Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi më ®Çu
NÒn kinh tÕ n-íc ta ®ang ë giai ®o¹n ®Çu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã
sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc. NÒn kinh tÕ chuyÓn tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung
sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng më ra mét thêi kú míi ®Çy c¬ héi song
còng mu«n vµn th¸ch thøc cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp,
c¸c ngµnh ë ViÖt Nam.
Mét tÊt yÕu kh¸ch quan, mét ®ßi hái cÊp thiÕt trong nÒn kinh tÕ thÞ
tr-êng ®èi víi mäi thµnh phÇn ho¹t ®éng kinh tÕ ®ã lµ c¹nh tranh. C¹nh
tranh gi÷a doanh nghiÖp víi doanh nghiÖp, c¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh réng
h¬n n÷a, c¹nh tranh gi÷a c¸c n-íc víi nhau. Sù c¹nh tranh cµng trë nªn gay
g¾t h¬n bëi c¸c doanh nghiÖp kh«ng bao giê chØ tho¶ m·n víi phÇn thÞ
tr-êng ®· chiÕm lÜnh ®-îc v× nh- vËy ®ång nghÜa víi sù diÖt vong mµ lu«n
lu«n t×m c¸ch v-¬n lªn ®Ó më réng thÞ tr-êng. §Ó ®¹t ®-îc ®iÒu nµy c¸c
doanh nghiÖp ph¶i cã søc c¹nh tranh vµ c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ ph¶i lu«n
lu«n nç lùc hÕt m×nh ®Ó x©y dùng mét chiÕn l-îc c¹nh tranh víi c«ng cô vµ
biÖn ph¸p thÝch hîp nh»m t¨ng søc c¹nh tranh.
Trong ®iÒu kiÖn héi nhËp nÒn kinh tÕ, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung
vµ tõng ngµnh kinh tÕ cô thÓ ®ang ph¶i ®-¬ng ®Çu víi kh«ng Ýt khã kh¨n.
T¹i cuéc héi th¶o vÒ héi nhËp th-¬ng m¹i toµn cÇu tæ chøc th¸ng 10/1999
t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh häc gi¶ Kenichi Ohno thuéc viÖn nghiªn cøu
Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ ®· chän ngµnh xi m¨ng ViÖt Nam lµm mét
®iÓn h×nh ph©n tÝch. Trong nh÷ng n¨m võa qua, nÒn kinh tÕ më cöa víi sù
®Çu t- å ¹t cña n-íc ngoµi vµo ViÖt Nam ngµnh xi m¨ng ViÖt Nam ®ang
vµ sÏ ph¶i chÊp nhËn sù c¹nh tranh quyÕt liÖt gi÷a mét bªn lµ Tæng c«ng ty
xi m¨ng ViÖt Nam (chñ qu¶n lµ Bé x©y dùng) mét bªn lµ c¸c liªn doanh
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
n-íc ngoµi t¹i ViÖt Nam vµ réng h¬n n÷a lµ ngµnh xi m¨ng cña khu vùc.
ChÝnh v× thÕ em ®· chän ®Ò tµi.
"BiÖn ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh xi m¨ng" lµm ®Ò
tµi nghiªn cøu cña m×nh".
§Ò ¸n gåm ba phÇn:
PhÇn I: Lý luËn chung vÒ c¹nh tranh.
PhÇn II: Thùc tr¹ng ngµnh xi m¨ng ViÖt Nam.
PhÇn III: Mét sè biÖn ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Tæng
c«ng ty xi m¨ng vµ cña toµn ngµnh xi m¨ng ViÖt Nam.
§©y lµ mét ®Ò tµi réng song víi sù cè g¾ng cña b¶n th©n ®Ò ¸n ®-îc
hoµn thµnh nh-ng kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong nhËn
®-îc ý kiÕn ®ãng gãp vµ sù chØ b¶o cña c¸c thÇy c«.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
PhÇn I
Lý luËn chung vÒ c¹nh tranh
I-/
TÝnh tÊt yÕu vµ vai trß cña c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ
thÞ tr-êng.
1-/ TÝnh tÊt yÕu cña c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ba vÊn ®Ò kinh tÕ c¬ b¶n s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n
xuÊt nh- thÕ nµo, s¶n xuÊt cho ai ®-îc gi¶i quyÕt th«ng qua thÞ tr-êng. Th«ng
qua c¸c mèi quan hÖ cung cÇu, gi¸ c¶ vµ c¹nh tranh mµ quyÕt ®Þnh nªn s¶n xuÊt
nh÷ng mÆt hµng g×, víi sè l-îng bao nhiªu, kü thuËt c«ng nghÖ nµo vµ kÕt qu¶
s¶n xuÊt Êy ph©n phèi cho ai.
Mét ®iÒu tÊt yÕu vµ lµ ®Æc tr-ng c¬ b¶n nhÊt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®ã
lµ: bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo tham gia ho¹t ®éng kinh doanh mét lo¹i hµng
ho¸ nµo ®ã trªn thÞ tr-êng ®Òu ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh. C¹nh tranh lµ quy luËt
trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, c¹nh tranh kh«ng ph¶i lµ cuéc ch¹y ®ua mét lÇn mµ
lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc. §ã lµ cuéc ch¹y "Maraton kinh tÕ" kh«ng cã ®Ých cuèi
cïng, ai c¶m thÊy ®· ®Õn ®Ých ng-êi ®ã lµ nhÞp cÇu cho c¸c ®èi thñ kh¸c v-ît
lªn. Ch¹y ®ua kinh tÕ ph¶i lu«n ë phÝa tr-íc ®Ó tr¸nh nh÷ng trËn ®ßn cña ng-êi
phÝa sau. §· tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ th× kh«ng thÓ lÈn tr¸nh c¹nh tranh. V×
nh- vËy lµ cÇm ch¾c sù ph¸ s¶n, sù diÖt vong. Theo Marx "C¹nh tranh lµ sù ganh
®ua, sù ®Êu tranh gay g¾t gi÷a c¸c nhµ t- b¶n nh»m giµnh giËt nh÷ng ®iÒu kiÖn
thuËn lîi trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸ ®Ó thu ®-îc lîi nhuËn siªu ng¹ch".
Theo tõ ®iÓn kinh doanh c¹nh tranh trong c¬ chÕ thÞ tr-êng ®Þnh nghÜa lµ:
"sù ganh ®ua, sù k×nh ®Þch gi÷a c¸c nhµ kinh doanh nh»m tranh giµnh tµi nguyªn
s¶n xuÊt cïng mét lo¹i vÒ phÝa m×nh. Cã thÓ hiÓu c¹nh tranh theo mét nghÜa
chung nhÊt lµ sù ganh ®ua gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong giµnh giËt thÞ tr-êng vµ
kh¸ch hµng.
Thùc chÊt cña c¹nh tranh lµ sù tranh giµnh vÒ lîi Ých kinh tÕ gi÷a c¸c chñ
thÓ tham gia thÞ tr-êng. §èi víi ng-êi mua th× muèn mua ®-îc lo¹i hµng ho¸
dÞch vô chÊt l-îng cao, gi¸ rÎ. Cßn ng-îc l¹i c¸c doanh nghiÖp bao giê còng
muèn tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cña m×nh. V× môc tiªu lîi nhuËn, hä ph¶i gi¶m chi phÝ
vµ t×m c¸ch giµnh giËt kh¸ch hµng vµ thÞ tr-êng vÒ phÝa m×nh. Vµ kÕt côc lµ c¹nh
tranh x¶y ra.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
C¹nh tranh lµ mét ®iÒu tÊt yÕu cña thÞ tr-êng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i chÊp
nhËn c¹nh tranh, ®ãn tr-íc c¹nh tranh vµ s½n sµng linh ho¹t sö dông vò khÝ c¹nh
tranh h÷u hiÖu. NÕu nh- lîi nhuËn lµ ®éng lùc thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp tiÕn
hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× c¹nh tranh b¾t buéc hä ph¶i tiÕn
hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nh»m thu ®-îc lîi nhuËn
tèi ®a. ë ViÖt Nam, cïng víi sù chuyÓn ®æi kinh tÕ, c¹nh tranh ®-îc thõa nhËn lµ
mét quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan vµ ®-îc coi lµ mét nguyªn t¾c c¬ b¶n trong tæ
chøc ®iÒu hµnh kinh tÕ ë tõng doanh nghiÖp.
ChÝnh v× vËy c¹nh tranh lµ mét tÊt yÕu cña kinh tÕ thÞ tr-êng, lµ ph-¬ng
thøc ho¹t ®éng cña thÞ tr-êng. Nãi ®Õn thÞ tr-êng lµ nãi ®Õn sù c¹nh tranh gi÷a
c¸c chñ thÓ kinh tÕ. Mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i
tu©n theo quy luËt c¹nh tranh.
Quy luËt c¹nh tranh lµ c¬ chÕ vËn ®éng cña thÞ tr-êng hay cã thÓ nãi: c¬
chÕ thÞ tr-êng lµ vò ®µi cña c¹nh tranh, lµ n¬i gÆp gì cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh
(c¸c doanh nghiÖp) mµ kÕt qu¶ lµ mét doanh nghiÖp bÞ thua cuéc vµ bÞ g¹t ra
khái thÞ tr-êng trong khi mét sè doanh nghiÖp vÉn tån t¹i vµ ph¸t triÓn h¬n n÷a.
