Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi më ®Çu
Nh×n l¹i chÆng ®-êng h¬n m-êi n¨m ®· qua kÓ tõ khi n-íc ta thùc hiÖn ®æi
míi c¬ chÕ tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr-êng cã
®Þnh h-íng cña nhµ n-íc. §ã lµ qu·ng thêi gian ®ñ ®Ó ®Êt n-íc ta phôc håi vµ,
håi sinh vµ ph¸t triÓn. C¬ chÕ thÞ tr-êng ®· lµm cho ®Êt n-íc ta ph¸t triÓn nhanh
vµ ®ang lín m¹nh dÇn lªn ®Ó cã thÓ s¸nh vai víi c¸c n-íc trong khu vùc vµ thÕ
giíi. Nh-ng còng chÝnh c¬ chÕ thÞ tr-êng ®ang t¹o ra nh÷ng th¸ch thøc khã kh¨n
rÊt lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp nhµ n-íc ViÖt Nam
nãi riªng vèn tõ l©u ®· quen víi sù b¶o hé, n©ng ®ì cña nhµ n-íc nay ph¶i tù lËp
®Ó tån t¹i, ®øng v÷ng ®Ó ph¸t triÓn. Sù ®æi míi nµy t¹o ra mét b-íc ngoÆt lín cho
sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam. Trë vÒ víi thùc t¹i, ®Êt n-íc ViÖt Nam ta l¹i
®ang hoµ m×nh vµo chung cïng thÕ giíi ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn th«ng qua viÖc më
réng giao l-u, héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi mµ ®Æc tr-ng nhÊt lµ viÖc tham gia héi
nhËp AFTA. §©y ®ang lµ xu thÕ chung cña toµn thÕ giíi. MÆt kh¸c cïng víi sù
ph¸t triÓn nh- vò b·o cña khoa häc c«ng nghÖ, c¸c n-íc ®Òu ®ang muèn vµ cè
g¾ng hoµ nhËp víi bªn ngoµi ®Ó më mang tri thøc vµ t×m kiªm c¸c c¬ héi cho
n-íc nhµ. Tuy nhiªn ®iÒu g× còng cã tÝnh hai mÆt cña nã, héi nhËp sÏ më ra cho
®Êt n-íc rÊt nhiÒu c¬ héi song nã còng ®em l¹i nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc vµ thö
th¸ch l¬n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam .VËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i lµm g×
®©y ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ tr-êng vµ c¹nh tranh víi c¸c
doanh nghiÖp khu vùc vµ thÕ giíi? Qu¶ lµ sÏ thËt khã kh¨n nh-ng qua ®ã nã sÏ
gióp cho c¸c doanh nghiÖp n¨ng ®éng vµ s¸ng t¹o h¬n rÊt nhiÒu. §Ó cã ®-îc ®iÒu
®ã th× c¸c doanh nghiÖp ®Òu ®ang ph¶i cè g¾ng nh×n nhËn l¹i m×nh, ®iÒu chØnh l¹i
m×nh, n¾m b¾t ®-îc thÞ tr-êng vµ vËn hµnh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp mét
c¸ch n¨ng ®éng, s¸ng t¹o. Nh-ng mäi ho¹t ®éng dï cã cè g¾ng ®Õn ®©u còng
kh«ng thÓ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao ®-îc nÕu kh«ng cã c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch.
LËp kÕ ho¹ch chÝnh lµ mét c«ng cô chñ yÕu, h÷u hiÖu ®Ó doanh nghiÖp x©y
dùng chiÕn l-îc ph¸t triÓn cho m×nh víi hy väng sÏ ®em l¹i cho viÖc s¶n xuÊt
kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c«ng t¸c lËp kÕ
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ho¹ch ®· cã nhiÒu sù ®æi míi nh-ng vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp ®ßi hái cÇn
ph¶i ®-îc tiÕp tôc xem xÐt vµ t×m c¸ch hoµn thiÖn trªn nhiÒu ph-¬ng diÖn kh¸c
nhau c¶ vÒ nhËn thøc cña ng-êi lËp ®Õn néi dung, ph-¬ng ph¸p lËp kÕ ho¹ch ….
Trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty Cæ PhÇn ¤ T« VËn T¶i Hµ T©y, em ®·
t×m hiÓu vÒ c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch, ®i s©u nghiªn cøu c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch vµ
thùc hiÖn ®Ò tµi :
Hoµn thiÖn c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch hµng n¨m ë Cæ PhÇn ¤ T« VËn
T¶i Hµ T©y
Víi ®èi t-îng lµ b¶n kÕ ho¹ch hµng n¨m cïng víi môc tiªu nghiªn cøu
nh»m ®-a ra mét sè gi¶i ph¸p cÇn thiÕt ®Ó hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l-îng kÕ
ho¹ch hµng n¨m t¹i Cæ PhÇn ¤ T« VËn T¶i Hµ T©y gãp phÇn ®em l¹i hiÖu qu¶
ho¹t ®éng kinh doanh cho c«ng ty ®-îc cao h¬n. Tuy nhiªn néi dung ph¹m vi cña
®Ò tµi chØ dõng l¹i ë ph¹m vi nghiªn cøu c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch hµng n¨m trong
doanh nghiÖp .
§Ò tµi ®-îc chia lµm ra lµm ba phÇn chÝnh:
PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n cña c«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ë Cæ
PhÇn ¤ T« VËn T¶i Hµ T©y
PhÇn III: Mét sè biÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch s¶n
xuÊt kinh doanh hµng n¨m cña Cæ PhÇn ¤ T« VËn T¶i Hµ T©y
§Ò tµi sÏ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n cña c«ng t¸c lËp kÕ
ho¹ch cña doanh nghiÖp, ph¶n ¸nh thùc tr¹ng cña c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch hµng
n¨m ë Cæ PhÇn ¤ T« VËn T¶i Hµ T©y trªn c¸c mÆt: c¨n cø, quy tr×nh lËp, ph-¬ng
ph¸p lËp. Vµ kÕt qu¶ cho thÊy r»ng c¸ch thøc lËp kÕ ho¹ch cña c«ng ty ®· b¸m s¸t
víi yªu cÇu, lý luËn tuy nhiªn cßn mét sè h¹n chÕ ë c¬ cÊu tæ chøc c«ng t¸c
nghiªn cøu vµ dù b¸o ë c¸c b-íc lËp kÕ ho¹ch. Cuèi cïng ®Ò tµi sÏ ®-a ra mét sè
gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng khiÕm khuyÕt h¹n chÕ trªn.
Víi ®Ò tµi nµy em hy väng sÏ ®ãng gãp mét phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc
hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch hµng n¨m cña c«ng ty, gióp c«ng ty chñ
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
®éng h¬n trong kinh doanh, b¸m s¸t nhu cÇu thÞ tr-êng vµ ®¹t ®-îc môc tiªu kinh
doanh cña m×nh.
Trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i c«ng ty vµ hoµn thiÖn ®Ò tµi nµy cña m×nh, em
®· nhËn ®-îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña c« gi¸o TS NguyÔn ThÞ Hång Thuû vµ c¸c
thÇy c« trong khoa Khoa Häc Qu¶n Lý cïng c¸c c« c¸c b¸c lµ c¸n bé cña c«ng ty
Cæ PhÇn ¤ T« VËn T¶i Hµ T©y ®· gióp ®ì em c¶ vÒ mÆt néi dung ph-¬ng ph¸p
luËn vµ c¸ch thøc tiÕp cËn vÊn ®Ò mét c¸ch khoa häc nhÊt. Qua chuyªn ®Ò nµy em
muèn bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh, s©u s¾c tíi c¸c thÇy c« trong khoa Khoa
Häc Qu¶n Lý vµ ®Æc biÖt lµ TS NguyÔn ThÞ Hång Thuû cïng tËp thÓ c¸n bé ë
c«ng ty Cæ PhÇn ¤ T« VËn T¶i Hµ T©y ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh ®-îc
®Ò tµi còng nh- hoµn thiÖn thªm kiÕn thøc chuyªn m«n cña m×nh.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng I
nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ ho¹ch trong doanh
nghiÖp
LËp kÕ ho¹ch lµ xuÊt ph¸t ®iÓm cña qu¸ tr×nh qu¶n trÞ, bëi nã g¾n liÒn víi
viÖc lùa chän môc tiªu vµ ch-¬ng tr×nh hµnh ®éng trong t-¬ng lai. Trong qu¶n lý
chóng ta biÕt r»ng cã bèn chøc n¨ng c¬ b¶n ®ã lµ lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc, l·nh ®¹o
vµ kiÓm tra. Trong ®ã lËp kÕ ho¹ch lµ chøc n¨ng khëi ®Çu vµ träng yÕu ®èi víi tÊt
c¶ c¸c nhµ qu¶n trÞ ë mäi cÊp trong doanh nghiÖp, v× dùa vµo nã mµ c¸c nhµ qu¶n
trÞ míi x¸c ®Þnh ®-îc c¸c chøc n¨ng cßn l¹i kh¸c nh»m b¶o ®¶m tÝnh ®¹t ®-îc
c¸c môc tiªu ®Ò ra.
I.Tæng quan vÒ kÕ ho¹ch
1. Kh¸i niÖm
Còng nh- mäi ph¹m trï qu¶n lý kh¸c, ®èi víi c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch còng
cã rÊt nhiÒu c¸c quan ®iÓm kh¸c nhau tõ tr-íc ®Õn nay. Mçi c¸ch tiÕp cËn cã thÓ
®Òu xem xÐt kÕ ho¹ch d-íi c¸c gãc ®é riªng, quan niÖm riªng. Nh-ng tÊt c¶ ®Òu
cè g¾ng biÓu hiÖn ®óng b¶n chÊt cña ph¹m trï qu¶n lý nµy.Tuy nhiªn chóng ta
còng chØ xem xÐt mét sè quan ®iÓm chñ yÕu c¬ b¶n.
