I, §Æt vÊn ®Ò:
Ng«n ng÷ cã vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi con ngêi nãi chung vµ trÎ
em nãi riªng. Nã lµ ph¬ng tiÖn ®Ó mçi con ngêi giao tiÕp vµ truyÒn ®¹t nh÷ng
nhu cÇu, ý nghÜ vµ c¶m xóc cña m×nh, qua ®ã ta còng biÕt ®îc nh÷ng mong
muèn suy nghÜ cña ngêi kh¸c. Nhê cã ng«n ng÷ mµ con ngêi cã thÓ më réng
giao tiÕp víi thÕ giíi xung quanh, tõ ®ã trao ®æi, h×nh thµnh nh÷ng kinh
nghiÖm sèng ®Ó ph¸t triÓn t duy, nhËn thøc cña m×nh. V× vËy, viÖc cung cÊp
lµm phong phó vèn tõ vµ gióp trÎ biÕt ph¸t ©m chuÈn lµ nhiÖm vô hÕt søc cÊp
thiÕt trong c«ng t¸c gi¸o dôc mÇm non, bëi lÏ ng«n ng÷ ®ãng vai trß chñ ®¹o
trong viÖc ph¸t triÓn trÝ tôª vµ c¸c qu¸ tr×nh t©m lý kh¸c.
§Æc thï trÎ tuæi mÇm non vèn tõ cßn h¹n chÕ, trÎ cßn ®ang trong giai
®o¹n tËp hoµn thiÖn c©u nãi, ng«n ng÷ ®ang dÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nªn
®©y lµ giai ®o¹n rÊt quan träng ®Ó ngêi lín xung quanh trÎ cung cÊp nh÷ng
kü n¨ng thËt chuÈn vÒ ng«n ng÷.
Nhng trong thùc tÕ cßn cã rÊt nhiÒu trÎ nãi ngäng, ®Æc biÖt lµ ph¸t ©m
sai ch÷ n – l. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn lµ do: Mét sè gia ®×nh trÎ
ë quª míi chuyÓn ®Õn cßn bÞ ¶nh hëng bëi tiÕng ®Þa ph¬ng, mét sè phô
huynh thêng xuyªn nãi ngäng lµm cho trÎ còng nãi ngäng theo. Mét nguyªn
nh©n n÷a còng rÊt quan träng, ®ã lµ ë løa tuæi nµy bé m¸y ph¸t ©m cña trÎ
cha hoµn thiÖn nªn trÎ cßn gÆp khã kh¨n trong viÖc ph¸t ©m chuÈn c¸c ch÷
c¸i.
Víi c¸c lý do trªn, t«i ®· chän cho m×nh ®Ò tµi: “Mét sè biÖn ph¸p luyÖn
ph¸t ©m ch÷ n – l cho trÎ mÉu gi¸o lín”, víi hy väng sÏ gióp trÎ cã kh¶
n¨ng ph¸t ©m chÝnh c¸c ch÷ c¸i h¬n.
II, Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò:
1. T×nh h×nh líp:
* ThuËn lîi:
- SÜ sè häc sinh trong líp lµ 50 trÎ/ 2 c«. §a sè lµ trÎ tõ mÉu gi¸o nhì
chuyÓn lªn nªn ®· cã nÒn nÕp tõ tríc.
- Hai c« trong líp th¬ng yªu trÎ, cã kinh nghiÖm d¹y líp MÉu gi¸o lín.
- Phô huynh häc sinh nhiÖt t×nh ñng hé c¸c phong trµo cña líp.
1
- C¬ së vËt chÊt ®îc nhµ trêng bæ xung t¬ng ®èi ®Çy ®ñ
* Khã kh¨n:
- Trong líp cã mét sè ch¸u míi chuyÓn ®Õn nªn cßn bì ngì cha quen líp.
- Mét sè phô huynh cßn nãi ngäng ©m n – l nh: PH ch¸u Trµ My, Minh
Anh, Quèc Hïng...lµm h¹n chÕ hiÖu qu¶ cña viÖc luyÖn ph¸t ©m cho trÎ.
- Mét sè trÎ chËm ph¸t triÓn vÒ ng«n ng÷ nh: Minh Duy, §øc NghÜa, §øc
Anh, Hoµng Minh...
