Tài liệu Một số biện pháp tăng cường huy động vốn tại ngân hàng công thương hoàn kiếm

tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 LêI NãI ®Çu NÒn kinh tÕ n­íc ta cã nhiÒu thay ®æi lín, sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc vÉn ®ang ®­îc tiÕp tôc thùc hiÖn víi nhiÒu thµnh c«ng rùc rì. Tuy nhiªn ®Ó tiÕp tôc thùc hiÖn môc tiªu t¨ng gÊp ®«i tæng s¶n l­îng quèc d©n ®Õn n¨m 2000 mµ §¶ng ta ®Ò ra, chóng ta cÇn ph¶i cã kho¶ng 250 ngµn tØ ®ång vèn ®Çu t­. V× vËy, triÓn khai gi¶i quyÕt vèn lµ vÊn ®Ò hÕt søc cÊp b¸ch cho nÒn kinh tÕ. §Ó cã ®­îc sè vèn lín nµy, tèt h¬n hÕt lµ vèn ®­îc huy ®éng tõ trong n­íc qua kªnh ng©n s¸ch vµ hÖ thèng tÝn dông. ChÝnh v× lÏ ®ã viÖc më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i nãi riªng vµ cña hÖ thèng tÝn dông nãi chung rÊt ®­îc coi träng vµ ®­îc xem nh­ lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p chÝnh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cña hÖ thèng tÝn dông. Nh×n vµo t×nh h×nh huy ®éng vèn cña c¸c tæ chøc tÝn dông tiªu biÓu lµ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i trong ng©n hµng trong nh÷ng thêi gian võa qua, ta cã thÓ thÊy ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ b­íc ®Çu ®¸ng khÝch lÖ, tuy nhiªn nã còng cßn nhiÒu mÆt tån t¹i cÇn gi¶i quyÕt vµ n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c nµy. Trªn c¬ së lý luËn ®­îc häc t¹i tr­êng vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn thu ®­îc trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm vµ víi t­ c¸ch lµ mét sinh viªn t«i m¹nh d¹n ®i vµo nghiªn cøu vµ t×m hiÓu vÊn ®Ò nµy th«ng qua ®Ò tµi : Mét sè biÖn ph¸p t¨ng c­êng huy ®éng vèn t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm . Qua ®©y, t«i còng ®­a ra mét vµi biÖn ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nµy t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm. 1 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 Bµi viÕt nµy ®­îc tr×nh bÇy lµm 3 ch­¬ng : PhÇn I : Vai trß cña nguån vèn trong ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. PhÇn II : Thùc tr¹ng huy ®éng vèn t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm. PhÇn III : Mét sè biÖn ph¸p t¨ng c­êng huy ®éng vèn t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Ng©n hµng vµ nhÊt lµ thÇy NguyÔn V¨n Nam, ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm, mµ ®Æc biÖt lµ sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c c« chó, anh chÞ ®ang c«ng t¸c t¹i phßng kinh doanh trong viÖc lµm quen víi ho¹t ®éng cña Ng©n hµng vµ trong viÖc thu thËp vµ tæng hîp sè liÖu cho bµi viÕt nµy. 2 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 ®Ò c­¬ng luËn v¨n §Ò tµi : Mét sè biÖn ph¸p t¨ng c­êng huy ®éng vèn t¹i Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm. PhÇn I Vai trß cña nguån vèn trong ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. I - kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng th­¬ng m¹i: Ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp l©u ®êi nhÊt. Tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi Ng©n hµng vµ nghÒ Ng©n hµng kh«ng ngõng ®­îc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn. NÕu nh­ trong thêi kú s¬ khai ho¹t ®éng cña Ng©n hµng chØ giíi h¹n trong viÖc gi÷ hé cña c¶i hoÆc thanh to¸n hé th× cho ®Õn nay ho¹t ®éng cña Ng©n hµng ®· ®­îc më ra trªn rÊt nhiÒu c¸c lÜnh vùc víi c«ng nghÖ ngµy cµng hoµn thiÖn. Thùc tÕ nhiÒu n¨m qua ®· chøng tá cho thÊy r»ng : Ng©n hµng lµ mét ngµnh nghÒ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong nÒn kinh tÕ, nã ®ãng vai trß lµm m«i giíi, lµm trung gian cho sù gÆp gì cña cung vµ cÇu tiÒn tÖ, th«ng qua viÖc huy ®éng vèn t¹m thêi nhµn rçi tõ d©n c­ vµ c¸c tæ chøc trong x·a héi råi cho vay l¹i ®èi víi c¸ nh©n, c¸c tæ chøc ®ang cã nhu cÇu vÒ vèn. §iÒu nµy gãp phÇn ®Èy m¹nh tèc ®é quay vßng cña vèn t¹m thêi nhµn rçi trong x· héi, biÒn tiÒn nhµn rçi vµo ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh, tr¸nh l·nh phÝ cña c¶i vËt chÊt cho x· héi. Qua ®ã ®Èy m¹nh tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ mµ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña Ng©n hµng 3 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 ph¶n ¸nh rÊt chÝnh x¸c t×nh h×nh nÒn kinh tÕ, sù v÷ng m¹nh, phån vinh hay yÕu kÐm cña nÒn kinh tÕ ®­îc ph¶n ¸nh rÊt râ qua ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. Ng©n hµng th­¬ng m¹i ra ®êi nh­ mét ®øa con ­u