Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng có thói quen tốt trong ăn uống ...

Tài liệu Một số biện pháp giúp trẻ 24-36 tháng có thói quen tốt trong ăn uống

.DOC
21
109
137

Mô tả:

Phßng gi¸o dôc ®µo t¹o quËn cÇu giÊy Trêng MÇm non Ho¹ My ------------ S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Mét sè biÖn ph¸p gióp trÎ 24 -36 Th¸ng cã thãi quen trong ¨n uèng. Gi¸o viªn Líp : TrÇn ThÞ BÝch H¹nh : B2 - Trêng MÇm Non Ho¹ My N¨m häc 2006-2007. 0 I. §Æt vÊn ®Ò. Trong mét líp häc cã bao nhiªu trÎ th× cã bÊy nhiªu sù kh¸c biÖt c¸ nh©n. Nh÷ng sù kh¸c biÖt nµy bao gåm c¶ vÒ thÓ chÊt, n¨ng lùc, trÝ lùc, xu híng, høng thó. Vµ tÊt c¶ c¸c trÎ ®Òu cã quyÒn ®ßi hái ®îc quan t©m ®¸p øng nhu cÇu cña b¶n th©n. Bªn c¹nh ®ã c¸c nhµ gi¸o dôc còng thÊy r»ng vÒ b¶n chÊt, ph¹m vi n¨ng lùc tiÒm tµng cña trÎ réng h¬n rÊt nhiÒu so víi nh÷ng g× chóng thÓ hiÖn ë líp. Vµ ®Ó cã thÓ lµm béc lé n¨ng lùc tiÒm Èn nµy, trÎ cÇn cã mét m«i trêng häc tËp cho phÐp chóng ®îc häc tËp mäi lóc, mäi n¬i, häc theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau. §Ó nu«i dìng trÝ th«ng minh lµ ch¨m sãc b¶o vÖ vµ kÝch thÝch trÎ trong qu¸ tr×nh sinh trëng. NhiÒu nhµ nghiªn cøu ®· chØ ra r»ng trÎ cã kinh nghiÖm häc tõ nh÷ng ngµy ®Çu tiªn cña cuéc ®êi. V× vËy sù nu«i dìng trÝ lùc cña trÎ cã thÓ b¾t ®Çu ngay sau khi trÎ sinh ra. §ã lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi ®ßi hái rÊt nhiÒu sù ©u yÕm, kiªn tr×, hiÓu biÕt vÒ ch¨m sãc vµ d¹y b¶o cña cha mÑ, «ng bµ vµ c« gi¸o. Khi trÎ ®Õn líp, mçi trÎ lµ mét c¬ thÓ duy nhÊt, do ®ã trÎ sÏ hµnh ®éng trong mét m«i trêng theo c¸ch cña m×nh. ChÝnh v× vËy c« gi¸o cÇn t¹o cho trÎ cã mét t©m thÕ tèt khi ®Õn líp, mét kh«ng khÝ t×nh c¶m yªu th¬ng, t«n träng trÎ. §iÒu nµy gióp trÎ nghe lêi c« vµ ph¸t triÓn kh¶ n¨ng bÈm sinh s½n cã cña m×nh. TrÎ chØ cã thÓ ph¸t triÓn, khoÎ m¹nh, th«ng minh cã nÒ nÕp, khi ®îc sèng trong m«i trêng thËt sù yªu th¬ng ch¨m sãc vµ chó ý khuyÕn khÝch gióp ®ì cña ngêi lín. §óng vËy, trong nh÷ng n¨m qua ngµnh gi¸o dôc thµnh phè Hµ Néi ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p chØ ®¹o cã hiÖu qu¶ tuyªn truyÒn vµ gi¸o dôc t¹i c¸c trêng MÇm non. §Æc biÖt sau khi thùc hiÖn chuyªn ®Ò "N©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc dinh dìng vµ vÖ sinh an toµn thùc phÈm" ®· thu ®îc kÕt qu¶ rÊt cao. Bªn c¹nh ®ã viÖc d¹y cho trÎ cã nh÷ng thãi quen nÒ nÕp trong ¨n uèng lµ mét viÖc lµm v« cïng quan träng trong viÖc nu«i d¹y gi¸o dôc trÎ ë trêng. Th«ng qua viÖc lµm nµy ®· gãp phÇn gióp trÎ cã mét thãi quen tèt trong ¨n uèng, trong sinh ho¹t, ®ång thêi gióp trÎ ph¸t triÓn, cñng cè nh÷ng tè chÊt vËn ®éng, sù khÐo lÐo, tÝnh kiªn tr×, kû luËt…. do ®ã gãp phÇn quan träng trong viÖc h×nh thµnh nh©n c¸ch míi cho trÎ. NÕu trÎ cã mét thãi quen ¨n uèng xÊu kh«ng nh÷ng ¶nh hëng ®Õn ham muèn ¨n uèng mµ cßn ¶nh hëng ®Õn sù hÊp thô dinh dìng cho nªn khi trÎ ®Õn líp, gi¸o viªn nhÊt thiÕt ph¶i chó ý, båi dìng thãi quen ¨n uèng tèt cho trÎ tõ nhá. ChÝnh v× vËy t«i chän ®Ò tµi "Mét sè biÖn ph¸p gióp trÎ tõ 24 -36 th¸ng cã thãi quen tèt trong ¨n uèng” II. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. 1 1. §Æc ®iÓm chung. §Çu n¨m líp t«i cã 30 trÎ - 2 gi¸o viªn. Trong qu¸ tr×nh ch¨m sãc vµ d¹y trÎ chóng t«i ®· gÆp nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n sau: a. ThuËn lîi: - Nhµ trêng ®Çu t ®Çy ®ñ ®å dïng c¬ së vËt chÊt phôc vô cho viÖc ch¨m sãc nu«i dìng trÎ. Ban gi¸m hiÖu thêng xuyªn chØ ®¹o s¸t xao viÖc tæ chøc ch¨m sãc, thùc hiÖn quy chÕ chuyªn m«n. - B¶n th©n t«i lµ mét gi¸o viªn tèt nghiÖp Cao ®¼ng S ph¹m nhµ trÎ MÉu gi¸o rÊt yªu nghÒ, mÕn trÎ, cã nhiÒu kinh nghiÖm ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ. - Phô huynh rÊt nhiÖt t×nh, quan t©m ®Õn b÷a ¨n cña trÎ. b. Khã kh¨n: - Líp cã 91% trÎ míi ®i häc lÇn ®Çu cha cã cã ý thøc, ®a sè trÎ thÝch lµm g× lµm ®Êy, kh«ng cã nÒ nÕp trong mäi ho¹t ®éng. - Trong giê ¨n trÎ cßn cã nhiÒu thãi quen xÊu. Bèc thøc ¨n gâ b¸t, uèng níc canh … hay cßn ngËm c¬m, kÐn chän thøc ¨n.. - Mét sè phô huynh nhËn thøc sai cho r»ng: TrÎ qu¸ nhá ®Ó ®a vµo nÒ nÕp vµ cÇn ph¶i cho trÎ ¨n nh÷ng thø trÎ thÝch miÔn sao ¨n nhiÒu. §Æc biÖt gi÷a pH cha cã sù phèi hîp cïng gi¸o viªn ®Ó d¹y trÎ cã mét thãi quen trong ¨n uèng. XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng nµy mét lÇn n÷a t«i kh¼ng ®Þnh nhÊt thiÕt ph¶i ®a ra mét sè biÖn ph¸p: "Gióp trÎ cã thãi quen tèt trong ¨n uèng” 2 2. Mét sè biÖn ph¸p. BiÖn ph¸p 1: ¨n uèng ®óng vÞ trÝ, thêi gian, sè lîng, s¾p xÕp hîp lý sè b÷a ¨n mçi ngµy. *BiÖn ph¸p nµy rÊt quan träng v× nh thÕ khi èm bÐ h×nh thµnh ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn, ®Õn giê ¨n nhÊt ®Þnh, vÞ trÝ m«i trêng ®· ®Þnh, th× ®¹i n·o sÏ chØ huy c¸c c¬ quan tæ chøc toµn th©n lµm tèt c«ng viÖc chuÈn bÞ vµo b÷a tiÕp thu thøc ¨n. VD: TiÕt níc bät t¨ng, ®êng