2. C¸c biÖn ph¸p:
2.1 Kh¶o s¸t t×nh h×nh líp:
§Ó lËp kÕ ho¹ch luyÖn ph¸t ©m ®Õn tõng ®èi tîng trÎ
2.1 C« lu«n rÌn luyÖn m×nh ph¸t ©m ®óng:
§Ó viÖc luyÖn ph¸t ©m cho trÎ ®îc hiÖu qu¶, tríc hÕt c« gi¸o lu«n ph¶i lµ
tÊm g¬ng cho trÎ noi theo. Khi lªn líp hay giao tiÕp tríc mÆt trÎ t«i lu«n chó
ý ph¸t ©m chuÈn c¸c ch÷ c¸i ®Æc biÖt lµ ©m n – l. Kh«ng nh÷ng thÕ, t«i ®·
nghiªn cøu tµi liÖu híng dÉn c¸ch ph¸t ©m 2 phô ©m ®Çu n - l, biÕt ®îc cÊu
t¹o vµ c¬ chÕ ph¸t ©m cña 2 phô ©m n - l, sau ®ã tËp ph¸t ©m hµng ngµy vµo
nh÷ng thêi gian r¶nh rçi b»ng c¸ch ®äc ®i ®äc l¹i nhÒu lÇn nh÷ng bµi th¬,
c©u chuyÖn, ca dao... cã nhiÒu phô ©m n - l. Sau mét thêi gian luyªn tËp tÝch
cùc, t«i ®· ph¸t ©m chuÈn x¸c, râ rµng, cã ©m ®iÖu lµm t¨ng hiÖu qu¶ bµi
gi¶ng vµ tù tin, m¹ch l¹c trong giao tiÕp víi mäi ngêi ®Æc biÖt lµ ®èi víi trÎ.
2.2 T×m hiÓu bé m¸y ph¸t ©m cña trÎ:
ë trÎ 5 tuæi, c¸c c¬ quan ®ang ph¸t triÓn m¹nh, tai nghe vµ c¸c c¬ quan
ph¸t ©m ®îc tËp luyÖn thêng xuyªn trong qu¸ tr×nh giao tiÕp hµng ngµy nªn
tai nghe trë nªn tinh x¶o h¬n gióp cho viÖc häc ph¸t ©m cña trÎ ®îc dÔ dµng
h¬n. Nhng ë mét sè trÎ, c¸c bé phËn m«i, lìi, hµm vµ d©y thanh qu¶n ho¹t
®éng cha ®îc linh ho¹t nªn cßn ph¸t ©m ngäng. ChÝnh v× vËy, t«i thêng
xuyªn t×m hiÓu ®Ó biÕt ®îc ®Æc ®iÓm cña tõng trÎ, tõ ®ã cã biÖn ph¸p ®Ó
luyÖn cho tõng trÎ ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. Cô thÓ, qua t×m hiÓu t«i biÕt ®îc
ch¸u §øc Anh cã ®Æc ®iÓm lìi kh«ng b×nh thêng: §Çu lìi bÞ dÝnh xuèng
phÇn c¬ díi hµm lµm ch¸u rÊt khã kh¨n khi ph¸t ©m. V× vËy, t«i thêng xuyªn
gÇn gòi ch¸u, trß chuyÖn, ch¬i víi ch¸u vµo c¸c giê ®ãn tr¶ trÎ, c¸c ho¹t
®éng kh¸c vµ nh÷ng lóc r¶nh rçi ®Ó th«ng qua ®ã luyÖn ph¸t ©m cho ch¸u.
Nhê vËy ch¸u §øc Anh ®· cã nh÷ng tiÕn bé râ rµng: ch¸u ®· ph¸t ©m dÔ
dµng h¬n, nãi t¬ng ®èi chuÈn ch÷ n - l.
2.3 Söa lçi ph¸t ©m trong giê lµm quen ch÷ viÕt vµ c¸c giê häc kh¸c:
Ho¹t ®éng chung chÝnh lµ ho¹t ®éng ®Ó c« gi¸o chÝnh x¸c hãa kiÕn thøc
cho trÎ ngay tõ ban ®Çu, cho nªn vµo giê “ Lµm quen ch÷ viÕt n - l” t«i chuÈn
bÞ rÊt kü vµ híng dÉn trÎ b»ng c¸c c¸ch sau: Khi ®äc mÉu t«i ®äc to, râ rµng,
ph¸t ©m thËt chuÈn vµ nªu râ c¸ch ph¸t ©m:
2
+ Ch÷ “l”: §äc cong lìi, ®Çu lìi uèn vµo trong vµ ®a s¸t lîi trªn
+ Ch÷ “n”: §a lìi lªn s¸t lîi trªn råi bËt xuèng.