tó nhÊt cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ chÝnh Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Õn l­ît m×nh ®· ghãp phÇn quan träng vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Çu tiªn ®­îc thµnh lËp vµo n¨m 1782 vµ ®· cã rÊt nhiÒu Ng©n hµng ®­îc thµnh lËp tõ nh÷ng n¨m 1800 ®Õn nay vÉn ®ang ho¹t ®éng chøng rá søc sèng bÒn bØ vµ sù tån t¹i kh¸ch quan cña c¸c NHTM. Trong c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh th× NHTM lµ ®Þnh chÕ quan träng nhÊt v× nã gi÷ phÇn lín cña x· héi. HÖ thèng NHTM : Bao gåm c¸c NHTM Quèc doanh, NHTM cæ phÇn, Ng©n hµng t­ nh©n víi chøc n¨ng chÝnh lµ kinh doanh th«ng qua ho¹t ®éng trung gian tµi chÝnh vµ thùc hiÖn c¸c dÞch vô Ng©n hµng. HÖ thèng Ng©n hµng th­¬ng m¹i ho¹t ®éng d­íi sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña Nhµ n­íc th«ng qua c¸c quy chÕ, quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng vµ th«ng qua viÖc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n, chÕ ®é cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ®Ó thùc hiÖn c¸c ®Þnh h­íng trong chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tµi chÝnh cña Nhµ n­íc. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, hÖ thèng NHTM cã nh÷n ®ßn bÈy t¸c ®éng quan träng ®Õn s¶n xuÊt vµ l­u th«ng ®ã lµ : tiÒn mÆt, tÝn dông, l·i suÊt ... NHTM cã mét liªn hÖ võa bao qu¸t, võa th©m nhËp vµo tõng ®¬n vÞ c¬ së cña nÒn kinh tÕ. NHTM ®· cã m¹ng l­íi réng kh¾p ®Þa bµn s¶n xuÊt ph©n phèi l­u th«ng, tiªu dïng trong c¶ n­íc. H¬n thÕ n÷a, nã cßn cã quan hÖ réng r·i vµ cã vai trß quan träng vÒ tiÒn tÖ, tÝn dông, thanh to¸n gi÷a n­íc ta víi n­íc ngoµi. Víi m« h×nh tæ chøc trªn, ho¹t ®éng cña NHTM bao gåm nh÷ng néi dung chñ yÕu sau : 4 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 + T¹o nguån vèn th«ng qua c¸c ho¹t ®éng nh­ : huy ®éng vèn nhµn rçi trong d©n c­, trong c¸c tæ chøc kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc d­íi c¸c h×nh thøc: - TiÒn quü tiÕt kiÖm cã kú h¹n. - TiÒn quü tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n. - Ph¸t hµnh kú phiÕu Ng©n hµng. - HËu tiÒn ký göi v.v... Vay tõ c¸c tæ chøc tÝn dông trong vµ ngoµi n­íc : vay c¸c Ng©n hµng Nhµ n­íc, nhËn vèn ®iÒu hoµ trong hÖ thèng. + Sö dông vèn tù cã vµ vèn vay th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ d­íi h×nh thøc ghãp vèn hay mua tr¸i phiÕu kho b¹c, tµi trî xuÊt nhËp khÈu, ®Çu t­ kinh doanh bÊt ®éng s¶n, kinh doanh vµng b¹c ®¸ quý ... + Thùc hiÖn c¸c dÞch vô Ng©n hµng : thanh to¸n hé, thu hé, b¶o hµnh thùc hiÖn c¸c dÞch vô t­ vÊn kh¸ch hµng. Ng©n hµng th­¬ng m¹i ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c tù chñ trong kinh doanh, thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp, tu©n thñ c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch cña Ng©n hµng Nhµ n­íc vµ chÝnh phñ thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô tµi chÝnh víi Bé Tµi ChÝnh, b¶o toµn vèn vµ cã l·i. Thùc tÕ ®· chøng tá r»ng, víi m« h×nh tæ chøc trªn, th× ®©y lµ m« h×nh tæ chøc thÝch hîp nhÊt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, v× nã ®¸p øng ®­îc ®Çy ®ñ nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ, ®ång thêi ph¸t huy ®­îc hÕt søc m¹nh s½n cã trong mçi NHTM vµ ph¸t huy ®­îc hÕt vai trß cña c¶ hÖ thèng NHTM nãi riªng vµ c¶ hÖ thèng Ng©n hµng nãi chung. 5 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 II - vai trß cña hÖ thèng NHTM ®èi víi nÒn kinh tÕ: N­íc ta lµ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu, tr¶i qua mét thêi gian dµi trong c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, nªn b­íc vµo c¬ chÕ thÞ tr­êng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. VÊn ®Ò lo ®ñ vèn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®­îc ®­a lªn hµng ®Çu. §èi víi mét nÒn kinh tÕ nh­ n­íc ta th× vèn cÇn cho ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng lµ hÕt søc lín vµ kh«ng ngõng t¨ng lªn. C«ng cuéc ®æi míi më ra toµn diÖn vµ b¾t ®Çu ®i vµo chiÒu s©u, yªu cÇu ph¶i cã vèn ®Ó t¨ng tèc ®Çu t­, tõng b­íc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ th­o chiÒu h­íng c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i hãa, ®¶m b¶o nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh vµ l©u bÒn, t¹o sù ph¸t triÓn kinh tÕ quan träng cho c¸c n¨m tíi. §èi víi Ng©n hµng th­¬ng m¹i, nã thÓ hiÖn ®­îc sù ®¸p øng nµy ®èi víi nÒn kinh tÕ, th«ng qua vai trß cña m×nh lµ : 1) Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ n¬i huy ®éng tËp trung vèn t¹m thêi nhµn rçi trong x· héi ®Ó cung cÊp cho nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ : Nh­ chóng ta ®· biÕt trong x· héi lu«n lu«n tån t¹i m©u thuÉn vÒ sù thõa vµ sù thiÕu vèn mét c¸ch t¹m thê0i, tøc lµ cã t×nh tr¹ng mét thêi kú nµo ®ã ng­êi th× thõa tiÒn, trong khi l¹i cã nh÷ng ng­êi cÇn tiÒn. §èi víi nh÷ng ng­êi, nh÷ng tæ chøc cã tiÒn t¹m thêi nh·n rçi, th× vÊn ®Ó ®èi víi hä lµ lµm sao b¶o qu¶n ®­îc sè tiÒn ®ã ®­îc an toµn vµ nÕu cã thÓ sinh lîi ®­îc th× cµng tèt. Nh­ng ®Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy, nã cßn phô thuéc vµo kh¶ n¨ng, vµo mèi quan hÖ cña tõng ng­êi, vµ th«ng th­êng nh÷ng ng­êi cã tiÒn t¹m thêi nhµn rçi lu«n t×m c¸ch cho nh÷ng ng­êi hay nh÷ng tæ chøc ®ang cã nhu cÇu vÒ vèn vay trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh chø kh«ng trùc tiÕp ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt do sù giíi h¹n vµ kh¶ n¨ng thu håi tiÒn mÆt. Tuy nhiªn ®iÒu nµy hÇu nh­ rÊt khã thùc hiÖn ®­îc. Do vËy, trong x· héi lu«n lu«n tån t¹i m©u thuÉn nµy. XÐt vÒ mÆt kinh tÕ th× l­îng tiÒn nµy nÕu ®­îc tËp trung l¹i ®Ó cho vay víi nh÷ng ng­êi ®ang cã nu cÇu sÏ ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ cho c¶ ng­êi cã 6 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 tiÒn nhµn rçi vµ ng­êi cã nhu cÇu vÒ vèn nãi riªng vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cho c¶ nÒn kinh tÕ nãi chung, Ng©n hµng th­¬ng m¹i chÝnh lµ ng­êi thùc hiÖn chøc n¨ng cÇu nèi nµy. 2) Ng©n hµng th­¬ng m¹i víi ho¹t ®éng cña m×nh ghãp phÇn t¨ng c­êng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi riªng vµ cña nÒn kinh tÕ nãi chung. §Æc tr­ng c¬ b¶n cña Ng©n hµng lµ cho vay cã hoµn tr¶ víi mét møc l·i suÊt nhÊt ®Þnh vµ víi mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh, chÝnh ®iÒu nµy ®· b¾t buéc mäi c¸ nh©n vµ doanh nghiÖp khi vay vèn cña Ng©n hµng ph¶i c©n nh¾c vµ ph¶i sö dông vèn ®ã mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt, ®Ó cã thÓ b¶o toµn vµo sinh lîi ®­îc vèn ®ã, sau ®ã ph¶i tr¶ vèn vay vµ l·i ®óng thêi h¹n. §©y chÝnh lµ ®éng lùc thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp t¨ng c­êng c«ng t¸c h¹ch to¸n, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt nh­ng ph¶i t¨ng chÊt l­îng s¶n phÈm vµ t¨ng vßng quay cña vèn. Qua ®ã, t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. MÆt kh¸c, tr­íc khi quyÕt ®Þnh mét mãn vay Ng©n hµng th­êng tiÕn hµnh thÈm ®Þnh tÝn dông, chØ thùc hiÖn cho vay ®èi víi nh÷ng c¸ nh©n, doanh nghiÖp ph¶i cã sù s¾p xÕp, bè trÝ tæ chøc s¶n xuÊt phï hîp, ®Ó cã c¬ héi vay vèn cña Ng©n hµng, ®©y chÝnh lµ ®éng lùc, lµ c¬ së gióp cho viÖc t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ, qua ®ã t¨ng hiÖu qu¶ nÒn kinh tÕ. 3) Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ tæ chøc thùc hiÖn ph©n bæ vèn gi÷a c¸c vïng qua ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¸t triÓn ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng kh¸c nhau trong cïng mét quèc gia. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét n­íc vµ ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, th× hiÖn t­îng thõa vµ thiÕu vèn gi÷a c¸c vïng diÔn ra th­êng xuyªn. Cho nªn mét vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt ®­îc ®Æt ra lµ lµm sao thùc hiÖn ®­îc viÖc tËp trung vèn tõ vïng cã nhu cÇu nh­ng kh«ng cã nguån vèn sÏ cã ®ñ nguån vèn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh Ng©n hµng thùc hiÖn ho¹t 7 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 ®éng nµy th«ng qua ho¹t ®éng ®iÒu chuyÓn vèn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i trung ­¬ng. 4) Ng©n hµng th­¬ng m¹i th«ng qua ho¹t ®éng cña m×nh ghãp phÇn quan träng vµo viÖc chèng l¹m ph¸t, æn ®Þnh søc mua cña ®ång tiÒn, æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ. Trong ho¹t ®éng cña m×nh, Ng©n hµng cã thÓ gi¶m bít l­îng tiÒn mÆt trong l­u th«ng b»ng c¸ch t¨ng l·i suÊt huy ®éng ®Ó thu hót tiÒn mÆt vµo ®ång thêi t¨ng l·i suÊt ë ®Çu ra ®Ó h¹n chÕ l­îng tiÒn mÆt ra trong thêi kú kinh tÕ cã l¹m ph¸t cao, hoÆc c¸c Ng©n hµng cã thÓ hµnh ®éng ng­îc l¹i khi nÒn kinh tÕ cã hiÖn t­îng gi¶m sót. Qua viÖc thay ®æi trong chÝnh s¸ch huy ®éng vµ cho vay nh­ trªn, Ng©n hµng gãp phÇn lµm æn ®Þnh søc mua cña ®ång tiÒn, ng¨n chÆn ®­îc sù t¨ng gi¸ ®ét ngét, kiÒm chÕ lµm ph¸t lµm æn ®Þnh nÒn kinh tÕ. 5) Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ cÇu nèi gi÷a kinh tÕ trong n­íc vµ ngoµi n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ trong n­íc hßa nhËp víi nÒn kinh tÕ trong khu vùc vµ nÒn kinh tÕ trªn thÕ giíi. Mét Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã ph¹m vi ho¹t ®éng vµ quan hÖ réng r·i víi rÊt nhiÒu tæ chøc kinh tÕ. Nã cã kh¶ n¨ng huy ®éng ®­îc vèn tõ c¸c c¸ nh©n, tæ chøc ngoµi n­íc hay tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông quèc tÕ, qua ®ã ®¶m b¶o ®­îc vèn cho nÒn kinh tÕ trong n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tæ chøc kinh tÕ trong n­íc cã thÓ më réng ho¹t ®éng cña hä ra n­íc ngoµi mét c¸ch cã hiÖu qu¶ h¬n, th«ng qua ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ, t­ vÊn tµi trî xuÊt nhËp khÈu. Ng©n hµng cã thÓ lµm ®¹i lý cho c¸c tæ chøc tµi chÝnh, tÝn dông n­íc ngoµi qua ®ã gióp c¸c tæ chøc kinh tÕ trong n­íc cã thÓ vau vèn c¸c tæ chøc nµy ®Ó nhËp c«ng nghÖ cao, nang cao chÊt l­îng s¶n phÈm ®ñ søc c¹nh tr¹nh víi thÞ tr­êng quèc tÕ. 8 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 Trªn ®©y, lµ toµn bé kh¸i qu¸t vÒ vµi trß cña hÖ thèng Ng©n hµng th­¬ng m¹i ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. Trªn gãc ®é mét sinh viªn nghiªn cøu vÒ ho¹t ®éng ®Çu vµo cña mét ng©n hµng, mµ chñ yÕu lµ ho¹t ®éng huy ®éng vèn ta sÏ xem xÐt kü h¬n vÊn ®Òn nµy th«ng qua viÖc huy ®éng vèn cña mét Ng©n hµng th­¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Iii - c¬ cÊu nguån vèn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i : Còng gièng nh­ mäi ho¹t ®éng kinh tÕ kh¸c, Ng©n hµng muèn ho¹t ®éng ®­îc tr­íc hÕt ph¶i cã vèn. Nh­ng v× mÆt hµng kinh doanh cña Ng©n hµng rÊt ®Æc biÖt, v× vÞ trÝ vµ vai trß cña nã cho nªn nhu cÇu vÒ vèn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ rÊt lín, do vËy nguån vèn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i bao gåm : 1) Nguån vèn tù cã : Nguån vèn nµy ®­îc h×nh thµnh tõ hai bé phÇn lµ : + Vèn ®iÒu lÖ: §©y lµ sè vèn ban ®Çu cña mét Ng©n hµng th­¬ng m¹i, lµ tiªu chuÈn ®­îc thµnh lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng cña NHTM. VÒ mÆt quy m« th× vèn ®iÒu lÖ lín h¬n hoÆc b»ng vèn ph¸p ®Þnh. Vèn ®iÒu lÖ cã thÓ do ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÊp (®èi víi vèn NHTM quèc doanh), cã thÓ do c¸c thµnh viªn ®ãng gãp d­íi h×nh thøc mua cæ phiÕu (®èi víi NHTM cæ phÇn) hoÆc vèn ®iÒu lÖ cã thÓ do c¸ nh©n tù bá vèn ra (®èi víi Ng©n hµng t­ nh©n). Lo¹i vèn nµy nãi lªn quy m« ho¹t ®éng vµ khat n¨ng c¹nh tranh ban ®Çu cña Ng©n hµng. C¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã tr¸ch nhiÖm b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn nµy (®èi víi NHTM quèc doanh). + Vèn tÝch lòy : Vèn nµy ®­îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th«ng qua viÖc trÝch nép c¸c quü. Cø mçi Ng©n hµng c¨n cø vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh mµ trÝch mét phÇn lîi nhuËn nh»m bæ xung 9 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 vµo vån tù cã cña Ng©n hµng. Tuy nhiªn, tû lÖ nµy l¹i tuú thuéc vµo quy ®Þnh cña tõng n­íc. 2) Vèn dù tr÷ : Theo quy ®Þnh chung cña c¸c NHTM ®Òu ph¶i më tµi kho¶n t¹i c¸c Ng©n hµng trung ­¬ng vµ nép vµo ®ã c¸c kho¶n dù tr÷ bao gåm : - Dù tr÷ tèi thiÓu ph¸p ®Þnh. - Dù tr÷ ®Ó ®¶m b¶o c¸c ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. - C¸c kho¶n dù tr÷ ®Æc biÖt ®­îc ph¸p luËt qui ®Þnh. 3) Nguån vèn ®iÒu hoµ trong hÖ thèng. V× c¸c NHTM ho¹t ®éng trªn c¸c ®Þa bµn kh¸c nhau nªn lu«n lu«n xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng ë Ng©n hµng nµy cã hiÖn t­îng thõa vèn do huy ®éng nhiÒu nh­ng kh«ng sö dông hÕt, trong khi ®ã Ng©n hµng kia l¹i thiÕu vèn. Së dÜ cã t×nh tr¹ng nµy lµ do : VÒ phÝa Ng©n hµng thõa vèn cã thÓ do sù biÕn ®éng lín ë thÞ tr­êng ®Çu ra dÉn ®Õn viÖc kh«ng më réng ®­îc ho¹t ®éng trong khi vÉn ph¶i duy tr× viÖc huy ®éng vèn v× môc ®Ých gi÷ kh¸ch hµng. Cßn vÒ phÝa bªn Ng©n hµng thiÕu vèn do thÞ tr­êng ®Çu ra më réng trong khi thÞ tr­êng ®Çu vµo kh«ng thÓ më réng ®­îc h¬n n÷a, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu vèn. ChÝnh lóc nµy Ng©n hµng trung ­¬ng hoÆc c¸c héi së chÝnh sÏ thùc hiÖn viÖc ®iÒu phèi chuyÓn vèn tõ n¬i thõa sang n¬i thiÕu trªn c¬ së hai bªn cïng cã lîi. ChÝnh v× thÕ, ®©y cã thÓ coi lµ mét nguån vèn kh¸ quan träng, nã gióp Ng©n hµng cã thÓ më réng ®­îc thÞ tr­êng ®Çu ra trong ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng ®Çu vµo vÉn cßn bÞ h¹n chÕ vµ qua ®ã lµm t¨ng lîi nhuËn cña Ng©n hµng. 4) Nguån vèn tÝn dông cña Ng©n hµng : + Nguån vèn vay Ng©n hµng nhµ n­íc: 10 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 NHTM thùc hiÖn viÖc vay tiÒn cña Ng©n hµng Nhµ n­íc th«ng qua h×nh thøc chiÕt khÊu c¸c giÊy tê cã gi¸. Khi Ng©n hµng cã nhu cÇu rót tiÒn mÆt cña kh¸ch hµng, hä cã thÓ mang c¸c giÊy tê cã gi¸ nh­ : tÝn phiÕu, tr¸i phiÕu kho b¹c Nhµ n­íc, tiÒn triÕt khÊu. Nguån vèn nµy h×nh thµnh chñ yÕu lµ ®Ó ®¶m b¶o k¶h n¨ng thanh to¸n cña Ng©n hµng. + Nguån vèn vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông quèc tÕ : §©y lµ lo¹i vèn vay chiÕm tû träng kh«ng lín ë nh÷n n­íc ®ang ph¸t triÓn, bëi v× ë c¸c n­íc nµy Ng©n hµng muèn cã ®­îc vèn ë nguån nµy ph¶i ®­îc phÐp cña Ng©n hµng Nhµ n­íc vµ th­êng d­íi h×nh thøc vay theo hiÖp ®Þnh. 5) Nguån vèn huy ®éng: §©y lµ nguån vèn chñ yÕu vµ quan träng nhÊt ®Ó Ng©n hµng cã thÓ ho¹t ®éng ®Ó cho vay. §©y lµ sè tiÒn Ng©n hµng nhËn ®­îc d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. - NhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng. - Vèn ®i vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông. - Vèn ph¸t hµnh. Ng©n hµng cã quyÒn sö dông sè tiÒn nµy ®Ó phôc vô cho c¸c môc ®Ých cña m×nh. NÕu nh­ trong thêi kú bao cÊp, viÖc huy ®éng vèn cña Ng©n hµng theo quy chÕ tËp trung toµn ngµnh vµ phô thuéc vµo chñ tiªu do trªn giao th× nµy chuyÓn sang h¹ch to¸n kinh doanh, huy ®éng vèn ®uîc thùc hiÖn mét c¸ch linh ho¹t c¨n cø vµo c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc vµ nhu cÇu vay vèn cña nÒn kinh tÕ. Chi tiÕt vÒ c¸c h×nh thøc nµy sÏ ®­îc tr×nh bÇy trong phÇn “ C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña Ng©n hµng” 11 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 IV - c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña NHTM : 1 TÝnh chÊt vËn ®éng cña nguån vèn huy ®éng :\ Ng©n hµng ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c “®i vay ®Ó cho vay”. Do ®ã, khi huy ®éng vèn, gi÷a Ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ h×nh thµnh mét quan hÖ tÝn dông th«ng qua vËn ®éng gi¸ trÞ tiÒn göi, vån huy ®éng ®­îc vËn ®éng trªn c¬ së hoµn tr¶ vµ cã l·i. Qu¸ tr×nh ®ã ®­îc thÓ hiÖn ë giai ®o¹n sau : - Giai ®o¹n tËp trung nguån vèn vµo ng©n hµng, ë giai ®o¹n nµy tiÒn ®­îc chuyÓn tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ, d©n c­, ng­êi cho vay sang Ng©n hµng ng­êi ®i vay. Nh­ vËy, ta thÊy r»ng ®Æc ®iÓm cë b¶n kh¸c víi viÖc ®i mua b¸n hµng ho¸ lµ gi¸ trÞ chØ thay ®æi h×nh th¸i tån t¹i. M¸c viÕt : “§èi víi hµng ho¸ ®¬n gi¶n víi t­ c¸ch lµ hµng ho¸ th× ë trong tay ng­êi mua hay ng­êi b¸n, nã còng vÉn lµ mét gi¸ trÞ nh­ thÕ, chØ d­íi h×nh thøc kh¸c nhau mµ th«i”. Ng­êi b¸n vµ ng­êi mua ®Òu cã mét gi¸ trÞ nh­ tr­íc, gi¸ trÞ nµy mµ hä ®· nh­îng ®i, ng­êi thø 1 th× nh­îng ®i d­íi h×nh thøc hµng ho¸, ng­êi thø 2 nh­îng ®i d­íi h×nh thøc tiÒn tÖ ... trong viÖc cho vay th× chØ cã mét bªn ®­îc nhËn gi¸ trÞ vµ chØ cã mét bªn nh­îng ®i gi¸ trÞ mµ th«i...? ( C¸c M¸c t­ b¶n tËp 3 trang 32). - Sö dông vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sau khi huy ®éng vèn ng©n hµng (ng­êi ®i vay) ®­îc quyÒn sö dông vèn ®ã ®Ó tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu vÒ vèn nhÊt ®Þnh ë giai ®o¹n nµynguån vèn huy ®éng ®­îc sö dông tham gia trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt hoÆc ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu vÒ tiªu dïng cña ng­êi ®i vay. Tuy nhiªn ng­êi ®i vay kh«ng cã quyÒn së h÷u vÒ gi¸ trÞ c¸c kho¶n vay kh«ng cã quyÒn së h÷u vÒ gÝa trÞ c¸c kho¶n vay ®ã mµ chØ ®­îc sö dông t¹m thêi trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. - ë giai ®o¹n hoµn tr¶: §©y cã thÓ nãi lµ giai ®o¹n kÕt thóc mét vßng tuÇn hoµn cña nguån vèn huy ®éng. Sau khi vèn mµ ng©n hµng ®· huy ®éng tham gia hoµn thµnh mét chu kú s¶n xuÊt ®Ó trë vÒ h×nh th¸i tiÒn tÖ th× ng©n hµng hoµn tr¶ cho c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ d©n c­. 