§iÒu nµy ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp ®ang yÕu kÐm vµ lóng tóng ph¶i nhanh chãng
thÝch nghi, nÕu thÝch nghi ®-îc th× ®ã lµ c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn vµ ng-îc l¹i, nÕu
kh«ng thÝch nghi ®-îc th× ®Êy lµ dÊu hiÖu cña sù ph¸ s¶n. V× vËy trong qu¸ tr×nh
chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®¹t ®-îc mét tr×nh ®é c¹nh tranh cao lµ con
®-êng ®¶m b¶o ch¾c ch¾n cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, môc tiªu tèi cao vµ duy nhÊt trong kinh doanh
cña c¸c doanh nghiÖp lµ lîi nhuËn tèi ®a v× ®ã lµ thu nhËp hiÖn t¹i cña mçi doanh
nghiÖp vµ lµ tiÒn ®Ò ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp, t¹o thu nhËp
trong t-¬ng lai cho hä. Bªn c¹nh ®ã trªn thÞ tr-êng cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp
cïng kinh doanh mét lo¹i hµng ho¸, c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng lµ kh«ng tr¸nh
khái v× ®ã lµ cuéc c¹nh tranh v× lîi Ých vËt chÊt gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau.
C¹nh tranh lµnh m¹nh lµ mét ®éng lùc quan träng ®Ó ph¸t triÓn lùc l-îng s¶n
xuÊt, tiÕn bé khoa häc kü thuËt lµ ®iÒu kiªn ®Ó ph¸t triÓn tÝnh th¸o v¸t n¨ng ®éng
nh¹y bÐn vµ s¸ng t¹o cña c¸c doanh nghiÖp.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2-/ Vai trß cña c¹nh tranh ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp.
C¹nh tranh lµ mét tÊt yÕu trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng vµ lµ c¬ chÕ vËn ®éng
thÞ tr-êng .C¬ chÕ thÞ tr-êng lµ gi¶i ph¸p tèt ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ v×
nã cã kh¶ n¨ng ®Ó lËp l¹i trËt tù kinh tÕ, nhÊt lµ nã t¹o c¬ héi cho mäi ng-êi s¸ng
t¹o, lu«n lu«n t×m c¸ch ®Ó c¶i tiÕn lÒ lèi lµm viÖc, ph¸t huy nh÷ng kinh nghiÖm
thµnh c«ng kh¾c phôc nh÷ng thÊt b¹i ®Ó ph¸t triÓn x· héi. Kü thuËt hÖ thèng thÞ
tr-êng cã tÝnh n¨ng ®éng uyÓn chuyÓn tù ®iÒu chØnh ®-îc, tù söa ch÷a ®-îc
nh÷ng yÕu kÐm. C¬ chÕ thÞ tr-êng thÓ hiÖn nh÷ng mÆt -u viÖt ®ã mét phÇn lµ do
c¹nh tranh gi÷ mét vai trß quan träng.
- Thø nhÊt c¹nh tranh lµm cho gi¸ c¶ hµng ho¸ dÞch vô gi¶m xuèng. Khi
®èi ®Çu víi c¹nh tranh, bÊt kú doanh nghiÖp nµo còng cã ý thøc h¹ gi¸ b¸n cña
hµng ho¸ dÞch vô mµ m×nh cung cÊp thÊp h¬n hoÆc b»ng gi¸ cña ®èi thñ víi môc
®Ých, l«i kÐo kh¸ch hµng vµ më réng thÞ tr-êng. Cïng víi h¹ gi¸ lµ sù t¨ng lªn cña
chÊt l-îng hµng ho¸ dÞch vô ®Ó ngµy cµng phï hîp víi nhu cÇu ng-êi tiªu dïng.
- Thø hai, c¹nh tranh buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i tèi -u ho¸ c¸c yÕu tè ®Çu
vµo cña s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó gi¶m gi¸ b¸n vµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn c¸c doanh
nghiÖp ph¶i tèi -u ho¸ c¸c yÕu tè ®Çu vµo ®Ó sao cho chi phÝ s¶n xuÊt lµ thÊp
nhÊt. Trong ®iÒu kiÖn cã c¹nh tranh c¸c nguån lùc ®-îc sö dông mét c¸ch tèt
nhÊt, tiÕt kiÖm nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó thu ®-îc s¶n phÈm ®Çu ra lµ hµng ho¸ dÞch
vô cã chÊt l-îng cao nhÊt.
- Thø ba, c¹nh tranh buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng ®-a tiÕn bé
khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt. §Ó theo kÞp vµ v-ît lªn ®èi thñ c¹nh tranh c¸c
doanh nghiÖp ph¶i ®-a tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt bëi v× tiÕn bé khoa
häc ®ãng vai trß lµ mét lùc l-îng s¶n xuÊt quan träng. TiÕn bé khoa häc kü thuËt
t¹o thªm lîi thÕ c¹nh tranh cho doanh nghiÖp.
- Thø t-, c¹nh tranh lµ c«ng cô ®Ó t-íc quyÒn thèng trÞ vÒ kinh tÕ. C¹nh
tranh thñ tiªu sù ®éc quyÒn vÒ kinh tÕ t¹o m«i tr-êng ®Ó khai th¸c c¸c nguån lùc
vµ huy ®éng c¸c tiÒm n¨ng.
Ngoµi ra, c¹nh tranh sÏ lo¹i bá nh÷ng doanh nghiÖp cã chi phÝ cao trong s¶n
xuÊt kinh doanh hµng ho¸ vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp cã chi phÝ thÊp.
C¹nh tranh kh«ng ph¶i lµ sù huû diÖt mµ lµ sù thay thÕ, thay thÕ nh÷ng doanh
nghiÖp lµm ¨n thua lç sö dông l·ng phÝ nguån lùc cña x· héi b»ng nh÷ng doanh
nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ nh»m ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu cña x· héi, thóc ®Èy
nÒn kinh tÕ cña c¸c n-íc ph¸t triÓn. §ång thêi c¹nh tranh lµ ®iÒu kiÖn gi¸o dôc tÝnh
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
th¸o v¸t n¨ng ®éng vµ s¸ng kiÕn cho c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh tõ ®ã t¹o ra c¸c
nhµ s¶n xuÊt kinh doanh giái ch©n chÝnh. Cã thÓ nãi c¹nh tranh lµnh m¹nh - ®éng
lùc ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia còng nh- tõng doanh nghiÖp.
3-/ C¸c h×nh th¸i cña c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng.
C¨n cø vµo møc ®é c¹nh tranh, thÞ tr-êng cã thÓ ®-îc ph©n lo¹i nh- sau:
a-/ ThÞ tr-êng c¹nh tranh hoµn h¶o.
ThÞ tr-êng c¹nh tranh hoµn h¶o lµ thÞ tr-êng mµ ë ®ã cã rÊt nhiÒu ng-êi b¸n
mµ kh«ng ng-êi nµo cã -u thÕ cã thÓ cung øng mét sè l-îng s¶n phÈm lín ¶nh
h-ëng ®Õn gi¸ c¶. C¸c s¶n phÈm b¸n trªn thÞ tr-êng lµ ®ång nhÊt, tøc lµ nã rÊt Ýt
kh¸c nhau vÒ quy c¸ch, mÉu m·, phÈm chÊt. §iÒu kiÖn tham gia vµ rót khái thÞ
tr-êng mét c¸ch dÔ dµng. Nh÷ng ng-êi b¸n tham gia trªn thÞ tr-êng chØ cã c¸ch
thÝch øng víi gi¸ thÞ tr-êng. Hä kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Þnh gi¸. Do ®ã c¸c doanh
nghiÖp lµm ¨n trªn thÞ tr-êng nµy chñ yÕu t×m biÖn ph¸p gi¶m chi phÝ tíi møc
thÊp nhÊt.
T¸c dông cña thÞ tr-êng nµy:
- Thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ph¶i c¶i tiÕn c«ng nghÖ, thay ®æi s¶n phÈm
phï hîp víi thÞ hiÕu ng-êi tiªu dïng.
- Lµm cho ng-êi tiªu dïng dÔ dµng lùa chän cho m×nh nh÷ng s¶n phÈm võa
ý víi møc gi¸ thÊp.
- C¸c tµi nguyªn vµ c¸c nguån lùc ®-îc ph©n phèi theo h-íng cã lîi nhÊt
lµm cho doanh nghiÖp chuyÓn sang kinh doanh mÆt hµng phï hîp víi yªu cÇu
cña x· héi.
Tuy nhiªn h×nh th¸i c¹nh tranh nµy rÊt khã t×m thÊy trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay.
b-/ ThÞ tr-êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o.
Cã thÓ nãi thÞ tr-êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o lµ mét thÞ tr-êng c¹nh
tranh b×nh th-êng v× thùc tÕ nã rÊt phæ biÕn trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay.
§©y lµ thÞ tr-êng mµ søc m¹nh thÞ tr-êng thuéc vÒ mét sè doanh nghiÖp s¶n
xuÊt kinh doanh lín. C¸c doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng nµy kinh doanh hµng ho¸
vµ dÞch vô nµy lµ ë nh·n hiÖu. MÆc dï sù kh¸c biÖt chØ lµ kh¸c biÖt trong t©m trÝ
ng-êi tiªu dïng, nh÷ng mèi nh·n hiÖu hµng ho¸ ®Òu mang h×nh ¶nh víi nh÷ng
uy tÝn kh¸c nhau.
Cã hai h×nh th¸i thÞ tr-êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o:
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§éc quyÒn tËp ®oµn.
