-1-
Bé Gi¸o Dôc vµ ®µo t¹o
Trêng ®¹i häc s ph¹m hµ néi 2
NguyÔn ThÞ L©m
Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao n¨ng lùc
Gi¸o Viªn d¹y häc hoµ nhËp TrÎ khuyÕt tËt
cÊp tiÓu häc ë hoµ b×nh
Chuyªn ngµnh: Gi¸o Dôc häc (bËc tiÓu häc)
M· sè: 601401
luËn v¨n th¹c sÜ Gi¸o Dôc häc
Ngêi híng dÉn khoa häc: TS, Lª V¨n T¹c
Hµ néi . 2009
-2-
Lêi c¶m ¬n !
Trong suèt qu¸ tr×nh nghiªn cøu luËn v¨n "Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao
n¨ng lùc gi¸o viªn d¹y häc hoµ nhËp trÎ khuyÕt tËt cÊp tiÓu häc ë Hoµ B×nh",
do n¨ng lùc cßn h¹n chÕ, ch¾c ch¾n luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt.
Chóng t«i rÊt mong nhËn ®îc sù gióp ®ì vµ ý kiÕn ®ãng gãp cña ngêi ®äc .
Nh©n ®©y chóng t«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n TiÕn sÜ Lª V¨n T¹c, Trung t©m
Gi¸o dôc chuyªn biÖt-ViÖn ChiÕn lîc vµ Ch¬ng tr×nh Gi¸o dôc- Bé GD&§T
®· híng dÉn tËn t×nh vµ ®ãng gãp ý kiÕn quý b¸u cho suèt qu¸ tr×nh thùc
hiÖn vµ hoµn thµnh luËn v¨n nµy .
LuËn v¨n ®îc hoµn thµnh cßn nhê sù ®ãng gãp ý kiÕn cña TiÕn sÜ
§oµn Quèc TuÊn - Së GD&§T Hßa B×nh vµ sù gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn
lîi cña Ban l·nh ®¹o, c¸c thÇy c« gi¸o - Trêng §¹i häc S ph¹m Hµ Néi 2,
Uû ban d©n sè- Gia ®×nh vµ trÎ em tØnh Hoµ B×nh, Së GD&§T tØnh Hoµ B×nh,
c¸c phßng GD&§T huyÖn- thÞ vµ mét sè trêng tiÓu häc trªn ®Þa bµn tØnh
Hoµ B×nh, Ban Gi¸m hiÖu trêng C§SP Hßa B×nh, c¸c ®ång nghiÖp, b¹n bÌ
cïng toµn thÓ gia ®×nh.
Xin tr©n träng c¶m ¬n !
Hµ Néi, th¸ng 10 n¨m 2009
T¸c gi¶
-3-
Lêi cam ®oan
Luận văn giáo dục học “Một số biện pháp nâng cao năng lực giáo viên
dạy học hòa nhập trẻ khuyết tật cấp tiểu học ở Hòa Bình” do tác giả nghiên
cứu và thực nghiệm ở một số cơ sở. Các số liệu khảo sát và thực nghiệm là
kết quả nghiên cứu trung thực và chưa công bố ở các tài liệu khác.
Tác giả luận văn xin cam đoan về sự trung thực của công trình. Nếu có
gì sai, tác giả xin chịu hoàn toàn trách nhiệm.
T¸c gi¶
-4-
Môc lôc
Trang
Trang phô b×a ................................................................................................... 1
Lêi c¶m ¬n ........................................................................................................2
Lời cam đoan.....................................................................................................3
Môc lôc .............................................................................................................4
Danh môc c¸c kÝ hiÖu viÕt t¾t ............................................................................ 6
Danh môc c¸c b¶ng ........................................................................................... 7
Danh môc c¸c biÓu ®å ....................................................................................... 8
Më ®Çu .......................................................................................................... 9
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi ............................................................................. 9
2. Môc ®Ých nghiªn cøu ................................................................................. 10
3. NhiÖm vô nghiªn cøu ................................................................................ 10
4. Kh¸ch thÓ, ®èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu ......................................... 11
5. Gi¶ thuyÕt khoa häc .................................................................................. 11
6. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu .......................................................................... 11
7. §ãng gãp cña luËn v¨n.............................................................................. 12
8. Bè côc cña luËn v¨n................................................................................... 12
Néi dung..................................................... Error! Bookmark not defined.
Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn cña biÖn ph¸p n©ng cao n¨ng
lùc GV d¹y häc hoµ nhËp TKT cÊp tiÓu häc ....................... 13
1.2. C¬ së lÝ luËn cña viÖc d¹y häc hßa nhËp cã trÎ khuyÕt tËt ................. 16
1.3. Mét sè kh¸i niÖm c«ng cô vµ thuËt ng÷ ............................................... 21
1.3.1.Mét sè thuËt ng÷ th«ng dông trong GDHN .................................... 21
1.3.2. Mét sè kh¸i niÖm c«ng cô.............................................................. 21
1.4. NhiÖm vô vµ yªu cÇu c¬ b¶n cña GV tiÓu häc ..................................... 39
1.4.1. NhiÖm vô ...................................................................................... 39
1.4.2. Yªu cÇu c¬ b¶n cña GV tiÓu häc ................................................. 40
1.5. NhiÖm vô cña GV d¹y häc hoµ nhËp cÊp tiÓu häc ................................... 40
1.6. N¨ng lùc cña GV trong GD hoµ nhËp TKT .............................................. 42
KÕt luËn ch¬ng 1............................................................................................ 44
-5-
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng n¨ng lùc GV d¹y häc hoµ nhËp
TrÎ khuyÕt tËt cÊp tiÓu häc ....................................................... 45
2.1. T×nh h×nh gi¸o dôc nãi chung vµ gi¸o dôc hßa nhËp TKT cÊp tiÓu häc ë
Hoµ B×nh .......................................................................................................... 45
2.1.1. Thùc tr¹ng GD nãi chung .............................................................. 45
2.1.2. Thùc tr¹ng GDHN TKT................................................................. 47