+ Víi c¸ch tiÕp cËn theo qu¸ tr×nh cho r»ng:
KÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh lµ qu¶ tr×nh liªn tôc xo¸y tr«ng èc víi chÊt
l-îng ngµy cµng t¨ng kÓ tõ khi chuÈn bÞ x©y dùng cho tíi lóc chuÈn bÞ tæ chøc
thùc hiÖn kÕ ho¹ch nh»m ®-a ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp theo ®óng môc tiªu ®·
®Þnh.
Theo STEYNER th×: “c«ng t²c lËp kÕ ho³ch l¯ mét qu² tr×nh b¾t ®Çu tõ
viÖc thiÕt lËp c¸c môc tiªu, quyÕt ®Þnh c¸c chiÕn l-îc, c¸c chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch
chi tiÕt ®Ó ®¸t ®-îc môc tiªu. Nã cho phÐp thiÕt lËp c¸c quyÕt ®Þnh c¸c quyÕt ®Þnh
kh¶ thi vµ nã bao gåm chu kú míi cña viÖc thiÕt lËp môc tiªu vµ quyÕt ®Þnh chiÕn
lîc nh´m ho¯n thiÖn h¬n n÷a”
Theo c¸ch tiÕp cËn nµy, kh¸i niÖm hiÖn t-îng, t-¬ng lai tÝnh liªn tôc cña
qu¸ tr×nh, sù g¾n bã cña hµng lo¹t c¸c quyÕt ®Þnh ®Ó ®¹t ®-îc mong muèn ®Òu ®·
®-îc thÓ hiÖn
C«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch chiÕn l-îc lµ mét tr¹ng th¸i lý t-ëng ®ã lµ sù suy nghÜ vÒ
sù tiÕn triÓn cña doanh nghiÖp, vÒ nh÷ng g× mong muèn vµ c¸ch thøc thùc hiÖn
chóng. Nã ®ãng gãp vµo qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu cña doanh nghiÖp.
Quan ®iÓm hai: c¸ch tiÕp cËn theo néi dung vµ vai trß:
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
+Theo RONNER: Ho¹t ®éng cña c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch lµ mét trong nh÷ng
ho¹t ®éng nh»m t×m ra con ®-êng ®Ó huy ®éng vµ sö dông c¸c nguån lùc mét
c¸ch cã hiÖu qu¶ ®Ó phôc vô c¸c môc tiªu kinh doanh.
+Theo HENRYPAYH: KÕ ho¹ch lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng c¬ b¶n cña
chu tr×nh qu¶n lý cÊp c«ng ty, xÐt vÒ mÆt b¶n chÊt ho¹t ®éng nµy nh»m xem xÐt
c¸c môc tiªu c¸c ph-¬ng ¸n kinh doanh, b-¬c ®i tr×nh tù vµ c¸ch tiÕn hµnh c¸c
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
Nh- vËy, lËp kÕ ho¹ch chÝnh lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cña tæ chøc
vµ ph-¬ng thøc tèt nhÊt ®Ó ®¹t ®-îc c¸c môc tiªu ®ã.
LËp kÕ ho¹ch cã liªn quan tíi môc tiªu cÇn ph¶i ®¹t lµ ®-îc c¸i g×?
Còng nh- ph-¬ng tiÖn ®¹t ®-îc c¸i ®ã nh- thÕ nµo? Nã bao gåm viÖc x¸c
®Þnh râ c¸c môc tiªu, x©y dùng mét chiÕn l-îc tæng thÓ, nhÊt qu¸n víi môc tiªu
®ã vµ triÓn khai mét hÖ thèng c¸c kÕ ho¹ch ®Ó thèng nhÊt c¸c ho¹t ®éng
MÆc dï chóng ta Ýt khi dù ®o¸n ®-îc mét t-¬ng lai chÝnh x¸c vµ nh÷ng yÕu
tè n»m ngoµi sù kiÓm so¸t cña chóng ta cã thÓ ph¸ vì c¶ nh÷ng kÕ ho¹ch tèt nhÊt
®· cã. Nh-ng nÕu kh«ng cã mét kÕ ho¹ch th× chóng ta cã thÓ ®Ó cho c¸c sù kiÖn
s¶y ra mét c¸ch ngÉu nhiªn vµ ta sÏ mÊt ®i kh¶ n¨ng tù chñ.§iÒu nµy cã thÓ sÏ
g©y ra nh÷ng hËu qu¶ to lín mµ ®«i khi chóng ta kh«ng thÓ l-êng tr-íc ®-îc
2. Vai trß cña lËp kÕ ho¹ch
T¹i sao c¸c nhµ qu¶n trÞ l¹i ph¶i lËp kÕ ho¹ch?
Nh- chóng ta ®· biÕt, hÇu hÕt c¸c n-íc trªn thÕ giíi hiÖn nay ®Òu ®Ó nÒn
kinh tÕ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng chØ kh¸c lµ cã sù can thiÖp cña nhµ n-íc
hay kh«ng vµ møc ®é can thiÖp nh- thÕ nµo?
C¬ chÕ thÞ tr-êng ®em l¹i nhiÒu -u ®iÓm cho bÊt kú nÒn kinh tÕ nµo v× nã
t¹o ra sù n¨ng ®éng, thÝch nghi cao vµ sù t¹o tr-íc c¸c biÕn ®éng cña ®êi sèng
kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ x· héi. Nã më ra më ra v« vµn c¸c c¬ héi cho nÒn kinh tÕ mµ
th«ng qua ®ã lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh, v÷ng m¹nh. Song c¸i g× còng
cã tÝnh hai mÆt cña nã, c¬ chÕ thÞ tr-êng më ra nhiÒu c¬ héi nh-ng còng ®em l¹i
kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n, h¹n chÕ, c¸c mèi ®e do¹ cho nÒn kinh tÕ. §ã chÝnh lµ
nh÷ng cuéc khñng ho¶ng thõa thiÕu, t×nh tr¹ng ®éc quyÒn, sù tù ph¸t ….G©y ra sù
mÊt æn ®Þnh cho nÒn kinh tÕ, lµm l·ng phÝ nguån lùc, ph©n ho¸ giµu nghÌo vµ
quan träng n÷a chÝnh lµ sù « nhiÔm m«i tr-êng trÇm träng ®e do¹ ®Õn cuéc sèng
cña toµn bé nh©n d©n thÕ giíi. Khi hoµ m×nh vµo c¬ chÕ thÞ tr-êng chóng ta ph¶i
tu©n theo nh÷ng quy luËt cña nã. C¸c «ng chñ doanh nghiÖp khi muèn kinh doanh
ph¶i chÊp nhËn ®é m¹o hiÓm nµo ®ã ®Ó kú väng vµo lîi nhuËn thu ®-îc trong
t-¬ng lai. VËy ph¶i lµm g× ®Ó kinh doanh cã hiÖu qu¶? ViÖc ®Çu tiªn cho bÊt kú
mét tæ chøc nµo ®ã lµ ph¶i lËp kÕ ho¹ch. Bëi lËp kÕ ho¹ch cho biÕt ph-¬ng h-íng
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ho¹t ®éng, lµm gi¶m sù t¸c ®éng cña nh÷ng thay ®æi, tr¸nh ®-îc sù l·ng phÝ dthõa vµ thiÕt lËp nªn nh÷ng tiªu chuÈn thuËn tiÖn cho c«ng t¸c kiÓm tra. LËp kÕ
ho¹ch sÏ mang l¹i cho c¸c doanh nghiÖp nh÷ng vai trß sau:
*KÕ ho¹ch lµ c«ng cô ®¾c lùc trong viÖc phèi hîp nç lùc cña c¸c thµnh viªn trong
mét doanh nghiÖp .
LËp kÕ ho¹ch cho biÕt h-íng ®i cña doanh nghiÖp. Khi tÊt c¶ nh÷ng ng-êi
cã liªn quan biÕt ®-îc doanh nghiÖp sÏ ®i ®©u vµ hä sÏ ph¶i ®ãng gãp nh÷ng g× ®Ó
®¹t ®-îc môc tiªu ®ã th× ®-¬ng nhiªn hä sÏ phèi hîp, hîp t¸c víi nhau vµ lµm
viÖc mèt c¸ch cã tæ chøc. ThiÕu kÕ ho¹ch, quü ®¹o ®i tíi môc tiªu cña doanh
nghiÖp sÏ lµ ®-êng zicz¨c phi hiÖu suÊt.
*LËp kÕ ho¹ch cã t¸c dông lµm gi¶m tÝnh bÊt æn cña doanh nghiÖp
Sù bÊt ®Þnh vµ thay ®æi lµm cho viÖc lËp kÕ ho¹ch trë thµnh tÊt yÕu. Gièng
nh- mét nhµ hµng h¶i kh«ng chØ lËp tr×nh cho m×nh mét lÇn råi quªn nã ®i, mét
ng-êi kinh doanh kh«ng thÓ lËp mét kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh vµ dõng l¹i ë
®ã. T-¬ng lai rÊt Ýt khi ch¾c ch¾n, t-¬ng lai cµng xa th× kÕt qu¶ cña quyÕt ®Þnh mµ
ta cÇn ph¶i xem xÐt sÏ cµng kÐm ch¾c ch¾n. Mét uû viªn qu¶n trÞ kinh doanh cã
thÓ thÊy hoµn toµn ch¾c ch¾n r»ng: Trong th¸ng tíi c¸c ®¬n ®Æt hµng, c¸c chi phÝ
s¶n xuÊt, n¨ng suÊt lao ®éng, s¶n l-îng dù tr÷ tiÒn mÆt s½n cã vµ c¸c yÕu tè kh¸c
cña m«i tr-êng kinh doanh sÏ ë mét møc ®é x¸c ®Þnh. Song mét ®¸m ch¸y, mét
cuéc b·i c«ng kh«ng biÕt tr-íc hoÆc viÖc huû bá mét ®¬n ®Æt hµng cña mét kh¸ch
hµng chñ yÕu sÏ lµm ®¶o lén tÊt c¶. H¬n n÷a, nÕu lËp kÕ ho¹ch cho mét thêi gian
cµng dµi th× ng-êi qu¶n lý cµng Ýt n¾m ch¾c vÒ m«i tr-êng kinh doanh bªn trong
vµ m«i tr-êng bªn ngoµi vµ vÒ tÝnh ®óng ®½n cña mäi quyÕt ®Þnh. ThËm chÝ ngay
khi t-¬ng lai cã ®é ch¾c ch¾n cao th× mét sè kÕ ho¹ch cÇn thiÕt:
+ Thø nhÊt lµ: C¸c nhµ qu¶n lý cÇn ph¶i cÇn ph¶i t×m c¸ch tèt nhÊt ®Ó ®¹t
môc tiªu. Víi ®iÒu kiÖn ch¾c ch¾n, tr-íc hÕt ®©y lµ vÊn ®Ò thuéc to¸n häc tÝnh
to¸n, dùa trªn c¸c sù kiÖn ®· biÕt xem tiÕn tr×nh nµo sÏ ®em l¹i kÕt qña mong
muèn víi chi phÝ thÊp nhÊt.
