b´ng, nh©n ²i” mét x± héi thùc sù tèt ®Ñp v¯ tiÕn bé, mang b¶n s¾c d©n téc vµ hiÖn ®¹i. NghÞ quyÕt §¹i héi VII cña §¶ng ®· khµng ®Þnh: “n©ng cao d©n trÝ, båi d­ìng v¯ ph²t huy nguån lùc to lín cña con ng-êi ViÖt nam lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho², hiÖn ®³i ho²”. Víi thùc tiÔn n-íc ta hiÖn nay, víi bèi c¶nh quèc tÕ hiÖn thêi, ®Ó ph¸t huy con ng­êi ViÖt nam, ®Ó “ båi d­ìng v¯ ph²t huy nh©n tè con ng­êi” nh­ Tæng bÝ th­ §ç M­êi ®± chØ râ, chóng ta “ nhÊt thiÕt ph°i tõng b-íc hiÖn ®¹i ho² ®Êt n­íc v¯ ®êi sèng x± héi”. V¯ chóng ta “ chØ cã thÓ t¨ng tr­ëng nguån lùc con ng-êi khi qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh gi¸o dôc, v¨n ho¸, v¨n nghÖ, b¶o vÖ søc khoÎ, d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh g¾n liÒn víi viÖc thõa kÕ vµ ph¸t huy nh÷ng gi² trÞ truyÒn thèng v¯ b°n s¾c d©n téc”. ChÝnh v× thÕ 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 mµ mäi kÕ ho¹ch x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi ph¶i ®-îc ®Æt trong mèi liªn hÖ kh«ng thÓ t¸ch rêi víi kÕ ho¹ch ®Çu t- cho chÝnh sù ph¸t triÓn vÒ nh©n c¸ch, trÝ tuÖ, t×nh c¶m, niÒm vui vµ h¹nh phóc cña mçi ng-êi, mçi gia ®×nh vµ c¶ céng ®ång d©n téc ViÖt nam. Trung thµnh víi t- t-ëng ph¸t triÓn v× con ng-êi, gi¶i phãng con ng-êi, gi¶i phãng nh©n lo¹i cña C.M¸c trong suèt toµn bé sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña m×nh. §¶ng ta ®· lÊy viÖc ch¨m lo cho h¹nh phóc cña con ng-êi lµm môc tiªu phÊn ®Êu cao nhÊt. “ V× lîi Ých m­êi n¨m trång c©y, v× lîi Ých tr¨m n¨m trång ng­êi”, “ viÖc g× cã lîi cho d©n, ta ph°i l¯m hÕt søc, viÖc g× cã h³i cho d©n ta ph°i hÕt søc tr²nh” ®± trë th¯nh t­ t­ëng qu²n xuyÕn toµn bé sù nghiÖp ho¹t ®éng cña §¶ng. Víi t- c¸ch lµ §¶ng cÇm quyÒn, mäi chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch, ®-êng lèi cña §¶ng ®Òu qu¸n triÖt, ®Òu h-íng tíi môc tiªu ph¸t triÓn con ng-êi ViÖt nam toµn diÖn. C-¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n-íc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x± héi cña §°ng ta chØ râ: “ChÝnh s²ch x± héi ®óng ®¾n v× h³nh phóc con ng-êi lµ ®éng lùc to lín ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng s¸ng t¹o cña nh©n d©n trong sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x± héi”. Liªn tôc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, §¶ng ®· ban hµnh hµng lo¹t NghÞ quyÕt vÒ ph-¬ng h-íng môc tiªu, ®iÒu kiÖn vµ gi¶i ph¸p thuéc nhiÒu lÜnh vùc cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn sù nghiÖp ch¨m sãc, båi d-ìng vµ ph¸t huy nh©n tè con ng-êi, c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ x· héi theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa còng lµ v× sù nghiÖp cao c¶ ®ã. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lÊy t- t-ëng ph¸t triÓn chÊp nhËn cña C.M¸c lµm nÒn t¶ng kh«ng cã nghÜa lµ ®Æt ph¸t triÓn kinh tÕ sau ph¸t triÓn con ng-êi , mµ lµ ë chç "t¨ng tr-ëng kinh tÕ g¾n víi c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, ph¸t triÓn v¨n ho¸, gi¸o dôc, thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi". Mét n-íc nghÌo vµ l¹c hËu nh- n-íc ta, ®Ó tho¸t khái t×nh tr¹ng ®ã, tr-íc hÕt chóng ta cÇn -u tiªn cho ph¸t triÓn kinh tÕ. Tr-íc ®©y, víi c¨n bÖnh chñ quan, duy ý chÝ, chóng ta ®· lµm nh- vËy vµ ®· ph¹m sai lÇm. Ngµy nay, ®Ó tr¸nh m¾c l¹i sai lÇm ®ã , ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng thÓ kh«ng xuÊt ph¸t tõ chñ nghÜa nh©n ®¹o hiÖn thùc, tõ tinh thÇn nh©n v¨n s©u s¾c vµ g¾n liÒn víi hiÖn ®¹i ho¸ ®êi sèng x· héi. Bëi lÏ, mét trong nh÷ng ®éng lùc quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ chÝnh lµ ë chç t¹o ra sù c©n ®èi, hµi hoµ gi÷a t¨ng tr-ëng kinh tÕ vµ m«i tr-êng x· héi lµnh m¹nh. Ph¸t triÓn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr-êng, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng l-u ý ®Õn lêi c¶nh tØnh cña C.M¸c vÒ nguy c¬ "tha ho¸" cña con ng-êi trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸. C.M¸c nh¾c nhë chóng ta trong ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i g¾n "sù nghiÖp gi¶i phãng con ng-êi" víi cuéc " ®Êu tranh chèng l¹i biÓu hiÖn thùc tiÔn cùc ®oan cña sù tha ho¸ con ng-êi". Ngµy nay, sù ph¸t triÓn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr-êng, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ x· héi nhÊt thiÕt ph¶i g¾n víi céi nguån cña d©n téc, víi nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng. ChØ cã thÕ 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 "chóng ta míi tr¸nh khái nguy c¬ tha ho¸", " lµm mÊt b¶n s¾c d©n téc, ®¸nh mÊt b¶n th©n m×nh". ChiÕn l-îc ph¸t triÓn con ng-êi trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng còng ph¶i ®-îc ®-îc ho¹ch ®Þnh theo h-íng ®ã. Them vµo ®ã, nã cÇn ph¶i ®-îc xuÊt ph¸t tù quan niÖm cña C.M¸c vÒ tÝnh thiÕt yÕu cña viÖc kÕt hîp hµi hoµ sù ph¸t triÓn tù do cña c¸ nh©n víi thiÕt lËp mèi quan hÖ tèt ®Ñp gi÷a ng-êi víi ng-êi trong céng ®ång. Bëi lÏ, "chØ cÝ trong céng ®ång c¸ nh©n míi cã nh÷ng ph-¬ng tiÖn ®Ó ph¸t triÓn toµn diÖn nh÷ng n¨ng khiÕu cña m×nh; chØ cã trong céng ®ång, míi cã thÓ tù do c¸ nh©n" vµ chØ "trong nh÷ng céng ®ång thËt sù, c¸c c¸ nh©n cã ®-îc tù do, ngay khi hä liªn hîp l¹i vµ nhõ sù liªn hîp Êy". 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn III Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m ph¸t triÓn con ng-êi ViÖt nam phôc vô cho sù nghiÖp c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa Ph¸t triÓn gi¸o dôc- ®µo t¹o lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc quan träng nhÊt ®Èy sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó ph¸t triÓn nguån lùc con ng-êi, yÕu tè c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn x· héi, t¨ng tr-ëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng. TiÕp tôc t¨ng ®Çu t- ng©n s¸ch cho gi¸o dôc-®µo t¹o. §æi míi c¨n b¶n vµ toµn diÖn néi dung, ph-¬ng ph¸p d¹y vµ häc, hÖ thèng tr-êng líp vµ hÖ thèng qu¶n lý gi¸o dôc theo h-íng chuÈn ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, x· héi ho¸ vµ d©n chñ ho¸. Cñng cè thµnh tùu xo¸ mï ch÷ vµ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc, ®Èy nhanh tiÕn ®é phæ cËp trung häc c¬ së trong 5 n¨m tíi, t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng ®Þa ph-¬ng cã kh¶ n¨ng hoµn thµnh sím viÖc phæ cËp gi¸o dôc trung häc phæ th«ng, më réng quy m« ®µo t¹o trung häc chuyªn nghiÖp vµ d¹y nghÒ. §Èy m¹nh phong trµo häc tËp, khuyÕn khÝch tù häc, tù hoµn thiÖn häc vÊn tay nghÒ, b»ng nh÷ng h×nh thøc gi¸o dôc chÝnh quy, thùc hiÖn tèt khÈu hiÖu "gi¸o dôc cho mäi ng-êi", c¶ n-íc trë thµnh mét x· héi häc tËp. X©y dùng quy ho¹ch ®µo t¹o nh©n lùc theo ph-¬ng thøc kÕt hîp häc tËp trung, häc tõ xa, häc trªn m¹ng. Tõng b-íc hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së vËt chÊt vµ thiÕt bÞ d¹y häc, phÊn ®Êu ®Ó ngµy cµng cã nhiÒu tr-êng phæ th«ng ®ñ ®iÒu kiÖn häc hai buæi mçi ngµy t¹i tr-êng vµ ®-îc nèi m¹ng Internet, häc sinh tõ tiÓu häc trë lªn ®-îc häc ngo¹i ng÷ vµ tin häc. ë mäi cÊp häc, bËc häc, kÕt hîp d¹y vµ häc lý thuyÕt víi thùc nghiÖm vµ thùc hµnh. G¾n c«ng t¸c ®µo t¹o víi c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc vµ s¶n xuÊt. Nhµ tr-êng vµ c¬ së ®µo t¹o phèi hîp víi c¸c tæ chøc khoa häc vµ c¸c c¸n bé kü thuËt truyÒn b¸ tri thøc s¶n xuÊt, chuyÓn giao c«ng nghÖ míi cho d©n. Coi träng c«ng t¸c h-íng nghiÖp vµ ph©n luång häc sinh trung häc, chuÈn bÞ cho thanh niªn, thiÕu niªn ®i vµo lao ®éng nghÒ nghiÖp phï hîp víi sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong c¶ n-íc vµ tõng ®Þa ph-¬ng. Nhanh chãng hiÖn ®¹i ho¸ mét sè tr-êng d¹y nghÒ, t¨ng nhanh tû lÖ lao ®éng ®-îc ®µo t¹o trong toµn lao ®éng x· héi, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn hÖ thèng tr-êng, líp d¹y nghÒ d©n lËp vµ t- thôc; trang bÞ cho thanh niªn nh÷ng kiÕn thøc s¶n xuÊt, kü n¨ng lao ®éng vµ n¨ng lùc tiÕp thu c«ng nghÖ míi ®Ó tù t¹o viÖc lµm, chñ ®éng t×m kiÕm c¬ héi lËp th©n, lËp nghiÖp. Më réng hîp lý quy m« gi¸o dôc ®¹i häc, t¹o chuyÓn biÕn râ nÐt vÒ chÊt l-îng vµ hiÖu qu¶ ®µo t¹o, ph¸t huy néi lùc tù häc, nghiªn cøu khoa häc cña sinh viªn. TËp trung ®Çu t- vµo hai tr-êng ®¹i häc quèc gia thµnh nh÷ng 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 trung t©m ®µo t¹o chÊt l-îng cao, chuÈn bÞ ®éi ngò nh©n lùc cho ®Êt nø¬c x©y dùng mét sè tr-êng ®¹i häc s- ph¹m träng ®iÓm ®Ó nhanh chãng ®µo t¹o ®-îc ®éi ngò gi¸o viªn giái cho hÖ thèng tr-êng, líp ë bËc phæ th«ng còng nh- ë bËc ®¹i häc. Huy ®éng søc m¹nh toµn d©n vµo viÖc thùc hiÖn chñ tr-¬ng x· héi ho¸ gi¸o dôc, ph¸t triÓn ®a d¹ng c¸c h×nh thøc ®µo t¹o, mang l¹i cho ng-êi d©n c¬ héi häc tËp vµ ®ãng gãp nh©n lùc, vËt lùc, tµi lùc cho gi¸o dôc. Ph¸t triÓn m¹nh héi khuyÕn häc, quü khuyÕn khÝch tµi n¨ng vµ c¸c tæ chøc b¶o trî, hç trî gi¸o dôc. T¨ng c-êng gi¸o dôc t- t-ëng, chÝnh trÞ, ®µo t¹o vµ lèi sèng cho thÕ hÖ trÎ. ë c¸c tr-êng ®¹i häc, cao ®¼ng vµ trung häc chuyªn nghiÖp, c¶i tiÕn vµ hiÖn ®¹i ho¸ viÖc gi¶ng d¹y vµ häc tËp c¸c bé m«n khoa häc M¸c- Lª-nin vµ t- t-ëng Hå ChÝ Minh. Thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi trong gi¸o dôc, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng-êi nghÌo cã c¬ héi häc tËp, tiÕp tôc x©y dùng c¸c tr-êng phæ th«ng néi tró cho con em d©n téc thiÓu sè, chó träng ®Æc biÖt ®Õn quyÒn lîi häc tËp cña néi dung ë gÇn hai ngh×n x· nghÌo nhÊt. Trong nh÷ng n¨m