Tài liệu Môi trường kinh doanh việt nam nhìn từ 10 tiêu chí

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu Ngêi ta biÕt ®Õn ng©n hµng víi chøc n¨ng lµ trung gian tiÒn tÖ, tÝn dông vµ thanh to¸n víi c¸c dÞch vô tµi chÝnh ng©n hµng hÕt søc ®a d¹ng. Vai trß cña ng©n hµng ngµy cµng tá râ sù cÇn thiÕt cña nã trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i. Trong ®ã, chøc n¨ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cã ý nghÜa thiÕt thùc ®èi víi nÒn kinh tÕ. ViÖc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt mang l¹i ý nghÜa kinh tÕ - x· héi hÕt søc quan träng. §iÒu ®ã thÓ hiÖn kh¸ râ nÐt trong viÖc gi¶m chi phÝ lu th«ng, æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn vµ cã kh¶ n¨ng ®Èy lïi l¹m ph¸t. MÆt kh¸c, thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt gióp ®¬n gi¶n trong thanh to¸n, t¹o t©m lý tho¶i m¸i, yªn t©m vµ ®é tin cËy cao cho kh¸ch hµng... Thùc tÕ cho thÊy r»ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ nh©n tè t¸c ®éng kh¸ m¹nh mÏ ®èi víi dÞch vô huy ®éng vèn, cho vay vèn vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña ng©n hµng. V× lÏ ®ã, em tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi: “Mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Chi nh¸nh NHCT khu vùc Ba §×nh”, hy väng gãp phÇn nhá bÐ nµo ®ã trong viÖc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh chung vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt qua c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i t¹i ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ t¹i Chi nh¸nh NHCT khu vùc Ba §×nh. Néi dung nghiªn cøu gåm 3 ch¬ng nh sau: Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Chi nh¸nh NHCT khu vùc Ba §×nh. Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Chi Nh¸nh NHCT khu vùc Ba §×nh. Chuyªn ®Ò nµy hoµn toµn lµ kÕt qu¶ thùc tËp vµ nghiªn cøu nghiªm tóc cña em trªn c¬ së nhËn thøc lý luËn vµ nghiÖp vô chuyªn m«n trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Chi Nh¸nh NHCT khu vùc Ba §×nh. Dï ®· cè g¾ng, song do ®iÒu kiÖn thêi gian vµ kh¶ n¨ng h¹n chÕ, ch¾c ch¾n chuyªn ®Ò nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù gióp ®ì vµ gãp ý cña nh÷ng ngêi quan t©m vµ am hiÓu vÒ vÊn ®Ò nµy, ®Ó em hoµn thµnh tèt chuyªn ®Ò nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o Trêng §¹i häc Qu¶n lý & Kinh doanh HN, c¸c c¸n bé cña Chi Nh¸nh NHCT khu vùc Ba §×nh ®· gióp ®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ò. Hµ Néi, th¸ng 11 n¨m 2004. Sinh viªn Ninh Ngäc Trêng 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng I Lý luËn chung vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt 1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. 1.1.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt.  Kh¸i niÖm: Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lµ h×nh thøc thanh to¸n kh«ng cã sù xuÊt hiÖn cña tiÒn mÆt, mµ ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch trÝch tiÒn tõ tµi kho¶n cña ngêi chi tr¶ chuyÓn vµo tµi kho¶n cña ng¬× thô hëng hoÆc b»ng c¸ch thanh to¸n bï trõ lÉn nhau, th«ng qua vai trß trung gian cña ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông.  §Æc ®iÓm: Tõ kh¸i niÖm vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë trªn ta thÊy thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau :  Kh«ng cã sù xuÊt hiÖn cña tiÒn mÆt, mµ chØ sö dông tiÒn ghi sæ hay cßn gäi lµ bót tÖ. §©y lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n nhÊt cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. ViÖc thanh to¸n ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch trÝch tiÒn tõ tµi kho¶n cña ngêi tr¶ tiÒn 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 chuyÓn vµo tµi kho¶n cña ngêi thô hëng t¹i ng©n hµng, kho b¹c Nhµ níc hoÆc b¾ng c¸ch bï trõ lÉn nhau. Nh vËy, ®Ó thùc hiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt kh¸ch hµng ph¶i më tµi kho¶n vµ göi tiÒn vµo tµi kho¶n ®Ó thùc hiÖn thanh to¸n.  Trong thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, mçi kho¶n thanh to¸n Ýt nhÊt cã ba bªn tham gia, ®ã lµ: Ngêi tr¶ tiÒn, ngêi nhËn tiÒn vµ c¸c trung gian thanh to¸n.  Ngêi tr¶ tiÒn cã thÓ lµ ngêi mua hµng, ngêi nhËn dÞch vô, ngêi nép thuÕ, tr¶ nî hoÆc ngêi chuyÓn nhîng mét kho¶n tiÒn nµo ®ã do thiÖn chÝ cho ngêi kh¸c hay do luËt ®Þnh. Ngêi tr¶ tiÒn ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh thanh to¸n. Cã thÓ hä lµ ngêi më ®Çu hoÆc tiÕp nèi trong qu¸ tr×nh thanh to¸n ®· ®îc ngêi nhËn tiÒn khëi xíng tríc. Ngêi tr¶ tiÒn cã nhiÖm vô ph¶i tr¶ ®óng h¹n sè tiÒn ph¶i tr¶ vµ ph¶i t«n träng nh÷ng thñ tôc cÇn thiÕt nh lËp vµ nép chøng tõ thanh to¸n theo mÉu quy ®Þnh vµ theo nh÷ng thêi h¹n quy ®Þnh hoÆc ®îc tho¶ thuËn tríc.  Ngêi tr¶ tiÒn cã quyÒn tõ chèi thanh to¸n nÕu c¸c chñ thÓ kh¸c vi ph¹m nh÷ng cam kÕt hay nh÷ng quy ®Þnh ®· tháa thuËn gi÷a hai bªn.  Ngêi nhËn tiÒn cßn gäi lµ ngêi phô hëng vµ ngêi ®îc hëng mét kho¶n tiÒn nµo ®ã do ®· giao hµng, cung øng dÞch vô hoÆc do luËt ®Þnh hoÆ do thiÖn chÝ cña ngêi kh¸c. §èi víi ngêi nhËn tiÒn lµ ngêi b¸n hµng hay ngêi cung øng dÞch vô th× c¬ së ®Ó nhËn tiÒn lµ c¸c chøng tõ hay h¸o ®¬n giao hµng. Trong trêng hîp ngêi nhËn tiÒn víi t c¸ch lµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh, c¬ së nhËn tiÒn lµ nh÷ng quyÕt ®Þnh, lÖnh ph©n phèi cña cÊp trªn. Trêng hîp ngêi nhËn tiÒn lµ chñ nî th× c¬ së nhËn tiÒn lµ c¸c hîp ®ång hay khÕ íc vay nî.  C¸c trung gian thanh to¸n: Lµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh nh: Ng©n hµng th¬ng m¹i, tæ chøc tÝn dông, Kho b¹c nhµ níc.  Khi tiÕn hµnh c¸c nghiÖp vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ph¶i sö dông c¸c chøng tõ thanh to¸n riªng. Chøng tõ thanh to¸n lµ c¸c ph¬ng tiÖn chuyÓn t¶i nh÷ng ®iÒu kiÖn thanh to¸n vµ ®îc sö dông lµm c¨n cø ®Ó thùc hiÖn viÖc chi tr¶. Chøng tõ thanh to¸n gåm c¸c lÖnh thu vµ lÖnh chi cho chÝnh ngêi nhË tiÒn hay ngêi tr¶ tiÒn lËp ra. Tuú theo tõng h×nh thøc thanh to¸n cô thÓ vµ lÖnh thu hoÆc lÖnh chi cã nh÷ng møc ®é phøc t¹p kh¸c nhau, nhng dï sao th× mçi chøng tõ còng ph¶i chøa ®ùng nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n nh tªn, ®Þa chi ngêi tr¶vµ ngêi nhËn, sè tiÒn tr¶, lý do tr¶ tiÒn, ch÷ kü vµ dÊu cña chñ tµi kho¶n vµ kÕ to¸n trëng hay ngêi thõa hµnh trùc tiÕp lËp chøng tõ. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 KÌm theo lÖnh chi hoÆc lÖnh thu cã thÓ cßn nh÷ng chøng tõ phô trî kh¸c nh b¶ng kª, giÊy b¸o liªn hµng. Nh÷ng chøng tõ nµy phôc vô cho viÖc xö lý kÕ to¸n cña c¸c trung gian thanh to¸n. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt lu«n g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn, nã lµ mét trong nh÷ng chøc n¨ng quan träng cña ng©n hµng. ChÝnh v× vËy thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ph¶i ®¸p øng ®îc 5 yªu cÇu c¬ b¶n:  Nhanh chãng.  ChÝnh x¸c.  An toµn tµi s¶n.  HiÖu qu¶.  ThuËn tiÖn cho kh¸ch hµng. 1.1.2. Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt kh«ng nh÷ng cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp, c¸ nh©n mµ cÇn cã t¸c dông ®èi víi ho¹t ®éng qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Theo NghÞ ®Þnh 64/2001/N§-CP ngµy 20/09/2001 vÒ ho¹t ®éng thanh to¸n qua c¸c tæ chøc cung øng dÞch vô thanh to¸n cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 01/01/2002. QuyÕt ®Þnh 371/1999/Q§-NHNN1 ngµy 19/10/1999 cña Thæng ®èc NHNN ViÖt Nam vÒ viÖc ban hµnh qui chÕ ph¸t hµnh sö dông vµ thanh to¸n thÎ ng©n hµng. Th«ng t sè 07/TT-NH1 ngµy 31/2/1996 cña NHNN ViÖt Nam híng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 30/CP. QuyÕt ®Þnh sè 235/2002/Q§-NHNN th«ng b¸o vÒ viÖc chÊm døt sö dông ng©n phiÕu thanh to¸n, NghÞ ®Þnh 159/2003/N§-CP ngµy 10/12/2003 vÒ viÖc cung øng vµ sö dông sÐc, trong ®ã cã c¸c qui ®Þnh cô thÓ nh sau: 1.1.2.1. Quy ®Þnh vÒ tµi kho¶n thanh to¸n. §Ó tiÕn hµnh trÝch chuyÓn tµi kho¶n, quy ®Þnh ®Çu tiªn lµ c¸c chñ thÓ thanh to¸n ph¶i më tµi kho¶n t¹i mét hay nhiÒu tæ chøc tµi chÝnh trung gian, c¸c kh¸ch hµng (gåm c¸c doanh nghiÖp, c¬ quan, tæ chøc ®oµn thÓ, ®¬n vÞ vò trang, c«ng d©n ViÖt Nam vµ ngêi níc ngoµi ho¹t ®éng trªn l·nh thæ ViÖt Nam) ®îc quyÒn lùa chän Ng©n hµng ®Ó më tµi kho¶n giao dÞch vµ thùc hiÖn thanh to¸n, tµi kho¶n ph¶i lu«n cã ®ñ sè d ®Ó thanh to¸n kÞp thêi vµ ®Èy ®ñ cho ngêi thô hëng. ViÖc më tµi kho¶n thanh to¸n t¹i Ng©n hµng vµ thùc hiÖn thanh to¸n qua Tµi kho¶n ®îc ghi b»ng ®ång ViÖt Nam. Trêng hîp më tµi kho¶n vµ thanh to¸n b»ng ngoµi tÖ ph¶i thùc hiÖn theo quy chÕ qu¶n lý ngo¹i hèi cña chÝnh phñ ViÖt Nam ban hµnh. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ngoµi ra, trong mét sè h×nh thøc thanh to¸n cßn ®ßi hái ph¶i cã hîp ®éng kinh tÕ hay ®¬n ®Æt hµng, c¸c chñ thÓ tham gia thanh to¸n ph¶i thùc hiÖn ®óng theo ®iÒu kho¶n ®· ký trong hîp ®éng kinh tÕ. Hîp ®éng kinh tÕ hay ®¬n ®Æt hµng lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó gi¶i quyÕt khi x¶y ra tranh chÊp trong qu¸ tr×nh thanh to¸n. 1.1.2.2. Quy ®Þnh ®èi víi ngêi tr¶ tiÒn (ngêi mua).  Bªn mua cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n nhanh chãng, sßng ph¼ng ®Çy ®ñ c¸c kho¶n tiÒn trªn chøng tõ hîp lÖ do bªn b¸n lËp hoÆc do ng©n hµng yªu cÇu.  Khi nhËn ®îc c¸c chøng tõ thanh to¸n còng nh vÒ hµng ho¸ phôc vô ph¶i kiÓm tra, kiÓm so¸t ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c hîp ph¸p trong thanh to¸n.  Trªn c¸c chøng tõ ®ßi nî, nÕu ®¬n vÞ kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n, tøc lµ vi ph¹m kû luËt thanh to¸n th× bÞ xö ph¹t theo qui ®Þnh.  §Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ®¬n vÞ mua, th× ®¬n vÞ mua cã quyÒn tõ chèi trong thanh to¸n, nÕu xÐt thÊy ®¬n vÞ b¸n vi ph¹m hîp ®ång ký kÕt. Ngoµi ra hai bªn mua vµ b¸n ph¶i ®¶m b¶o an toµn vÒ chøng tõ, chèng hiÖn tîng gi¶ m¹o, gian lËn, thÊt l¹c. 1.1.2.3. Quy ®Þnh ®èi víi ngêi thô hëng (ngêi b¸n). §¬n vÞ b¸n cã tr¸ch nhiÖm cung øng ®Çy ®ñ hµng ho¸, dÞch vô theo hîp ®ång ®· ký kÕt, ®¶m b¶o vÒ sè lîng, chñng lo¹i vµ thêi gian giao hµng. Lùa chän h×nh thøc thanh to¸n thÝch hîp cïng víi c¸c tæ chøc trung gian ®«n ®èc ngêi mua thanh to¸n. §ång thêi ngêi b¸n ph¶i kiÓm so¸t c¸c hå s¬, chøng tõ thanh to¸n ®Ó d¶m b¶o tÝnh ®óng ®¾n vµ hîp lÖ hoÆc viÖc lËp chøng tõ ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c. 1.1.2.4. Quy ®Þnh vÒ chøng tõ thanh to¸n. TÊt c¶ nh÷ng chøng tõ thanh to¸n cña c¸c chñ thÓ thanh to¸n ®Òu ph¶i lËp trªn mÉu in s½n do Ng©n hµng in vµ nhîng b¸n. Nh÷ng chøng tõ ®ã ph¶i ®îc lËp ®ñu liªn, viÕt râ rµng, kh«ng ®îc tÈy xãa vµ ph¶i nép vµo Ng©n hµng theo ®óng quy ®Þnh. C¸c ng©n hµng cã quyÒn tõ chèi viÖc thanh to¸n hoÆc kh«ng tiÕp nhËn c¸c giÊy tê thanh to¸n trong trêng hîp chñ thÓ thanh to¸n vi ph¹m mét trong nh÷ng quy ®Þnh cña chÕ ®é thanh to¸n hiÖn hµnh. 1.1.2.5. Quy ®Þnh vÒ tr¸ch nhiÖm cña ng©n hµng.  C¸c ng©n hµng cã tr¸ch nhiÖm híng dÉn kh¸ch hµng lµm c¸c thñ tôc thanh to¸n, gi¸m s¸t kh¶ n¨ng chi tr¶ cña kh¸ch hµng; cung cÊp ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi cc¸ lo¹i giÊy tê thanh to¸n cÇn thiÕt cho kh¸ch hµng theo chÕ ®é quy ®Þnh.  C¸c ng©n hµng cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o vµ ®èi chiÕu thêng xuyªn víi c¸c chñ tµi kho¶n vÒ sè d tµi kho¶n tiÒn göi. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368  Khi nhËn ®îc c¸c chøng tõ thanh to¸n cña kh¸ch hµng göi ®Õn c¸c ng©n hµng ph¶i kiÓm t¶ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña chñ tµi kho¶n tríc khi thùc hiÖn thanh to¸n vµ cã quyÒn tõ chèi thanh to¸n nÕu tµi kho¶n kh«ng ®ñ tiÒn. Ng©n hµng ph¶i thanh to¸n kÞp thêi chÝnh x¸c vµ ®¶m b¶o an toµn tµi s¶n cho kh¸ch hµng. NÕu do thiÕu sãt g©y thiÖt h¹i cho kh¸ch hµng th× ng©n hµng ph¶i båi thêng vËt chÊt cho bªn bÞ h¹i vµ tuú theo mùc ®é vi ph¹m cã thÓ bÞ xö lý theo ph¸p luËt.  Khi thùc hiÖn c¸c dÞch vô thanh to¸n cho kh¸ch hµng, Ng©n hµng ®îc thu phÝ theo quy ®Þnh cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc. Trªn ®©y lµ mét sè quy ®Þnh c¬ b¶n nh»m môc ®Ých võa ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh thanh to¸n ®îc thùc hiÖn ®óng ®¾n vµ ®¶m b¶o cho sù kiÓm so¸t b»ng ®ång tiÒn cña hÖ thèng Ng©n hµng ®èi víi c¸c ho¹t ®éng cña c¸c chñ thÓ thanh to¸n cã hiÖu qu¶. 1.1.3. ý nghÜa cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Kh¸c víi nÒn kinh tÕ tù cung, tù cÊp, nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã rÊt nhiÒu mèi quan hÖ kinh tÕ, khèi lîng thanh to¸n lín vµ ngµy cµng t¨ng. Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cã ý nghÜa kinh tÕ rÊt lín thÓ hiÖn ë c¸c khÝa c¹nh sau ®©y: Thø nhÊt: Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt thóc ®Èy nhanh sù vËn ®éng cña vËt t tiÒn vèn trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, dÉn ®Õn gi¶m thÊp chi phÝ s¶n xuÊt vµ lu th«ng, t¨ng tÝch luü cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Trong qu¸ tr×nh mua b¸n, c¸c nguån vËt t hµng ho¸ ®îc lu©n chuyÓn tõ ®¬n vÞ b¸n hµng sang ®¬n vÞ mua hµng vµ tiÒn vèn ®îc lu©n chuyÓn tõ ®¬n vÞ mua hµng sang ®¬n vÞ b¸n hµng. Víi c«ng nghÖ ng©n hµng tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, kü thuËt xö lý th«ng tin, xö lý chøng tõ nhanh, cã thÓ chuyÓn tiÒn tr¶ b»ng ®iÖn hay b»ng FAX. HÖ thèng ng©n hµng, kho b¹c Nhµ níc ®· gãp phÇn rÊt quan träng vµo viÖc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh thanh to¸n gi÷a c¸c t¸c nh©n trong nÒn kinh tÐe bï ®¸p kÞp thêi chi phÝ s¶n xuÊt cho ®n vÞ b¸n hµng, thóc ®Èy nhanh téc ®é lu©n chuyÓn vèn, rót ng¾n thêi gian s¶n xuÊt, gi¶m thÊp chi phÝ s¶n xuÊtvµ lu th«ng, t¨ng tÝch luü cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Thø hai: Trong lÜnh vùc lu th«ng tiÒn tÖ, thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt gãp phÇn gi¶m thÊp tû träng tiÒn mÆt trong lu th«ng, do ®ã tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ lu th«ng cho x· héi. MÆt kh¸c, thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cßn t¹o ra sù chuyÓn ho¸ th«ng suèt gi÷a tiÒn mÆt vµ tiÒn chuyÓn kho¶n. C¶ hai khÝa c¹nh ®ã ®Òu t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ vµ ®iÒu hoµ lu th«ng tiÒn tÖ. 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Chu chuyÓn tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ bao gåm cã hai bé phËn cÊu thanh lµ thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt vµ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt.nÕu tæng chu chuyÓn tiÒn tÖ kh«ng ®æi mµ tû träng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¨ng lªn sÏ lµm gi¶m tû träng tiÒn mÆt mét c¸ch t¬ng øng, tõ ®ã gi¶m ®îc chi phÝ lu th«ng ®ã lµ chi phÝ in Ên, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n tiÒn, ®Õm tiÒn, chi phÝ vÒ thêi gian thanh to¸n. MÆt kh¸c, khi tû träng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¨ng lªn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc æn ®Þnh søc mua cña ®«ng tiÒn, t¹o ®iÒu thuËn lîi cho c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ vµ ®iÒu ho¸ lu th«ng tiÒn tÖ. Thø ba: §èi víi lÜnh vùc tÝn dông thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹o kh¶ n¨ng tËp trung nguån vèn tÝn dông vµo hÖ thèng ng©n hµng ®Ó ®Çu t cho ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÕ ®é thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt quy ®Þnh tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp, c¬ quan, ®¬n vÞ lùc lîng vò trang còng nh c¸c c¸ nh©n ph¶i më tµi kho¶n t¹i ng©n hµng, kho b¹c Nhµ níc vµ göi tiÒn vµo tµi kho¶n nµy. Quy ®Þnh nµy võa ®¶m b¶o c¬ së cho c«ng t¸c kÕ to¸n võa t¹o kh¶ n¨ng tËp trung c¸c nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi vµo hÖ thèng ng©n hµng. §©y lµ mét nguån vèn lín, nÕu cã kÕ ho¹ch sö dông tèt sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ rÊt lín cho toan bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Thø t: Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹o nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ thuËn lîi ®Ó ng©n hµng kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña c¸c t¸c nh©n kinh tÕ víi môc ®Ých cñng cæ kû luËt thanh to¸n, ®¶m b¶o nguyªn t¾c thu chi tµi chÝnh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. Thu chi b»ng tiÒn cña t¸c nh©n thÓ hiÖn trªn tµi kho¶n t¹i ng©n hµng, nã ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Th«ng qua sè liÖu nµy, ng©n hµng cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, tõ ®ã ®Ó lµm c¨n cø cho vay hay thu nî, ®ång thêi qua viÖc gi¸m s¸t, ng©n hµng cã thÓ cã nh÷ng kiÕn nghÞ, gióp c¸c doanh nghiÖp th¸o gì khã kh¨n, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, thóc ®Èy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn còng th«ng qua viÖc gi¸m s¸t t×nh h×nh thu chi qua Tµi kho¶n mµ ng©n hµng cã thÓ kiÓm so¸t ®îc t×nh h×nh chÊp hµnh c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é tµi chÝnh, c¸c nguyªn t¾c thanh to¸n, qu¶n lý tiÒn tÖ ë c¸c doanh nghiÖp. Thø n¨m: Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nhµ níc qu¶n lý nÒn kinh tÕ vµ chØ ®¹o thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®îc tèt h¬n. 1.2. Sù cÇn thiÕt cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Thanh to¸n võa lµ kh©u më ®Çu võa lµ kh©u kÕt thóc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸. ChÝnh v× vËy ®Ó hoµ chung víi nhÞp ®é t¨ng trëng 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 kh«ng ngõng cña s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ th× c¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n còng ph¶i kh«ng ngõng ®îc ®æi míi vµ hiÖn ®¹i. Trong nÒn kinh tÕ qui m« s¶n xuÊt nhá - s¶n xuÊt chñ yÕu mang tÝnh tù cung tù cÊp th× tiÒn mÆt tá ra lµ mét ph¬ng tiÖn h÷u hiÖu nhÊt. ThÓ hiÖn lµ lóc nµy khèi lîng hµng ho¸ mua b¸n, trao ®æi kh«ng lín, ph¹m vi trao ®æi hÑp, thêng lµ trong tõng vïng, mét khu vùc nªn thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt tho¶ m·n ®îc yªu cÇu an toµn, tiÖn lîi, chi phÝ thanh to¸n phï hîp. Khi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn víi nhiÒu thµnh phÇn tham gia, khèi lîng hµng ho¸ ®îc s¶n xuÊt ra trao ®æi rÊt lín, quan hÖ th¬ng m¹i ®îc më réng ra c¶ ph¹m vi quèc tÕ. Thanh to¸n tiÒn mÆt ®· béc lé nh÷ng h¹n chÕ. Tríc hÕt lµ nã kh«ng ®¶m b¶o tÝnh an toµn cho c¶ ngêi tr¶ tiÒn vµ ngêi nhËn tiÒn. TiÕp ®ã lµ chi phÝ in Ên, vËn chuyÓn bèc dì rÊt lín. VÊn ®Ò quan träng n÷a lµ kho¶ng c¸ch gi÷a ngêi b¸n vµ ngêi mua nhiÒu khi rÊt xa nhau. Do ®ã thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt ®· kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc n÷a. Tõ thùc tÕ kh¸ch quan ®ã, ph¬ng thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®îc h×nh thµnh, nã kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña viÖc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt, ®· ®¸p øng ®îc yªu cÇu thanh to¸n cña nÒn s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸. 1.3. C¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt hiÖn hµnh. Qu¸ tr×nh trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô gi÷a c¸c t¸c nh©n trong nÒn kinh tÕ rÊt phong phó vµ ®a d¹ng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ tÝnh chÊt kh¸c nhau, v× vËy cÇn ph¶i thiÕt lËp nhiÒu h×nh thøc chi tr¶ kh¸c nhau nh»m gióp c¸c chñ thÓ thanh to¸n thùc hiÖn víi quy tr×nh thanh to¸n. C¸c ng©n hµng cã tr¸ch nhiÖm híng dÉn kh¸ch hµng lùa chän c¸c h×nh thøc thanh to¸n cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng ®¬n vÞ sao cho viÖc thanh to¸n ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch thuËn lîi vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt.  C¸c h×nh thøc thanh to¸n hiÖn hµnh ë ViÖt Nam gåm cã:  Thanh to¸n b»ng sÐc.  Thanh to¸n b»ng ñy nhiÖm chi (LÖnh chi).  Thanh to¸n b»ng ñy nhiÖm thu.  Thanh to¸n b»ng th tÝn dông.  Thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n. 1.3.1. Thanh to¸n b»ng sÐc. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 SÐc lµ lÖnh tr¶ tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®îc lËp trªn mÉu do Ng©n hµng Nhµ níc quy ®Þnh yªu cÇu Ng©n hµng phôc vô m×nh trÝch tiÒn tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña m×nh ®Ó tr¶ cho ngêi thô hëng cã tªn trªn sÐc hay ngêi cÊm tê sÐc ®ã. SÐc lµ mét lo¹i chøng tõ thanh to¸n ¸p dông réng r·i ë tÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi, quy t¾c sö dông sÐc ®· ®îc chuÈn hoµ trªn luËt th¬ng m¹i quèc gia vµ trªn c«ng íc quèc tÕ. NghÞ ®Þnh 30/CP cña ChÝnh phñ ban hµnh vÒ quy chÕ ph¸t hµnh vµ sö dông sÐc do Thñ tíng chÝnh phñ ký ngµy 09-05-1996 quy ®Þnh râ ë ViÖt Nam ®îc phÐp lu hµnh lo¹i sÐc v« danh vµ sÐc ký danh, trong ®ã sÐc v« danh ®îc chuyÓn nhîng tù do, cßn danh ký danh ®îc phÐp chuyÓn nhîng th«ng qua thñ tôc ký hËu chuyÓn nhîng. Trõ trêng hîp ngêi ph¸t hµnh sÐc ®· ghi côm tõ “ Kh«ng ®îc phÐp chuyÓn nhîng” hoÆc trªn tê sÐc ghi “kh«ng tiÕp tôc chuyÓn nhîng”. NghÞ ®Þnh 30/CP ra ®êi ®· ®¸nh dÊuét bíc chuyÓn biÕn cã ý nghÜa kinh tÕ lín trong viÖc sö dông sÐc ë ViÖt Nam.Theo nghÞ nµy, sÐc kh«ng cßn lµ mét c«ng cô chuyÓn kho¶n ®¬n thuÇn mµ cßn ph¸t huy ®îc vai trß lµ c«ng cô lu th«ng. SÐc ®îc dïng ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng, dÞch vô nép thuÕ tr¶ nî hoÆc ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i c¸c chi ng¸nh Ng©n hµng. TÊt c¶ kh¸ch hµng më tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng ®Òu cã quyÒn sö dông sÐc ®Ó thanh to¸n. Trong h×nh thøc thanh to¸n b»ng sÐc, viÖc tr¶ tiÒn do ngêi tr¶ tiÒn khëi xíng vµ kÕt thóc b»ng viÖc ghi sè tiÒn trªn tê sÐc vµo tµi kho¶n cña ngêi nhËn tiÒn. Thêi h¹n hiÖu lùc cña sÐc lµ 15 ngµy kÓ tõ ngµy chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh sÐc ®Õn ngµy ngêi thô hëng nép sÐc vµo ng©n hµng (gåm c¶ ngµy chñ nhËt vµ ngµy lÔ). NÕu ngµy kÕt thóc cña thêi h¹n lµ ngµy chñ nhËt, ngµy lÔ th× thêi h¹n ®îc lïi vµo ngµy lµm viÖc tiÕp theo sau ngµy chñ nhËt, ngµy lÔ ®ã.  Mét tê sÐc ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thanh to¸n ph¶i ®¶m b¶o c¸c yÕu tè sau ®©y: - Tê sÐc ph¶i cã ®ñ yÕu tè vµ néi dung quy ®Þnh, kh«ng bÞ tÈy xo¸, söa ch÷a, sè tiÒn b»ng ch÷ vµ b»ng sè ph¶i khíp nhau. - §îc trong thêi h¹n hiÖu lùc thanh to¸n. - Kh«ng cã lÖnh ®×nh chØ thanh to¸n. - Ch÷ ký vµ dÊu (nÕu cã) cña ngêi ph¸t hµnh sÐc ph¶i khíi ®óng víi mÉu ®· ®¨ng ký t¹i Ng©n hµng. - Kh«ng ký ph¸t hµnh sÐc vît qu¸ thÈm quyÒn quy ®Þnh t¹i v¨n b¶n uû quyÒn. - Tµi kho¶n tiÒn göi cña Chñ tµi kho¶n ®ñ sè d ®Ó thanh to¸n. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - C¸c ch÷ ký chuyÓn nhîng (®èi víi sÐc ký danh) ph¶i liªn tôc. ë viÖt nam hiÖn nµy, sÐc cã thÓ dïng ®Ó lÜnh tiÒn mÆt, cã thÓ dïng chuyÓn kho¶n vµ nÕu cÇn th× kh¸ch hµng ph¶i ®Õn Ng©n hµng lµm thñ tôc b¶o chi. 1.3.1.1. SÐc lÜnh tiÒn mÆt. SÐc lÜnh tiÒn mÆt lµ lo¹i sÐc chØ ®îc dïng ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i Ng©n hµng n¬i ®¬n vÞ më tµi kho¶n. SÐc dïng ®Ó lÜnh tiÒn mÆt khi cã hai ®¬ng song song chÐo gãc ë phÝa trªn bªn tr¸i ho¨c kh«ng cã ch÷ “ chuyÓn kho¶n” ë mÆt tríc tê sÐc.  Thñ tôc ph¸t hµnh lÜnh tiÒn mÆt: Ngêi ph¸t hµnh sÐc ph¶i ghi tªn cña ph¸p nh©n (hoÆc c¸ nh©n) ®Þa chØ, sè hiÖu tµi kho¶n vµ tªn ng©n hµng gi÷ tµi kho¶n cña bªn thô hëng vµo n¬i quy ®Þnh ë mÆt tríc tê sÐc (nÕu c¸ nh©n lµ ngêi thô hëng th× ph¶i ghi râ sè, ngµy, n¬i cÊp giÊy chøng minh th). SÐc lÜnh tiÒn mÆt ®îc chuyÓn nhîng, khi ®ã ngêi chuyÓn nhîng ngoµi viÖc ghi c¸c yÕu tè cÇn thiÕt vµo mÆt tríc tê sÐc ph¶i ghi râ hä tªn: Sè, ngµy, n¬i cÊp chøng minh th vµ ®Þa chØ cña ngêi ®îc chuyÓn nhîng; ghi ngµy th¸ng, n¨m ®îc chuyÓn nhîng vµ ký nhËn vµo mÆt sau tê sÐc.  Thñ tôc thanh to¸n: Khi lÜnh tiÒn, ngêi lÜnh tiÒn ph¶i nép vµo ng©n hµng n¬i ngêi ph¸t hµnh sÐc më tµi kho¶n c¸c giÊy tê sau:  Tê sÐc lÜnh tiÒn mÆt ®· ghi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè quy ®Þnh.  GiÊy ñy quyÒn lÜnh tiÒn mÆt (nÕu cã). (Trêng hîp ngêi thô hëng ®óng tªn c¸ nh©n, ®ång thêi lµ ngêi trùc tiÕp lÜnh tiÒn th× kh«ng cÇn cã giÊy ñy quyÒn. C¸c trêng hîp kh¸c, ph¶i cã giÊy ñy quyÒn cña ngêi thô hëng (ñy quyÒn tõng lÇn hoÆc ñy quyÒn cã thêi h¹n). Thñ tôc ñy quyÒn thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ñy quyÒn). Khi nhËn ®îc sÐc lÜnh tiÒn mÆt vµ c¸c giÊy tê cÇn thiÕt kÌo theo, kÕ to¸n gi÷ tµi kho¶n cña ngêi thô hëng kiÓm tra tÝnh hîp lÖ cña tê sÐc, kiÓm tra sè d tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi ph¸t hµnh sÐc, kiÓm tra giÊy ñy quyÒn cña ngêi lÜnh tiÒn (nÕu cã), chøng minh th; ®èi chiÕu víi c¸c yÕu tè ghi ë phÇn quy ®Þnh cho lÜnh tiÒn mÆt, nÕu khíp ®óng, lµm thñ tôc chi tiÒn theo chÕ ®é hiÒn hµnh. 1.3.1.2. SÐc dïng thanh to¸n chuyÓn kho¶n. SÐc thanh to¸n chuyÓn kho¶n lµ lo¹i sÐc do chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh vµ giao trùc tiÕp cho ngêi thô hëng ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng, dÞch vô vµ c¸c lo¹i thanh to¸n kh¸c. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Kh¸c víi sÐc lÜnh tiÒn mÆt, khi ph¸t hµnh sÐc thanh to¸n chuyÓn kho¶n, chñ tµi kho¶n ph¶i g¹ch hai ®êng song song chÐo gãc hoÆc viÕt hay ®ãng dÊu tõ “chuyÓn kho¶n”ë gãc phÝa trªn bªn tr¸i mÆt tríc tê sÐc tr¬vs khi giao cho ngêi thô hëng. SÐc chuyÓn nhîng ®îc dïng ®Ó thanh to¸n gi÷a c¸c chñ thÓ më tµi kho¶n t¹i cïng mét chi nh¸nh ng©n hµng. NÕu thanh to¸n kh¸c chi nh¸nh ng©n hµng th× c¸c chi nhµnh ng©n hµng ®ã ph¶i tham gia thanh to¸n bï trõ trªn ®Þa bµn tØnh, thµnh phè. VÒ nguyªn t¾c, sÐc thanh to¸n chuyÓn kho¶n ph¶i ®îc ph¸t hµnh trªn c¬ së sè d tµi kho¶n tiÒn göi hiÖn cã t¹i ng©n hµng. Trêng hîp cã nhiÒu tê sÐc nép vµo Ng©n hµng cïng mét thêi ®Ióm nhng sè d tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng ®ñ ®Ó thanh to¸n tÊt c¶ nh÷ng tê sÐc ®ã th× ng©n hµng ph¶i u tiªnthanh to¸n theo thø tù c¸c tê sÐc ph¸t hµnh tríc sÏ ®îc thanh to¸n tríc. NÕu tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng ®ñ tiÒn ®Ó thanh to¸n (sÐc ph¸t hµnh qu¸ sè d tµi kho¶n tiÒn göi), sÐc sÏ bÞ ng©n hµng tõ chèi thanh to¸n, chñ tµi kho¶n ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n tê sÐc ®ã vµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¹t chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc khiÕu n¹i vµ khëi kiÖn.  Quy tr×nh thanh to¸n chuyÓn kho¶n: Chó thÝch: (1) - Ngêi tr¶ tiÒn ph¸t hµnh sÐc vµ giao cho ngêi thô hëng. Ngêi tr¶ tiÒn Ngêi thô hëng (1) (4) (6) Ng©n hµng phôc vô ngêi tr¶ tiÒn (3) (2) Ng©n hµng phôc vô ngêi thô hëng (2) - Ngêi thô hëng sau khi kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ cña tê sÐc, lËp 3 liªn b¶ng kª nép sÐc cïng c¸c tê sÐc nép vµo Ng©n hµng phôc vô m×nh xin thanh to¸n (Ngêi thô hëng cã thÓ nép trùc tiÕp b¶ng kª kÌm theo c¸c tê sÐc vµo Ng©n hµng phôc vô ngêi tr¶ tiÒn ®Ó ®ßi tiÒn). (3) - Ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh kiÓm tr¶ (nÕu lËp b¶ng kª cã sai sãt hoÆc c¸c tê sÐc kh«ng hîp lÖ, qu¸ thêi h¹n hiÖu lùc thanh to¸n th× tõ chèi thanh to¸n) sau ®ã chuyÓn c¸c tê sÐc vµ b¶ng kª sÐc cho Ng©n hµng phôc vô ngêi tr¶ tiÒn. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 (4) - Ng©n hµng phôc vô ngêi tr¶ tiÒn, sau khi kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ cña tê sÐc vµ sè d tµi kho¶n tiÒn göi cña chñ tµi kho¶n sÏ tiÕn hµnh trÝch tµi kh¶on cña ngêi tr¶ tiÒn vµ b¸o Nî cho hä. (5) - Ng©n hµng phôc vô ngêi tr¶ tiÒn dïng c¸c liªn b¶ng kª sÐc lËp chøng tõ thanh to¸n bï trõ vµ chuyÓn cho Ng©n hµng phôc vô ngêi thô hëng ®Ó thanh to¸n cho ngêi thô hëng. (6) - Ng©n hµng phôc vô ngêi thô hëng tiÕp nhËn c¸c b¶ng kª sÐc (th«ng qua thanh to¸n bï trõ), sÏ ghi cã vµo tµi kho¶n cña ngêi thô hëng vµ b¸o Cã cho hä. Qua quy tr×nh thanh to¸n tr×nh bµy ë trªn, ta thÊy sau khi ngêi thô hëng giao hµng cung øng dÞch vô th× nhËn ®îc sÐc, nhng viÖc thô hëng cã nhËn ®îc tiÒn hay kh«ng cßn phô thuéc vµo sè d tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi tr¶ tiÒn. NÕu tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi tr¶ tiÒn kh«ng ®ñ sè d, ®¬n vÞ bÞ ph¹t theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. 1.3.1.3. SÐc b¶o chi: Trong qu¸ tr×nh thanh to¸n, nÕu c¸c chñ thÓ thanh to¸n kh«ng tÝn nhiÖm lÉn nhau vÒ kh¶ n¨ng chi tr¶, hoÆc ngêi tr¶ tiÒn ®· cã quyÕt ®Þnh xö ph¹t cña ng©n hµng vÒ viÖc ph¹t hµnh sÐc thanh to¸n chuyÓn kho¶n qua sè d th× ngêi thô hëng cã quyÒn yªu cÇu ngêi tr¶ tiÒn sö dông sÐc b¶o chi ®Ó thanh to¸n. SÐc b¶o chi mét lo¹i sÐc thanh to¸n ®îc ng©n hµng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tra b»ng c¸ch trÝch tríc sè tiÒn trªn sÐc tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi tr¶ tiÒn sang tµi kho¶n riªng nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cho tê sÐc ®ã. SÐc b¶o chi cã ph¹m vi thanh to¸n réng h¬n sÐc chuyÓn kho¶n. Ngoµi viÖc sö dông ®Ó thanh to¸n gi÷a c¸c chñ thÓ më tµi kho¶n t¹i cïng mét chi nh¸nh ng©n hµng. T¹i hai chi nh¸nh ng©n hµng cã tham gia thanh to¸n bï trõ trªn ®Þa bµn tØnh, thµnh phè, sÐc b¶o chi cßn ®îc sö dông ®Ó thµnh to¸n gi÷a kh¸ch hµng më t¹i kho¶n t¹i c¸c chi nh¸nh ng©n hµng trong cïng hÖ thèng trong ph¹m vi c¶ níc. Do sÐc ®· ®îc ng©n hµng ®¶m b¶o chi tr¶ nªn khi kh¸ch hµng nép sÐc vµo ng©n hµng phôc vô bªn thô hëng th× ng©n hµng nµy sau khi kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ cña tê sÐc cã thÓ ghi Cã ngay vµo t¹i kho¶n cña ngêi thô hëng. NÕu do, s¬ suÊt khi kiÓm tra, sau nµy ph¸t hiÖn tê sÐc kh«ng hîp lÖ th× ng©n hµng phôc vô bªn thô hëng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm.  Quy tr×nh thanh to¸n sÐc b¶o chi: 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ngêi tr¶ tiÒn (1) (2) (6) NH phôc vô ngêi tr¶ tiÒn Ngêi thô hëng (4) (5) (3) NH phôc vô ngêi thô hëng Chó thÝch: (1) - Ngêi tr¶ tiÒn nép tiÒn mÆt hoÆc trÝch tµi kho¶n tiÒn göi ®Ò nghÞ ng©n hµng b¶o chi sÐc. NÕu ®ñ ®iÒu kiÖn th× ng©n hµng sÏ b¶o chi sÐc vµ tr¶ l¹i sÐc cho ngêi tr¶ tiÒn. (2) - Sau khi nhËn ®îc hµng ho¸, ngêi mua giao sÐc cho ngêi b¸n. (3) - Ngêi b¸n lËp b¶ng kª nép sÐc kÌm theo tê sÐc, nép vµo ng©n hµng phôc vô m×nh ®Ò nghÞ thanh to¸n. (4) - Ng©n hµng phôc vô ngêi b¸n kiÓm tra sÐc, nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn th× ghi Cã vµ b¸o Cã cho ngêi b¸n. (5) - Thanh to¸n liªn ng©n hµng. (6) - TÊt to¸n thanh to¸n sÐc b¶o chi. 1.3.2. Thanh to¸n b»ng ñy nhiÖm chi (LÖnh chi). ñy nhiÖm chi lµ lÖnh chi tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®îc lËp theo mÉu in s½n cña Ng©n hµng yªu cÇu ng©n hµng phôc vô m×nh (n¬i më Tµi kho¶n tiÒn göi) trÝch tµi kho¶n cña m×nh ®Ó tr¶ cho ngêi thô hëng.  §iÒu kiÖn ¸p dông: ñy nhiÖm chi ®îc dïng ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n tiÒn hµng, dÞch vô hoÆc chuyÓn tiÒn trong cïng hÖ thèng hay kh¸c hÖ thèng Ng©n hµng. Trong h×nh thøc thanh to¸n ñy nhiÖm chi, ngêi tr¶ tiÒn chñ ®éng khëi xíng viÖc thanh to¸n b»ng c¸ch lËp 4 liªn ñy nhiÖm chi nép vµo ng©n hµng phôc vô m×nh ®Ó trÝch tµi kho¶n tiÒn göi cña m×nh chuyÓn tr¶ cho bªn thô hëng. Trªn ñy nhiÖm chi, bªn tr¶ tiÒn ph¶i ghi ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c yÕu tè khíp ®óng víi néi dung gi÷a c¸c liªn ñy nhiÖm chi vµ ký tªn ®ãng dÊu lªn tÊt c¶ c¸c liªn ñy nhiÖm chi. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Khi nhËn ®îc ñy nhiÖm chi, trong vßng mét ngµy lµm viÖc, ng©n hµng phôc vô ngêi tr¶ tiÒn ph¶i hoµn tÊt lÖnh chi hoÆc tõ chèi thùc hiÖn nÕu tµi kho¶n cña kh¸ch hµng kh«ng ®ñ tiÒn hoÆc lÖnh chi lËp kh«ng hîp lÖ.  Quy tr×nh thanh to¸n ñy nhiÖm chi: + Trêng hîp hai chñ thÓ thanh to¸n më tµi kho¶n ë hai ng©n hµng kh¸c nhau, ñy nhiÖm chi (UNC) trë thµnh ph¬ng tiÖn chuyÓn tiÒn. Ngêi tr¶ tiÒn (1) Ngêi thô hëng (2a) NH phôc vô ngêi tr¶ tiÒn (3) (2b) NH phôc vô ngêi thô hëng Chó thÝch: (1) - Ngêi tr¶ tiÒn lËp 4 liªn UNC nép vµo ng©n hµng phôc vô m×nh ®Ó trÝch tµi kho¶n cña m×nh tr¶ tiÒn cho ngêi thô hëng. (2) - Ng©n hµng kiÓm tra thñ tôc lËp ñy nhiÖm chi, sè d TKTG cña kh¸ch hµng nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn thanh to¸n th× tiÕn hµnh trÝch TKTG cña ngêi tr¶ tiÒn, b¸o Nî cho hä vµ chuyÓn tiÒn sang ng©n hµng phôc vô ngêi thô hëng ®Ó thanh to¸n cho ngêi thô hëng. (3) - Khi nhËn ®îc chøng tõ thanh to¸n do ng©n hµng phôc vô ngêi tr¶ tiÒn chuyÓn ®Õn, ng©n hµng phôc vô ngêi thô hëng dïng c¸c liªn ñy nhiÖm chi ®Ó ghi Cã vµo tµi kho¶n b¸o Cã cho ngêi thô hëng. Trêng hîp bªn thô hëng kh«ng cã TKTG th× ng©n hµng phôc vô bªn thô hëng ghi Cã tµi kho¶n chuyÓn tiÒn ph¶i tr¶ vµ b¸o cho bªn thô hëng ®Õn nhËn tiÒn. 1.3.3. Thanh to¸n b»ng ñy nhiÖm thu. Uû nhiÖm thu lµ giÊy ñy nhiÖm ®ßi tiÒn do ngêi thô hëng göi vµo ng©n hµng phôc vô m×nh nhê thu tiÒn vÒ sè lîng hµng hãa ®· giao, dÞch vô ®· cung øng.  §iÒu kiÖn ¸p dông: ñy nhiÖm thu ®îc ¸p dông thanh to¸n tiÒn hµng, dÞch vô gi÷a c¸c chñ thÓ më tµi kho¶n trong cïng mét chi nh¸nh ng©n hµng hoÆc c¸c chi nh¸nh ng©n hµng cïng hÖ thèng hay kh¸c hÖ thèng. C¸c chñ thÓ thanh to¸n ph¶i tháa thuËn thèng nhÊt dïng h×nh thøc thanh to¸n ñy nhiÖm thu víi nh÷ng ®iÒu kiÖn thanh to¸n cô thÓ ®· ghi trong hîp ®ång kinh tÕ hay ®¬n ®Æt hµng, ®ång thêi ph¶i th«ng 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 b¸o b»ng v¨n b¶n cho ng©n hµng phôc vô chñ thÓ thanh to¸n biÕt ®Ó lµm c¨n cø thùc hiÖn c¸c ñy nhiÖm thu. Sau khi ®· giao hµng hoÆc hoµn tÊt dÞch vô cung øng, bªn thô hëng lËp 04 liªn ñy nhiÖm thu kÌm theo hãa ®¬n giao hµng, cung øng dÞch vô nép vµo ng©n hµng phôc vô m×nh hay nép trùc tiÕp vµo ng©n hµng phôc vô bªn tr¶ tiÒn ®Ó yªu cÇu thu hé tiÒn. Bªn thô hëng ph¶i ghi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè qui ®Þnh vµ ký tªn, ®ãng dÊu ®¬n vÞ lªn tÊt c¶ c¸c ñy nhiÖm thu. §Ó thu nhanh tiÒn hµng, dÞch vô, bªn thô hëng cã thÓ ghi râ trªn ñy nhiÖm thu yªu cÇu ng©n hµng phôc vô bªn tr¶ tiÒn chuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn hay FAX vµ bªn thô hëng ph¶i chÞu phÝ tæn. Khi nhËn ®îc giÊy ñy nhiÖm thu, trong väng mét ngµy lµm viÖc, ng©n hµng phôc vô bªn tr¶ tiÒn ph¶i trÝch tµi kho¶n cña bªn tr¶ tiÒn ®Ó tr¶ ngay cho bªn thô hëng ®Ó hoµn tÊt viÖc thanh to¸n.  Quy tr×nh thanh to¸n ñy nhiÖm thu: + Trêng hîp chñ thÓ thanh to¸n më tµui kho¶n t¹i hai chi nh¸nh ng©n hµng (cïng hoÆc kh¸c hÖ thèng) Chó thÝch: Ngêi tr¶ tiÒn Giao hµng, dÞch vô Ngêi thô hëng (1) (3) (5) (2) NH phôc vô Ngêi tr¶ tiÒn (4) NH phôc vô Ngêi thô hëng (2) - Ng©n hµng phôc vô ngêi thô hëng sau khi nh©n ®îc ®îc bé chøng tõ do ngêi thô hëng göi ®Õn sÏ tiÕn hµnh ký tªn ®ãng dÊu ghi vµo sè theo dâi ñy nhiÖm thu vµ göi bé chøng tõ nµy cho ng©n hµng phôc vô ngêi tr¶ tiÒn. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 (3) - Ng©n hµng phôc vô ngêi tr¶ tiÒn sau khi ng©n hµng nhËn ®îc bé chøng tõ sÏ kiÓm tra c¸c yÕu tè cÇn thiÕt vµ lµm thñ tôc trÝch TKTG cña bªn tr¶ tiÒn vµ b¸o Nî cho hä. (4) - Ng©n hµng phôc vô ngêi tr¶ tiÒn chuyÓn tiÒn ®Õn ng©n hµng phôc vô ngêi thô hëng ®Ó thanh to¸n cho ngêi thô hëng. (5) - Ng©n hµng phôc vô ngêi thô hëng ghi Cã vµo TK cña ngêi thô hëng vµ b¸o Cã cho hä. H×nh thøc thanh to¸n ñy nhiÖm thu cã thÓ x¶y ra t×nh tr¹ng chËm tr¶, ®ã lµ trêng hîp khi ñy nhiÖm thu vÒ ®Õn ng©n hµng phôc vô chñ thÓ tr¶ tiÒn th× tµi kho¶n cña bªn tr¶ tiÒn kh«ng cã hoÆc kh«ng ®ñ sè d ®Ó thanh to¸n. Khi ®ã ng©n hµng phôc vô bªn tr¶ tiÒn sÏ lu ñy nhiÖm thu vµo hå s¬ giÊy ñy nhiÖm thu cha thanh to¸n vµ b¸o cho bªn tr¶ tiÒn biÕt ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý. Khi tµi kho¶n cña bªn tr¶ tiÒn cã ®ñ cã ®ñ tiÒn ®Ó thanh to¸n th× ghi ngµy thanh to¸n lªn ñy nhiÖm thu ®Ó thùc hiÖn thanh to¸n vµ tiÕn hµnh tÝnh ph¹t chËm tr¶ ®èi víi ngêi tr¶ tiÒn. Sè tiÒn ph¹t chËm tr¶ = Sè tiÒn ghi trªn UNT x Sè ngµy chËm tr¶ x L/suÊt ph¹t 1.3.4. Thanh to¸n b»ng th tÝn dông. Th tÝn dông lµ lÖnh cña ngêi tr¶ tiÒn yªu cÇu ng©n hµng phôc vô m×nh tr¶ cho ngêi thô hëng mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh theo ®óng nh÷ng ®iÒu kho¶n ®· ghi trªn th tÝn dông. So víi c¸c chøng tõ thanh to¸n kh¸c nh sÐc, ñy nhiÖm thu, ñy nhiÖm chi c¸c ®iÒu kiÖn ghi trªn th tÝn dông t¬ng ®èi ®a d¹ng, hÇu nh ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ nh÷ng cam kÕt thanh to¸n trong hîp ®ång kinh tÕ hay ®¬n ®Æt hµng ®· ký.  §iÒu kiÖn ¸p dông: Th tÝn dông ®îc dïng ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng, dÞch vô trong trêng hîp bªn b¸n hµng, cung øng dÞch vô ®ßi hái ph¶i cã tiÒn ®Ó chi tr¶ ngay vµ phñ hîp víi sè tiÒn hµng ®· giao, dÞch vô ®· cung øng theo hîp ®ång kinh tÕ hay ®¬n ®Æt hµng trong trêng hîp kh¸c ®Þa ph¬ng. Trong trêng hîp bªn thô hëng kh«ng tin tëng kh¶ n¨ng chi tr¶ cña bªn tr¶ tiÒn hoÆc trêng hîp bªn tr¶ tiÒn ®· vi ph¹m chÕ ®é thanh to¸n hiÖn hµnh, ng©n hµng buéc hä ph¶i chuyÓn sang h×nh thøc thanh to¸n nµy.  Quy tr×nh thanh to¸n thø tÝn dông: 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 + Trêng hîp hai chñ thÓ thanh to¸n më tµi kh¶on t¹i hai ng©n hµng cïng hÖ thèng. Ngêi tr¶ tiÒn (7) (4a) (1) Ng©n hµng më thø tÝn dông Ngêi thô hëng (3) (2) (6) (4b) (5) Ng©n hµng phôc vô ngêi thô hëng Chó thÝch: (1) - Bªn tr¶ tiÒn lµm thñ tôc më th tÝn dông b»ng c¸ch lËp 5 liªn giÊy më th tÝn dông yªu cÇu ng©n hµng phôc vô m×nh trÝch tµi kho¶n tiÒn göi (hoÆc vay ng©n hµng) mét sè tiÒn b»ng tæng gi¸ trÞ hµng ho¸, dÞch vô ®Æt mua ®Ó lu ký vµo mét tµi kho¶n riªng gäi lµ “tµi kho¶n th tÝn dông”. (2) - Ng©n hµng phôc vô bªn tr¶ tiÒn më th tÝn dông cho ngêi tr¶ tiÒn vµ chuyÓn ngay 2 liªn th tÝn dông cho ng©n hµng phôc vô ngêi thô hëng ®Ó b¸o cho ngêi thô hëng biÕt. (3) - Khi nhËn ®îc 2 liªn giÊy më th tÝn dông do ng©n hµng phôc vô bªn tr¶ tiÒn göi ®Õn, ng©n hµng phôc vô bªn thô hëng tiÕn hµnh kiÓm tra thñ tôc më th tÝn dông ký hiÖu mËt, dÊu ch÷ ký cña ng©n hµng më th tÝn dông. Sau ®ã ghi ngµy nhËn, ký tªn, ®ãng dÊu lªn c¸c liªn giÊy më th tÝn dông vµ göi 1 liªn cho bªn thô hëng ®Ó lµm c¨n cø giao hµng (cßn 1 liªn lu l¹i vµ më sæ theo dâi më th tÝn dông ®Õn). (4a) - Bªn thô hëng ph¶i ®èi chiÕu víi hîp ®ång kinh tÕ vµ ®¬n ®Æt hµng, nÕu ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè cÇn thiÕt th× giao hµng vµ yªu cÇu ngêi nhËn hµng ký vµo ho¸ ®¬n giao hµng. (4b) - C¨n cø vµo hãa ®¬n, chøng tõ giao hµng, bªn thô hëng lËp 4 liªn b¶ng kª hãa ®¬n, chøng tõ giao hµng nép vµo ng©n hµng phôc vô m×nh ®Ó xin thanh to¸n. (5) - Khi nhËn ®îc bé chøng tõ do bªn thô hëng nép vµo, ng©n hµng kiÓm tra thñ tôc lËp b¶ng kª hãa ®¬n chøng tõ giao hµng, kiÓm tra thêi h¹n hiÖu lùc cña th tÝn dông, sè tiÒn bªn thô hëng ®Ò nghÞ thanh to¸n, sau ®ã tiÕn hµnh ghi cã vµo Tµi kho¶n vµ b¸o Cã cho ngêi thô hëng biÕt. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 (6) - C¨n cø b¶ng kª hãa ®¬n, chøng tõ giao hµng, ng©n hµng bªn thô hëng lËp giÊy b¸o Nî liªn hµng ®Ó ghi Nî tµi kho¶n ®i vµ göi cho ng©n hµng bªn tr¶ tiÒn ®Ó thanh to¸n. (7) - Ng©n hµng phôc vô bªn tr¶ tiÒn tÊt to¸n tµi kho¶n th tÝn dông. Trêng hîp c¸c chñ thÓ thanh to¸n më Tµi kho¶n ë hai ng©n hµng kh¸c hÖ thèng th× th tÝn dông chØ ®îc thùc hiÖn trong trêng trªn ®Þa bµn cña ngêi thô hëng cã ng©n hµng cïng hÖ thèng víi ng©n hµng më th tÝn dông vµ c¸c ng©n hµng nµy cã tham gia thanh to¸n bï trõ víi nhau.  Mét sè qui ®Þnh: - Do tÝnh chÊt phøc t¹p cña qui tr×nh c«ng nghÖ thanh to¸n nªn th tÝn dông ®îc më víi sè tiÒn t¬ng ®èi lín (tèi tiÓu lµ 10 triÖu ®ång) vµ thêi gian t¬ng ®èi dµi (3 th¸ng kÓ tõ ngµy më th tÝn dông). Th tÝn dông kh«ng ®îc bæ sung thªm tiÒn, nÕu muèn bæ sung thªm tiÒn th× ph¶i më th tÝn dông kh¸c. - Mçi th tÝn dông chØ dïng ®Ó thanh to¸n víi mét ngêi thô hëng vµ chØ thanh to¸n mét lÇn (trêng hîp ®Æc biÖt ®îc thanh to¸n hai lÇn). - Sau thêi gian hiÖu lùc quy ®Þnh, th tÝn dông ®· më kh«ng ®îc sö dông sÏ bÞ hñy bá b»ng viÖc tr¶ l¹i tiÒn trªn tµi kho¶n th tÝn dông vµo tµi kho¶n tiÒn göi cña ngêi tr¶ tiÒn. 1.3.5. Thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n. ThÎ thanh to¸n lµ mét c«ng cô thanh to¸n do Ng©n hµng ph¸t hµnh vµ b¸n cho kh¸ch hµng sö dông ®Ó tr¶ tiÒn hµng, dÞch vô, c¸c kho¶n thanh to¸n kh¸c vµ rót tiÒn mÆt t¹i c¸c ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n hay c¸c quÇy tr¶ tiÒn mÆt tù ®éng. ThÎ thanh to¸n lµ mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n hiÖn ®¹i v× nã g¾n víi kü thuËt tin häc øng dông trong ng©n hµng. ThÎ thanh to¸n cã nhiÒu lo¹i, nhng cã mét laäi thÎ ®îc sö dông phæ biÕn. 1.3.5.1. C¸c lo¹i thÎ thanh to¸n.  ThÎ ghi nî: Ngêi sö dông thÎ nµy kh«ng ph¶i lu ký tiÒn vµo Tµi kho¶n ®¶m b¶o thanh to¸n thÎ. C¨n cø ®Ó thanh to¸n thÎ lµ sè d Tµi kho¶n tiÒn göi cña chñ së h÷u thÎ t¹i ng©n hµng vµ h¹n møc thanh to¸n tèi ®a lµ do Ng©ng hµng ph¸t hµnh quy ®Þnh. ThÎ nµy ®îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã quan hÖ thanh to¸n thêng xuyªn, cã tÝn nhiÖm víi ng©n hµng, do gi¸m ®èc ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh.  ThÎ tÝn dông: 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ¸p dông ®èi víi kh¸ch hµng ®ñ ®iÒu kiÖn ®îc ng©n hµng ®ång ý cho vay tiÒn ®Ó mua thÎ. Møc tiÒn vay ®îc coi nh h¹n møc tÝn dông vµ ®îc ghi vµo bé nhí cña thÎ, kh¸ch hµng chØ ®îc thanh to¸n sè tiÒn trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông ®· ®îc ng©n hµng chÊp thuËn. 1.3.5.2. C¸c chñ thÓ tham gia thanh to¸n thÎ, gåm cã: + Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ: Lµ ng©n hµng b¸n thÎ cho kh¸ch hµng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n sè tiÒn thanh to¸n do ngêi sö dông thÎ tr¶ cho ng¬× thô hëng. Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ cã thÓ ñy nhiÖm cho mét sè chi nh¸nh ng©n hµng ph¸t hµnh vµ qu¶n lý thÎ. + Ngêi sö dông thÎ lµ ngêi trùc tiÕp mua thÎ t¹i ng©n hµng vµ dïng thÎ ®Ó mua hµng hãa, dÞch vô. + Ngêi tiÕp nhËn thanh to¸n b»ng thÎ lµ c¸c doanh nghiÖp cung øng hµng hãa, dÞch vô cho ngêi sö dông thÎ. + Ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n lµ c¸c chi nh¸nh ng©n hµng do ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ quy ®Þnh, ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n cho ngêi tiÕp nhËn thanh to¸n b»ng thÎ khi nhËn ®îc biªn lai thanh to¸n.  Quy tr×nh thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n: Chñ së h÷u thÎ (2) C¬ së tiÕp nhËn thÎ (3) (1b) (1a) (4) NH ph¸t hµnh thÎ (5) NH ®¹i lý TT thÎ (6) (1a) - Kh¸ch hµng lËp vµ göi ®Õn ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ giÊy ®Ò nghÞ ph¸t hµnh thÎ thanh to¸n (nÕu lµ thÎ ký quü thanh to¸n, kh¸ch hµng nép thªm ñy nhiÖm chi trÝch Tµi kho¶n tiÒn göi cña m×nh hoÆc nép tiÒn mÆt ®Ó lu ký vµo Tµi kho¶n thÎ thanh to¸n t¹i ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ). (1b) - C¨n cø giÊy ®Ò nghÞ ph¸t hµnh thÎ thanh to¸n cña kh¸ch hµng, sau khi kiÓm tra thñ tôc lËp chøng tõ vµ c¸c ®oÒu kiÖn sö dông thÎ cña kh¸ch hµng, nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ lµm thñ tôc ®Ó cÊp thÎ cho kh¸ch hµng vµ híng dÉn kh¸ch hµng sö dông thÎ khi thanh to¸n. (Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ ph¶i qu¶n lý vµ gi÷ bÝ mËt tuyÖt ®èi vÒ mËt m· sö dông thÎ cña kh¸ch hµng). 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 (2) - Chñ së h÷u thÎ giao thÎ cho c¬ së tiÕp nhËn thanh to¸n ®Ó kiÓm tra, ®a thÎ vµo m¸y thanh to¸n thÎ, m¸y tù ®éng ghi sè tiÒn thanh to¸n vµ in biªn lai thanh to¸n (gåm 3 liªn). (3) - C¬ së tiÕp nhËn thÎ vµ 1 liªn biªn lai thanh to¸n cho chñ së h÷u thÎ. (4) - C¬ së tiÕp nhËn thanh to¸n thÎ lËp b¶ng kª biªn lai thanh to¸n vµ göi cho ng©n hµng ®¹i lý ®Ó xin thanh to¸n. (5) - NhËn ®îc biªn lai thanh to¸n kÌm theo b¶ng kª biªn lai thanh to¸n do c¬ së tiÕp nhËn thÎ göi ®Õn, sau khi kiÓm tra ®ñ ®iÒu kiÖn thanh to¸n, ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n thÎ cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n ngay cho c¬ së tiÕp nhËn thanh to¸n b»ng thÎ. (6) - Ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n thÎ thanh to¸n víi ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ (qua thñ tôc thanh to¸n giac c¸c ng©n hµng). Ngêi sö dông thÎ cã thÓ dïng thÎ ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i c¸c ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n hoÆc t¹i c¸c quÇy tr¶ tiÒn mÆt tù ®éng, mçi lÇn rót kh«ng qu¸ 5 triÖu ®ång vµ mçi ngµy thÎ chØ ®îc rót tiÒn mÆt mét lÇn. NÕu mÊt thÎ, ngêi sö dông thÎ ph¶i th«ng b¸o ngay b»ng v¨n b¶n cho ng©n hµng ph¸t thÎ biÕt ®Ó th«ng qua ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n b¸o cho c¬ së tiÕp nhËn thanh to¸n thÎ biÕt. Khi sö dông hÕt h¹n møc hoÆc hÕt thêi h¹n sö dông cña thÎ, nÕu cã nhu cÇu, ngêi sö dông thÎ ph¶i ®Õn ng©n hµng ph¸t hµnh ®Ó lµm thñ tôc sö dông tiÕp. Trong ph¹m vi 10 ngµy lµm viÖc, kÓ tõ ngµy viÕt ®¬n cung øng hµng hãa dÞch vô, ngêi tiÕp nhËn thanh to¸n thÎ ph¶i nép biªn lai vµo ng©n hµng ®¹i lý ®Ó ®ßi tiÒn. Qu¸ thêi h¹n trªn, ng©n hµng kh«ng nhËn thanh to¸n. Trong ph¹m vi 01 ngµy lµm viÖc, kÓ tõ khi nhËn ®îc biªn lai thanh to¸n, ng©n hµng ®¹i lý ph¶i thanh to¸n cho ngêi tiÕp nhËn thanh to¸n thÎ. 1.4. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. 1.4.1. Nh©n tè vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ ®· dÉn ®Õn sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Mét trong nh÷ng nh©n tè cã ¶nh hëng m¹nh mÏ nhÊt tíi thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®ã lµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ. Trªn gãc ®é ng©n hµng, khi ®¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ th× cã thÓ lÊy chØ tiªu tû träng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®Ó ®¸nh gi¸. Khi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, khèi lîng hµng ho¸ lu th«ng cµng nhiÒu thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc, ®ßi hái thanh to¸n ®¸p øng yªu cÇu vÒ tèc ®é, chÝnh x¸c, an toµn chØ cã thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt míi ®¸p øng ®îc. Do ®ã, mét nÒn kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn th× thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt míi ®a d¹ng vµ ngµy cµng ph¸t triÓn ®îc. Khi nÒn kinh tÕ ph¸t 20