+ Thø hai lµ: Sau khi tiÕn tr×nh ®· ®-îc x¸c ®Þnh, cÇn ph¶i ®-a ra c¸c kÕ
ho¹ch ®Ó sao cho mçi bé phËn cña tæ chøc cÇn ph¶i ®ãng gãp nh- thÕ nµo vµo
c«ng viÖc ph¶i lµm.
Ngay c¶ khi cã thÓ dÔ dµng dù ®o¸n ®-îc sù thay ®æi th× vÉn n¶y sinh
nh÷ng khã kh¨n khi lËp kÕ ho¹ch. ViÖc s¶n xuÊt lo¹i « t« nhá sö dông Ýt nhiªn
liÖu lµ mét vÝ dô. Kh«ng thÓ ngay lËp tøc chuyÓn tõ s¶n xuÊt « t« cì lín vµ cì
trung b×nh sang cì nhá, nhµ s¶n xuÊt ph¶i quyÕt ®Þnh tû lÖ s¶n xuÊt gi÷a c¸c lo¹i «
t« vµ lµm thÕ nµo ®Ó trang bÞ m¸y mãc cho c¶ d©y truyÒn nµy s¶n xuÊt cã hiÖu
qu¶. Tuy nhiªn, nhµ s¶n xuÊt cã thÓ lùa chän c¸c ph-¬ng h-íng rÊt kh¸c nhau khi
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
®· l¾m b¾t ch¾c ch¾n vÒ sù thay ®æi cña C«ng ty cã thÓ ph¶i c©n nh¾c kü l-ìng ®Ó
b¸n lç kinh doanh xe cì lín vµ cì trung b×nh ®Ó tËp trung vµo viÖc thiÕt kÕ vµ s¶n
xuÊt lo¹i xe cì nhá. Thùc tÕ ®ã lµ c¸ch mµ c¸c c«ng ty NhËt B¶n ®· lµm
Khi c¸c nhµ qu¶n lý kh«ng thÓ thÊy ®-îc c¸c xu thÕ mét c¸ch dÔ dµng th×
viÖc cã ®-îc mét kÕ ho¹ch tèt cã thÓ gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n n÷a. NhiÒu nhµ
qu¶n trÞ ®· ®¸nh gi¸ thÊp hoÆc kh«ng ®¸nh gi¸ ®ñ sím vÒ tÇm quan träng cña gi¸
c¶ l¹m ph¸t, vÒ sù t¨ng l·i suÊt nhanh chãng vµ khñng ho¶ng n¨ng l-îng nh÷ng
n¨m b¶y m-¬i. KÕt qu¶ lµ hä ®· kh«ng ®èi phã kÞp thêi víi nh÷ng biÕn ®éng vÒ
thÞ tr-êng vµ vËt liÖu dÉn tíi sù t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt. ThËm chÝ ®Õn cuèi nh÷ng
n¨m s¸u m-¬i vµ ®Çu nh÷ng n¨m b¶y m-¬i sù cè « nhiÔm n-íc vµ kh«ng khÝ
còng ch-a ®-îc quan t©m ®óng møc.
Khi lËp kÕ ho¹ch hoÆc nh÷ng ng-êi qu¶n lý ph¶i nh×n vÒ phÝa tr-íc, dù
to¸n nh÷ng thay ®æi trong néi bé doanh nghiÖp còng nh- ngoµi m«i tr-êng c©n
nh¾c ¶nh h-ëng cña chóng vµ ®-a ra nh÷ng ph¶n øng ®èi phã thÝch hîp.
*LËp kÕ ho¹ch lµm gi¶m ®-îc sù chång chÐo nh÷ng ho¹t ®éng l·ng phÝ :
HiÓn nhiªn lµ khi môc tiªu vµ nh÷ng ph-¬ng tiÖn ®· râ rµng th× nh÷ng yÕu
tè phi hiÖu suÊt còng ®-îc béc lé. ViÖc lËp kÕ ho¹ch sÏ ®-îc cùc tiÓu ho¸ chi phÝ
v× nã chñ ®éng vµo c¸c ho¹t ®éng hiÖu qña vµ phï hîp.
KÕ ho¹ch thay thÕ cho sù ho¹t ®éng manh món, kÕ ho¹ch kh«ng ®-îc phèi
hîp b»ng sù nç lùc cã ®Þnh h-íng chung, thay thÕ nh÷ng ph-¬ng ¸n xÐt véi vµng
b»ng nh÷ng quyÕt ®Þnh cã c©n nh¾c kü l-ìng. §Æc biÖt ë ph¹m vi c¬ së s¶n xuÊt
t¸c dông cña viÖc lËp kÕ ho¹ch cµng râ nÐt. Kh«ng mét ai ®· tõng ng¾m nh×n bé
phËn l¾p r¸p « t« trong mét nhµ m¸y lín mµ l¹i kh«ng cã Ên t-îng vÒ c¸ch thøc
mµ c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau ®-îc h×nh thµnh tõ c¸c d©y chuyÒn ghÐp nèi víi
nhau. Tõ hÖ thèng b¨ng t¶i chÝnh h×nh thµnh ra th©n xe vµ c¸c bé phËn kh¸c nhau
®-îc h×nh thµnh tõ c¸c d©y chuyÒn kh¸c. §éng c¬, bé truyÒn lùc vµ c¸c phô kiÖn
®-îc ®Æt vµo chç mét c¸ch chÝnh x¸c, ®óng vµo thêi ®iÓm ®· ®Þnh. Qu¸ tr×nh nµy
®ßi hái ph¶i cã mét kÕ ho¹ch s©u réng vµ chi ly mµ nÕu thiÕu chóng viÖc s¶n xuÊt
« t« sÏ rèi lo¹n vµ tèn kÐm qu¸ møc.
*LËp kÕ ho¹ch thiÕt lËp nªn nh÷ng tiªu chuÈn t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c kiÓm tra.
Mét tæ chøc kh«ng cã kÕ ho¹ch gièng nh- mét khóc gç tr«i næi trªn dßng
s«ng thêi gian. NÕu mét tæ chøc kh«ng râ lµ ph¶i ®¹t tíi c¸i g× vµ ®¹t tíi b»ng
c¸ch nµo th× ®-¬ng nhiªn lµ kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®-îc liÖu nã cã thùc hiÖn ®-îc
môc tiªu hay ch-a vµ còng kh«ng thÓ thùc hiÖn ®-îc nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu chØnh
kÞp thêi khi cã nhiÒu lÖch l¹c x¶y ra. V× vËy, kh«ng cã kÕ ho¹ch th× còng kh«ng
cã c¶ kiÓm tra.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Nh- vËy, vai trß cña lËp kÕ ho¹ch lµ rÊt quan träng. BÊt kú mét tæ chøc hay
c¸ nh©n nµo nÕu kh«ng lËp kÕ ho¹ch cho c¸ nh©n hay tæ chøc m×nh th× khã cã thÓ
®i tíi môc tiªu mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cao. §iÒu nµy còng ®-îc thùc tiÔn chøng
minh rÊt nhiÒu khi trong nh÷ng n¨m ®Çu chuyÓn ®æi c¬ chÕ, c«ng t¸c kÕ ho¹ch ë
n-íc ta kh«ng ®-îc coi träng ®óng møc. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp vÞ cuèn hót vµ
tr«i næi trªn thÞ tr-êng. KÕ ho¹ch kh«ng nh÷ng ph¸t huy ®-îc t¸c dông lµ ®iÒu
chØnh thÞ tr-êng mµ cßn g©y ra sù gß bã, cøng nh¾c, thiÕu linh ho¹t trong qu¶n
lý. BiÓu hiÖn cô thÓ lµ nh÷ng c¬n sèt vÒ nhµ ®Êt, ngo¹i tÖ, vèn, thõa thiÕu s¾t thÐp,
xim¨ng, sù t¨ng tr-ëng ®ét biÕn còng nh- gi¶m nhanh cña dÞch vô Du lÞch trong
kho c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp th× l¹i ph¸t triÓn × ¹ch. Sù ph¸t triÓn nhanh chãng
vµ qu¸ t¶i ë c¸c thµnh phè lín trong khi c²c th¯nh phè kh²c vÉn l¯ nÒn “v¨n minh
n«ng nghiÖp”. Tõ ®ã, dÉn ®Õn c°nh “kÎ ¨n kh«ng hÕt, ngêi lÇn chµng ra”. Ngêi
n«ng d©n ë c¸c tØnh nghÌo ïn ïn kÐo nhau ra thµnh phè tõ ng-êi giµ cho ®Õn trÎ
em kÐo theo, n¶y sinh nhiÒu tÖ n¹n x· héi kh¸c. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam thùc sù ®·
bÞ trao ®¶o tr-íc c¬n lèc thÞ tr-êng. MÆt kh¸c, kinh nghiÖm cña c¸c n-íc trªn thÕ
giíi vµ khu vùc ®· chØ ra r»ng: kh«ng thÓ chØ ®Ó bµn tay v« h×nh ®iÒu khiÓn nÒn
kinh tÕ vi m« ®Õn vÜ m« mµ ph¶i cã sù can thiÖp cña nhµ n-íc b»ng nhiÒu c¸ch,
trong ®ã cã sö dông kÕ ho¹ch vµ sù thµnh c«ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸c n-íc
nh- NhËt, Ph¸p, §øc hay Hµn Quèc, Th¸i Lan, Malayxia…lµ ph¶i kÓ ®Õn sù ®ãng
gãp cña kÕ ho¹ch.