tr-íc m¾t, ®Èy m¹nh viÖc chÊn h-ng gi¸o dôc, nhanh chãng gi¶i quyÕt døt ®iÓm vÊn ®Ò bøc xóc : tinh gi¶n ch-¬ng tr×nh ®µo t¹o cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm t©m lý, sinh lý cña häc sinh vµ yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vÒ nguån nh©n lùc; c¶i tiÕn chÕ ®é thi cö, kh¾c phôc khuynh h-íng "th-¬ng m¹i ho¸" gi¸o dôc, ng¨n chÆn nh÷ng tiªu cùc trong gi¸o dôc; kh¾c phôc t×nh tr¹ng lµm vµ dïng b»ng gi¶; cã c¬ chÕ chÆt chÏ trong viÖc cÊp b»ng, c«ng nhËn häc hµm häc vÞ; chÊn chØnh c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n-íc ®èi víi toµn bé hÖ thèng gi¸o dôc, hÖ thèng nhµ tr-êng c¶ c«ng lËp vµ t- thôc. T¨ng dÇn ng©n s¸ch nhµ n-íc cho viÖc ®-a nh÷ng ng-êi giái ®i häc ë nh÷ng n-íc cã nÒn khoa häc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Cã quy ho¹ch vµ chÝnh s¸ch tuyÓn chän ng-êi giái, ®Æc biÖt chó ý con em c«ng nh©n vµ n«ng d©n, ®Ó ®µo t¹o thµnh nh÷ng chuyªn gia ®Çu ngµnh b»ng ng©n s¸ch quèc gia, nguån vèn cña d©n, nguån tµi trî cña nø¬c ngoµi vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 KÕt luËn Nh- vËy, xuÊt ph¸t tõ t- t-ëng cña C.M¸c vÒ sù ph¸t triÓn con ng-êi, v× sù nghiÖp gi¶i phãng cña con ng-êi, gi¶i phãng nh©n lo¹i, chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ x· héi v× môc tiªu d©n giµu n-íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh ë n-íc ta hiÖn nay chÝnh lµ mét cuéc c¸ch m¹ng- c¸ch m¹ng con ng-êi. Trong "T- b¶n", chÝnh C.M¸c ®· kh¼ng ®Þnh: "§Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng con ng-êi ph¸t triÓn toµn diÖn" cÇn ph¶i cã mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, mét nÒn v¨n ho¸ míi, mét nÒn khoa häc- kü thuËt hiÖn ®¹i, mét nÒn gi¸o dôc tiªn tiÕn. Vµ «ng coi t¹o ra nh÷ng thµnh tù kinh tÕ-x· héi ®ã "kh«ng ph¶i chØ lµm t¨ng thªm nÒn s¶n xuÊt x· héi, mµ cßn lµ mét ph-¬ng ph¸p duy nhÊt ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng con ng-êi ph¸t triÓn toµn diÖn"- nh÷ng chñ nh©n thùc sù cña mét chÕ ®é x· héi v× con ng-êi. Coi con ng-êi lµ nhÊt tè quyÕt ®Þnh th¾ng lîi cña sù nghiÖp ®æi míi theo h-íng ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc, §¹i héi VII cña §¶ng ®· x¸c ®Þnh mét trong nh÷ng nhiÖm vô trung t©m cña chóng ta hiÖn nay lµ "ph¸t huy nguån lùc con ng-êi lµm yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng". Ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng lÊy viÖc båi d-ìng vµ ph¸t huy nguån lùc con ng-êi lµm yÕu tè c¬ b¶n tù nã ®· nãi lªn sù ph¸t triÓn cña con ng-êi lµm nÒn t¶ng cña chñ nghÜa nh©n ®¹o hiÖn thùc, lµ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi vµ tù môc ®Ých cña sù ph¸t triÓn vµ tiÕn bé x· héi. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh triÕt häc M¸c - Lªnin (3 tËp, häc viÖn chÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh). 2. §Ò c-¬ng bµi gi¶ng triÕt häc M¸c - Lªnin (Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o) 3. Ban biªn so¹n gi¸o tr×nh Quèc gia, Gi¸o tr×nh TriÕt häc M¸c - Lªnin. 4. M¸c, ¡ng ghen toµn tËp, NXB chÝnh trÞ quèc gia 1997, t.3, 4, 20 5. Lªnin toµn tËp, NXB M¸c -xc¬ - va. 1981 t.18, 29, 33. 20