Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Một số biện pháp nâng cao năng lực quản lý cho tổ trưởng chuyên môn trong trường...

Tài liệu Một số biện pháp nâng cao năng lực quản lý cho tổ trưởng chuyên môn trong trường thpt số 2 huyện văn bàn - tỉnh lào cai

.DOC
20
215
74

Mô tả:

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định vai trò then chốt của nhà giáo trong việc nâng cao chất lượng giáo dục (GD) và tầm quan trọng của đội ngũ cán bộ quản lý (CBQL) trong hệ thống Giáo dục và Đào tạo. Ngày 15 tháng 6 năm 2004, Ban bí thư TW Đảng đã ra chỉ thị số 40- CT/TW về xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và CBQLGD. Chỉ thị nhấn mạnh: “ Xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQL được chuẩn hóa, đảm bảo đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu; đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng ngày càng cao sự nghiệp CNH, HĐH đất nước”. Bản chiến lược phát triển giáo dục đã xác định đổi mới quản lý giáo dục là khâu đột phá để thực hiện mục tiêu giáo dục trong giai đoạn mới. Chính vì thế, một trong những nhiệm vụ quan trọng và bức thiết của toàn ngành giáo dục trong giai đoạn hiện nay là tiếp tục xây dựng các giải pháp tối ưu nhằm bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ Cán bộ quản lí giáo dục. Ở các trường phổ thông, tổ chuyên môn là một bộ phận quan trọng trong tổ chức nhà trường; thông qua tổ chuyên môn hiệu trưởng quản lý, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trường học, cơ bản nhất là hoạt động dạy học và toàn bộ các hoạt động sư phạm của giáo viên. Tuy chưa có một văn bản nào thể hiện rõ chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Tổ trưởng chuyên môn nhưng lĩnh vực công tác mà đảm nhiệm thực sự là những công việc của một Cán bộ quản lý. Quá trình thực thi nhiệm vụ, người tổ trưởng phải thực hiện toàn bộ chu trình quản lý: xây dựng kế hoạch, chỉ đạo tổ chức thực hiện đến kiểm tra, giám sát; đưa tổ bộ môn thành bộ phận hữu cơ quan trọng trong các nhà trường thực hiện nhiệm vụ giáo dục đào tạo được Đảng và Nhà nước giao. Mặc dù được giao nhiệm vụ quản lý tổ chuyên môn thực thi nhiệm vụ quan trọng trong nhà trường, song hiện nay đội ngũ Tổ trưởng chuyên môn rất ít được tham gia tập huấn, bồi dưỡng về nghiệp vụ quản lý (kiến thức và kĩ 1 năng quản lý) một cách bài bản. Các tài liệu viết về lĩnh vực nghiệp vụ quản lý của Tổ trưởng chuyên môn hiện nay rất ít và mới ở mức độ vĩ mô, sơ lược thiếu tính cụ thể. Tổ trưởng chuyên môn thực hiện công tác quản lý tổ bằng kinh nghiệm tự tích lũy hoặc học hỏi các thế hệ đi trước, thiếu sự thống nhất và khoa học. Thực tế này ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả, chất lượng giáo dục đào tạo trong nhà trường phổ thông nói chung và của các tổ chuyên môn nói riêng. Trong thời gian làm công tác quản lý nhà trường (P.Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn, phụ trách trường), qua điều tra khảo sát sơ bộ đội ngũ Cán bộ quản lý ở trường THPT Số 2 Văn Bàn thì các ý kiến đều khẳng định: Tổ trưởng chuyên môn rất cần được bồi dưỡng về kiến thức và kĩ năng quản lý để họ có thể làm tốt hơn nhiệm vụ của mình. Như vậy, công tác bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý cho tổ trưởng chuyên môn trong các trường THPT cần phải được xác định rõ, đây vừa là nhiệm vụ chính trị của ngành, góp phần nâng cao chất lượng công tác của tổ chuyên môn; vừa đáp ứng nhu cầu nâng cao năng lực quản lý tổ của phần lớn tổ trưởng chuyên môn trong các trường hiện nay. Trên cơ sở đó để xây dựng những giải pháp khả thi tạo điều kiện để tổ trưởng chuyên môn nâng cao năng lực quản lý, đáp ứng ngày càng tốt hơn đối với sự nghiệp phát triển giáo dục đào tạo trong giai đoạn Công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Xuất phát từ những lý do nêu trên, tôi đã chọn “Một số biện pháp nâng cao năng lực quản lý cho tổ trưởng chuyên môn trong trường THPT Số 2 Huyện Văn Bàn – Tỉnh Lào Cai ” làm đề tài. PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Cơ sở lý luận của vấn đề: 2 1. Quản lý và bản chất của quản lý. Quản lý là một trong những loại hình quan trọng nhất trong các hoạt động của con người. Có nhiều cách định nghĩa khác nhau về quản lý. Có người cho quản lý là hoạt động nhằm đảm bảo sự hoàn thành công việc thông qua sự nỗ lực của người khác. Cũng có người cho quản lý là một hoạt động thiết yếu nhằm đảm bảo sự phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt mục đích của nhóm. Từ điển Tiếng Việt thông dụng (NXB giáo dục,1998) định nghĩa: Quản lý là tổ chức, điều khiển hoạt động của một đơn vị, một cơ quan. Từ những ý chung trong các cách định nghĩa và xét quản lý với tư cách là một hành động, có thể định nghĩa: quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đã đề ra. Về bản chất, quản lý là quá trình tác động qua lại giữa nhà quản lý với đối tượng quản lý nhằm tạo ra và thống nhất giữa các thành viên trong tổ chức, khơi dậy, dẫn truyền và tăng cường sức mạnh của đối tượng đến mục tiêu quản lý . Hoạt động quản lý là một dạng hoạt động phức tạp và có tính chuyên biệt, nên muốn có người quản ý giỏi cần tuyển chọn và đào tạo một cách công phu. 2. Người cán bộ quản lý. 2.1. Khái niệm cán bộ quản lý. Cán bộ quản lý là những người thực hiện các chức năng quản lý nhằm đảm bảo cho tổ chức đạt được những mục đích với kết quả cao. Một cán bộ quản lý được xác định bởi 3 yếu tố cơ bản : - Thứ nhất, có vị thế trong tổ chức với những quyền hạn nhất định trong quá trình ra quyết định . - Thứ hai, có chức năng thể hiện những công việc trong toàn bộ hoạt động của tổ chức. - Thứ ba, có nghiệp vụ vững vàng đáp ứng những đòi hỏi nhất định của công việc. 3 Người cán bộ quản lý có ba vai trò cơ bản : Vai trò liên kết, vai trò thông tin và vai trò quyết định . 2.2. Tổ trưởng chuyên môn trong trường THPT là một cán bộ quản lý. Ở các trường THPT, tổ chuyên môn được thành lập theo quy định của Điều lệ trường Trung học. Tổ trưởng chuyên môn được Hiệu trưởng ra quyết định và giao nhiệm vụ trong số những giáo viên có năng lực. Khi có quyết định phân công làm tổ trưởng, họ chính thức bắt tay vào thực hiện những công việc của người cán bộ quản lý. Tổ trưởng chuyên môn là nhà quản lý vì ba lý do sau: 1. Tổ trưởng chuyên môn là người trực tiếp quản lý người, việc và cơ sở vật chất mang tính tổ chức. 2. Tổ trưởng chuyên môn phải thực hiện toàn bộ chu trình quản lý: Kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra. 3. Tổ chức hoạt động của tổ trưởng chuyên môn mang tính định hướng chung. Tuy nhiên, không giống Cán bộ quản lý khác, tổ trưởng chuyên môn có chức năng quản lý đặc thù. Đó là hoạt động tác nghiệp với những nhiệm vụ cụ thể mang tính thực thi quản lý. Về mặt quản lý, người tổ trưởng chuyên môn là chủ thể quản lý trong hệ thống tổ, là đối tượng quản lý trong hệ thống quản lý nhà trường. Như vậy, cả về mặt lý luận và thực tiễn có thể khẳng định tổ trưởng chuyên môn là nhà cán bộ quản lý. 2.3. Năng lực và năng lực quản lý, kỹ năng quản lý. 2.3.1. Năng lực Năng lực là một tập hợp những đặc điểm tạo điều kiện cần thiết để con người hoàn thành tốt một hoạt động nào đó. Năng lực là khả năng của con người giúp họ đạt kết quả cao trong hoạt động. Năng lực khác với kinh nghiệm, nó là một tổng hợp của nhiều phẩm chất như tri thức, khả năng tư duy và hoạt động trí tuệ, những kỹ năng kỹ xảo, … kinh nghiệm 4 chỉ là yếu tố tạo nên năng lực, có trường hợp kinh nghiệm không phải là năng lực. Năng lực là mặt rất quan trọng của nhân cách, tạo nên giá trị của nhân cách. Năng lực được hình thành chủ yếu trong quá trình sống và rèn luyện của cá nhân, trong hoạt động cá nhân. Những đặc điểm năng khiếu, những tư chất, tố chất di truyền có sẵn là điều kiện quan trọng, thuận lợi cho sự hình thành và phát triển năng lực chứ không quyết định năng lực. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói : “Năng lực của con người không phải hoàn toàn do tự nhiên mà có, mà một phần lớn do công tác, do tập trung luyện tập mà có”. Có nhiều cách phân chia năng lực như: Năng lực tái tạo và năng lực sáng tạo, năng lực chung và năng lực riêng, năng lực nghiên cứu học tập, năng lực quản lý tổ chức….Việc phân chia năng lực phụ thuộc vào tính chất công việc mà người đó đảm nhiệm. 