§©y lµ mét thÞ tr-êng mµ ë ®ã cã mét vµi doanh nghiÖp ®¸p øng hÇu hÕt
nhu cÇu vÒ mét lo¹i hµng ho¸ dÞch vô cô thÓ nµo ®ã. Nh÷ng doanh nghiÖp nµy rÊt
nh¹y c¶m víi c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña nhau. ThÕ nh-ng, ®iÓm ®¸ng chó ý
lµ c¸c doanh nghiÖp phô thuéc lÉn nhau trong ®Þnh gi¸ vµ l-îng hµng b¸n ra. Bëi
v× mét doanh nghiÖp trong nhãm ®éc quyÒn gi¶m gi¸ hµng ho¸ b¸n ra th× hä
kh«ng bao giê c¶m thÊy tin t-ëng r»ng cã thÓ ®¹t ®-îc kÕt qu¶ l©u dµi v× sÏ cã
mét doanh nghiÖp kh¸c cã thÓ sÏ gi¶m gi¸ xuèng møc thÊp h¬n vµ ng-îc l¹i khi
mét doanh nghiÖp t¨ng gi¸ trong khi doanh nghiÖp kh¸c kh«ng t¨ng gi¸ sÏ dÉn
®Õn doanh nghiÖp t¨ng gi¸ ph¶i trë l¹i gi¸ cò nÕu kh«ng sÏ cã nguy c¬ bÞ mÊt
kh¸ch hµng.
C¹nh tranh mang tÝnh ®éc quyÒn.
Trªn thÞ tr-êng c¹nh tranh mang tÝnh ®éc quyÒn s¶n phÈm cña c¸c doanh
nghiÖp lµ kh¸c nhau. Ng-êi tiªu dïng ph©n biÖt ®-îc s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp th«ng qua nh·n hiÖu, qu¶ng c¸o bao b× vµ c¸c dÞch vô kh¸c. Trªn thÞ
tr-êng nµy, doanh nghiÖp cã quyÒn ®Þnh gi¸ hµng ho¸ b¸n ra nh-ng kh«ng hoµn
toµn theo ý m×nh vµ ®iÒu kiÖn mua b¸n hµng ho¸ còng kh¸c nhau. Doanh nghiÖp
cã thÓ cã uy tÝn ®éc ®¸o kh¸c nhau ®èi víi kh¸ch hµng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ
tr-êng hiÖn nay, tr¹ng th¸i thÞ tr-êng ®éc quyÒn hÇu nh- khã ®Æt ®-îc vµ nÕu nã
xuÊt hiÖn th× xem xÐt nã nh- tr¹ng th¸i c¹nh tranh ®éc quyÒn ®Ó gi¶i quyÕt. Vµ
nh- vËy, møc ®é khèc liÖt cña c¹nh tranh gi¶m dÇn tõ c¹nh tranh hoµn h¶o ®Õn
c¹nh tranh ®éc quyÒn.
c-/ ThÞ tr-êng ®éc quyÒn.
ThÞ tr-êng ®éc quyÒn lµ thÞ tr-êng mµ ë ®ã cã mét ng-êi b¸n ®éc quyÒn
nhÊt cã thÓ kiÓm so¸t trªn thÞ tr-êng. §iÒu kiÖn gia nhËp hoÆc rót lui khái thÞ
tr-êng ®éc quyÒn cã rÊt nhiÒu trë ng¹i do vèn ®Çu t- lín hoÆc do ®éc quyÒn kü
thuËt c«ng nghÖ. V× vËy mµ thÞ tr-êng nµy kh«ng cã c¹nh tranh vÒ gi¸ mµ ng-êi
b¸n hoµn toµn quyÕt ®Þnh gi¸.
Trªn thÞ tr-êng ®éc quyÒn, ®-êng cÇu cña toµn x· héi vÒ mét lo¹i hµng ho¸
dÞch vô chÝnh lµ ®-êng cÇu cña h·ng ®éc quyÒn. Doanh nghiÖp ®éc quyÒn cã thÓ
chi phèi vµ quyÕt ®Þnh gi¸ c¶ vµ l-îng hµng ho¸ b¸n ra trªn thÞ tr-êng b»ng c¸c
biÖn ph¸p øng xö cña m×nh.
§Ó b¸n hµng ho¸ víi gi¸ cao vµ thu ®-îc nhiÒu lîi nhuËn doanh nghiÖp ®éc
quyÒn cã thÓ t¹o ra sù khan hiÕm hµng ho¸ gi¶ t¹o. Do vËy nhiÒu n-íc ®· cã luËt
chèng ®éc quyÒn. Bëi v× ®éc quyÒn kh«ng nh÷ng g©y ra sù thiÕu hôt hµng ho¸
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
¶nh h-ëng xÊu ®Õn ng-êi tiªu dïng mµ cßn g¾n víi sù tr× trÖ. Tuy nhiªn ®éc
quyÒn còng cã mÆt tÝch cùc cña nã, ®ã lµ ®em l¹i lîi Ých cho x· héi nhê ®Èy
m¹nh ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn. Doanh nghiÖp ®éc quyÒn th-êng cã
tr×nh ®é tËp trung ho¸ s¶n xuÊt cao, më réng ®-îc quy m« s¶n xuÊt nªn gi¶m
®-îc chi phÝ s¶n xuÊt trªn mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt.
II-/ Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh vµ sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i t¨ng kh¶ n¨ng
c¹nh tranh.
1-/ Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo muèn cã vÞ trÝ
v÷ng ch¾c trªn thÞ tr-êng th× cÇn ph¶i cã tiÒm lùc ®ñ m¹nh ®Ó c¹nh tranh. C¹nh
tranh lµ m«i tr-êng cña kinh tÕ thÞ tr-êng ®ång thêi lµ môc tiªu cña doanh
nghiÖp. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ n¨ng lùc mµ doanh nghiÖp cã
thÓ tù duy tr× vÞ trÝ cña nã mét c¸ch l©u dµi trªn thÞ tr-êng c¹nh tranh, ®¶m b¶o
thùc hiÖn mét møc lîi nhuËn Ýt nhÊt b»ng tû lÖ ®ßi hái cho viÖc thùc hiÖn c¸c
môc tiªu cña doanh nghiÖp.
§Ó duy tr× vµ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n
®-a ra c¸c ph-¬ng ¸n, c¸c gi¶i ph¸p tèi -u ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tõ ®ã
gi¶m gi¸ thµnh, gi¸ b¸n ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt, n©ng
cao hiÖu qu¶ qu¶n lý ®Ó n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm, tæ chøc tèt m¹ng l-íi
b¸n hµng vµ biÕt chän ®óng thêi ®iÓm b¸n hµng nh»m thu hót ®-îc kh¸ch hµng,
më réng thÞ tr-êng. ChØ tiªu tæng hîp nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ søc c¹nh tranh cña mét
doanh nghiÖp lµ mét thÞ phÇn mµ doanh nghiÖp chiÕm ®-îc. ThÞ phÇn cµng lín
cµng thÓ hiÖn râ søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp cµng m¹nh. §Ó tån t¹i vµ cã
søc c¹nh tranh, doanh nghiÖp ph¶i chiÕm gi÷ ®-îc mét phÇn thÞ tr-êng bÊt kÓ
nhiÒu hay Ýt, chÝnh ®iÒu nµy ®· ph¶n ¸nh ®-îc quy m« tiªu thô cña doanh
nghiÖp. Qua ®ã ta còng cã thÓ ®¸nh gi¸ ®-îc søc c¹nh tranh cña mçi mét doanh
nghiÖp -u thÕ còng nh- c¸c ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu t-¬ng ®èi cña doanh nghiÖp so
víi ®èi thñ c¹nh tranh trong ngµnh.
T¨ng søc c¹nh tranh lµ mét ®iÒu tÊt yÕu cña mçi mét doanh nghiÖp ho¹t
®éng trong c¬ chÕ thÞ tr-êng. Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh khèc liÖt, mét doanh
nghiÖp nÕu kh«ng t×m c¸ch ®Ó v-ît lªn ®èi thñ th× nghÜa lµ doanh nghiÖp ®ã ®ang
thôt lïi. Bëi lÏ tÊt c¶ ®Òu cã ý thøc ph¶i v-ît lªn chÝnh m×nh vµ v-ît lªn ®èi thñ.
Kh«ng nç lùc liªn tôc, kh«ng t×m mäi c¸ch ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh th× ®ång nghÜa
víi diÖt vong.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2-/ T¹i sao ph¶i t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
Thùc chÊt cña t¨ng søc c¹nh tranh lµ t¹o ra ngµy mét nhiÒu h¬n c¸c -u thÕ vÒ
mÆt gi¸ c¶, gi¸ trÞ sö dông, chÊt l-îng, uy tÝn cña s¶n phÈm vµ doanh thu, nh»m
giµnh ®-îc nh÷ng -u thÕ t-¬ng ®èi trong c¹nh tranh ®Èy nhanh tèc ®é tiªu thô.
Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng, c¹nh tranh lµ mét quy luËt tÊt yÕu kh¸ch quan. C¸c
doanh nghiÖp tham gia thÞ tr-êng ®Òu ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh. C¹nh tranh mét
mÆt sÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, mÆt kh¸c nã sÏ ®µo th¶i kh«ng th-¬ng tiÕc
nh÷ng doanh nghiÖp yÕu thÕ kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh. Do vËy ®Ó tån t¹i vµ ph¸t
triÓn, c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng phÊn ®Êu t×m ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó gi¶m
chi phÝ s¶n xuÊt gi¸ thµnh, gi¸ b¸n s¶n phÈm, tæ chøc hÖ thèng tiªu thô mét c¸ch
tèt nhÊt, ®óng lóc nhÊt mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt l-îng s¶n phÈm ®Æc biÖt lµ trong
giai ®o¹n hiÖn nay.
§i ®«i víi sù ph¸t triÓn nh- vò b·o cña khoa häc kü thuËt nh÷ng ®ßi hái,
yªu cÇu cña ng-êi tiªu dïng ngµy cµng ë møc cao h¬n. §Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞ
tr-êng, ®Èy nhanh tèc ®é tiªu thô s¶n phÈm, c¸c doanh nghiÖp buéc ph¶i tiÕn
hµnh c¸c ho¹t ®éng Marketing, t×m hiÓu thÞ tr-êng vµ trong cuéc chiÕn nµy
ng-êi nµo nhanh h¬n ng-êi ®ã sÏ th¾ng.
Nh- vËy, cïng víi c¹nh tranh, t¨ng søc c¹nh tranh lµ mét tÊt yÕu kh¸ch
quan. §Ó th¾ng thÕ trong c¸c cuéc c¹nh tranh, doanh nghiÖp buéc ph¶i kh«ng
ngõng n©ng cao søc c¹nh tranh th«ng qua c¸c yÕu tè trùc tiÕp nh- gi¸ thµnh, gi¸
b¸n chÊt l-îng s¶n phÈm, uy tÝn cña doanh nghiÖp hay gi¸n tiÕp nh- c¸c ho¹t
®éng qu¶ng c¸o, tham gia héi chî...
ë n-íc ta, ®ang tõ nÒn kinh tÕ tËp trung bao cÊp chuyÓn sang kinh tÕ thÞ
tr-êng, c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc ch¾c ch¾n cã phÇn nµo bì ngì. Tõ chç chØ
ho¹t ®éng s¶n xuÊt mét c¸ch thô ®éng theo chØ tiªu ph¸p lÖnh ®Õn nay tÊt c¶ c¸c
doanh nghiÖp ph¶i tù quyÕt ®Þnh lÊy nh÷ng vÊn ®Ò quan träng mang tÝnh sèng
cßn cña doanh nghiÖp (s¶n xuÊt cho ai, s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt nh- thÕ nµo, bao
nhiªu...). C¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc buéc ph¶i lµm quen víi ®iÒu nµy còng nhph¶i thÝch nghi víi m«i tr-êng kinh doanh míi cña c¬ chÕ thÞ tr-êng, chÊp nhËn
c¹nh tranh. §Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n nµy, khi ®Êt n-íc ta ®ang x©y dùng mét
nÒn kinh tÕ më, kªu gäi ®Çu t- tõ bªn ngoµi vµo ViÖt Nam c¸c h·ng næi tiÕng
trªn thÕ giíi ®Çu t- vµo n-íc ta ngµy cµng nhiÒu. Hä râ rµng cã nhiÒu -u thÕ h¬n
m×nh vÒ tµi chÝnh còng nh- tr×nh ®é kü thuËt kinh nghiÖm qu¶n lý. M«i tr-êng
c¹nh tranh ngµy cµng réng h¬n vµ møc ®é c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt h¬n.
Muèn ph¸t triÓn kinh tÕ, theo kÞp c¸c n-íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi kh«ng
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
cßn c¸ch nµo c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh vµ t×m mäi
c¸ch ®Ó ngµy cµng n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
3-/ Mét sè c«ng cô c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
a-/ S¶n phÈm vµ c¬ cÊu s¶n phÈm
§iÒu quan träng nhÊt ®èi víi mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh lµ ph¶i tr¶ lêi ®-îc c©u hái c¬ b¶n. S¶n xuÊt c¸i g× ? cho ai? nh- thÕ nµo?
vµ nh- vËy cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ®· x©y dùng cho m×nh mét chÝnh s¸ch s¶n
phÈm. Kh«ng mét doanh nghiÖp nµo ho¹t ®éng trªn thÞ tr-êng mµ l¹i kh«ng cã
s¶n phÈm kinh doanh cho dï lµ h÷u h×nh hay v« h×nh. VÊn ®Ò ®Æt ra cho doanh
nghiÖp lµ ph¶i lµm cho s¶n phÈm cña m×nh thÝch øng ®-îc víi thÞ tr-êng, më
réng thÞ tr-êng t¨ng søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
§Ó cã thÓ c¹nh tranh ®-îc víi c¸c ®èi thñ trªn thÞ tr-êng doanh nghiÖp ph¶i
thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm. S¶n phÈm cña doanh nghiÖp ph¶i lu«n ®-îc
tho¶ m·n kh«ng ngõng ®Ó theo kÞp nhu cÇu cña thÞ tr-êng b»ng c¸ch c¶i tiÕn c¸c
th«ng sè chÊt l-îng, mÉu m·, bao b× ®ång thêi tiÕp tôc duy tr× c¸c lo¹i s¶n phÈm
hiÖn nay ®ang lµ thÕ m¹nh cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra doanh nghiÖp còng cÇn
ph¶i nghiªn cøu c¸c s¶n phÈm míi nh»m ph¸t triÓn vµ më réng thÞ tr-êng tiªu
thô hµng ho¸. §a d¹ng ho¸ s¶n phÈm kh«ng chØ ®Ó ®¸p øng ®-îc nhu cÇu thÞ
tr-êng thu nhiÒu lîi nhuËn khi mµ cuéc c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t, quyÕt liÖt.
§i ®«i víi viÖc thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm ®Ó ®¶m b¶o ®øng v÷ng
trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh, doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn trong t©m ho¸ s¶n
phÈm vµo mét sè lo¹i s¶n phÈm nh»m cung cÊp cho mét nhãm ng-êi hoÆc mét
vïng thÞ tr-êng nhÊt ®Þnh cña m×nh. Trong ph¹m vi nµy doanh nghiÖp cã thÓ
phôc vô kh¸ch hµng mét c¸ch tèt h¬n cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c ®èi thñ c¹nh tranh vµ
nh- vËy doanh nghiÖp t¹o dùng mét bøc rµo ch¾n, b¶o ®¶m gi÷ v÷ng ®-îc phÇn
thÞ tr-êng cña m×nh.
Ngoµi ra, doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i thùc hiÖn chiÕn l-îc kh¸c biÖt ho¸
s¶n phÈm, t¹o ra c¸c nÐt ®éc ®¸o riªng cho m×nh ®Ó thu hót, t¹o sù hÊp dÉn cho
kh¸ch hµng vµ c¸c s¶n phÈm cña m×nh n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp.
Nh- vËy s¶n phÈm vµ x¸c ®Þnh c¬ cÊu s¶n phÈm tèi -u lµ mét trong nh÷ng
yÕu tè quyÕt ®Þnh søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng.
b-/ YÕu tè gi¸ c¶.
Gi¸ cña mét s¶n phÈm trªn thÞ tr-êng ®-îc h×nh thµnh th«ng qua quan hÖ
cung cÇu. Ng-êi b¸n vµ ng-êi mua tho¶ thuËn mÆc c¶ víi nhau ®Ó ®i tíi møc gi¸
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
cuèi cïng ®¶m b¶o hai bªn cïng cã lîi. Gi¸ c¶ ®ãng vai trß quan träng trong
quyÕt ®Þnh mua hay kh«ng mua cña kh¸ch hµng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã
sù c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp. "kh¸ch hµng lµ th-îng ®Õ" hä cã quyÒn lùa
chän nh÷ng g× mµ hä cho lµ tèt nhÊt vµ cïng mét lo¹i s¶n phÈm víi chÊt l-îng
®-¬ng ®-¬ng nhau ch¾c ch¾n hä sÏ lùa chän møc gi¸ b¸n thÊp h¬n, khi ®ã s¶n
l-îng tiªu thô cña doanh nghiÖp sÏ t¨ng lªn.
Gi¸ c¶ ®-îc thÓ hiÖn nh- mét vò khÝ ®Ó c¹nh tranh th«ng qua ®Þnh gi¸ s¶n
phÈm. §Þnh gi¸ thÊp, ®Þnh gi¸ ngang thÞ tr-êng lµ chÝnh s¸ch ®Þnh gi¸ cao.
Víi mét gi¸ ngang thÞ tr-êng gióp doanh nghiÖp gi÷ ®-îc kh¸ch hµng, nÕu
doanh nghiÖp t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p gi¶m gi¸ thµnh th× lîi nhuËn thu ®-îc sÏ
t¨ng lªn, hiÖu qu¶ kinh doanh cao. Ng-îc l¹i víi møc gi¸ thÊp h¬n gi¸ thÞ tr-êng
th× sÏ thu hót ®-îc nhiÒu kh¸ch hµng vµ t¨ng l-îng tiªu thô, doanh nghiÖp sÏ cã
c¬ héi x©m nhËp thÞ tr-êng, chiÕm lÜnh thÞ tr-êng míi. Møc gi¸ doanh nghiÖp ¸p
®Æt cao h¬n gi¸ thÞ tr-êng chØ sö dông ®-îc víi c¸c doanh nghiÖp cã tÝnh ®éc
quyÒn, ®iÒu nµy gióp cho doanh nghiÖp thu ®-îc rÊt nhiÒu lîi nhuËn (lîi nhuËn
siªu ng¹ch).