12 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 M¸c viÕt: “ TiÒn ch¼ng qua chØ rêi khái tay ng­êi së h÷umét thêi gian vµ ch¼ng qua chØ lµ t¹m thêi chuyÓn tõ tay ng­êi së h÷u sang tay nhµ t­ b¶n ho¹t ®éng. TiÒn chØ ®em nh­îng l¹i víi mét ®iÒu kiÖn lµ sÏ quay trë vÒ ®iÓm xuÊt ph¸t sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh” ( C¸c M¸c- t­ b¶n quyÓn 3 tËp 2 trang 57). Nh­ vËy, hoµn tr¶ lµ ®Æc tr­ng thuéc vÒ b¶n chÊt vËn ®éng cña vèn tÝn dông. MÆt kh¸c sù hoµn tr¶ cña mçi nguån vèn huy ®éng lµ qu¸ tr×nh quay trë vÒ gi¸ trÞ. H×nh th¸i vËt chÊt cña sù hoµn tr¶ lµ sù vËn ®éng d­íi h×nh thøc gi¸ trÞ. Tuy nhiªn sù vËn ®éng ®ã kh«ng ph¶i v¬Ý t­ c¸ch lµ ph­¬ng tiÖn l­u th«ng mµ víi t­ c¸ch lµ mét l­îng gi¸ trÞ vËn ®éng. ChÝnh v× lý do ®osù hoµn tr¶ lu«n ®­îc b¶o tån vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ phÇn t¨ng thªm d­íi h×nh thøc lîi tøc. Ngay c¶ trong ®iÒu kiÖn l¹m ph¸t sù hoµn tr¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ còng ph¶i ®­îc b¶o ®¶m vµ t«n träng th«ng qua c¬ chÕ ®iÒu tiÕt b»ng l·i xuÊt. 2. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn quy m« nguån vèn huy ®éng. Vèn huy ®éng cña ng©n hµng chñ yÕu ®­îc h×nh thµnh th«ng qua qu¸ tr×nh tËp trung mét bé phËn tiÒn tÖ cña d©n c­, cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ . Do vËy ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña mét ng©n hµng th­¬ng m¹i chÞu t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu yÕu tè, tõ c¸c yÕu tè mang tÝnh chÊt vÜ m« ®Õn c¸c yÕu tè ë tÇm vi m«. Trong ®ã c¸c yÕu tè chÝnh yÕu ®­îc ph©n tÝch nh­ sau: a. YÕu tè l·i xuÊt huy ®éng: Kh«ng ph¶i ng©n hµng cø ®­a ra ®­îc møc l·i xuÊt cao lµ cã thÓ thu hót ®­îc vèn nhµn rçi cña d©n c­ mµ vÊn ®Ò lµ ë chç víi møc l·i xuÊt cô thÓ do ng©n hµng ®­a ra sÏ ®em l¹i cho ng­êi göi tiÒn møc lîi tøc thùc tÕ lµ bao nhiªu, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ møc l·i xuÊt mµ ng©n hµng ®­a ra ph¶i ®¶m b¶o lu«n lín h¬n tØ lÖ l¹m ph¸t. 13 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 Th«ng th­êng quy m« cña tiÒn göi ng©n hµng biÕn ®éng tû lÖ thuËn víi l·i xuÊt huy ®éng. Tuy nhiªn trong nh÷ng tr­êng hîp ®Æc biÖt th× quy luËt nµy bÞ ph¸ vì. Ch¼ng h¹n khi l·i xuÊt huy ®éng gi¶m nh­ng ng­êi g öi vÉn thu ®­îc mét kho¶n lîi tøc sau khi ®· trõ ®i tû lÖ tr­ît gi¸ th× vèn l­u ®éng ë ng©n hµng vÉn cã thÓ t¨ng lªn. Nh­ vËy, cã thÓ nãi l·i suÊt huy ®éng lµ yÕu tè ¶nh h­ëng l¬n ®Õn quy m« nguån vèn thu hót vµo Ng©n hµng. Tuy nhiªn, l·i suÊt vÊn ¶nh h­ëng lín nhÊt ®Õn tiÒn göi tiÕt kiÖm, ChÝnh v× lÏ ®ã, khi ®­a ra møc l·i suÊt huy ®éng cô thÓ, Ng©n hµng cÇn ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh nÒn kinh tÕ, vµo chÝnh s¸ch tÝn dông ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ cña Nhµ n­íc. b) TÝnh chÊt æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ x· héi : Mét x· héi, mét nÒn kinh tÕ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ æn ®Þnh khi nã kh«ng cã dÊu hiÖu x¶y ra cña lµm ph¸t, cña khñng ho¶ng hay chiÕn tranh. NÕu nÒn kinh tÕ x· héi ®­îc æn ®Þnh th× ®êi sèng nh©n d©n ®­îc n©ng cao. ViÖc s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc ph¸t triÓn th× vèn Ng©n hµng sÏ lín. Cßn ng­îc l¹i trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ bÊt æn ®Þnh gi¸ c¶ vµ do ®ã søc mua cña ®ång tiÒn thau ®æi th­êng xuyªn, d©n c­ th­êng cã xu h­íng gi÷ tiÒn mÆt hoÆc quy ®æi ra c¸c ®ång tiÒn kh¸c cã tÝnh æn ®Þnh cao vµ cÊt gi÷ trong gia ®×nh thay v× ®em sè tiÒn ®ã ®Õn göi t¹i c¸c Ng©n hµng, c¸c quü tiÕt kiÖm. §Æc biÖt lµ trong c¸c n­íc mµ hÖ thèng Ng©n hµng th­¬ng m¹i chÞu sù kiÓm so¸t chÆt chÏ cña Ng©n hµng trung ­¬ng trong vÊn ®Ò l·i suÊt th× hiÖn t­îng trªn rÊt phæ biÕn do sÑ thay ®æi vña l·i suÊt huy ®éng mµ Ng©n hµng ®­a ra kh«ng thau ®æi kÞp víi sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng. c) YÕu tè tiÕt kiÖm trong nÒn kinh tÕ: Vèn huy ®éng cña mét Ng©n hµng th­¬ng m¹i chñ yÕu ®­îc h×nh thµnh tõ nguån huy ®éng trong d©n c­. §©y lµ l­îng tiÒn t¹m thêi nhµn rçi cã ®­îc chñ yÕu lµ do tiÕt kiÖm, chÝnh v× vËy mµ c«ng t¸c huy ®éng vèn cña mét Ng©n hµng chÞu ¶nh h­ëng rÊt lín cña yÕu tè tiÕt kiÖm. NÕu cã tiÕt kiÖm 14 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 sÏ lµm t¨ng khèi l­îng tiÒn nhµn rçi trong x· héi, qua ®ã cã thÓ lµm t¨ng quy m« vµ chÊt l­îng c«ng t¸c huy ®éng vèn cña Ng©n hµng. Tuy nhiªn, b¶n th©n yÕu tè tiÕt kiÖm chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè kh¸c nh­ : * T©m ly ng­êi tiªu dïng trong d©n c­ : YÕu tè nµy ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn yÕu tè tÝch kiÖmm, bëi v× t©m lý tiªu dïng cña d©n rÊt kh¸c nhau gi÷a c¸c vïng, c¸c ®Þa ph­¬ng vµ c¸c quèc gia. Cã thÓ víi cïng mét møc thu nhËp, cïng mét gi¸ sinh ho¹t nh­ nhay nh­ng ë n¬i nµy l­îng tiÒn bá ra vµo tiÕt kiÖm rÊt lín nh­ng ë n¬i kh¸c l¹i rÊt nhá do t©m lý thÝch tiªu dïng cña d©n c­ ë ®©y. ChÝnh v× lÏ ®ã thu