2.3.2. Năng lực quản lý : Năng lực quản lý là tập hợp những đặc điểm giúp cho người làm công tác quản lý hoàn thành tốt công việc của mình. Năng lực quản lý bao gồm nhiều năng lực như : Năng lực tư duy, năng lực quan sát, năng lực truyền đạt, năng lực giáo dục, năng lực kế hoạch hoá… Có thể nói năng lực quản lý rất rộng, từ định nghĩa có thể xác định năng lực của cán bộ quản lý biểu hiện ở một số điểm sau: - Có tầm hiểu biết rộng và sâu. - Có trình độ chuyên môn vững vàng . - Có tri thức và kinh nghiệm quản lý. - Có năng lực xác định mục tiêu, định hướng dự đoán, lập kế hoạch. - Có năng lực tổ chức ( lôi cuốn, quản lý, tập hợp giáo dục và thúc đẩy mọi người hoàn thành tốt nhiệm vụ); có khả năng liên kết làm việc. - Có năng lực tự chủ, tự kiềm chế, tự kiểm tra, đánh giá … (1) Năng lực chuyên môn : Do nhiệm vụ là người đứng đầu để điều hành công tác chuyên môn trong một tổ theo sự phân công của Hiệu trưởng, muốn thúc đẩy chuyên 5 môn của tổ mình tiến lên đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của dạy học nói riêng và giáo dục nói chung thì ngoài các phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp của một giáo viên, người tổ trưởng rất cần có năng lực chuyên môn sâu. Bởi người tổ trưởng chuyên môn phải thường xuyên đánh giá, xếp loại, hướng dẫn, tư vấn thúc đẩy công tác giảng dạy của giáo viên. Và như vậy, phải nhận thức rõ rằng bên cạnh công tác tự học, tự bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn cho mình thì người tổ trưởng còn phải biết tổ chức hướng dẫn, cùng cộng sự để nâng cao trình độ chuyên môn cho mỗi tổ viên. Tổ trưởng phải được tổ viên nhìn nhận như một tấm gương mẫu mực về năng lực chuyên môn và là chỗ dựa tin cậy cho tổ viên mỗi khi có vấn đề nào đó cần giải đáp, tháo gỡ. (2) Năng lực tổ chức hoạt động chuyên môn: Lĩnh vực hoạt động chuyên môn của người giáo viên có tính đặc thù. Tri thức chuyên môn của giáo viên luôn là công cụ, là nguyên liệu cho việc giáo dục nhân cách, nó không phải là sự bất biến mà phải không ngừng được nâng cao theo yêu cầu xã hội. Vì thế, những kiến thức, kỹ năng mà giáo viên được đào tạo ở các trường sư phạm chỉ là những vốn ban đầu rất cơ bản chỉ có thể dựa vào đó để tiếp tục bổ sung, bồi dưỡng mới mong đáp ứng được với thực tiễn ở trường phổ thông. Người tổ trưởng chuyên môn không chỉ có vai trò là người thợ cả trong tổ thợ của mình mà quan trọng hơn phải là người có năng lực tổ chức các hoạt động chuyên môn, biết cách làm cho các tổ viên của mình bộc lộ những khả năng chuyên môn để đóng góp cho sự tiến bộ của bản thân và các thành viên trong tổ. Năng lực tổ chức hoạt động chuyên môn của người tổ trưởng chuyên môn được thể hiện: - Năng lực phát hiện, trao đổi và giải quyết các vấn đề cần phải tháo gỡ cho tổ viên. - Năng lực tổ chức, sắp xếp một cách khoa học các hoạt động của tổ chuyên môn. Trong đó, năng lực tổ chức, phân công giảng dạy được đặt lên hàng đầu. Bởi, tổ trưởng chuyên môn là người thừa hành lệnh của Hiệu trưởng để thực 6 hiện phân công chuyên môn của tổ chuyên môn do mình quản lý. Năng lực tổ chức phân công giảng dạy được thể hiện ở cách phân công chuyên môn hợp lý cả về mặt năng lực cũng như hợp lý về hoàn cảnh của mỗi tổ viên. Người tổ trưởng chuyên môn cũng cần có năng lực điều hành xử lý tình huống sư phạm sao cho khỏi phải dồn đẩy lên lãnh đạo nhà trường. (3) Năng lực kiểm tra, đánh giá chuyên môn: Năng lực kiểm tra, đánh giá là sự tổng hợp của năng lực chuyên môn và đánh giá chuyên môn của người tổ trưởng. Năng lực này được thể hiện ở các mặt sau : - Biết xác định cụ thể các tiêu chí đánh giá chuyên môn theo đặc trưng và chức năng của bộ môn do mình phụ trách. - Biết tổ chức đánh giá theo tinh thần khách quan, khoa học, tránh làm cho đánh giá ảnh hưởng tiêu cực đến ý thức và tinh thần phấn đấu của tổ viên. - Biết xây dựng kế hoạch và có cách tổ chức đánh giá với sự tham gia của tổ viên, biến hoạt động đánh giá thành một dịp để góp ý, xây dựng, bồi dưỡng. (4) Năng lực tư vấn chuyên môn cho lãnh đạo nhà trường : Tổ trưởng chuyên môn phải thực hiện nhiệm vụ tư vấn cho lãnh đạo trường trong việc phân công giáo viên và giải quyết những vấn đề nảy sinh để đảm bảo hiệu quả dạy học của nhà trường. Tổ trưởng chuyên môn cũng là người trực tiếp đánh giá và đại diện tổ chuyên môn cùng Hiệu trưởng đánh giá, xếp loại các giáo viên thuộc tổ chuyên môn của mình từng kỳ và cả năm học . Tóm lại, năng lực quản lý của tổ trưởng chuyên môn ở trường THPT có vai trò rất quan trọng đối với hoạt động giáo dục của nhà trường. Để có thể phát huy vai trò quản lý trong phạm vi một tổ chuyên môn và tư vấn cho Hiệu trưởng đòi hỏi người tổ trưởng chuyên môn phải có một số phẩm chất, năng lực như có chuyên môn sâu, biết cách tổ chức hoạt động chuyên môn và bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho tổ viên. Tuy nhiên trong thực tế, năng lực quản lý của tổ trưởng chuyên môn tại các trường THPT hiện nay còn yếu, cần phải có sự nhận