Bªn c¹nh ®ã, t«i cßn yªu cÇu trÎ ®øng ®èi diÖn víi c«, nh×n vµo khu«n
miÖng cña c« vµ chó ý nghe ph¸t ©m, sau ®ã cho trÎ ph¸t ©m l¹i nhiÒu lÇn ®Ó
söa sai cho trÎ kÞp thêi. T«i cã thÓ cho trÎ ®äc ®ång thanh vµi lÇn, sau ®ã gäi
nhiÒu c¸ nh©n trÎ ®äc. Qua theo dâi tõng c¸ nh©n, cã mét sè trÎ ph¸t ©m
®óng ngay, song cßn mét sè trÎ cßn ®äc sai t«i tiÕp tôc luyÖn cho trÎ vµo c¸c
ho¹t ®éng kh¸c trong ngµy.
Trong c¸c giê ho¹t ®éng kh¸c, t«i lu«n chó ý ®Õn sù ph¸t ©m mµ trÎ béc lé
khi giao tiÕp, khi ph¸t biÓu ý kiÕn x©y dùng bµi ®Ó söa kÞp thêi cho trÎ. VÝ
dô, khi d¹y trÎ bµi th¬ “ Gi÷a vßng giã th¬m”, t«i söa sai cho trÎ c©u:
“Nµy chó gµ N©u...
Nµy chÞ vÞt bÇu..”
Hay víi bµi h¸t: “ThËt lµ hay” t«i chó ý d¹y trÎ h¸t ®óng c©u:
“Li lÝ li lÝ l× li
ThËt lµ hay.. hay...hay”
Bµi: “Mïa xu©n ®Õn”råi cã c©u: “S¸ng h«m nay trêi ®· n¾ng lªn råi...” trÎ
còng rÊt hay ph¸t ©m sai, t«i thêng chó ý nhÊn m¹nh vµ cho trÎ söa sai b»ng
c¸ch cho trÎ h¸t l¹i c¶ c©u h¸t ®ã. Nhê cã c¸ch söa sai ®ã, mét sè trÎ líp t«i
®· kh«ng cßn ph¸t ©m ngäng ch÷ n – l n÷a nh ch¸u: Quèc Hïng, Minh Duy,
Trµ My, §øc NghÜa.
2.4 LuyÖn ph¸t ©m th«ng qua c¸c trß ch¬i:
§Ó d¹y trÎ ph¸t ©m chuÈn mµ kh«ng bÞ nhµm ch¸n, t«i sö dông h×nh thøc
luyÖn ph¸t ©m th«ng qua c¸c trß ch¬i.
TC1: G¾n l« t« vµ gäi tªn c¸c ®å vËt cho phï hîp.
TrÎ cã thÓ ch¬i theo nhãm hoÆc ch¬i c¸ nh©n: chän c¸c l« t« g¾n lªn b¶ng
sao cho tªn c¸c ®å vËt trªn l« t« cã chøa ch÷ n – l cho phï hîp. Khi
trÎ ch¬i thµnh th¹o, t«i khuyÕn khÝch trÎ tù nghÜ ra tªn c¸c ®å vËt cã
chøa ch÷ n – l råi vÏ lªn b¶ng.
L
3
N
TC2: Thi ai giái nhÊt:
Víi trß ch¬i nµy, t«i thêng tæ chøc cho c¸c ch¸u thi ®äc hoÆc g¹ch ch©n
nhanh nh÷ng ch÷ n – l cã trong bµi th¬ do c« s¸ng t¸c:
VÌ qu¶
“...¨n vµo ngät m¸t
Lµ hä nhµ cam
Canh c¸ mÑ lµm
§õng quªn me khÕ
BÐ ¬i nhí nhÐ!
Mói tr¾ng h¹t ®en
NhiÒu m¾t ®an xen
Lµ qu¶ na ®Êy!...”.
Sao s¸ng
4
LÊp la lÊp l¸nh
Nh ¸nh sao vµng
Nµo cïng h¸t vang
Bµi ca sao s¸ng
BËp bªnh
Nµo lªn nµo xuèng
Ta cïng bËp bªnh
Hµng c©y dËp dÒnh
B¹n lªn t«i xuèng
B¹n míi
Ngµy ®Çu tiªn ®Õn líp
Thá N©u thÊy l¹ ghª!
Xa vßng tay cña mÑ
Thá N©u muèn khãc nhÌ!
B¹n MÌo con nghÞch ngîm
Cø trªu Thá N©u hoµi
L¹i cßn b¹n H¬u Nai
Chª bai Thá xÊu xÝ
C¸i ®u«i th× ng¾n tÑo
§«i tai l¹i vÓnh ra
Thá nghe muèn khãc ßa.
Bçng bµn tay ªm dÞu
¤m thá N©u vµo lßng
C« häa mi ©u yÕm
5
Thá N©u con ®õng buån!
Råi sÏ quen líp míi
C¸c b¹n sÏ yªu con
MÌo nhí ®õng trªu b¹n
N©u ®· nÝn råi nµy!
Cßn H¬u Nai nghe nhÐ:
Con cã ®«i sõng cong
Cßn ®u«i Thá l¹i th¼ng
Mçi loµi khi sinh ra
§iÓm kh¸c nhau lµ vËy.
Nhng c¸c con nªn nhí!
Líp lµ tæ Êm chung
Chóng m×nh ®Òu lµ b¹n
Ph¶i th¬ng yªu ®oµn kÕt
Cho líp m×nh m·i vui!
VÒ quª
BÐ vÒ quª néi Thanh S¬n
Cã nhiÒu nói l¾m... thÝch h¬n ë nhµ.
Ngåi xe bÐ h¸t nu na
Mong cho néi kháe, c¶ nhµ ®Òu vui.
§©y råi c©y léc th©n quen
Néi ®øng tríc cæng ®ãn xe ch¸u vÒ
N¾ng chiÒu ®æ bãng s©n quª
D¸ng néi m¶nh kh¶nh con se se lßng.
µo vµo bªn néi: nhí ghª!
6
Tay néi d¾t ch¸u hái vÒ bao l©u.
“Con chØ vÒ ®îc h«m nay.
V× cßn bËn häc ë trêng néi ¬i!”
M¾t néi tho¸ng nhße ®Çy v¬i
L¹i mong hÌ ®Õn ch¸u t«i mau vÒ.
KhÕ, na ®· h¸i h«m qua
Néi phÇn cho ch¸u lµm quµ Thanh S¬n.
B÷a c¬m quª ®îm nång h¬ng.
BÐ khen bµ nÊu ngon h¬n ë nhµ.
B©y giê bµ ®· ®i xa
Ch¸u vÒ quª néi nhí bµ kh«n ngu«i.
TC3: §i siªu thÞ.
Chia trÎ lµm 2 ®éi ch¬i, mçi ®éi mét quÇy hµng: quÇy ch÷ n vµ quÇy ch÷
l. T«i ®· chuÈn bÞ nh÷ng mÆt hµng cã ghi tªn bµy ë gãc siªu thÞ. TrÎ ë hai ®éi
ph¶i ®Õn ®ã ®Ó mua c¸c mÆt hµng cã tªn chøa ch÷ n hoÆc ch÷ l vÒ bµy ë quÇy
cña ®éi m×nh. Sau thêi gian mét b¶n nh¹c ®éi nµo mua ®îc nhiÒu mÆt hµng
cã tªn ®óng sÏ giµnh phÇn th¾ng. Khi kiÓm tra kÕt qu¶, cho trÎ ph¸t ©m l¹i tÊt
c¶ c¸c ch÷ n vµ l.
2.5 LuyÖn ph¸t ©m qua c¸c ho¹t ®éng trong ngµy:
Vµo giê ®ãn, tr¶ t«i tËn dông nh÷ng lóc qu¶n trÎ ®Ó trß chuyÖn víi c¸c
ch¸u vÒ trang phôc, thêi tiÕt vµ c¸c kiÕn thøc x· héi gÇn gòi kh¸c ®Ó trÎ béc
lé nh÷ng lçi sai cña m×nh, th«ng qua ®ã t«i gióp trÎ söa lçi kÞp thêi.
7
Víi ho¹t ®éng ë mäi lóc mäi n¬i, t«i còng thêng xuyªn chó ý vµ söa
nh÷ng lçi sai mµ trÎ béc lé khi giao tiÕp, khi t×m hiÓu thÓ giíi xung quanh.
VÝ dô tõ hoa në, nô hoa, n¾ng, nãng, c¸i l¸....Cµng gÇn gòi víi trÎ, t«i thÊy
viÖc luyÖn ph¸t ©m cho trÎ cµng dÔ dµng, hiÖu qu¶ h¬n.
2.6 KÕt hîp víi phô huynh:
Tõ cuéc häp ®Çu n¨m, t«i ®· ®a ra vÊn ®Ò mét sè trÎ nãi ngäng ©m n – l
vµ cïng bµn b¹c, th¶o luËn víi phô huynh ®Ó nªu ra c¸ch ®äc mét sè ch÷
khã, ®Æc biÖt lµ ch÷ n – l ®Ó phô huynh n¾m b¾t ®îc, tõ ®ã cã kÕ ho¹ch
luyÖn ph¸t ©m cho con ë nhµ. Víi mét sè trÎ ®Æc biÖt nh: §øc Anh, Minh
Duy...t«i ®· trao ®æi trùc tiÕp víi phô huynh, ®éng viªn hä dµnh thêi gian cho
con nhiÒu h¬n ®Ó luyÖn ph¸t ©m, cã thÓ su tÇm nh÷ng truyÖn tranh cã lêi ®èi
tho¹i nhiÒu phô ©m n – l, kÓ cho trÎ nghe råi cho trÎ kÓ l¹i. Gi¶i thÝch cho
phô huynh hiÓu gia ®×nh lµ n¬i gi¸o dôc trÎ rÊt tèt. V× vËy, tõng lêi nãi cña
c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh ph¶i thËt chÝnh x¸c ®Ó trÎ häc theo. Nh vËy,
viÖc phèi hîp gi÷a gia ®×nh vµ nhµ trêng ®Òu t¹o m«i trêng ph¸t ©m chuÈn
mùc gióp trÎ ngÊm dÇn mét c¸ch tù nhiªn khi ph¸t ©m ®óng phô ©m n – l.
2.7 KhuyÕn khÝch trÎ söa lçi cho nhau:
Trong mäi häat ®éng luyÖn trÎ ph¸t ©m, t«i ®Òu khuyÕn khÝch trÎ nghe vµ
gióp b¹n söa lçi vµ cã h×nh thøc ®éng viªn kÞp thêi khi trÎ cã nh÷ng ph¸t
hiÖn vµ söa sai ®óng cho b¹n. Nhê vËy trÎ rÊt høng thó, chó ý l¾ng nghe vµ
t«i ®· ®¹t ®îc môc ®Ých cña buæi luyÖn ph¸t ©m.
III. KÕt qu¶ ®¹t ®îc:
KÕt qu¶ ®¹t ®îc
Tríc
khi Sau khi thùc
thùc hiÖn ®Ò hiÖn ®Ò tµi
Tû
tµi
gi¶m
Sè
Tû lÖ Sè
Tû lÖ
trÎ
%
trÎ
%
Sè trÎ ph¸t ©m sai phô 5
10
0
0
100
©m n
Sè trÎ ph¸t ©m sai phô 6
12
1
2
10
©m l
Sè trÎ ph¸t ©m nhÇm 5
10
1
2
8
c¶ 2 phô ©m n - l
Néi dung
8
lÖ
Sè trÎ ph¸t ©m ®óng 34
c¶ 2 phô ©m n - l
68
49
98
VI, Bµi häc kinh nghiÖm:
Sau khi thùc hiÖn ®Ò tµi nµy, t«i thÊy kh¶ n¨ng ph¸t ©m ch÷ n – l cña
trÎ ®· tiÕn bé râ rÖt. TrÎ ®· ph¸t ©m chuÈn ch÷ n – l .H¬n n÷a qua qu¸ tr×nh
luyÖn cho trÎ ph¸t ©m, t«i ®· ph¸t triÓn ®îc ë trÎ kh¶ n¨ng tËp trung chó ý, sù
khÐo lÐo cña c¸c bé phËn nh: m«i, r¨ng, lìi. Qua thùc hiÖn ®Ò tµi, t«i ®· rót
ra ®îc mét sè bµi häc kinh nghiÖm sau:
- Gi¸o viªn luyÖn ph¸t ©m thËt chuÈn, lu«n lµ tÊm g¬ng s¸ng cho trÎ noi theo.
- N¾m b¾t ®Æc ®iÓm t©m sinh lý cña tõng trÎ ®Ó ®a ra biÖn ph¸p cho phï hîp.
- RÌn luyÖn kü n¨ng ph¸t ©m mäi lóc, mäi n¬i cho trÎ: qua c¸c bµi häc, giê
häc, giê ch¬i... díi nhiÒu h×nh thøc.
- KÕt hîp chÆt chÏ víi phô huynh, giao bµi, nhê phô huynh kiÓm tra hé bµi
tËp ph¸t ©m cña trÎ, gi¶i thÝch ®Ó phô huynh hiÓu vµ t¹o ®îc m«i trêng ph¸t
©m chuÈn cho trÎ t¹i gia ®×nh.
Ngêi viÕt
§ç ThÞ H¬ng
9
10
- Xem thêm -