d¹ dµy b¾t ®Çu nhu ®éng, c¸c lo¹i men tiªu ho¸ do ®êng tiªu ho¸ tiÕt ra t¨ng lªn, khiÕn bÐ t¨ng c¶m gi¸c ®ãi. Cã ®îc chuÈn bÞ vÒ t©m lý, sinh lý nµy th× bÐ cã thÓ ¨n ®îc mét c¸ch chñ ®éng ¨n ch¨m chó, ngon miÖng. * §Ó biÖn ph¸p nµy cã hiÖu lùc qu¶ cña t«i ®· biÕt phèi hîp víi gi¸o viªn trong líp nghiªm tóc thùc hiÖn chÕ ®é sinh ho¹t mét ngµy cña trÎ (kh«ng c¾t xÐn, thay ®æi tïy tiÖn) thùc hiÖn ®óng thêi gian ¨n theo quy ®Þnh. Cã nh thÕ míi t¹o cho trÎ thãi quen tèt giê nµo viÖc Êy. Bªn c¹nh ®ã t«i cßn phèi hîp c¸c c« gi¸o trong tæ nu«i cßn phèi hîp tuyªn truyÒn víi pH ®Ó cã nh÷ng ngµy nghØ ë nhµ pH còng lµm theo thêi gian biÓu ë líp. Cã nh vËy qu¸ tr×nh rÌn luyÖn cña trÎ míi kh«ng bÞ ng¾t qu·ng, ng¾t giai ®o¹n. ViÖc lµm nµy ®· lµm t¨ng sù gÇn gòi gi÷a gia ®×nh vµ líp trong viÖc t¹o nªn thãi quen tèt cho trÎ. BiÖn ph¸p 2: §éng viªn trÎ tù xóc ¨n, cè g¾ng tËp cho trÎ sím sö dông th×a, ®òa ®Ó n©ng cao høng thó ¨n cho bÐ. ThËt vËy, cø ®Õn b÷a ¨n cña gia ®×nh mµ trÎ ®îc ngåi cïng m©m, còng cã b¸t th×a ®Ó ¨n th× bÐ thÝch l¾m, chóng lu«n tay sö dông th×a ®Ó xóc c¬m, thøc ¨n (mÆc dï ®îc Ýt). Mét sè phô huynh sù con bÈn nªn kh«ng cho trÎ dïng b¸t th×a hoÆc tù xóc nh vËy v« t×nh chóng ta ®· k×m h·m ham muèn ¨n uèng cña trÎ. §Ó trÎ tËp xóc ¨n cßn khi ¨n nªn xíi cho trÎ mét Ýt ¨n tríc, ¨n hÕt l¹i xíi thªm, ®Ó t¨ng thªm lßng tin ¨n uèng cho bÐ. Tr¸nh Ðp bÐ ¨n, ®Ó tr¸nh sinh ra bùc béi mµ trÎ ch¸n ¨n. - Phèi hîp víi gi¸o viªn trong líp cïng d¹y trÎ, kiªn tr× nh híng dÉn trong giê ¨n. - KÕt hîp víi phô huynh khi vÒ nhµ còng d¹y trÎ tËp xóc ¨n nh ë líp. Cã nh vËy viÖc d¹y trÎ cña c« gi¸o míi cã kÕt qu¶ cao. VD: Khi d¹y trÎ tËp xóc c¬m c« nãi con cÇm th×a xóc c¬m thËt khÐo nh vËy tay con dÎo nh diÔn viªn móa, mai sau con sÏ móa dÎo, ®Ñp vµ ®îc ®i biÓu diÔn ë nhiÒu n¬i ®îc nhiÒu ngêi biÕt ®Õn vµ yªu quý. 3 BiÖn ph¸p 3: T¹o kh«ng khÝ vµo b÷a ¨n nhÑ nhµng, vui vÎ, khiÕn bÐ gi÷ ®îc t×nh c¶m vui vÎ, yªn tÜnh nhÑ nhâm. Còng nh ngêi lín viÖc t¹o c¶m gi¸c thiÕu thó tríc khi ¨n lµ v« cïng quan träng, kh«ng thÓ thiÕu ®îc v× nÕu tríc b÷a ¨n mµ buån, ch¸n th× trong suèt b÷a ¨n ®ã trÎ còng kh«ng vui vÎ lu«n ë tr¹ng th¸i uÓ o¶i, kh«ng tËp trung. Do ®ã tríc giê ¨n t«i thêng kÓ cho trÎ nghe nh÷ng c©u truyÖn vui, liªn quan ®Õn c¸ch ¨n uèng mang tÝnh gi¸o dôc cao hoÆc cho trÎ ®äc th¬, h¸t vui vÎ. Kh«ng nh÷ng thÕ trong lóc cßn t«i cïng gi¸o viªn trong líp lu«n dïng lêi lÏ nhÑ nhµng ®éng viªn khen ngîi kÞp thêi mçi khi trÎ ¨n ngoan, nghe lêi c«. Vµ còng nh vËy t«i tuyªn truyÒn tíi tõng phô huynh vÒ c¸ch lµm nµy ®Ó phô huynh hëng øng vµ gióp ®ì c« thªm nh÷ng lóc ë nhµ. BiÖn ph¸p 4: C¸c biÖn ph¸p kh¸c * VËn ®éng phô huynh cè g¾ng cho con ¨n Ýt thËm chi kh«ng ¨n quµ vÆt, Ýt ¨n ngät. Nh÷ng bÐ thêng xuyªn ¨n quµ hoÆc ®å ngät th× thêng thiÕu c¶m gi¸c ®ãi, kh«ng thÌm ¨n. H¬n n÷a ®êng tiªu ho¸ cø ë tr¹ng th¸i lµm viÖc kh«ng cã c¬ héi nghØ ng¬i, dÔ xuÊt hiÖn c«ng n¨ng ®êng tiªu ho¸ rèi lo¹n. - Theo thùc tÕ ë líp t«i ®Çu n¨m häc c¸c ch¸u thêng hay mang quµ b¸nh ®Õn líp phÇn lín lµ kÑo, bim bim, b¸nh ngät…. - MÆt kh¸c ®îc phô huynh trao ®æi lµ ë nhµ ch¸u lêi ¨n, thêi gian ¨n qu¸ dµi tõ 1,5h - 2h /b÷a. - §Õn giê ¨n ë líp trÎ ¨n rÊt Ýt phÇn lín lµ ngËm c¬m, bá xuÊt. N¾m ®îc t×nh h×nh nµy t«i ®· trao ®æi víi phô huynh, vËn ®éng phô huynh phèi hîp cïng c« gi¸o d¹y trÎ. + Bíc ®Çu t«i yªu cÇu phô huynh kh«ng cho con mang quµ vµo líp, c« gi¸o t×m h×nh thøc kh¸c nhau ®Ó dç trÎ nh: trß chuyÖn ch¬i cïng trÎ nh mét ngêi b¹n, gÇn gòi trao ®æi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ch¬i mµ häc cña trÎ. + KÐo dµi giê ¨n h¬n ®èi víit trÎ ¨n chËm, lêi ¨n. VD. §èi víi nh÷ng trÎ ¨n b×nh thêng víi tiªu chuÈn 2 b¸t c¬m/ 1 b÷a nhng víi nh÷ng trÎ lêi ¨n, còng tiªu chuÈn ®ã t«i chia ra lµm nh÷ng phÇn nhá ®Ó trÎ ¨n Ýt mét, hÕt l¹i lÊy thªm. Trong khi ¨n, t«i cßn ®éng viªn trÎ kÞp thêi nãi cho trÎ biÕt nÕu ¨n ngoan, hÕt xuÊt rÏ rÊt xinh häc giái ®îc c« yªu… Truy trÎ ¨n h¬i l©u h¬n c¸c b¹n t«i kh«ng hÒ thóc giôc mµ cø ®Ó trÎ ¨n tõ tõ nhai kü nhng cã nh÷ng khÝch lÖ kÞp thêi ®Ó trÎ ¨n nhanh h¬n b¹n kh¸c. + Ph©n c«ng gi¸o viªn phô tr¸ch tõng trÎ lêi ¨n, ¨n chËm tõ ®ã n¾m ®îc ®Æc ®iÓm riªng c¸ tÝnh cña tõng trÎ. 4 §óng nh vËy nhê sù s¸t xao tíi tõng trÎ cña tõng c« gi¸o trong líp mµ t«i ®· biÕt ®îc c¸ tÝnh riªng cña tõng trÎ vµ kÞp thêi ®iÒu chØnh. VD: Ch¸u Long hay ngËm c¬m, nh¶ b· thÞt, ch¸u Trung hay uèng níc canh, ch¸u Chi chØ ¨n ®îc mét miÕng c¬m rÊt bÐ.. §èi víi nh÷ng ch¸u nµy tríc giê ¨n t«i thêng kÓ cho trÎ nghe mét sè c©u chuyÖn nãi vÒ c¸c b¹n cã nh÷ng nÕt ¨n ch¸u trong líp qua ®ã gi¸o dôc trÎ. Bªn c¹nh ®ã t«i cßn híng dÉn phô huynh c¸ch ch¨m sãc con ë nhµ (nh÷ng ngµy nghØ hoÆc buæi chiÒu vÒ) . VD: T«i ®a tíi tËn tay tõng phô huynh cã con lêi ¨n chÕ ®é sinh ho¹t mét ngµy cña trÎ ®Æc biÖt nhÊn m¹nh giê ¨n c¸c buæi cho phô huynh râ. §ång thêi t«i cung