thức lại và có biện pháp khắc phục. Việc rèn luyện năng lực 7 và kỹ năng quản lý của người tổ trưởng chuyên môn phải được coi là một công tác thường xuyên của những người làm công tác quản lý giáo dục các cấp. 2.3.3. Kỹ năng quản lý : Kĩ năng là mặt hiện thực hóa của chức năng quản lý. Muốn quản lý thành công, người Cán bộ quản lý cần có những kỹ năng sau: - Kỹ năng xác định mục tiêu quản lý. - Kỹ năng lập kế hoạch.. - Kỹ năng chỉ đạo, tổ chức thực hiện. - Kỹ năng giám sát, kiểm tra, đánh giá. - Kỹ năng ra quyết định, kỹ năng giao tiếp, động viên... Các nhóm năng lực quản lý trên cũng là các tiêu chí về các yếu tố chung hội nên phẩm chất của người Cán bộ quản lý giáo dục. Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ cụ thể của các cấp học, bậc học mà có những yêu cầu cụ thể về năng lực và các nhóm năng lực cho phù hợp. 2.4. Bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý. Trong nhưng năm gần đây, người ta thường hay nói đến cụm từ “tăng cường năng lực”, “nâng cao năng lực công tác” để chỉ việc bồi dưỡng, rèn luyện, cập nhật kiến thức, kỹ năng, thái độ đối với cán bộ công chức nhằm đảm bảo cho họ hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao, và từng bước nâng cao hiệu quả công tác. Bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý được xem là việc làm có chủ đích nhằm làm cho CBQL làm việc tốt hơn, giải quyết công việc nhanh hơn, hiệu quả hơn, đáp ứng nhu cầu nhiệm vụ được giao. Nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục là một trong những nhiệm vụ cấp thiết của ngành GD&ĐT trong giai đoạn hiện nay để đổi mới quản lý giáo dục – khâu đột phá thực hiện mục tiêu phát triển giáo dục trong thời kỳ công nghiệp hóa – hiện đại hóa. 2.5. Nâng cao năng lực quản lý tổ trưởng chuyên môn trong các trường THPT là một việc làm cần thiết. 8 Xét về phương diện lý luận, Tổ trưởng chuyên môn- lực lượng cán bộ quản lý ở cấp cơ sở cuối cùng trong đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục không chỉ cần được ưu tiên bồi dưỡng về năng lực quản lý, mà tiến tới còn cần đưa ra những yêu cầu, tiêu chí một cách cụ thể về năng lực, về trách nhiệm và quyền hạn để họ tự học và phấn đấu bồi dưỡng. Thực tiễn, việc quan tâm đào tạo, nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ tổ trưởng chuyên môn ở các trường THPT còn hạn chế. Đã đến lúc chúng ta cần phải nhận thức lại nhiệm vụ này. Trong đó, việc xác định nội dung, thời gian, hình thức bồi dưỡng cho tổ trưởng chuyên môn cũng cần sự linh hoạt cho phù hợp với đặc điểm và điều kiện làm việc của lực lượng cán bộ quản lý đông đảo này. II. Thực trạng năng lực quản lý của tổ trưởng chuyên môn trong trường THPT Số 2 Huyện Văn Bàn. Để tìm kiếm các biện pháp khả thi nhằm nâng cao năng lực quản lý cho tổ trưởng chuyên môn ở trường THPT, tôi đánh giá một cách khái quát tình hình các tổ chuyên môn, đội ngũ tổ trưởng chuyên môn và công tác quản lý tổ chuyên môn, về những điểm đã làm được và những mặt hạn chế, phân tích nguyên nhân những vấn đề đặt ra. 1. Thực trạng năng lực quản lý của tổ trưởng chuyên môn trong trường THPT Số 2 Văn Bàn. Phần lớn các tổ trưởng chuyên môn đều nhiệt tình, có trách nhiệm với công việc được giao. Mặc dù chủ yếu làm việc theo kinh nghiệm (kinh nghiệm của bản thân, kinh nghiệm của đồng nghiệp) nhưng họ đã điều hành tổ thực hiện được những nhiệm vụ quy định trong điều lệ trường trường trung học. 1.1. Những thuận lợi và khó khăn cơ bản về năng lực quản lý của tổ trưởng chuyên môn ở trường THPT Số 2 Văn Bàn. a) Thuận lợi: 9 - Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo nhà trường. Trình độ đào tạo đạt chuẩn. Có năng lực chuyên môn tốt, có uy tín trong đồng nghiệp, cơ bản có tinh thần trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ được giao. b) Khó khăn: Tổ trưởng chuyên môn hạn chế về kiến thức, kỹ năng về quản lý nói chung và công tác quản lý điều hành tổ chuyên môn nói riêng do ít được bồi dưỡng. Tổ chuyên môn ghép nhiều môn rất khó tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn theo chuyên đề bộ môn (2 đến 3 môn học). Tuổi nghề còn trẻ, kinh nghiệm quản lý còn nhiều hạn chế, bất cập. 1.2. Nhận thức của tổ trưởng chuyên môn về vị trí, vai trò, nhiệm vụ của tổ chuyên môn và trách nhiệm của người tổ trưởng chuyên môn tại trường THPT Số 2 Văn Bàn. Qua phỏng vấn, trao đổi trực tiếp với 3/5 đồng chí tổ trưởng chuyên môn, tôi thấy các tổ trưởng