2.2. Kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng nhiÖm vô vµ n¨ng lùc cña GV d¹y häc hoµ
nhËp ................................................................................................................. 51
2.2.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ kh¶o s¸t................................................... 51
2.2.2. KÕt qu¶ vµ ph©n tÝch kÕt qu¶ kh¶o s¸t .......................................... 53
KÕt luËn ch¬ng 2............................................................................................ 69
Ch¬ng 3: §Ò XUÊT BIÖN PH¸P N¢NG CAO N¡NG LùC GV
DHHN TRÎ KHUYÕT TËT CÊP TIÓU HäC ë TØNH HOµ B×NH ..... 70
3.1. Nh÷ng nguyªn t¾c trong viÖc ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p................................ 70
3.1.1. §¶m b¶o tÝnh ®ång bé cña c¸c biÖn ph¸p .................................... 70
3.1.2. §¶m b¶o tÝnh thùc tiÔn cña c¸c biÖn ph¸p ................................... 70
3.1.3. §¶m b¶o tÝnh kh¶ thi cña c¸c biÖn ph¸p ...................................... 71
3.2. BiÖn ph¸p n©ng cao n¨ng lùc GV d¹y häc hoµ nhËp trÎ khuyÕt tËt cÊp tiÓu
häc ë Hoµ B×nh ................................................................................................ 72
3.2.1. §µo t¹o GV DHHN cÊp tiÓu häc .................................................. 72
3.2.2. Båi dìng chuyªn m«n vÒ GDHN ®¸p øng nhu cÇu thùc tiÔn ...... 80
3.2.3. Cô thÓ ho¸ vËn dông c¸c v¨n b¶n trong d¹y häc hoµ nhËp cÊp tiÓu
häc ®èi víi GV ......................................................................................... 84
3.3. Kh¶o nghiÖm tÝnh cÇn thiÕt vµ kh¶ thi cña c¸c biÖn ph¸p ........................ 87
3.3.1. VÊn ®Ò chung vÒ kh¶o nghiÖm ....................................................... 87
3.3.2. KÕt qu¶ kh¶o nghiÖm ..................................................................... 88
KÕt luËn ch¬ng 3............................................................................................ 91
KÕt luËn vµ khuyÕn nghÞ ............................................................... 92
1. KÕt luËn ....................................................................................................... 92
2. KhuyÕn nghÞ ................................................................................................ 93
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o ..................................................... 95
Phô lôc ........................................................................................................ 97
-6-
Danh môc c¸c kÝ hiÖu viÕt t¾t
1. BD
Bồi dưỡng
2. CĐSP
Cao đẳng sư phạm
3. CNH, H§H
C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa
4. DHHN
Dạy học hòa nhập
5. ĐT
Đào tạo
6. đvht
Đơn vị học trình
7. GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
8. GDHN
Giáo dục hòa nhập
9. GD§B
Gi¸o dôc ®Æc biÖt
10. GDTH
GD tiÓu häc
11. GD
Gi¸o dôc
12. GV
Giáo viên
13. GVTH
GV tiÓu häc
14. HS
Học sinh
15. HSBT
Học sinh bình thường
16. HSKT
Học sinh khuyết tật
17. KTTT
Khuyết tật trí tuệ
18. KHGDVN
Khoa học giáo dục Việt Nam
19. NKT
Người khuyết tật
20.QLGD
Quản lí giáo dục
21. TBT
Trẻ bình thường
22. TKT
Trẻ khuyết tật
23. UBDS-GD&TE
Ủy ban dân số - Gia đình và Trẻ em
24. UBND
Ủy ban nhân dân
-7-
Danh môc c¸c b¶ng
B¶ng 2.1. KÕt qu¶ h¹nh kiÓm, häc lùc cña HS tiÓu häc häc k× 1- n¨m häc 2008 - 2009.
B¶ng 2.2. T×nh h×nh ®éi ngò GV tiÓu häc ®Õn th¸ng 01 n¨m 2009
B¶ng 2.3. Sè trÎ em khuyÕt tËt tØnh Hßa B×nh
B¶ng 2.4. Sè trÎ em khuyÕt tËt ®· ®îc ®Õn trêng
B¶ng 2.5. KÕt qu¶ h¹nh kiÓm, häc lùc cña HS khuyÕt tËt häc k× I n¨m häc
2008 - 2009.
B¶ng 2.6. T×nh h×nh ®éi ngò GV tiÓu häc DHHN ®Õn th¸ng 1 n¨m 2009.
B¶ng 2.7. §¸nh gi¸ n¨ng lùc thùc hiÖn nhiÖm vô cña GV DHHN TKT ë c¸c trêng
tiÓu häc(§èi tîng ®· ®îc ®µo t¹o, båi dìng kiÕn thøc DHHN)
B¶ng 2.8. X¸c ®Þnh nhiÖm vô DHHN TKT ë c¸c trêng tiÓu häc (§èi tîng
cha qua ®µo t¹o, båi dìng kiÕn thøc DHHN)
B¶ng 2.9. §¸nh gi¸ nhËn thøc cña GV vÒ n¨ng lùc DHHN (§èi tîng ®·
®îc ®µo t¹o, båi dìng kiÕn thøc DHHN)
B¶ng 2.10. §¸nh gi¸ nhËn thøc cña GV vÒ n¨ng lùc DHHN (§èi tîng cha
qua ®µo t¹o, båi dìng kiÕn thøc DHHN)
B¶ng 2.11. §¸nh gi¸ nhËn thøc cña GV vÒ møc ®é cÇn thiÕt cña viÖc n©ng cao
n¨ng lùc trong DHHN cÊp tiÓu häc (§èi tîng cha qua ®µo t¹o,
båi dìng kiÕn thøc DHHN)
B¶ng 2.12. Thùc tr¹ng nhu cÇu n¨ng lùc cÇn ®îc n©ng cao cña GV DHHN
(§èi tîng cha qua ®µo t¹o, båi dìng kiÕn thøc DHHN).
B¶ng 3.1. §¸nh gi¸ møc ®é cÇn thiÕt vµ kh¶ thi cña c¸c biÖn ph¸p.
-8-
Danh môc c¸c biÓu ®å
BiÓu ®å 2.1. Sè lîng TKT Hßa B×nh
BiÓu ®å 2.2. Sè TKT tíi trêng häc hßa nhËp
BiÓu ®å 2.3. Kh¶o s¸t GV ®îc ®µo t¹o tr×nh ®é DHHN
BiÓu ®å 2.4. KÕt qu¶ sè liÖu thùc tr¹ng n¨ng lùc thùc hiÖn nhiÖm vô DHHN
(§èi tîng ®· ®îc ®µo t¹o, båi dìng kiÕn thøc DHHN).
BiÓu ®å 2.5. KÕt qu¶ sè liÖu thùc tr¹ng n¨ng lùc thùc hiÖn nhiÖm vô DHHN
(§èi tîng cha qua ®µo t¹o, båi dìng kiÕn DHHN)
BiÓu ®å 2.6. BiÓu ®å n¨ng lùc kiÕn thøc (§èi tîng ®· ®îc ®µo t¹o, båi
dìng kiÕn thøc DHHN)
BiÓu ®å 2.7. BiÓu ®å n¨ng lùc kÜ n¨ng S ph¹m (§èi tîng ®· ®îc ®µo t¹o,
båi dìng kiÕn thøc DHHN)
BiÓu ®å 2.8. BiÓu ®å n¨ng lùc th¸i ®é (§èi tîng ®· ®îc ®µo t¹o, båi dìng
kiÕn thøc DHHN)
BiÓu ®å 2.9. BiÓu ®å n¨ng lùc kiÕn thøc (§èi tîng cha qua ®µo t¹o, båi
dìng kiÕn thøc DHHN)
BiÓu ®å 2.10. BiÓu ®å n¨ng lùc kÜ n¨ng S ph¹m (§èi tîng cha qua ®µo
t¹o, båi dìng kiÕn thøc DHHN)
BiÓu ®å 2.11. BiÓu ®å n¨ng lùc th¸i ®é (§èi tîng cha qua ®µo t¹o, båi
dìng kiÕn thøc DHHN)
BiÓu ®å 3.1. BiÓu ®å møc ®é cÇn thiÕt
BiÓu ®å 3.2. BiÓu ®å møc ®é kh¶ thi
BiÓu ®å 3.3. BiÓu ®å t¬ng quan møc ®é cÇn thiÕt vµ kh¶ thi.
