nguyÔn ph¬ng an – ng« trÝ s¬n
(Biªn so¹n, tuyÓn chän vµ giíi thiÖu)
( Nguồn: http://giaoan.violet.vn/present/show?entry_id=6141827 ).
nh÷ng bµi v¨n mÉu
dµnh cho häc sinh líp 10
nhµ xuÊt b¶n ®¹i häc quèc gia TP. hå chÝ minh
1
lêi nãi ®Çu
PhÇn thùc hµnh Lµm v¨n líp 10 Trung häc phæ th«ng võa chó träng «n tËp vµ n©ng
cao kÜ n¨ng lµm c¸c bµi v¨n tù sù, biÓu c¶m, thuyÕt minh võa rÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm v¨n
nghÞ luËn, ®¸ng chó ý lµ c¸c ®Ò v¨n sau:
KÓ l¹i mét truyÖn cæ tÝch hoÆc truyÖn ng¾n mµ anh (chÞ) yªu thÝch; H·y tëng tîng
m×nh lµ Xi-m«ng, kÓ l¹i c©u chuyÖn Bè cña Xi-m«ng; Sau khi tù tö ë giÕng Loa Thµnh,
xuèng thñy cung, Träng Thñy ®· t×m gÆp l¹i MÞ Ch©u. Nh÷ng sù viÖc g× ®· x¶y ra? H·y
kÓ l¹i c©u chuyÖn ®ã; KÓ l¹i mét kØ niÖm s©u s¾c cña anh (chÞ) vÒ t×nh c¶m gia ®×nh hoÆc
t×nh b¹n, t×nh thÇy trß theo ng«i kÓ thø nhÊt; C©y lau chøng kiÕn viÖc Vò N¬ng ngåi bªn
bê Hoµng Giang than thë mét m×nh råi tù vÉn. H·y kÓ l¹i c©u chuyÖn ®ã theo giäng kÓ ë
ng«i thø nhÊt hoÆc ng«i thø ba (më réng truyÖn ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng); H·y
hãa th©n vµo nh÷ng que diªm kÓ l¹i c©u chuyÖn theo diÔn biÕn vµ kÕt thóc cña truyÖn
ng¾n "C« bÐ b¸n diªm" (hoÆc diÔn biÕn sù viÖc t¬ng tù, nhng kÕt thóc kh¸c); H·y tëng tîng m×nh lµ §¨m S¨n ®Ó kÓ l¹i trËn ®¸nh Mtao Mx©y; ViÕt bµi v¨n t¶ quang c¶nh nhµ tï
trëng §¨m S¨n sau khi chiÕn th¾ng Mtao Mx©y; C¶m nghÜ cña anh (chÞ) vÒ vÎ ®Ñp mét
nh©n vËt v¨n häc mµ anh (chÞ) yªu thÝch; ViÕt bµi thuyÕt minh vÒ dßng v¨n häc d©n gian
ViÖt Nam víi ®oµn häc sinh níc ngoµi ®Õn th¨m trêng; Anh (chÞ) h·y gi¶i thÝch vµ lµm
s¸ng tá ý nghÜa cña c©u ng¹n ng÷ Hy L¹p: "Häc vÊn cã nh÷ng chïm rÔ ®¾ng cay nhng
hoa qu¶ l¹i ngät ngµo"; Sau hai tuÇn ®Çu n¨m häc, ban gi¸m hiÖu nhµ trêng muèn biÕt vÒ
t×nh h×nh cña líp. Trong trêng hîp nµy cÇn ph¶i viÕt lo¹i v¨n b¶n nµo? Anh (chÞ) h·y thay
mÆt líp viÕt v¨n b¶n ®ã; Lªnin nãi: "T«i kh«ng sî khã, kh«ng sî khæ, t«i chØ sî nh÷ng
phót yÕu mÒm cña lßng t«i. §èi víi t«i chiÕn th¾ng b¶n th©n lµ chiÕn th¾ng vÎ vang nhÊt.
B»ng vèn sèng vµ kinh nghiÖm, h·y kÓ mét c©u chuyÖn vÒ "mét häc sinh tèt, ph¹m mét
sè sai lÇm nhng ®· kÞp thêi tØnh ngé, chiÕn th¾ng b¶n th©n; S¸ng t¸c mét truyÖn ng¾n
(theo ®Ò tµi tù chän) mang ý nghÜa x· héi, cã t¸c dông gi¸o dôc thiÕt thùc ®èi víi tuæi trÎ
hiÖn nay; Vai trß cña c©y cèi (hoÆc cña rõng, cña c¸c loµi ®éng vËt hoang d·, cña nhiªn
liÖu s¹ch,...) trong b¶o vÖ m«i trêng sèng; H·y viÕt mét bµi v¨n thuyÕt minh vÒ: mét danh
lam th¾ng c¶nh hoÆc mét lo¹i h×nh v¨n häc, mét ngµnh thñ c«ng mÜ nghÖ, hoÆc mét ®Æc
s¶n, mét nÐt v¨n hãa Èm thùc, mét lÔ héi truyÒn thèng; Häc bµi th¬ "ThuËt hoµi" cña
Ph¹m Ngò L·o, cã b¹n cho r»ng: Sù hæ thÑn cña t¸c gi¶ lµ qu¸ ®¸ng, kiªu k×. Ngîc l¹i, cã
b¹n ngîi ca vµ cho r»ng ®ã lµ biÓu hiÖn mét hoµi b·o lín lao cña ngêi thanh niªn yªu níc.
H·y cho biÕt ý kiÕn cña anh (chÞ)…
Tuy nhiªn, v× khu«n khæ nhÊt ®Þnh, cuèn s¸ch nµy chØ giíi thiÖu ®îc mét sè bµi viÕt
theo cÊu tróc nh sau:
- PhÇn mét: ¤n tËp vµ n©ng cao kÜ n¨ng lµm c¸c bµi v¨n tù sù, biÓu c¶m, thuyÕt minh.
- PhÇn hai: RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm v¨n nghÞ luËn.
§©y kh«ng ph¶i lµ cuèn v¨n mÉu ®Ó häc sinh sao chÐp. ChÝnh v× vËy, trong mçi phÇn
thuéc mçi kiÓu v¨n, sau c¸c ®Ò bµi tiªu biÓu cho kiÓu v¨n ®ã, ngêi biªn so¹n nªu dµn ý chi
tiÕt ®Ó häc sinh h×nh dung ®îc c¸ch thøc, bíc ®i vµ híng thùc hµnh viÕt bµi v¨n. Nh vËy,
kh¸i niÖm "mÉu" ë ®©y ®îc hiÓu lµ bµi v¨n do chÝnh häc sinh tù viÕt, tù lùa chän c¸ch
diÔn ®¹t phï hîp cña m×nh.
Cuèn s¸ch ch¾c sÏ cßn nh÷ng khiÕm khuyÕt. Chóng t«i rÊt mong nhËn ®îc ý kiÕn
®ãng gãp ®Ó cã thÓ n©ng cao chÊt lîng trong nh÷ng lÇn in sau.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
nhãm biªn so¹n
2
PhÇn mét
«n tËp vµ n©ng cao kÜ n¨ng
lµm c¸c bµi v¨n tù sù, biÓu c¶m, thuyÕt minh
A. ¤n tËp vµ n©ng cao kÜ n¨ng
lµm bµi v¨n tù sù
I. Mét sè lu ý khi viÕt bµi v¨n tù sù
1. T×m hiÓu ®Ò
- §Ò bµi yªu cÇu t¹o lËp kiÓu v¨n b¶n nµo (kÓ chuyÖn hay miªu t¶)? §Ó t¹o lËp v¨n
b¶n Êy cÇn sö dông ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµo lµ chñ yÕu?
- Néi dung cÇn biÓu ®¹t lµ g×?
- §Ó thùc hiÖn yªu cÇu cña ®Ò bµi, cÇn chuÈn bÞ nh÷ng tri thøc vµ kÜ n¨ng g×?
2. LËp dµn ý
- Më bµi:
Më bµi theo kiÓu trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp? X¸c ®Þnh nh÷ng néi dung cÇn biÓu ®¹t trong
phÇn Më bµi tuú theo tõng c¸ch më bµi.
+ §èi víi ®Ò bµi kÓ chuyÖn: Giíi thiÖu c©u chuyÖn (tªn c©u chuyÖn, chñ ®Ò truyÖn,…)
+ §èi víi ®Ò bµi miªu t¶: Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ ®èi tîng miªu t¶.
Trong trêng hîp ®Ò bµi yªu cÇu viÕt ®o¹n v¨n th× giíi thiÖu ®èi tîng miªu t¶ ë c©u më
®o¹n.
- Th©n bµi:
+ §èi víi ®Ò bµi kÓ chuyÖn: KÓ l¹i diÔn biÕn c©u chuyÖn theo tr×nh tù më ®Çu, diÔn
biÕn, kÕt thóc.
Chó ý: Ph¸t huy trÝ tëng tîng ®Ó x©y dùng néi dung kÓ phong phó, sinh ®éng; Lùa
chän ng«i kÓ cho hîp lÝ (khi nhËp vai nh©n vËt ®Ó tù kÓ vÒ m×nh th× ng«i kÓ ph¶i lµ “t«i”);
Cã thÓ kÕt hîp gi÷a kÓ víi t¶ hoÆc biÓu c¶m ®Ó c©u chuyÖn thªm sinh ®éng, béc lé ®îc
th¸i ®é, suy nghÜ cña m×nh vÒ sù viÖc, chi tiÕt.
+ §èi víi ®Ò bµi miªu t¶: T¶ l¹i ®èi tîng theo tr×nh tù nhÊt ®Þnh. §èi víi v¨n t¶ ngêi,
chó ý t¶ tõ ®Æc ®iÓm vÒ ch©n dung, cö chØ, hµnh ®éng ®Õn tiÕng nãi; cã thÓ ®iÓm xuyÕt
khung c¶nh.
Trong trêng hîp ®Ò bµi yªu cÇu viÕt ®o¹n, th× ®©y lµ phÇn th©n ®o¹n.
- KÕt bµi:
+ §èi víi ®Ò bµi kÓ chuyÖn: Cã thÓ kÕt bµi b»ng chÝnh sù kÕt thóc cña c©u chuyÖn
hoÆc kÕt bµi theo kiÓu më réng. Tuy nhiªn, tèt nhÊt lµ biÕt ®a ra nh÷ng suy nghÜ, ®¸nh gi¸
cña m×nh vÒ c©u chuyÖn võa kÓ ®ång thêi cã thÓ më réng liªn tëng, tëng tîng.
+ §èi víi ®Ò bµi miªu t¶: Nªu c¶m nghÜ cña m×nh vÒ ®èi tîng võa t¶.
Trong trêng hîp ®Ò bµi yªu cÇu viÕt ®o¹n v¨n, cã thÓ phÇn nµy t¬ng øng víi c©u kÕt
®o¹n.
3. Gîi ý thùc hµnh
3
§Ò 1: KÓ l¹i mét truyÖn cæ tÝch hoÆc mét truyÖn ng¾n mµ anh (chÞ) yªu thÝch (VÝ
dô: Sä Dõa, BÕn quª, Nh÷ng ng«i sao xa x«i…).
Gîi ý: Bµi lµm ph¶i ®¶m b¶o võa ®óng võa ®ñ néi dung cèt truyÖn. KÓ l¹i c©u
chuyÖn b»ng lêi v¨n cña m×nh. Tuy nhiªn, trong khi kÓ vÉn cã thÓ dÉn y nguyªn c©u
v¨n hoÆc lêi ®èi tho¹i cña c¸c nh©n vËt trong t¸c phÈm. Cã thÓ tham kh¶o dµn ý d íi
®©y (kÓ l¹i truyÖn cæ tÝch Sä Dõa).
(A) Më bµi
- KÓ giíi thiÖu gia c¶nh bè mÑ Sä Dõa
- Sù ra ®êi thÇn k× vµ h×nh ¶nh dÞ d¹ng cña Sä Dõa.
(B) Th©n bµi
LÇn lît kÓ c¸c sù viÖc sau:
- Sä Dõa ®i ch¨n bß cho nhµ Phó «ng nh÷ng tëng sÏ rÊt khã kh¨n nhng cËu ch¨n
rÊt giái.
- Phó «ng c¾t cö ba c« con g¸i ®a c¬m cho Sä Dõa.
+ Hai c« chÞ ¸c nghiÖt, kiªu k×, thêng h¾t hñi Sä Dõa.
+ C« ót hiÒn lµnh, tÝnh hay th¬ng ngêi, ®èi ®·i víi Sä Dõa rÊt tö tÕ.
- C« ót nhiÒu lÇn b¾t gÆp Sä Dõa biÕn thµnh chµng trai tuÊn tó kh«i ng« ®em lßng
yªu th¬ng chµng.
- Sä Dõa ®ßi mÑ sang hái cho m×nh con g¸i Phó «ng.
- Hai c« chÞ xÊu tÝnh nªn tõ chèi. C« ót v× biÕt ® îc th©n h×nh cña Sä Dõa nªn cói
mÆt, e lÖ b»ng lßng,
- Sä Dõa ®i thi. Tríc khi ®i cßn dÆn dß vµ trao cho vî nh÷ng vËt hé th©n.
- Hai c« chÞ bµy mu ¸c råi ®Èy c« em vµo bôngc¸.
- C« em kh«ng chÕt, gi¹t vµo sèng ë ®¶o hoang råi may m¾n nhê vµo nh÷ng vËt
hé th©n mµ gÆp ®îc chång m×nh.
(C) KÕt bµi
- Hai c« chÞ thÊy c« em trë vÒ th× xÊu hæ bá ®i biÖt tÝch.
- Vî chång quan tr¹ng tõ ®Êy sèng h¹nh phóc bªn nhau.
* Lu ý : Víi kiÓu lo¹i ®Ò bµi nµy, ngêi viÕt ph¶i biÕt lùa chän nh÷ng chi tiÕt,
nh÷ng sù viÖc tiªu biÓu trong t¸c phÈm råi diÔn ®¹t l¹i b»ng v¨n phong cña m×nh,
tr¸nh kÓ dµi dßng, qu¸ tham chi tiÕt.
§Ò 2 : H·y tëng tîng m×nh lµ Xi-m«ng, kÓ l¹i chuyÖn Bè cña Xi-m«ng.
Gîi ý : §©y lµ kiÓu lo¹i ®Ó kÓ chuyÖn tëng tîng nhËp vai. Muèn lµm tèt cÇn ph¶i ®Æt
m×nh vµo hoµn c¶nh cña Xi-m«ng, biÕn chuyÖn cña Xi-m«ng thµnh lêi tù thuËt cña m×nh.
Cã thÓ x©y dùng dµn ý kÓ chuyÖn nh sau:
(A) Më bµi
- Giíi thiÖu:
+ T«i lµ Xi-m«ng, lµ con cña mÑ Bl¨ng-sèt vµ bè Phi-lÝp yªu th¬ng.
+ ThÕ nhng, c¸c b¹n biÕt kh«ng, tríc ®©y t«i ®· v« cïng ®au khæ v× bÞ coi lµ ®øa trÎ
4
kh«ng cã bè.
(B) Th©n bµi
KÓ l¹i lÇn lît c¸c sù kiÖn trong ®o¹n trÝch “Bè cña Xi-m«ng”.
(1) H«m Êy lµ ngµy ®Çu tiªn t«i ®i häc:
- BÞ b¹n bÌ trªu nh thÕ nµo ?
- B¶n th©n ®au ®ín ra sao ? (trong suy nghÜ, hµnh ®éng,…)
- C¶m gi¸c sî h·i, muèn lÈn tr¸nh, xa l¸nh b¹n bÌ
(2) T«i ®· bá lªn bê s«ng, trong ®Çu víng vÊn ý ®Þnh tù tö ngay lóc Êy.
- KÓ l¹i t©m tr¹ng v« cïng tuyÖn väng lóc ë bê s«ng.
- C¶nh vËt lóc ®ã thÕ nµo ? Nã khiÕn “t«i” c¶m gi¸c ra sao ?
(3) §ang tuyÖt väng, bçng nhiªn cã mét bµn tay ch¾c nÞch ®Æt lªn vai t«i. §ã lµ b¸c
thî rÌn Phi-lÝp.
- KÓ l¹i viÖc b¸c thî rÌn nãi chuyÖn víi m×nh ra sao.
- B¸c ®a m×nh vÒ vµ nãi chuyÖn víi mÑ thÕ nµo.
(4) V« cïng sung síng khi B¸c Phi-lÝp ®ång ý nhËn lµm cha cña m×nh.
- Muèn khoe víi c¸c b¹n vµ tù hµo v× m×nh cã bè.
(C) KÕt bµi
- §©y lµ c©u chuyÖn cã ý nghÜa nhÊt ®èi víi b¶n th©n t«i.
- KÓ tõ ngµy Êy t«i lu«n h¹nh phóc vµ tù hµo v× ®îc sèng trong t×nh th¬ng yªu cña c¶
bè mÑ t«i.
§Ò 3: Sau khi tù tö ë giÕng Loa Thµnh, xuèng thuû cung, Träng Thuû ®· t×m gÆp
l¹i MÞ Ch©u. Nh÷ng sù viÖc g× ®· x¶y ra? H·y kÓ l¹i c©u chuyÖn ®ã.
Gîi ý: §©y lµ lo¹i ®Ò yªu cÇu kÓ chuyÖn tëng tîng vµ s¸ng t¹o. §Ó lµm tèt lo¹i bµi
nµy cÇnn ph¸t huy kh¶ n¨ng tëng tîng liªn tëng (c¸c sù viÖc, c¸c chi tiÕt ®Ó t¹o thµnh
cèt truyÖn). Yªu cÇu c¸c chi tiÕt, sù viÖc ph¶i ®¶m b¶o l«gic, ph¶i phï hîp víi t©m lÝ,
tÝnh c¸ch cña c¸c nh©n vËt. Kh«ng nh÷ng thÕ c¸ch gi¶i quyÕt ® îc ®a ra còng ph¶i lµm
hµi lßng ngêi ®äc.
Cã thÓ tham kh¶o mét dµn ý díi d©y:
(A) Më bµi
- Sau khi an t¸ng cho vî, Träng Thuû ngµy ®ªm buån rÇu khæ n·o.
- Mét h«m ®ang t¾m, Träng Thuû nh×n thÊy bãng MÞ Ch©u ë d íi níc bÌn nh¶y
xuèng giÕng «m nµng mµ chÕt.
(B) Th©n bµi
(1) Träng Thuû l¹c xuèng Thuû cung.
- V× trong lßng lu«n «m nçi nhí MÞ Ch©u nªn sau khi chÕt, linh hån Träng Thuû
tù t×m ®Õn thuû cung.
- Miªu t¶ c¶nh c¶nh ë díi thuû cung (cung ®iÖn nguy nga léng lÉy, ngêi hÇu ®i l¹i
rÊt d«ng …).
(2) Träng Thuû gÆp l¹i MÞ Ch©u.
5
- §ang ng¬ ng¸c th× Träng Thuû bÞ qu©n lÝnh b¾t vµo ®¹i ®iÖn.
- Träng Thuû ®îc ®a ®Õn quú tríc mÆt mét ngêi mµ lÝnh hÇu gäi lµ c«ng chóa.
- Sau mét håi lôc vÊn, Träng Thuû kÓ râ mäi sù t×nh. Lóc Êy MÞ Ch©u còng rng rng níc m¾t.
(3) MÞ Ch©u kÓ l¹i chuyÖn m×nh vµ tr¸ch Träng Thuû.
- MÞ Ch©u chÕt, ®îc vua Thuû TÒ nhËn lµm con nu«i.
- MÞ ch©u cøng r¾n nÆng lêi phª ph¸n o¸n tr¸ch Träng Thuû.
+ Tr¸ch chµng lµ ngêi ph¶n béi.
+ Tr¸ch chµng gieo bao ®ín ®au cho hai cha con nµng vµ ®Êt níc.
- MÞ Ch©u nhÊt quyÕt cù tuyÖt Träng Thuû råi c¶ cung ®iÖn tù nhiªn biÕn mÊt.
(4) TrängThuû cßn l¹i mét m×nh : Buån rÇu, khæ n·o, Träng Thuû mong íc níc
biÓn ngµn n¨m sÏ xo¸ s¹ch lÇm lçi cña m×nh.
(C) KÕt bµi
Träng Thuû ho¸ thµnh mét bøc tîng ®¸ vÜnh viÔn n»m l¹i díi ®¸y ®¹i d¬ng.
* Lu ý: Ngêi viÕt cã thÓ vÉn dùa vµo dµn ý nªu trªn nhng cã thÓ chän néi dung
c©u chuyÖn kh¸c, vÝ dô:
- Träng Thuû vµ MÞ Ch©u gÆp gì nhau. Hai ngêi tá ra ©n hËn. Nhng råi hä quyÕt
®Þnh tõ bá mäi chuyÖn ë d¬ng gian ®Ó sèng cuéc sèng vî chång h¹nh phóc n¬i ®¸y
níc.
- MÞ Ch©u gÆp Träng Thuû. Nµng ph©n râ lÝ t×nh vÒ nh÷ng chuyÖn lóc hai ng êi
cßn sèng. HiÓu lêi vî, Träng Thuû tá ra ©n hËn, nhËn tÊt c¶ lÇm lçi vÒ m×nh. Hai ng êi
høa hÑn sÏ lµm nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp ®Ó bï ®¾p nh÷ng lÇm lçi tr íc ®©y.
§Ò 4 : KÓ l¹i mét kØ niÖm s©u s¾c cña anh (chÞ) vÒ t×nh c¶m gia ®×nh, t×nh b¹n,
t×nh thÇy trß theo ng«i kÓ thø nhÊt.
Gîi ý : KÓ niÖm ®îc chän cÇn cã chän läc (ph¶i quan träng, ph¶i giµu Ên t îng vµ
giµu c¶m xóc). Khi kÓ cÇn chó ý ®¶m b¶o ®óng ng«i ngêi kÓ (ng«i thø nhÊt).
Cã thÓ tham kh¶o dµn ý nh sau:
(A) Më bµi
- Giíi thiÖu mèi quan hÖ cña b¶n th©n víi ngêi mµ m×nh ®· cã ®îc kØ niÖm giµu
Ên tîng vµ s©u s¾c («ng bµ, cha mÑ, b¹n bÌ, thÇy c« …).
- KÓ l¹i hoµn c¶nh n¶y sinh kØ niÖm Êy (trong mét lÇn vÒ th¨m quª, trong mét lÇn
cïng c¶ líp ®i ch¬i, ®i häc nhãm hoÆc trong mét lÇn ®îc ®iÓm tèt, hay mét lÇn m¾c
lçi ®îc thÇy c« réng lîng ph©n tÝch vµ tha thø...).
(B) Th©n bµi
(1) Giíi thiÖu chung vÒ t×nh c¶m cña b¶n th©n víi ng êi mµ ta s¾p xÕp (t×nh c¶m
g¾n bã l©u bÒn hay míi gÆp, míi quen, míi ®îc thÇy (c«) d¹y bé m«n hay chñ
nhiÖm…).
(2) KÓ vÒ kØ niÖm.
- C©u chuyÖn diÔn ra vµo khi nµo ?
- KÓ l¹i néi dung sù viÖc.
6
+ Sù viÖc x¶y ra thÕ nµo ?
+ C¸ch øng xö cña mäi ngêi ra sao ?
VÝ dô : Vµo giê kiÓm tra, t«i kh«ng häc thuéc bµi nhng kh«ng nãi thËt. T«i t×m
®ñ lÝ do ®Ó chèi quanh co (do mÑ t«i bÞ èm …). Nh ng kh«ng ngê h«m tríc c« cã gäi
®iÖn cho mÑ trao ®æi vÒ t×nh h×nh häc tËp cña t«i. Nh ng ngay lóc Êy c« kh«ng tr¸ch
ph¹t. §Ó gi÷ thÓ diÖn cho t«i, c« mêi t«i cuèi giê ë l¹i ®Ó “hái th¨m” søc khoÎ cña mÑ
t«i…
- KØ niÖm Êy ®· ®Ó l¹i trong b¶n th©n ®iÒu g×? (Mét bµi häc, thªm yªu quý «ng bµ,
b¹n bÌ, thÇy c« h¬n …).
(C) KÕt bµi
- NhÊn m¹nh l¹i ý nghÜa cña kØ niÖm Êy.
- Tù hµo vµ h¹nh phóc v× cã ®îc ngêi «ng (bµ, cha mÑ, b¹n, thÇy c« …) nh thÕ.
II. Thùc hµnh viÕt v¨n tù sù
§Ò 1: KÓ l¹i mét truyÖn cæ tÝch hoÆc truyÖn ng¾n mµ anh (chÞ) yªu thÝch (Sä Dõa).
Bµi viÕt
Ngµy xa, cã hai vî chång mét l·o n«ng nghÌo ®i ë cho nhµ mét phó «ng. Hä hiÒn
lµnh, ch¨m chØ nhng ®· ngoµi n¨m m¬i tuæi mµ cha cã lÊy mét môn con.
Mét h«m, ngêi vî vµo rõng lÊy cñi. Trêi n¾ng to, kh¸t níc qu¸, thÊy c¸i sä dõa bªn
gèc c©y to ®ùng ®Çy níc ma, bµ bÌn bng lªn uèng. ThÕ råi, vÒ nhµ, bµ cã mang.
Ýt l©u sau, ngêi chång mÊt. Bµ sinh ra mét ®øa con kh«ng cã ch©n tay, m×nh mÈy, cø
trßn l«ng lèc nh mét qu¶ dõa. Bµ buån, toan vøt nã ®i th× ®øa bÐ lªn tiÕng b¶o.
- MÑ ¬i! Con lµ ngêi ®Êy! MÑ ®õng vøt con mµ téi nghiÖp. Bµ l·o th¬ng t×nh ®Ó l¹i
nu«i råi ®Æt tªn cho cËu lµ Sä Dõa.
Lín lªn, Sä Dõa vÉn thÕ, cø l¨n l«ng lèc ch¼ng lµm ®îc viÖc g×. Bµ mÑ lÊy lµm phiÒn
lßng l¾m. Sä Dõa biÕt vËy bÌn xin mÑ ®Õn ch¨n bß cho nhµ phó «ng.
Nghe nãi ®Õn Sä Dõa, phó «ng ngÇn ng¹i. Nhng nghÜ: nu«i nã th× Ýt tèn c¬m, c«ng s¸
l¹i ch¼ng ®¸ng lµ bao, phó «ng ®ång ý. Ch¼ng ngê cËu ch¨n bß rÊt giái. Ngµy ngµy, cËu
l¨n sau ®µn bß ra ®ång, tèi ®Õn l¹i l¨n sau ®µn bß vÒ nhµ. C¶ ®µn bß, con nµo con nÊy cø
no c¨ng. Phó «ng lÊy lµm mõng l¾m!
Vµo ngµy mïa, t«i tí ra ®ång lµm hÕt c¶, phó «ng bÌn sai ba c« con g¸i thay phiªn
nhau ®em c¬m cho Sä Dõa. Trong nh÷ng lÇn nh thÕ, hai c« chÞ kiªu k×, ¸c nghiÖt thêng
h¾t hñi Sä Dõa, chØ cã c« em vèn tÝnh th¬ng ngêi lµ ®èi ®·i víi Sä Dõa tö tÕ.
Mét h«m ®Õn phiªn c« ót mang c¬m cho Sä Dõa. Míi ®Õn ch©n nói, c« bçng nghe
thÊy tiÕng s¸o vÐo von. Rãn rÐn bíc lªn c« nh×n thÊy mét chµng trai kh«i ng« tuÊn tó ®ang
ngåi trªn chiÕc vâng ®µo thæi s¸o cho ®µn bß gÆm cá. ThÕ nhng võa míi ®øng lªn, tÊt c¶
®· biÕn mÊt t¨m, chØ thÊy Sä Dõa n»m l¨n lãc ë ®Êy. NhiÒu lÇn nh vËy, c« ót biÕt Sä Dõa
kh«ng ph¶i ngêi thêng, bÌn ®em lßng yªu quý.
§Õn cuèi mïa ë thuª, Sä Dõa vÒ nhµ giôc mÑ ®Õn hái con g¸i phó «ng vÒ lµm vî. Bµ
l·o thÊy vËy tá ra v« cïng söng sèt, nhng thÊy con n¨n nØ m·i, bµ còng chiÒu lßng.
ThÊy mÑ Sä Dõa mang cau ®Õn d¹m, phó «ng cêi mØa mai:
7
- Muèn hái con g¸i ta, h·y vÒ s¾m ®ñ mét chÜnh vµng cèm, mêi tÊm lôa ®µo, mêi con
lîn bÐo, mêi vß rîu t¨m ®em sang ®©y.
Bµ l·o ®µnh ra vÒ, nghÜ lµ ph¶i th«i h¼n viÖc lÊy vî cho con. Ch¼ng ngê, ®óng ngµy
hÑn, bçng dng trong nhµ cã ®Çy ®ñ mäi sÝnh lÔ, l¹i cã c¶ gia nh©n ë díi nhµ ch¹y lªn
khiªng lÔ vËt sang nhµ cña phó «ng. Phó «ng hoa c¶ m¾t lóng tóng gäi ba c« con g¸i ra
hái ý. Hai c« chÞ bÜu m«i chª bai Sä Dõa xÊu xÝ råi ngóng nguÈy ®i vµo, chØ cã c« ót lµ
cói ®Çu e lÖ tá ý b»ng lßng.
Trong ngµy cíi, Sä Dõa cho bµy cç thËt linh ®×nh, gia nh©n ch¹y ra ch¹y vµo tÊp
nËp. Lóc ríc d©u, ch¼ng ai thÊy Sä Dõa träc lèc, xÊu xÝ ®©u chØ thÊy mét chµng trai
kh«i ng« tuÊn tó ®øng bªn c« ót. Mäi ngêi thÊy vËy ®Òu c¶m thÊy söng sèt vµ mõng rì,
cßn hai c« chÞ th× võa tiÕc l¹i võa ghen tøc.
Tõ ngµy Êy, hai vî chång Sä Dõa sèng víi nhau rÊt h¹nh phóc. Kh«ng nh÷ng thÕ, Sä
Dõa cßn tá ra rÊt th«ng minh. Chµng ngµy ®ªm miÖt mµi ®Ìn s¸ch vµ qu¶ nhiªn n¨m Êy,
Sä Dõa ®ç tr¹ng nguyªn. ThÕ nhng còng l¹i ch¼ng bao l©u sau, Sä Dõa ®îc vua sai ®i sø.
Tríc khi ®i, chµng ®a cho vî mét hßn ®¸ löa, mét con dao vµ hai qu¶ trøng gµ nãi lµ ®Ó hé
th©n.
Ganh tÞ víi c« em, hai c« chÞ sinh lßng ghen ghÐt r¾p t©m h¹i em ®Ó thay lµm bµ
tr¹ng. Nh©n quan tr¹ng ®i v¾ng, hai chÞ sang rñ c« ót chÌo thuyÒn ra biÓn råi cø thÕ lõa
®Èy c« em xuèng níc. C« ót bÞ c¸ k×nh nuèt chöng, nhng may cã con dao mµ tho¸t chÕt.
C« d¹t vµo mét hßn ®¶o, lÊy dao khoÐt bông c¸ chui ra, ®¸nh ®¸ lÊy löa níng thÞt c¸ ¨n.
Sèng ®îc Ýt ngµy trªn ®¶o, cÆp gµ còng kÞp në thµnh mét ®«i gµ ®Ñp ®Ó lµm b¹n cïng c«
ót.
Mét h«m cã chiÕc thuyÒn ®i qua ®¶o, con gµ trèng nh×n thÊy bÌn g¸y to:
ß... ã... o
Ph¶i thuyÒn quan tr¹ng ríc c« t«i vÒ.
Quan cho thuyÒn vµo xem, ch¼ng ngê ®ã chÝnh lµ vî m×nh. Hai vî chång gÆp nhau,
mõng mõng tñi tñi. §a vî vÒ nhµ, quan tr¹ng më tiÖc mõng mêi bµ con ®Õn chia vui, nhng
l¹i giÊu vî trong nhµ kh«ng cho ai biÕt. Hai c« chÞ thÊy thÕ khÊp khëi mõng thÇm, tranh
nhau kÓ chuyÖn c« em rñi ro ra chiÒu th¬ng tiÕc l¾m. Quan tr¹ng kh«ng nãi g×, tiÖc xong
míi cho gäi vî ra. Hai c« chÞ nh×n thÊy c« em th× xÊu hæ qu¸, lÐn bá ra vÒ råi tõ ®ã bá ®i
biÖt xø.
§Ò 2: KÓ l¹i truyÖn BÕn quª cña NguyÔn Minh Ch©u.
Bµi viÕt
NhÜ võa ngåi trªn giêng bÖnh ®Ó vî bãn cho tõng th×a thøc ¨n võa nghÜ, thêi tiÕt ®·
thay ®æi, ®· s¾p lËp thu råi. C¸i nãng ë trong phßng cïng ¸nh s¸ng loa lãa ë mÆt s«ng
Hång ®· kh«ng cßn n÷a.
Vßm trêi nh cao h¬n. Nh÷ng tia n¾ng sím ®ang tõ tõ di chuyÓn tõ mÆt níc lªn nh÷ng
kho¶ng bê b·i bªn kia s«ng, n¬i mét vïng phï sa l©u ®êi cña s«ng Hång ®ang ph« ra tríc
khu«n cöa sæ gian g¸c nhµ NhÜ nh÷ng mµu s¾c th©n thuéc qu¸ nh da thÞt, h¬i thë cña ®Êt
mµu mì. Suèt ®êi, NhÜ ®· tõng ®i kh¾p ®ã ®©y vËy mµ c¸i bê bªn kia s«ng Hång tëng nh
gÇn gòi nhng l¹i xa l¾c xa l¬ bëi anh cha ®Æt ch©n ®Õn ®ã bao giê.
NhÜ khã nhäc n©ng c¸nh tay lªn Èy c¸i b¸t miÕn trªn tay cña Liªn ra. Anh chµng ngöa
8
mÆt nh mét ®øa trÎ ®Ó cho th»ng con lau mÆt. Chê khi ®øa con trai ®· bng thau níc xuèng
díi nhµ, anh hái vî:
- §ªm qua lóc gÇn s¸ng em cã nghe thÊy tiÕng g× kh«ng?
Liªn gi¶ vê kh«ng nghe chång nãi. Anh l¹i tiÕp:
- H«m nay ®· lµ ngµy mÊy råi em nhØ?
Liªn vÉn kh«ng ®¸p. ChÞ biÕt chång ®ang nghÜ g×. ChÞ ®a nh÷ng ngãn tay gÇy guéc ©u
yÕm vuèt ve chång, råi an ñi:
- Anh cø yªn t©m. VÊt v¶, tèn kÐm ®Õn bao nhiªu em víi c¸c con còng ch¨m lo cho
anh ®îc.
NhÜ thÊy th¬ng Liªn. C¶ ®êi chÞ ®· v× anh mµ khæ. Anh th¬ng chÞ l¾m nhng ch¼ng biÕt
nãi sao.
Ngõng mét l¸t, Liªn l¹i ®éng viªn anh:
- Anh cø tËp tµnh vµ uèng thuèc. Sang th¸ng mêi, nhÊt ®Þnh anh sÏ ®i l¹i ®îc.
NhÜ tho¸ng chèc quªn ®i bÖnh tËt. Anh bÞ cuèn vµo nh÷ng c©u nãi b«ng ®ïa cña Liªn.
Nhng råi, Liªn ®Æt bµn tay vµo sau phiÕn lng ®· cã nhiÒu m¶ng thÞt võa chai cøng võa lë
loÐt cña NhÜ. ThÕ lµ c¸i c¶m gi¸c mÖt mái v× bÖnh tËt l¹i trë vÒ víi anh.
Liªn ®· ®i ra ngoµi vµ dän dÑp. ChÞ h·m thuèc cho chång xong råi ®i chî. Chê cho vî
®i h¼n xuèng díi nhµ råi, NhÜ míi gäi cËu con trai vµo vµ nãi:
- §· bao giê con sang bªn kia cha? NhÜ võa nãi võa ngíc nh×n ra ngoµi cöa sæ.
CËu con trai dêng nh nghe cha râ bÌn hái l¹i:
- Sang ®©u h¶ bè?
- Bªn kia s«ng Êy!
TuÊn ®¸p vÎ h÷ng hê:
- Cha...
NhÜ tËp trung hÕt søc cßn l¹i ®Ó nãi ra c¸i ®iÒu ham muèn cuèi cïng cña ®êi anh:
- B©y giê con sang bªn kia s«ng hé bè.
- §Ó lµm g× ¹?
- Ch¼ng ®Ó lµm g× c¶. NhÜ ngîng nghÞu nhËn ra sù kú quÆc trong ý nghÜ cña m×nh. Nhng anh vÉn tiÕp:
- Con h·y qua ®ß ®Æt ch©n lªn bê bªn kia, ®i loanh quanh ®©u ®ã hoÆc vµo mét hµng
qu¸n nµo ®ã mua cho cha c¸i b¸nh råi vÒ.
CËu con trai miÔn cìng mÆc quÇn ¸o, ®éi chiÕc mò nan réng vµnh råi ra ®i.
Võa nghe TuÊn bíc xuèng thang, NhÜ ®· thu hÕt tµn lùc lÕt dÇn, lÕt dÇn trªn chiÕc
ph¶n gç. NhÊc m×nh ra ®îc bªn ngoµi phiÕn nÖm n»m, anh mÖt lö vµ ®au nhøc. Anh chØ
muèn cã ai ®ì cho ®Ó n»m xuèng.
Nghe tiÕng bíc ch©n ë bªn kia têng, NhÜ cói xuèng thë hæn hÓn ®Ó lÊy l¹i søc råi cÊt
tiÕng gäi yÕu ít: "HuÖ ¬i!".
C« bÐ nhµ bªn ch¹y sang. Vµ dêng nh ®· rÊt quen, c« lÔ phÐp hái: "B¸c cÇn n»m
xuèng ph¶i kh«ng ¹?".
9
- õ, õ... chµo ch¸u, NhÜ tr¶ lêi.
C« bÐ cha véi ®ì NhÜ. Nã ch¹y ra ngoµi gäi mÊy ®øa b¹n vµo vµ råi c¶ bän cïng gióp
NhÜ n»m ra ngoµi tÊm nÖm. Chóng gióp anh ®Æt mét bµn tay lªn bËu cöa sæ vµ chÌn mét
®èng gèi sau lng. Anh thÊy h¹nh phóc vµ cµng yªu h¬n lò trÎ.
Ngoµi s¸t ngay sau khu«n cöa sæ, NhÜ nh×n thÊy ë bê bªn kia mét c¸nh buåm võa b¾t
giã. S¸t bªn bê cña d¶i ®Êt lë bªn nµy, mét ®¸m ®«ng ®îi ®ß ®ang ®øng nh×n sang nhng
NhÜ cø nh×n m·i mµ kh«ng thÊy bãng th»ng con trai ®©u c¶.
Th× ra th»ng con anh ®ang d¸n m¾t vµo mét bµn cê thÕ. Ngµy xa anh còng tõng mª cê
thÕ. Vµ b©y giê, NhÜ nghÜ mét c¸ch v« cïng buån b·: con ngêi ta trªn ®êng ®êi thËt khã
tr¸nh ®îc nh÷ng c¸i vßng vÌo quanh co. NhÜ chît nhí vÒ c¸i ngµy anh míi cíi Liªn. Mét
c« g¸i nhµ quª nay ®· trë thµnh mét ngêi ®µn bµ thµnh thÞ. Tuy vËy còng nh c¸nh b·i båi
bªn s«ng, t©m hån Liªn vÉn gi÷ nguyªn nÐt t¶o tÇn vµ chÞu ®ùng. Vµ chÝnh nhê nh÷ng
®iÒu nµy mµ sau bao ngµy b«n tÈu, NhÜ ®· t×m thÊy mét n¬i n¬ng tùa Êy chÝnh lµ c¸i gia
®×nh bÐ nhá nµy.
Con ®ß ®· sang qu¸ nöa s«ng. Vµ chÝnh gi÷a lóc NhÜ ®ang tëng tîng m×nh ®éi chiÕc
mò nan vµ sang s«ng nh mét nhµ th¸m hiÓm th× cã tiÕng ngêi vµo. Anh quay l¹i. §ã lµ
«ng cô gi¸o KhuyÕn - ngêi ngµy nµo còng ghÐ qua hái th¨m søc kháe cña anh.
Hai ngêi ®ang nãi chuyÖn th× bçng «ng hµng xãm hèt ho¶ng nhËn ra mÆt mòi NhÜ ®á
rùng, hai m¾t long lanh, hai bµn tay bÊu chÆt vµo bËu cöa vµ run rÈy. Anh ®ang cè thu
nhÆt hÕt chót søc lùc cuèi cïng ®Ó ®u m×nh nhß ngêi ra ngoµi, gi¬ mét c¸nh tay lµm ra vÎ
ra hiÖu cho mét ngêi nµo ngoµi ®ã.
Ngay lóc bÊy giê, chiÕc ®ß ngang mçi ngµy mét chuyÕn chë kh¸ch qua l¹i hai bªn
s«ng Hång võa ch¹m mò vµo c¸i bê ®Êt lë dèc ®øng phÝa bªn nµy.
§Ò 3: KÓ l¹i c©u chuyÖn Nh÷ng ng«i sao xa x«i cña Lª Minh Khuª.
Bµi viÕt
Nh÷ng ng«i sao xa x«i lµ c©u chuyÖn kÓ vÒ ba c« g¸i: Thao, Ph¬ng §Þnh vµ Nho trong
cïng tæ trinh s¸t mÆt ®êng. C«ng viÖc cña hä lµ ngåi chê trªn cao ®iÓm. Khi cã bom næ
th× ch¹y lªn, ®o khèi lîng ®Êt lÊp vµo hè bom, ®Õm bom cha næ vµ nÕu cÇn th× ph¸ bom.
C«ng viÖc thËt ch¼ng ®¬n gi¶n chót nµo. RÊt gian khæ vµ gÇn kÒ ngay c¸i chÕt.
Hä ch¹y trªn cao ®iÓm c¶ ban ngµy ngay bªn c¹nh nh÷ng qu¶ bom ®ang n»m chê næ.
Nhng hä anh dòng vµ vui vÎ. Hä ®· quen víi nh÷ng vÕt th¬ng, víi ®Êt bèc khãi, kh«ng
khÝ bµng hoµng vµ tiÕng m¸y bay ®ang gÇm lªn Çm Ü. ThÇn kinh lóc nµo còng c¨ng lªn nh
ch·o, tim ®Ëp nhanh, ch©n ch¹y mµ biÕt ch¾c r»ng xung quanh bom s¾p næ. Nhng råi khi
xong viÖc, nh×n ®o¹n ®êng, hä thÊy vui, thë phµo nhÑ nhâm vµ sµ ngay vÒ c¸i c¨n hÇm
m¸t l¹nh cña m×nh. §¸nh mét h¬i níc m¸t cho thËt ®·, xong th× tÊt c¶ n»m dµi trªn nÒn
®Êt Èm nghe ca nh¹c hay cã thÓ nghÜ lung tung.
H«m Êy vµo buæi tra, kh«ng gian im ¾ng l¹. Ph¬ng §Þnh ngåi dùa vµo thµnh ®¸ vµ khe
khÏ h¸t. C« mª h¸t, cã khi bÞa ra c¶ nh÷ng lêi h¸t ngí ngÈn lung tung. §Þnh ngêi Hµ Néi
vµ lµ mét c« g¸i kh¸ víi hai bÝm tãc dµy, mÒm, c¸i cæ cao vµ ®«i m¾t ®Ñp. NhiÒu anh l¸i
xe quý mÕn thêng göi th t¸n tØnh c«.
§ang m¬ mµng suy nghÜ, §Þnh bçng giËt m×nh. Cã tiÕng giôc cña Nho vµ chÞ Thao.
Hä ®· nhËn ra tiÕng m¸y bay trinh s¸t. C¶ tæ ®· rÊt quen víi viÖc: c¸i sù im lÆng lµ sù bÊt
10
thêng. TiÕng m¸y bay trinh s¸t vµ tiÕng ph¶n lùc gÇm gµo theo sau.
- S¾p ®Êy! - Nho quay lng l¹i, chôp c¸i mò s¾t lªn ®Çu. ChÞ Thao vÉn thong th¶ nhai
mÊy chiÕc b¸nh quy. ChÞ b×nh tÜnh ®Õn ph¸t bùc nhng l¹i hay sî m¸u. ChÞ hay diªm dóa
nhng trong c«ng viÖc, chÞ c¬ng quyÕt vµ t¸o b¹o v« cïng.
ChÞ Thao cÇm c¸i thíc trªn tay §Þnh, råi nãi: "§Þnh ë nhµ. LÇn nµy nã bá Ýt, hai ®øa
®i còng ®ñ", råi kÐo tay Nho, v¸c xÎng lªn vai ®i ra cöa.
§Þnh ë nhµ trùc ®iÖn tho¹i. Lßng c« nãng nh löa ®èt. Xung quanh chØ thÊy khãi bom
mï mÞt vµ tiÕng cao x¹ n· nhau chan ch¸t. §Þch tÊn c«ng d÷ qu¸ nhng còng may c¸c anh
cao x¹, th«ng tin vµ c«ng binh ®· kÞp chi viÖn cho ba c« g¸i.
Nöa tiÕng sau, chÞ Thao vÒ, b×nh th¶n mÖt l¶ vµ c¸u kØnh. §¹i ®éi trëng ®· cã ®îc
th«ng tin. Anh tÕ nhÞ c¶m ¬n ba c« g¸i.
Nho còng vÒ, b×nh th¶n vµ ít sòng. C« võa t¾m ë díi suèi lªn, ®Ñp vµ m¸t mÎ nh mét
que kem tr¾ng.
C¶ tæ nghÜ ngîi mét lóc råi tèi l¹i ra ®êng lu«n. Hä ®i ph¸ bom trong c¸i kh«ng khÝ
v¾ng lÆng ®Õn kinh ngêi. Ba c« g¸i thao t¸c rÊt nhanh vµ thµnh thôc. Hai m¬i phót sau,
mét håi cßi, råi håi cßi thø hai næi lªn. Nh÷ng tiÕng bom næ vang trêi xÐ toang kh«ng
gian yªn lÆng. Mïi thuèc bom buån n«n, ®Êt ®¸ r¬i lép bép, tan ®i ©m thÇm trong nh÷ng
bôi c©y.
Thao vµ §Þnh ®· ®Þnh ra vÒ. Nhng bÊt chît hä ph¸t hiÖn ra Nho ®· bÞ th¬ng. HÇm cña
Nho bÞ sËp khi c¶ hai qu¶ bom cña chÞ cïng ph¸t næ.
§Þnh vµ Thao ®a Nho vÒ. VÕt th¬ng kh«ng s©u l¾m nhng bom næ gÇn nªn Nho bÞ
cho¸ng. Hä tù lo ch¨m sãc cho c« g¸i v× kh«ng muèn lµm phiÒn ®¬n vÞ. L¸t sau, Nho ®·
thiÕp ®i.
Hai c« g¸i ngåi yªn lÆng nh×n nhau. Hä ®ang nuèt nh÷ng giät níc m¾t vµo trong v× lóc
nµy ph¶i gi÷ sao cho cøng cái. ChÞ Thao h¸t, nh÷ng giai ®iÖu sai vµ l¹c nhÞp. Nhng cÇn
ph¶i h¸t. H¸t ®Ó quªn ®i vµ ®Ó v÷ng tin h¬n.
Cã mét ®¸m m©y, mét ®¸m n÷a råi thªm ®¸m n÷a kÐo ®Õn cöa hang. BÇu trêi ®en ®i
vµ c¬n d«ng µo ®Õn ®ét ngét nh mét biÕn ®æi bÊt thêng trong tr¸i tim con ngêi vËy. ë rõng
mïa nµy hay thÕ. Trêi ma. Nhng lµ ma ®¸. §Þnh nhËn ra vµ thÝch thó cÇm mét viªn ®¸ nhá
th¶ vµo lßng bµn tay cña Nho, vui thÝch vµ cuèng cuång.
Ma t¹nh vµ t¹nh rÊt nhanh. §Þnh bçng thÉn thê vµ nuèi tiÕc. Nhng c« kh«ng tiÕc
nh÷ng viªn ®¸ nhá. C« ®ang nhí vÒ mÑ, vÒ nh÷ng ng«i sao to trªn bÇu trêi thµnh phè, nhí
bµ b¸n kem, nhí con ®êng nhùa... c¬n ma ®· v« t×nh ®· xo¸y m¹nh vµo nh÷ng kû niÖm
trong t©m hån cña c« g¸i xa quª.
§Ò 4: H·y tëng tîng m×nh lµ nh©n vËt Xi-m«ng, kÓ l¹i c©u chuyÖn Bè cña Xi-m«ng.
Bµi viÕt
Qu¸ khø cña t«i ®· cã nh÷ng ngµy buån ®au vµ tuyÖt väng. Nhng nÕu kh«ng cã nh÷ng
ngµy nh thÕ, cã lÏ t«i sÏ kh«ng c¶m thÊy h¹nh phóc tuyÖt vêi nh chÝnh lóc nµy ®©y.
C©u chuyÖn cña t«i x¶y ra vµo ngµy ®Çu tiªn khi t«i bíc ch©n vµo líp mét. H«m Êy t«i
mõng vui l¾m vµ thËt h¸o høc v« cïng. T«i ®Õn trêng vui t¬i vµ phÊn khëi. ThÕ nhng khi
t«i võa chùc bíc ch©n vµo líp th× mét ®¸m b¹n xóm ®Õn v©y quanh lÊy ch©n t«i. Mét ®øa
11
trong ®¸m b¾t ®Çu nÐm vµo tai t«i bao lêi chua ch¸t mµ cho ®Õn b©y giê t«i vÉn ch¼ng thÓ
nµo quªn. T«i bùc giËt nhng ®µnh c©m lÆng bëi ®óng lµ lóc Êy... t«i kh«ng cã bè. T«i bËt
khãc, vËy mµ lò b¹n t«i vÉn cha chÞu th«i c¸i trß ch¬i qu¸i ¸c. Buæi häc ®Çu tiªn víi bao
mong ®îi ®· kh«ng thµnh. T«i buån n¶n vµ v« cïng thÊt väng bá ra phÝa bê s«ng.
Trêi Êm ¸p vµ dÔ chÞu. ¸nh mÆt trêi ªm ®Òm sëi Êm b·i cá. Níc lÊp l¸nh nh g¬ng. T«i
muèn n»m ngay ra ®ã vµ ngñ ®i mét giÊc nhng l¹i kh«ng sao ngñ ®îc. Kh«ng thÓ nµo
quªn ®îc nh÷ng c©u nãi võa qua. §Çu t«i cho¸ng v¸ng, ch©n tay mÖt mái r· rêi. T«i muèn
ch×m ngay xuèng díi lßng s«ng ®Ó quªn ®i tÊt c¶. Nhng kh«ng hiÓu sao t«i l¹i trï trõ
kh«ng muèn lµm ngay. M¾t t«i rÖu r· nh×n theo nh÷ng ®¸m bät trªn s«ng.
§ang ch¸n ng¸n, t«i bçng thÊy mét chó nh¸i con mµu xanh lôc nh¶y nhãt díi ch©n.