cÊp cho phô huynh nh÷ng tµi liÖu nãi vÒ TD cña hoa qu¶ ®èi víi b÷a ¨n cña trÎ nh thÕ nµo vµ thêi ®iÓm nµo cho trÎ ¨n hoa qu¶ lµ hîp lý nhÊt. B»ng nhiÒu h×nh thøc trªn t«i ®· ®îc phô huynh ph¶n ¸nh lµ nhê sù gióp ®ì híng dÉn cña c« gi¸o mµ kÕt qu¶ c¸c b÷a ¨n cña con t«i ë nhµ cã tiÕn bé râ rÖt  trong b÷a ¨n trÎ ¨n ®îc nhiÒu h¬n. * T¹o m«i trêng líp häc phong phó - Lu«n t¹o m«i trêng líp häc phong phó víi nh÷ng m¶ng tõng g©y sù tß mß cho trÎ ®Æc biÖt lµ nh÷ng bøc tranh vÒ ¨n uèng. Do ®ã gi¸o dôc trÎ liªn hÖ thùc tÕ trong b÷a ¨n cña m×nh. ¶nh minh ho¹ t¹o m«i trêng líp häc VÝ dô : Trong chñ ®iÓm gia ®×nh t«i trang trÝ líp b»ng nh÷ng tranh ngé nghÜnh ®ang ngåi ¨n rÊt ngoan , hay ë chñ ®iÓm thùc vËt t«I l¹i trang trÝ líp 5 b»ng nh÷ng bøc tranh rau hoa qu¶ ®Ñp cã mµu s¾c c b¶n hÊp dÉn trÎ. ChÝnh v× vËy ®· gãp phÇn gi¸o dôc trÎ rÊt tèt trong b÷a ¨n. * X©y dùng gãc tuyªn truyÒn cña líp : Néi dung tuyªn truyÒn thay ®æi theo mïa ®Æc biÖt lµ rÊt phong phó vÒ néi dung c¸c bµi, gÇn gòi víi cuéc sèng. Qua ®ã ®· gióp phô huynh hiÓu râ h¬n tÇm quan träng cña b÷a ¨n ®èi víi trÎ vÒ mäi mÆt (chÊt lîng - sè lîng) vµ bæ sung thªm kiÕn thøc vÒ nu«i d¹y con. ¶nh minh ho¹ gãc tuyªn truyÒn líp * Phèi hîp víi nhµ trêng : Tuyªn truyÒn trªn loa truyÒn thanh cña trêng nh÷ng bµi nãi vÒ dinh dìng, c¸ch ch¨m sãc con hoÆc nh÷ng bµi thuèc hay  cñng cè thªm kiÕn thøc cho phô huynh, tõ ®ã mét lÇn n÷a c« gi¸o trong trêng còng ®îc häc tËp vµ hiÓu thªm vÒ nhiÖm vô, c«ng viÖc nu«i d¹y trÎ. Sau ®©y lµ mét sè bµi viÕt minh ho¹: Bµi 1: V× sao trÎ biÕng ¨n? RÊt nhiÒu bµ mÑ trÎ bµy tá sù b¨n kho¨n kh«ng hiÓu t¹i sao con m×nh biÕng ¨n, mÆc dï b¶n th©n ®· cè g¾ng hÕt søc ®Ó ch¨m b½m con vµ ®· chó ý cho con ¨n ®a d¹ng, ®Çy ®ñ, th¬m ngon. 1. Thøc ¨n kh«ng hîp khÈu vÞ, kh«ng hîp víi løa tuæi cña trÎ. Mét sè «ng bè bµ mÑ cho r»ng chØ cã mét sè lo¹i thøc ¨n bæ vµ tèt víi trÎ nh: ThÞt, trøng, s÷a, c¸ qu¶… vµ víi niÒm tin nµy, hä tÝch cùc cho 6 côc cng ¨n c¸c thøc ¨n bæ nµy hÕt ngµy nµy qua ngµy kh¸c. NÕu céng thªm kiÓu nÊu lÆp ®i lÆp l¹i th× viÖc trÎ biÕng ¨n lµ ®iÒu dÔ hiÓu. Thùc tÕ, trÎ cÇn ¨n ®a d¹ng c¸c lo¹i thøc ¨n, v× khi phèi hîp nhiÒu lo¹i thùc phÈm, chóng sÏ hç trî cho nhau t¹o nªn khÈu phÇn c©n ®èi, trÎ ¨n sÏ ngon miÖng h¬n, vµ dÔ hÊp thô c¸c chÊt dinh dìng h¬n. Ngoµi thÞt, trøng, s÷a, phô huyh nªn cho trÎ ¨n thªm ®Ëu, ®ç võng, l¹c, t«m, cua, l¬n, rau xanh, qu¶ chÝn… Khi trÎ cßn bÐ tõ 7-12 th¸ng th× nÊu bét, nÊu ch¸o víi c¸c lo¹i thøc ¨n ®a d¹ng trong 4 nhãm thùc phÈm (®¹m, bÐo, ®êng, vitamin vµ muèi kho¸ng), nhng khi trÎ lín h¬n (tõ sau 12 th¸ng) ®· cã ®ñ r¨ng cöa vµ mét sè r¨ng hµm nÕu trÎ ch¸n ¨n bét, ch¸o th× cã thÓ cho trÎ ¨n bón, phë, m×… nÕu víi c¸c thùc phÈm ®a d¹ng. 2. TrÎ bÞ Ðp sÏ ¨n theo mét chÕ ®é cøng nh¾c, t¹o nªn t©m lý sî ¨n. Do t©m lý sî con ®ãi, con cßi, nªn khi thÊy bÐ ¨nko hÕt b¸t bét, b¸t ch¸o lµ nhiÒu bµ mÑ cè nhåi, Ðp bÐ ¨n cho ®ñ mçi b÷a. NhiÒu lÇn nh vËy, bÐ sÏ ®am ra ch¸n vµ sî ¨n, dÇn dÇn h×nh thµnh ph¶n x¹, nªn cø thÊy bng thøc ¨n ra lµ kh«ng muèn ¨n. Chóng ta nªn biÕt r»ng khi trÎ cã t©m lý tho¶i m¸i, vui thó, nhÊt lµ cã t©m lý ganh ®ua khi ¨n th× kÝch thÝch c¸c tuyÕn tiªu ho¸, ho¹t ®éng, t¨ng bµi tiÕt men tiªu ho¸ gióp trÎ ¨n ngon miÖng h¬n. §iÒu nµy lý gi¶i t¹i sao nhµ con ®µn "dÔ nu«i" h¬n con mét. C¸c «ng bè, bµ mÑ t¹o nªn ®iÒu kiÖn cho con m×nh hoµ nhËp víi c¸c b¹n cïng trang løa trong vui ch¬i, sinh ho¹t ¨n uèng ®Ó t¹o cho trÎ cã t©m lý chia sÎ vµ ganh ®ua sÏ gióp trÎ thÝch ¨n h¬n. 3. TrÎ hay ¨n uèng vÆt vµ kh«ng ®îc ¨n ®óng b÷a. ¨n c¸c lo¹i b¸nh kÑo, níc ngät tríc b÷a ¨n sÏ lµm t¨ng ®êng huyÕt vµ g©y c¶m gi¸c "no gi¶ t¹o" nhng thùc chÊt lµ trÎ vÉn ®ãi vµ vÉn bÞ nhiÔm dinh dìng. Do vËy, chØ cho trÎ ¨n, uèng ®å ngät sau b÷a ¨n víi sè lîng h¹n chÕ. Nªn cho trÎ ¨n ®óng giê giÊc mçi ngµy. 4. NhiÔm ký sinh trïng ®êng ruét. TrÎ bÞ nhiÔm ký sinh trïng ®êng ruét nh giun ®òa, giun mãc, giun kim… thêng ch¸n ¨n vµ gÇy yÕu, xanh xao. Nªn tÈy giun cho trÎ theo ®Þnh kú 6 th¸ng mét lÇn vµ gi÷ vÖ sinh trong ¨n uèng, n¬i ë cho trÎ. 5. ThiÕu mét sè vitamin. C¸c vitamin A,B,C… vµ mét sè yÕu tè vi l îng (s¾t, kÏm…) tham gia h×nh thµnh c¸c men tiªu ho¸ vµ qu¸ tr×nh chuyÒn ho¸, hÊp thu thøc ¨n. C¸c chÊt dinh dìng nµy cã trong thøc ¨n ®éng vËt (thÞt, trøng, c¸ …) vµ thøc ¨n 7 thùc vËt (®ç, ®Ëu, rau qu¶ vµ ngò cèc) nhng do trÎ lêi ¨n, ¨n Ýt hoÆc ¨n kiªng, nªn bÞ thiÕu. ViÖc bæ sung vitamin vµ vi chÊt dinh dìng díi d¹ng polyvitamin theo ®óng chØ dÉn cña b¸c sÜ cã thÓ c¶i thiÖn ®îc t×nh tr¹ng ch¸n ¨n cña trÎ. Tuy nhiªn, kh«ng nªn dïng thuèc kÐo dµi v× sÏ thõa vµ cã h¹i ®Ðn søc khoÎ cña trÎ. 6. TrÎ ®ang bÞ bÖnh. Khi trÎ bÞ bÖnh nh viªm ®êng h« hÊp trªn, viªm phÕ qu¶n, tiªu ch¶y, viªm tai gi÷a… th× sÏ mÖt mái vµ ch¸n ¨n. Ch¨m sãc ¨n uèng cho trÎ lóc nµy rÊt quan träng, gióp trÎ mau khái bÖnh vµ b×nh phôc. Khi trÎ èm, cÇn cho ¨n c¸c thøc ¨n chÕ biÕn mÒm, giµu chÊt dinh dìng. Chän lo¹i thøc ¨n mµ trÎ a thÝch vµ kiªn tr× dç dµnh cho trÎ ¨n Ýt mét, ¨n lµm nhiÒu b÷a. NÕu bÐ cña b¹n biÕng ¨n kh«ng do c¸c nguyªn nh©n trªn th× cã thÓ nghÜ tíi bÐ lêi ¨n do thiÕu men tiªu ho¸. TrÎ bÞ thiÕu men tiªu ho¸ ph©n thêng kh«ng mÞn, cã nh÷ng h¹t tr¾ng læn nhæn, gäi lµ "ph©n sèng". B×nh thêng, trong c¬ thÓ trÎ cã rÊt nhiÒu lo¹i men tiªu ho¸ ®Ó gióp c¬ thÓ tiªu ho¸ vµ hÊp thô c¸c lo¹i thøc ¨n lµm cho trÎ chãng ®ãi, muèn ¨n vµ ¨n ngon miÖng. NÕu bÞ thiÕu men tiªu ho¸, phô huynh cã thÓ cho trÎ uèng thªm men tiªu ho¸ theo sù chØ dÉn cña b¸c sÜ. Tuy nhiªn, chØ nªn cho trÎ dïng men tiªu ho¸ trong mét thêi gian ng¾n (tõ 1-2 tuÇn) Kh«ng nªn cho trÎ dïng men tiªu ho¸ kÐo dµi, v× sÏ g©y øc chÕ c¸c tuyÕn tiªu ho¸ trong c¬ thÓ s¶n xuÊt men. Víi trÎ sau 6 th¸ng, hµng ngµy nªn cho trÎ thªm s÷a chua (yaourt) Muèn cho trÎ hay ¨n, chãng lín, cÇn quan t©m ch¨m sãc trÎ mét c¸ch tØ mØ, khoa häc, t¹o cho trÎ nh÷ng b÷a ¨n ®ñ dinh dìng, ngon miÖng. Khi trÎ biÕng ¨n, cÇn b×nh tÜnh t×m hiÓu nguyªn nh©n ®Ó kh¾c phôc. CÇn dÆc biÖt chó ý ®Õn yÕu tè t©m lý cña trÎ. Bµi 2: B¹n cÇn lµm g× khi trÎ biÕng ¨n? ViÖc cho bÐ ¨n lµ mét nghÖ thuËt thùc sù: NhiÒu lÇn b¹n ®Æt c©u hái v× sao con ngêi ta th× ¨n uèng dÔ dµng thÕ kia cßn con m×nh ph¶i dïng ®ñ c¸c biÖn ph¸p mµ vÉn ch¼ng chÞu ¨n b¹n cÇn lµm g× khi trÎ biÕng ¨n. 8 Nh÷ng lêi khuyªn díi ®©y gióp ban kh¾c phôc t×nh tr¹ng biÕng ¨n cña trÎ. NÕu con ban ¨n Ýt h¬n nh÷ng ®øa trÎ kh¸c, nhng con b¹n vÉn ph¸t triÓn b×nh thêng th× b¹n kh«ng cã g× ph¶i lo l¾ng. Con b¹n hÇu nh kh«ng ®ãi. ThËt vËy! Bän trÎ sinh ra víi b¶n n¨ng sinh tån, ®iÒu ®ã khiÕn cho chóng ¨n nh÷ng c¸i mµ c¬ thÓ chóng cÇn víi mét lîng nhÊt ®Þnh. Do ®ã b¹n nªn chÊm døt chÕ ®é ®éc tµi bªn bµn ¨n. H·y ®Ó cho trÎ quyÕt ®Þnh nã sÏ ¨n g×. MÆt kh¸c, d¹ dµy cña trÎ nhá h¬n cña ngêi lín rÊt nhiÒu nªn khÈu phÇn ¨n cña chóng nhiÒu nhÊt chØ b»ng mét nöa cña ngêi lín. BiÕng ¨n thêng gÆp ë trÎ 2,3 tuæi. ë ®é tuæi nµy trÎ b¾t ®Çu muèn kh¶ng ®Þnh m×nh. BÐ ®Ó ý thÊy nh÷ng g× nã lµm, nã nãi ®Òu t¸c ®éng ®Õn nh÷ng ngêi xung quanh. Giê ®©y bÐ muèn thö "tù vÖ". B¹n h·y cè g¾ng ®õng ®Ó lé ra lµ bÐ ph¶i ¨n hÕt b¸t c¬m v× nh vËy dÔ x¶y ra ®iÒu ngîc l¹i khi trÎ muèn "tù kh¶ng ®Þnh m×nh". DÇn dÇn råi bÐ sÏ hiÓu ra r»ng nã kh«ng ¨n chØ ®Ó mÑ vui, mµ v× ®Ó kh«ng bÞ ®ãi. Sù biÕng ¨n cña trÎ ®«i khi l¹i xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c. Th«ng thêng khi nÊu níng, b¹n chÕ biÕn mãn ¨n theo khÈu vÞ cña m×nh. NghÜa lµ b¹n nÊu mãn ¨n mµ chÝnh b¹n thÝch. Nhng biÕt ®©u, bÐ l¹i cã khÈu vÞ hoµn toµn kh¸c vµ c¸i mãn "chñ lùc" cña b¹n th× bÐ l¹i ghÐt cay ghÐt ®¾ng? - B¹n chØ nªn gîi ý cho bÐ ¨n khi nã ®ãi. TrÎ em thêng chèi bá thøc ¨n ch¼ng qua v× chóng cha kÞp ®ãi. Th»ng bÐ lêi ¨n cña b¹n h×nh nh kh«ng bao giê thÊy ®ãi? Còng cã thÓ do b¹n kh«ng cho bÐ c¬ héi Êy? B¹n h·y thö trong vµi ngµy liÒn kh«ng liªn tôc Ðp bÐ ¨n. H·y ®îi ®Ó tù bÐ ph¶i nh¾c tíi b÷a ¨n. Khi quan s¸t ®îc lóc nµo bÐ thêng thÊy ®ãi, b¹n h·y cho bÐ ¨n vµo nh÷ng giê phô hîp, t¹o cho trÎ líp sèng ®iÒu ®é. - H·y gi¶m sè b÷a ¨n. Mét ®øa trÎ 3 tuæi thùc sù kh«ng cÇn ®Õn 5 b÷a ¨n mçi ngµy. Gi÷a b÷a ¨n s¸ng vµ b÷a ¨n tra, thay v× cho bÐ ¨n ch¸o hay mét lng c¬m , b¹n h·y cho bÐ ¨n mét qu¶ chuèi hay miÕng ®u ®ñ, cã thÓ sau ®ã bÐ sÏ ¨n tra mét c¸ch ngon lµnh. - H·y quan t©m ®Õn tÝnh ®a d¹ng cña c¸c mãn ¨n. NÕu ngµy nµo b¹n còng dän cho bÐ mãn trøng ®óc thÞt, th× ch¼ng cã g× ng¹c nhiªn khi nã kh«ng muèn ¨n. NÕu b÷a sau, b¹n cho bÐ mét khóc c¸ r¸n hay mét b¸t sóp sên hÇm khoai tay, cñ c¶i b¹n sÏ thÊy lµ Ýt ra lµ bÐ sÏ thö. 9 - B¹n h·y cè g¾ng s¾p xÕp bµn ¨n, mãn ¨n ®Ñp vµ "ngon m¾t". Bªn c¹nh nh÷ng bóp sóp l¬ tr¾ng lµ nh÷ng c¸nh hoa cµ rèt mµu cam, bªn c¹nh nh÷ng khóc ®Ëu ®òa xanh cã cµ chua ®á. Mét s¸ng kiÕn rÊt hay lµ mãn sa l¸t thËp cÈm: cµ rèt, ít ngät, gi¸ ®ç, khoai t©y, da chuét,… - H·y chÊp nhËn mét sè ý thÝch tr¸i kho¸y cña bÐ. NÕu bÐ nhÊt ®Þnh ®ßi lµm ®iÒu bùc m×nh, h·y lµm cho bÐ ¨n. §Êy ch¼ng qua lµ khÈu vÞ . NÕu bÐ chØ thÝch ¨n b¸nh mú kÑp h×nh tam gi¸c hay uèng s÷a b»ng èng hót, b¹n cø chiÒu theo ý thÝch cña bÐ, ch¾c ch¾n råi ®Õn lóc bÐ sÏ ch¸n. - §õng Ðp bÐ ¨n c¸i g× mµ nã kh«ng thÝch. Thay v× thÞt, b¹n cã thÓ cho bÐ ¨n trøng, c¸ hoÆc giß, xóc xÝch. NÕu bÐ sî rau, th× thay v× bùc béi, b¹n hay cho bÐ ¨n thªm tr¸i c©y. - B¹n ®õng cè giÊu nh÷ng thø bÐ kh«ng thÝch ¨n vµo c¸c mãn ¨n. V× ch¾c ch¾n bÐ sÏ ph¸t hiÖn vµ sÏ kh«ng chÞu ¨n n÷a. Vµ nguy nhÊt lµ b¹n ®· lµm nã ghÐt c¸i mãn ¨n mµ ®Õn nay nã vÉn thÝch. - B¹n cã thÓ dïng chiÕn thuËt " b×nh rîu míi cò". Thay v× cho bÐ ¨n thÞt víi c¬m, b¹n kÑp thÞt vµo b¸nh mú. B¹n cã thÓ cho canh vµo cèc nh mét thø ®å uèng thay v× ®Ó b¸t nh thêng lÖ. - B¹n thö xay tr¸i c©y cho vµo ng¨n ®¸ cho ®«ng sÖt l¹i, cã thÓ bÐ sÏ thÝch h¬n. - ChØ cho bÐ uèng sau b÷a ¨n, chø kh«ng võa ¨n võa uèng, ®Æc biÖt lµ tríc b÷a ¨n. NÕu tríc b÷a ¨n, d¹ dµy bÐ tÑo cña bÐ ®· ®îc lµm ®Çy b»ng níc ngät th× ®¬ng nhiªn lµ suÊt ¨n tra kh«ng cßn quyÒn c tró trong ®ã n÷a. - Cø ®Ó cho bÐ ¨n l©u nh bÐ thÝch. ViÖc bÐ nhÈn nha c¶ buæi tra kh«ng cã nghÜa lµ bÐ biÕng ¨n. Cã thÓ viÖc tù ¨n vÉn lµ qu¸ khã ®èi víi bÐ. ThËm chÝ c¶ khi b¹n thÊy b÷a ¨n dêng nh kh«ng bao giê kÕt thóc, th× ®õng tá ra sèt ruét. BÐ chØ cÇn biÕt lµ b¹n muèn kÕt thóc b÷a ¨n, nã sÏ Èn b¸t c¬m ra xa ngay. V× ®iÒu ®ã dÔ h¬n so víi viÖc xóc c¬m vµo miÖng, råi ph¶i ngËm, nhai, nuèt! - C¸c ban h·y cïng ngåi ¨n bªn bµn ¨n gia ®×nh. Ngåi ¨n mét m×nh thËt buån ch¸n. Ngêi bè kÓ chuyÖn mét con chim ®Õn lµm tæ trong vuên nhµ nh thÕ nµo, mÑ th× kÓ mét c©u chuyÖn vui khi ®i chî,… ThÕ lµ bÐ võa ¨n võa giáng tai nghe, quªn khuÊy c¸i b¸t c¬m ®¸ng ghÐt. - B¹n h·y ®Ó cho trÎ tù ¨n. PhÇn lín trÎ 2,3 tuæi sÏ ¨n nhiÒu h¬n nÕu mÑ ®Ó chóng tù ¨n. NÕu mÑ cø bãn m·i, dÇn dÇn bÐ nhËn thÊy r»ng ®óng lµ mét viÖc khã chÞu, ch¼ng kh¸c géi ®Çu hay uèng thuèc, còng lµ mÑ lµm cho bÐ. H·y lµm sao ®Ó bÐ thÊy r»ng ®îc ¨n lµ niÒm vui gièng nh mét trß ch¬i vËy. 10 - Kh«ng nªn Ðp bÐ ¨n thªm th×a c¬m cuèi cïng. NÕu bÐ nãi r»ng nã ®· no, h·y ®Ó bÐ ®Æt b¸t xuèng, cßn b¹n kh«ng b×nh luËn g× vÒ chuyÖn ®ã. - H·y ®Ó bÐ cïng tham gia nÊu níng. BÐ sÏ thÊy rau muèng mµ bÐ tù tay nhÆt, hay mãn thÞt bÐ tù tay trén gia vÞ sÏ ngon h¬n rÊt nhiÒu. - B¹n h·y quan t©m ®Õn kh«ng khÝ b÷a ¨n . Sù véi v·, lén xén , nh÷ng xung kh¾c hµng ngµy gi÷a bè vµ mÑ sÏ lµm bÐ ¨n mÊt ngon. - BÐ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ¨n hÇu hÕt khÈu phÇn ngay mét lóc. B¹n h·y thö chia nhá khÈu phÇn ¨n cña bÐ, vÝ dô bÐ cã thÓ ¨n gi÷a b÷a gi÷a buæi sau lóc ®i d¹o, hoÆc mét b¸t ch¸o nhá tríc lóc bÐ ra s©n ch¬i víi b¹n bÌ. Cã thÓ kh«ng khÝ trong lµnh sÏ khiÕn mãn thÞt bß xµo mµ bÐ rÊt ghÐt trë lªn ngon h¬n. Bµi 3: Gi¸o dôc tù lËp cho trÎ Sai lÇm mµ hÇu hÕt c¸c bËc cha mÑ ®Òu m¾c ph¶i nhÊt lµ thêng ch¨m chót cho con m×nh qu¸ møc. Sau ®©y lµ mét vµi lêi khuyªn gióp tr¸nh ®iÒu nµy. + H·y cho bÐ mét sè quyÒn tù lËp nµo ®ã: tù mÆc quÇn ¸o, tù mang giÇy, tù ¨n vµ ngñ. §©y lµ nh÷ng bíc ®Çu tiªn ®Ó tËp cho bÐ cã ®îc tÝnh tù lËp. + H·y cho bÐ cã c¬ héi ®îc lùa chän. §iÒu nµy sÏ gióp bÐ ph¸t triÓn t duy. Khi bÐ b¾t ®Çu biÕt ®i, h·y ®Ó cho bÐ tù chän quÇn ¸o ®Ó mÆc. Nhê vËy, bÐ quen víi viÖc lùa chän tranh phôc riªng cho m×nh. Khi lín lªn, bÐ sÏ kh«ng b¾t chíc mét c¸ch mï qu¸ng nh÷ng ®iÒu mµ ngêi kh¸c lµm. + H·y ®Ó cho bÐ cã mét tr¸ch nhiÖm nhá nµo ®ã. Ch¼ng h¹n nh yªu cÇu bÐ ch¨m sãc mét c©y trång. §iÒu nµy tËp cho bÐ cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm. §õng la rÇy bÐ nÕu kh«ng lµm tèt nhiÖm vô nµy. BÐ cÇn ®îc d¹y dç nhiÒu h¬n. NÕu cã thÓ, h·y ®Ó cho bÐ tù biÕt mét vµi hËu qu¶ tõ c«ng viÖc cña m×nh lµm. Bµi 4: Dïng cam nh thÕ nµo ®Ó cã lîi cho søc kháe? Cam lµ mét trong nh÷ng lo¹i qu¶ cã gi¸ trÞ bæ dìng cao nªn rÊt ®îc a chuéng trong ®êi sèng hµng ngµy. Tríc ®©y do cßn khan hiÕm vµ gi¸ ®¾t nªn chØ nh÷ng ngêi bÖnh thuéc hµng trung lu trë nªn míi thêng ®îc dïng cam ®Ó båi bæ vµ kh«i phôc søc khoÎ. Nhng ngµy nay cam ®· kh«ng cßn lµ mét lo¹i qu¶ "quý téc" n÷a. Cam ®ang lµ mét lo¹i tr¸i c©y cã mÆt kh¸ thêng xuyªn trªn bµn ¨n cña gia ®×nh. Tuy nhiªn, c¸ch dïng cam nh thÕ nµo cho thËt ®óng, cho thËt khoa häc ®Ó tËn dông hÕt t¸c dông bæ dìng cña tr¸i c©y quý gi¸ nµy ®ång thêi h¹n chÕ ®îc nh÷ng mÆt tr¸i khi dïng kh«ng 11 ®óng c¸ch th× kh«ng ph¶i ai còng biÕt. NhiÒu ngêi, nhÊt lµ nh÷ng ngêi cã kh¶ n¨ng kinh tÕ, ®· dïng cam h¬i th¸i qu¸, kh«ng nh÷ng kh«ng ph¸t huy ®îc nh÷ng mÆt tèt cña cam mµ cßn x¶y ra nh÷ng "t¸c dông phô", nh÷ng t¸c dông kh«ng mong muèn nh cã c¶m gi¸c khã tiªu hay nãng r¸t ë vïng d¹ dµy hoÆc Ýt ra lµ h¹n chÕ lîi Ých vèn cã cña tr¸i cam. V× thÕ viÖc dïng cam cÇn tu©n thñ mét sè nguyªn t¾c, hay nãi c¸ch kh¸c, lµ mét nghÖ thuËt dïng cam. Mói cam cµ dÞch cam cã gi¸ trÞ bæ dìng ®èi víi søc khoÎ con ngêi. NhiÒu nhµ khoa häc trªn thÕ giíi ®· dµnh c«ng søc ®Ó chøng minh vµ ph¸t hiÖn ra nh÷ng gi¸ trÞ míi cña tr¸i c©y nµy trong viÖc phßng vµ chèng l¹i nhiÒu bÖnh tËt. Cam lµ mét lo¹i qu¶ cã mói vµ chøa chÊt dÞch cã mµu vµng da cam, cã vÞ h¬i chua vµ ngät dÞu kÕt hîp víi mïi th¬m ®Æc trng, dÞch cam cã ®é PH h¬i axÝt nªn nÕu nh÷ng ngêi bÞ viªm hay loÐt d¹ dµy nÕu dïng cam vµo lóc ®ãi sÏ lµm t¨ng thªm c¶m gi¸c cån cµo vµ nãng r¸t. Cïi cam chøa nhiÒu chÊt xenlul« hay cßn gäi lµ chÊt x¬ rÊt cã gi¸ trÞ trong viÖc nhuËn trµng, kÝch thÝch sù co bãp cña ruét nªn cã t¸c dông chèng t¸o bãn. ChÊt x¬ trong cam cã t¸c dông hÊp thô lîng chÊt cholesterol hay chÊt bÐo cã h¹i trong ruét vµ ®ãng vai trß nh mét chiÕc chæi quÐt chÊt ®éc h¹i theo ph©n th¶i ra khái c¬ thÓ. Mét th«ng tin gÇn ®©y nhÊt cho biÕt, chØ cÇn mét vµi tr¸i cam trong mét ngµy (dïng theo c¸ch gät vá vµ ¨n c¶ cïi) lµ ®· cã kh¶ n¨ng phßng chèng ®îc bÖnh ung thu ruét giµ vµ c¸c bÖnh tim m¹ch. NÕu cã kho¸i khÈu th× chØ nªn dïng 2,3 qu¶ cam trong mét ngµy vµ theo c¸ch gät vá ¨n c¶ cïi. NÕu dïng nhiÒu h¬n th× nªn v¾t lÊy dÞch kÕt hîp víi ¨n cïi, v× nÕu dïng qu¸ nhiÒu chÊt x¬ cã thÓ cã tai biÕn g©y t¾c ruét. Nh÷ng ngêi ®ang bÞ c¸c chøng bÖnh nh viªm loÐt d¹ dµy, t¸ trµng, viªm ruét kh«ng nªn dïng cam vµo lóc ®ãi vµ dïng dÞch cam qu¸ nhiÒu trong ngµy. Tèt nhÊt lµ nªn dïng cam sau b÷a ¨n theo kiÓu ¨n tr¸ng miÖng. NÕu dïng Tetracyclin th× kh«ng nªn dïng nhiÒu cam v× dÞch cam sÏ lµm gi¶m bít thËm chÝ cam sÏ lµm mÊt t¸c dông trÞ bÖnh cña thuèc. Bµi 5: Lêi khuyªn vÒ vÊn ®Ò ¨n uèng cña trÎ em §Ó lµm cho trÎ ¨n ®îc ngon miÖng, ¨n ®îc nhiÒu thøc ¨n dÔ hÊp thô h¬n, ®iÒu tríc tiªn khi ®i mua b¹n ph¶i chän thùc phÈm t¬i míi, cßn nhiÒu sinh tè vµ muèi kho¸ng. C¸c thùc phÈm mua vÒ ¨n liÒn nh b¸nh m×, c¸c lo¹i b¸nh ngät ph¶i ®ùng trong bao s¹ch tr¸nh bôi bËm, ruåi nhÆng. Rau cñ mang vÒ, b¹n bá hÕt 12 phÇn kh«ng dïng ®îc, röa s¹ch råi míi ®em th¸i nhá (tuyÖt ®èi kh«ng nªn th¸i nhá tríc khi röa) Khi nÊu b¹n nªn xµo thÞt, rau cñ tríc khi cho vµo nÊu. Phi hµnh mì cho th¬m tríc khi xµo thÞt, rau cñ sÏ lµm cho c¸c sinh tè tan trong mì ®îc hÊp thô hÕt vµ kÝch thÝch trÎ ¨n ngon miÖng. Mµu s¾c cña thøc ¨n còng hÊp dÉn trÎ, b¹n nªn s¾p xÕp ®Ó sao cho b¸t c¬m cña trÎ cã mµu s¾c. Mµu nh: mµu vµng cña trøng, mµu xanh cña rau l¸, mµu ®á cña cµ rèt, mµu n©u cña thÞt c¸. Khi nÊu, b¹n ®Ëy vung kÝn (kh«ng nªn quÊy, ®¶o nhiÒu) thøc ¨n sÏ mau chÝn vµ gi÷ ®îc sinh tè. Thøc ¨n cña trÎ ph¶i nÊu chÝn, kh«ng cho trÎ ¨n thøc ¨n t¸i hoÆc sèng dÔ g©y tiªu ch¶y, nhiÔm trïng, giun s¸n. Thøc ¨n chÝn nªn cho trÎ ¨n trong ngµy, ®Õn chiÒu tríc khi cho trÎ ¨n còng ph¶i h©m l¹i. Kh«ng ®îc ®Ó thøc ¨n qu¸ l©u ngµy vµ h©m ®i h©m l¹i, thøc ¨n sÏ mÊt dinh dìng vµ ®Æc biÖt lµ nhiÔm ®éc thøc ¨n g©y nguy hiÓm cho trÎ. Kh«ng nªn cho trÎ ¨n c¸c lo¹i rau, qu¶ cßn sèng, chua c¸c lo¹i gia vÞ nh: ít, tiªu, tái, c¸c lo¹i níc uèng kÝch thÝch nh cµ phª, bia, rîu,.. Thøc ¨n cña trÎ ph¶i mÒm, khi trÎ cã ®ñ r¨ng b¹n cã thÓ cho trÎ ¨n thøc ¨n cøng h¬n. Kh«ng nªn cho trÎ ¨n qu¸ nhiÒu trong mét b÷a, trÎ sÏ ch¸n ¨n mÊt ngon, h«m kh¸c gÆp thøc ¨n Êy trÎ sÏ sî, cha kÓ ®Õn trÎ bÞ ®Çy bông, khã tiªu. NÕu trÎ båi dìng nhiÒu, b¹n nªn cho trÎ ¨n thµnh nhiÒu b÷a trong ngµy, trÎ sÏ hÊp thô hÕt. TËp cho trÎ ¨n ®ñ lo¹i thøc ¨n mµ ë løa tuåi trÎ cã thÓ ¨n ®îc, kh«ng nªn ®Ó trÎ quen ¨n ®¬n ®iÖu víi mét lo¹i thøc ¨n. NÕu b¹n chØ tËp cho trÎ ¨n c¬m víi thÞt hoÆc trøng kh«ng th× lín lªn trÎ sÏ rÊt ghÐt vµ kh«ng thÝch, kh«ng biÕt ¨n c¸, t«m, cua,…. B¹n còng kh«ng nªn cho trÎ ¨n ®å ngät vµo tríc b÷a ¨n chÝnh g©y ch¸n ¨n. Kh«ng nªn cho trÎ ¨n qu¸ no tríc khi ®i ngñ, nhÊt lµ ban ®ªm v× g©y tiÕt dÞch tiªu ho¸, lµm t¨ng hng phÊn thÇn kinh, khiÕn trÎ khã ngñ. Buæi tèi chØ nªn cho trÎ ¨n nhÑ c¸c lo¹i tr¸i c©y, b¸nh ngät, uèng s÷a tríc khi ®i ngñ. Khi trÎ ¨n, b¹n nªn tËp cho trÎ ¨n ®óng giê, ngåi vµo bµn ghÕ võa tÇm, tËp cho trÎ tù xóc, nh¾c trÎ ¨n chËm nhai kü. TuyÖt ®èi kh«ng nªn dç trÎ ¨n b»ng c¸ch bÕ trÎ ®i rong ngoµi ®êng v× sÏ h×nh thµnh mét tÝnh xÊu, rÊt khã söa cho trÎ. 13 Khi sèt cao, trÎ rÊt kh¸t níc v× ®æ må h«i, thë nhanh cho nªn trÎ uèng nhiÒu níc díi c¸c h×nh thøc:níc chÝn, trµ pha lo·ng, níc chanh s÷a,… Cho trÎ ¨n thøc ¨n láng, dÔ tiªu cung cÊp ®ñ chÊt dinh dìng: chÊt ®¹m, bÐo, bét, ®êng, rau, cñ,…díi d¹ng ch¸o láng, ch¸o thÞt b¨m, c¬m canh hoÆc sóp. * VËn ®éng phô huynh su tÇm c¸c bµi viÕt cã liªn quan ®Õn viÖc ch¨m sãc vµ nu«i d¹y trÎ theo khoa häc ®Ó ®ãng gãp thªm tµi liÖu vµo gãc tuyªn truyÒn cña líp Sau ®©y lµ mét sè bµi cã chÊt lîng mµ phô huynh ®· su tÇm ®îc phæ biÕn ë gãc tuyªn truyÒn cña líp. Bµi 1: Nh÷ng viÖc cÇn lµm ®èi víi trÎ khã tËp trung chó ý Chó ý cña trÎ mÉu gi¸o lµ ph¶n øng thÝch thó cña trÎ ®èi víi nh÷ng ®èi tîng xung quanh vµ nh÷ng hµnh ®éng cña trÎ ®èi víi nh÷ng ®èi tîng ®ã. TrÎ tËp trung chó ý vµo mét ®èi tîng nµo ®ã khi trÎ ®ang thÝch thó nã, nhng khi xuÊt hiÖn mét ®èi tîng míi lËp tøc sù chó ý cña trÎ ®îc chuyÓn sang ®èi tîng míi. Kh¶ n¨ng chó ý ®îc tÝnh b»ng chiÒu dµi thêi gian thùc hiÖn mét hµnh ®éng tõ ®Çu cho ®Õn cuèi. §èi víi nh÷ng trÎ cã kh¶ n¨ng chó ý ng¾n th× mçi viÖc trÎ tËp trung ®îc mét lóc, sau ®ã l¹i chuyÓn sang viÖc kh¸c vµ nh vËy lµ trÎ kh«ng hoµn thµnh ®îc viÖc nµo vµ rÊt dÔ bÞ ph©n t¸n t tëng. 1. Nguyªn nh©n - Nh÷ng ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt ®¬n ®iÖu vµ kh«ng hÊp dÉn trÎ. - Nh÷ng trÎ cã tÝnh c¸ch dÔ dao ®éng, kh«ng kiªn nhÉn, bÒn bØ vµ thiÕu tù tin vµo b¶n th©n m×nh - Do sù chËm hoµn thiÖn chøc n¨ng n·o bé - §øa trÎ lêi biÕng, kÕt hîp víi kh¶ n¨ng tiÕp thu chËm, sù chËm chÔ hay lo l¾ng. 2. Lµm thÕ nµo ®Ó ng¨n chÆn: - T¹o c¬ héi gióp trÎ ®¹t ®îc sù thµnh c«ng trong ho¹t ®éng chó ý b»ng c¸ch cho trÎ tù lùa chän nh÷ng viÖc mµ trÎ thÝch. KhuyÕn khÝch vµ khen thëng