Cßn víi b¶n th©n mçi c¸ nh©n chóng ta còng vËy, nÕu chóng ta kh«ng biÕt
lËp kÕ ho¹ch th× chóng ta kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®-îc râ môc tiªu cña chóng ta lµ g×?
víi thùc lùc cña m×nh th× chóng ta cã thÓ lµm g× ®Ó ®¹t ®-îc môc tiªu? Chóng ta
sÏ kh«ng cã nh÷ng lÞch biÓu, nh÷ng sù nç lùc vµ cè g¾ng hÕt m×nh ®Ó ®¹t ®-îc
môc tiªu. Tõ ®ã, chóng ta cø ®Ó thêi gian tr«i ®i vµ hµnh ®éng mét c¸ch thô ®éng
tr-íc sù thay ®æi cña m«i tr-êng xung quanh ta. Do vËy, viÖc ®¹t ®-îc môc tiªu
cña mçi c¸ nh©n ta sÏ lµ kh«ng cao, ®«i khi kh«ng thÓ ®¹t ®-îc môc tiªu mµ m×nh
mong muèn.
Tãm l¹i, chøc n¨ng lËp kÕ ho¹ch lµ chøc n¨ng ®Çu tiªn, lµ xuÊt ph¸t ®iÓm
cña mäi qu¸ tr×nh qu¶n trÞ. BÊt kÓ cÊp qu¶n trÞ lµ cao hay thÊp, viÖc lËp ra ®-îc
nh÷ng kÕ ho¹ch hiÖu qu¶ lµ chiÕc ch×a kho¸ cho viÖc thùc hiÖn mét c¸ch hiÖu suÊt
nh÷ng môc tiªu ®· ®Ò ra cña doanh nghiÖp.
3. HÖ thèng kÕ ho¹ch trong c¸c doanh nghiÖp
Cã rÊt nhiÒu tiªu thøc ®Ó ph©n chia kÕ ho¹ch ra lµm nhiÒu lo¹i kÕ ho¹ch
kh¸c nhau.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
3.1. Theo møc ®é tæng qu¸t
§-îc thÓ hiÖn trong s¬ ®å sau:
§-êng lèi – Sø mÖnh
C¸c kÕ ho¹ch chiÕn l-îc
C¸c kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp
X©y dùng mét lÇn, sö
dông mét lÇn
- Ch-¬ng tr×nh
- Dù ¸n
- Ng©n s¸ch
X©y dùng mét lÇn, sö
dông nhiÒu lÇn
- ChÝnh s¸ch
- Thñ tôc
- Quy t¾c
S¬ ®å 1: S¬ ®å c¸c cÊp ®é kÕ ho¹ch
3.1.1. Sø mÖnh
Lµ bøc th«ng ®iÖp thÓ hiÖn lý do tån t¹i cña tæ chøc, nã tr¶ lêi cho c©u hái:
tæ chøc tån t¹i v× môc ®Ých g×? Sø mÖnh bao gåm:
- Sø mÖnh ®-îc c«ng bè: th«ng b¸o cho mäi ng-êi mét c¸ch c«ng khai, th«ng qua
thÞ tr-êng ®Ó doanh nghiÖp ®¹t ®-îc môc tiªu, nã ®-îc thÓ hiÖn th«ng qua c¸c
khÈu hiÖu, c¸c triÕt lý kinh doanh ng¾n gän:
- Sø mÖnh kh«ng ®-îc c«ng bè: thÓ hiÖn lîi Ých tèi cao cña doanh nghiÖp.
Xu h-íng chung ngµy nay lµ cè g¾ng lµm cho hai lo¹i sø mÖnh nµy xÝch l¹i
gÇn nhau. Sø mÖnh lµ c¬ së ®Çu tiªn ®Ó x¸c ®Þnh môc tiªu chiÕn l-îc cña hÖ thèng
vµ nã còng lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ph-¬ng thøc hµnh ®éng c¬ b¶n cña tæ chøc.
3.1.2. KÕ ho¹ch chiÕn l-îc
Lµ kÕ ho¹ch ë cÊp ®é toµn bé doanh nghiÖp, thiÕt lËp nªn nh÷ng môc tiªu
chung cña doanh nghiÖp vµ vÞ trÝ cña nã ®èi víi m«i tr-êng. Nã do c¸c nhµ qu¶n
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
lý cÊp cao cña tæ chøc thiÕt kÕ nh»m x¸c ®Þnh nh÷ng môc tiªu tæng thÓ cho tæ
chøc.
3.1.3. KÕ ho¹ch t¸c nghiÖp
Lµ kÕ ho¹ch tr×nh bµy râ chi tiÕt cÇn ph¶i lµm nh- thÕ nµo ®Ó ®¹t nh÷ng môc
tiªu ®· ®Ò ra trong kÕ ho¹ch chiÕn l-îc. KÕ ho¹ch t¸c nghiÖp ®-a ra nh÷ng chiÕn
thuËt hay nh÷ng b-íc cô thÓ mµ doanh nghiÖp sÏ tiÕn hµnh ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch
chiÕn l-îc.
Nh÷ng kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp ®«i khi cßn ®-îc gäi lµ kÕ ho¹ch hµnh ®éng
(action plans) v× chóng ®Ò ra nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ cho nh÷ng con ng-êi cô thÓ
thùc hiÖn. Nh- s¬ ®å 1, chóng ta thÊy cã hai lo¹i kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp lµ kÕ ho¹ch
sö dông mét lÇn vµ kÕ ho¹ch sö dông nhiÒu lÇn (kÕ ho¹ch hiÖn hµnh). Mäi kÕ
ho¹ch sö dông mét lÇn (single – useplans) lµ nh÷ng kÕ ho¹ch cho nh÷ng ho¹t
®éng kh«ng lÆp l¹i.
VÝ dô: viÖc x©y dùng mét nhµ m¸y míi ®-a ra mét lo¹i s¶n phÈm míi liªn
doanh víi mét c«ng ty n-íc ngoµi… lµ nh÷ng ho¹t ®éng mµ cã thÓ lËp ra nh÷ng
kÕ ho¹ch sö dông mét lÇn cho chóng. Nh÷ng ng©n s¸ch r¬i vµo ph¹m trï nµy, v×
ng©n s¸ch ®-îc lËp ra cho nh÷ng ho¹t ®éng cô thÓ, trong kho¶ng thêi gian cho
tr-íc. KÕ ho¹ch tiÕn ®é còng lµ nh÷ng kÕ ho¹ch sö dông mét lÇn v× chóng biÓu thÞ
sù ph©n bè nguån nh©n lùc cho nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ trong kho¶ng thêi gian lµ
mét th¸ng, mét tuÇn hay mét ngµy…
KÕ ho¹ch sö dông nhiÒu lÇn (kÕ ho¹ch hµng ngµy), kÕ ho¹ch hiÖn hµnh tiÕt
kiÖm thêi gian vµ n¨ng l-îng cho phÐp c¸c nhµ qu¶n trÞ tËp trung vµo gi¶i quyÕt
nh÷ng vÊn ®Ó phøc t¹p kh«ng lÆp l¹i. Cã ba lo¹i kÕ ho¹ch hiÖn hµnh lµ:
(1) C¸c chÝnh s¸ch
C¸c chÝnh s¸ch cho biÕt nh÷ng h-íng dÉn chung cho viÖc ra quyÕt ®Þnh.
ChÝnh s¸ch ®-a ra nh÷ng ph¹m vi hay nh÷ng giíi h¹n cho phÐp mµ c¸c quyÕt ®Þnh
cã thÓ dao ®éng trong ®ã. VÝ dô: ChÝnh s²ch “møc l¬ng hÊp dÉn cã nhiÒu c¬ héi
®Ó ph²t triÓn t¯i n¨ng”, chÝnh s²ch: “khuyÕn khÝch mäi th¯nh viªn trong tæ chøc
®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn vÒ mäi lÜnh vùc cho ban qu°n trÞ” sÏ cho phÐp nh÷ng tiÒm
n¨ng s¸ng t¹o cña c¸c nh©n viªn ®-îc béc lé, n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña
hä. Vµ v× thÕ, nh÷ng khiÕm khuyÕt cña tæ chøc cã thÓ ®-îc ph¸t hiÖn kÞp thêi…
ChÝnh s¸ch cã t¸c dông lµm gi¶m sù gi¸m s¸t chÆt chÏ, chóng còng lµ nh÷ng
b-íc th«ng ®iÖp vÒ nh÷ng gi¸ trÞ trong mét tæ chøc. Nh÷ng chÝnh s¸ch th«ng
tho¸ng lµ bøc th«ng ®iÖp cho thÊy sù tin t-ëng lÉn nhau gi÷a c¸c thµnh viªn vµ
®ßi hái hä tham gia vµo qu¸ tr×nh qu¶n trÞ. Ng-îc l¹i, chÝnh s¸ch chÆt chÏ ®Ó Ýt
khe hë cho sù s¸ng t¹o khi ra quyÕt ®Þnh, lµ bøc th«ng ®iÖp vÒ sù tin t-ëng kh«ng
cao. Chóng lµm gi¶m sù mÒm dÎo cña c¶ tæ chøc vµ c¸ nh©n.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
(2) C¸c thñ tôc: lµ nh÷ng kÕ ho¹ch thiÕt lËp ph-¬ng ph¸p ®iÒu hµnh cô thÓ, trong
nh÷ng t×nh huèng cô thÓ ë tõng bé phËn cña doanh nghiÖp. C¸c thñ tôc bao gåm
mét chuçi nh÷ng ho¹t ®éng cÇn thiÕt theo thø tù thêi gian. Th«ng th-êng, thñ tôc
cho biÕt c¸c b-íc thø tù ®Ó tiÕn hµnh nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ nµo ®ã nh- thñ tôc
tuyÓn nh©n viªn míi cña mét c«ng ty, thñ tôc nhËn tr¶ tiÒn b»ng check cña mét
cöa hµng…
(3)C¸c quy t¾c: c¸c quy t¾c gi¶i thÝch râ nh÷ng hµnh ®éng ®-îc phÐp hoÆc kh«ng
®-îc phÐp. C¸c quy t¾c g¾n liÒn víi c¸c thñ tôc theo nghÜa chóng h-íng dÉn hµnh
®éng mµ kh«ng Ên ®Þnh tr×nh tù thêi gian.