chuyên môn đều nhận thức khá đầy đủ vai trò tổ chuyên môn. Các tổ trưởng đều cho rằng: Tổ chuyên môn trong trường THPT có vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động của nhà trường, nhất là trong công việc nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập. Về nhiệm vụ của tổ chuyên môn, các tổ trưởng chuyên môn đã nắm được những nhiệm vụ cơ bản của tổ chuyên môn được ghi trong Điều lệ trường trung học. Trong thực tế, việc thực hiện nhiệm vụ của tổ chuyên môn đã được thể hiện qua việc thực hiện những nhiệm vụ rất cụ thể với những cách triển khai đa dạng. 1.3. Tổ trưởng chuyên môn nhận thức về vai trò, trách nhiệm của nguời tổ trưởng. Với cương vị tổ trưởng chuyên môn, hầu hết các tổ trưởng chuyên môn đều ý thức được vai trò, trách nhiệm của mình. Có tổ trưởng chuyên môn cho rằng, tổ trưởng chuyên môn là người phải chịu trách nhiệm toàn diện về các hoạt động giảng dạy, công tác của giáo viên trong tổ….Tổ trưởng chuyên môn có 10 trách nhiệm rất lớn trong việc tổ chức bình xét đánh giá xếp loại giáo viên theo học kì, năm học hặc kết thúc các đợt thi đua. Tổ trưởng chuyên môn phải gương mẫu trong thực hiện nhiệm vụ; phải tích cực học tập, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ; biết cảm thông và chia sẻ với đồng nghiệp những vui, buồn trong cuộc sống và công tác; dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Có tổ trưởng chuyên môn lại nói về vai trò của mình là người chịu trách nhiệm trước lãnh đạo nhà trường trong việc tổ chức cho tổ chuyên môn của mình thực hiện đầy đủ, sáng tạo, có hiệu quả và chất lượng các nhiệm vụ của tổ chuyên môn theo đúng quy định của Điều lệ trưòng Trung học và phù hợp với điều kiện hoàn cảnh từng trường. Có thể nói, các tổ trưởng chuyên môn đã nhận thức khá đầy đủ và sâu sắc vai trò trách nhiệm của người tổ trưởng. Vì vậy trong thực tế mặc dù chưa được trang bị các kiến thức và kĩ năng quản lý một cách hệ thống vài bài bản nhưng họ đã hoàn thành nhiệm vụ của mình. 1.4. Tình hình thực hiện nhiệm vụ của TTCM Trong khi thực hiện các nhiệm vụ cụ thể, mặc dù làm việc với lòng nhiệt tình, ý thức trách nhiệm và kinh nghiệm là chính, nhưng phần lớn các TTCM đều hoàn thành nhiệm vụ được giao. * Việc xây dựng kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn và hướng dẫn tổ viên lập kế hoạch dạy học: Các TTCM đều xây dựng kế hoạch hoạt động theo nhiệm vụ năm học và theo kế hoạch của nhà trường. Kế hoạch được xây dựng khá tỷ mỉ, có chỉ tiêu phấn đấu, có biện pháp thực hiện phong phú và có các mốc thời gian thực hiện kế hoạch từng tuần, tháng, học kỳ năm học. Song bên cạnh đó, có những kế hoạch hoạt động còn chung chung, mang tính hình thức; có TTCM còn lúng túng trong xây dựng kế hoạch. Hướng dẫn tổ viên lập kế hoạch dạy học và quản lý việc thực hiện kế hoạch dạy học của tổ viên. Do tổ chuyên môn ghép nhiều môn, nhất là những tổ ghép các môn có đặc thù chuyên môn khác nhau như: Ngoại ngữ - Thể dục- Tin học thì TTCM gặp nhiều khó khăn. 11 * Nhiệm vụ tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, tổ chức kiểm tra đánh giá chất lượng thực hiện nhiệm vụ của giáo viên. Các TTCM đã khá chủ động trong việc duy trì nề nếp sinh hoạt tổ chuyên môn theo quy định 2 lần/tháng. Tuy vậy, nhiều buổi sinh hoạt tổ chuyên môn còn mang nặng tính sự vụ, hành chính: kiểm điểm tình hình thực hiện nhiệm vụ của tổ trong thời gian qua, phổ biến, triển khai thực hiện nhiệm vụ thời gian tới, rút kinh nghiệm giờ dự. Đối với những tổ chuyên môn ghép nhiều bộ môn, thì việc tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn theo chuyên đề các tổ chuyên môn thường lúng túng cách thức tổ chức, tiến hành một buổi sinh hoạt chuyên đề; thiếu tự tin, ngại bàn sâu, ngại phát biểu; khó khăn khi tổng hợp ý kiến và kết luận vấn đề của buổi sinh hoạt chuyên đề thuộc bộ môn khác. Đối với việc kiểm tra, đánh giá giáo viên trong tổ: Các tổ chuyên môn đã thực hiện khá nghiêm túc quy định về việc thăm lớp, dự giờ, kiểm tra, đánh giá giáo viên định kỳ theo qui định. 2. Một số nguyên nhân của những thành công, hạn chế: * Nguyên nhân thành công: Tổ trưởng chuyên môn luôn được lãnh đạo trường quan tâm, tạo điều kiện và tin tưởng; được đồng nghiệp tôn trọng, phục tùng; đội ngũ giáo viên đại đa số là tự giác, có tinh thần trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ được giao, yêu nghề, yêu người, yêu công việc, nắm chắc mục đích của từng