T«i vung tay tãm lÊy mµ kh«ng ®îc. T«i ®uæi theo, vå hôt ba lÇn liÒn råi míi tãm ®îc hai
ch©n sau cña nã. T«i bËt cêi nh×n con vËt cè gi·y giôa ®Ó tho¸t th©n. Nã thu m×nh l¹i trªn
®«i c¼ng lín, råi bËt ph¾t lªn, ®ét ngét duçi c¼ng, ngay ®¬ nh hai thanh gç; trong lóc gi¬ng trßn con m¾t cã vµnh vµng, nã dïng hai ch©n tríc ®Ëp vµo kho¶ng kh«ng, hu¬ lªn nh
hai bµn tay. Trß nghÞch víi chó nh¸i bçng gîi cho t«i nhí vÒ mét ®å ch¬i thuë nhá. Vµ thÕ
lµ tù nhiªn t«i nghÜ ®Õn nhµ, ®Õn mÑ. T«i thÊy buån v« cïng vµ l¹i khãc. Ngêi t«i rung
lªn, t«i sî, quú xung vµ ®äc kinh cÇu nguyÖn nh tríc khi ®i ngñ nhng kh«ng ®äc hÕt. Nçi
buån cµng lóc cµng gi¨ng kÝn lßng t«i. T«i ch¼ng cßn nghÜ ®îc ®iÒu g× n÷a, ch¼ng nh×n
thÊy c¸i g× n÷a. T«i chØ ngåi «m mÆt vµ cø nøc në m·i kh«ng th«i.
ThÕ råi, bçng nhiªn t«i giËt n¶y m×nh. Mét bµn tay ch¾c nÞch cña ai ®ã võa ®Æt lªn vai
t«i vµ tai t«i nghe nh÷ng lêi nãi åm åm nhng ®Çy chia sÎ:
- Cã ®iÒu g× lµm ch¸u buån phiÒn ®Õn thÕ, ch¸u ¬i?
T«i quay l¹i. Mét b¸c c«ng nh©n cao lín, r©u tãc ®en, qu¨n, ®ang nh×n t«i b»ng ¸nh
m¾t nh©n hËu v« cïng. T«i tr¶ lêi, giäng nghÑn ngµo trong khi m¾t vÉn cßn ¬n ít:
- Chóng nã ®¸nh ch¸u... v×... ch¸u... ch¸u... kh«ng cã bè... kh«ng cã bè.
- Sao thÕ - b¸c ta mØm cêi b¶o - ai mµ ch¼ng cã bè.
T«i nãi tiÕp (mét c¸ch khã kh¨n) trong tiÕng nÊc:
- Ch¸u... ch¸u kh«ng cã bè.
T«i nhËn ra b¸c c«ng nh©n bçng nghiªm mÆt l¹i. Vµ h×nh nh b¸c ®· nhËn ra t«i. B¸c
nãi:
- Th«i nµo, ®õng buån n÷a, ch¸u ¬i, vµ vÒ nhµ víi mÑ ch¸u, víi b¸c ®i. Ngêi ta sÏ cho
ch¸u... mét «ng bè.
Ngay lóc Êy, t«i kh«ng biÕt lêi nãi kia cã thËt hay kh«ng. ThÕ nhng trªn ®êng vÒ, lßng
t«i trµn ®Çy hy väng.
- Tha b¸c, ®©y råi! Nhµ ch¸u ë ®©y - t«i nãi:
MÑ t«i më cöa bíc ra khi b¸c c«ng nh©n ®ang m¶i ng¾m ng«i nhµ nhá, quÐt v«i tr¾ng
vµ hÕt søc s¹ch sÏ cña mÑ con t«i. ThÊy mÑ t«i, b¸c e dÌ, cÇm mò mét bªn tay vµ nãi:
- §©y, tha chÞ, t«i d¾t vÒ tr¶ cho chÞ ch¸u bÐ bÞ l¹c ë gÇn bê s«ng.
Kh«ng ®Ó cho mÑ kÞp tr¶ lêi, t«i bçng «m chÇm lÊy mÑ råi ßa khãc:
- Kh«ng, mÑ ¬i, con ®· muèn nh¶y xuèng s«ng cho chÕt ®uèi, v× chóng nã ®¸nh con...
®¸nh con... t¹i con kh«ng cã bè.
§«i m¸ cña mÑ t«i cø thÕ ®á bõng lªn vµ ®«i m¾t gîi mét nçi buån s©u th¼m. MÑ «m
12
t«i vµo lßng, h«n lÊy h«n ®Ó trong nghÑn ngµo níc m¾t khiÕn t«i cµng nøc në h¬n. Nhng
råi nh võa chît nghÜ ®Õn mét ®iÒu g× tríc ®ã, t«i bçng ch¹y ®Õn bªn b¸c c«ng nh©n vµ nãi:
- B¸c cã muèn lµm bè ch¸u kh«ng?
T«i håi hép ®îi chê, trong khi Êy mÑ t«i ng¶ vµo têng vµ hai tay «m ngùc. Kh«ng thÊy
tr¶ lêi, t«i l¹i nãi, m¹nh mÏ vµ døt kho¸t:
- NÕu b¸c kh«ng muèn, ch¸u sÏ quay trë l¹i nh¶y xuèng s«ng chÕt ®uèi.
§Õn ®©y, b¸c c«ng nh©n míi në nô cêi råi ®¸p:
- Cã chø, b¸c muèn chø.
T«i ng©y th¬ vµ sung síng v« cïng. T«i hái tiÕp ngay:
- ThÕ b¸c tªn g× ®Ó ch¸u cßn tr¶ lêi chóng nã khi chóng nã muèn biÕt tªn cña b¸c?
- Phi-lÝp - ngêi ®µn «ng ®¸p.
T«i im lÆng mét gi©y ®Ó ghi nhí c¸i tªn Êy vµo ®Çu. Råi hÕt c¶ buån, t«i v¬n hai c¸nh
tay ra nãi:
- ThÕ nhÐ! B¸c Phi-lÝp, b¸c lµ bè ch¸u.
T«i sung síng qu¸! B¸c Phi-lÝp bíc ®Õn nhÊc bæng t«i lªn, h«n vµo hai m¸ t«i, råi b¸c
s¶i tõng bíc dµi bá ®i véi v·.
Sau h«m Êy, t«i l¹i ®Õn trêng. Võa bíc vµo cöa líp, t«i l¹i nghe mét tiÕng cêi ¸c ý.
Buæi häc h«m Êy qua nhanh, lóc tan häc, ®øa b¹n h«m tríc l¹i ®Þnh trªu chäc t«i. Nhng
t«i lín tiÕng qu¸t vµo mÆt nã:
- Bè tao Êy µ, bè tao tªn lµ Phi-lÝp.
Kh¾p xung quanh t«i l¹i bËt lªn nh÷ng tiÕng la hÐt v« cïng thÝch thó:
- Phi-lÝp g×?... Phi-lÝp nµo?... Phi-lÝp c¸i g×?... Mµy lÊy ®©u ra Phi-lÝp cña mµy thÕ?
Nhng t«i kh«ng tr¶ lêi. T«i mét mùc tin tëng vµ ®a con m¾t th¸ch thøc bän kia. Còng
may ®óng lóc Êy thÇy gi¸o ®Õn. Bän b¹n kia nh×n thÊy thÇy bÌn gi¶i t¸n. Cßn t«i, t«i c¶m
¬n thÇy råi còng ra vÒ. Nhng kh¸c h¼n mäi h«m, h«m nay t«i h·nh diÖn vµ vui mõng l¾m.
C©u chuyÖn cña t«i lµ thÕ. B©y giê th× bè Phi-lÝp ®· vÒ ë víi mÑ con t«i vµ lò b¹n còng
kh«ng cßn trªu t«i n÷a. NgÉm l¹i, nh÷ng chuyÖn ngµy xa thËt ®¸ng buån. ThÕ nhng sau
tÊt c¶ t«i ph¶i c¶m ¬n, c¶m ¬n rÊt nhiÒu bè Phi-lÝp cña t«i.
§Ò 5: Sau khi tù tö ë giÕng Loa Thµnh, xuèng thñy cung, Träng Thñy ®· t×m gÆp l¹i
MÞ Ch©u. Nh÷ng sù viÖc g× ®· x¶y ra? H·y kÓ l¹i c©u chuyÖn ®ã.
Bµi viÕt
Träng Thñy tØnh dËy th× bµng hoµng nhËn ra m×nh ®ang ë gi÷a mªnh m«ng biÓn níc.
Nh÷ng tÇng san h« cø liªn tiÕp nèi nhau lµm che khuÊt tÇm nh×n. Xung quanh chµng lóc
Êy chØ cã níc vµ nh÷ng ®µn c¸ tung t¨ng b¬i léi.
Träng Thñy vÉn cßn ng¬ ng¸c. Chµng dÊn bíc ®i miÔn cìng vµ kh«ng ph¬ng híng.
ThÕ nhng võa ra khái ®¸m san h«, Träng Thñy ®· bÞ bèn n¨m h×nh nh©n qu¸i l¹ m×nh ngêi
®Çu t«m c¸ tõ ®©u kÐo ®Õn trãi chÆt ®a ®i. Träng Thñy ®îc ®a ®Õn mét cung ®iÖn nguy nga
léng lÉy, c¸i mµ chµng cha bao giê gÆp ë trªn trÇn. Nh÷ng ng«i nhµ tr¸ng lÖ s¸ng trng mµu
ngäc, cã ®Çy ®ñ lÝnh canh vµ ngêi hÇu ra vµo tÊp nËp. Qua bèn n¨m lÇn cöa canh nh thÕ,
13
Träng Thñy bÞ b¾t vµo quú ë trong ®¹i ®iÖn. Mét tªn lÝnh trong nhãm ngêi kia còng quú
xuèng vµ tha:
- Tha c«ng chóa! Bän thuéc h¹ b¾t ®îc tªn nµy ë ngoµi cæng ®iÖn. Xem chõng h¾n
®Õn ®©y cã ý gian tµ, xin c«ng chóa ®a ra xÐt téi.
Ngêi ngåi trªn kia lªn tiÕng. Träng Thñy nghe thÊy quen quen nhng mÆt ngêi kia bÞt
kÝn nªn chµng kh«ng nh×n râ.
- Nµy, anh kia! Anh tõ ®©u tíi mµ l¹i l¹c ®Õn ®©y?
- D¹, bÈm! T«i ngêi trÇn, v× ngê ngêi t×nh ®ang ë trong giÕng níc nªn míi lao m×nh
xuèng giÕng råi bÞ l¹c ®Õn n¬i ®©y.
- VËy anh tªn g×?
- T«i lµ Träng Thñy, lµ con trai cña TriÖu §µ V¬ng.
- Ta nghe nãi ë trªn trÇn, ng¬i g©y ra nhiÒu téi ¸c cho nh©n d©n ¢u L¹c, khiÕn hä v«
cïng o¸n th¸n. §iÒu ®ã cã ®óng hay kh«ng?
Träng Thñy v« cïng ng¹c nhiªn. Kh«ng ngê mét ngêi hoµn toµn xa l¹ l¹i biÕt ngän
ngµnh mäi chuyÖn cña m×nh. BiÕt lµ kh«ng thÓ chèi, Träng Thñy bÌn viÖn lý do:
- Thùc t×nh t«i còng lµ lµm theo ý cña vua cha.
- Nhµ ng¬i l¹i cßn ®Þnh chèi téi hay sao? Ngêi ngåi trªn ®iÖn kia næi nãng. Nhµ ng¬i
gi¶ vê sang cÇu hßa ¢u L¹c, xin cíi c«ng chóa MÞ Ch©u ®Ó chê c¬ héi trém ná thÇn ®· lµ
mét téi. Tµn b¹o h¬n, ng¬i l¹i cho qu©n lÝnh sang giµy xÐo bê câi níc Nam lµm cho mu«n
d©n kªu gµo trong ®au khæ. Kh«ng nh÷ng thÕ, nhµ ng¬i cßn nhÉn t©m bøc chÕt vua ¢u
L¹c, bøc chÕt ngêi vî thñy chung mµ ng©y th¬ d¹i dét cña m×nh. Víi b»ng Êy téi danh
nhµ ng¬i cßn muèn ®æ lçi cho ai?
Träng Thñy t¸i mÆt, kh«ng biÕt ngêi ngåi trªn ®iÖn lµ ai. Nhng sî qu¸, chµng cói ®Çu
nhËn téi:
- Tha c«ng chóa! T«i biÕt m×nh mang téi lín nhng t«i mét lßng yªu quý MÞ Ch©u,
ngµy ®ªm mong ngãng ®îc gÆp nµng ®Ó tá bµy nçi lßng ©n hËn.
- B©y giê nhµ ng¬i míi hèi hËn th× cã gi¶i quyÕt ®îc g× ®©u?
- T«i biÕt vËy. Nhng ngµy xa, MÞ Ch©u v× rÊt yªu th¬ng t«i mµ nghe t«i tÊt c¶. T«i yªu
th¬ng nµng thËt t«i ®· lõa dèi tr¸i tim trong tr¾ng cña nµng nªn t«i day døt l¾m. §Õn khi
nµng mÊt ®i t«i míi biÕt dï cã lµ vua ¢u L¹c nhng nÕu mÊt MÞ Ch©u, cuéc sèng cña t«i
còng ch¼ng cã ý nghÜa g×. T«i rÊt muèn gÆp nµng ®Ó Ýt nhÊt ®îc nãi víi nµng sù hèi hËn
cña t«i.
- Träng Thñy! Chµng h·y ngÈng mÆt lªn vµ nh×n xem thiÕp lµ ai?
- Nµng lµ... MÞ Ch©u!
- V©ng thiÕp ®óng lµ MÞ Ch©u. Sau khi thiÕp chÕt ®i, vua Thñy TÒ ®· rÊt th¬ng t×nh mµ
nhËn thiÕp lµm con g¸i. V× thÕ thiÕp míi ®îc ë n¬i ®©y.
- MÞ Ch©u! Ta xin lçi nµng. V× ta mµ nµng ph¶i chÞu bao ®au khæ. B©y l©u nay ta chØ íc ®îc gÆp nµng. Ta s½n sµng bá ®i tÊt c¶ ®Ó ®îc cïng nµng sèng trong h¹nh phóc. H·y
tha thø cho ta.
- ThiÕp mõng v× chµng ®· nhËn ra lÇm lçi. Nhng chóng ta kh«ng thÓ sèng víi nhau.
NÕu lµm nh vËy, ngêi ®êi sÏ nh¹o b¸ng chóng ta m·i m·i. Kh«ng ®îc sèng víi nhau coi
14
nh còng lµ mét sù trõng ph¹t xøng ®¸ng víi nh÷ng lçi lÇm qu¸ lín cña chóng ta ë trªn h¹
giíi. ThiÕp ®· ®îi ngµy nµy tõ rÊt l©u råi vµ chØ ®Ó ®îc nãi víi chµng mét c©u th«i: h·y
sèng sao cho tèt trong nh÷ng ngµy s¾p tíi ®Ó bï ®¾p cho nh÷ng g× mµ chóng ta ®· g©y ra.
MÞ Ch©u võa nãi døt c©u th× c¶ cung ®iÖn nguy nga bçng biÕn ngay ®©u mÊt. Xung
quanh v¾ng lÆng chØ cßn tr¬ l¹i mét m×nh Träng Thñy. Chµng ©n hËn mµ lÆng c©m kh«ng
nãi ®îc. VÕt nh¬ mµ chµng ®· g©y ra cã lÏ chØ cã níc biÓn §«ng x« d¹t ngµn ®êi míi
mong xãa ®îc.
Träng Thñy cø ngåi ®ã hµng chôc ngµy ®ªm. Vµ råi kh«ng biÕt tù bao giê. Chµng ®·
hãa thµnh ngêi ®¸. Sau nµy hµng mÊy tr¨m n¨m, cã ngêi lÆn xuèng biÓn §«ng mß ngäc
quý vÉn cßn nh×n thÊy mét t¶ng ®¸ h×nh ngêi ©u sÇu khæ n·o ®ang dang hai c¸nh tay ra
nh cÇu xin ai ®ã mét ®iÒu g×.
§Ò 6: KÓ l¹i mét kû niÖm s©u s¾c cña anh (chÞ) vÒ t×nh c¶m gia ®×nh, t×nh b¹n, t×nh
thÇy trß theo ng«i kÓ thø nhÊt.
Bµi viÕt
- Hïng ¬i! Sao l©u thÕ? Muén häc mÊt råi.
-...?
- Tí xin lçi v× ®· ®Ó cËu ph¶i ®îi l©u. TÆng cËu nh©n ngµy sinh nhËt.
T«i thËt bÊt ngê khi Hïng dói nhanh vµo tay t«i mét ®«i dÐp míi. NhoÎn miÖng cêi,
t«i nãi:
- Sao h«m nay bµy vÏ thÕ. CËu ®Þnh chuéc l¹i lçi lÇm h«m tríc hay sao?
T«i nãi ra c©u Êy cèt lµ chØ nãi ®ïa th«i. Êy vËy mµ kh«ng ngê mÆt Hïng xÞu h¼n ®i.
Tr«ng cËu, t«i hèi tiÕc vÒ nh÷ng g× mµ m×nh võa míi nãi.
C©u chuyÖn x¶y ra hai th¸ng tríc ®©y khi t«i víi Hïng tõ mét ®«i b¹n v« cïng th©n
thiÕt trë nªn ®èi nghÞch.
Hïng víi t«i kh«ng cïng xãm nhng chóng t«i lµm b¹n víi nhau tõ khi bíc vµo líp
mét. Tõ ®ã trë ®i n¨m nµo chóng t«i còng häc cïng líp víi nhau, ngåi cïng bµn víi nhau
vµ chia sÎ víi nhau tÊt c¶.
T×nh b¹n cña chóng t«i còng bëi thÕ mµ bÒn chÆt vµ th©n thiÕt l¾m. Cuéc sèng cø thÕ
tr«i ®i thËt ®Ñp nÕu kh«ng cã chuyÖn líp t«i x¶y ra liªn tiÕp nh÷ng vô mÊt tiÒn.
Trong gÇn mét th¸ng h¬n mét triÖu ®ång bçng nhiªn kh«ng c¸nh mµ bay. N¹n nh©n lµ
gÇn chôc b¹n líp t«i, trong ®ã Hïng bÞ mÊt nhiÒu h¬n tÊt c¶.
Kh«ng khÝ ë líp tõ h«m x¶y ra chuyÖn mÊt tiÒn bçng nhiªn trë nªn c¨ng th¼ng. C«
chñ nhiÖm råi c¶ ®oµn thanh niªn còng vµo cuéc mµ kh«ng thÓ nµo t×m ra thñ ph¹m. ë trêng chóng t«i còng chÞu nhiÒu ¸p lùc. Mét líp chän víi toµn nh÷ng häc sinh u tó mµ l¹i
x¶y ra chuyÖn kh«ng hay nh thÕ th× tr¸nh sao khái nh÷ng c¸i nh×n vµ sù chª bai cña c¸c
b¹n líp bªn. Cø thÕ néi bé líp t«i b¾t ®Çu lôc ®ôc. Mét sè mèi quan hÖ cã nguy c¬ r¹n nøt
vµ ®æ vì. DÉu vÉn biÕt "mét mÊt mêi ngê" nhng râ rµng kh«ng thÓ kh«ng bùc giËn khi
m×nh tù nhiªn bÞ c¶ líp hoµi nghi.
GÇn mét th¸ng ®· tr«i qua vËy mµ chuyÖn ë líp vÉn kh«ng hÒ tiÕn triÓn. H«m Êy, vÉn
nh thêng lÖ, t«i ®i häc vµ qua cæng nhµ Hïng. ThÕ nhng míi gÆp t«i, Hïng ®· nãi:
- Cã lÏ tõ nay tao ch¼ng nªn tin ai c¶.
15
T«i nghe thÊy l¹, bÌn hái l¹i:
- CËu nãi thÕ nghÜa lµ sao?
Hïng l¹nh nh¹t:
- Ch¼ng sao c¶. Cã vËy mµ cßn kh«ng hiÓu hay sao?
C©u nãi cña Hïng ®¸p h¼n vµo nh©n c¸ch cña t«i. Nhng t«i cha kÞp ph¶n øng g× th×
Hïng quay ngo¾t ®Çu xe ®i th¼ng.
VËy lµ ®· râ, Hïng ®· nghi ngê c¶ b¶n th©n t«i. T«i buån l¾m, rÖu r· ®¹p xe tíi cæng
trêng, c¾p cÆp vµo líp ngåi bªn ngêi b¹n th©n c¶ buæi mµ kh«ng d¸m b¾t lêi. Mçi khi t«i
trém nh×n sang, vÎ mÆt Hïng l¹i ¸nh lªn sù bÊt cÇn vµ th¸ch thøc. Buæi häc h«m Êy tr«i
qua c¨ng th¼ng, chËm ch¹p vµ mÖt nhäc.
Tan häc, lÇn ®Çu tiªn tõ khi bíc vµo ng«i trêng míi, t«i mét m×nh ®¹p xe véi v· vÒ
nhµ. MÖt mái vµ ch¸n n¶n, t«i n»m vËt ra giêng. Ch¼ng lÏ t×nh b¹n ®Ñp ®Ï cña chóng t«i
l¹i ®æ vì mét c¸ch ®¬n gi¶n thÕ ? Kh«ng thÓ ®îc! T«i ph¶i nghÜ vµ ph¶i lµm râ "vô ¸n"
nµy ®Ó chøng minh cho sù trong s¹ch cña m×nh vµ quan träng h¬n lµ ®Ó cøu v·n t×nh b¹n
cña chóng t«i.
Nh÷ng ngµy sau ®ã lµ nh÷ng kû niÖm rÊt buån ®èi víi t×nh b¹n cña chóng t«i. T«i
kh«ng nãi vµ nh thÕ Hïng cµng cã lý ®Ó ngê vùc gian tr¸ cña t«i. Nhng t«i kh«ng chÊp
nhËn, t«i cïng mét vµi b¹n nam trong líp ®· lËp thµnh mét nhãm quyÕt t©m ph¸ vô ¸n
nµy. Kh«ng nghi ngê b¹n nµo trong líp, chóng t«i híng mòi ®iÒu tra vµo mét sè ngêi hay
qua l¹i líp m×nh. Kh«ng ngê, chØ kh«ng ®Çy n¨m buæi häc chóng t«i ®· tãm ®îc ngay thñ
ph¹m. TÊt c¶ thÕ lµ ®· râ, thñ ph¹m lÊy c¾p tiÒn kh«ng ph¶i lµ häc sinh cña líp t«i. Nh÷ng
c¨ng th¼ng trong líp tù nhiªn kh«ng cßn n÷a, b¹n bÌ l¹i hßa nh· vµ vui vÎ víi nhau.
Còng sau h«m Êy, Hïng ®· ®Õn tËn nhµ t«i vµ xin lçi. T«i chØ cêi vµ n¾m chÆt hai bµn
tay cña nã. T«i kh«ng bao giê ngê ®îc gi÷a t«i vµ Hïng l¹i cã nh÷ng ngµy nh thÕ. Nhng
qu¶ thùc sau tÊt c¶ nh÷ng chuyÖn nµy, t«i l¹i c¶m thÊy cµng yªu quý nã h¬n...
- Tí... tí c¶m ¬n vµ xin lçi cËu. Tí chØ ®ïa th«i.
Hïng kh«ng nh×n th¼ng vµo t«i:
- Tí biÕt m×nh cã lçi vµ tí ©n hËn l¾m. Tí chØ mong tõ b©y giê cËu vÉn coi m×nh lµ
b¹n.
- CËu ngèc l¾m. Tí cã suy nghÜ g× ®©u! T«i an ñi.
ThÕ ®Êy kû niÖm cña t«i vµ Hïng lµ thÕ. §óng lµ h¹nh phóc lµ mét sù ®Êu tranh. Hay
nãi ®óng h¬n, sau nh÷ng gian nan ta míi hiÓu hÕt ý nghÜa cña hai tõ h¹nh phóc. T«i tù
hµo vÒ ngêi b¹n cña t«i. T«i yªu quý c¶ sù ng©y th¬ vµ ch©n thµnh cña nã.
§Ò 7: C©y lau chøng kiÕn viÖc Vò N¬ng ngåi bªn bê Hoµng Giang than thë mét m×nh
råi tù vÉn. H·y kÓ l¹i c©u chuyÖn ®ã theo giäng kÓ ë ng«i thø nhÊt hoÆc ng«i thø ba.
Bµi viÕt
Hä nhµ lau tÝa chóng t«i ®· sèng trªn bê Hoµng Giang c¶ triÖu n¨m råi. Gia téc t«i ®·
tr¶i qua bao nhiªu thÕ hÖ t«i còng kh«ng thÓ nhí. Nhng gia ®×nh t«i thêng cã thãi quen
truyÒn kÓ cho nhau nghe nh÷ng "chuyÖn ®êi" x¶y ra ë trªn s«ng mµ c¸c thÕ hÖ cha «ng
cña chóng t«i tõng chøng kiÕn. Bao nhiªu n¨m ®· tr«i qua vµ còng ®· qu¸ giµ ®Ó nhí vÒ
mäi chuyÖn, thÕ nhng t«i vÉn cßn nhí nh in c¸i ngµy bi kÞch ®Õn víi ngêi thiÕu phô Vò N16
¬ng.
T«i nhí ngµy Êy t«i vÉn cßn trÎ l¾m. T«i thêng cã thãi quen thøc rÊt khuya ®Ó kháa
m×nh trong níc díi nh÷ng ®ªm tr¨ng. Níc s«ng Hoµng Giang ban ®ªm rÊt lÆng vµ dÞu
m¸t. Tr¨ng s¸ng, l¹i ®îc ®ïa giìn víi mÊy chÞ c¸ m¬ng th× thËt lµ tháa thÝch.
H«m Êy, ®ang uèn m×nh trong níc, t«i bçng giËt m×nh khi chît nghe cã tiÕng ai ®ang
nøc në. T«i nÝn lÆng, tiÕng khãc ngµy mét râ h¬n. Kh«ng nghi ngê g× n÷a (t«i nghÜ), ch¾c
cã ai ®ã ®ang gÆp mét chuyÖn g× ®ã rÊt ®au th¬ng. T«i quªn ngay anh níc vµ mÊy chÞ c¸
m¬ng khi b¾t ®Çu nghe giäng mét ngêi ®µn bµ than thë:
- Con l¹y trêi l¹y ®Êt, l¹y hµ b¸ díi lßng s«ng! Th©n kiÕp con khæ qu¸. Nh÷ng mong
ngµy chång chinh chiÕn xa vÒ lµ ngµy gia ®×nh ®oµn viªn sum häp. VËy mµ c¸i mong íc
Êy giê tan nh m©y nh khãi. Bao n¨m qua con ®· ph¶i chÞu mu«n ngµn cay ®¾ng. Chång ®i
chiÕn trËn n¬i xa, mét m×nh con tÇn t¶o ch¨m mÑ giµ nu«i con nhá. Råi ®Õn khi mÑ giµ
l©m bÖnh, con l¹i ch¹y ®«n ch¹y ®¸o lo ®ñ chuyÖn thuèc thang mµ vÉn kh«ng sao cøu ®îc. MÑ mÊt ®i, con mÊt h¼n mét nguån ®éng viªn, quan t©m, chia sÎ. Ngay lóc Êy con ®·
ph¶i tù nh¾n nhñ m×nh: Ph¶i nu«i hy väng. TÊt c¶ mäi ®iÒu tèt ®Ñp, con ®· dµnh cho bÐ
§¶n th¬ng yªu. Bao hy väng ®îc mÑ con con nu«i lín tõng ngµy, vËy mµ giê ®©y «ng trêi
l¹i hay ch¬i ¸c, l¹i g©y c¶nh trí trªu mµ cíp ®i cña con tÊt c¶. Con cßn sèng ®Ó lµm chi.
T«i nghe nh÷ng lêi than thë mµ ®au xãt cho ngêi phô n÷. Sèng ë bªn s«ng, t«i ®·
chøng kiÕn bao ®iÒu nhng cha bao giê thÊy chuyÖn nµo ®au lßng nh vËy. §»ng sau nh÷ng
c©u nãi sÇu n·o ®Õn n¸t lßng kia h¼n ph¶i lµ mét bi kÞch lín. T«i b¨n kho¨n l¾m nhng cha
kÞp suy ®o¸n ®iÒu g× th× ngêi ®µn bµ kia l¹i khãc:
- BÐ §¶n, con yªu! MÑ thËt cã lçi víi con khi mÑ bá ®i gi÷a lóc nµy. Nhng mÑ ®©u cã
thÓ chän ®îc mét con ®êng nµo kh¸c. Bè ®· nghi ngê sù thñy chung cña mÑ con ta. VËy
lµ bao c«ng lao cña con vµ mÑ bè ®Òu ®æ ®i tÊt c¶. MÑ kh«ng thÓ sèng trong sù ngê vùc
cña cha con. MÑ kh«ng thÓ cã lçi víi bµ vµ chÊp nhËn nh÷ng g× xÊu xa mµ m×nh kh«ng
cã. MÑ cã danh dù cña sù thñy chung vµ trinh tiÕt. MÑ ph¶i gi÷ ®îc t©m hån mÑ trong ¸nh
m¾t cña nh÷ng ngêi hµng xãm. MÑ kh«ng thÓ sèng. MÑ sÏ chÕt ®Ó thøc tØnh sù ghen
tu«ng mï qu¸ng cña cha con. §¶n th¬ng yªu! MÑ xin lçi con v× tÊt c¶.
Sau c©u nãi Êy, mÆt níc b¾t ®Çu khua ®éng m¹nh. T«i giËt m×nh vµ bµng hoµng nhËn
ra ngêi ®µn bµ ®ang dÊn th©n vÒ phÝa lßng s«ng. Yªu th¬ng vµ o¸n giËn. Nhng chØ lµ mét
c©y lau nhá bÐ, t«i kh«ng thÓ lµm ®îc g× h¬n. Níc b¾t ®Çu d©ng lªn ®Õn ngang ngêi råi
®Õn gÇn hÕt c¸nh tay ngêi phô n÷. Ngêi ®µn bµ ®au khæ ®· quyÕt trÇm m×nh ®Ó gi¶i nh÷ng
oan khiªn.
Bê s«ng Hoµng Giang vÉn lÆng. Giã vÉn thæi m¸t rîi nhng tr¨ng ®· khuÊt. Kh«ng gian
tÜnh mÞch ®Õn ghª ngêi khiÕn t«i vÉn nghe vµ nghe rÊt râ nh÷ng lêi tr¨ng trèi cuèi cïng
cña ngêi phô n÷ khèn khæ kia.
- Tr¬ng Sinh chµng hìi! Chµng ®· phô c«ng cña thiÕp. Nh mét ®øa trÎ th¬ nghÞch mét
trß ch¬i mµ kh«ng cÇn suy nghÜ, chµng ®· coi thêng sù thñy chung cña thiÕp. Nay t×nh
chång nghÜa vî ®· ch¼ng thÓ dµi l©u, thiÕp chØ mong sau c¸i chÕt nµy chµng cã thÓ thÊy
nçi ®au mµ thøc tØnh. Chµng h·y ch¨m sãc cho con, h·y nu«i d¹y ®Ó cho nã ®îc nªn ngêi.
Con xin l¹y «ng hµ b¸. Con lµ Vò N¬ng. Nay v× bÞ oan mµ ph¶i chän t×m c¸i chÕt ®Ó
gi¶i mèi oan t×nh. Th©n nµy ®· nguyÖn d©ng cho hµ b¸. Nhng con chØ mong nÕu thùc lßng
thñy chung son s¾t th× xin cho ®îc gi¶i mèi oan t×nh nh÷ng mong Tr¬ng Sinh thøc tØnh.
Nhîc b»ng con ®©y cã chót t t×nh th× xin hµ b¸ cø ®Çy ¶i m·i m·i díi tÇng ®Þa ngôc.
17
MÆt s«ng Hoµng Giang ®· lÆng thinh. T«i kh«ng cßn nghe bÊt cø mét lêi nãi hay mét
©m thanh nµo n÷a. VËy lµ hµ b¸ ®· ®ãn ngêi phô n÷ kia ®i nhÑ nhµng nhng ch¾c ch¾n
kh«ng thanh th¶n.
C¶ cuéc ®êi sèng ë bªn s«ng, chøng kiÕn dßng ®êi bao thay ®æi víi c¶ nçi buån lÉn
niÒm vui. Cã nh÷ng chuyÖn t«i ®· quªn, cã nh÷ng chuyÖn t«i cßn nhí nhng kh«ng cã
chuyÖn nµo tª t¸i nh c¸i chÕt cña Vò N¬ng. Nghe hÕt c©u chuyÖn Êy, t«i võa giËn anh
chång, l¹i võa th¬ng cho ngêi vî. Hä yªu th¬ng nhau råi l¹i tù g©y nh÷ng ®au ®ín cho
nhau. Bao n¨m ®· tr«i qua, nçi oan cña Vò N¬ng còng ®· ®îc chÝnh ngêi chång kia gi¶i.
ThÕ nhng cho ®Õn tËn h«m nay t«i vÉn kh«ng hiÓu ®îc con ngêi thËt vÜ ®¹i vµ cao c¶ biÕt
bao nhng t¹i sao vÉn cã nh÷ng lóc hä Ých kû vµ nhá nhen lµm vËy?
§Ò 8: Hãa th©n vµo nh÷ng que diªm kÓ l¹i c©u chuyÖn theo diÔn biÕn vµ kÕt thóc cña
truyÖn C« bÐ b¸n diªm (hoÆc diÔn biÕn sù viÖc t¬ng tù, nhng kÕt thóc kh¸c).
Bµi viÕt
Trêi ®· tèi, cöa sæ mäi nhµ ®Òu s¸ng rùc ¸nh ®Ìn vµ trong phè sùc nøc mïi ngçng
quay. Gi©y phót ®ãn giao thõa s¾p ®Õn. VËy mµ chóng t«i vÉn cïng c« bÐ téi nghiÖp rong
ruæi qua tõng con phè. Chóng t«i tù nhñ h·y n»m yªn, n»m yªn vµ cÇu nguyÖn ®Ó tÊt c¶
chóng m×nh sÏ ®i vÒ nhµ ai ®Êy. ChØ cã vËy vµ chØ cã vËy th«i, c« chñ míi ®îc vÒ nhµ ®Ó
®ãn TÕt trong Êm cóng.
ThÕ nhng thËt o¸i o¨m thay. §ªm ba m¬i, ai cßn ®i mua diªm lµm chi n÷a. Giê nµy hä
®· yªn æn c¶ råi. Hä ®ang ngåi bªn lß sëi vµ chê ®Õn giê ph¸ cç. Chóng t«i biÕt vËy vµ c¶
c« chñ nhá téi nghiÖp cña chóng t«i còng thÕ. Nhng c« vÉn cø ®i, lang thang trong rÐt mít
vµ hy väng. NiÒm hy väng Êy trong c¸i ®ªm nay thËt qu¸ nhá nhoi. VËy mµ nã chØ chùc
chê ®Ó tan biÕn mÊt.
Trêi ®· vÒ khuya. Vµ chóng t«i c¶m thÊy ®«i bµn tay cña c« chñ ®ang cøng l¹i. C«
dõng l¹i vµ ngÉm nghÜ vÒ mét ®iÒu g× ®ã. Bçng ®ét nhiªn, c« rót mét trong sè chóng t«i ra
vµ quÑt s¸ng. Anh b¹n cña chóng t«i bÐn löa rÊt nhanh lo¸ng qua råi biÕn ®i trªn nÒn than
hång rùc. Chóng t«i kh«ng biÕt c« bÐ nghÜ g× nhng ¸nh m¾t c« bÐ rÊt vui vµ h×nh nh miÖng
c« cßn ¸nh lªn c¶ mét nô cêi th× ph¶i.
C« bÐ duçi ch©n ra nhng ®ê ®Én nh×n que diªm vôt t¾t. C« l¹i bÇn thÇn vµ suy nghÜ håi
l©u. Ch¾c c« bÐ ®ang lo kh«ng b¸n ®îc diªm, vÒ nhµ sÏ bÞ cha chöi m¾ng.
ThÕ råi, m¹nh mÏ h¬n, c« l¹i quÑt löa anh b¹n thø hai. Löa l¹i ch¸y vµ s¸ng rùc. ¸nh
m¾t c« bÐ l¹i vui lªn. Khu«n mÆt ®á hång r¹ng rì. Nhng kh«ng ®Çy mét phót sau, anh b¹n
t«i vôt t¾t. Tríc mÆt c« bÐ chØ cßn lµ nh÷ng bøc têng l¹nh lÏo, dµy ®Æc, tèi t¨m. Phè x¸
vÉn v¾ng teo vµ l¹nh buèt. TuyÕt phñ tr¾ng xãa, giã bÊc vi vu vµ mÊy ngêi kh¸ch qua ®êng quÇn ¸o Êm ¸p véi v· ®i ®Õn n¬i hß hÑn.
C« chñ kh«ng cßn nghÜ vÒ cha. C« kh«ng cßn sî. C« quÑt thªm mét que diªm n÷a.
LÇn nµy c¶m gi¸c nh anh b¹n cña chóng t«i bèc ch¸y l©u h¬n. NiÒm vui còng dõng l¹i
trªn khu«n mÆt cña c« chñ t«i l©u h¬n ®«i chót. Kh«ng biÕt lóc nµy c« bÐ ®ang nghÜ ®Õn
c¸i g×, ®Õn c©y th«ng N«-en hay ®Õn ngêi bµ yªu quý.
C« bÐ l¹i quÑt thªm mét que diªm n÷a. Mét ¸nh s¸ng xanh táa ra xung quanh. C« bÐ
cêi vµ reo lªn h¹nh phóc:
- Bµ ¬i! Cho ch¸u ®i víi! Ch¸u biÕt r»ng diªm t¾t th× bµ còng biÕn ®i mÊt nh lß sëi,
ngçng quay vµ c©y th«ng N«-en ban n·y. Nhng xin bµ ®õng bá ch¸u ë n¬i ®©y. Tríc khi
18
bµ vÒ víi Thîng ®Õ chÝ nh©n, bµ ch¸u ta ®· tõng sung síng biÕt nhêng nµo. D¹o Êy bµ
tõng chñ ch¸u r»ng nÕu ch¸u ngoan ngo·n, ch¸u sÏ ®îc gÆp l¹i bµ. Bµ ¬i! Ch¸u van bµ, bµ
xin víi Thîng ®Õ chÝ nh©n cho ch¸u vÒ víi bµ. Ch¾c Ngêi kh«ng tõ chèi ®©u.
Anh b¹n thø t cña chóng t«i vôt t¾t. ThÕ lµ c¸i ¶o ¶nh rùc s¸ng trªn khu«n mÆt c« chñ
nhá còng biÕn mÊt lu«n. Nhng c« b¾t ®Çu l«i ra tÊt c¶ chóng t«i vµ quÑt s¸ng. Dêng nh c«
chñ cña chóng t«i ®ang muèn nÝu kÐo mét ®iÒu g×. Chóng t«i nèi nhau chiÕu s¸ng nh gi÷a
ban ngµy. Vµ chóng t«i nhËn ra trªn khu«n mÆt kia ®ang në ra mét nô cêi m·n nguyÖn.
Mét xã têng bçng vôt s¸ng lªn nhng còng chØ mét phót sau nã l¹i trë vÒ víi c¸i tèi t¨m
l¹nh lÏo. Chóng t«i ®· th¾p lªn nh÷ng tia s¸ng cuèi cïng cßn c« chñ cña chóng t«i th×
bçng nhiªn gôc xuèng. Cã lÏ c« mÖt qu¸. C« ®· kh«ng ¨n vµ kh«ng nghØ suèt nh÷ng ngµy
qua nªn ch¾c b©y giê ®ang ®ãi l¶. Chóng t«i th¬ng c« chñ qu¸ vµ cÇu mong sao cho ®ªm
giao thõa qua thËt lµ nhanh.
S¸ng ngµy mïng mét, tuyÕt vÉn phñ kÝn mÆt ®Êt, nhng mÆt trêi lªn, trong s¸ng vµ chãi
chang trªn bÇu trêi xanh nhît. Chóng t«i - nh÷ng que diªm cßn sãt l¹i trong tói cña c«
chñ ®ªm qua bçng nghe thÊy tiÕng gäi cña mét ngêi phô n÷:
- Ch¸u bÐ ¬i! Ch¸u bÐ ¬i! Ch¸u lµ con c¸i nhµ ai mµ ra n«ng nçi thÕ nµy.
Ngêi ®i ®êng còng b¾t ®Çu xóm l¹i. Hä tß mß ®o¸n vµ ng¾m nghÝa c« g¸i cã ®«i m¸
hång vµ ®«i m«i ®ang cêi mØm n»m gi÷a nh÷ng bao diªm, trong ®ã cã mét bao ®· ®èt hÕt
h¼n. Ngêi ®µn bµ khi n·y rÏ ®¸m ®«ng ra ®Ó chen vµo. Tay bµ mang theo mét cèc s÷a
®ang cßn nãng vµ mét chiÕc ¸o l«ng cõu ®ang cßn míi. Uèng mét c¸ch khã kh¨n vµi
ngôm s÷a, c« chñ ®· m¬ mµng tØnh l¹i. MÊy ngêi ®µn «ng gióp ngêi phô n÷ ®a c« chñ vÒ
mét ng«i nhµ nhá råi hä t¶n m¸c ®i ch¬i. B©y giê c« chñ ®· tØnh h¼n vµ ®ang ngåi bªn lß
sëi.
- Ch¸u c¶m ¬n bµ! C« chñ nãi.
Ngêi phô n÷ nhanh nh¶u ®¸p:
- Kh«ng cã g× ®©u ch¸u ¹! Nh×n ch¸u ta ®· ®o¸n ra tÊt c¶ mäi viÖc råi. Ta còng buån
nh ch¸u. Tríc ®©y ta còng cã mét c« ch¸u g¸i nhng Thîng ®Õ chÝ nh©n ®· ríc nã ®i. Giê
ta gÆp ch¸u ®©u ph¶i ch¨ng lµ Thîng ®Õ th¬ng ta mµ tr¶ cho ta ®øa ch¸u. Ta tuy nhá nhng
rÊt réng lßng th¬ng. NÕu ch¸u muèn, ch¸u cã thÓ ë ®©y víi ta lµm b¹n.
C« bÐ kh«ng ®¸p lêi ngêi phô n÷. M¾t c« bÐ rng rng nh×n nh÷ng b«ng tuyÕt ®ang r¬i
tr¾ng xãa ngoµi khung cöa. Nhng råi bçng nhiªn c« quay l¹i, sµ vµo vßng tay ©u yÕm cña
ngêi thiÕu phô vµ nøc në: Bµ ¬i! Bµ ¬i! Bµ th¬ng ch¸u mµ trë vÒ víi ch¸u thËt hay sao!
§Ò 9: Lª-nin nãi: "T«i kh«ng sî khã, kh«ng sî khæ, t«i chØ sî nh÷ng phót yÕu mÒm
cña lßng t«i. §èi víi t«i chiÕn th¾ng b¶n th©n lµ chiÕn th¾ng vÎ vang nhÊt". B»ng vèn
sèng vµ kinh nghiÖm, h·y kÓ mét c©u chuyÖn "VÒ mét häc sinh tèt, ph¹m mét sè sai lÇm
nhng ®· kÞp thêi tØnh ngé, chiÕn th¾ng b¶n th©n".
Bµi viÕt
Khi t«i tiÔn anh b¹n cña t«i - ngêi mµ t«i sÏ kÓ cho c¸c b¹n nghe vÒ cuéc ®êi anh Êy,
®Õn mét ng«i trêng míi, t«i ®· hái: "Anh nghÜ g× vÒ nh÷ng viÖc ®· qua". Anh ®· tr¶ lêi t«i
mµ kh«ng hÒ ngîng nghÞu: "T«i xÊu hæ. Nhng ph¶i biÕt xcÊu hæ míi ®øng lªn vµ ®i ®îc".
T«i nÓ phôc anh ë c©u nãi Êy sau tÊt c¶ nh÷ng g× ®· x¶y ra víi ®êi anh.
H¶i - tªn cña anh, lµ mét ®øa con ngoan thùc sù. Nhµ anh nghÌo vµ lam lò l¾m. Bè mÑ
19
anh ®Òu vÊt v¶ nhng hä l¹i ch¼ng hîp nhau. Cßn hä kh«ng hîp v× lý do g×, t«i còng kh«ng
biÕt n÷a. Gia ®×nh vèn ®· kh«ng yªn æn nªn H¶i ph¶i võa häc võa ch¨m chót cho c«ng
viÖc gia ®×nh vµ lo l¾ng cho c« em g¸i cha ®Çy s¸u tuæi. C«ng viÖc bï ®Çu nh thÕ nhng H¶i
lµ mét häc sinh rÊt kh¸. H¶i häc tèt tÊt c¶ c¸c m«n vµ lµ mét häc sinh cã nhiÒu triÓn väng
(xin nãi thªm ë vïng quª nghÌo khæ nh quª t«i, mét häc sinh võa lam lò l¹i võa häc giái
nh anh lµ rÊt hiÕm).
ChÝn n¨m häc cÊp mét vµ cÊp hai tr«i qua nhanh chãng. Vµ còng ngÇn Êy n¨m v× c«ng
viÖc gia ®×nh mµ H¶i bá mÊt ®i bao nhiªu m¬ íc. §Æt ch©n vµo ®Õn cÊp ba, H¶i ®· lín nhng l¹i b¾t ®Çu kh«ng chÞu ®îc nh÷ng ¸p lùc cña xung quanh. Bè cña anh ngµy cµng qu¸
®¸ng khiÕn anh kh«ng cßn ®ñ søc vît qua nçi khæ. H¶i b¾t ®Çu nhôt chÝ, häc hµnh sa sót
vµ ch¸n n¶n. H¶i l× ra råi dÇn dÇn nÐ tr¸nh ®i nh÷ng lêi ®éng viªn an ñi cña mäi ngêi.
Nh÷ng buæi häc b¾t ®Çu ®øt qu·ng. B¹n bÌ th× kh«ng hiÓu v× sao anh quen biÕt vµ th©n
thiÕt víi nh÷ng ®¸m du c«n. Giê ®©y kh«ng ph¶i lµ nh÷ng gèc c©y nhiÒu bãng m¸t - n¬i
ngµy xa H¶i tranh thñ tõng phót ®Ó ra ®äc s¸ch, mµ n¬i ®Õn cña anh lµ nh÷ng qu¸n game.
H¶i trèn tr¸nh vµ mÊt ®i tÊt c¶ niÒm tin (chø cßn g× lµ niÒm c¶m phôc) cña b¹n bÌ vµ cña
c¶ ngêi thÇy ®¸ng mÕn lu«n hÕt lßng víi H¶i.
Mét th¸ng, hai th¸ng råi mÊy th¸ng tr«i qua, H¶i cµng ngµy cµng sa lÇy vµo lêi biÕng.
M¶i ch¬i vµ rÊt cÇn tiÒn. H¶i bÞ lò du c«n bµy cho trß trém c¾p. §èi tîng mµ anh híng
®Õn Êy chÝnh lµ chiÕc xe míi nhÊt cña mét b¹n líp m×nh. H¶i ®· lªn kÕ ho¹ch vµ lµm vô
Êy rÊt "ngon" khiÕn b¸c b¶o vÖ ph¶i mét phen khæ së. ThÕ nhng mÊy ngµy sau, ngêi ta
thÊy tªn kÎ trém d¾t chiÕc xe kia ®i th¼ng vµo phßng thÇy HiÖu trëng. Kh«ng biÕt cËu bÐ
kia ®· nãi g× nhng sau ®ã H¶i ®i vÒ líp råi h«m sau anh nghØ h¼n.
Còng chÝnh h«m Êy, thÇy HiÖu trëng ®Õn líp chóng t«i. ThÇy ®· kÓ l¹i toµn bé
chuyÖn lÊy c¾p xe cña H¶i. Th× ra, H¶i ph¶i lÊy trém xe v× ®· nî mét mãn tiÒn kha kh¸
ë nh÷ng chç hay qua l¹i ch¬i bêi. Lý ra, lÊy xe xong, cËu ph¶i mang xe ®i b¸n. ThÕ nh ng, cËu l¹i mang xe th¼ng vÒ nhµ. H¶i ®· thó thùc: khi lÊy xe xong cËu b¾t ®Çu ©n hËn.
Nhng v× sÜ diÖn, cËu kh«ng quay l¹i tr¶ ngay. Mang xe vÒ nhµ bµ ngo¹i ®Ó mÊy h«m vµ
®µnh nãi dèi lµ xe mîn. ThÕ nhng ®ã còng lµ nh÷ng ngµy l¬ng t©m cña H¶i kh«ng ngít
d»ng co. Anh muèn b¸n qu¸ch nã ®i ®Ó l¹i ch¬i bêi tiÕp cho quªn ®i tÊt c¶. ThÕ nh ng
anh l¹i nghÜ, nÕu m×nh lµm nh thÕ th× còng cã nghÜa lµ m×nh b¸n ®i nh©n c¸ch cña
m×nh, b¸n ®i tÊt c¶ nh÷ng g× mµ m×nh ®· cã. Mét mÆt anh muèn ® îc gi¶i tho¸t ngay
nhng mÆt kh¸c l¹i lo, l¹i sî. Cø thÕ, suèt mÊy ngµy H¶i ®· ph¶i tù c¾n nh¸ l ¬ng t©m vµ
ch¾c ph¶i gian nan l¾m anh míi vît qua ®îc chÝnh m×nh. Vµ ph¶i ch¨ng còng chÝnh v×
sù thµnh thËt vµ dòng c¶m cña anh nªn thÇy HiÖu tr ëng ®· lµ ngêi ®Çu tiªn réng lßng
tha thø cho anh.
Nh÷ng ngµy sau ®ã cßn lµ mét qu·ng dµi vµ khã kh¨n tét cïng víi H¶i. C¸i gi¸ ®¾t
nhÊt cho nh÷ng hµnh ®éng d¹i dét cña anh (chÝnh anh nãi thÕ) lµ nh÷ng c¸i nh×n e ng¹i
vµ xa l¸nh cña mäi ngêi. H¶i ®· ©n hËn vµ khæ t©m nhiÒu l¾m trªn con ®êng trë vÒ víi
chÝnh b¶n th©n m×nh. ThÕ råi qu¸ khø mªnh mang còng cã ngµy khÐp l¹i. H¶i ®· lÊy
l¹i niÒm tin b»ng søc häc vµ b»ng sù cói ®Çu thËt sù. Mäi ngêi ®Òu ®· nhËn ra vµ réng
lßng tha thø cho anh.
Chóng t«i võa míi chia tay H¶i. Anh ®· vît qua nhiÒu häc sinh giái kh¸c ®Ó tù t×m
cho m×nh mét t¬ng lai. Giê ®©y H¶i ®· kh«ng cßn ph¶i lo võa kiÕm tiÒn võa häc n÷a. Víi
riªng t«i, t«i rÊt tin vµo nghÞ lùc vµ sù cè g¾ng cña anh. Mét con ngêi ®· dòng c¶m vît
qua nh÷ng ham muèn tÇm thêng cña b¶n th©n, dòng c¶m ®èi diÖn víi lçi lÇm h¼n ph¶i lµ
20
- Xem thêm -