-9-
Më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
Sù tån t¹i cña trÎ khuyÕt tËt (TKT) lµ mét thùc tÕ kh¸ch quan kh«ng phô
thuéc vµo ®Æc ®iÓm kinh tÕ, v¨n hãa x· héi, t«n gi¸o, chÕ ®é chÝnh trÞ,... Do
nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, sè lîng ngêi khuyÕt tËt nãi chung vµ trÎ bÞ
khuyÕt tËt nãi riªng ë ViÖt Nam kh¸ lín vµ ®a d¹ng. Híng tíi mét x· héi hoµ
nhËp vµ v× quyÒn cña ngêi khuyÕt tËt (NKT), tõ nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kû
tríc, Liªn hiÖp quèc ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ NKT. ViÖt Nam
®· tham gia ký cam kÕt vµ phª chuÈn “C«ng íc quèc tÕ vÒ QuyÒn trÎ em”
n¨m 1989, C«ng íc quèc tÕ vÒ QuyÒn cña ngêi khuyÕt tËt” n¨m 2006. HiÕn
ph¸p (1946, 1992), LuËt Gi¸o dôc (2005), LuËt B¶o vÖ, Ch¨m sãc vµ Gi¸o dôc
trÎ em (1998),... Ph¸p lÖnh ngêi tµn tËt (1999) vµ ®Æc biÖt “Qui ®Þnh vÒ gi¸o
dôc hßa nhËp cho ngêi khuyÕt tËt/tµn tËt” cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o
(GD&§T) n¨m 2005 ®· kh¼ng ®Þnh trÎ khuyÕt tËt ®îc b×nh ®¼ng vÒ c¬ héi
gi¸o dôc, ®Æc biÖt gi¸o dôc hßa nhËp (GDHN) ®îc x¸c ®Þnh lµ con ®êng
chÝnh thùc hiÖn quyÒn ®îc gi¸o dôc trªn.
Gi¸o dôc hßa nhËp ®· ®îc thùc hiÖn ë ViÖt Nam h¬n mêi n¨m qua.
B»ng ph¬ng thøc gi¸o dôc nµy, ®Õn nay c¶ níc ®· cã h¬n bèn tr¨m ngh×n
häc sinh khuyÕt tËt ®îc ®i häc tõ mÇm non ®Õn phæ th«ng. Tuy nhiªn, chÊt
lîng gi¸o dôc hßa nhËp cßn ®ang lµ vÊn ®Ò cÇn ph¶i gi¶i quyÕt. Trong m«i
trêng nµy, häc sinh khuyÕt tËt cßn cha ®îc gi¸o dôc, ph¸t triÓn hÕt kh¶
n¨ng cña m×nh. Mét trong nh÷ng lý do dÉn ®Õn thùc tÕ trªn lµ gi¸o viªn cha
®îc båi dìng ®Ó cã n¨ng lùc d¹y häc hßa nhËp hiÖu qu¶. Dï ®· cã kh¸
nhiÒu c¸c líp båi dìng chuyªn m«n cho gi¸o viªn d¹y häc hßa nhËp, song
chÊt lîng c¸c líp båi dìng nµy ®Õn ®©u, cã ®¸p øng nhu cÇu vÒ kiÕn thøc,
kü n¨ng vµ th¸i ®é ®èi víi viÖc d¹y häc hßa nhËp, néi dung, ph¬ng ph¸p,
c¸ch thøc tæ chøc, h×nh thøc tæ chøc thÓ nµo vÉn cha cã mét nghiªn cøu cô
thÓ vÒ vÊn ®Ò nµy.
- 10 -
Hoµ B×nh lµ mét trong nh÷ng tØnh thµnh cña c¶ níc ®ang triÓn khai
GDHN trÎ khuyÕt tËt, trong ®ã cã cÊp tiÓu häc. Tuy nhiªn, do ®iÒu kiÖn kinh
tÕ cßn khã kh¨n, nhËn thøc cña x· héi vÒ TKT cßn thÊp, ®Æc biÖt lµ n¨ng lùc
vµ tr×nh ®é chuyªn m«n vÒ GDHN trÎ khuyÕt tËt cña gi¸o viªn cßn h¹n chÕ do
vËy hiÖu qu¶ gi¸o dôc cha cao. Thùc tiÔn d¹y häc hßa nhËp (DHHN), yªu
cÇu gi¸o viªn ph¶i cã kiÕn thøc, kÜ n¨ng nhÊt ®Þnh nh: LËp kÕ ho¹ch gi¸o dôc
c¸ nh©n; vËn dông c¸c kÜ n¨ng ®Æc thï (ch÷ næi Braille, ng«n ng÷ kÝ hiÖu,...)
d¹y c¶ hai ®èi tîng trong cïng mét líp häc,... Nhng hiÖn nay, ®éi ngò gi¸o
viªn tiÓu häc cã tr×nh ®é chuyªn m«n vÒ DHHN qu¸ Ýt, kh«ng ®¸p øng ®îc
nhu cÇu thùc tiÔn cña tØnh. Nh÷ng h¹n chÕ nµy ®· ¶nh hëng lín ®Õn TKT vµ
gia ®×nh TKT, t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn sù ph¸t triÓn chung cña toµn x· héi.
Tõ nh÷ng vÊn ®Ò cÊp thiÕt nãi trªn vµ tõ t×nh h×nh thùc tÕ ë ®Þa ph¬ng,
chóng t«i thÊy r»ng tØnh Hoµ B×nh cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p n©ng cao n¨ng
lùc DHHN trÎ khuyÕt tËt cho GVTH, nh»m gãp phÇn ®æi míi c«ng t¸c §T vµ
BD gi¸o viªn, cËp nhËt nh÷ng ®æi míi vÒ néi dung, ph¬ng ph¸p d¹y häc vµ
kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ gi¸o dôc theo ch¬ng tr×nh SGK tiÓu häc míi. §ång
thêi t¹o ¶nh hëng tÝch cùc ®Õn viÖc GDHN ®èi víi trÎ khuyÕt tËt, gióp c¸c
em ph¸t triÓn nh mäi trÎ b×nh thêng. V× vËy, chóng t«i ®· chän ®Ò tµi
nghiªn cøu: "Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao n¨ng lùc gi¸o viªn d¹y häc hoµ
nhËp trÎ khuyÕt tËt cÊp tiÓu häc ë Hoµ B×nh".
2. Môc ®Ých nghiªn cøu
Nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tiÔn nh»m x¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p n©ng cao
n¨ng lùc GV DHHN TKT cÊp tiÓu häc t¹i Hoµ B×nh.