bộ môn… Bản thân người TTCM luôn nỗ lực, vượt khó, học hỏi để làm việc. * Nguyên nhân của những hạn chế: Do TTCM chưa quan tâm thường xuyên đến công việc, khả năng điều hành, xử lí tình huống còn hạn chế, vụng về. Do công tác bồi dưỡng kiến thức quản lí còn ít, thiếu kinh nghiệm thực tiễn nên TTCM chưa có những kiến thức, kỹ năng cần thiết cho công tác quản lý của TTCM. 12 Do trình độ giáo viên không đồng đều; một số ít thiếu tự giác, ý thức tự bồi dưỡng chưa cao. Nguyên nhân của những hạn chế trong công tác quản lý của TTCM vừa nêu chính là những cơ sở đặt ra cho việc tìm kiếm những biện pháp nâng cao năng lực quản lý cho TTCM trong các trường THPT Số 2 Văn Bàn nói riêng và các trường THPT trong huyện Văn Bàn nói chung. III. Một số biện pháp nâng cao năng lực quản lý cho TTCM trong trường THPT Số 2 Văn Bàn. Từ việc nghiên cứu một số vấn đề thuộc cơ sở lý luận của việc nâng cao năng lực quản lý cho TTCM ở trường THPT, tìm hiểu một số nét khái quát về thực trạng công tác quản lý của TTCM trong các trường THPT hiện nay, tôi đề xuất một số biện pháp nâng cao năng lực quản lý cho TTCM, đó là: 1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho đội ngũ CBQLGD các cấp về vấn đề bồi dưỡng kiến thức quản lý cho TTCM ở trường THPT Số 2 Văn Bàn. Thứ nhất, cần nhận thức rằng việc nâng cao năng lực quản lý cho TTCM trong trường là trách nhiệm của các cơ sở giáo dục, của cơ quan quản lí trực tiếp. Thứ hai, để việc đổi mới quản lý giáo dục là khâu đột phá trong thực hiện mục tiêu phát triển giáo dục thì phải cải tiến quản lý một cách bài bản, việc đào tạo, bồi dưỡng Cán bộ quản lý giáo dục các cấp cũng phải tiến hành một cách bài bản . Thứ ba, việc nâng cao năng lực quản lý cho TTCM trong các trường THPT không chỉ là trách nhiệm chung của CBQL giáo dục các cấp, mà trước hết là trách nhiệm của CBQL cấp trường và mỗi nhà trường cần có trách nhiệm hướng dẫn, bồi dưỡng hoặc tạo điều kiện để các TTCM được tham gia những lớp bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng quản lý cần thiết phục vụ cho công tác quản lý tổ chuyên môn. 13 Thứ tư, bản thân các TTCM phải ý thức được việc nâng cao năng lực quản lý là một việc làm cần thiết để phục vụ tốt nhiệm vụ của mình. 2. Biện pháp 2: Xây dựng các tổ chuyên môn hợp lý, chú trọng công tác qui hoạch cán bộ, bồi dưỡng kế cận TTCM; lựa chọn, sử dụng cán bộ viên chức đúng người, đúng việc để phát huy tốt năng lực làm việc của họ. Với những trường nhỏ, trường có ít giáo viên có tay nghề chuyên môn vững, số lượng giáo viên của mỗi bộ môn không nhiều phải ghép một số bộ môn thành một tổ chuyên môn, để giúp TTCM điều hành tốt hoạt động chuyên môn thì cần chú ý ghép như thế nào cho phù hợp. Nên xây dựng một số nguyên tắc cụ thể về các tổ ghép này. Chẳng hạn như : + Các bộ môn ghép phải có tính chất chuyên môn tương đồng. + Không ghép quá nhiều bộ môn, trong một tổ chỉ nên từ 2 đến 3 bộ môn. Việc lựa chọn TTCM là trách nhiệm của Hiệu trưởng. Lựa chọn bằng cách nào, chọn cử ai thể hiện trình độ, nghệ thuật dùng người của mỗi Hiệu trưởng. Tuy nhiên khi lựa chọn, người Hiệu trưởng cũng cần có suy xét kỹ lưỡng, đưa ra bàn bạc, tham khảo ý kiến của các tổ chức và nhất thiết cần định ra một số tiêu chuẩn phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ và điều kiện thực tế của trường mình để lựa . Để có thể chọn cử được các TTCM với các tiêu chuẩn như mong muốn đòi hỏi mỗi hiệu trưởng phải có sự hiểu biết sâu sắc về đội ngũ của mình. Ngay một lúc không thể đòi hỏi một TTCM thoả mãn đầy đủ tất cả các tiêu chuẩn mà chỉ đạt được một số tiêu chuẩn cơ bản, những tiêu chuẩn còn lại phải được tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng trong quá trình họ thực hiện nhiệm vụ hoặc bồi dưỡng cho họ trước khi chỉ định. Mặt khác, để có được đội ngũ TTCM đáp ứng nhu cầu thì không gì tốt hơn là người CBQL mỗi trường phải chú ý đến khâu qui hoạch, bồi dưỡng kế cận để hàng năm khi cử chọn TTCM vừa đảm bảo tính kế thừa, vừa phát huy được năng lực của đội ngũ giáo viên trẻ. Khi đã lựa chọn được các TTCM, người Hiệu trưởng ra quyết định và giao nhiệm vụ cho họ. Phải làm cho các TTCM nhận thức đầy đủ chức năng, 14 nhiệm vụ, quyền hạn và các mối quan hệ công tác của họ, có định hướng công tác lâu dài để có điều kiện nâng cao năng lực và tích luỹ kinh nghiệm quản lý. Sau khi bố trí phải thường xuyên kiểm tra và kịp thời phát hiện những điểm mạnh, điểm yếu của mỗi TTCM để kịp thời phát huy hoặc uốn nắn, giúp họ thực hiện tốt hơn nhiệm vụ được giao. Đây là một công việc cần tiến hành hàng năm. Để khảo sát thực trạng có thể tiến hành thu nhập thông tin theo nhiều cách, từ nhiều nguồn như: + Yêu cầu các đồng chí phó hiệu trưởng báo cáo về tình hình đội ngũ TTCM. + Xây dựng những phiếu tự đánh giá dành cho TTCM. + Lấy ý kiến đánh giá của giáo viên trong các tổ chuyên môn. Trên cơ sở phân tích các ý kiến đánh giá và tự đánh giá, phân tích công việc của họ, xác định các mức năng lực cần phải có để đưa ra các mức yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng giúp người TTCM có được những năng lực cụ thể. Có thể chia ra các nhóm: * Nhóm 1: Những TTCM vừa thiếu vừa yếu về kiến thức và kỹ năng quản lý. Họ chưa làm được gì nhiều, chỉ thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn khi có sự hướng dẫn cụ thể và kèm cặp thường xuyên của cấp trên; nhóm này phải có sự hướng dẫn toàn bộ quá trình và kỹ năng thực hiện công việc. Nội dung kiến thức, kỹ năng cần bồi dưỡng cho nhóm này đòi hỏi phải toàn diện . * Nhóm 2: Những TTCM thực hiện được nhiệm vụ, nhưng luôn bị động, vẫn cần có sự hướng dẫn cụ thể và thường xuyên của BGH. Với nhóm này cần lựa chọn bồi dưỡng những kiến thức, kỹ năng thiếu, củng cố cái đã có. * Nhóm 3: Các TTCM thực hiện được nhiệm vụ một cách thành thạo, độc lập, không cần sự hướng dẫn của cấp trên nhưng thiếu sự sáng tạo. Thích hợp với họ là những chuyên đề nâng cao, cập nhật những thông tin mới liên quan đến công việc của họ và bồi dưỡng kỹ năng phát triển, giải quyết vấn đề theo tình huống . 15 * Nhóm 4: Các TTCM thực hiện nhiệm vụ thành thạo, sáng tạo, hiệu quả cao và có khả năng hướng dẫn cho người khác. Có thể bồi dưỡng nhóm này thành những cốt cán để họ có thể tham gia vào chương trình huấn luyện theo chuyên đề bồi dưỡng cho CBQL cấp tổ theo cụm trường. 3. Biện pháp 3: Lựa chọn và áp dụng linh hoạt các hình thức bồi dưỡng phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh ở trường THPT Đây là một trong những biện pháp khá quan trọng. Vì chỉ có thế mới đáp ứng nhu cầu đa dạng của TTCM về việc bồi dưỡng để người học lựa chọn. Từ thực tiễn khảo sát, xin đề xuất một số hình thức bồi dưỡng mà chúng tôi cho là phù hợp: 3.1. Bồi dưỡng ngay tại cơ sở, kết hợp giao nhiệm vụ và hướng dẫn. 3.2. Tổ chức bồi dưỡng tập trung ngắn ngày theo cụm trường kết hợp thực hành. 3.3. Bồi dưỡng tập trung tại các cơ sở làm công tác đào tạo bồi dưỡng. 3.4. Tổ chức bồi dưỡng thường xuyên theo chu kỳ vào dịp hè… 3.5. Bồi dưõng theo hình thức học tập từ xa. 3.6. Một số hình thức bồi dưỡng khác. Khuyến khích các TTCM tự học, tự bồi dưỡng; nhà trường liên hệ mua tài liệu và tạo điều kiện thời gian cho TTCM tự học; khai thác thông tin trên mạng, mở diễn đàn trao đổi trên mạng để thu thập kiến thức và học hỏi kinh nghiệm quản lý của các TTCM có kinh nghiệm trong tỉnh và trên cả nước. Tổ chức, tạo điều kiện cho đội ngũ TTCM được đi tham quan, học tập tại các đơn vị bạn. 4. Biện pháp 4 : Tin tưởng, giao việc và uỷ quyền hợp lý, tạo cơ hội cho TTCM phát huy hết trách nhiệm, quyền hạn và năng lực trong công tác quản lý tổ chuyên môn Giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho TTCM trong công việc quản lý tổ chuyên môn, khơi dậy tinh thần trách nhiệm, tính tích cực, chủ động và sáng tạo của người tổ trưởng. Tại trường THPT Số 2 Văn Bàn, Hiệu trưởng trực tiếp giao nhiệm vụ cụ thể cho TTCM theo qui định chung và 16 những nhiệm vụ phù hợp với điều kiện của trường. TTCM chịu trách nhiệm toàn bộ các vấn đề về nhiệm vụ của từng thành viên, được đề đạt ý kiến về khả năng, năng lực của từng thành viên với Hiệu trưởng trong khi phân công nhiệm vụ. Được đề xuất các ý kiến về công tác quản lí; chủ động giải quyết các vấn đề liên quan của từng thành viên. TTCM tự chịu trách nhiệm về công tác quản lý, điều hành thực hiện nhiệm vụ của các thành viên trong tổ. Hiệu trưởng và lãnh đạo nhà trường biết lắng nghe và cùng TTCM bàn bạc để giải quyết những vấn đề nảy sinh trong công việc quản lý tổ. Cung cấp cho TTCM các văn bản qui phạm pháp luật có liên quan. Có chính sách và cơ chế phối hợp làm việc rõ ràng để các TTCM tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ và quyền hạn của họ. 5. Biện pháp 5 : Tạo điều kiện về vật chất và tinh thần để TTCM làm tốt chức trách, nhiệm vụ: Tạo môi trường thi đua lành mạnh giữa các tổ chuyên môn và các TTCM để khích lệ tinh thần làm việc của họ. Xây dựng tập thể sư phạm đoàn kết, nhất trí, chú trọng công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, tạo điều kiện để các TTCM làm tốt nhiệm vụ. Tổ chức lao động một cách khoa học để đảm bảo thời gian kiêm nhiệm công tác quản lý và giảng dạy hợp lý giúp TTCM có thời gian đầu tư cho công tác quản lý tổ. Trang bị phương tiện cần thiết, đảm bảo nhu cầu tối thiểu về điều kiện làm việc tiến tới hiện đại hoá thiết bị làm việc cho TTCM. Đảm bảo thực hiện đúng, đủ chế độ, chính sách đối với TTCM. Quan tâm chăm lo đời sống cho CBGV nói chung và TTCM nói riêng để họ yên tâm công tác. IV. Hiệu quả của sáng kiến: Sáng kiến kinh nghiệm này đã được tôi nghiên cứu trong quá trình làm quản lý giáo dục. Sáng kiến được đưa vào áp dụng với đối tượng là tổ trưởng chuyên môn tại trường THPT Số 2 Văn Bàn kể từ năm học 2012-2013. 17 Trong quá trình áp dụng, bản thân tôi nhận thấy sự hiệu quả cơ bản của sáng kiến trong sự phát triển của sự nghiệp giáo dục Huyện Văn Bàn nói chung và trường THPT Số 2 Văn Bàn nói riêng, cụ thể là: - Nhận thức của các TTCM đã được nâng lên rõ rệt; khả năng quản lý điều hành của TTCM khoa học, bài bản và hiệu quả. Tổ trưởng chuyên môn đã phát huy tốt vai trò của mình trong công việc; quan tâm đầy đủ, thường xuyên đến các nhiệm vụ được giao. - Tích cực trong công tác tự bồi dưỡng học hỏi. Khả năng áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý, chỉ đạo hiệu quả hơn. TTCM đã phát huy được những năng lực, những sở trường của bản thân trong chỉ đạo. - Tổ trưởng chuyên môn đã chủ động, thành thạo trong công việc; họ dần làm việc một cách độc lập, không phụ thuộc nhiều vào hướng dẫn của Lãnh đạo nhà trường mà hiệu quả công việc ngày một tốt lên. Như vậy, việc áp dụng các biện pháp trong sáng kiến đã bước đầu đem lại hiệu quả rõ rệt. Điều đó đã tạo nên sự thay đổi trong nhận thức của đội ngũ TTCM; thay đổi về chất lượng đội ngũ, chất lượng thực hiện các nhiệm vụ của nhà trường. PHẦN III: KẾT LUẬN Công tác cán bộ quản lý ngành giáo dục và đào tạo, trong đó có đội ngũ TTCM đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi chiến lược phát triển giáo dục của đất nước giai đoạn mới. Năng lực của đội ngũ CBQL trường học nói chung, của TTCM nói riêng quyết định mức độ thực hiện mục tiêu phát triển giáo dục đào tạo và cả mục tiêu phát triển kinh tế và xã hội của địa phương. Dựa trên những cơ sở khoa học về lý luận và thực tiễn phân tích sơ bộ thực trạng Quản lý của TTCM trong các trường THPT, tôi mạnh dạn đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao năng lực quản lý cho TTCM ở trường THPT Số 2 Văn Bàn. Các nội dung cần bồi dưỡng, tính cần thiết và mức độ khả thi của biện pháp, hình thức bồi dưỡng, phần lớn các ý kiến cho là rất cần thiết đều là 18 những nội dung thuộc những kiến thức, kỹ năng nghiệp vụ quản lý. Điều này phản ánh khá chính xác yêu cầu của các CBQL cấp cơ sở cuối cùng. Đây cũng là những định hướng cho việc xây dựng chương trình bồi dưỡng phù hợp với người TTCM. Các biện pháp trên được đề xuất từ cơ sở chắt lọc những điều cơ bản thuộc lý luận quản lý, từ sự tổng hợp nguyện vọng của đội ngũ TTCM ở trường THPT Số 2 Văn Bàn; từ thực tiễn được khảo sát và từ sự tổng kết những kinh nghiệm quản lý giáo dục…Nếu được quan tâm thực hiện đồng bộ, những biện pháp này sẽ góp phần vào việc nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục, góp phần vào kế hoạch phát triển đội ngũ CBQL ngành GDĐT Tỉnh Lào Cai. Văn Bàn,, ngày 18 tháng 05 năm 2014 NGƯỜI VIẾT Trần Thị Thanh Huyền TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Chỉ thị 40- CT/TW của Ban bí thư Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam, ngày 15/06/2004 về xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và CBQLGD. 2. Điều lệ trường trung học, Ban hành kèm theo Thông tư số: 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3 /2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. 3. Bùi Minh Hiền (chủ biên), Quản lý giáo dục, NXB ĐHSP, Hà Nội. 4. Quyết định 09/2005/QĐ-TTg ngày 11/01/2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và CBQLGD. 5. Tài liệu bồi dưỡng CBQL, công chức nhà nước nghành Giáo dục và Đào tạo phần 1, phần 2, phần 3, Học viện quản lý giáo dục, Hà Nội, 2009. 6. Một số sách báo và tạp chí khác./. 19 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng