NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
Nha Trang, ngày ..... tháng .... năm 2010
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
LỜI CẢM ƠN
Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến toàn thể quý thấy cô trường Đại học Nha
Trang, đặc biệt các thầy cô trong khoa Kinh tế đã hết lòng tận tụy truyền đạt những
kiến thức, kể cả những kinh nghiệm quý báu về kinh tế cũng như các lĩnh vực khác
trong cuộc sống, giúp chúng em có được hành trang vững chắc trước khi bước vào
đời. Đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới cô Phạm Thị Thanh Bình - người
trực tiếp hướng dẫn, động viên và giúp đỡ em hoàn thành tốt đề tài này.
Em cũng xin gửi lời cảm ơn đến các Cô, Bác, Anh, Chị tại Chi nhánh công ty cổ
phần vận tải tốc hành Mai Linh tại Khánh Hòa đã tạo điều kiện và giúp đỡ em trong
quá trình thực tập tại công ty. Em cũng xin đặc biệt gửi lời cảm ơn đến anh Trần
Trọng Vỹ - trưởng phòng kinh doanh công ty, người trực tiếp hướng dẫn và đã giúp
đỡ em rất nhiều trong thời gian qua.
Một lần nữa, em xin chân thành cảm ơn quý thầy cô và quý Công ty đã tận thình
giúp đỡ em trong suốt thời gian qua.
Nha Trang, tháng 7 năm 2010
Sinh viên thực hiện
Bùi Nhật Tân
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................. 2
MỤC LỤC ....................................................................................................................... 3
DANH MỤC BẢNG ........................................................................................................ 6
DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ ........................................................................................... 7
LỜI MỞ ĐẦU.................................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1:.................................................................................................................... 4
CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CẠNH TRANH VÀ .............................................................. 4
NÂNG CAO KHẢ NĂNG CẠNH TRANH.................................................................... 4
I. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CẠNH TRANH. ........................................................ 4
1. Tổng quan về cạnh tranh................................................................................. 4
1.1. Các khái niệm........................................................................................... 4
1.2. Phân loại cạnh tranh. ............................................................................... 4
1.3. Vai trò, vị trí của cạnh tranh. .................................................................. 6
2. Lợi thế cạnh tranh. .......................................................................................... 8
2.1. Khái niệm. ................................................................................................ 8
2.2. Chiến lược cạnh tranh.............................................................................. 9
2.2.1.
Khái niệm về chiến lược cạnh tranh. ................................................... 9
2.2.2.
Các loại chiến lược cạnh tranh............................................................. 9
II.
NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ NĂNG CẠNH TRANH CỦA
DOANH NGHIỆP. .................................................................................................... 14
1. Tình hình tài chính......................................................................................... 14
1.1. Tỷ số khả năng thanh toán của công ty. ................................................ 14
1.2. Tỷ số về khả năng sinh lời...................................................................... 15
1.3. Tỷ số khả năng hoạt động. ..................................................................... 16
1.4. Tỷ số cấu trúc tài chính (vốn). ............................................................... 17
2. Năng lực quản lý và điều hành kinh doanh. ................................................. 17
3. Trình độ công nghệ. ....................................................................................... 18
4. Khả năng nắm bắt thông tin.......................................................................... 18
5. Đội ngũ lao động. ........................................................................................... 18
CHƯƠNG 2:.................................................................................................................. 19
THỰC TRẠNG KHẢ NĂNG CẠNH TRANH CỦA ................................................... 19
CHI NHÁNH CÔNG TY CỔ PHẦN VẬN TẢI TỐC HÀNH..................................... 19
MAI LINH TẠI KHÁNH HÒA. ................................................................................... 19
I. TÌNH HÌNH SẢN XUẤT KINH DOANH CỦA CHI NHÁNH. ...................... 19
1. Giới thiệu khái quát về Chi nhánh công ty cổ phần vận tải tốc hành Mai
Linh tại Khánh Hòa............................................................................................... 19
1.1. Giới thiệu về công ty cổ phần tập đoàn Mai Linh (MLG). ................... 19
1.2. Quá trình hình thành và phát triển của Chi nhánh. ............................. 21
1.3. Chức năng, nhiệm vụ, lĩnh vực hoạt động chủ yếu. .................................. 22
1.3.1.
Chức năng........................................................................................... 22
1.3.2.
Nhiệm vụ............................................................................................. 23
1.3.3.
Lĩnh vực hoạt động chủ yếu. .............................................................. 24
1.4. Phương châm phục vụ khách hàng........................................................ 24
1.5. Vai trò, vị trí của Chi nhánh đối với Tập đoàn. .................................... 25
1.6. Cơ cấu tổ chức của Chi nhánh............................................................... 25
1.7. Thuận lợi, khó khăn và phương hướng phát triển trong thời gian tới..... 30
1.7.1.
Thuận lợi............................................................................................. 30
1.7.2.
Khó khăn. ........................................................................................... 31
1.7.3.
Phương hướng phát triển trong thời gian tới.................................... 32
2. Môi trường sản xuất, kinh doanh của Chi nhánh......................................... 33
2.1. Môi trường vĩ mô.................................................................................... 33
2.1.1.
Môi trường kinh tế: ............................................................................ 33
2.1.2.
Môi trường chính trị pháp luật:......................................................... 34
2.1.3.
Môi trường kỹ thuật – công nghệ: ..................................................... 36
2.1.4.
Môi trường văn hóa – xã hội:............................................................. 37
2.1.5.
Môi trường tự nhiên:.......................................................................... 38
2.1. Môi trường vi mô.................................................................................... 39
2.2.1.
Khách hàng:........................................................................................ 40
2.2.2.
Nhà cung cấp: ..................................................................................... 41
2.2.3.
Đối thủ cạnh tranh hiện tại:............................................................... 42
2.2.4.
Đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn:............................................................... 42
2.2.5.
Sản phẩm và dịch vụ thay thế:........................................................... 42
2.3. Môi trường nội bộ. ................................................................................. 43
2.3.1.
Phân tích đánh giá hiệu quả kinh doanh, tình hình tài chính của Chi
nhánh. 43
2.3.3.
Về trang thiết bị, công nghệ. .............................................................. 60
2.3.4.
Văn hóa doanh nghiệp........................................................................ 61
2.3.5.
Trình độ quản lý, lãnh đạo................................................................. 63
2.3.6.
Hệ thống kênh phân phối của công ty................................................ 64
2.3.7.
Chất lượng dịch vụ. ............................................................................ 65
II.
THỰC TRẠNG KHẢ NĂNG CẠNH TRANH CỦA CHI NHÁNH CÔNG
TY CỔ PHẦN VẬN TẢI TỐC HÀNH MAI LINH TẠI KHÁNH HÒA. ............... 68
3. Tổng quan về thị trường xe khách chất lượng cao. ...................................... 68
3.1. Thị trường xe khách chất lượng cao trên cả nước nói chung. .............. 68
3.2. Xe khách chất lượng cao tại Khánh Hòa................................................... 72
4. Phân tích khả năng cạnh tranh của Chi nhánh so với các đối thủ cạnh
tranh....................................................................................................................... 72
4.1. Thực trạng khả năng của Chi nhánh trên các tuyến. ........................... 72
4.2. Phân tích một số đối thủ cạnh tranh chủ yếu của Chi nhánh............... 74
4.2.1.
Tuyến Nha Trang - TP. Hồ Chí Minh. .............................................. 74
4.2.2.
Tuyến Nha Trang - Quy Nhơn........................................................... 75
4.2.3.
Tuyến Nha Trang - Đà Lạt................................................................. 76
4.2.4.
Tuyến Nha Trang - Buôn Ma Thuột.................................................. 76
4.2.5.
Tuyến Nha Trang - Gia Lai................................................................ 77
4.3. Xây dựng ma trận hình ảnh cạnh tranh.................................................... 77
4.3.1.
Bảng tổng hợp kết quả điều tra.......................................................... 77
4.3.2.
Ma trận hình ảnh cạnh tranh: ........................................................... 83
5. Phân tích, đánh giá cảm nhận của khách hàng đối với dịch vụ của Chi
nhánh thông qua bảng câu hỏi điều tra khảo sát.................................................. 88
6. Đánh giá chung khả năng cạnh tranh của Chi nhánh. ............................... 100
6.1. Những mặt đạt được: ........................................................................... 100
6.2. Những mặt tồn tại: ............................................................................... 101
CHƯƠNG 3:................................................................................................................ 102
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO KHẢ NĂNG CẠNH TRANH CỦA CHI
NHÁNH CÔNG TY CỔ PHẦN VẬN TẢI TỐC HÀNH MAI LINH TẠI KHÁNH
HÒA. ............................................................................................................................ 102
I. GIẢI PHÁP. ..................................................................................................... 102
1. Giải pháp 1: Tập trung tạo sự khác biệt cho dịch vụ của Chi nhánh nhằm
đáp ứng cho dịch vụ xe khách chất lượng cao trong địa bàn tỉnh Khánh Hòa nói
riêng và trong cả nước nói chung........................................................................ 102
1.1. Lý do đưa ra giải pháp. ........................................................................ 102
1.2. Nội dung giải pháp. .............................................................................. 103
1.2.1.
Mở rộng thêm nhiều tuyến hoạt động mới. ..................................... 103
1.2.2.
Phát triển các dịch vụ kèm theo như vận chuyển hàng hóa, chuyển
phát nhanh, ... .................................................................................................. 103
1.3. Hiệu quả mang lại. ............................................................................... 104
2. Giải pháp 2: Nâng cao khả năng nắm bắt thông tin. .................................. 104
2.1. Lý do đưa ra giải pháp. ........................................................................ 104
2.2. Nội dung giải pháp. .............................................................................. 104
2.2.1.
Thiết lập phòng Marketing riêng biệt.............................................. 104
2.2.2.
Lập một Website riêng để khách hàng có thể dễ dàng tìm kiếm thông
tin về Mai Linh Express – Khánh Hòa............................................................ 105
2.3. Hiệu quả mang lại. ............................................................................... 106
3. Giải pháp 3: Đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực................... 107
3.1. Lý do đưa ra giải pháp. ........................................................................ 107
3.2. Nội dung giải pháp. .............................................................................. 107
3.3. Hiệu quả mang lại. ............................................................................... 108
II.
KIẾN NGHỊ. ................................................................................................ 109
KẾT LUẬN.................................................................................................................. 110
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................... 111
PHỤ LỤC .................................................................................................................... 112
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1: Các chiến lược cạnh tranh cơ bản của M.E.Porter....................................9
Bảng 2.1: Bảng báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Chi nhánh. .... 44
Bảng 2.2: BẢNG CÂN ĐỐI KẾ TOÁN. ............................................................... 46
Bảng 2.3: Bảng phân tích tỷ số khả năng thanh toán của Chi nhánh....................... 48
Bảng 2.4: Bảng phân tích tỷ số khả năng hoạt động của chi nhánh ........................ 50
Bảng 2.5: Bảng phân tích hiệu quả sử dụng tài sản cố định của Chi nhánh. ........... 52
Bảng 2.6: Bảng phân tích, đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Chi
nhánh..................................................................................................................... 55
Bảng 2.7: Bảng phân tích tỷ số cấu trúc tài chính của Chi nhánh. .......................... 57
Bảng 2.8:Bảng cơ cấu lao động của Chi nhánh theo bộ phận năm 2008 – 2009. .... 58
Bảng 2.9: Bảng cơ cấu lao động của Chi nhánh năm 2008 – 2009. ........................ 59
Bảng 2.10: Bảng thống kê số lượng khách qua các năm ........................................ 71
Bảng 2.11: Các tuyến hoạt động của Chi nhánh..................................................... 73
Bảng 2.12: Bảng tổng hợp mức độ quan trọng ma trận HACT............................... 77
Bảng 2.13: Bảng tổng hợp điểm số đánh giá tuyến NT - TP. HCM........................ 78
Bảng 2.14: Bảng tổng hợp điểm số đánh giá tuyến NT - QN. ................................ 79
Bảng 2.15: Bảng tổng hợp điểm số đánh giá tuyến NT - ĐL.................................. 80
Bảng 2.16: Bảng tổng hợp điểm số đánh giá tuyến NT - BMT............................... 81
Bảng 2.17: Bảng tổng hợp điểm số đánh giá tuyến NT - GL.................................. 82
Bảng 2.19: Ma trận hình ảnh cạnh tranh tuyến NT - QN........................................ 84
Bảng 2.20: Ma trận hình ảnh cạnh tranh tuyến NT - ĐL. ....................................... 85
Bảng 2.21: Bảng ma trận hình ảnh cạnh tranh tuyến NT - BMT. ........................... 86
Bảng 2.22: Ma trận hình ảnh cạnh tranh tuyến NT - GL. ....................................... 87
Bảng 2.23: Bảng tổng hợp mức độ quan tâm của khách hàng. ............................... 88
Bảng 2.24: Bảng mức độ quan tâm của khách hàng. .............................................. 89
Bảng 2.25: Bảng tổng hợp ý kiến đánh giá KH tuyến NT - TP.HCM..................... 90
Bảng 2.26: Bảng tổng hợp ý kiến đánh giá KH tuyến NT - QN. ............................ 92
Bảng 2.27: Bảng tổng hợp ý kiến đánh giá KH tuyến NT - ĐL.............................. 94
Bảng 2.28: Bảng tổng hợp ý kiến đánh giá KH tuyến NT - BMT........................... 96
Bảng 2.29: Bảng tổng hợp ý kiến đánh giá KH tuyến NT - GL.............................. 98
DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ
Hình 2.1: Cơ cấu tổ chức của Chi nhánh................................................................ 26
Hình 2.2: Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh. ............................................................ 40
Biểu đồ biểu diễn mức độ quan tâm của khách hàng.............................................. 89
-1-
LỜI MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài
Đứng trước bối cảnh cạnh tranh gay gắt hiện nay của nền kinh tế thị trường,
phần thắng sẽ thuộc về những doanh nghiệp biết đổi mới, củng cố và thường xuyên
áp dụng các biện pháp nhằm gia tăng khả năng cạnh tranh của mình bằng cách huy
động và sử dụng các nguồn lực một cách có hiệu quả nhất để thiết lập các lợi thế
cạnh tranh, tạo cho mình một vị thế cạnh tranh nhất định trên thị trường. Nếu không
làm được điều này, có thể coi như chính doanh nghiệp đã tự loại tên mình ra khỏi
cuộc chiến khốc liệt trên thương trường hoặc nếu có tồn tại thì cái tên đó cũng khá
mờ nhạt, ít được người tiêu dùng biết đến. Có thể nói, với các doanh nghiệp Việt
Nam việc nâng cao khả năng cạnh tranh có ý nghĩa khá quan trọng, vị hầu hết các
doanh nghiệp của chúng ta chưa có tư duy về cạnh tranh thật sự và đầy đủ.
Giao thông vận tải là một trong những ngành mũi nhọn mà Đảng, Chính phủ ta
đang tập trung xây dựng để ngày càng hoàn thiện hơn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu đi
lại ngày càng cao của của người dân. Trước bối cảnh như vậy, các đơn vị, doanh
nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực giao thông vận tải đang cố gắng hoàn thiện mình,
nâng cao sức mạnh cạnh tranh để trở thành doanh nghiệp có uy tín, chất lượng và
làm hài lòng khách hàng một cách tốt nhất. Là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh
vực vận tải hành khách, Chi nhánh Công ty Cổ phần Vận Tải Tốc Hành Mai Linh
tại Khánh Hòa (thuộc Tập đoàn Mai Linh Express – MLE) cũng không nằm ngoài
vòng xoáy của sự cạnh tranh đó nếu muốn thực hiện tốt tầm nhìn mà chính Tập
đoàn Mai Linh (MLG) đưa ra cho tất cả các thành viên : “Trở thành nhà cung cấp
dịch vụ tốt nhất nơi chúng tôi có măt”.
Từ các nhận định trên, em đã quyết định chon đề tài: “Một số biện pháp nhằm
nâng cao khả năng cạnh tranh tại Chi nhánh Công ty Cổ phần Vận Tải Tốc
Hành Mai Linh tại Khánh Hòa”. Qua tìm hiểu tình hình cạnh tranh của Chi nhánh
giúp chúng ta có cái nhìn tổng quan về khả năng cạnh tranh của Chi nhánh. Từ đó
có thể đưa ra một số biện pháp để củng cố và nâng cao khả năng cạnh tranh của Chi
nhánh.
-2-
2. Mục tiêu của đề tài.
-
Vận dụng những kiến thức lý thuyết vào thực tiễn nhằm củng cố, bổ sung,
hoàn thiện và nâng cao các kiến thức đã được học.
-
Hệ thống hóa các kiến thức về cạnh tranh trong một doanh nghiệp.
-
Đi vào tìm hiểu tình hình cạnh tranh trên thị trường xe khách chất lượng cao
của Chi nhánh Công ty Cổ phần Vận tải tốc hành Mai Linh tại Khánh Hòa. Từ đó
có các phân tích và đánh giá tình hình cạnh tranh của doanh nghiệp một cách khách
quan trên thị trường.
-
Đề xuất một số biện pháp góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh của Chi
nhánh.
3. Đối tượng nghiên cứu.
-
Tình hình, năng lực kinh doanh và khả năng cạnh tranh của Chi nhánh Công
ty Cổ phần Vận Tải Tốc Hành Mai Linh tại Khánh Hòa trong thời gian qua.
-
Tình hình, năng lực cạnh tranh của các đối thủ cạnh tranh trong cùng ngành.
4. Phạm vi nghiên cứu.
Phạm vi nghiên cứu của đề tài là những nhân tố ảnh hưởng đến khả năng cạnh
tranh cũng như khả năng cạnh tranh của Chi nhánh trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa mà
chủ yếu hướng tới thị trường Nha Trang.
5. Phương pháp nghiên cứu.
5.1.
Phương pháp thu thập dữ liệu.
Dữ liệu thứ cấp:
Được thu thập từ nhiều nguồn như: Chi nhánh Công ty Cổ phần Vận Tải Tốc
Hành Mai Linh tại Khánh Hòa, Internet … Các dữ liệu gồm: Bảng cân đối kế toán,
bảng báo cáo kết quả kinh doanh qua các năm, tình hình nhân viên trong công ty.
Dữ liệu sơ cấp:
Thu thập bằng cách phỏng vấn trực tiếp một số nhân viên trong công ty như:
giám đốc, trưởng phòng kinh doanh, nhân sự … Bên cạnh đó, phỏng vấn thêm các
trưởng, phó phòng quản lý bến xe phía Nam, bến xe phía Bắc và điều tra, phỏng vấn
các khách hàng đã sử dụng dịch vụ xe khách chất lượng cao.
-3-
5.2.
-
Phương pháp xử lý số liệu.
Phương pháp so sánh, phân tích, tổng hợp: phân tích các số liệu từ các bảng
báo cáo tài chính, so sánh qua các năm và tổng hợp để đưa ra nhận xét.
-
Phương pháp chuyên gia: nhờ các chuyên gia có am hiểu về lĩnh vực vận tải
hành khách theo tuyến cố định để đánh giá và cho điểm ma trận.
-
Phương pháp thống kê.
-
Phương pháp phân tích ma trận hình ảnh cạnh tranh.
6. Nội dung nghiên cứu.
Luận văn ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các tài liệu tham khảo, nội
dung chia thành 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý thuyết về cạnh tranh và nâng cao khả năng cạnh tranh.
Chương 2: Thực trạng khả năng cạnh tranh của Chi nhánh Công ty Cổ phần
Vận Tải Tốc Hành Mai Linh tại Khánh Hòa.
Chương 3: Một số biện pháp nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của Chi
nhánh Công ty Cổ phần Vận Tải Tốc Hành Mai Linh tại Khánh Hòa.
-4-
CHƯƠNG 1:
CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CẠNH TRANH VÀ
NÂNG CAO KHẢ NĂNG CẠNH TRANH
I. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CẠNH TRANH.
1. Tổng quan về cạnh tranh.
1.1. Các khái niệm
Cạnh tranh là việc đấu tranh hay giành giật của các chủ thể về khách hàng, thị
trường hay nguồn lực. Cạnh tranh là hoạt động khách quan, nó diễn ra mọi lúc, mọi
nơi trong nền kinh tế thị trường, mức độ và phạm vi khác nhau: giữa các cá nhân, tổ
chức, thậm chí giữa các quốc gia.
Khả năng cạnh tranh là việc huy động, sử dụng có hiệu quả các năng lực cạnh
tranh của doanh nghiệp, biến chúng thành những lợi thế cạnh tranh và sử dụng
chúng như những công cụ cạnh tranh nhằm đạt được vị thế cạnh tranh nhất định.
1.2. Phân loại cạnh tranh.
Theo tính chất cạnh tranh:
-
Cạnh tranh lành mạnh: công bằng, bình đẳng theo đúng quy luật kinh tế thị
trường và các quy định của Nhà nước.
-
Cạnh tranh không lành mạnh: trái với cạnh tranh lành mạnh.
Theo chủ thể kinh tế tham gia:
-
Cạnh tranh giữa những người bán.
-
Cạnh tranh giữa những người mua.
-
Cạnh tranh giữa người mua và người bán.
-
Cạnh tranh giữa người sản xuất và người tiêu dùng.
Theo góc độ thị trường:
-
Cạnh tranh hoàn hảo hay thuần túy: là tình trạng cạnh tranh mà trong đó giá
cả của một loại hàng hóa không thay đổi trong toàn thị trường vì người mua và
người bán đều biết tường tận thị trường. Trong điều kiện đó không có công ty (nhà
-5-
kinh doanh) nào có khả năng ảnh hưởng tới giá cả sản phẩm của mình trên toàn thị
trường.
-
Cạnh tranh không hoàn hảo: là hình thức cạnh tranh chiếm ưu thế trong các
ngành sản xuất mà ở đó có các cá nhân bán hàng hoặc các nhà sản xuất có đủ sức
mạnh và năng lực có thể chi phối được giá cả các sản phẩm của mình trên thị
trường. Có hai nhóm là:
+ Độc quyền nhóm.
+ Cạnh tranh mang tính độc quyền.
Trong các công đoạn sản xuất kinh doanh:
-
Cạnh tranh trong thu mua các yếu tố đầu vào.
-
Cạnh tranh trong khâu sản xuất.
-
Cạnh tranh trong khâu phân phối.
Theo phạm vi các chủ thể tham gia thị trường:
-
Cạnh tranh trong ngành.
-
Cạnh tranh giữa các ngành.
Theo chiến lược mở rộng:
-
Cạnh tranh dọc: là cạnh tranh giữa các doanh nghiệp có mức chi phí bình
quân thấp khác nhau. Cạnh tranh dọc chỉ ra rằng: sự thay đổi giá bán và sản lượng
bán của doanh nghiệp sẽ có điểm dừng. Sau một thời gian nhất định sẽ hình thành
giá thị trường thống nhất. Cạnh tranh dọc sẽ làm cho các doanh nghiệp có chi phí
bình quân cao bị phá sản còn các doanh nghiệp có chi phí bình quân thấp sẽ thu
được lợi nhuân lớn.
-
Cạnh tranh ngang: là cạnh tranh giữa các doanh nghiệp có chi phí bình quân
thấp như nhau. Do đặc điểm đó, trong cạnh tranh ngang không có doanh nghiệp
nào bị loại ra khỏi thị trường. Song giá cả ở mức thấp, tối đa hóa lợi nhuận giảm và
có thể không có lợi nhuận. Để hạn chế bớt bất lợi đó cạnh tranh ngang dẫn đến hai
khuynh hướng:
+ Hoặc liên minh thống nhất bán giá cao, giảm sản lượng trên thị trường làm
xuất hiện độc quyền.
-6-
+ Hoặc các doanh nghiệp giảm chi phí, tức chuyển từ cạnh tranh ngang sang
cạnh tranh dọc nhằm trụ lại trên thị trường và có lợi cao.
Căn cứ vào mức độ thay thế:
-
Cạnh tranh nhãn hiệu: cạnh tranh diễn ra giữa các chủ thể có bán các sản
phẩm và dịch vụ tương tự cho cùng một loại khách hàng
-
Cạnh tranh ngành: tất cả các chủ thể cùng sản xuất một loại hay một lớp sản
phẩm.
-
Cạnh tranh công dụng: tất cả các chủ thể sản xuất ra những sản phẩm thực
hiện hay thỏa mãn cùng một nhu cầu cạnh tranh nhau.
-
Cạnh tranh chung: tất cả các chủ thể cùng kiếm tiền ở cùng người tiêu dùng.
1.3. Vai trò, vị trí của cạnh tranh.
Đối với người sản xuất:
Luôn linh hoạt, năng động thích ứng nhanh với những thay đổi môi trường. Để
tồn tại và phát triển đòi hỏi doanh nghiệp cần giành thắng lợi trong cạnh tranh,
muốn vậy doanh nghiệp cần huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực một
cách hiệu quả nhằm tiết kiệm chi phí, hạ giá thành giảm giá bán. Bên cạnh đó các
doanh nghiệp cũng cần đầu tư nhiều máy móc thiết bị, tăng cường công tác R&D để
tạo ra các sản phẩm mới có tính chất đặc sắc, có chất lượng tốt phù hợp với nhu cầu
khách hàng. Ngày nay, ngoài các giá trị cốt lõi, các doanh nghiệp cũng quan tâm
nhiều đến các dịch vụ trước, trong và sau bán hàng như là một biện pháp gia tăng
các giá trị cho khách hàng.
Việc cạnh tranh cũng giúp cho các doanh nghiệp hoàn thiện cơ cấu tổ chức thúc
đẩy nhân viên và lãnh đạo phát huy mọi ý tưởng của mình để tạo ra cho khách hàng
những giá trị vượt trội. Tóm lại là cạnh tranh vô hình giúp doanh nghiệp đứng vững.
Đối với người tiêu dùng:
Cạnh tranh tạo ra nhiều hàng hóa có chất lượng tốt, giá cả ngày càng rẻ tạo cho
khách hàng có nhiều cơ hội tiêu dùng thông qua việc lựa chọn.
-7-
Khách hàng được đặt như là trung tâm của sự nỗ lực của mọi doanh nghiệp trong
việc chăm sóc khách hàng. Khách hàng trả một chi phí thấp hơn cho những sản
phẩm tốt hơn.
Cải thiện chất lượng cuộc sống với những sản phẩm ngày càng hiện đại, thỏa
mãn hầu như mọi nhu cầu của con người, làm cho xã hội ngày càng văn minh, tiến
bộ.
Đối với xã hội:
Cạnh tranh làm cho xã hội ngày càng tiến bộ, nâng cao chất lượng cuộc sống,
giải quyết công ăn việc làm.
Đưa con người vào những tầm nhận thức cao hơn, tạo điều kiện cho con người
phát triển toàn diện.
Tính cạnh tranh giúp con người tìm tòi, khám phá, phát minh phục vụ con người
làm cho xã hội ngày càng văn minh hơn.
→ Cạnh tranh có vai trò rất quan trọng trong sản xuất hàng hóa, là động lực mạnh
mẽ thúc đẩy sản xuất phát triển. Nó buộc các nhà sản xuất phải thường xuyên năng
động, nhạy bén, thường xuyên cải tiến kỹ thuật, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật
công nghệ, nâng cao tay nghề, hoàn thiện tổ chức quản lý để nâng cao năng suất,
chất lượng và hiệu quả kinh tế.
Bên cạnh đó cạnh tranh còn gây cho nền kinh tế trì trệ, kém phát triển. Như
dùng những thủ đoạn vi phạm đạo đức hoặc vi phạm pháp luật nhằm thu lợi bất
chính hoặc thu nhiều lợi ích về cho mình hoặc làm hàng giả, buôn lậu, trốn thuế, ăn
cắp bản quyền, tung tin giả phá hoại đối thủ đồng thời nó làm phân hóa giàu nghèo
ngày càng tăng, gây tổn hại đến môi trường sinh thái.
Vị trí cạnh tranh đó là ngành nghề, lĩnh vực mà hoạt động kinh doanh triển khai
điểm mạnh, yếu trong sự so sánh với đối thủ cạnh tranh, cách thức mà lâu nay công
ty vẫn cạnh tranh, vị trí của ngành nghề hoạt động và vị trí tỷ trọng giá trị của công
ty so với tổng giá trị trong toàn ngành nghề.
Nâng cao được khả năng cạnh tranh đảm bảo cho doanh nghiệp thực hiện các
mục tiêu chung của doanh nghiệp, như:
-8-
-
Mục tiêu lợi nhuận.
-
Mục tiêu tăng cường thế lực.
-
Mục tiêu đảm bảo an toàn cho doanh nghiệp.
2. Lợi thế cạnh tranh.
2.1. Khái niệm.
Lợi thế cạnh tranh: là năng lực phân biệt của doanh nghiệp này so với doanh
nghiệp khác hoặc của ngành kinh doanh của doanh nghiệp này với ngành kinh
doanh của doanh nghiệp khác mà năng lực này phải được khách hàng nhận biết và
tạo ra giá trị cho khách hàng.
Những lợi thế cạnh tranh của công ty: trong mỗi lĩnh vực kinh doanh cần xác
định những thế mạnh của công ty hoặc có thể huy động để cạnh tranh thắng lợi. Có
6 yếu tố quyết định lợi thế cạnh tranh của công ty, bao gồm:
Nguồn gốc của sự khác biệt: so với đối thủ cạnh tranh, công ty có gì vượt trội
hơn về mặt giá cả, chất lượng hàng hóa, chất lượng dịch vụ, cung cấp?
Khả năng: công ty có thế mạnh gì về cơ sở vật chất, nhà xưởng, trang thiết
bị, kỹ thuật …?
Khả năng đổi mới: sức mạnh của công ty như thế nào trong việc phát triển
sản phẩm mới, dây chuyền công nghệ mới, hệ thống sản xuất mới?
Khả năng đối ngoại: khả năng sáp nhập với công ty khác, liên doanh với
nước ngoài, hoặc với hàng hóa khác, hoặc sử dụng trợ giúp của các tổ chức khác
trong cạnh tranh.
Khả năng tài chính: khả năng công ty trong việc chi phí, huy động vốn và
thanh toán các loại nghĩa vụ mới.
Sự thích nghi của tổ chức: tổ chức của công ty có mềm dẻo để thích nghi với
sự thay đổi không? Nhân sự của công ty có thích hợp với vị trí công việc không? Hệ
thống quyền lực lãnh đạo và thực tế hành chính có thích hợp với quy tắc cạnh tranh
trong lĩnh vực hoạt động không?
-9-
2.2. Chiến lược cạnh tranh.
2.2.1. Khái niệm về chiến lược cạnh tranh.
Từ khi chuyển sang nền kinh tế thị trường, các doanh nghiệp bắt đầu phân cực,
tất yếu cạnh tranh sẽ xuất hiện. Để có thể thắng được trong các cuộc cạnh tranh thì
phải xây dựng các chiến lược cạnh tranh.
Chiến lược cạnh tranh là những phương pháp nhằm đạt được ưu thế về chất
lượng, giá cả, chất lượng hệ thống phục vụ, danh tiếng của doanh nghiệp và các mối
liên kết giữa chúng.
2.2.2. Các loại chiến lược cạnh tranh.
Chiến lược cạnh tranh được hình thành từ sự kết hợp các quyết định về sản
phẩm, thị trường và năng lực phân biệt của công ty, nhằm đạt được lợi thế cạnh
tranh so với đối thủ.
2.2.2.1. Các chiến lược cạnh tranh tổng quát.
Lợi thế cạnh tranh được thể hiện dưới hai hình thức: chi phí thấp và khác biệt
hóa. Kết hợp hai hình thức cơ bản này của lợi thế cạnh tranh với phạm vi hoạt động
của doanh nghiệp đơn ngành hay đơn vị kinh doanh của doanh nghiệp đa ngành sẽ
hình thành nên ba chiến lược cạnh tranh tổng quát: chiến lược dẫn đầu về chi phí,
chiến lược khác biệt hóa sản phẩm và chiến lược trọng tâm. Chiến lược tập trung có
hai phương thức cụ thể: tập trung theo hướng chi phí thấp hoặc tập trung theo
hướng khác biệt hóa sản phẩm.
Bảng 1.1: Các chiến lược cạnh tranh cơ bản của M.E.Porter.
Phạm vi cạnh tranh
Lợi thế cạnh tranh
Rộng
Hẹp
Chi phí thấp
Khác biệt hóa
Chiến lược dẫn đầu
Chiến lược khác biệt hóa
về chi phí
sản phẩm
Chiến lược trọng tâm hóa
Chiến lược trọng tâm hóa
chi phí thấp
khác biệt hóa sản phẩm
- 10 -
Chiến lược dẫn đầu về chi phí: là giải pháp tạo lợi thế cạnh tranh bằng cách
sản xuất ra sản phẩm có chất lượng ngang bằng với mức bình quân trên thị trường
nhưng chi phí sản xuất thấp hơn hẳn so với đối thủ cạnh tranh và giành ưu thế đó
trong cạnh tranh.
Mục tiêu của chiến lược này là giữa đơn vị kinh doanh duy trì giá thấp thương
đối so với đối thủ cạnh tranh và đáp ứng tối đa nhu cầu của các khách hàng nhạy
cảm về giá.
Khi lựa chọn chiến lược này, đơn vị kinh doanh có các giải pháp sau để duy trì
lợi thế cạnh tranh và đạt lợi nhuận cao:
-
Đơn vị kinh doanh lựa chọn mức khác biệt hóa sản phẩm thấp. Vì nếu khác
biệt hóa sản phẩm cao sẽ làm tăng chi phí, làm mất lợi thế cơ bản. Mặt khác có
những sản phẩm khách hàng cần độ chuẩn về chất lượng, vì vậy việc khác biệt hóa
sản phẩm sẽ không cần thiết.
-
Đơn vị kinh doanh thường bỏ qua các đoạn thị trường khác nhau và quan tâm
đến thị trường ở phạm vi rộng lớn. Điều này xuất phát từ đơn vị phải sản xuất khối
lượng lớn sản phẩm và vì vậy cần thiết phải tiêu thụ trên thị trường ở diện rộng để
đảm bảo phát huy lợi thế của mình.
-
Sẵn sàng bán sản phẩm bằng giá với đối thủ cạnh tranh nhưng mức lợi
nhuận/ đơn vị sản phẩm cao hơn.
-
Có thể bán hạ giá xuống một chút nhưng vẫn đảm bảo có mức lợi nhuận/đơn
vị sản phẩm bằng đối thủ cạnh tranh.
-
Nếu cuộc chiến về giá xảy ra, đơn vị kinh doanh kiên trì theo đuổi đến cùng.
Những yếu tố sẽ giúp doanh nghiệp có thể giảm chi phí đó là:
-
Lợi dụng tính kinh tế về quy mô, phải có thiết bị tiên tiến, mua khối lượng
đầu vào lớn.
-
Sản phẩm phải được tiêu chuẩn hóa cao, sản lượng sản xuất phải lớn, sản
xuất hàng loạt.
- 11 -
-
Xây dựng nền văn hóa theo định hướng chi phí – Tiết kiệm các khoản chi
phí( chi phí nghiên cứu và phát triển, chi phí dịch vụ, chi phí bán hàng, chi phí
quảng cáo, chi phí hành chính, …)
Chiến lược khác biệt hóa sản phẩm: là chiến lược tạo ra sản phẩm của
doanh nghiệp có những đặc trưng hoặc tính độc đáo riêng biệt so với sản phẩm của
đối thủ cạnh tranh và giảm lợi nhuận trong cạnh tranh.
Mục tiêu của chiến lược này là giúp đơn vị kinh doanh tạo được lợi thế cạnh
tranh bằng việc tạo ra sản phẩm có những nét độc đáo, đặc sắc được khách hàng
nhận biết và chấp nhận. Lúc này, khách hàng sẽ trả giá cao cho những sản phẩm này
và doanh nghiệp sẽ thu được lợi nhuận tối đa.
Khi lựa chọn chiến lược này, đơn vị kinh doanh có các giải pháp sau để duy trì
lợi thế và đạt lợi nhuân cao:
-
Đơn vị phải tập trung vào công tác nghiên cứu và phát triển để đảm bảo các
sản phẩm sản phẩm sản xuất ra có được sự đổi mới so với sản phẩm của đối thủ
cạnh tranh, chất lượng ngày càng tốt hơn và thích nghi hơn với những thay đổi của
khách hàng.
-
Đơn vị cố gắng khác biệt hóa ở nhiều mặt hàng, tạo ra nét độc đáo cho từng
mặt hàng để giảm nguy cơ cạnh tranh và thu hút khách hàng.
-
Thực hiện việc quản trị chất lượng chặt chẽ nhằm giảm các khuyết tật của
sản phẩm trong các quá trình sản xuất, ngăn chặn việc sản phẩm bị thất bại sớm,
kéo dài chu kỳ sống sản phẩm …
Thông thường một đơn vị kinh doanh có thể khác biệt hóa sản phẩm ở nhiều
mức độ khác nhau: Màu sắc; Dùng một tính năng tác dụng hoặc một tính năng kỹ
thuật của sản phẩm để tạo ra sự khác biệt hóa; Tạo nét độc đáo riêng cho sản phẩm
mà đối thủ cạnh tranh không làm được; Xây dựng hình ảnh, thương hiệu sản phẩm
và uy tín của doanh nghiệp; Chất lượng của dịch vụ trước, trong và sau khi bán
hàng.
Chiến lược tập trung cho phần thị trường thích hợp: là giải pháp tạo lợi thế
cạnh tranh bằng cách các đơn vị kinh doanh tập trung toàn bộ nguồn lực và thế
- 12 -
mạnh của mình vào một thị trường trọng điểm mà đơn vị có lợi thế vượt trội so với
đối thủ.
Mục tiêu của chiến lược này là đơn vị kinh doanh tập trung vào khai thác một
thị trường trọng điểm mà các đơn vị kinh doanh dẫn đầu chi phí hay đơn vị kinh
doanh khác biệt hóa sản phẩm không thể đáp ứng tất cả. Trong trường hợp này sẽ có
một số phân khúc thị trường được đáp ứng tốt hoặc chưa được đáp ứng.
Tùy theo lợi thế của mình các đơn vị kinh doanh có thể lựa chọn chiến lược tập
trung chi phí thấp hoặc tập trung khác biệt hóa sản phẩm cao.
2.2.2.2. Chiến lược cạnh tranh trong những khu vực phân tán, mới hình
thành, trưởng thành và quốc tế.
Trong khu vực phân tán: có sự tham gia của rất nhiều doanh nghiệp vừa và
nhỏ, áp lực đấu giá của chúng đối với người cung cấp và tiêu thụ là yếu. Khu vực
này khó tìm một phương án tổng hợp để cạnh tranh có hiệu quả. Tuy nhiên, cũng có
thể đưa ra nhiều lời khuyên gắn với hành động chiến lược của doanh nghiệp. Chiến
lược hiệu quả có thể dựa trên sự chuyên môn hóa của doanh nghiệp trong một nhóm
sản phẩm nhất định, chuyên môn hóa theo loại khách hàng hoặc loại đơn đặt hàng
một cách chặt chẽ, hoặc là tập trung vào một thị trường địa lý nhất định. Ngoài ra,
có thể nâng cao giá trị của các loại phục vụ bổ sung thêm cho khách hàng hay thiết
kế, xây dựng và vận hành các đơn vị sản xuất và phục vụ để giảm chi phí sản xuất
xuống thấp nhất so với đối thủ cạnh tranh khác cũng là chiến lược cạnh tranh có
hiệu quả ở khu vực phân tán.
Khu vực mới hình thành: có đặc điểm số lượng các doanh nghiệp cạnh
tranh không lớn và không có những luật chơi nhất định. Sản phẩm công nghệ còn
chưa được tạo thành một cách chắc chắn, sản phẩm làm ra còn chưa được thị trường
thực sự chấp nhận. Nên chi phí sản xuất và quảng cáo còn rất cao, độ mạo hiểm lớn.
Hoạt động chiến lược không dựa vào cuộc chiến tranh với đối thủ, mà là làm mạnh
thêm ưu thế của mình và hợp tác với các doanh nghiệp khác trong khu vực để hoàn
thiện sản phẩm, nhanh chóng giảm chi phí và đưa sản phẩm ra thị trường.
- 13 -
Quyết định chiến lược cơ bản là chọn thời điểm đi vào khu vực mới xuất hiện và
đồng thời tạo ra được danh tiếng của doanh nghiệp mình từ những sản phẩm ban
đầu, gây được lòng tin của khách hàng thì sẽ có được hiệu quả rõ rệt thông qua
mạng lưới tiêu thụ.
Khu vực trưởng thành: diễn ra sau một thời kỳ phát triển, đặc trưng nổi bật
của nó là tăng lên rõ rệt áp lực cạnh tranh. Số lượng doanh nghiệp tăng lên nhiều ở
giai đoạn phát triển. Phần lớn là nó hoạt động có hiệu quả, ít bị đào thải. Nên trong
giai đoạn trưởng thành cạnh tranh rất ác liệt. Doanh nghiệp cần chú ý tới chi phí, giá
thành và chủng loại hàng hóa.
Khu vực toàn cầu hóa: cấu trúc cạnh tranh rất phức tạp, nên có thể áp dụng
các chiến lược:
-
Cạnh tranh trên toàn thế giới trong phạm vi đầy đủ các mặt hàng của khu vực
đã cho.
-
Tập trung vào phân khúc thị trường lựa chọn.
-
Tập trung vào thị trường của một nước đã lựa chọn.
-
Tìm ra những thị trường phản ứng còn đang ở mức thấp từ phía các đối thủ
cạnh tranh quốc tế.
2.2.2.3. Chiến lược cạnh tranh trong khu vực suy thoái.
Ở đây ta cần sử dụng chiến lược đồng bộ. Các nhóm có thể là:
-
Chiến lược tổ chức lại đội ngũ cán bộ công nhân viên.
-
Những chiến lược hạ chi phí, tăng cường kiểm toán doanh nghiệp.
-
Chiến lược phát triển mở ra những thị trường mới, khuyến mãi tiêu thụ sản
phẩm, liên kết các doanh nghiệp khác.
-
Chiến lược cấu trúc lại doanh nghiệp, được hiểu như sự vận dụng những
phương pháp sản xuất mới, tiêu thụ mới và cấu trúc tổ chức, quản lý mới.
- Xem thêm -