3. NhiÖm vô nghiªn cøu
3.1. Nghiªn cøu c¬ së lý luËn
Nghiªn cøu c¬ së lý luËn cña GDHN TKT; lý luËn vÒ n¨ng lùc GV
DHHN TKT cÊp tiÓu häc.
- 11 -
3.2. Nghiªn cøu thùc tiÔn
Kh¶o s¸t vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng n¨ng lùc GV DHHN TKT ë mét sè
trêng tiÓu häc tØnh Hoµ B×nh.
3.3. §Ò xuÊt vµ kh¶o nghiÖm mét sè biÖn ph¸p n©ng cao n¨ng lùc GV
DHHN trÎ khuyÕt cÊp tiÓu häc tØnh Hßa B×nh
4. Kh¸ch thÓ, ®èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
4.1. Kh¸ch thÓ nghiªn cøu
Nhu cÇu n¨ng lùc cña gi¸o viªn d¹y häc hßa nhËp trÎ khuyÕt tËt cÊp tiÓu
häc.
4.2. §èi tîng nghiªn cøu
Nhu cÇu båi dìng n¨ng lùc d¹y häc hßa nhËp cã trÎ khuyÕt tËt cña gi¸o
viªn cÊp tiÓu häc.
4.3. Ph¹m vi nghiªn cøu
Kh¶o s¸t n¨ng lùc d¹y häc hßa nhËp t¹i mét sè trêng tiÓu häc trªn ®Þa
bµn tØnh Hoµ B×nh.
5. Gi¶ thuyÕt khoa häc
Chóng t«i cho r»ng n¨ng lùc cña GV DHHN cÊp tiÓu häc sÏ hiÖu qu¶ h¬n
nÕu dùa vµo chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ nh÷ng yªu cÇu cô thÓ vÒ kiÕn thøc vµ kü
n¨ng cña viÖc DHHN.
6. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
6.1. C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu lý luËn
Nghiªn cøu vµ kh¸i qu¸t ho¸ nh÷ng tµi liÖu, nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu
thuéc c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ë trong níc vµ níc ngoµi vÒ GDHN TKT, c¸c
v¨n b¶n ph¸p quy cña thÕ giíi vµ cña ViÖt Nam, nh÷ng ®Þnh híng vÒ GDHN
cña Bé GD & §T vµ c¸c s¸ch tham kh¶o cÇn thiÕt kh¸c .
6.2. C¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc tiÔn
- Quan s¸t ho¹t ®éng qu¶n lý GD cña hoµ nhËp, viÖc tæ chøc GDHN
TKT cña GV.
- Kh¶o s¸t thùc tr¹ng b»ng phiÕu hái vÒ GDHN TKT, GV d¹y hoµ nhËp
TKT cÊp tiÓu häc ë Hoµ B×nh
- 12 -
- Thu thËp ý kiÕn chuyªn gia vÒ viÖc x©y dùng c¸c biÖn ph¸p n©ng cao
n¨ng lùc DHHN TKT cÊp tiÓu häc tØnh Hoµ B×nh.
- Ph¬ng ph¸p xö lý sè liÖu b»ng thèng kª to¸n häc
7. §ãng gãp cña luËn v¨n
- Gãp phÇn lµm phong phó c¬ së lý luËn cña viÖc x©y dùng c¸c biÖn ph¸p
n©ng cao n¨ng lùc DHHN TKT cÊp tiÓu häc ë tØnh Hoµ B×nh. Lµm râ nhiÖm
vô, n¨ng lùc cña GV DHHN TKT cÊp tiÓu häc.
- §¸nh gi¸ thùc tr¹ng vÒ GDHN TKT vµ GV DHHN TKT cÊp tiÓu häc
tØnh Hoµ B×nh.
- §a ra nh÷ng biÖn ph¸p ®îc x©y dùng dùa trªn nh÷ng c¬ së khoa häc,
cã thÓ vËn dông hîp lý trong DHHN TKT, ®¸p øng ®îc yªu cÇu n©ng cao
chÊt lîng, d¹y häc hiÖu qu¶ ë tiÓu häc hiÖn nay vµ t¬ng lai, phï hîp víi giai
®o¹n c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt níc.
- §Ò xuÊt c¸ch thøc vµ sö dông hîp lý biÖn ph¸p n©ng cao n¨ng lùc GV
DHHN TKT cÊp tiÓu häc ®· x©y dùng.
8. Bè côc cña luËn v¨n
LuËn v¨n gåm nh÷ng phÇn sau:
PhÇn më ®Çu
PhÇn néi dung: Gåm 3 ch¬ng
- Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn cña biÖn ph¸p n©ng cao n¨ng lùc GV d¹y häc
hoµ nhËp TKT cÊp tiÓu häc.
- Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng n¨ng lùc gi¸o viªn DHHN TKT cÊp tiÓu häc.
- Ch¬ng 3: §Ò xuÊt biÖn ph¸p n©ng cao n¨ng lùc GV d¹y häc hoµ nhËp
TKT cÊp tiÓu häc tØnh Hoµ B×nh.
PhÇn kÕt luËn vµ khuyÕn nghÞ
- 13 -
Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn cña biÖn ph¸p n©ng cao
n¨ng lùc GV d¹y häc hoµ nhËp TKT cÊp tiÓu häc
1.1. LÞch sö vÊn ®Ò nghiªn cøu
1.1.1.Trªn thÕ giíi
Trªn thÕ giíi ®· cã mét sè tµi liÖu nghiªn cøu vÒ qu¸ tr×nh d¹y, häc vµ
®¸nh gi¸ häc sinh cã nhu cÇu gi¸o dôc ®Æc biÖt, nh: Towards inclusive
schools, Catherine Clark, Alan Dyson vµ Alan Millward (2000), Assessing
students with special needs, James A. Macloughlin (1999), Creativity and
Collaborative Learning, Rena B. Lewis, Villa A., Thousand, J., & Nevin A.
(1994), Including everyone: teaching students with special needs in regular
classrooms, Baltimore, Thorburn, J. (1998), Qualitative evaluation and
research methods, Allegro press, Patton, Q. (1990), Research methods in
special education, Mertens D., & McLaughlin J. (1995), Action for Inclusion:
How to Improve School by Welcoming Children with Special Needs into
Regular Classrooms, Forest M., & O’Brien J. (1989). C¸c tµi liÖu trªn kh¸i
qu¸t c¸c qu¸ tr×nh DHHN ë c¸c cÊp häc vµ híng dÉn gi¸o viªn sö dông c¸c
ph¬ng ph¸p, kü n¨ng ®Æc thï d¹y häc kh¸c nhau vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ gi¸o
dôc c¸c ®èi tîng häc sinh cã nhu cÇu GD§B (trÎ cã c¸c d¹ng khuyÕt tËt kh¸c
nhau), ®ång thêi còng nªu c¸c ®iÒu kiÖn, nh÷ng yªu cÇu cña gi¸o viªn vÒ kiÕn
thøc, kü n¨ng vµ th¸i ®é trong gi¸o dôc vµ DHHN trong bèi c¶nh v¨n ho¸ x·
héi ë mét sè níc sö dông tiÕng Anh. Trong c¸c tµi liÖu trªn ®Òu kh¼ng ®Þnh
®Ó cã thÓ d¹y häc cã hiÖu qu¶ häc sinh khuyÕt tËt trong trêng hoµ nhËp th×
®iÒu kiÖn b¾t buéc lµ ngêi gi¸o viªn ph¶i ®îc trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc c¬
b¶n vÒ ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn, kh¶ n¨ng, nhu cÇu cña trÎ cã c¸c d¹ng khuyÕt tËt
kh¸c nhau; biÕt sö dông nh÷ng kü n¨ng ®Æc thï trong giao tiÕp vµ trong d¹y
häc cho nh÷ng trÎ trªn. ViÖc båi dìng chuyªn m«n DHHN cã trÎ khuyÕt tËt
- 14 -
ë mét sè níc trªn thÕ giíi (Hoa Kú, Thôy §iÓn, Italy, T©y Ban Nha, V¬ng
quèc Anh, New-Zealand, ) cã thÓ chia ra lµm hai giai ®o¹n: 1) giai ®o¹n ®µo
t¹o hoÆc sau ®µo t¹o tríc khi d¹y häc t¹i c¸c trêng líp hßa nhËp; vµ 2) giai
®o¹n båi dìng chuyªn m«n nghiÖp vô trong qu¸ tr×nh t¸c nghiÖp.
ViÖc tiÕn hµnh ®µo t¹o chuyªn m«n tríc khi t¸c nghiÖp tËp trung vµo
c¸c kiÕn thøc vµ kü n¨ng c¬ b¶n vÒ c¸c lÜnh vùc nh: D¹y häc trong líp häc cã
häc sinh ®a d¹ng vÒ nÒn v¨n hãa, t«n gi¸o, ®iÒu kiÖn kinh tÕ vµ c¸c ®Æc ®iÓm
vÒ n¨ng lùc, nhu cÇu ®a d¹ng cña nh÷ng ®èi tîng nµy; c¸c chiÕn lîc thiÕt kÕ
vµ tiÕn hµnh d¹y häc hiÖu qu¶; c¸c gi¶i ph¸p/biÖn ph¸p kü thuËt d¹y häc nh»m
ph¸t triÓn n¨ng lùc häc tËp vµ ®¸p øng nhu cÇu häc tËp cña tõng häc
sinh, ViÖc ®µo t¹o chuyªn m«n vÒ GDHN ®îc ®a vµo ch¬ng tr×nh ®µo t¹o
nh phÇn b¾t buéc nh ë Thôy §iÓn, ë T©y Ban Nha, Mü tÊt c¶ sinh viªn s
ph¹m buéc ph¶i häc 10 ®¬n vÞ häc tr×nh (10 tuÇn, mçi ®¬n vÞ häc tr×nh lµ 40
tiÕt qui ®æi lý thuyÕt). Mét sè níc nh Italy, New-zealand, V¬ng quèc Anh
chuyªn ®Ò GDHN ®îc biªn so¹n thµnh c¸c chuyªn ®Ò cÊp chøng chØ sau ®µo
t¹o. Gi¸o viªn ®îc båi dìng chuyªn m«n vÒ GDHN thêng cã nhiÒu c¬ héi
viÖc lµm h¬n, do chÝnh s¸ch cña c¸c níc u tiªn tuyÓn chän gi¸o viªn cã thÓ
d¹y ®îc häc sinh ®a d¹ng trong líp häc.
ViÖc tiÕn hµnh båi dìng nghiÖp vô trong qu¸ tr×nh t¸c nghiÖp ®îc còng
®îc c¸c níc nh ®· ®Ò cËp ë trªn tiÕn hµnh thêng xuyªn. §iÓn h×nh lµ T©y
Ban Nha, Thôy §iÓn, Italy,
gi¸o viªn cã tr¸ch nhiÖm tham gia c¸c khãa tËp
huÊn vÒ gi¸o dôc hßa nhËp Ýt nhÊt 02 tuÇn/n¨m. §Ó cã nh÷ng tËp huÊn hiÖu
qu¶, néi dung c¸c khãa tËp huÊn ®îc thiÕt kÕ dùa trªn nhu cÇu do gi¸o viªn
®Ò xuÊt vµ ®îc tæ chøc chñ yÕu qua h×nh thøc héi th¶o, chia sÎ kinh nghiÖm,
thùc hµnh trªn ®èi tîng cô thÓ (T¹c, M« h×nh trung t©m, 2008).
Tãm l¹i, viÖc båi dìng chuyªn m«n nghiÖp vô cho GDHN cã TKT ®îc
nhiÒu níc trªn thÕ giíi chó träng vµ ®îc tiÕn hµnh tríc khi t¸c nghiÖp vµ
trong qu¸ tr×nh t¸c nghiÖp; néi dung, ph¬ng ph¸p tæ chøc dùa vµo nhu cÇu
cña gi¸o viªn. Tuy nhiªn, c¸c néi dung cô thÓ, c¸ch thøc tiÕn hµnh cha ®îc
- 15 -
tµi liÖu nµo m« t¶ mét c¸ch kü cµng vµ chi tiÕt theo nh÷ng g× mµ t¸c gi¶ luËn
v¨n cã ®îc.
1.1.2. ë ViÖt Nam
Gi¸o dôc hßa nhËp ®· ®îc tiÕn hµnh ë ViÖt Nam tõ n¨m 1991. NhiÒu tµi
liÖu tËp huÊn gi¸o viªn DHHN ®îc biªn so¹n, c«ng bè chÝnh thøc vµ kh«ng
chÝnh thøc. Cã thÓ ®iÓm l¹i tµi liÖu tËp huÊn do Trung t©m nghiªn cøu GD#B
(tríc ®©y lµ Trung t©m nghiªn cøu gi¸o dôc TKT – 1986, Trung t©m nghiªn
cøu ChiÕn lîc vµ Ph¸t triÓn ch¬ng tr×nh gi¸o dôc chuyªn biÖt – 2003)
ViÖn Khoa häc gi¸o dôc ViÖt Nam biªn so¹n vµ sö dông trong c¸c dù ¸n
GDHN t¹i hÇu hÕt c¸c tØnh thµnh trong c¶ níc tõ tríc ®Õn nay. GÇn ®©y,
mét sè tµi liÖu do Dù ¸n Ph¸t triÓn GVTH, Dù ¸n GDTH cho trÎ em cã hoµn
c¶nh khã kh¨n (PEDC) vµ mét sè tæ chøc kh¸c ®· ®îc biªn so¹n vµ sö dông
trong vïng dù ¸n. Mét sè s¸ch chuyªn kh¶o còng ®· ®îc xuÊt b¶n nh: “Gi¸o
dôc hoµ nhËp trÎ khuyÕt tËt cÊp tiÓu häc” cña t¸c gi¶ Lª V¨n T¹c (2006),
“Gi¸o dôc hoµ nhËp TKT ë ViÖt Nam - Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn”
cña c¸c t¸c gi¶ Lª V¨n T¹c, NguyÔn §øc Minh, Ph¹m Minh Môc (2006),
Gi¸o dôc hßa nhËp cho häc sinh khiÕm thÝnh cÊp tiÓu häc (2006), Gi¸o dôc
hßa nhËp cho häc sinh khiÕm thÞ cÊp tiÓu häc (2006), Gi¸o dôc hßa nhËp cho
häc sinh cã khã kh¨n vÒ häc cÊp tiÓu häc (2006), Gi¸o dôc hßa nhËp cho häc
sinh khuyÕt tËt ng«n ng÷ cÊp tiÓu häc (2006), vµ mét sè c¸c tµi liÖu kh¸c ®Ò
cËp ®Õn quy tr×nh gi¸o dôc TKT nãi chung vµ quy tr×nh gi¸o dôc cho c¸c
nhãm trÎ thuéc c¸c d¹ng khuyÕt tËt kh¸c nhau ®Òu ®Ò cËp ®Õn nh÷ng kiÕn
thøc, ph¬ng ph¸p vµ kü n¨ng ®Æc thï cÇn thiÕt trong thùc hiÖn GDHN cÊp
tiÓu häc.