ChÝnh s¸ch, thñ tôc, quy t¾c lµ nh÷ng c«ng cô hç trî cho viÖc phèi hîp vµ chØ
®¹o c¸c thµnh viªn trong tæ chøc.
3.2. Theo thêi gian
*KÕ ho¹ch dµi h¹n: lµ kÕ ho¹ch kÐo dµ h¬n 5 n¨m nh»m x¸c ®Þnh c¸c lÜnh vùc
ho¹t ®éng mµ tæ chøc sÏ tham gia, x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p
dµi h¹n vÒ tµi chÝnh, ®Çu t-, nghiªn cøu ph¸t triÓn, con ng-êi…do cÊp qu¶n lý cÊp
cao lËp, mang tÝnh tËp trung cao vµ linh ho¹t.
* KÕ ho¹ch trung h¹n: th-êng tõ 2 ®Õn 3 n¨m nh»m ph¸c th¶o c¸c chÝnh s¸ch,
ch-¬ng tr×nh trung h¹n ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu chÝnh s¸ch, gi¶i ph¸p ®-îc
ho¹ch ®Þnh trong chiÕn l-îc lùa chän. Lo¹i kÕ ho¹ch nµy ®-îc lËp bëi c¸c chuyªn
gia qu¶n lý cÊp cao vµ chuyªn gia qu¶n lý ®iÒu hµnh. Lo¹i nµy Ýt tËp trung vµ Ýt
uyÓn chuyÓn h¬n kÕ ho¹ch dµi h¹n.
* KÕ ho¹ch hµng n¨m: kÕ ho¹ch cho kho¶ng thêi gian d-íi 1 n¨m. Lµ sù cô thÓ
ho¸ nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh dùa vµo môc tiªu chiÕn l-îc, kÕ ho¹ch, kÕt qu¶
®iÒu tra, c¸c c¨n cø x©y dùng kÕ ho¹ch phï hîp víi ®iÒu kiÖn n¨m kÕ ho¹ch lµ kÕt
qu¶ ho¹ch ®Þnh cña c¸c chuyªn gia qu¶n lý ®iÒu hµnh vµ chuyªn gia qu¶n lý thùc
hiÖn. Nã kh«ng mang tÝnh chÊt tËp trung vµ th-êng rÊt cøng nh¾c.
Ba lo¹i kÕ ho¹ch nµy cã quan hÖ h÷u c¬ víi nhau. KÕ ho¹ch dµi h¹n gi÷ vai
trß trung t©m, chØ ®¹o trong hÖ thèng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, lµ c¬ së ®Ó
x©y dùng kÕ ho¹ch trung h¹n vµ h»ng n¨m. Nªn nh÷ng nhiÖm vô vµ néi dung cña
kÕ ho¹ch ®-îc thùc hiÖn trong néi dung vµ chiÕn l-îc hµng n¨m.
3.3. Theo møc cô thÓ:
Gåm cã kÕ ho¹ch cô thÓ vµ kÕ ho¹ch ®Þnh h-íng
* KÕ ho¹ch cô thÓ lµ nh÷ng kÕ ho¹ch víi nh÷ng môc tiªu ®· ®-îc x¸c ®Þnh rÊt râ
rµng, kh«ng cã sù mËp mê vµ hiÓu lÇm trong kÕ ho¹ch nµy.
VÝ dô: c«ng ty quyÕt ®Þnh t¨ng 20% doanh thu trong n¨m nay. VËy ng©n
s¸ch, tiÕn ®é, ph©n c«ng cô thÓ.. ra sao ®Ó ®¹t ®-îc môc tiªu ®ã.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
* KÕ ho¹ch ®Þnh h-íng lµ kÕ ho¹ch cã tÝnh linh ho¹t ®-a ra nh÷ng h-íng chØ ®¹o
chung
VÝ dô: kÕ ho¹ch c¶i thiÖn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp kho¶ng 5- 10% trong
n¨m tíi
KÕ ho¹ch ®Þnh h-íng hay ®-îc sö dông h¬n kÕ ho¹ch cô thÓ khi m«i tr-êng
cã ®é bÊt æn ®Þnh cao, khi doanh nghiÖp ®ang trong giai ®o¹n h×nh thµnh vµ suy
tho¸i trong chu kú x©y dùng cña nã
Tuy nhiªn, viÖc ph©n lo¹i cac kÕ ho¹ch theo c¸c tiªu thøc trªn ®©y chØ mang
tÝnh chÊt t-¬ng ®èi. C¸c kÕ ho¹ch cã quan hÖ qua l¹i víi nhau. Ch¼ng h¹n nh- kÕ
ho¹ch chiÕn l-îc cã thÓ bao gåm c¶ kÕ ho¹ch dµi h¹n vµ ng¾n h¹n, tuy vËy, kÕ
ho¹ch chiÕn l-îc nhÊn m¹nh bøc tranh tæng thÓ vµ dµi h¹n h¬n trong khi kÕ ho¹ch
t¸c nghiÖp phÇn lín lµ nh÷ng kÕ ho¹ch ng¾n h¹n.
4. Nh÷ng yÕu tè biÕn ®æi trong lËp kÕ ho¹ch
4.1. CÊp qu¶n lý
LËp kÕ ho¹ch cã nhiÒu lo¹i nh- vËy nh-ng kh«ng ph¶i bÊt kú mét doanh
nghiÖp, mét tæ chøc nµo còng ®Òu lËp tÊt c¶ c¸c lo¹i kÕ ho¹ch. §iÒu nµy nã cßn
phô thuéc vµo mét sè yÕu tè, ®-îc thÓ hiÖn trong s¬ ®å 2:
LËp kÕ ho¹ch chiÕn l-îc
Nh÷ng
ng-êi
qu¶n trÞ
cÊp cao
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
LËp kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp
S¬ ®å ®· minh ho¹ mèi quan hÖ gi÷a cÊp qu¶n lý trong mét doanh nghiÖp
víi c¸c lo¹i kÕ ho¹ch ®-îc lËp ra. CÊp qu¶n lý cµng cao th× viÖc lËp kÕ ho¹ch cµng
mang tÝnh chiÕn l-îc. KÕ ho¹ch t¸c nghiÖp chiÕm -u thÕ trong c«ng t¸c lËp kÕ
ho¹ch cña c¸c nhµ qu¶n lý cÊp trung vµ cÊp thÊp, trong khi nh÷ng nç lùc lËp kÕ
ho¹ch cña nh÷ng ng-êi qu¶n lý cÊp cao ë c¸c doanh nghiÖp lín chñ yÕu mang
tÝnh chiÕn l-îc. Trong c¸c doanh nghiÖp nhá, ng-êi chñ së h÷u võa lµ ng-êi qu¶n
trÞ th-êng kiªm c¶ hai.
4.2. Chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp
h×nh
t¨ng
chÝn
suy
kÕt qu¶ thµnh
tr-ëng muåi
tho¸i
kinh doanh
Thêi gian
S¬ ®å 3: C¸c kÕ ho¹ch víi chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp
Cã 4 giai ®o¹n trong chu kú sèng vµ chu kú kinh doanh mµ doanh nghiÖp
tr¶i qua lµ h×nh thµnh, t¨ng tr-ëng, chÝn muåi vµ suy tho¸i. ViÖc lËp kÕ ho¹ch
kh«ng ®ång nhÊt qua c¸c giai ®o¹n nh- ®-îc thÓ hiÖn trong s¬ ®å 3. §é dµi vµ
tÝnh cô thÓ cña c¸c kÕ ho¹ch lµ kh¸c nhau qua c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau.
- Trong giai ®o¹n h×nh thµnh, nh÷ng nhµ qu¶n trÞ th-êng ph¶i dùa vµo kÕ
ho¹ch ®Þnh h-íng. Thêi kú nµy rÊt cÇn tíi sù mÒm dÎo vµ linh ho¹t v× môc tiªu cã
tÝnh chÊt th¨m dß, nguån ch-a ®-îc x¸c ®Þnh râ vµ thÞ tr-êng ch-a cã g× ch¾c
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ch¾n. KÕ ho¹ch ®Þnh h-íng trong giai ®o¹n nµy gióp cho nh÷ng ng-êi qu¶n trÞ
nhanh chãng cã nh÷ng thay ®æi khi cÇn thiÕt.
- Trong giai ®o¹n t¨ng tr-ëng, c¸c kÕ ho¹ch cã xu h-íng ng¾n h¹n vµ thiªn
vÒ cô thÓ v× c¸c môc tiªu ®-îc x¸c ®Þnh râ h¬n c¸c nguån ®ang ®-îc ®-a vµo vµ
thÞ tr-êng cho ®Çu ra ®ang tiÕn triÓn.
- Trong giai ®o¹n chÝn muåi, tÝnh æn ®Þnh vµ tÝnh dù ®o¸n ®-îc cña doanh
nghiÖp lµ lín nhÊt nªn kÕ ho¹ch dµi h¹n vµ cô thÓ trong giai ®o¹n nµy tá ra thÝch
hîp.
- Trong giai ®o¹n suy tho¸i, kÕ ho¹ch l¹i chuyÓn tõ dµi h¹n sang ng¾n h¹n,
tõ cô thÓ sang ®Þnh h-íng. Gièng nh- giai ®o¹n ®Çu, thêi kú suy tho¸i cÇn tíi sù
mÒm dÎo v× c¸c môc tiªu ph¶i ®-îc xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ l¹i, nguån còng ®-îc
ph©n phèi l¹i cïng víi nh÷ng ®iÒu chØnh kh¸c.
4.3. §é bÊt æn ®Þnh cña m«i tr-êng
M«i tr-êng cµng bÊt æn ®Þnh bao nhiªu th× kÕ ho¹ch cµng mang tÝnh ®Þnh
h-íng va ng¾n h¹n bÊy nhiªu. Nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong m«i tr-êng
t-¬ng ®èi æn ®Þnh th-êng cã nh÷ng kÕ ho¹ch dµi h¹n, tæng hîp vµ phøc t¹p trong
khi nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong m«i tr-êng ®éng l¹i cã nh÷ng kÕ ho¹ch
h-íng ngo¹i vµ ng¾n h¹n. §iÒu nµy gi¶i thÝch mét phÇn t¹i sao nh÷ng kÕ ho¹ch
ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam trong thêi kú bao cÊp th-êng tØ mØ vµ phøc t¹p thÓ
hiÖn tÝnh tÜnh, tr× trÖ cña m«i tr-êng lóc bÊy giê.
4.4. §é dµi cña nh÷ng cam kÕt trong t-¬ng lai
KÕ ho¹ch ph¶i ®ñ dµi ®Ó cã thÓ thùc hiÖn ®-îc nh÷ng cam kÕt cã liªn quan
tíi viÖc ®-a ra c¸c quyÕt ®Þnh ngµy h«m nay. Nãi c¸ch kh¸c, kÕ ho¹ch dµi hay
ng¾n lµ phô thuéc vµ kÕ ho¹ch ®ã nh»m thùc hiÖn môc tiªu g×. KÕ ho¹ch cho mét
thêi gian qu¸ dµi hay qu¸ ng¾n ®Òu phi hiÖu suÊt.
II. Qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch
Kh¼ng ®Þnh kÕ ho¹ch
bËc cao h¬n
C«ng t¸c nghiªn cøu
vµ dù b¸o
X¸c ®Þnh môc
tiªu kÕ ho¹ch
14
Ph¸t triÓn c¸c tiÒn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
S¬ ®å 5: Qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch
ViÖc nghiªn cøu vÒ qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng
v× tõ qu¸ tr×nh nµy gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý trong mäi lÜnh vùc tõ mét c«ng viÖc
vÜ m« nh- x©y dùng mét nhµ m¸y hay tiÕp ®ã lµ nh÷ng c«ng viÖc ë tÇm vÜ m« nhviÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp th× ®Òu ph¶i lËp mét kÕ
ho¹ch cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã. V× nh÷ng kÕ ho¹ch nhá th-êng ®¬n gi¶n h¬n
nh÷ng kÕ ho¹ch lín nh-ng kh«ng v× thÕ mµ c¸c nhµ qu¶n lý bá quªn hay kh«ng
lËp kÕ ho¹ch cho qu¸ tr×nh thùc thi c«ng viÖc nhá.
NÕu mét nhµ qu¶n lý nµo kh«ng thùc thi theo ph-¬ng ph¸p nµy th× khi tiÕn
hµnh c«ng viÖc cã ph¸t sinh nh÷ng biÕn cè x¶y ra sÏ rÊt khã gi¶i quyÕt v× kh«ng
cã kÕ ho¹ch dù kiÕn tr-íc. §iÒu râ rµng lµ mét ng-êi l·nh ®¹o s¸ng suèt sÏ kh«ng
dïng kho¶ng thêi gian 100USD chØ ra mét quyÕt ®Þnh trÞ gi¸ 50 xu. Nh-ng ®iÒu
nµy sÏ lµm ra giËt m×nh khi thÊy kho¶ng thêi gian ®¸ng gi¸ 50 xu l¹i ®-îc dïng
®Ó lµm ra mét quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn hµng triÖu USD.
1.Kh¼ng ®Þnh kÕ ho¹ch bËc cao h¬n
Khi lËp bÊt cø mét kÕ ho¹ch nµo còng cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh kÕ ho¹ch bËc
cao h¬n. KÕ ho¹ch hµng n¨m cã kÕ ho¹ch bËc cao h¬n lµ kÕ ho¹ch trung b¹ (2-3
n¨m) vµ kÕ ho¹ch chiÕn l-îc. Môc ®Ých cña viÖc kh¼ng ®Þnh nµy lµ ®Ó b¶o ®¶m
tÝnh thèng nhÊt cña kÕ ho¹ch, b¶o ®¶m môc tiªu chung cña tæ chøc. Vµ ®Ó cã thÓ
tiÕn hµnh ph©n tÝch mäi nguån lùc, ho¹t ®éng cña chóng ta cÇn giíi h¹n hÖ thèng
mµ chóng ta lËp kÕ ho¹ch cho nã.
2. Nghiªn cøu vµ dù b¸o
Nghiªn cøu vµ dù b¸o lµ ®iÓm b¾t ®Çu cña viÖc lËp kÕ ho¹ch. §Ó nhËn thøc
®-îc c¬ héi cÇn ph¶i cã ®-îc nh÷ng hiÓu biÕt vÒ m«i tr-êng, thÞ tr-êng, sù c¹nh
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tranh, vÒ ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña m×nh so víi ®èi thñ c¹nh tranh. Chóng ta ph¶i
dù ®o¸n ®-îc c¸c yÕu tè kh«ng ch¾c ch¾n (®e do¹) vµ ®-a ra ph-¬ng ¸n ®èi phã.
ViÖc lËp kÕ ho¹ch ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng dù ®o¸n thùc tÕ vÒ c¬ héi.
VÝ dô: §èi víi C«ng ty cæ phÇn « t« vËn t¶i Hµ T©y
Tr-íc khi x©y dùng mét kÕ ho¹ch chiÕn l-îc dï lµ dµi h¹n hay ng¾n h¹n th×
cÇn ph©n tÝch nh÷ng vÊn ®Ò sau:
*§iÓm m¹nh cña c«ng ty
- Cã tªn tuæi trªn thÞ tr-êng v× thêi gian ho¹t ®éng l©u
- Cã kinh nghiÖm phôc vô, ch¨m sãc kh¸ch hµng
- Cã c¬ së vËt chÊt t-¬ng ®èi tèt
- Cã ®éi ngò qu¶n lý vµ c¸c l¸i xe cã tr×nh ®é
- §a d¹ng vÒ chñng lo¹i xe
*§iÓm yÕu
- Cã nhiÒu xe cò, l¹c hËu cÇn ph¶i thay míi
- TiÒm lùc tµi chÝnh h¹n chÕ
- Kinh nghiÖm vÒ kinh doanh, khai th¸c kh¸ch hµng trªn c¸c vïng cßn yÕu
*C¬ héi
- C¬ chÕ thÞ tr-êng ph¸t triÓn, nhu cÇu ®i l¹i nhiÒu
- Ho¹t ®éng bu«n b¸n, trao ®æi diÔn ra rÊt ®«ng, xuÊt hiÖn nhu cÇu vËn
chuyÓn hµng ho¸ gi÷a c¸c vïng miÒn.
- §-îc nhµ n-íc khuyÕn khÝch, khÝch lÖ, quan t©m
*§e do¹
- XuÊt hiÖn qu¸ nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh, c¶ lµnh m¹nh vµ kh«ng lµnh
m¹nh
- C¸c chÝnh s¸ch kÕt nèi, nhiÒu lóc liªn tôc ®iÒu chØnh g©y khã dÔ cho C«ng
ty.
3. ThiÕt lËp c¸c môc tiªu kÕ ho¹ch
C¸c môc tiªu ®-a ra cÇn ph¶i x¸c ®Þnh râ thêi h¹n thùc hiÖn, môc tiªu vµ
®-îc l-îng ho¸ ®Õn møc cao nhÊt cã thÓ. MÆc dï, tæ chøc th-êng cã c¶ hai lo¹i
môc tiªu ®Þnh tÝnh vµ môc tiªu ®Þnh l-îng nh-ng nh÷ng lo¹i môc tiªu ®Þnh l-îng
cã vÎ dÔ dµng h¬n vµ dÔ thùc hiÖn h¬n.
Ngoµi ra, môc tiªu còng cÇn ®-îc ph©n nhãm theo c¸c thø tù -u tiªn kh¸c
nhau. Mét tæ chøc cã thÓ cã hai lo¹i môc tiªu lµ môc tiªu hµng ®Çu vµ môc tiªu
hµng thø hai. Nh÷ng môc tiªu hµng ®Çu liªn quan ®Õn sù sèng cßn vµ thµnh ®¹t
cña tæ chøc. §èi víi mét c«ng ty, ®ã lµ nh÷ng môc tiªu vÒ lîi nhuËn, doanh sè
hay thÞ phÇn. Kh«ng ®¹t ®-îc mét møc lîi nhuËn, møc doanh sè hay møc thÞ
phÇn nhÊt ®Þnh trong mét thêi kú nµo ®ã, c«ng ty cã thÓ bÞ ph¸ s¶n. Môc tiªu
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
hµng thø hai liªn quan ®Õn hiÖu qu¶ cña tæ chøc. Chóng còng rÊt quan träng ®Õn
sù thµnh c«ng cña tæ chøc nh-ng kh«ng ph¶i lóc nµo còng ¶nh h-ëng ®Õn sù sèng
cßn. C¸c môc tiªu nµy thÓ hiÖn møc ®é quan t©m cña kh¸ch hµng ®èi víi s¶n
phÈm cña tæ chøc, sù ph¸t triÓn s¶n phÈm míi hay tÝnh hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý
hµnh chÝnh…Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c tæ chøc ë c¶ khu vùc nhµ n-íc vµ tnh©n d-êng nh- ®Òu chó träng ®Õn môc tiªu hµng thø hai ®Ó thu hót kh¸ch hµng,
®-îc coi lµ ¶nh h-ëng vÒ mÆt l©u dµi ®Õn sù sèng cßn cña tæ chøc vµ c¶ c¸c môc
tiªu hµng thø nhÊt víi sù ¶nh h-ëng trùc tiÕp vµ tr-íc m¾t h¬n. Cho dï cã chó
träng tíi môc tiªu nµo ®i ch¨ng n÷a, ®iÒu quan träng lµ ph¶i x¸c ®Þnh môc tiªu râ
rµng, cã thÓ ®o l-êng ®-îc, vµ tõ ®ã mang tÝnh kh¶ thi. Ngoµi ra, còng cÇn x¸c
®Þnh tr¸ch nhiÖm trong viÖc thùc hiÖn môc tiªu vµ thêi h¹n ph¶i hoµn thµnh .
4.Ph¸t triÓn c¸c tiÒn ®Ò
TiÒn ®Ò lËp kÕ ho¹ch lµ c¸c dù b¸o, c¸c chÝnh s¸ch c¬ b¶n cã thÓ ¸p dông.
Chóng lµ nh÷ng gi¶ thiÕt vÒ m«i tr-êng mµ trong ®ã ta muèn thùc hiÖn kÕ ho¹ch,
®iÒu quan träng ®èi víi tÊt c¶ nh÷ng qu¶n lý cã liªn quan tíi kÕ ho¹ch lµ sù nhÊt
trÝ vÒ c¸c tiÒn ®Ò. Trong thùc tÕ, mét trong nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña lËp kÕ
ho¹ch lµ c¸c c¸ nh©n ®-îc giao nhiÖm vô lËp kÕ ho¹ch hiÓu biÕt vµ nhÊt trÝ h¬n
trong viÖc sö dông c¸c tiÒn ®Ò thÝch hîp cho viÖc lËp kÕ ho¹ch tõ ®ã, kÕ ho¹ch cña
doanh nghiÖp ®-îc phèi hîp chÆt chÏ vµ hiÖu qu¶.
Dù b¸o ®ãng vai trß quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh c¸c tiÒn ®Ò, lo¹i thÞ
tr-êng, sè l-îng s¶n phÈm sÏ b¸n, gi¸ b¸n s¶n phÈm g×, nh÷ng triÓn khai kü thuËt
nµo, chi phÝ g×, møc l-¬ng ra sao, møc thuÕ vµ chÝnh s¸ch thuÕ, x©y dùng nhµ m¸y
míi nµo, chÝnh s¸ch nµo ¶nh h-ëng tíi l·i cæ phÇn, lµm thÕ nµo ®Ó cã tµi chÝnh
më réng s¶n xuÊt kinh doanh, m«i tr-êng x· héi vµ chÝnh trÞ nh- thÕ nµo? Mét sè
tiÒn ®Ò dù b¸o nh÷ng chÝnh s¸ch vÉn cßn ch-a ®-a ra. VÝ dô: mét c«ng ty kh«ng
cã kÕ ho¹ch h-u trÝ vµ kh«ng cã chÝnh s¸ch vÒ vÊn ®Ò nµy, c¸c tiÒn ®Ò lËp kÕ
ho¹ch ®«i khi ph¶i dù ®o¸n xem chÝnh s¸ch ®ã cã ®-îc ban hµnh hay kh«ng. NÕu
cã th× nã gåm nh÷ng g×, c¸c tiÒn ®Ò kh¸c ph¸t sinh mét c¸ch tù nhiªn tõ c¸c chÝnh
s¸ch hiÖn hµnh hoÆc tõ c¸c kÕ ho¹ch kh¸c. VÝ dô: nÕu nh- c«ng ty cã mét chÝnh
s¸ch kh«ng qu¸ 2% lîi nhuËn tr-íc thuÕ vµ kh«ng cã ý ®Þnh thay ®æi chÝnh s¸ch
nµy th× chÝnh s¸ch ®ã trë thµnh mét tiÒn ®Ò lµ lËp kÕ ho¹ch. HoÆc nÕu nh- mét
c«ng ty ®· ®Çu t- lín vµo mét nhµ m¸y vµ c¸c m¸y mãc cã môc ®Ých riªng cè
®Þnh th× ®iÒu nµy trë thµnh mét tiÒn ®Ò cho viÖc lËp kÕ ho¹ch. V× t-¬ng lai qu¸
phøc t¹p, cho nªn, viÖc lËp c¸c gi¶ thiÕt vÒ mäi chi tiÕt cña m«i tr-êng t-¬ng lai
cña mét kÕ ho¹ch, cã lÏ lµ kh«ng cã lîi hoÆc lµ phi thùc tÕ. Do còng nh- vÊn ®Ò
thùc hµnh kh¸c, c¸c tiÒn ®Ò hoÆc cÊp thiÕt, dÔ dÉn tíi mét kÕ ho¹ch mµ c¸c tiÒn ®Ò
nµy cã ¶nh h-ëng nhiÒu nhÊt tíi sù ho¹t ®éng cña kÕ ho¹ch ®ã.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
NÕu tÊt c¶ c¸c thµnh viªn cña ban l·nh ®¹o mét c«ng ty ë mäi cÊp ®Òu nhÊt
trÝ mét c¸ch ®éc lËp vÒ t-¬ng lai cña m×nh th× thËt ®¸ng ng¹c nhiªn. Mét nhµ qu¶n
lý cã thÓ mong muèn hoµ b×nh thÕ giíi trong 10 n¨m, mét sè ng-êi kh¸c l¹i muèn
chiÕn tranh thÕ giíi kÐo dµi còng trong kho¶ng thêi gian Êy. Mét nhµ qu¶n lý nµy
mong gi¸ c¶ t¨ng 10% trong 5 n¨m, ng-êi qu¶n lý kh¸c muèn tíi 50% cßn cã
ng-êi l¹i muèn gi¶m gi¸ c¶ xuèng, nÕu c¸c nhµ qu¶n lý sö dông tËp hîp c¸c tiÒn
®Ò lËp kÕ ho¹ch kh¸c nhau th× sù khËp khiÔng cña c¸c kÕ ho¹ch sÏ g©y tæn phÝ rÊt
lín. Do ®ã, c¸c tiÒn ®Ò ph¶i ®-îc nhÊt trÝ. Mét chuÈn mùc duy nhÊt trong t-¬ng
lai lµ cÇn thiÕt cho viÖc lËp kÕ ho¹ch tèt, dï cho chuÈn mùc nµy cã thÓ bao gåm
mét vµi tËp hîp c¸c tiÒn ®Ò vµ c¸c tiÒn ®Ò cã thÓ sinh c¸c tËp hîp kÕ ho¹ch kh¸c
nhau. VÝ dô: mét c«ng ty cã thãi quen lËp kÕ ho¹ch triÓn väng cho c¶ ®iÒu kiÖn
hoµ b×nh lÉn khi cã chiÕn tranh x¶y ra ®Ó cho c«ng ty s½n sµng ®èi phã víi mäi
®iÒu kiÖn x¶y ra. Nh÷ng râ rµng, kÕ ho¹ch thùc sù dùa vµo t¸c nghiÖp chØ cã thÓ
dïng mét tËp hîp tiÒn ®Ò thÝch hîp vµo mét thêi ®iÓm nÕu nh- ta muèn phèi hîp
c¸c phÇn tö cña kÕ ho¹ch.
V× sù nhÊt trÝ vÒ lËp tiÒn ®Ò ®· cho lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó lËp kÕ ho¹ch
cã phèi hîp, cho nªn c¸c nhµ qu¶n lý tõ cÊp cao nhÊt ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng ng-êi
d-íi quyÒn hiÓu râ nh÷ng tiÒn ®Ò mµ hä dïng ®Ó x©y dïng ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch.
Th«ng th-êng ng-êi qu¶n trÞ th-êng cña c¸c c«ng ty cã nÒ nÕp ®ßi hái c¸c nhµ
l·nh ®¹o cao nhÊt, dï cã nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau, ph¶i ®i tíi lËp tiÒn ®Ò chÝnh
mµ mäi ng-êi cã thÓ chÊp nhËn toµn bé hay kh«ng th× mét c«ng ty còng kh«ng
thÓ cã ®-îc nh÷ng phÇn kÕ ho¹ch ®¹i diÖn cho hä vÒ t-¬ng lai cña mét c«ng ty
dùa trªn nh÷ng tiÒn ®Ò kh¸c nhau c¬ b¶n.
Mét chñ tÞch c«ng ty cho r»ng viÖc lËp kÕ ho¹ch ph¶i b¾t ®Çu tõ ®¬n vÞ c¬
së. ¤ng ta ®· ra lÖnh cho c¸c ®¬n vÞ d-íi quyÒn lËp kÕ ho¹ch vµ ng©n quü riªng
cña hä, b¸o c¸o lªn chñ tÞch. Khi nhËn ®-îc b¸o c¸o chñ tÞch c«ng ty ng¹c nhiªn
vµ sî h·i khi nhËn ra r»ng c¸c kÕ ho¹ch vµ ng©n quü ®ã lµ kh«ng phï hîp vµ «ng
cã trong tay mét hÖ thèng kÕ ho¹ch tr¸i ng-îc nhau. B©y giê, «ng ta míi nhËn ra
®-îc tÇm quan trän cña c¸c tiÒn ®Ò vµ «ng sÏ kh«ng bao giê ®ßi hái nh÷ng kÕ
ho¹ch vµ nh÷ng ng©n quü tõ nh÷ng ®¬n vÞ cÊp d-íi khi ch-a cã tr-íc hÕt nh÷ng
chØ dÉn cho nh÷ng ng-êi ®øng ®Çu c¸c bé phËn cña m×nh.