nhËp cao ch­a h¼n tiÕt kiÖm ®· cao. * Thu nhËp cña d©n c­ : D©n c­ cã thu nhËp cµng cao th× khèi l­îng tiÒn dµnh cho tiÕt kiÖm cã thÓ còng t¨ng nhiÒu, bëi v× víi møc thu nhËp lín th× kh¶ n¨ng tho¶ m·n c¸c nhu cÇu thiÕt yÕu sÏ cao h¬n vµ do ®ã sÏ cã nhiÒu kho¶n tiÕt kiÖm h¬n d) Mét sè yÕu tè kh¸c: * C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña Ng©n hµng : NÕu h×nh thøc nµy mµ Ng©n hµng ®­a ra cµng phong phó, ®a d¹ng, linh ho¹t vµ thuËn tiÖn th× kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ tõ trong nÒn kinh tÕ cµng lín. Tuy nhiªn, møc ®é ®a d¹ng cña c¸c h×nh thøc huy ®éng mµ Ng©n hµng ®­a ra cßn phô thuéc rÊt lín vµo ®Æc ®iÓm kinh tÕ khu vùc, vµo kh¶ n¨ng cña Ng©n hµng, chÝnh v× vËy mµ Ng©n hµng cÇn ph¶i lùa chän xem h×nh thøc huy ®éng nµo lµ mang tÝnh hiÖu qu¶ cao nhÊt. * C¸c dÞch vô kÌm theo : Ng©n hµng còng lµ ho¹t ®éng dÞch vô, nh­ng dÞch vô kÌm theo c¸c nghiÖp vô chÝnh cña nã kh«ng v× thÕ mµ mÊt ®i sÐc hÊp dÉn, trong c«ng t¸c huy ®éng vèn Ng©n hµng nµo tæ chøc tèt ®­îc c«ng t¸c dÞch vô kÌm theo c¸c h×nh thøc tæ chøc huy ®éng cña m×nh sÏ cã kh¶ n¨ng thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng h¬n vµ viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c dÞch vô kÌm theo trong c«ng t¸c huy ®éng vèn nãi riªng, trong ho¹t ®éng cña 15 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 Ng©n hµng nãi chïng ®­îc xem lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p nh»m më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. Trªn ®©y, lµ nh÷n nh©n tè chÝnh ¶nh h­ëng ®Õn quy m« nguån vèn huy ®éng cña mét Ng©n hµng th­¬ng m¹i trong ®ã yÕu tè tiÕt kiÖm ®­îc xem lµ yÕu tè chÝnh n»m bªn ngoµi Ng©n hµng, Ng©n hµng chØ cã thÓ t¸c ®éng ®Õn yÕu tè nµy th«ng qua ho¹t ®éng qu¶ng c¸o vµ sù phèi hîp gióp ®ì cña c¸c c¬ quan, tæ chøc Nhµ n­íc vµ d©n c­ trong x· héi. C¸c yÕu tè cßn l¹i lµ c¸c yÕu tè néi t¹i trong Ng©n hµng, do vËy mäi Ng©n hµng ph¶i cã chÝnh s¸ch vµ ho¹t ®éng mét c¸ch tÝch cùc, cã lîi vµ hiÖu qu¶ nhÊt ®èi víi c«ng t¸c huy ®éng vèn. Tuy vËy, kÕt qu¶ ra sao cßn tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm, tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cña mçi Ng©n hµng. 3) C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña Ng©n hµng. Mét trong nh÷ng ho¹t ®éng chñ yÕu nhÊt cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ huy ®éng vèn ®Ó cho vay, ®Ó hiÓu râ h¬n vÒ ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i ta cã thÓ ph©n lo¹i ra nghiÖp vô vèn theo s¬ ®å sau : 16 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 Nguån vèn huy ®éng cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i Vèn ®i vay cña tµi chÝnh tÝn dông TiÒn göi cña kh¸ch hµng TiÒn ký göi TiÒn tiÕt kiÖm Ký göi kh«ng kú h¹n Ký göi cã kú h¹n Göi ®Ó dµnh cã h¹n Vèn ph¸t hµnh Ph¸t hµnh kú phiÕu Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu Göi rót ra ph¶i b¸o tr­íc 3.1 TiÓn göi cña kh¸ch hµng: TiÒn göi cña kh¸ch hµng bao gåm : tiÒn göi tiÕt kiÖm vµ tiÒn ký göi. a) TiÒn ký göi: TiÒn ký göi gåm c¸c kho¶n tiÒn göi vµo Ng©n hµng cã kú h¹n vµ kh«ng kú h¹n. LÞch sö ph¸t triÓn ho¹t ®éng Ng©n hµng cho thÊy ®Ó b¶o qu¶n tèt tiÒn vµng, ng­êi ta ®· thuª së ®óc tiÒn gi÷ hé vµ së nµy sÏ cã mét kho¶n 17 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 thu nhËp tõ viÖc b¶o qu¶n tiÒn vµng. §©y lµ h×nh thøc ban ®Çu cña nghiÖp vô ký göi. HiÖn nay cã rÊt nhiÒu lo¹i tiÒn ký göi. §ã lµ nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi trong tµi kho¶n cña c¸c c¬ quan xÝ nghiÖp. §Ó cã ®­îc tuËn lîi trong s¶n xuÊt kinh doanh c¸c c¬ së kinh tÕ cã thÓ lùa chän mét hay nhiÒu Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Ó giao dÞch nh»m gi¶i quyÕt viÖc thu chi chuyÓn tiÒn thanh to¸n vµ c¸c dÞch vô tµi chÝnh kh¸c. XÐt vÒ mÆt nghiÖp vô Ng©n hµng th× tiÒn ký göi cã thÓ ph©n thµnh hai lo¹i chÝnh ®ã lµ : * TiÒn göi kh«ng kú h¹n : ®©y lµ sè tiÒn n»m trong tµi kho¶n v·ng lai hoÆc tµi kho¶n thanh to¸n vµ cã thÓ rót ra vµo kú lóc nµo. Ph¸p luËt mét sè n­íc kh«ng cho phÐp tÝnh l·i ®èi víi tiÒn t¹m thêi nh·n rçi trong tµi kho¶n c¬ quan xn. Tuy nhiªn, còng cã n­íc cho phÐp tÝnh l·i nh­ng rÊt thÊp. TiÒn göi kh«ng kú h¹n tr­íc hÕt ®­îc dïng ®Ó thanh to¸n v·ng lai, vÞec thanh to¸n v·ng lai nµy cã thÓ tiÕn hµnh d­íi d¹ng tiÒn mÆt, sÐc hoÆc uû nhiÖm chi. Sau khi më tµi kho¶n thanh to¸n t¹i Ng©n hµng, chñ tµi kho¶n ph¶i giao cho Ng©n hµng quyÒn ghi chÐp, theo dâi c¸c nghiÖp vô ph¸t dinh trªn