cho bÊt kú sù cè g¾ng nµo cña trÎ trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô. - D¹y vµ rÌn luyÖn cho trÎ kh¶ n¨ng tËp trung vµo c«ng viÖc 3. Nh÷ng viÖc cÇn lµm - Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn chó ý cã chñ ®Þnh nh cho trÎ quan s¸t c¸c sù vËt xung quanh, khuyÕn khÝch trÎ 14 tham gia tÝch cùc vµo c¸c trß ch¬i, khuyÕn khÝch trÎ ho¹t ®éng t¹o h×nh, h¸t móa,.. - Giao cho trÎ nh÷ng c«ng viÖc thÝch hîp vµ ®Æt trÎ nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ, nghÜa lµ t¹o ®iÒu kiÖn va ch¹m thêng xuyªn h¬n víi nh÷ng t×nh huèng buéc trÎ ph¶i chó ý th× míi hoµn thµnh ®îc nhiÖm vô (vÝ dô trÎ ph¶i chó ý quan s¸t kü míi t×m ®ñ lîng sè con vËt trong mét bøc tranh phong c¶nh, hay ph¸t hiÖn nh÷ng chi tiÕt thõa (thiÕu) khi nghe mét c©u chuyÖn quen thuéc,…) - Khi giao nhiÖm vô cho trÎ cÇn ph¶i cô thÓ, chi tiÕt, lêi nãi râ rµng, ng¾n gän, sau ®ã cho trÎ nh¾c l¹i nhiÖm vô ®îc giao. Bµi 2: ¡n nhai sÏ gióp trÎ ngon miÖng B¾t ®Çu ¨n dÆm, ph¶i cho trÎ ¨n láng, ¨n mÒm, v× lóc nµy ®êng tiªu ho¸ cña trÎ cßn non yÕu. Nhng khi trÎ ®· mäc r¨ng th× cÇn tËp dÇn ®Ó trÎ ¨n nhai. Mét sè bµ mÑ cø cho thøc ¨n vµo cèi xay sinh tè ®Ó nghiÒn nhá thµnh mét hçn hîp bét mÞn cho con ¨n ngay c¶ khi con m×nh ®· cã ®Èy ®ñ r¨ng. §iÒu nµy kh«ng tèt, kh«ng t¹o cho trÎ c¶m gi¸c ngon miÖng vµ ¶nh hëng tíi qu¸ tr×nh tiªu ho¸ vµ hÊp thu. Nhai rÊt quan träng ®èi víi sù tiªu ho¸ cña mäi lo¹i thøc ¨n. Khi nhai sÏ kÝch thÝch sù bµi biÕt c¸c men tiªu hãa. T¹i miÖng kÝch thÝch sù bµi tiÕt níc bät, trong níc bät cã men ptyalin cã t¸c dông ph©n gi¶i tinh bét chÝn thµnh ®êng maltose. T¹i d¹ dµy kÝch thÝch bµi tiÕt dÞch vÞ, trong ®ã cã men pepsin vµ men lipase. Men pepsin cã t¸c dông tiªu ho¸ chÊt ®¹m, men lipase cã t¸c dông tiªu ho¸ mì yÕu. Ngoµi c¸c men tiªu ho¸, dÞch vÞ cßn cã mét thµnh phÇn rÊt quan träng lµ axit clohydric. Axit nµy cã vai trß quan träng t¹o m«i trêng axit thuËn lîi cho men pepsin ho¹t ®éng, cã t¸c dông s¸t khuÈn. T¹i ruét kÝch thÝch c¸c men tiªu ho¸ cña dÞch tuþ, dÞch ruét. Men tiªu ho¸ cña dÞch tuþ, dÞch ruét kÕt hîp víi muèi mËt, cã t¸c dông gióp tiªu ho¸ c¸c thµnh phÇn cña thøc ¨n ®Õn giai ®o¹n cuèi cïng. Nhê c¸c men tiªu ho¸ cña dÞch vÞ, dÞch tuþ dÞch ruét vµ muèi mËt, c¸c thøc ¨n lµ chÊt ®¹m, chÊt bÐo, chÊt bét ®îc tiªu ho¸ thµnh c¸c axit amin, axit bÐo, ®êng ®¬n ®Ó c¬ thÓ hÊp thu. Nh vËy, khi trÎ cã r¨ng, cÇn chÕ biÕn c¸c thøc ¨n thÝch hîp ®Ó gióp trÎ tËp ¨n nhai. NÕu mäi thø ®Òu cho vµo cèi xay nhuyÔ, t¹o thµnh mét hçn hîp mÒm, mÞn, trÎ kh«ng cÇn nhai chØ nuèt. C¸c c¬ nhai vµ hµm r¨ng kh«ng ®îc tËp luyÖn sÏ yÕu vµ qu¸ tr×nh tiªu ho¸, hÊp thu còng sÏ kh«ng triÖt ®Ó v× men tiªu ho¸ kh«ng ®îc kÝch 15 thÝch bµi tiÕt ®ñ. §ã còng lµ lý do t¹i sao nhiÒu ch¸u nhá ch¸n ¨n, hay ngËm kh«ng muèn nuèt thøc ¨n díi d¹ng hçn hîp xay mÒm. Bµi 3: Ch¸u thÊp bÐ nhÑ c©n cã ph¶i do di truyÒn kh«ng? Sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn cña tr kh«ng chØ phô thuéc hoµn toµn do yÕu tè di truyÒn mµ cßn chÞu sù chi phèi rÊt lín cña chÕ ®é dinh dìng vµ m«i trêng, ®Æc biÖt khi trÎ cßn nhá díi 6 tuæi. Mét ®øa trÎ nu«i dìng trong m«i trêng vÖ sinh kÐm vµ chÕ ®é sinh dìng kÐm, sÏ kh«ng thÓ ®¹t ®îc c©n nÆng vµ chiÒu cao b×nh thêng. ChÕ ®é dinh dìng cã ¶nh hëng râ rÖt ®Õn sù ph¸t triÓn cña trÎ trong hai n¨m ®Çu vµ tuæi dËy th×. Bëi vËy trong giai ®o¹n nµy cÇn cho trÎ ¨n ®ñ vµ ®óng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu c¬ thÓ ®ang lín nhanh. Trong nh÷ng n¨m ®Çu cña cuéc sèng, con cña c¸c «ng bè, bµ mÑ thÊp bÐ vÉn cã tèc ®é lín nh trÎ b×nh thêng nÕu trÎ ®îc ¨n uèng ®Çy ®ñ vµ ®óng c¸ch. Bëi vËy ch¸u qu¸ nhá so víi tuæi, b¹n cÇn ®a trÎ tíi c¬ së y tÕ kh¸m ®Ó cã lêi khuyªn dinh dìng hîp lý. Bµi 4. Hái ®¸p vÒ dinh dìng vµ søc khoÎ cña bÐ. * Víi nh÷ng trÎ kÐm ¨n. Së thÝch vÒ ¨n uèng cña trÎ thêng thay ®æi, b÷a th× ¨n rÊt nhiÒu mét mãn nµo ®ã b÷a l¹i chª bai nã. Sù thÌm ¨n vµ sù ®ãi lµ hai vÊn ®Ò kh¸c nhau. §ã lµ t×nh tr¹ng c¬ thÓ cÇn "nhiªn liÖu". Cßn sù thÌm ¨n hay ¨n ngon miÖng lµ mét th¸i ®é bao gåm sù thó vÞ vµ nh÷ng t×nh c¶m kh¸c liªn quan ®Õn viÖc ¨n uèng. §ãi cã tõ lóc ®îc sinh ra, cßn sù thÌm ¨n ph¸t triÓn theo thêi gian. TrÎ häc ®îc nh÷ng th¸i ®é ¨n uèng tÝch cùc hoÆc tiªu cùc qua viÖc quan s¸t nh÷ng g× diÔn ra xung quanh chóng. Ch¼ng h¹n, bÇu kh«ng khÝ ¨n uèng tho¶i m¸i cña gia ®×nh gióp ®øa trÎ tr«ng mong tíi giê ¨n vµ chØ rêi bµn ¨n khi ®· ¨n xong, vµ ngîc l¹i. TrÎ còng cã thÓ bá thãi mÌ nheo khi cïng ¨n víi bµn bÌ trong nh÷ng b÷a ¨n c¬m tra ë trêng. §Êy lµ mét trong nhiÒu c¸ch gióp gi¸o dôc trÎ vÒ thãi quen ¨n uèng. Mét sè trÎ kh«ng thÊy thÌm ¨n v× nh÷ng vÊn ®Ò søc khoÎ, nh ®au bÖnh, mÖt mái, lóc tr¸i giã trë trêi. Khi gÆp nh÷ng trêng hîp nµy, nhÊt thiÕt b¹n ph¶i ®a con ®i ®Õn b¸c sÜ ®Ó ch÷a trÞ vµ ®îc híng dÉn vÒ sù ¨n uèng . Khi nghiªn cøu c¸ch trÎ ®¸p øng tríc nh÷ng nç lùc Ðp chóng ta ¨n, c¸c nhµ nghiªn cøu ®· ph¶i chÊp nhËn nh÷ng sù thËt chung sau ®©y . 16 Thø nhÊt: Tr¸ch nhiÖm cña cha mÑ lµ cung cÊp ®å ¨n, cßn ¨n hay kh«ng lµ sù quyÕt ®Þnh cña con c¸i. Thø hai: Dç dµnh vµ Ðp buéc ®Òu ph¶n ¸nh t¸c dông v× lµm nh vËy cµng khiÕn trÎ dng dng h¬n. Thø ba: Giê ¨n lµ lóc ¨n vµ chuyÖn trß vui vÎ chø kh«ng ph¶i võa ¨n võa ch¬i. Thø t: ChØ nªn b¾t trÎ ngåi trong bµn ¨n cã chõng mùc, nghÜa lµ tuú tuæi vµ sù tËp trung cña trÎ ph¸t triÓn tíi møc nµo. * Chøng t¸o bãn. T¸o bãn lµ mét trong nh÷ng triÖu chøng thêng gÆp nhÊt ë trÎ nhng Ýt ®îc hiÓu cho ®óng. Ngêi ta thêng nghÜ t¸o bãn lµ kh«ng ®i Øa mçi ngµy. Hä cho r»ng con c¸i sÏ ®au nÕu chóng kh«ng ®i Øa mçi ngµy. Kh«ng ph¶i thÕ, nhiÒu trÎ (vµ c¶ ngêi lín) ®i Øa vµi lÇn mét ngµy, nhng l¹i cã trÎ ph¶i 2 hay 3 ngµy míi Øa mét lÇn nhng ph©n vÉn b×nh thêng. Ngêi ta bÞ t¸o bãn chØ khi nµo ph©n cøng hoÆc kh« vµ ph¶i rÆn rß ®au míi Øa ®îc. T¸o bãn x¶y ra khi chÕ ®é ¨n thiÕu chÊt x¬ hoÆc thiÕu ®å láng, hoÆc còng cã khi sau mét bÖnh nhiÔm virót hoÆc khi mµ trÎ kh«ng uèng ®ñ níc vµ kÐm ho¹t ®éng h¬n b×nh thêng. Nh vËy, ®Ó gióp trÎ tr¸nh bÞ t¸o bãn, h·y cho trÎ ¨n c¸c thùc phÈm cã chÊt x¬ nh rau, tr¸i c©y, c¸c lo¹i ngò cèc nguyªn liÖu h¹t. C¸c chuyªn gia dinh dìng khuyªn lµ, viÖc dung n¹p lîng x¬ b»ng sè tuæi cña trÎ céng thªm 5 gram (thÝ dô, trÎ 5 tuæi, th× 5+5 = 10 g/ngµy). YÕn m¹ch nguyªn h¹t vµ báng lµ nh÷ng nguån chÊt s¬ mµ trÎ thÝch ¨n, hoÆc c¸c lo¹i níc qu¶ nh t¸o, mËn cha chÊt nhuËn trµng tù nhiªn. ¨n s÷a chua cã lîi g×? S÷a chua lµ dïng s÷a t¬i hoÆc s÷a bét, sau khi pha theo tØ lÖ, cho vµo chÊt chua chÕ thµnh. Thµnh phÇn trong s÷a bß kh«ng nh÷ng kh«ng bÞ ph¸ ho¹i, ngîc l¹i cµng cã lîi cho tiªu ho¸. V× anbumin trong s÷a sau khi gÆp axit h×nh thµnh h¹t ngng kÕt cµng nhá, cµng dÔ tiªu ho¸. S÷a bß sau khi bÞ chua ho¸, vµo d¹ dÇy lµm t¨ng thªm tÝnh axit cña vËt chøa trong d¹ dÇy,võa t¨ng t¸c dông cña men tiªu ho¸,võa xóc tiÕn tiªu ho¸, l¹i cã thÓ øc chÕ cã sù sinh trëng cña khuÈn roi trong ruét giµ, cho nªn s÷a chua cµng cãnhiÒu u ®iÓm h¬n s÷a bß b×nh thêng. §èi víi nh÷ng trÎ nhá cã n¨ng lùc tiªu ho¸ kÐm, dÔ Øa ch¶y ¨n s÷a chua cµng thÝch hîp. S÷a chua chia lµm hai lo¹i. S÷a chua cha t¸ch mì vµ s÷a chua t¸ch mì. TrÎ nhá nªn chän s÷a chua cha t¸ch mì thay thÕ cho s÷a thêng. S÷a chua 17 t¸ch mì ®· khö phÇn lín lipit trong s÷a bß, nhiÖt n¨ng trong s÷a gi¶m râ rÖt, nÕu bÐ uèng lo¹i s÷a nµy trong thêi gian dµi, rÊt sÏ dÉn ®Õn thiÕu chÊt dinh dìng, sÏ xuÊt hiÖn bÖnh suy dÜnh dìng. Nhng ®èi víi bÐ bÐo ph× th× l¹i rÊt thÝch hîp. §iÒu cÇn chó ý lµ: S÷a chua kh«ng thÓ nÊu, nÊu sÏ khiÕn s÷a bß vãn côc. S÷a chua thêng chØ cã thÓ uèng nguéi, hoÆc ®Æt trong b×nh s÷a vµo níc nãng ng©m Êm mét chót råi ¨n. III. KÕt qu¶ ®¹t ®îc. Víi nh÷ng biÖn ph¸p nh vËy ®Õn cuèi häc kú I c¸c ch¸u líp t«i ®· thay ®æi mét c¸ch râ rÖt trong ¨n uèng. 1. ®èi víi phô huynh. - 10 0% phô huynh kh«ng cho con manng quµ vÆt ®Õn líp - 10 0% phô huynh ®¶m b¶o chÕ ®é ¨n nh gi¸o viªn ®· híng dÉn. 2. §èi víi trÎ. - Kh«ng cã trÎ mang quµ vËt ®Õn líp. - TrÎ ¨n hÕt xuÊt 93,2% sè cßn l¹i lµ do trÎ suy dinh dìng hoÆc mét sè trÎ èm dËy. - TrÎ suy dÜnh dìng gi¶m 70,8% so víi ®Çu n¨m. IV. Bµi häc kinh nghiÖm. TrÎ em nh bóp trªn cµnh. BiÕt ¨n ngñ, häc hµnh lµ ngoan. §óng nh vËy trÎ em nh mét c©y non. C©y non ®îc ch¨m sãc tËn t×nh cña ngêi trång th× c©y sÏ lín nhanh kh«ng ra nh÷ng qu¶ ngät bæ Ých. Qua mét thêi gian t×m tßi nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp, líp t«i ®· cã mét kÕt qu¶ thËt tèt. Cã ®îc kÕt qu¶ nh vËy ®ã lµ sù nç lùc phÊn ®Êu cña b¶n th©n t«i kÕt hîp víi ®ång nghiÖp ®Æc biÖt lµ Ban gi¸m hiÖu nhµ trêng lu«n s¸t c¸nh cïng t«i chØnh söa nh÷ng biÖn ph¸p, h×nh thøc sao cho phï hîp víi kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ ®Ó cã ®îc kÕt qu¶ nh vËy t«i ®· rót ra nh÷ng kinh nghiÖm sau: 1. B¶n th©n gi¸o viªn trong líp lu«n lµ tÊm g¬ng s¸ng, mÉu mùc tõ lêi nãi, cö chØ chuÈn x¸c. Kh«ng ph©n biÖt gi÷a c¸c trÎ. 2. Phèi hîp víi gi¸o viªn trong líp nghiªm tóc thùc hiÖn quy chÕ ch¨m sãc nu«i d¹y trÎ ®¶m b¶o 100% giê nµo viÖc Êy. 3. Yªu nghÒ mÕn trÎ, tËn tuþ víi c«ng viÖc cña m×nh, lu«n kiªn tr× t×m tßi nghiªn cøu c¸c ph¬ng ph¸p, h×nh thøc d¹y trÎ, phï hîp cã kÕt qu¶ cao. 4. RÌn kü n¨ng trÎ mäi lóc mäi n¬i ®Æc biÖt quan t©m ®Õn trÎ chËm, trÎ c¸ biÖt. 18 5. Gi¸o viªn trao ®æi thêng xuyªn víi phô huynh nh÷ng néi dung mµ c« gi¸o vµ trÎ ®· thùc hiÖn ë líp ®Ó cïng t×m ra c¸ch gi¶i quyÕt tèt h¬n. Trªn ®©y lµ mét sè kinh nghiÖm ®· ®îc triÓn khai thùc hiÖn ë líp t«i. RÊt mong sù ®ãng gãp cña Ban gi¸m hiÖu, c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó c«ng t¸c d¹y trÎ cña t«i ®îc tèt h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Häa My, ngµy 31 th¸ng 01 n¨m 2007 Ngêi viÕt TrÇn ThÞ BÝch H¹nh 19
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan