LuËn v¨n tèt nghiÖp
B¶ng kª c¸c ch÷ viÕt t¾t.
AFTA
: Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN.
ASEAN
: Liªn hiÖp c¸c n-íc vïng §«ng Nam ¸.
ATC
: HiÖp ®Þnh dÖt may thÕ giíi.
APEC
: DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸-Th¸i B×nh D-¬ng.
CEPT
: HiÖp ®Þnh vÒ -u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung
EEC
: Uû ban céng ®ång Ch©u ¢u.
EU
: Liªn minh Ch©u ¢u.
ISO 9000
: Tªn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l-îng theo tiªu chuÈn.
ISO 14000 : Tªn hÖ thèng qu¶n lý m«i tr-êng.
MFN
: Quy chÕ tèi huÖ quèc.
SA 8000
: Tªn hÖ thèng tiªu chuÈn tr¸ch nhiÖm x· héi.
SWOT
: Bao gåm 4 ch÷ c¸i ®Çu cña 4 ch÷ tiÕng Anh lµ §iÓm m¹nh-
Strengths ®iÓm yÕu-Weakness, thêi c¬-Opportunitive, th¸ch thøc-Threat.
SNG
: Céng ®ång c¸c quèc gia ®éc lËp.
VINATEX : Tæng C«ng ty DÖt May ViÖt Nam víi tªn giao dÞch quèc tÕ
lµ ViÖt Nam National Textile and Garmen Corporation.
WTO
: Tæ chøc th-¬ng m¹i thÕ giíi.
1
LuËn v¨n tèt nghiÖp
më ®Çu
HiÖn nay ViÖt Nam ®ang trªn con ®-êng c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt
n-íc. Con ®-êng nµy ®· buéc chóng ta ph¶i ®èi mÆt víi rÊt nhiÒu khã kh¨n, ®Æc
biÖt lµ trong thêi gian ®Çu cña thêi kú ®æi míi. §Ó ®æi míi ph-¬ng thøc qu¶n lý,
n©ng cao hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ vµ lµm t¨ng kh¶ n¨ng ®æi míi
c«ng nghÖ, hiÖn ®¹i ho¸ s¶n xuÊt cho ®Êt n-íc, nhanh chãng ®-a n-íc ta trë
thµnh mét n-íc c«ng nghiÖp Nhµ n-íc ®· thµnh lËp mét lo¹t c¸c Tæng c«ng ty
90, 91.
Tæng c«ng ty DÖt-May ViÖt Nam (Vinatex) ra ®êi theo quyÕt ®Þnh
253/TTg ngµy 29/04/1995 cña Thñ t-íng chÝnh phñ vµ ho¹t ®éng theo m« h×nh
Tæng c«ng ty 91 nh»m chiÕm lÜnh vµ më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu, ph¸t triÓn
lùc l-îng s¶n xuÊt vµ thu hót lao ®éng, ®Èy m¹nh ®Çu t- theo nhu cÇu thÞ tr-êng
vµ theo ®Þnh h-íng ph¸t triÓn cña toµn Tæng c«ng ty…Sau h¬n 10 n¨m thµnh lËp
Vinatex ®· cã c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cïng víi mét ®éi ngò c«ng
nh©n lµnh nghÒ, c¸c s¶n phÈm cña Vinatex ®· ®-îc nhiÒu kh¸ch hµng biÕt ®Õn,
doanh thu vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Vinatex kh«ng ngõng t¨ng lªn.
Môc tiªu ®Æt ra cho Vinatex vµ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn lµ sÏ trë
thµnh mét tËp ®oµn kinh tÕ hµng ®Çu cña ViÖt Nam trong lÜnh vùc dÖt may. §Ó
thùc hiÖn ®-îc môc tiªu nµy Vinatex kh«ng chØ chiÕm lÜnh ®-îc thÞ tr-êng trong
n-íc mµ cßn ph¶i t×m ®-îc mét chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ tr-êng thÕ giíi
th«ng qua viÖc kh«ng ngõng më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu. Thªm vµo ®ã ChÝnh
phñ ®· ®Æt ra nhiÖm vô cho toµn ngµnh dÖt may vµ cho Vinatex lµ ph¶i nhanh
chãng gi¶m tû lÖ gia c«ng xuÊt khÈu, t¨ng tû lÖ xuÊt khÈu trùc tiÕp nªn viÖc më
réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu, chñ ®éng t×m c¸c ®èi t¸c xuÊt khÈu trùc tiÕp lµ hÕt søc
cÇn thiÕt ®èi víi kh«ng chØ Vinatex mµ ®èi víi c¶ ngµnh dÖt may.
Qua thêi gian thùc tËp tai Tæng c«ng ty DÖt-May ViÖt Nam em thÊy thÞ
tr-êng xuÊt khÈu cña Vinatex chñ yÕu lµ Mü, EU, NhËt B¶n vµ ho¹t ®éng xuÊt
khÈu cña Vinatex bÞ phô thuéc rÊt nhiÒu nhu cÇu còng nh- t×nh h×nh cung øng
s¶n phÈm cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trªn c¸c thÞ tr-êng nµy. §iÒu nµy ®· lµm
mÊt ®i mét tiÒm n¨ng lín cho Vinatex trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸.
2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NhËn thøc ®-îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu ®èi
víi sù tån t¹i cña Vinatex trªn thÞ tr-êng quèc tª còng nh- sù ph¸t triÓn cña
Vinatex trong t¬ng lai em quyÕt ®Þnh chän ®Ò t¯i: “Më réng thÞ tr-êng xuÊt
khÈu t¹i Tæng c«ng ty DÖt-May ViÖt Nam (Vinatex)” l¯m ®Ò t¯i cho luËn v¨n tèt
nghiÖp cña em.
Khi lµm ®Ò tµi nµy em mong r»ng sÏ lµm râ ®-îc nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn
liªn quan ®Õn c«ng t¸c më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu. Trªn c¬ së ®ã ®¸nh gi¸,
ph©n tÝch thùc tr¹ng vµ ®-a ra c¸c gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ ®Ó më réng thi tr-êng
xuÊt khÈu cho Vinatex.
Em nghiªn cøu ®Ò tµi nµy dùa trªn c¬ së thu thËp, khai th¸c c¸c tµi liÖu,
c¸c bµi b¸o, c¸c sè liÖu tæng hîp cña Tæng c«ng ty DÖt-May ViÖt Nam. Trong
qu¸ tr×nh nghiªn cøu em cã sö dông c¸c ph-¬ng ph¸p thèng kª, ph©n tÝch nh»m
®¹t ®-îc nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu cao nhÊt cã thÓ.
KÕt cÊu cña luËn v¨n bao gåm ba ch-¬ng:
Ch-¬ng I : Lý luËn chung vÒ thÞ tr-êng vµ xuÊt khÈu.
Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu cña Vinatex.
Ch-¬ng III: Môc tiªu, tÇm nh×n cña Vinatex vµ mét sè gi¶i ph¸p më réng
thÞ tr-êng xuÊt khÈu.
Do tr×nh ®é cã h¹n nªn néi dung cña ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai
sãt, rÊt mong ®-îc sù gãp ý cña thÇy c«, c¸c c¸n bé trong Vinatex vµ cña c¸c
b¹n ®Ó bµi viÕt cña em ®-îc hoµn thiÖn h¬n. Cuèi cïng em xin c¶m ¬n GS.TS §ç
Hoµng Toµn cïng tÊt c¶ c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Khoa häc qu¶n lý, c¸c c¸n
bé trong ban KÕ ho¹ch thÞ tr-êng cña Vinatex ®· ®ãng gãp ý kiÕn vµ nhiÖt t×nh
gióp ®ì ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh ®Ò tµi nghiªn cøu cña m×nh.
Hµ Néi th¸ng 5/2005.
Sinh viªn.
NguyÔn ThÞ H¶i Hµ
3
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Ch-¬ng I : Lý luËn chung
vÒ thÞ tr-êng vµ xuÊt khÈu.
I. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÞ tr-êng.