§Ó chiÕm lÜnh ®-îc -u thÕ trong c¹nh tranh, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã sù
lùa chän c¸c chÝnh s¸ch gi¸ thÝch hîp cho tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng giai ®o¹n
trong chu kú s¶n phÈm hay tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña tõng vïng thÞ tr-êng.
c-/ ChÊt l-îng s¶n phÈm
NÕu nh- tr-íc kia gi¸ c¶ ®-îc coi lµ yÕu tè quan träng nhÊt trong c¹nh
tranh th× ngµy nay nã ph¶i nh-êng chç cho chØ tiªu chÊt l-îng s¶n phÈm. Trªn
thùc tÕ c¹nh tranh b»ng gi¸ c¶ lµ "biÖn ph¸p nghÌo nµn" nhÊt v× nã lµm gi¶m lîi
nhuËn thu ®-îc mµ ng-îc l¹i cïng mét lo¹i s¶n phÈm chÊt l-îng s¶n phÈm nµo
tèt ®¸p øng ®-îc yªu cÇu th× ng-êi tiªu dïng còng s½n sµng mua víi mét møc
gi¸ cao h¬n mét chót còng kh«ng sao nhÊt lµ trong thêi ®¹i ngµy nay khi mµ
khoa häc kü thuËt ®ang giai ®o¹n ph¸t triÓn m¹nh, ®êi sèng cña nh©n d©n dÇn
®-îc n©ng cao rÊt nhiÒu so víi n-íc.
ChÊt l-îng s¶n phÈm lµ hÖ thèng néi t¹i cña s¶n phÈm ®-îc x¸c ®Þnh b»ng
c¸c th«ng sè cã thÓ ®o ®-îc hoÆc cã thÓ so s¸nh ®-îc, tho¶ m·n nh÷ng ®iÒu kiÖn
kü thuËt vµ nh÷ng yªu cÇu nhÊt ®Þnh cña ng-êi tiªu dïng vµ x· héi. ChÊt l-îng
s¶n phÈm ®-îc h×nh thµnh tõ kh©u thiÕt kÕ tíi tæ chøc s¶n xuÊt vµ ngay c¶ sau
khi tiªu thô hµng ho¸ vµ chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè c«ng nghÖ d©y chuyÒn
s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu, tr×nh ®é tay nghÒ lao ®éng, tr×nh ®é qu¶n lý...
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ChÊt l-îng s¶n phÈm lµ mét vÊn ®Ò sèng cßn ®èi víi mét doanh nghiÖp nhµ
n-íc ë ViÖt Nam khi mµ hä ®ang ph¶i ®-¬ng ®Çu víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh tõ
n-íc ngoµi vµo ViÖt Nam. Mét khi chÊt l-îng s¶n phÈm kh«ng ®-îc ®¶m b¶o th×
cã nghÜa lµ doanh nghiÖp sÏ bÞ mÊt kh¸ch hµng, mÊt thÞ tr-êng, nhanh chãng ®i
tíi chç suy yÕu vµ bÞ ph¸ s¶n.
HiÖn nay, khi nÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn, mét quan ®iÓm míi vÒ chÊt
l-îng ®· xuÊt hiÖn. ChÊt l-îng s¶n phÈm kh«ng chØ lµ tèt, bÒn ®Ñp mµ nã cßn do
kh¸ch hµng quyÕt ®Þnh. Qu¶n lý chÊt l-îng s¶n phÈm lµ yÕu tè chñ quan cßn sù
®¸nh gi¸ cña kh¸ch hµng mang tÝnh kh¸ch quan, ë ®©y, nh©n tè kh¸ch quan ®·
t¸c ®éng, chi phèi yÕu tè chñ quan. §©y lµ mét quan ®iÓm míi xuÊt ph¸t tõ thùc
tÕ lµ møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng ngµy cµng trë nªn quyÕt liÖt h¬n.
ChÊt l-îng s¶n phÈm thÓ hiÖn tÝnh quyÕt ®Þnh søc c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp ë chç:
+ N©ng cao chÊt s¶n phÈm sÏ lµm t¨ng tèc tiªu thô s¶n phÈm t¨ng khèi
l-îng hµng ho¸ b¸n ra, kÐo dµi chu kú sèng cña s¶n phÈm.
+ S¶n phÈm chÊt l-îng cao sÏ lµm uy tÝn cña doanh nghiÖp kÝch thÝch kh¸ch
hµng mua hµng vµ më réng thÞ tr-êng.
+ ChÊt l-îng s¶n phÈm cao lµm t¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi, c¶i thiÖn t×nh h×nh
tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.
d-/ Tæ chøc ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm:
Tiªu thô s¶n phÈm lµ kh©u cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh,
®©y còng lµ giai ®o¹n thùc hiÖn bï ®¾p chi phÝ vµ thu lîi nhuËn.
ViÖc ®Çu t- cña qu¸ tr×nh tæ chøc tiªu thô s¶n phÈm lµ ph¶i lùa chän c¸c
kªnh ph©n phèi s¶n phÈm mét c¸ch hîp lý cã hiÖu qu¶ nh»m môc ®Ých ®¸p øng
mét c¸ch tèt nhÊt c¸c yªu cÇu cña kh¸ch hµng nhanh chãng gi¶i phãng nguån
hµng ®Ó bï ®¾p chi phÝ s¶n xuÊt thu håi vèn. X©y dùng mét m¹ng l-íi tiªu thô
s¶n phÈm tèt còng cã nghÜa lµ x©y dùng mét nÒn v÷ng ch¾c ®Ó ph¸t triÓn thÞ
tr-êng b¶o vÖ thÞ phÇn cña doanh nghiÖp cã ®-îc.
Bªn c¹nh viÖc tæ chøc m¹ng l-íi b¸n hµng, doanh nghiÖp còng cÇn ®Èy
m¹nh c¸c ho¹t ®éng hç trî b¸n hµng nh- qu¶ng c¸o khuyÕn m¹i c¸c dÞch vô sau
b¸n hµng. §©y còng lµ h×nh thøc c¹nh tranh phi gi¸ g©y sù chó ý vµ thu hót
kh¸ch hµng.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm ®-îc tæ chøc tèt sÏ t¨ng s¶n l-îng b¸n hµng tõ
®ã sÏ t¨ng doanh thu, t¨ng lîi nhuËn dÉn tíi tèc ®é thu håi vèn nhanh kÝch thÝch
s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
C«ng t¸c tæ chøc tiªu thô tèt còng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè lµm t¨ng uy
tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng. C¸c ho¹t ®éng nh- qu¶ng c¸o tham gia héi
chî, tæ chøc héi nghÞ kh¸ch hµng,... lµ h×nh thøc tèt nhÊt ®Ó giíi thiÖu vÒ s¶n
phÈm vµ doanh nghiÖp cña m×nh gióp cho c¸c doanh nghiÖp t×m ra ®-îc nhiÒu
b¹n hµng míi, më réng thÞ tr-êng n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
e-/ Tµi s¶n v« h×nh:
Tµi s¶n v« h×nh lµ tµi s¶n quÝ gi¸ nhÊt cña c«ng ty kh«ng thÓ ®Þnh l-îng
®-îc. Ng-êi ta kh«ng thÓ bá tiÒn ra mua ®-îc mµ ph¶i qua mét qu¸ tr×nh ®ßi hái
ph¶i nhiÒu cè g¾ng míi tÝch luü ®-îc. §ã lµ lßng tin cña kh¸ch hµng ®èi víi
c«ng ty còng nh- ®èi víi s¶n phÈm lµ h×nh ¶nh quen thuéc vµ næi tiÕng cña nh·n
hiÖu lµ nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¸c luång th«ng tin vµ khoa häc kü thuËt lµ viÖc kiÓm
so¸t kh©u ph©n phèi lµ bÇu kh«ng khÝ tæ chøc nh©n sù trong c¬ quan xÝ nghiÖp vµ
sau cïng lµ c¸c kü n¨ng qu¶n trÞ.
Tµi s¶n v« h×nh lµ nguån lîi thÕ c¹nh tranh, lµ ch×a kho¸ trong viÖc kÝch
thÝch cña xÝ nghiÖp v× ba lý do: Nã khã tÝch luü, nã cã kh¶ n¨ng ®a dông vµ nã lµ
®Çu vµo ®Çu ra trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh.
1) ViÖc tÝch lòy tµi s¶n nµy ®ßi hái nh÷ng cè g¾ng liªn tôc vµ mÊt nhiÒu
thêi gian kh«ng thÓ bá tiÒn mua ®-îc. ChÝnh v× nã khã tÝch luü nªn nã lîi thÕ ®Ó
c¹nh tranh. NÕu viÖc tÝch lòy dÔ dµng th× ®èi thñ c¹nh tranh ®· dÔ dµng b¾t chiÕc
®-îc råi.
2) Tµi s¶n v« h×nh th× ®a n¨ng sö dông, ch¼ng h¹n nh- danh tiÕng cña xÝ
nghiÖp ®èi víi kh¸ch hµng vÒ mét s¶n phÈm nã sÏ kÐo theo sù chÊp nhËn mét s¶n
phÈm kh¸c cña h·ng.
3) Th«ng tin võa biÓu hiÖn ë ®Çu vµo, võa biÓu hiÖn ë ®Çu ra trong ho¹t
®éng cña xÝ nghiÖp. Ch¼ng h¹n nh- sù hiÓu biÕt kü thuËt cña mét s¶n phÈm ®-îc
n©ng cao h¬n do tÝch luü thªm kiÕn thøc khoa häc ë ®Çu vµo gióp cho h·ng s¶n
xuÊt ra c¸c mÆt hµng kh¸c.