C¸c tËp huÊn gi¸o viªn d¹y häc hßa nhËp cÊp tiÓu häc ®îc tiÕn hµnh
theo h×nh thøc tËp trung theo ®ît kho¶ng 1-2 tuÇn vµ th«ng thêng trong dÞp
nghØ hÌ. C¸ch thøc båi dìng ®· cã nhiÒu thay ®æi tõ chç gi¶ng gi¶i cña
nh÷ng n¨m tríc 2000 ®Õn cã nhiÒu t liÖu vµ minh chøng cô thÓ h¬n (nh÷ng
n¨m gÇn ®©y) trong c¸c ®Þa bµn thuéc c¸c dù ¸n. ChiÕn lîc båi dìng còng
- 16 -
cã nh÷ng thay ®æi tõ chç c¸c chuyªn gia cña ViÖn Khoa häc gi¸o dôc ViÖt
Nam vµ chuyªn gia quèc tÕ trùc tiÕp cho gi¸o viªn ®Õn båi dìng cèt c¸n, råi
cèt c¸n båi dìng l¹i cho gi¸o viªn. Ngoµi nh÷ng kh·a tËp huÊn tËp trung, mét
sè vïng dù ¸n cßn më c¸c thao gi¶ng chuyªn ®Ò cho gi¸o viªn theo h×nh thøc:
quan s¸t giê d¹y hßa nhËp cã trÎ Kh¨n mét d¹ng tËt, gi¸o viªn tham gia thao
gi¶ng cïng rót kinh nghiÖm, sau ®ã cung thiÕt kÕ c¸c giê häc hßa nhËp tiÕp
theo, thùc hiÖn c¸c giê nµy vµ rót kinh nghiÖm sau d¹y häc.
Tãm l¹i, c¸c tµi liÖu tËp huÊn chuyªn m«n d¹y häc hßa nhËp cho häc
sinh khuyÕt tËt ®· ®îc biªn so¹n kh¸ nhiÒu, c¸c h×nh thøc båi dìng còng
kh¸ ®a d¹ng t¹i c¸c ®Þa bµn thuéc c¸c dù ¸n. Song, cha cã nghiªn cøu nµo ®Ò
cËp nhu cÇu cña gi¸o viªn d¹y hßa nhËp trÎ thuéc c¸c d¹ng khuyÕt tËt, tÝnh
hiÖu qu¶ cña c¸c tËp huÊn nµy ë ®Þa bµn cô thÓ.
1.2. C¬ së lÝ luËn cña viÖc d¹y häc hßa nhËp cã trÎ khuyÕt tËt
C¸c v¨n b¶n ph¸p lÝ:
Cïng víi sù tiÕn bé vÒ khoa häc kÜ thuËt, kinh tÕ x· héi ngµy cµng ph¸t
triÓn, quyÒn cña ngêi kÐm may m¾n h¬n ®· ®îc nhËn diÖn vµ trë thµnh mét
trong nh÷ng tiªu chÝ ®¸nh gi¸ sù tiÕn bé cña x· héi. Tõ thËp kØ 60, 70 cña thÕ
kØ XX thÕ giíi ®· cã nhiÒu phong trµo vÒ quyÒn cña NKT. Sang thËp kØ 80, 90
cã nh÷ng cam kÕt toµn cÇu vÒ sù b×nh ®¼ng c¬ héi cña NKT,... C¸c tuyªn bè,
tuyªn ng«n quèc tÕ ®· lÇn lît ra ®êi, ghi nhËn quyÒn cña NKT vÒ c¬ héi b×nh
®¼ng gi¸o dôc. Nh÷ng v¨n b¶n Quèc tÕ vÒ gi¸o dôc cho TKT, quyÒn b×nh ®¼ng
vÒ c¬ héi dµnh cho NKT ®îc ®Æc biÖt chó ý. HiÖp íc Quèc tÕ c¸c quyÒn
Kinh tÕ, X· héi vµ V¨n ho¸ (1966) ®Ò cËp ®Õn nguyªn t¾c c«ng b»ng, nhÊn
m¹nh ®Õn tr¸ch nhiÖm cña c¸c ChÝnh phñ trong viÖc ®¶m b¶o cho mäi trÎ em
®îc tiÕp cËn gi¸o dôc víi mét chÊt lîng cã thÓ chÊp nhËn (acceptable
quality). HiÖp íc chØ râ QuyÒn ®îc gi¸o dôc lµ mét ®iÒu tiªn quyÕt ®Ó ph¸t
triÓn con ngêi vµ c¬ b¶n cho phÈm chÊt con ngêi. TÊt c¶ mäi ngêi, kh«ng
kÓ lµ cã kh¶ n¨ng lÜnh héi häc hµnh hay kh«ng ®Òu cã quyÒn ®îc hëng mét
- 17 -
nÒn gi¸o dôc. N¨m 1971, lÇn ®Çu tiªn Liªn hiÖp quèc ®a ra Tuyªn bè vÒ C¸c
quyÒn cña ngêi thiÓu n¨ng trÝ tuÖ; n¨m 1975 tiÕp tôc cã Tuyªn bè vÒ C¸c
quyÒn cña NKT. N¨m 1982, §¹i héi ®ång Liªn hiÖp quèc th«ng qua: Ch¬ng
tr×nh hµnh ®éng thÕ giíi, liªn quan ®Õn ngêi khuyÕt tËt (WPA). N¨m 1989
C«ng íc Quèc tÕ vÒ QuyÒn trÎ em: §iÒu 18, 23 vµ 28 nªu râ quyÒn ®îc häc
tËp vµ hßa nhËp x· héi cña TKT vµ ®iÒu 29 thÓ hiÖn nh÷ng cam kÕt m¹nh mÏ
vµ chi tiÕt vÒ môc ®Ých gi¸o dôc, trong ®ã cã hµm ý vÒ néi dung vµ chÊt lîng
gi¸o dôc. C«ng íc còng chØ râ r»ng gi¸o dôc ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶
mäi trÎ em, kÓ c¶ TKT ®îc ph¸t triÓn hÕt mäi tiÒm n¨ng cña b¶n th©n xÐt vÒ
c¸c ph¬ng diÖn nhËn thøc, c¶m xóc vµ tÝnh s¸ng t¹o. N¨m 1990, Héi nghÞ
Gi¸o dôc ThÕ giíi ®îc tæ chøc ë Jomtien, Th¸i Lan, ®¹i biÓu cña 155 quèc
gia tham dù, trong ®ã cã ViÖt Nam, ®· ra Tuyªn bè chung vÒ gi¸o dôc cho
mäi ngêi: “Mäi ngêi, trÎ em, thanh niªn vµ ngêi lín ®Òu ph¶i ®îc hëng
c¸c c¬ héi gi¸o dôc ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu häc tËp c¬ b¶n cña hä”. §Õn n¨m
1994, C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ b×nh ®¼ng c¬ héi ®èi víi NKT, ®îc §¹i héi
®ång Liªn Hîp quèc th«ng qua t¹i phiªn häp toµn thÓ lÇn thø 48 tæ chøc ngµy
20/12/93, ®· bæ sung ®Çy ®ñ h¬n quyÒn cña NKT cho nh÷ng v¨n b¶n tríc ®ã.
C¸c thiÕt kÕ bæ sung cho viÖc triÓn khai thùc hiÖn chÝnh s¸ch vÒ NKT t¹i mçi
c¸c quèc gia thµnh viªn ®îc ®a ra. Cho dï c¸c nguyªn t¾c nµy kh«ng rµng
buéc ph¸p lÝ, nhng ®· ®Þnh ra c¸c nguyªn t¾c tiªu chuÈn mang tÝnh Quèc tÕ,
c¬ b¶n cho c¸c ch¬ng tr×nh, luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch vÒ NKT,... TÊt c¶ ®· t¹o
thµnh nÒn t¶ng cho hÇu hÕt c¸c chÝnh s¸ch vÒ NKT hiÖn nay.
C¬ng lÜnh hµnh ®éng vÒ nhu cÇu gi¸o dôc ®Æc biÖt ®îc phª chuÈn t¹i
Héi nghÞ ThÕ giíi vÒ gi¸o dôc cho tÊt c¶ mäi ngêi do chÝnh phñ T©y Ban Nha
phèi hîp víi UNESCO tæ chøc t¹i Salamanca tõ 7-10/6/1994 x¸c ®Þnh: Gi¸o
dôc cho trÎ em cã nhu cÇu gi¸o dôc ®Æc biÖt nªn ®îc cung cÊp trong hÖ
thèng gi¸o dôc chung cã tiÒm n¨ng tèt nhÊt ®Ó xo¸ bá nh÷ng th¸i ®é ph©n biÖt
®èi xö, t¹o ra nh÷ng céng ®ång th©n ¸i vµ x©y dùng mét x· héi hoµ nhËp.
- 18 -
DiÔn ®µn Gi¸o dôc thÕ giíi, Dakar, Senegal, 4/2000 cô thÓ ho¸ Tuyªn bè
vÒ gi¸o dôc cho mäi ngêi b»ng c¸ch th«ng qua Khu«n khæ hµnh ®éng Dakar
víi 6 môc tiªu. Môc tiªu 2: §¶m b¶o ®Õn n¨m 2015 tÊt c¶ trÎ em, nhÊt lµ trÎ
em g¸i, trÎ em cã hoµn c¶nh khã kh¨n vµ con em d©n téc thiÓu sè ®îc tiÕp
cËn vµ hoµn thµnh gi¸o dôc tiÓu häc b¾t buéc miÔn phÝ víi chÊt lîng tèt.
C¸c v¨n b¶n Quèc tÕ ®îc c¸c quèc gia trªn thÕ giíi cam kÕt thùc hiÖn
®¶m b¶o c¸c quyÒn c¬ b¶n cho TKT vµ híng tíi mét cuéc sèng tèt ®Ñp, b×nh
®¼ng vµ ph¸t triÓn cho trÎ khuyÕt tËt. C¸c quèc gia tiªn tiÕn trªn thÕ giíi ®· cã
c¸c ®¹o luËt vµ chÝnh s¸ch cô thÓ trong gi¸o dôc TKT.
Khu«n khæ hµnh ®éng thiªn niªn kØ Biwako (2001): híng tíi mét x· héi
hoµ nhËp, kh«ng vËt c¶n vµ v× quyÒn cña ngêi khuyÕt tËt khu vùc Ch©u ¸ –
Th¸i B×nh D¬ng ®· ®Ò ra 7 lÜnh vùc u tiªn, trong ®ã u tiªn 3 – Ph¸t hiÖn
sím, can thiÖp sím vµ gi¸o dôc trÎ khuyÕt tËt ®· nªu 4 môc tiªu cô thÓ:
TrÎ khuyÕt tËt lµ mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu trong nhãm ®èi tîng cña
Môc tiªu ph¸t triÓn thiªn niªn kØ, trong ®ã ®¶m b¶o tíi n¨m 2015, trÎ em ë
mäi n¬i, em trai còng nh em g¸i, ®Òu cã thÓ hoµn thµnh bËc tiÓu häc.
Tíi n¨m 2010, cã Ýt nhÊt 75% trÎ em vµ thanh thiÕu niªn khuyÕt tËt trong
®é tuæi ®i häc cã thÓ hoµn thµnh bËc tiÓu häc.
§Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò chÊt lîng gi¸o dôc vµ Ph¸p chÕ quèc tÕ vÒ QuyÒn
con ngêi, B¸o c¸o gi¸m s¸t toµn cÇu vÒ gi¸o dôc cho mäi ngêi cña
UNESCO n¨m 2005 chØ râ: “TÊt c¶ mäi trÎ em ®Òu cã thÓ ph¸t triÓn nh÷ng kü
n¨ng nhËn thøc c¬ b¶n nÕu ®îc häc trong mét m«i trêng häc tËp thÝch hîp,
®óng víi nghÜa cña nã, vµ nÕu cã nh÷ng em nµo kh«ng ®¹t ®îc nh vËy th× Ýt
nhÊt còng phÇn nµo bëi t¹i sù yÕu kÐm cña hÖ thèng gi¸o dôc (Education
System Deficiencies)”.
C«ng íc Quèc tÕ vÒ ngêi khuyÕt tËt ®· ®îc §¹i héi ®ång liªn hiÖp
quèc th«ng qua t¹i k× häp 61, ngµy 6 th¸ng 12 n¨m 2006, ®îc Nhµ níc ViÖt
- 19 -
Nam phª chuÈn ngµy 18 th¸ng 4 n¨m 2007 vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy 18 th¸ng 4
n¨m 2008. Trong C«ng íc nµy, ®iÒu 24 ®· nªu:
“§iÒu 24 – Gi¸o dôc
1. C¸c quèc gia tham gia cÇn c«ng nhËn quyÒn häc tËp cña ngêi khuyÕt
tËt. Víi quan ®iÓm c«ng nhËn quyÒn nµy mµ kh«ng ph©n biÖt ®èi xö vµ dùa
trªn c¬ héi b×nh ®¼ng, c¸c quèc gia tham gia b¶o ®¶m cã mét hÖ thèng gi¸o
dôc hoµ nhËp ë mäi cÊp vµ ch¬ng tr×nh häc tËp suèt ®êi, híng tíi c¸c
môc tiªu sau:
(a) Ph¸t triÓn ®Çy ®ñ tiÒm n¨ng, phÈm gi¸ vµ gi¸ trÞ cña con ngêi; vµ
t¨ng cêng sù t«n träng nh©n quyÒn, quyÒn tù do c¬ b¶n vµ tÝnh ®a
d¹ng cña con ngêi.
(b) Ngêi khuyÕt tËt cã thÓ ph¸t triÓn c¸ tÝnh, tµi n¨ng vµ sù s¸ng t¹o
riªng cña hä, còng nh nh÷ng kh¶ n¨ng vÒ trÝ tuÖ vµ thÓ chÊt, ®Ó ph¸t
huy hÕt nh÷ng tiÒm n¨ng cña hä.
(c) §¶m b¶o NKT ®îc tham gia hiÖu qu¶ trong mét x· héi tù do.
2. Víi viÖc c«ng nhËn quyÒn nµy, c¸c quèc gia tham gia sÏ b¶o ®¶m:
(a) Ngêi khuyÕt tËt kh«ng bÞ t¸ch ra khái hÖ thèng gi¸o dôc chung
v× lý do khuyÕt tËt vµ trÎ em khuyÕt tËt kh«ng bÞ t¸ch ra khái c¬
chÕ gi¸o dôc tiÓu häc hoÆc trung häc c¬ së miÔn phÝ vµ b¾t buéc v×
lý do khuyÕt tËt.
(b) Ngêi khuyÕt tËt cã thÓ tiÕp cËn gi¸o dôc tiÓu häc vµ trung häc c¬ së
hoµ nhËp, cã chÊt lîng vµ miÔn phÝ, trªn c¬ së b×nh ®¼ng víi ngêi
kh¸c trong céng ®ång n¬i hä sinh sèng.
(c) Cã nh÷ng ®iÒu chØnh hîp lý theo yªu cÇu cña tõng ngêi.
(d) Ngêi khuyÕt tËt nhËn ®îc sù hç trî cÇn thiÕt trong hÖ thèng gi¸o
dôc chung, gióp hä häc tËp cã hiÖu qu¶.
(e) Cung cÊp c¸c biÖn ph¸p hç trî cã hiÖu qu¶, ®îc thiÕt kÕ cho tõng c¸
nh©n, trong c¸c ®iÒu kiÖn ph¸t huy tèi ®a sù ph¸t triÓn vÒ häc thøc vµ
x· héi, phï hîp víi môc tiªu hoµ nhËp toµn diÖn.
- 20 -
3. C¸c quèc gia tham gia sÏ b¶o ®¶m ngêi khuyÕt tËt cã thÓ tiÕp cËn víi
bËc ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng, hÖ d¹y nghÒ, gi¸o dôc dµnh cho ngêi lín vµ
ch¬ng tr×nh häc tËp suèt ®êi chung, dùa trªn c¬ së b×nh ®¼ng víi ngêi kh¸c
vµ kh«ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã, c¸c quèc gia tham gia sÏ
b¶o ®¶m cung cÊp sù ®iÒu chØnh hîp lý dµnh cho ngêi khuyÕt tËt.”
Tãm l¹i, ba xu thÕ trªn thÓ hiÖn râ ®Þnh híng Liªn hiÖp quèc, cña
UNESCO lµ: 1) Kh«ng khuyÕn khÝch ph¸t triÓn h×nh thøc gi¸o dôc chuyªn
biÖt t¸ch biÖt; 2) T¨ng cêng ph¸t triÓn vµ x©y dùng hÖ thèng gi¸o dôc hoµ
nhËp vµ; 3) X©y dùng míi c¸c Trung t©m hç trî gi¸o dôc trÎ khuyÕt tËt ë
nh÷ng n¬i cha cã hoÆc n©ng cÊp, chuyÓn ®æi trêng chuyªn biÖt thµnh c¸c
trung t©m hç trî cho gi¸o dôc hßa nhËp. C¸c chØ dÉn nµy ®· ®îc x©y dùng
trªn nh÷ng kinh nghiÖm cña nhiÒu níc ®· tiÕn hµnh GDHN. §ång thêi còng
lµ nh÷ng ®Þnh híng cho c¸c níc tiÕn hµnh gi¸o dôc cho trÎ khuyÕt tËt, trong
®ã cã ViÖt Nam.
Chñ tr¬ng cña §¶ng, Nhµ níc: VÊn ®Ò TKT lu«n ®îc §¶ng vµ Nhµ
níc quan t©m. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn qua c¸c v¨n kiÖn cña §¶ng c¸c chÝnh
s¸ch cña Nhµ níc. Ngay trong giai ®o¹n ®Êt níc cßn cha thèng nhÊt, tõ
n¨m 1969, Nhµ níc ®· cö ®éi ngò c¸n bé gi¸o dôc ®i häc níc ngoµi vÒ gi¸o
dôc TKT. §Õn n¨m 1975, Bé Gi¸o dôc ®· cã ®éi ngò chuyªn gia vÒ gi¸o dôc
khuyÕt tËt. Nh÷ng n¨m sau n#y, cïng víi sù t¨ng trëng cña nÒn kinhh tÕ, ®êi
sèng v¨n hãa, x· héi ®îc c¶i thiÖn, vÇn ®Ò gi¸o dôc TKT ®îc thÓ hiÖn râ nÐt
h¬n, ®îc thÓ chÕ hãa vµo c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cña Nhµ níc. Cã thÓ liÖt kª
nh sau: HiÕn ph¸p 1946; HiÕn ph¸p 1992; LuËt Gi¸o dôc 1998; LuËt gi¸o
dôc 2005; Ph¸p lÖnh vÒ ngêi tµn tËt 1998; QuyÕt ®Þnh sè 1121/1997/Q§ TTg ngµy 23 th¸ng 12 n¨m 1997; QuyÕt ®Þnh sè 70/1998/Q§ - TTG ngµy 31
th¸ng 3 n¨m 1998; NghÞ ®Þnh 75/2006/N§ - CP ngµy 02 th¸ng 08 n¨m 2006;
V¨n b¶n díi luËt cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o; QuyÕt ®Þnh sè 23/2006/Q§ BGD§T ngµy 22 th¸ng 5 n¨m 2006. TÊt c¶ c¸c v¨n b¶n trªn ®Òu qui ®Þnh râ
- Xem thêm -
.PDF 
106 
185 
64 