1. Kh¸i niÖm thÞ tr-êng.
X· héi loµi ng-êi tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®-îc nh- ngµy nay lµ nhê c¸c ho¹t
®éng trao ®æi, l-u th«ng hµng ho¸ trªn thÞ tr-êng. C¸c ho¹t ®éng nµy diÔn ra
ngµy cµng vµ s«i næi vµ phøc t¹p, ®iÒu ®ã ®· lµm h×nh thµnh nªn nhiÒu quan
®iÓm vµ c¸c c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ thÞ tr-êng:
Theo c¸ch hiÓu ®¬n gi¶n nhÊt th× thÞ tr-êng chØ ®¬n thuÇn lµ n¬i ®Ó diÔn ra
c¸c ho¹t ®éng trao ®æi, mua b¸n hµng ho¸ cña con ng-êi, trong ®ã c¸c ho¹t ®éng
nµy diÔn ra cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ.
Nh-ng ®èi víi nh÷ng ng-êi ho¹t ®éng trong lÜnh vùc Marketing th× l¹i cho
r»ng thÞ tr-êng lµ tæng thÓ c¸c kh¸ch hµng tiÒm Èn cã cïng mét yªu cÇu cô thÓ
®èi víi s¶n phÈm cña doanh nghiÖp nh-ng ch-a ®-îc ®¸p øng vµ cã kh¶ n¨ng
tham gia trao ®æi ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu ®ã.
Cßn tõ ph-¬ng diÖn Nhµ n-íc, tõ phÝa c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l-îc ®Êt
n-íc, tõ phÝa c¸c nhµ nghiªn cøu th× hä l¹i cã c¸ch hiÓu kh¸c vÒ thÞ tr-êng. Hä
cho r»ng thÞ tr-êng lµ rÊt réng lín vµ phøc t¹p, thÞ tr-êng lµ n¬i chuyÓn giao
quyÒn së h÷u s¶n phÈm vµ thÞ tr-êng nh»m môc ®Ých tho¶ m·n nhu cÇu cña c¶
hai phÝa cung vµ cÇu vÒ cïng mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh nµo ®ã theo nh÷ng
th«ng lÖ hiÖn hµnh vµ tõ ®ã x¸c ®Þnh râ sè l-îng vµ gi¸ c¶ cña s¶n phÈm mµ c¶
hai bªn cïng chÊp nhËn ®-îc.
2. Chøc n¨ng vµ vai trß cña thÞ tr-êng.
2.1. Chøc n¨ng cña thÞ tr-êng1.
ThÞ tr-êng cã mét sè chøc n¨ng c¬ b¶n sau:
ThÞ tr-êng cã chøc n¨ng thõa nhËn: ThÞ tr-êng cã chÊp nhËn s¶n phÈm
cña bªn b¸n hay kh«ng cßn phô thuéc vµo s¶n phÈm cña hä cã ®-îc bªn mua
chÊp nhËn hay kh«ng. Cßn ®èi víi bªn mua, nh÷ng c¸i mµ hä mong muèn cã thÓ
®-îc chÊp nhËn hay kh«ng cßn ph¶i tuú thuéc vµ viÖc cã chñ thÓ nµo cña bªn
b¸n tiÕp nhËn ®iÒu mong muèn ®ã cña hä hay kh«ng.
1
(18, tr55-57)
4
LuËn v¨n tèt nghiÖp
ThÞ tr-êng cã chøc n¨ng thùc hiÖn: Chøc n¨ng nµy cña thÞ tr-êng cho ta
biÕt sù trao ®æi trªn thÞ tr-êng cã ®-îc tiÕn hµnh thuËn lîi hay bÞ ¸ch t¾c gi÷a hai
bªn mua vµ b¸n kh«ng.
ThÞ tr-êng cã chøc n¨ng th«ng tin: Theo ®ã thÞ tr-êng cung cÊp mét c¸ch
®Çy ®ñ vµ cô thÓ c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh cung, cÇu vµ s¶n phÈm cho c¶ bªn
b¸n vµ bªn mua. ThÞ tr-êng cã ph¸t triÓn hay kh«ng còng ph¶n ¸nh râ bé mÆt
kinh tÕ x· héi cña quèc gia ®ã cã ph¸t triÓn hay kh«ng.
ThÞ tr-êng cßn cã chøc n¨ng ®iÒu tiÕt: ThÞ tr-êng chÝnh lµ n¬i diÔn ra sù
tho¶ thuËn gi÷a hai bªn mua vµ b¸n vÒ sè l-îng vµ gi¸ c¶ cña s¶n phÈm, do ®ã
nã cã t¸c ®éng tíi c¶ hai phÝa lµ bªn b¸n vµ bªn mua (cung vµ cÇu).
2.2. Vai trß cña thÞ tr-êng.
Tõ c¸c chøc n¨ng trªn cña thÞ tr-êng ta thÊy r»ng thÞ tr-êng cã vai trß v«
cïng quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn kh«ng chØ cña nÒn kinh tÕ n-íc ta mµ cßn
víi c¶ nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung, ®Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n ph¸t triÓn hiÖn
nay. Vai trß ®ã cña thÞ tr-êng ®-îc thÓ hiÖn ë chç nã ®· g¾n chÆt s¶n xuÊt víi
tiªu dïng, thóc ®Èy vµ ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña x· héi.
ThÞ tr-êng buéc c¸c chñ thÓ kinh tÕ ph¶i ho¹t ®éng mét c¸ch thèng nhÊt vµ tu©n
theo c¸c quy luËt cña thÞ tr-êng. ThÞ tr-êng ngµy cµng ph¸t triÓn, cïng víi nã lµ
nhu cÇu ngµy cµng cao cña cuéc sèng con ng-êi, ®iÒu ®ã ®· thóc ®Èy con ng-êi
lu«n lu«n ph¸t triÓn vµ ®i lªn ®Ó ®¸p øng chÝnh nh÷ng nhu cÇu ®ã cña hä. Cã thÓ
nãi r»ng thÞ tr-êng lµ c¬ së cho cuéc sèng ngµy cµng ®-îc ®¸p øng cao h¬n vÒ
nhu cÇu cña con ng-êi.
3. Ph©n lo¹i thÞ tr-êng.
§Ó viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn l-îc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp
còng nh- cña ®Êt n-íc th× chóng ta cÇn ph¶i t×m ra ®óng c¸i mµ thÞ tr-êng cÇn,
mçi mét lo¹i thÞ tr-êng l¹i cã nh÷ng nhu cÇu kh¸c nhau vÒ nh÷ng lo¹i s¶n phÈm
kh¸c nhau, do ®ã viÖc ph©n lo¹i thÞ tr-êng lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Cã rÊt nhiÒu c¸ch
®Ó ph©n lo¹i thÞ tr-êng, trong ®ã cã mét sè tiªu chÝ ph©n lo¹i c¬ b¶n sau:
Theo mèi quan hÖ mua b¸n víi n-íc ngoµi: ThÞ tr-êng ®-îc chia thµnh
hai lo¹i:
ThÞ tr-êng trong n-íc: lµ thÞ tr-êng diÔn ra trong ph¹m vi biªn giíi cña
quèc gia.
5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
ThÞ tr-êng quèc tÕ: lµ thÞ tr-êng mµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña nã v-ît ra
khái l·nh thæ cña quèc gia.
Theo tõng khu vùc trong n-íc chóng ta cã thÓ chia thÞ tr-êng thµnh:
ThÞ tr-êng thèng nhÊt trong c¶ n-íc.
ThÞ tr-êng ®Þa ph-¬ng.
ThÞ tr-êng khu vùc thµnh thÞ, khu vùc n«ng th«n.
Theo träng t©m ph©n bæ nguån lùc cña bªn b¸n th× thÞ tr-êng bao gåm hai
lo¹i:
ThÞ tr-êng chÝnh: lµ thÞ tr-êng mµ bªn b¸n tËp trung chñ yÕu mäi nguån
lùc cña m×nh vµo khai th¸c.
ThÞ tr-êng phô: lµ thÞ tr-êng mµ bªn b¸n Ýt tËp trung nguån lùc vµ ®Ó
khai th¸c.