Tµi s¶n v« h×nh cã thÓ tÝch luü b»ng hai c¸ch: trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp.
+ Trùc tiÕp: th«ng qua qu¶ng c¸o trªn truyÒn h×nh, radio ®Ó t¹o ra h×nh ¶nh
quen thuéc vÒ nh·n hiÖu lµ c¸c ch-¬ng tr×nh huÊn luyÖn ®Ó cho nh©n viªn thÊy
r»ng kh¸ch hµng lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c«ng ty.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
+ Gi¸n tiÕp: c¸ch gi¸n tiÕp th«ng qua ho¹t ®éng hµng ngµy nÕu mét s¶n
phÈm ®· ®-îc thiÕt kÕ tèt vµ h·ng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cã chÊt l-îng cao, h·ng
dÔ dµng ®-îc danh tiÕng nhê ë lêi truyÒn miÖng. ViÖc tÝch luü tµi s¶n v« h×nh
qua con ®-êng gi¸n tiÕp cã thÓ sÏ l©u h¬n con ®-êng trùc tiÕp nh-ng nã th-êng
®¸ng tin cËy h¬n vµ v÷ng ch¾c h¬n.
4-/ Ph-¬ng ph¸p ®èi phã víi ®èi thñ c¹nh tranh:
Khi doanh nghiÖp t×m c¸c lîi thÕ c¹nh tranh th× c¸c nhµ doanh nghiÖp kh¸c
còng cã chiÕn l-îc c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, nhµ doanh nghiÖp ph¶i
lu«n lu«n cã gi¶i ph¸p b¶o vÖ m×nh khái sù tÊn c«ng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh.
§Ó gi÷ v÷ng c¹nh tranh nhµ doanh nghiÖp th-êng sö dông nh÷ng gi¶i ph¸p
sau lµm gi¶m ý chÝ tÊn c«ng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh t¹o lËp hµng dµo ng¨n
chÆn sù tÊn c«ng cña ®èi ph-¬ng. §ång thêi doanh nghiÖp cÇn cã nh÷ng gi¶i
ph¸p míi ®èi víi hÖ thèng ph©n phèi hµng ho¸ nh»m cñng cè chÆt chÏ mèi quan
hÖ víi b¹n hµng nhËn thÊy nÕu kh«ng lµm ¨n chÆt chÏ víi doanh nghiÖp mµ l¹i
lµm ¨n víi doanh nghiÖp kh¸c sÏ dÉn ®Õn sù thiÖt thßi.
Trong c¸c thñ ph¸p nh»m x©y dùng hµng rµo ch¾n víi c¸c ®èi thñ vµ tr¸nh
®èi ®Çu víi ®èi thñ c¹nh tranh th× ph-¬ng ph¸p hay ®-îc ¸p dông nhÊt lµ chia
tuyÕn thÞ tr-êng ng¨n c¶n sù ra nhËp hîp t¸c.
- Chia tuyÕn thÞ tr-êng:
§©y lµ ph-¬ng ph¸p lµm cho c¸c ®èi thñ c¹nh tranh thÊy r»ng m×nh kh«ng
ph¶i lµ ®èi thñ, kÎ thï cña hä.
Gi¶i ph¸p nµy cã nh÷ng c¸ch tiÕp cËn sau:
+ Chän c¸c tuyÕn thÞ tr-êng ch-a ®-îc hoÆc cßn Ýt c¸c nhµ doanh nghiÖp tiÕp cËn.
+ TiÕp cËn nh÷ng thÞ tr-êng mµ nhËn thÊy ®èi ph-¬ng ®ang ho¹t ®éng tíi.
Khi chän tuyÕn thÞ tr-êng, nhµ doanh nghiÖp cÇn ph©n tÝch:
+ TiÒm n¨ng cña tuyÕn thÞ tr-êng cÇn tiÕp cËn ra sao ?
+ B»ng c¸ch nµo ®Ó x©m nhËp thÞ tr-êng ?
+ Lµm g× ®Ó b¶o vÖ vÞ trÝ cña doanh nghiÖp khi ®èi ph-¬ng tÊn c«ng trªn
tuyÕn thÞ tr-êng nµy ?
+ T¹i sao c¸c nhµ doanh nghiÖp ch-a hoÆc tiÕp cËn yÕu víi tuyÕn thÞ tr-êng nµy?
Trªn c¬ së luËn chøng ®Çy ®ñ c¸c d÷ kiÖn nhµ doanh nghiÖp cÇn chñ ®éng
dòng m·nh chiÕm thÞ tr-êng sao cho thÊy lîi:
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ng¨n chÆn sù x©m nhËp cña ®èi thñ c¹nh tranh. Sau khi më réng tuyÕn thÞ
tr-êng nhµ doanh nghiÖp ph¶i cñng cè vµ t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ sù x©m
nhËp cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trªn tuyÕn thÞ tr-êng m×nh ho¹t ®éng.
Cã thÓ cã nh÷ng c¸ch lµm nh- sau ®©y:
+ ChuÈn bÞ khèi l-îng hµng ho¸, chÊt l-îng tèt hoÆc cã s¶n phÈm míi ®Ó
ph¶n c«ng s¶n phÈm cña ®èi ph-¬ng.
+ Cã thÓ gi¶m gi¸ thÊp h¬n s¶n phÈm cña ®èi ph-¬ng.
+ Cã chÝnh s¸ch hÊp dÉn h¬n víi c¸c ®¹i lý c¸c nhµ b¸n sØ, lÎ, ng-êi tiªu dïng.
+ N©ng cao uy tÝn s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng.
+ Khai th¸c c¸c lîi thÕ cña doanh nghiÖp.
Tuy nhiªn ng¨n chÆn chØ lµm chËm sù x©m nhËp cña ®èi ph-¬ng mµ th«i
chø kh«ng thÓ nµo lo¹i bá sù x©m nhËp cña c¸c nhµ c¹nh tranh kh¸c.
Hîp t¸c víi c¸c nhµ doanh nghiÖp.
Ngµy nay xu h-íng ®èi ®Çu gi÷a c¸c nhµ doanh nghiÖp cã gi¶m ®i. Xu
h-íng chñ yÕu lµ hîp t¸c trªn nh÷ng ph-¬ng diÖn cã thÓ hîp t¸c ®-îc nh-: c¸c
lÜnh vùc vÒ khoa häc, kü thuËt, tiªu chuÈn ho¸ chÊt l-îng s¶n phÈm, tham gia
hiÖp héi,...
Tãm l¹i, ®Ó thµnh c«ng mét c«ng ty ph¶i triÓn khai nh÷ng chiÕn l-îc c¹nh
tranh ®Ó cã hiÖu qu¶ chèng l¹i ®èi thñ vµ ®em l¹i cho c¸c c«ng ty lîi thÕ c¹nh
tranh kh¶ dÜ m¹nh mÏ nhÊt. Vµ c«ng ty còng ph¶i thÝch nghi liªn tôc chiÕn l-îc
cña m×nh theo m«i tr-êng c¹nh tranh ®ang thay ®æi nhanh chãng. Nh-ng trong
hoµn c¶nh thÞ tr-êng c¹nh tranh ngµy cµng t¨ng c«ng ty cã thÓ trë thµnh qu¸ tËp
trung vµo ®èi thñ, c«ng ty cã thÓ dµnh qu¸ nhiÒu thêi giê vµo viÖc dßm chõng
c¸c ho¹t ®éng cña ®èi ph-¬ng vµ quªn mÊt viÖc ®Ó ý ®Õn nhu cÇu cña kh¸ch
hµng mµ c«ng ty ®ang t×m c¸ch tho¶ m·n. Do vËy, khi ph¸t ho¹ c¸c chiÕn l-îc
c¹nh tranh, c«ng ty ph¶i xÐt ®Õn sù ®Þnh vÞ vµ hµnh ®éng cña ®èi thñ nh-ng môc
tiªu c¬ b¶n nhÊt lµ thµnh c«ng chèng l¹i ®èi thñ b»ng c¸ch t×m nh÷ng con ®-êng
tèt h¬n n÷a ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng.
5-/ C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp:
BÊt kú doanh nghiÖp nµo khi ho¹t ®éng kinh doanh còng g¾n liÒn víi m«i
tr-êng kinh doanh v× vËy nã ph¶i chÞu t¸c ®éng ¶nh h-ëng cña nhiÒu nh©n tè. Cã
thÓ chia thµnh nh©n tè chñ quan vµ nh©n tè kh¸ch quan.
* Nh©n tè kh¸ch quan:
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
a-/ M«i tr-êng kinh tÕ:
M«i tr-êng kinh tÕ cßn gäi lµ m«i tr-êng tæng thÓ cña mét doanh nghiÖp
bao gåm bèn nh©n tè chÝnh.