tµi kho¶n cña hä ë Ng©n hµng. Chi phÝ ho¹t ®éng nµy cña Ng©n hµng kh¸ lín nh­ng trªn thùc tÕ Ng©n hµng cã thÓ bï ®¾p ®­îc kho¶n chi phÝ nµy qua viÖc sö dông sè d­ c¸c tµi kho¶n nµy ®Ó cho vay l¹i, vµ ®©y chÝnh lµ nguån mang l¹i lîi nhuËn lín cho Ng©n hµng. TiÒn göi kh«ng kú h¹n cã thÓ ®Ó ë tµi kho¶n v·ng lai hay tµi kho¶n tiÒn göi. Hai lo¹i tµi kho¶n nµy kh¸c nhau ë chç nÕu ®Ó ë tµi kho¶n tiÒn göi th× chñ tµi kho¶n ®­îc sö dông sè thùc cña m×nh nghÜa lµ tµi kho¶n kh¸ch hµng ph¶i lu«n lu«n d­ cã. Lo¹i tµi kho¶n nµy thuËn lîi, an toµn, tuy cã l·i suÊt thÊp, thuËn tiÖn trong thanh to¸n (cã thÓ chuyÓn ®æi thµnh tiÒn mÆt 100%) 18 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 nªn ®©y lµ lo¹i tµi kho¶n rÊt hÊp dÉn kh¸ch hµng, t¹o ra mét l­îng vèn lín phôc vô ho¹t ®éng tÝn dông cña Ng©n hµng. NÕu ë tµi kho¶n v·ng lai th× chñ tµi kho¶n cã thÓ rót tµi kho¶n ra bÊt cø lóc nµo hoÆc t¹m vay trong thêi h¹n nhÊt ®Þnh v× tµi kho¶n cã thÓ d­ nî hoÆc d­ cã. Nh­ng trªn thùc tÕ hiÖn nµy trong c¸c tµi kho¶n tiÒn göi còng cã thÓ d­ nî nÕu cã sù tho¶ thuËn tr­íc gi÷a kh¸ch hµng vµ Ng©n hµng. §èi víi tµi kho¶n v·ng lai cã hai lo¹i l·i suÊt ®­îc ¸p dông ®ång thêi: l·i suÊt mµ ®¬n vÞ ph¶i tr¶ cho Ng©n hµng (nÕu d­ nî trªn tµi kho¶n) vµ l·i suÊt l·i suÊt nµy do chñ tµi kho¶n vµ Ng©n hµng ph¶i tr¶ cho ®¬n vÞ (nÕu tµi kho¶n d­ cã), hai l·i suÊt nµy di chñ tµi kho¶n vµ Ng©n hµng tho¶ thuËn tr­íc vµ l·i suÊt tr¶ cho sè d­ nî lu«n lín h¬n l·i suÊt tr¶ cho sè d­ cã. ChÝnh v× vËy mµ kh¸ch hµng lu«n t×m c¸ch bá tiÒn vµo tµi kho¶n nh»m gi¶m møc d­ nî ®Õn møc thÊp nhÊt, tõ ®ã lµm t¨ng nguån vèn cña Ng©n hµng. Trong nh÷ng n¨m qua ý nghÜa cña tiÒn göi kh«ng kú h¹n ë Ng©n hµng t¨ng lªn râ rÖt. NÕu tr­íc ®©y nh÷ng tµi kho¶n tiÒn göi ë Ng©n hµng chñ yÕu cña doanh nghiÖp vµ cña nh÷ng ng­êi thu nhËp cao th× ngµy nay ®a sè c«ng nh©n viªn chøc ®Òu cã tµi kho¶n tiÕt kiÖm bëi v× mét mÆt c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp hîp lý nhÊt lµ tr¶ l­¬ng kh«ng b»ng tiÒn mÆt, thªm vµo ®ã ng©n hµng th­¬ng m¹i l¹i cã rÊt nhiÒu dÞch vô gióp cho chñ tµi kho¶n thanh thanh to¸n kÞp thêi nhanh chãng c¸c tµi kho¶n chi tiªu th­êng kú cña hä nh­ : tiÒn thuª nhµ, thuª bao ®iÖn tho¹i, nép thuÕ ... Do ®ã tiÒn göi kh«ng kú h¹n ®· trë thµnh mét nguån cho vay hÕt søc quan träng ®ång th­êi còng ®em l¹i nguån lîi nhuËn lín cho Ng©n hµng. * TiÒn g öi cã kú h¹n : lµ lo¹i tiÒn göi kh«ng dïng ®Ó thanh to¸n mµ chñ yÕu lµ ®Ó kiÕm lêi cao. So víi tiÒn göi v·ng lai th× lo¹i tiÒn göi nµy cã thêi h¹n göi tiÒn dµi h¬n th«ng th­êng Ýt nhÊt lµ 1 th¸ng. TiÒn göi cã kú h¹n ®èi v¬i snhh lµ sè tiÒn göi ®Õn mét ngµy nhÊt ®Þnh míi ph¶i tr¶ l¹i cho kh¸ch hµng. §iÒu nµy gióp cho Ng©n hµng n¾m ®­îc vèn trong c¸c thêi kú ®· cã kÕ 19 tailieuonthi D­¬ng V¨n Hïng - 037 ho¹hc cho vay kh«ng ph¶i tån quü cao ®Ó ®Ò phßng sù rót vèn bÊt th­êng. §o ®ã viÖc sö dông nguån vèn nµy cho vay rÊt hiÖu qu¶, v× vËy l·i suÊt tr¶ cho tiÒn göi cã kú h¹n cao h¬n tiÒn göi kh«ng kú h¹n. §èi víi tiÒn cã kú h¹n ®Õn h¹n míi ®­îc lÊy ra, nÕu xÐt vÒ nguyªn t¾c. Tuy nhiªn trong tr­êng hîp ngo¹i lÖ ng­êi göi muèn rót tiÒn ra tr­íc thêi h¹n, trong tr­êng hîp nµy cã 2 c¸ch gi¶i quyÕt. * HoÆc ng­êi göi tiÒn Êy ®­îc vay cña Ng©n hµng mét kho¶n tiÒn mµ hä cÇn, sau ®ã khi ®Õn h¹n tr¶ tiÒn sÏ sö dông tiÒn ®ã ®Ó hoµn tr¶ cho Ng©n hµng. * HoÆc tho¶ thuËn víi Ng©n hµng rót tr­íc thêi h¹n nh­ng h­ëng l·i suÊt thÊp. Ta thÊy trong mäi tr­êng hîp th× Ng©n hµng lu«n tù chñ ®­îc vÒ thêi h¹n hoµn tr¶ tiÒn ký göi cho kh¸ch hµng, v× vËy ®Êy lµ mét nguån rÊt quan träng, cã ®é æn ®Þnh cao cña Ng©n hµng. b) TiÒn göi tiÕt kiÖm: ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi, nhÊt lµ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ho¸ ph¸t triÓn tiÒn tiÕt kiÖm lµ lo¹i tiÒn cã sè l­îng lín thø hai trong sè c¸c lo¹i tiÒn göi vµo Ng©n hµng. §Æc ®iÓm cña lo¹i tiÒn göi nµy lµ ng­êi göi tiÒn ®­îc giao cÇm sæ tiÕt kiÖm, sæ nµy ®­îc coi nh­ lµ giÊy chøng nhËn viÖc göi tiÒn vµo Ng©n hµng cña kh¸ch hµng. Göi tiÕt kiÖm lµ nh÷ng ng­êi cã ®­îc mét sè tiÒn tÝch luü b»ng ngo¹i tÖ hay néi tÖ nhÊt ®Þnh vµ muèn tÝch luü sè tiÒn nµy theo kiÓu “tÝch tiÓu thµnh ®¹i”, HoÆc do sè tiÒn cña hä kh«ng ®ñ lín ®Ó ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh, hoÆc ng­êi chñ kh«ng cã kh¶ n¨ng hoÆc kh«ng thÝch kinh doanh, khi ®ã hä sÏ ®Õn Ng©n hµng ®Ó göi tiÒn. TiÒn göi tiÕt kiÖm chia lµm 2 lo¹i : - Göi tiÒn cã kú h¹n. - Göi tiÒn kh«ng kú h¹n. 20