Theo tÝnh chÊt cña s¶n phÈm ®-îc l-u th«ng trªn thÞ tr-êng ta cã:
ThÞ tr-êng hµng tiªu dïng: lµ thÞ tr-êng mua b¸n c¸c s¶n phÈm cuèi
cïng phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng cho cuéc sèng cña con ng-êi.
ThÞ tr-êng vËt t- s¶n xuÊt: lµ thÞ tr-êng trong ®ã s¶n phÈm ®em ra trao
®æi lµ nh÷ng s¶n phÈm phôc vô cho viÖc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
Theo ph-¬ng thøc b¸n hµng cña bªn b¸n thÞ tr-êng bao gåm:
ThÞ tr-êng b¸n bu«n.
ThÞ tr-êng b¸n lÎ.
Theo møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng chóng ta cã thÓ ph©n chia thÞ
tr-êng theo c¸c møc sau:
ThÞ tr-êng c¹nh tranh hoµn h¶o: lµ thÞ tr-êng trong ®ã cã nhiÒu chñ thÓ
bªn b¸n vµ bªn mua vÒ mét lo¹i s¶n phÈm t-¬ng tù nhau, kh«ng cã ai
lµm chñ thÞ tr-êng vµ cã kh¶ n¨ng chi phèi gi¸ c¶ cña s¶n phÈm.
ThÞ tr-êng ®éc quyÒn: lµ thÞ tr-êng chØ cã mét chñ thÓ b¸n chi phèi tÊt
c¶ mäi ho¹t ®éng cña thÞ tr-êng.
ThÞ tr-êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o: lµ thÞ tr-êng cã Ýt nhÊt mét chñ
thÓ bªn b¸n lín tíi møc cã thÓ chi phèi vµ kh«ng chÕ gi¸ c¶ trªn thÞ
tr-êng.
6
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Theo møc ®é c«ng khai cña c¸c ho¹t ®éng thÞ tr-êng thÞ tr-êng ®-îc chia
thµnh:
ThÞ tr-êng hiÖn.
ThÞ tr-êng ngÇm.
4. Ph©n ®o¹n thÞ tr-êng.
Ph©n ®o¹n thÞ tr-êng lµ viÖc ph©n chia thÞ tr-êng thµnh nh÷ng m¶ng,
nh÷ng ®o¹n t¸ch biÖt tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm kh¸c nhau vÒ mÇu, thÞ hiÕu tÝnh
c¸ch…cña ng-êi tiªu dïng vµ kh¶ n¨ng chi phèi cña ng-êi cung øng2. Th«ng qua
viÖc ph©n ®o¹n tÝnh chÊt mµ ng-êi cung øng cã thÓ x¸c ®Þnh râ ®-îc phÇn thÞ
tr-êng mµ m×nh cã thÓ chiÕm lÜnh vµ phôc vô cho ng-êi tiªu dïng cã -u thÕ h¬n
h¼n so víi c¸c nhµ cung øng kh¸c tham gia vµo thÞ tr-êng
ViÖc ph©n ®o¹n thÞ tr-êng cã thÓ tiÕn hµnh theo nhiÒu ph-¬ng ph¸p kh¸c
nhau. Mét sè ph-¬ng ph¸p th-êng dïng ®ã lµ:
Ph-¬ng ph¸p b¶ng kÎ «: ta dùa vµo c¸c dÊu hiÖu quan s¸t kh¸c nhau
ph©n theo tõng c¨p ®«i trªn b¶ng ma trËn ®Ó ph©n ®o¹n thÞ tr-êng .
Ph-¬ng ph¸p søc hót th-¬ng m¹i (do W.J.Reilley ®Ó xuÊt): ph-¬ng ph¸p
nµy dïng ®Ó t×m ph¹m vi khu vùc mµ doanh nghiÖp chän mµ cã thÓ thu
hót ®-îc m¶ng thÞ tr-êng nµo xung quanh.
Ph-¬ng ph¸p m«men lùc: ph-¬ng ph¸p nµy cã thÓ gióp x¸c ®Þnh ®-îc
vïng ¶nh h-ëng cã thÓ cã mµ doanh nghiÖp dù kiÕn chän tõ c¸c vïng cã
nhu cÇu xung quanh .
Ph-¬ng ph¸p ®å thÞ: nhê ph-¬ng ph¸p nµy mµ doanh nghiÖp cã thÓ x¸c
®Þnh ®-îc kho¶ng trèng cã lîi ®Ó tham gia cung øng s¶n phÈm trªn thÞ
tr-êng.
5. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi thÞ tr-êng.3
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, thÞ tr-êng chÞu ¶nh h-ëng cña rÊt nhiÒu nh©n
tè víi c¸c møc ®é kh¸c nhau, ®ã lµ c¸c nh©n tè :
C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña nhµ n-íc: ®ã chÝnh lµ c¸c chñ ch-¬ng,
quan ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi cña chÝnh phñ vµ c¸c
c¬ quan chøc n¨ng nh- chÝnh s¸ch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, chÕ ®é së h÷u, chÝnh
2
3
(18,tr62)
(18,tr57-58)
7
LuËn v¨n tèt nghiÖp
s¸ch ng©n hµng, tµi chÝnh…Trong ®ã bao gåm c¶ hÖ thèng c¸c c¬ quan c«ng
quyÒn cña Nhµ n-íc nh- h¶i quan c«ng an….NÕu c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ vÜ m«
cña nhµ n-íc ph¸t huy ®-îc hiÖu qu¶ tèt th× thÞ tr-êng ho¹t ®éng t-¬ng ®èØ æn
®Þnh thÞ tr-êng sÏ ph¸t huy ®-îc mäi vai trß cña nã trong nÒn kinh tÕ
MËt ®é t¨ng tr-ëng hay suy gi¶m cña nÒn kinh tÕ nh-: Tû lÖ l¹m ph¸t, tû
lÖ nî n-íc ngoµi, tû lÖ thÊt nghiÖp, mËt ®é tham nhòng cña c¸c c¸n bé c«ng chøc
nhµ n-íc. Quèc gia nµo trong giai ®o¹n t¨ng tr-ëng kinh tÕ th× mäi ho¹t ®éng
cña thÞ tr-êng sÏ diÔn ra vµ ng-îc l¹i.
C¸c nh©n tè cã tÝnh kinh tÕ: c¸c nh©n tè nµy cã t¸c ®éng vÒ mçi phÝa bªn
cung vµ bªn cÇu. §ã lµ c¸c yÕu tè: møc sèng cña d©n c- ®-îc thÓ hiÖn qua møc
thu nhËp vµ c¬ cÊu chi tiªu; t×nh tr¹ng kÕt cÊu h¹ tÇng ®-îc biÓu hiÖn th«ng qua
hÖ thèng ®-êng giao th«ng, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, m¹ng l-íi d©n c-, chî
bóa…; c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt;
møc ®é sö dông khoa häc c«ng nghÖ vµo trong s¶n xuÊt, tû gi¸ hèi ®o¸i…C¸c
nh©n tè nµy ngµy cµng ph¸t triÓn ë møc ®é cao th× c¸c ho¹t ®éng cña thÞ tr-êng
cµng ®a d¹ng vµ phong phó.
C¸c nh©n tè vÒ thÓ chÕ chÝnh trÞ: ®ã chÝnh lµ sù æn ®Þnh hay biÕn ®éng cña
thÓ chÕ chÝnh trÞ trong mçi quèc gia, t×nh tr¹ng chiÕn tranh hay hoµ b×nh cña ®Êt
n-íc… Mét quèc gia cã sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, cã hoµ b×nh, n»m trong khu vùc
Ýt cã sù biÕn ®éng th× sÏ dÔ dµng ph¸t triÓn ®-îc mét thÞ tr-êng v÷ng m¹nh.