5. X¸c ®Þnh c¸c ph-¬ng ¸n
ë b-íc nµy cÇn ph¶i t×m ra vµ nghiªn cøu c¸c ph-¬ng ¸n ho¹t ®éng ®Ó lùa
chän, ®Æc biÖt khi c¸c ph-¬ng ¸n nµy kh«ng thÊy ®-îc ngay vµ trong mçi ph-¬ng
¸n ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc hai néi dung:
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
+ Ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc gi¶i ph¸p cña kÕ ho¹ch: tr¶ lêi cho c©u hái: lµm g× ®Ó
thùc hiÖn môc tiªu
+Ph¶i x¸c ®Þnh c¸c c«ng cô, nguån lùc ®Ó thùc hiÖn môc tiªu (tr¶ lêi c©u
hái: thùc hiÖn môc tiªu b»ng g×?)
Ýt khi mét kÕ ho¹ch l¹i kh«ng cã nh÷ng ph-¬ng ¸n lùa chän hîp lý, v× rÊt
th-êng xuyªn gÆp mét ph-¬ng ¸n mµ râ rµng nã ch-a ph¶i lµ ph-¬ng ¸n tèt nhÊt.
VÊn ®Ò phæ biÕn h¬n kh«ng ph¶i lµ viÖc t×m ra c¸c ph-¬ng ¸n mµ lµ gi¶m bít c¸c
ph-¬ng ¸n cÇn lùa chän ®Ó sao cho chØ cßn nh÷ng ph-¬ng ¸n cã nhiÒu triÓn väng
nhÊt ®-îc ®-a ra ph©n tÝch. Ngay c¶ sö dông kü thuËt to¸n häc vµ m¸y tÝnh còng
chØ cã thÓ ®¸nh gi¸ kü ®-îc mét sè l-îng nhÊt ®Þnh c¸c ph-¬ng ¸n, do ®ã, c¸c
nhµ ph©n tÝch lËp kÕ ho¹ch th-êng ph¶i thùc hiÖn b-íc kh¶o s¸t s¬ bé ®Ó ph¸t
hiÖn ra c¸c ph-¬ng ¸n cã triÓn väng nhÊt.
6. Lùa chän ph-¬ng ¸n tèi -u
§Ó lùa chän ®-îc ph-¬ng ¸n tèi -u tr-íc tiªn chóng ta cÇn ph¶i ®¸nh gi¸
c¸c ph-¬ng ¸n cã triÓn väng nhÊt.
- Sau khi t×m ®-îc c¸c ph-¬ng ¸n vµ xem xÐt c¸c ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña
chóng ¶nh h-ëng ®Õn viÖc thùc hiÖn môc tiªu th× b-íc tiÕp theo chóng ta ph¶i t×m
c¸ch ®Þnh l-îng chóng d-íi ¸nh s¸ng cña c¸c tiÒn ®Ò vµ c¸c môc ®Ých. Mét
ph-¬ng ¸n cã thÓ cã lîi nhuËn cao nhÊt song cÇn vèn ®Çu t- lín, thêi gian thu håi
vèn ®Çu t- chËm, ph-¬ng ¸n kh¸c cã thÓ cã Ýt lîi nhuËn song còng Ýt rñi ro h¬n.
Mét ph-¬ng ¸n kh¸c n÷a cã thÓ thÝch hîp víi môc tiªu dµi h¹n cña c«ng ty.
- Trong tr-êng hîp môc tiªu duy nhÊt lµ muèn cùc ®¹i ho¸ lîi nhuËn tr-íc
m¾t cña mét doanh nghiÖp nµo ®ã, nÕu t-¬ng lai ch¾c ch¾n, kh¶ n¨ng dù tr÷ tiÒn
mÆt vµ vèn ®Çy ®ñ vµ hÇu hÕt c¸c yÕu tè cã thÓ cã nhiÒu sè liÖu x¸c ®Þnh, th× viÖc
®¸nh gi¸ c¸c ph-¬ng ¸n sÏ t-¬ng ®èi dÔ dµng. Nh-ng nh÷ng ng-êi x©y dùng kÕ
ho¹ch th-êng gÆp ph¶i nh÷ng yÕu tè bÊt ®Þnh, nh÷ng vÊn ®Ò khan hiÕm vèn vµ
c¸c yÕu tè tµng Èn kh¸c nhau, do ®ã, viÖc ®¸nh gi¸ c¸c ph-¬ng ¸n th-êng gÆp
nhiÒu khã kh¨n, ngay c¶ nh÷ng vÊn ®Ò t-¬ng ®èi ®¬n gi¶n. Mét c«ng ty muèn ®-a
vµo s¶n xuÊt mét d©y truyÒn s¶n phÈm míi mµ môc ®Ých chñ yÕu lµ v× uy tÝn cña
c«ng ty, c¸c dù b¸o cã thÓ cho thÊy râ rµng sù thiÖt h¹i vÒ tµi chÝnh, nh-ng mét
c©u hái vÉn bá ngá lµ liÖu sù thiÖt h¹i ®ã cã ®-îc bï ®¾p xøng ®¸ng do kÕt qu¶
thu ®-îc vÒ tõ uy tÝn hay kh«ng?
- Do trong hÇu hÕt mäi lÜnh vùc, mäi t×nh huèng ®Òu cã rÊt nhiÒu ph-¬ng
¸n vµ cã v« sè c¸c biÕn rµng buéc cÇn ph¶i xem xÐt cho nªn cùc kú khã kh¨n. Do
nh÷ng sù phøc t¹p nµy, nh÷ng ph-¬ng ph¸p luËn, nh÷ng øng dông míi cña bé
m«n nghiªn cøu vµ ph©n tÝch t¸c nghiÖp, c¸c kü thuËt to¸n häc vµ m¸y vi tÝnh ®·
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
®-îc ¸p dông vµo lÜnh vùc qu¶n lý trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ c¸c ph-¬ng ¸n cã
triÓn väng nhÊt.
- Khi ®¸nh gi¸ c¸c ph-¬ng ¸n xong th× tiÕn hµnh lùa chän ph-¬ng ¸n tèi -u
(mét ph-¬ng ¸n ®-îc gäi lµ tèi -u khi nã thùc hiÖn ®-îc môc tiªn víi chi phÝ nhá
nhÊt). §©y chÝnh lµ thêi ®iÓm kÕ ho¹ch ®-îc chÊp nhËn, thêi ®iÓm thùc sù ®Ó ra
quyÕt ®Þnh ®«i khi viÖc ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ c¸c ph-¬ng ¸n cho thÊy cã hai hoÆc
nhiÒu ph-¬ng ¸n thÝch hîp vµ ng-êi qu¶n lý cã thÓ quyÕt ®Þnh mét sè ph-¬ng ¸n
chø kh«ng chØ dïng mét ph-¬ng ¸n tèt nhÊt
7.QuyÕt ®Þnh vµ thÓ chÕ kÕ ho¹ch
Trong phÇn thÓ chÕ vµ quyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch th«ng th-êng cã mét sè c«ng
viÖc sau:
+Mét sè ph-¬ng ¸n c«ng viÖc tèt nhÊt sÏ ®-îc nh÷ng ng-êi hoÆc ng-êi
chÞu tr¸ch nhiÖm ph©n tÝch kÕ ho¹ch tr×nh lªn cho ng-êi hoÆc nh÷ng ng-êi cã
thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch
+Ng-êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh sÏ tiÕn hµnh th«ng qua ph-¬ng ¸n tèi -u
vµ quyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch
+ThÓ chÕ ho¸ kÕ ho¹ch: th«ng qua mét v¨n b¶n kÕ ho¹ch. V¨n b¶n ®ã lµ c¬
së ph¸p lý ®Ó tiÕn hµnh tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch, triÓn khai kÕ ho¹ch.
8. X©y dùng c¸c kÕ ho¹ch phô trî
T¹i thêi ®iÓm mµ quyÕt ®Þnh ®-îc thùc hiÖn, viÖc lËp kÕ ho¹ch ch-a thÓ kÕt
thóc mµ ph¶i chuyÓn sang b-íc 8. HÇu nh- phæ biÕn, mét kÕ ho¹ch cÇn c¸c kÕ
ho¹ch ®Ó phô trî. Khi h·ng hµng kh«ng quyÕt ®Þnh mua mét phi ®éi m¸y bay
míi, quyÕt ®Þnh nµy lµ tÝn hiÖu ®Ó x©y dùng mét lo¹t c¸c kÕ ho¹ch phô trî nhthuª vµ huÊn luyÖn c¸c lo¹i nh©n viªn, mua s¾m vµ cÊt gi÷ phô tïng dù phßng,
triÓn khai c¸c ph-¬ng tiÖn b¶o d-ìng, thiÕt kÕ lËp lÞch tr×nh, in qu¶ng c¸o c¸c cÊp
ph¸t tµi chÝnh vµ b¶o d-ìng.
Sau khi quyÕt ®Þnh ®· c«ng bè, kÕ ho¹ch ®· x©y dùng xong, b-íc cuèi cïng
lµm cho c¸c kÕ ho¹ch cã ý nghÜa nh- ®· nªu khi th¶o luËn vÒ c¸c kÕ ho¹ch ®ã lµ
l-îng ho¸ chóng, chuyÓn sang d¹ng ng©n quü. Ng©n quü lµ b¶n t-êng tr×nh c¸c
kÕt qu¶ mong muèn b»ng c¸c con sè. Ng©n quü lµ b¶n t-êng tr×nh c¸c kÕt qu¶
mong muèn b»ng c¸c con sè. Ng©n quü ë ®©y kh«ng ®¬n thuÇn lµ ng©n quü b»ng
tiÒn mµ cßn cã ng©n quü thêi gian, ng©n quü nh©n c«ng, ng©n quü m¸y mãc thiÕt
bÞ, ng©n quü nguyªn vËt liÖu…Ng©n quü chung cña doanh nghiÖp biÓu thÞ toµn bé
thu nhËp vµ chi phÝ, lîi nhuËn hoÆc sè d- tæng hîp. C¸c ng©n quü cña kho¶n môc
c©n ®èi chÝnh nh- lµ chØ tiªu tiÒn mÆt hay chi phÝ ®Çu t-, mçi bé phËn hay ch-¬ng
tr×nh cña mét doanh nghiÖp hay tæ chøc ®Òu cã thÓ cã ng©n quü riªng cña m×nh,
20