Nhãm nh©n tè kinh tÕ:
§©y lµ nh÷ng nh©n tè quan träng nhÊt cña m«i tr-êng ho¹t ®éng kinh doanh
cña doanh nghiÖp. Khi mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn víi tèc ®é cao sÏ kÐo theo sù
t¨ng thu nhËp còng nh- kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ng-êi d©n còng t¨ng lªn do vËy
nhu cÇu hay søc mua cña nh©n d©n còng sÏ t¨ng lªn. MÆt kh¸c nÒn kinh tÕ ph¸t
triÓn m¹nh cã nghÜa lµ kh¶ n¨ng tÝch tô vµ tËp trung t- b¶n lín, nh- vËy tèc ®é
®Çu t- ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh sÏ t¨ng lªn. §©y chÝnh lµ c¬ héi tèt cho c¸c
doanh nghiÖp ph¸t triÓn. Doanh nghiÖp nµo cã kh¶ n¨ng n¾m b¾t ®-îc nh÷ng c¬
héi nµy th× ch¾c ch¾n sÏ thµnh c«ng vµ søc c¹nh tranh sÏ t¨ng lªn.
Tuy nhiªn, do sù t¨ng tr-ëng cña nÒn kinh tÕ sÏ kÐo theo sù t¨ng lªn mét
c¸ch nhanh chãng sè l-îng c¸c doanh nghiÖp tham gia thÞ tr-êng vµ nh- vËy
møc ®é c¹nh tranh sÏ trë nªn gay g¾t. Ai ®i tr-íc trong cuéc c¹nh tranh nµy
ng-êi ®ã sÏ th¾ng, vµ ng-îc l¹i khi nÒn kinh tÕ ®ang trong giai ®o¹n suy tho¸i, tû
lÖ l¹m ph¸t t¨ng lµm cho gi¸ c¶ sÏ t¨ng lªn, søc mua cña ng-êi d©n bÞ gi¶m sót,
c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó gi÷ kh¸ch hµng, do ®ã c¹nh tranh trªn thÞ
tr-êng còng sÏ khèc liÖt h¬n.
L·i suÊt cho vay cña Ng©n hµng còng lµ mét nh©n tè quan träng ¶nh h-ëng
tíi søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Víi møc l·i suÊt ®i vay cao, chi phÝ s¶n
xuÊt cña doanh nghiÖp còng sÏ t¨ng lªn do ph¶i tr¶ l·i tiÒn vay lín, do vËy søc
c¹nh tranh cña doanh nghiÖp còng sÏ bÞ gi¶m dÇn ®Æc biÖt lµ víi ®èi thñ cã tiÒm
lùc m¹nh vÒ tµi chÝnh.
C¸c nh©n tè l¹m ph¸t, tû gi¸ hèi ®o¸i, tiÒn c«ng, tiÒn l-¬ng còng ¶nh h-ëng
tíi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, søc c¹nh tranh cña tõng doanh nghiÖp còng
nh- lµ møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng.
Nh©n tè chÝnh trÞ vµ ph¸p luËt.
ChÝnh trÞ vµ ph¸p luËt lµ nÒn t¶ng cho ph¸t triÓn kinh tÕ còng lµ c¬ së ph¸p
lý ®Ó c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trªn thÞ tr-êng. LuËt ph¸p
râ rµng chÝnh trÞ æn ®Þnh lµ m«i tr-êng thuËn lîi ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng cho c¸c
doanh nghiÖp tham gia c¹nh tranh vµ c¹nh tranh cã hiÖu qu¶. MÆt kh¸c chóng
còng cã thÓ ®em l¹i nh÷ng trë ng¹i, khã kh¨n thËm chÝ lµ rñi ro cho c¸c doanh
nghiÖp. Ta cã thÓ lÊy vÝ dô nh- c¸c chÝnh s¸ch vÒ xuÊt nhËp khÈu vÒ thuÕ, c¸c
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
kho¶n nép ng©n s¸ch, qu¶ng c¸o lµ nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng trùc tiÕp k×m h·m hay
t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
C¸c nh©n tè kho¸ häc c«ng nghÖ kü thuËt.
Khoa häc c«ng nghÖ t¸c ®éng mét c¸ch m¹nh mÏ ®Õn søc c¹nh tranh cña
doanh nghiÖp th«ng qua chÊt l-îng s¶n phÈm vµ gi¸ b¸n. BÊt kú mét s¶n phÈm
nµo ®-îc s¶n xuÊt ®Òu ph¶i g¾n víi mét c«ng nghÖ kü thuËt nhÊt ®Þnh. C«ng
nghÖ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh chÊt l-îng s¶n phÈm còng nh- t¸c ®éng tíi chi phÝ c¸
biÖt cña tõng doanh nghiÖp tõ ®ã t¹o ra søc c¹nh tranh cña tõng doanh nghiÖp
còng nh- cña toµn doanh nghiÖp.
Khoa häc c«ng nghÖ míi sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp xö lý th«ng tin mét
c¸ch chÝnh x¸c. §ång thêi khoa häc c«ng nghÖ míi sÏ t¹o ra hÖ thèng c¬ së vËt
chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i cña nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung còng nh- cña tõng
doanh nghiÖp nãi riªng, ®©y lµ tiÒn ®Ò ®Ó c¸c doanh nghiÖp æn ®Þnh n©ng cao søc
c¹nh tranh cña m×nh.
C¸c nh©n tè vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn.
§iÒu kiÖn tù nhiªn cña tõng vïng sÏ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi hoÆc
khã kh¨n cho doanh nghiÖp trong c¹nh tranh. VÞ trÝ ®Þa lý, nguån tµi nguyªn sÏ
t¹o c¬ héi cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn, gi¶m chi phÝ thu ®-îc nhiÒu lîi nhuËn.
Phong tôc tËp qu¸n lèi sèng thÞ hiÕu t¸c ®éng mét c¸ch gi¸n tiÕp tíi søc
c¹nh tranh cña c«ng ty th«ng qua kh¸ch hµng vµ c¬ cÊu nhu cÇu cña thÞ tr-êng.
b-/ M«i tr-êng ngµnh:
- Tèc ®é t¨ng tr-ëng cña ngµnh sÏ quyÕt ®Þnh møc ®é c¹nh tranh cña ngµnh ®ã.
- Sè l-îng c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh vµ c¸c ®èi thñ tiÒm Èn còng lµ mét
nguyªn tè t¸c ®éng ®Õn søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Trong mét ngµnh, nÕu
nh- c¸c doanh nghiÖp tham gia c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng sÏ trë nªn gay g¾t h¬n
vµ khi ®ã søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp cao h¬n hoÆc thÊp ®i.
- S¶n phÈm thay thÕ còng lµ nh©n tè ®e do¹ tíi søc c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp khi tham gia thÞ tr-êng bao giê còng ph¶i tÝnh ®Õn
mèi ®e do¹ cña s¶n phÈm thay thÕ.
* C¸c nh©n tè chñ quan:
§©y lµ nh©n tè t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp v×
®©y chÝnh lµ néi lùc cña doanh nghiÖp.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Nguån nh©n lùc: lµ nh÷ng ng-êi t¹o ra s¶n phÈm mét c¸ch trùc tiÕp vµ
gi¸n tiÕp. §éi ngò c¸n bé qu¶n lý lµ nh÷ng ng-êi quyÕt ®Þnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh. Hä chÝnh lµ nh÷ng ng-êi quyÕt ®Þnh c¹nh tranh nh- thÕ nµo, søc
c¹nh tranh cña c«ng ty sÏ tíi møc bao nhiªu b»ng c¸ch nµo. Cïng víi m¸y mãc
thiÕt bÞ, c«ng nh©n lµ nh÷ng ng-êi trùc tiÕp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. §©y lµ tiÒn ®Ò
®Ó doanh nghiÖp cã thÓ tham gia c¹nh tranh vµ ®øng v÷ng trªn thÞ tr-êng.
C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña doanh nghiÖp:
Mét hÖ thèng c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i cïng víi mét c«ng nghÖ tiªn
tiÕn phï hîp víi qui m« s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ch¾c ch¾n sÏ lµm t¨ng søc
c¹nh tranh cña c«ng ty lªn rÊt nhiÒu. Víi mét c¬ së vËt chÊt nh- vËy chÊt l-îng
s¶n phÈm ®-îc n©ng cao h¬n cïng víi nã gi¸ thµnh s¶n phÈm h¹ ®i kÐo theo sù
gi¶m gi¸ b¸n trªn thÞ tr-êng, kh¶ n¨ng chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh cña doanh
nghiÖp sÏ lµ rÊt lín. Ng-îc l¹i, kh«ng mét doanh nghiÖp nµo l¹i cã søc c¹nh
tranh cao khi mµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt l¹c hËu m¸y mãc thiÕt bÞ cò kü v× chÝnh nã
sÏ lµm gi¶m chÊt l-îng s¶n phÈm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt.
Kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp:
§©y lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh còng
nh- lµ chØ tiªu hµng ®Çu ®Ó ®¸nh gi¸ qui m« cña tõng doanh nghiÖp. BÊt cø mét
ho¹t ®éng ®Çu t-, mua s¾m trang thiÕt bÞ nguyªn vËt liÖu hay ph©n phèi qu¶ng
c¸o,... ®Òu ph¶i ®-îc tÝnh to¸n dùa trªn thùc tr¹ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.
Mét doanh nghiÖp cã tiÒm lùc tµi chÝnh m¹nh sÏ cã kh¶ n¨ng trang bÞ c¸c d©y
chuyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ®¶m b¶o chÊt l-îng h¹ gi¸ thµnh gi¸ b¸n s¶n
phÈm, tæ chøc c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¶o, khuyÕn m¹i n©ng cao søc c¹nh tranh.
Ngoµi ra víi mét kh¶ n¨ng tµi chÝnh hïng m¹nh, mét doanh nghiÖp còng cã kh¶
n¨ng chÊp nhËn lç mét thêi gian, h¹ gi¸ s¶n phÈm nh»m gi÷ vµ më réng thÞ phÇn
cña doanh nghiÖp sau ®ã l¹i t¨ng gi¸ thu ®-îc lîi nhuËn nhiÒu h¬n.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
PhÇn II
Thùc tr¹ng ngµnh xi m¨ng ViÖt Nam
I-/
Thùc tr¹ng ngµnh xi m¨ng ViÖt Nam:
1-/ Thùc tr¹ng vÒ c¬ cÊu ngµnh vµ c¬ chÕ qu¶n lý:
Trong c«ng cuéc x©y dùng c¬ së vËt chÊt cho chñ nghÜa x· héi, cïng víi sù
nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc nhu cÇu x©y dùng ngµy cµng
t¨ng. TÊt c¶ nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng trªn kh¾p mäi miÒn ®Êt n-íc nh- nhµ
cöa, ®-êng x¸, c«ng tr×nh thuû lîi, cÇu c¶ng, thuû ®iÖn, tr-êng häc, kh¸ch s¹n,
nhµ m¸y, c«ng tr-êng,... ®Òu cÇn ®Õn xi m¨ng. Xi m¨ng trë thµnh mét ngµnh
c«ng nghiÖp then chèt cña ®Êt n-íc. Trong nh÷ng n¨m 1991-1997 nÒn kinh tÕ
t¨ng tr-ëng nhanh ®· lµm cho nhu cÇu xi m¨ng ë ViÖt Nam t¨ng lªn 3 lÇn tõ 3
triÖu tÊn ®Õn 9 triÖu tÊn. §Õn n¨m 1999-2000 nhu cÇu xi m¨ng ®· ®-îc dù ®o¸n
lµ tõ 13 ®Õn 15 triÖu tÊn.
Vµo thêi kú 1991-1996 s¶n xuÊt xi m¨ng ë ViÖt Nam lu«n thÊp h¬n nhu
cÇu. Do ®iÒu hµnh nhËp khÈu kh«ng kÞp thêi nªn thÞ tr-êng xi m¨ng lu«n trong
t×nh tr¹ng "sèt nãng".
Nhµ n-íc ®· ph¶i dïng nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó lµm dÞu "c¬n sèt" nµy ®ång thêi
cã kÕ ho¹ch tæng thÓ qui ho¹ch ngµnh xi m¨ng trong t-¬ng lai. HiÖn nay, Nhµ
n-íc thùc hiÖn qu¶n lý thÞ tr-êng xi m¨ng d-íi h×nh thøc giao cho Tæng c«ng ty
xi m¨ng ®éc quyÒn quyÕt ®Þnh gi¸ b¸n bu«n cßn Ban vËt gi¸ ChÝnh phñ l¹i khèng
chÕ gi¸ b¸n lÎ ë nh÷ng thµnh phè lín. §ång thêi Nhµ n-íc qu¶n lý vÒ nhËp khÈu
vÒ xi m¨ng vµ nguyªn vËt liÖu chñ yÕu ®Ó s¶n xuÊt xi m¨ng lµ clinker.
§iÒu kiÖn tù nhiªn n-íc ta ®-îc ®¸nh gi¸ lµ rÊt thuËn lîi cho ph¸t triÓn xi
m¨ng. H¬n thÕ n÷a, ViÖt Nam ®ang trong thêi kú t¨ng tr-ëng nªn thÞ tr-êng tiªu
thô xi m¨ng ngµy cµng ph¸t triÓn. XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thÞ tr-êng xi m¨ng
nh÷ng n¨m 1991-1996 vµ nh÷ng dù b¸o vÒ nhu cÇu xi m¨ng nh÷ng n¨m ®ã, Nhµ
n-íc ®· phª duyÖt viÖc ®Çu t- x©y dùng hµng lo¹t c¸c nhµ m¸y xi m¨ng trong c¶
n-íc. Trong 3 n¨m qua mét lµn sãng µo ¹t ®Çu t- vµo ngµnh s¶n xuÊt xi m¨ng.
N¨m 1996, d©y chuyÒn 2 cña Nhµ m¸y xi m¨ng Hoµng Th¹ch ®i vµo s¶n
xuÊt lµm cho c«ng suÊt cña nhµ m¸y t¨ng thªm 1,7 triÖu.
N¨m 1997, C«ng ty xi m¨ng Chinfon H¶i Phßng b¾t ®Çu ho¹t ®éng víi
c«ng suÊt 1,4 triÖu tÊn/n¨m vµ cã thÓ ®¹t 1,7 triÖu.
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
N¨m 1998, nhµ m¸y xi m¨ng Bót S¬n (Hµ Nam) c«ng suÊt 1,4 triÖu tÊn ®·
hoµn thµnh vµ cho ra lß bao xi m¨ng ®Çu tiªn sau 2 th¸ng. Nhµ m¸y Sao Mai
(Kiªn Giang) ra lß mÎ clinker ®Çu.
Ngoµi ra cßn cã 3 dù ¸n xi m¨ng ®· ®-îc cÊp giÊy phÐp: Nhµ m¸y xi m¨ng
H¶i Long (Qu¶ng Ninh), Phóc S¬n (H¶i D-¬ng) vµ nhµ m¸y xi m¨ng Hoµn CÇu
(Qu¶ng Ninh) víi tæng c«ng suÊt 4,5 triÖu tÊn. D©y truyÒn thø 2 cña Chinfon
c«ng suÊt 1,8 triÖu tÊn còng chuÈn bÞ ®-a vµo s¶n xuÊt cïng víi Lang Bang B 2
triÖu tÊn, Trµng Kªnh 1,2 triÖu tÊn.
Tham gia ph©n chia thÞ tr-êng xi m¨ng gåm:
Thø nhÊt: §Çu mèi s¶n xuÊt vµ tiªu thô xi m¨ng lín nhÊt trong c¶ n-íc lµ
Tæng c«ng ty Xi m¨ng ViÖt Nam (chñ qu¶n Bé x©y dùng) ®-îc ChÝnh phñ giao
cho nhiÖm vô nÆng nÒ lµ ph¶i "dù tr÷, b×nh æn vµ ®iÒu hoµ cung - cÇu xi m¨ng".
Nh÷ng con chim ®Çu ®µn cña ngµnh xi m¨ng ë ngoµi B¾c ph¶i kÓ ®Õn Hoµng
Th¹ch, BØm S¬n; ë miÒn Nam ph¶i kÓ ®Õn Sao Mai, Hµ Tiªn,...
Tr-íc ®©y nh÷ng nhµ m¸y thuéc Tæng c«ng ty xi m¨ng lµ nguån cung cÊp
chñ yÕu cho nhu cÇu xi m¨ng cña c¶ n-íc thÞ phÇn 55%.
Thø hai: c¸c nhµ m¸y liªn doanh víi n-íc ngoµi.
§©y lµ mét bé phËn tham gia ph©n chia thÞ tr-êng vµ c¹nh tranh víi nh÷ng
nhµ m¸y thuéc Tæng c«ng ty. HiÖn nay ®· cã 7 liªn doanh xi m¨ng víi tæng sè
vèn ®Çu t- 1,52 tØ USD, tæng c«ng suÊt dù kiÕn 9 triÖu tÊn/n¨m. §Õn n¨m 2001
con sè nµy ®-îc dù b¸o lµ sÏ t¨ng gÊp r-ìi vµ thÞ phÇn cña Tæng c«ng ty sÏ bÞ co
hÑp ®¸ng kÓ. §iÒu nµy chøng tá giai ®o¹n tíi sÏ lµ giai ®o¹n c¹nh tranh quyÕt liÖt
gi÷a Tæng c«ng ty xi m¨ng vµ c¸c liªn doanh ®Ó ph©n chia thÞ tr-êng.
Thø ba: lµ c¸c nhµ m¸y xi m¨ng ë ®Þa ph-¬ng. C¸c nhµ m¸y nµy chiÕm thÞ
phÇn nhá (15-10%) chñ yÕu ®Ó ®¸p øng nhu cÇu giao th«ng thuû lîi ë ®Þa
ph-¬ng. §©y còng lµ mét gi¶i ph¸p ®Ó c©n ®èi xi m¨ng cña nÒn kinh tÕ.
Xi m¨ng ë c¸c nhµ m¸y ®Þa ph-¬ng lµ xi m¨ng lß ®øng, gi¸ thµnh h¹, c«ng
suÊt ®Çu t- thÊp, phô tïng thiÕt bÞ kh«ng phøc t¹p vµ Ýt nhËp ngo¹i, tiªu thô néi
vïng nªn chi phÝ vËn chuyÓn thÊp. Do ®ã xi m¨ng lß ®øng cã -u thÕ h¬n xi m¨ng
lß quay vÒ gi¸ c¶. Tuy nhiªn hiÖu qu¶ ®Çu t- thÊp, nÕu xÐt trªn b×nh diÖn hiÖu
qu¶ kinh tÕ vi m« cña c¶ nÒn kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ khai th¸c sö dông c¸c nguån lùc
cña toµn x· héi. HiÖn nay xi m¨ng lß ®øng ë ®Þa ph-¬ng ®ang gÆp nhiÒu khã
kh¨n do ph¶i ®èi ®Çu víi c¹nh tranh nªn thÞ phÇn cµng thu hÑp. Ngoµi ra, lµ
nguån nhËp khÈu. C¸ch ®©y 3 n¨m mét c¬n sèt xi m¨ng cã mét kh«ng hai ë ViÖt
20