II. Nh÷ng lý luËn chung vÒ xuÊt khÈu.
1. C¸c kh¸i niÖm.
1.1. Kh¸i niÖm vÒ hµng ho¸ xuÊt khÈu4.
Hµng ho¸ xuÊt khÈu ë ®©y ®-îc hiÓu g¾n víi kh¸i niÖm th-¬ng m¹i hµng
ho¸, ®ã lµ nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ h÷u h×nh ®-îc s¶n xuÊt hoÆc gia c«ng t¹i
c¸c c¬ së s¶n xuÊt hay taÞ c¸c khu chÕ xuÊt nh»m môc ®Ých tiªu thô t¹i thÞ tr-êng
n-íc ngoµi cã ®i qua h¶i quan. Theo kh¸i niÖm nµy th× hµng t¹m nhËp t¸i xuÊt
còng ®-îc coi lµ hµng ho¸ xuÊt khÈu, cßn c¸c hµng ho¸ qu¸ c¶nh th× kh«ng ®-îc
coi lµ hµng ho¸ xuÊt khÈu.
4
(2,tr92-93)
8
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Nh- vËy, hµng dÖt may xuÊt khÈu lµ nh÷ng s¶n phÈm dÖt may ®-îc s¶n
xuÊt ra t¹i c¸c doanh nghiÖp dÖt may nh»m môc ®Ých tiªu thô t¹i thÞ tr-êng n-íc
ngoµi cã ®i qua h¶i quan hoÆc c¸c s¶n phÈm dÖt may t¹m nhËp t¸i xuÊt.
Yªu cÇu ®èi víi c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ xuÊt khÈu lµ nã ph¶i ®¸p øng ®-îc
víi nhu cÇu cña ng-êi tiªu dïng t¹i n-íc nhËp khÈu nã. ChÊt l-îng cña hµng ho¸
ph¶i ®¸p øng ®-îc víi c¸c yªu cÇu th«ng sè vÒ kü thuËt, m«i tr-êng…do n-íc
nhËp khÈu ®-a ra; vµ mét ®iÒu quan träng n÷a lµ nã ph¶i ®¹t ®-îc tÝnh c¹nh tranh
cao ë n-íc nhËp khÈu nã.
Nh·n m¸c cña hµng ho¸ xuÊt khÈu g¾n liÒn víi uy tÝn cña doanh nghiÖp vµ
quèc gia s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®ã. Do ®ã ®iÒu mµ n-íc ta quan t©m hiÖn nay, ®Æc
biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh dÖt may lµ x©y dùng vµ ph¸t triÓn th-¬ng
hiÖu “Made in ViÖt Nam”.
1.2. Kh¸i niÖm ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸.
XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ nh÷ng ho¹t ®éng bu«n b¸n ®-îc diÔn ra gi÷a c¸c
doanh nghiÖp cña c¸c quèc gia kh¸c nhau víi nhau víi ph-¬ng tiÖn thanh to¸n lµ
nh÷ng ®ång tiÒn chung hoÆc nh÷ng ®ång tiÒn m¹nh trªn thÕ giíi, ho¹t ®«ng xuÊt
khÈu hµng ho¸ chÝnh lµ sù ph¶n ¸nh c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia vµ sù
ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt quèc tÕ dùa trªn lîi thÕ so
s¸nh cña c¸c quèc gia. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ còng cho chóng ta thÊy râ
®-îc sù phô thuéc lÉn nhau ngµy cµng chÆt chÏ gi÷a c¸c quèc gia trªn thÕ
giíi.Do ®ã ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ ®ßi hái cÇn ph¶i cã sù phèi hîp nhÞp
nhµng trong b¶n th©n mçi n-íc vµ gi÷a tÊt c¶ c¸c n-íc víi nhau.
1.3. Kh¸i niÖm thÞ tr-êng xuÊt khÈu hµng ho¸.
ThÞ tr-êng xuÊt khÈu hµng ho¸ lµ tËp hîp nh÷ng ng-êi mua vµ ng-êi b¸n
cã quèc tÞch kh¸c nhau ho¹t ®éng víi nhau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ c¶, s¶n l-îng hµng
ho¸ mua b¸n, chÊt l-îng hµng ho¸ vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c theo hîp ®ång, thanh
to¸n chñ yÕu b»ng ngo¹i tÖ m¹nh vµ ph¶i lµm thñ tôc h¶i quan qua biªn giíi5.
Theo kh¸i niÖm trªn,thÞ tr-êng xuÊt khÈu hµng ho¸ bao hµm c¶ thÞ tr-êng
xuÊt khÈu hµng ho¸ trùc tiÕp hay thÞ tr-êng tiªu thô hµng ho¸ cuèi cïng, vµ thÞ
tr-êng xuÊt khÈu hµng ho¸ gi¸n tiÕp, ®ã chÝnh lµ c¸c thÞ tr-êng xuÊt khÈu thêi
gian.ThÞ tr-êng xuÊt khÈu kh«ng chØ lµ thÞ tr-êng ë ngoµi n-íc mµ nã cßn lµ thÞ
5
(2,tr93).
9
LuËn v¨n tèt nghiÖp
tr-êng ë ngay trong chÝnh quèc gia ®ã hay cßn gäi lµ h×nh thøc xuÊt khÈu t¹i
chç.
1.4. Ph©n lo¹i thÞ tr-êng xuÊt khÈu hµng ho¸.
§Ó cã thÓ v¹ch ra ®-îc chiÕn l-îc xuÊt khÈu hµng ho¸ phï hîp, chóng ta
ph¶i t×m ®-îc nh÷ng khu vùc thÞ tr-êng thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn quy m« vµ s¶n
phÈm cña n-íc xuÊt khÈu. Do ®ã viÖc ph©n lo¹i thÞ tr-êng xuÊt khÈu lµ hÕt søc
cÇn thiÕt.Ph©n lo¹i thÞ tr-êng xuÊt khÈu cã thÓ dùa vµo nhiÒu tiªu chÝ kh¸c nhau:
C¨n cø vµo vÞ trÝ ®Þa lý chóng ta cã thÓ ph©n thÞ tr-êng xuÊt khÈu ra thµnh
c¸c thÞ tr-êng khu v-c cã quy m« lín nhá kh¸c nhau.
ThÞ tr-êng Ch©u lôc.
ThÞ tr-êng khu vùc.
ThÞ tr-êng c¸c n-íc vµ vïng l·nh thæ.
C¨n cø vµo lÞch sö quan hÖ ngo¹i th-¬ng gi÷a c¸c quèc gia, ta cã c¸c lo¹i
thÞ tr-êng :
ThÞ tr-êng truyÒn thèng.
ThÞ tr-êng hiÖn cã.
ThÞ tr-êng míi.
ThÞ tr-êng tiÒm n¨ng.
C¨n cø vµo mËt ®é quan t©m vµ tÝnh -u tiªn trong chÝnh x¸c ph¸t triÓn thÞ
tr-êng xuÊt khÈu cña quèc gia cã l¬Þ thÕ xuÊt khÈu hµng ho¸ thÞ thÞ tr-êng xuÊt
khÈu ®-îc ph©n lµm hai lo¹i :
ThÞ tr-êng xuÊt khÈu träng ®iÓm hay thÞ tr-êng xuÊt khÈu chÝnh: lµ thÞ
tr-êng mµ n-íc xuÊt khÈu sÏ nh»m khai th¸c chñ yÕu vµ l©u dµi
ThÞ tr-êng xuÊt khÈu t-¬ng hç: ®ã lµ thÞ tr-êng mµ trong ®ã n-íc xuÊt
khÈu vµ n-íc nhËp khÈu sÏ dµnh cho nhau nh÷ng -u ®·i vµ nh©n nh-îng
t-¬ng xøng víi nhau.
C¨n cø vµo kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu vµ c¸n c©n th-¬ng m¹i gi÷a c¸c
n-íc, thÞ tr-êng ®-îc chia thµnh:
ThÞ tr-êng xuÊt siªu.
ThÞ tr-êng nhËp siªu.
10
LuËn v¨n tèt nghiÖp
C¨n cø vµo mËt ®ä më cöa thÞ tr-êng, mËt ®é b¶o hé cña chÝnh phñ mçi
n-íc ®èi víi hµng ho¸ s¶n xuÊt trong n-íc, tÝnh chÆt chÏ vµ kh¶ n¨ng x©m nhËp
thÞ tr-êng, ta cã c¸c lo¹i thÞ tr-êng:
ThÞ tr-êng khã tÝnh.
ThÞ tr-êng dÔ tÝnh.
C¨n cø vµo søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ xuÊt khÈu vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh
cña c¸c doanh nghiÖp cña c¸c n-íc xuÊt khÈu, t¹i c¸c n-íc nhËp khÈu ta cã:
ThÞ tr-êng xuÊt khÈu cã -u thÕ c¹nh tranh.
ThÞ tr-êng xuÊt khÈu kh«ng cã -u thÕ c¹nh tranh.
C¨n cø vµo c¸c tho¶ thuËn th-¬ng m¹i cÊp chÝnh phñ gi÷a c¸c quèc gia vÒ
xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ c¸c yªu cÇu cña c¸c ®èi t¸c th-¬ng m¹i vÒ viÖc cã
h¹n chÕ hay kh«ng vÒ nhËp khÈu hµng ho¸ ta cã c¸c lo¹i thÞ tr-êng sau:
ThÞ tr-êng xuÊt khÈu theo h¹n ng¹ch.
ThÞ tr-êng xuÊt khÈu kh«ng theo h¹n nh¹ch.
C¨n cø vµo c¸c lo¹i h×nh c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng t¹i n-íc nhËp khÈu
hµng ho¸, thÞ tr-êng ®-îc ph©n thµnh c¸c lo¹i:
ThÞ tr-êng ®éc quyÒn .
ThÞ trêng ®éc quyÒn “nhãm”.
ThÞ tr-êng c¹nh tranh hoµn h¶o.
ThÞ tr-êng c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o.
2. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu hµng dÖt may cña n-íc ta.
Trong xuÊt khÈu hµng ho¸, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ x©y dùng rÊt nhiÒu
c¸c h×nh thøc xuÊt khÈu kh¸c nhau. Nh-ng trong nghµnh dÖt may nãi chung vµ ë
Tæng C«ng Ty DÖt-May ViÖt Nam nãi riªng víi ®Æc thï nghµnh nghÒ riªng ®·
lùa chän cho m×nh mét sè h×nh thøc xuÊt khÈu phï hîp ®ã lµ:
2.1. XuÊt khÈu trùc tiÕp.
XuÊt khÈu trùc tiÕp lµ mét h×nh thøc kinh doanh mµ trong ®ã ng-êi mua
vµ ng-êi b¸n tiÕn hµnh trao ®æi trùc tiÕp víi nhau, cã thÓ th«ng qua c¸c ph-¬ng
tiÖn giao tiÕp hiÖn ®¹i nh- ®iÖn tho¹i, th- tÝn, fax, e-mail (th- ®iÖn tö)…®Ó tho¶
thuËn víi nhau vÒ c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång.
11
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Th«ng qua xuÊt khÈu trùc tiÕp, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ thu ®-îc lîi
nhuËn cao h¬n do gi¶m ®-îc c¸c chi phÝ trung gian, viÖc xuÊt khÈu diÔn ra
nhanh chãng vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n. H¬n thÕ c¸c doanh nghiÖp cßn cã thÓ
kh¾c phôc ®-îc nh÷ng thiÕu sãt vµ cã ®iÒu kiÖn ®Ó chñ ®éng th©m nhËp vµo thÞ
tr-êng thÕ giíi. Tuy nhiªn, ®Ó tham gia h×nh thøc xuÊt khÈu nµy ®ßi hái c¸c
doanh nghiÖp ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé chuyªn nghiÖp, giao tiÕp tèt, ®-îc ®µo t¹o
mét c¸ch c¬ b¶n, n¾m v÷ng vµ tinh th«ng nh÷ng nghiÖp vô vÒ thÞ tr-êng ngo¹i
th-¬ng, t©m huyÕt víi nghÒ vµ cã kinh nghiÖm.
2.2. XuÊt khÈu uû th¸c.
§©y lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra gi÷a mét doanh nghiÖp cã nhu cÇu
xuÊt khÈu mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã nh-ng kh«ng cã ®iÒu kiÖn tham gia quan hÖ
xuÊt khÈu trùc tiÕp, mµ hä ph¶i tiÕn hµnh ho¹t ®éng uû th¸c cho mét tæ chøc
trung gian cã kh¶ n¨ng tham gia xuÊt khÈu trùc tiÕp hµng ho¸ ®ã ®Ó tiÕn hµnh
giao dÞch mua b¸n víi bªn tham gia nhËp khÈu. Tæ chøc trung gian nhËn uû th¸c
sÏ tiÕn hµnh xuÊt khÈu hµng ho¸ víi danh nghÜa cña m×nh nh-ng moÞ chi phÝ ®Òu
do bªn uû th¸c thanh to¸n vµ hä cßn nhËn ®-îc mét kho¶n tiÒn gäi lµ phÝ uû
th¸c.
XuÊt khÈu hµng ho¸ th«ng qua h×nh thøc nµy c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
hµng xuÊt khÈu kh«ng ph¶i tæ chøc mét bé m¸y phôc vô cho c«ng t¸c xuÊt khÈu
nªn gi¶m ®-îc chi phÝ, ®ång thêi còng gióp doanh nghiÖp gi¶m ®-îc nh÷ng rñi
ro lín trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. H×nh thøc xuÊt khÈu nµy rÊt phï hîp víi
nh÷ng doanh nghiÖp ®ang gia nhËp thÞ tr-êng míi hay ®ang tung ra nh÷ng s¶n
phÈm míi cã tÝnh chÊt thö nghiÖm. Bªn c¹nh ®ã h×nh thøc xuÊt khÈu nµy còng cã
mét sè bÊt lîi nh-: lµm cho danh nghiÖp bÞ mÊt quan hÖ trùc tiÕp víi thÞ tr-êng,
bÞ phô thuéc vµo trung gian, bÞ t¸ch rêi víi thÞ tr-êng nªn hÖ thèng th«ng tin
ph¶n håi tõ kh¸ch hµng vµ thÞ tr-êng th-êng kh«ng chÝnh x¸c vµ kÞp thêi, ngoµi
ra c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cßn bÞ mÊt mét kho¶n phÝ uû th¸c.
2.3. T¸i xuÊt khÈu (t¹m nhËp, t¸i xuÊt).
Theo h×nh thøc nµy, c¸c hµng ho¸ xuÊt khÈu kh«ng ®-îc s¶n xuÊt ë trong
n-íc mµ do c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu vµo råi ®em xuÊt khÈu sang n-íc kh¸c
®Ó h-ëng chªnh lÖch gi¸.
12
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Tham gia h×nh thøc xuÊt khÈu nµy sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp vÉn ®¸p øng
®-îc c¸c ®¬n hµng xuÊt khÈu mµ kh«ng ph¶i thay ®æi c«ng nghÖ s¶n xuÊt nªn
tiÕt kiÖm ®-îc chi phÝ. Tuy nhiªn ®Ó tham gia h×nh thøc xuÊt khÈu nµy ®ßi hái
c¸c doanh nghiÖp ph¶i c« cïng nh¹y bÐn vµ n¾m v÷ng c¸c kiÕn thøc vÒ thÞ
tr-êng.
2.4. Gia c«ng xuÊt khÈu.
Gia c«ng xuÊt khÈu lµ viÖc doanh nghiÖp xuÊt khÈu chÝnh lµ bªn nhËn gia
c«ng cho mét doanh nghiÖp n-íc ngoµi (bªn ®Æt gia c«ng). Khi ®ã bªn nhËn gia
c«ng sÏ nhËn nguyªn phô liÖu, mÉu m· cña bªn ®Æt gia c«ng råi chÕ biÕn thµnh
s¶n phÈm theo ®óng nh- tho¶ thuËn cña hai bªn vµ c¸c doanh nghiÖp nµy sÏ nhËn
®-îc phÝ gia c«ng.
Ph-¬ng thøc xuÊt khÈu nµy cã -u ®iÓm lµ: gióp cho c¸c doanh nghiÖp
nhËn gia c«ng gi¶i quyÕt ®-îc c«ng ¨n viÖc lµm, tranh thñ thu hót c«ng nghÖ
míi, n©ng cao tay nghÒ cho ng-êi lao ®éng, t¨ng thu ngo¹i tÖ…Bªn c¹nh nh÷ng
-u ®iÓm ®ã th× còng cã mét sè nh-îc ®iÓm nh-: ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp nhËn
gia c«ng ph¶i cã thiÕt bÞ phï hîp víi chñng lo¹i s¶n phÈm, cã mét ®éi ngò c«ng
nh©n cã tay nghÒ cao, ph¶i chÊp nhËn mét phÝ gia c«ng rÎ…
3. C¸c ph-¬ng thøc thanh to¸n trong xuÊt khÈu hµng dÖt may ë n-íc ta.
Trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã rÊt nhiÒu c¸c h×nh thøc thanh to¸n
kh¸c nhau nh-ng tuú theo ®Æc ®iÓm cña mçi lo¹i h×nh xuÊt khÈu, ®iÒu kiÖn cña
mçi doanh nghiÖp vµ mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng mµ hä chän c¸c ph-¬ng thøc
thanh to¸n kh¸c nhau. C¸c doanh nghiÖp dÖt may ë n-íc ta chñ yÕu chän mét
trong c¸c ph-¬ng thøc thanh to¸n sau:
3.1. Ph-¬ng thøc chuyÓn tiÒn (TTR):
§©y lµ ph-¬ng thøc mµ trong ®ã ng-êi cÇn chuyÓn tiÒn yªu cÇu ng©n hµng
cña m×nh chuyÓn mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh cho ng-êi ®-îc h-ëng lîi ë mét ®Þa
®iÓm nhÊt ®Þnh b»ng mét c¸ch nµo ®ã do ng-êi chuyÓn tiÒn yªu cÇu (ph-¬ng
thøc nµy ®-îc sö dông kh¸ phæ biÕn).
13
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Tr×nh tù tiÕn hµnh nghiÖp vô nh- sau:
TiÒn
Ng©n hµng ë n-íc
ng-êi chuyÓn tiÒn
(3)
Ng©n hµng ®¹i lý ë n-íc
ng-êi h-ëng lîi
(2) TiÒn
(4) TiÒn
(1)
Ng-êi chuyÓn tiÒn
Ng-êi h-ëng lîi
Giao dÞch
Khi sö dông ph-¬ng thøc thanh to¸n nµy sÏ gióp cho doanh nghiÖp nhanh
chãng thu ®-îc tiÒn nhê viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ nªn quay vßng vèn nhanh.
Nh-ng ph-¬ng thøc thanh to¸n nµy sÏ gÆp kh¸ nhiÒu rñi ro khi gi÷a hai bªn
kh«ng cã mèi quan hÖ tèt ®Ñp.
3.2. Ph-¬ng thøc nhê thu.
§©y lµ mét ph-¬ng thøc thanh to¸n mµ trong ®ã ng-êi b¸n hµng sau khi
giao hµng cho ng-êi mua, hä uû th¸c cho ng©n hµng cña m×nh thu hé tiÒn ë bªn
mua dùa trªn c¬ së nh÷ng chøng tõ do ng-êi b¸n lËp ra (ph-¬ng thøc nµy Ýt ®-îc
sö dông).
Tr×nh tù tiÕn hµnh nghiÖp vô nh- sau:
Ng©n hµng ë n-íc
ng-êi xuÊt khÈu
ChØ thÞ nhê thu
(3)
Ng©n hµng cã quan hÖ ®¹i
lý ë n-íc ng-êi nhËp khÈu
(5) TiÒn
TiÒn (5)
ChØ thÞ
ChØ thÞ
(5)TiÒn
(4)
nhê thu
nhê thu
(1)ChuyÓn hµng (chøng tõ)
Ng-êi xuÊt khÈu
Ng-êi nhËp khÈu
(2)
(1)Giao dÞch ký kÕt hîp ®ång
Ph-¬ng thøc thanh to¸n nµy lµm cho doanh nghiÖp gÆp kh¸ nhiÒu rñi ro v×
nã cßn phô thuéc vµo mèi quan hÖ gi÷a hai bªn, cã thÓ x¶y ra kh¶ n¨ng ng-êi
nhËp khÈu tõ chèi nhËn hµng khi hµng ®· ®Õn n¬i g©y tæn thÊt cho ng-êi xuÊt
khÈu.
14
LuËn v¨n tèt nghiÖp
3.3. Ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ.
Theo ph-¬ng thøc thanh to¸n nµy, ng-êi mua sÏ yªu cÇu mét ng©n hµng
cña m×nh tr¶ cho bªn b¸n mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh hoÆc chÊp nhËn hèi phiÕu do
ng-êi nµy kÝ ph¸t trong ph¹m vi sè tiÒn ®ã khi hä xuÊt tr×nh cho ng©n hµng bé
chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi nh÷ng quy ®Þnh ®Ò ra trong th- tÝn dông
(ph-¬ng thøc nµy ®-îc sö dông rÊt phæ biÕn trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt
nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may hiÖn nay).
Tr×nh tù tiÕn hµnh nghiÖp vô nh- sau:
(2)ChuyÓn L/C
Ng©n hµng ë n-íc
ng-êi nhËp khÈu
(8)Tr¶
tiÒn
(7) Giao
chøng tõ
Bªn nhËp khÈu
(5’)Gõi ch÷ng tô thanh
to¸n
(6) TiÒn
(1)§Ò nghÞ
më L/C
(6’)TiÒn
(4) Giao hµng
Ng©n hµng cã
quan hÖ ®¹i lý
th«ng b¸o L/C
(5)LËp bé
chøng tõ
thanh to¸n
(3) Th«ng
b¸o L/C
Bªn xuÊt khÈu
Giao dÞch ký kÕt hîp ®ång
Sö dông ph-¬ng thøc thanh to¸n nµy rÊt an toµn v× cã sù rµng buéc gi÷a
hai bªn xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu. Nh-ng nã l¹i lµm ng-ng ®äng vèn kinh doanh
cña doanh nghiÖp xuÊt khÈu trong thêi gian chuyÓn chøng tõ qua ng©n hµng chê
thanh to¸n nªn kh¶ n¨ng quay vßng vèn trong doanh nghiÖp chËm.
4. VÊn ®Ò më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu:
Ngµy nay, xu thÕ quèc tÕ ho¸, toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ mét tÊt
yÕu kh¸ch quan. Xu thÕ ®ã ®· më ra cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp n-íc ta, ®Æc
biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh dÖt may rÊt nhiÒu nh÷ng con ®-êng ®i míi,
nh÷ng thêi c¬ ph¸t triÓn thuËn lîi. Nh-ng bªn c¹nh ®ã, nã còng ®Æt ra rÊt nhiÒu
th¸ch thøc cho c¸c doanh nghiÖp nµy. C¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t
triÓn bÒn v÷ng th× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ tù n©ng cao uy tÝn, kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña m×nh ë c¸c thÞ tr-êng trong n-íc vµ thÞ tr-êng quèc tÕ. Nh- vËy, c¸c
doanh nghiÖp míi chiÕm lÜnh ®-îc thÞ tr-êng néi ®Þa vµ më réng thÞ tr-êng xuÊt
khÈu. Trong ®ã vÊn ®Ò më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu lµ mét vÊn ®Ò ®ang ®-îc rÊt
15
LuËn v¨n tèt nghiÖp
nhiÒu doanh nghiÖp quan t©m tíi do nhu cÇu ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ ®a d¹ng
ho¸ thÞ tr-êng cña m×nh.
ViÖc më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ viÖc më réng
vïng l·nh thæ xuÊt khÈu hµng ho¸ mµ nã chÝnh lµ viÖc lµm t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt
khÈu hµng ho¸ cña doanh nghiÖp ®Ó thu ®-îc lîi nhuËn cao h¬n b»ng c¸ch khai
th¸c triÖt ®Ó thÞ tr-êng tiÒm n¨ng thùc tÕ cña doanh nghiÖp ë hiÖn t¹i vµ trong
t-¬ng lai.
4.1. Mét sè kh¶ n¨ng më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu:
§Ó b¾t kÞp ®-îc víi nhÞp ®iÖu vµ tèc ®é cña nÒn kinh tÕ th× c¸c doanh
nghiÖp ph¶i biÕt c¸ch ph¸t hiÖn ra nh÷ng kh¶ n¨ng më ra thÞ tr-êng míi b»ng
nh÷ng c¸ch kh¸c nhau. Hä kh«ng thÓ chØ tr«ng cËy vµ tin t-ëng vµo nh÷ng s¶n
phÈm mµ h«m nay hä s¶n xuÊt ra hay vµo thÞ tr-êng mµ h«m nay hä chiÕm lÜnh
®-îc. Hä cÇn biÕt r»ng trong thùc tÕ cã rÊt nhiÒu triÓn väng vÒ thÞ tr-êng ®ang
më ra ®èi víi hä. TriÓn väng më réng thÞ tr-êng cña doanh nghiÖp ®-îc thÓ hiÖn
qua mµng l-íi ph¸t triÓn hµng ho¸ vµ thÞ tr-êng sau ®©y6:
ThÞ tr-êng hiÖn cã
ThÞ tr-êng míi
Hµng ho¸ hiÖn cã
Hµng ho¸ míi
1. Th©m nhËp vµo thÞ
2. Nghiªn cøu s¶n
tr-êng
xuÊt hµng ho¸ míi
3. Më réng ranh giíi
4. ChiÕm lÜnh thÞ
thÞ tr-êng.
tr-êng.
§èi víi thÞ tr-êng hiÖn cã - hµng ho¸ hiÖn cã: doanh nghiÖp cÇn më réng
thÞ tr-êng theo chiÒu s©u cã nghÜa lµ doanh nghiÖp cÇn ph¶i nghÜ ®Õn vÊn ®Ò liÖu
s¶n phÈm xuÊt khÈu cña m×nh cã thÓ th©m nhËp s©u h¬n vµo thÞ tr-êng ®-îc
kh«ng ®Ó lµm t¨ng khèi l-îng s¶n phÈm xuÊt khÈu vµo thi tr-êng ®ã. Lóc ®ã
doanh nghiÖp cã thÓ sö dông c¸c biÖn ph¸p nh- h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®Çu tvµo qu¶ng c¸o vµ b¸n hµng… ®Ó thu hót l-îng kh¸ch hµng míi mµ vÉn kh«ng
lµm mÊt ®i nh÷ng kh¸ch hµng hiÖn cã cña m×nh. Nh- vËy viÖc më réng thÞ
tr-êng theo chiÒu s©u sÏ lµm t¨ng thÞ phÇn s¶n phÈm cña doanh ngiÖp trªn ®o¹n
thÞ tr-êng hiÖn t¹i.
6
(7,tr 221)
16
LuËn v¨n tèt nghiÖp
§èi víi thÞ tr-êng hiÖn cã-hµng ho¸ míi: trong kh¶ n¨ng nµy, doanh
nghiÖp võa ph¶i duy tr× tèt viÖc xuÊt khÈu hiÖn t¹i cña m×nh võa ph¶i tiÕn hµnh
chµo mÆt hµng míi cho nhøng kh¸ch hµng trªn thÞ tr-êng ®ã. Nh- vËy viÖc më
réng thÞ tr-êng kh«ng ¶nh h-ëng tíi uy tÝn cña doanh nghiÖp ®èi víi lo¹i s¶n
phÈm hiÖn cã ®ång thêi nã còng lµm t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp.
§èi víi thÞ tr-êng míi-hµng ho¸ hiÖn cã: doanh nghiÖp sÏ tiÕn hµnh më
réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu theo chiÒu réng hay nãi c¸ch kh¸c lµ doanh nghiÖp më
réng ranh giíi thÞ tr-êng xuÊt khÈu cña m×nh. Khi ®ã hä ph¶i tiÕn hµnh nghiªn
cøu thÞ tr-êng míi ®Ó ®-a s¶n phÈm hiÖn cã cña m×nh vµo vµ lµm t¨ng kh¶ n¨ng
xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp.
§èi víi thÞ tr-êng míi-hµng ho¸ míi: doanh nghiÖp sÏ cã rÊt nhiÒu kh¶
n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr-êng. Doanh nghiÖp sÏ ph¶i tiÕn hµnh tõ ®Çu ®Ó ®-a s¶n
phÈm míi vµo thÞ tr-êng míi nh-ng doanh nghiÖp sÏ cã mét lîi thÕ lµ cã thÓ më
ra nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt kh«ng liªn quan g× ®Õn danh môc hµng ho¸ hiÖn cã vµ
thÞ tr-êng hiÖn cã cña m×nh. ViÖc ®-a s¶n phÈm míi vµo th©m nhËp thÞ tr-êng
hoµn toµn míi ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i bá ra mét nguån kinh phÝ kh¸ lín nhchi phÝ cho c«ng t¸c nghiªn cøu t×m kiÕm thÞ tr-êng, qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ…
Nh- vËy, kh¶ n¨ng më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu cho mçi doanh nghiÖp lµ
rÊt nhiÒu, mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i dùa vµo c¸c nguån lùc cña m×nh ®Ó n¾m
b¾t c¸c c¬ héi vµ lùa chon c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp nh»m lµm t¨ng khèi l-îng
hµng ho¸ xuÊt khÈu cho doanh nghiÖp m×nh.
4.2. C¸c ph-¬ng ph¸p ®Ó më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp.
4.2.1. C¸c c¸ch ®Ó lùa chän thÞ tr-êng xuÊt khÈu.
Doanh nghiÖp cã thÓ quyÕt ®Þnh th©m nhËp mét hay nhiÒu khóc cña thÞ
tr-êng cô thÓ tuú theo chiÕn l-îc ph¸t triÓn vµ chiÕm lÜnh thÞ tr-êng cña doanh
nghiÖp.
Thø nhÊt, doanh nghiÖp cã thÓ tËp trung vµo mét khóc duy nhÊt cña thÞ
tr-êng tøc lµ chän phôc vô mét møc nhu cÇu nµo ®ã øng víi mét nhãm ng-êi
tiªu dïng nhÊt ®Þnh.
Thø hai, doanh nghiÖp chØ h-íng vµo nhu cÇu cña ng-êi mua hay doanh
nghiÖp chØ tËp trung vµo viÖc tho¶ m·n mét møc nhu cÇu nµo ®ã cña kh¸ch hµng.
17
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Thø ba, doanh nghiÖp còng cã thÓ chØ h-íng vµo mét nhãm ng-êi tiªu
dïng cô thÓ nµo ®ã.
Thø t-, doanh nghiÖp chän mét vµi khóc thÞ tr-êng kh«ng liªn quan ®Õn
nhau ®Ó phôc vô.
Cuèi cïng doanh ngihÖp còng cã thÓ chän c¸ch chiÕm lÜnh toµn bé thÞ
tr-êng.
4.2.2. ChiÕn l-îc th©m nhËp thÞ tr-êng xuÊt khÈu.
Sau khi ®· lùa chän ®-îc thÞ tr-êng xuÊt khÈu thÝch hîp, doanh nghiÖp sÏ
tiÕn hµnh ®-a hµng ho¸ cña m×nh th©m nhËp vµo thÞ tr-êng. §Ó lµm ®-îc ®iÒu
nµy doanh nghiÖp ph¶i thiÕt kÕ, x©y dùng mét chiÕn l-îc th©m nhËp thÞ tr-êng
hîp lý, chiÕn l-îc ®ã chÝnh lµ chiÕn l-îc Marketting hçn hîp (Marketting-mix).
Marketting hçn hîp lµ mét tËp hîp nh÷ng yÕu tè biÕn ®éng kiÓm so¸t
®-îc cña Mar ketting mµ c«ng ty sö dông ®Ó cè g¾ng g©y ®-îc ph¶n øng mong
muèn tõ phÝa thÞ tr-êng môc tiªu7. §ã lµ sù kÕt hîp linh ho¹t cña 5 yÕu tè cÊu
thµnh hÖ thèng: s¶n phÈm (Product), nguån lùc (Purse), gi¸ c¶ (Price), ph©n phèi
(Place), Chiªu thÞ (Promotion).8
a. Qu¶n lý vÒ s¶n phÈm (Product).
S¶n phÈm lµ nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô, tiÖn nghi mµ ng-êi b¸n mong
muèn vµ ®em trao ®æi trªn thÞ tr-êng ®Ó ®-a ®Õn tay ng-êi tiªu dïng, qua ®ã
ng-êi b¸n ®¹t ®-îc môc ®Ých kinh doanh cña m×nh. S¶n phÈm muèn ®-îc ng-êi
mua chÊp nhËn th× nã ph¶i cã chÊt l-îng, gi¸ c¶ thÝch hîp, phï hîp víi së thÝch
vµ tËp qu¸n tiªu dïng cña ng-êi mua.
Qu¶n lý s¶n phÈm bao gåm mét sè néi dung:
ChÊt l-îng s¶n phÈm: lµ c¸c thuéc tÝnh cã gi¸ trÞ cña s¶n phÈm mµ nhê
®ã s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®-îc -a thÝch, ®¾t gi¸ vµ ng-îc l¹i.
ChÊt l-îng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cèt lâi ®Ó x©y dùng th-¬ng hiÖu
cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng thÓ giíi, ®ång thêi nã còng lµ kh¶
n¨ng ®¸p øng nhu cÇu kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp.
Chu kú sèng cña s¶n phÈm: cã 5 giai ®o¹n (giai ®o¹n míi th©m nhËp
vµo thÞ tr-êng, giai ®o¹n ph¸t triÓn, giai ®o¹n chÝn muåi hay h-ng
7
8
(7,tr233)
(18,tr118-191)
18
LuËn v¨n tèt nghiÖp
thÞnh, giai ®o¹n suy gi¶m vµ giai ®o¹n tr× trÖ. Trong kinh doanh c¸c
doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo chu kú sèng cña s¶n phÈm ®Ó thiÕt kÕ hÖ
thèng Marketting hçn hîp, khi s¶n phÈm ë cuèi giai ®o¹n chÝn muåi th×
doanh nghiÖp nªn tiÕn hµnh nghiªn cøu vµ cho ra s¶n phÈm míi ®Ó thö
nghiÖm.
Nh·n hiÖu cña s¶n phÈm: nã chÝnh lµ tÝn hiÖu ®Ó ph©n biÖt s¶n phÈm
cña doanh nghiÖp víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i hay s¶n phÈm thay thÕ
cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Nã ®-îc dïng ®Ó n©ng cao uy tÝn vµ qu¶ng
c¸o cho s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Cïng víi chÊt l-îng s¶n phÈm nã
còng gãp phÇn x©y dùng nªn th-¬ng hiÖu cña doanh nghiÖp.
Bao b× cña s¶n phÈm: lµ ph-¬ng tiÖn ®Ó b¶o vÖ vµ giíi thiÖu s¶n phÈm
cña doanh nghiÖp khi ®-a ®Õn n¬i tiªu thô. Bao b× s¶n phÈm sÏ cung
cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cã liªn quan cho c¶ ng-êi s¶n xuÊt vµ ng-êi
tiªu dïng.
B¶o hµnh s¶n phÈm: lµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®Ó gi÷ ch÷ tÝn víi
kh¸ch hµng.
KÕ ho¹ch ho¸ s¶n phÈm: lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÕn s¶n phÈm míi, c¶i tiÕn
s¶n phÈm hiÖn cã ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng.
VÊn ®Ò vÒ chñng lo¹i vµ danh môc s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt
vµ xuÊt khÈu.
b. Qu¶n lý nguån lùc (Purse).
Mäi ®ßi hái trong s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp ®Òu cÇn ph¶i cã
c¸c nguån lùc thÝch øng ®Ó ®¸p øng vµ chØ cho phÐp c¸c nguån lùc nµy lu«n ®Çy
®ñ vµ gia t¨ng. C¸c yªu cÇu ®èi víi viÖc sö dông nguån lùc (®ång vèn):
Ph¶i cã ®ñ nguån lùc cho viÖc t¹o ra s¶n phÈm vµ ®em s¶n phÈm vµo
trong l-u th«ng cã hiÖu qu¶.
§ång vèn ®-a vµo s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i ®-îc sinh lêi.
G¾n c¸c ho¹t ®éng vÒ vèn víi c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
c. Qu¶n lý gi¸ c¶ (Price).
Gi¸ c¶ lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ cã xu h-íng giao
®éng xung quanh gi¸ trÞ theo quy luËt cung-cÇu vµ quy luËt hµng-tiÒn.
19
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Gi¸ c¶ lµ mét trong nh÷ng c«ng cô c¹nh tranh quan träng cña doanh
nghiÖp. Khi doanh nghiÖp ®Þnh gi¸ s¶n phÈm th× gi¸ ®ã ph¶i båi hoµn ®ñ chi phÝ,
®¶m b¶o cho doanh nghiÖp cã l·i vµ ®-îc ng-êi tiªu dïng chÊp nhËn. §ång thêi
khi ®ã doanh nghiÖp còng cÇn chó ý tíi c¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi gi¸ c¶ nh-: chi
phÝ s¶n xuÊt, quan hÖ cung- cÇu, søc mua cña ®ång tiÒn, yÕu tè thÞ hiÕu, t©m lý
kh¸ch hµng…Cã nh- vËy doanh nghiÖp míi h-íng ®-îc c¸c chøc n¨ng cña gi¸
c¶ vµo viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu mµ doanh nghiÖp ®Æt ra.
d. Ph©n phèi s¶n phÈm (Place).
Ph©n phèi s¶n phÈm lµ toµn bé c¸c ho¹t ®éng nh»m ®-a s¶n phÈm tõ n¬i
s¶n xuÊt ®Õn kh¸ch hµng cuèi cïng mét c¸ch tèt nhÊt9.
ChiÕn l-îc ph©n phèi s¶n phÈm bao gåm c¸c vÊn ®Ò thiÕt lËp c¸c m¹ch,
c¸c kªnh ph©n phèi s¶n phÈm, lùa chän ng-êi cung øng, c¸c thêi gian, c¸c
ph-¬ng tiÖn vËn chuyÓn, cöa hµnh kho b·i, thñ tôc thanh to¸n….Trªn c¬ së ®ã
thµnh lËp c¸c mèi liªn hÖ trong kªnh ph©n phèi vµ trong toµn bé hÖ thèng ph©n
phèi
BÊt kú doanh nghiÖp nµo khi tham gia vµo kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®Òu
ph¶i thµnh lËp mét hÖ thèng ph©n phèi, doanh nghiÖp nµo cã hÖ thèng ph©n phèi
tèt th× sÏ ®¶m b¶o sù t¨ng tr-ëng cao cña s¶n l-îng tiªu thô vµ doanh thu cña
c«ng ty do lóc ®ã doanh nghiÖp sÏ nh¹y bÐn vµ nhanh chãng h¬n trong viÖc n¾m
b¾t nh÷ng viÖc cña thÞ tr-êng, san sÎ bít nh÷ng rñi ro vÒ s¶n phÈm…
e. Chiªu thÞ (Promotion).
Chiªu thÞ lµ ho¹t ®éng xóc tiÕn b¸n hµng cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng
nãi chung vµ thÞ tr-êng môc tiªu nãi riªng cña doanh nghiÖp10.
Chiªu thÞ ®-îc coi nh- lµ mét bé phËn h÷u c¬ g¾n liÒn víi bé phËn s¶n
xuÊt cña doanh nghiÖp vµ nã cã t¸c dông rÊt to lín ®èi víi ho¹t ®éng cña doanh
nghiÖp. Chiªu thÞ cã c¸c néi dung c¬ b¶n lµ: chµo hµng, b¸n trùc tiÕp, qu¶ng c¸o
tuyªn truyÒn, chiªu hµng (yÓm trî-xóc tiÕn b¸n hµng ).
Trªn ®©y lµ nh÷nh yÕu tè cÊu thµnh hÖ thèng Marketing-mix.Doanh
nghiÖp nÕu lµm tèt c¸c c«ng viÖc trªn th× sÏ rÊt thµnh c«ng trong viÖc më réng
thÞ tr-êng xuÊt khÈu.
9
(7,tr239).
(7,tr241).
10
20
- Xem thêm -
.PDF 
112 
37731 
115 
