Tài liệu Mở rộng cho vay sản xuất kinh doanh tại chi nhánh nhno&ptnt láng hạ

Lêi nãi ®Çu Trong c«ng cuéc C«ng nghiÖp hãa - HiÖn ®¹i hãa §Êt n-íc, nhu cÇu vÒ vèn ®Ó ®Çu t-, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®ang lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc, mäi nguån vèn trong vµ ngoµi n-íc ®ang ®-îc chó ý khai th¸c ®Ó ®¸p øng nhu cÇu bøc thiÕt ®ã. Trong ®ã nguån vèn tõ c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i ®ãng mét vai trß rÊt quan träng, gãp phÇn më réng s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn kinh tÕ. Kh¸ch hµng cña c¸c Ng©n hµng Th-¬ng m¹i ngµy nay kh«ng chØ lµ c¸c Doanh nghiÖp Nhµ n-íc mµ cßn bao gåm c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau nh-: c¸c tæ chøc kinh tÕ ngoµi quèc doanh, c¸c c¸ nh©n... ViÖc Ng©n hµng më réng cho vay ®èi víi c¸c ®¬n vÞ ngoµi quèc doanh kh«ng chØ ®em l¹i cho Ng©n hµng lîi nhuËn mµ cßn gióp cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nµy ph¸t triÓn s¶n xuÊt - kinh doanh gãp phÇn vµo sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ cña ®Êt n-íc. Ng©n hµng N«ng nghiÖp ViÖt Nam nãi chung vµ chi nh¸nh L¸ng H¹ nãi riªng ®· ®¹t ®-îc sù t¨ng tr-ëng ®¸ng tù hµo, gãp phÇn quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, chi nh¸nh ®ang vÊp ph¶i sù c¹nh tranh quyÕt liÖt tõ phÝa c¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c, ®ßi hái chi nh¸nh ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi, më réng thÞ tr-êng vµ ®¶m b¶o n©ng cao chÊt l-îng dÞch vô ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh ®ã, em ®· chän ®Ò tµi: “ Më réng cho vay s¶n xuÊt kinh doanh t¹i chi nh¸nh NHNo&PTNT L¸ng H¹” lµm chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp. Ngoµi lêi nãi ®Çu, kÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o, chuyªn ®Ò gåm 3 ch-¬ng: Ch-¬ng I: Cho vay s¶n xuÊt kinh doanh cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i Ch-¬ng II. Thùc tr¹ng cho vay s¶n xuÊt, kinh doanh t¹i chi nh¸nh NHNo&PTNT L¸ng H¹ Ch-¬ng III. Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m më réng cho vay s¶n xuÊt kinh doanh t¹i chi nh¸nh L¸ng H¹ 1 Môc lôc Lêi nãi ®Çu ...................................................................................................... 1 Môc lôc ........................................................................................................... 2 Ch-¬ng I: Cho vay s¶n xuÊt kinh doanh cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i ........ 4 I.C¸c ho¹t ®éng chñ yÕu cña ng©n hµng th-¬ng m¹i .................................. 4 1.Kh¸i niÖm vÒ Ng©n hµng th-¬ng m¹i ............................................................ 4 2.Ho¹t ®éng chñ yÕu cña ng©n hµng th-¬ng m¹i ............................................. 6 2.1.Huy ®éng vèn ............................................................................................. 6 2.2.Sö dông vèn ................................................................................................ 7 2.3.Ho¹t ®éng trung gian .................................................................................. 7 II.Cho vay s¶n xuÊt kinh doanh cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i .................... 8 1.Kh¸i niÖm ...................................................................................................... 8 2.Vai trß cña ho¹t ®éng cho vay ....................................................................... 9 2.1. Vai trß cña ho¹t ®éng cho vay ®èi víi ng©n hµng ..................................... 9 2.2. Vai trß cña ho¹t ®éng cho vay ®èi víi doanh nghiÖp .............................. 10 2.3. Vai trß cña ho¹t ®éng cho vay ®èi víi nÒn kinh tÕ .................................. 11 3.C¸c h×nh thøc cho vay s¶n xuÊt kinh doanh cña ng©n hµng th-¬ng m¹i..... 14 III.C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn cho vay s¶n xuÊt kinh doanh cña ng©n hµng th-¬ng m¹i ................................................................................. 19 1.Nh©n tè kh¸ch quan ..................................................................................... 19 2.Nh©n tè chñ quan......................................................................................... 20 Ch-¬ng II. Thùc tr¹ng cho vay s¶n xuÊt, kinh doanh t¹i chi nh¸nh NHNo&PTNT L¸ng H¹ .................................................................... 23 I.Tæng quan vÒ chi nh¸nh L¸ng H¹ ............................................................ 23 1.LÞch sö ra ®¬×, x©y dùng vµ ph¸t triÓn ......................................................... 23 2.Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña chi nh¸nh L¸ng H¹ ............................................ 26 3.C¬ cÊu tæ chøc vµ mèi quan hÖ víi ng©n hµng NNo&PTNT ViÖt Nam...... 27 3.1.C¬ cÊu tæ chøc ......................................................................................... 27 3.2.Mèi quan hÖ víi Ng©n hµng No&PTNT ViÖt Nam .................................. 28 4.KÕt qu¶ ho¹t ®éng trong thêi gian gÇn ®©y cña chi nh¸nh L¸ng H¹ ........... 29 4.1. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn ......................................................................... 29 2 4.2. Ho¹t ®éng sö dông vèn............................................................................ 31 4.3. Ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ vµ thanh to¸n quèc tÕ ............................ 32 4.4. Ho¹t ®éng KÕ to¸n vµ Ng©n quü ............................................................. 34 4.5. Ho¹t ®éng kiÓm tra, kiÓm to¸n, kiÓm so¸t .............................................. 35 II.Thùc tr¹ng cho vay s¶n xuÊt kinh doanh cña chi nh¸nh L¸ng H¹ ..... 36 1.Quy m« vµ c¬ cÊu cho vay s¶n xuÊt kinh doanh cña chi nh¸nh .................. 36 2.HiÖu qu¶ cho vay s¶n xuÊt kinh doanh cña chi nh¸nh ................................ 39 3.§¸nh gi¸ kh¸i qu¸t thùc tr¹ng cho vay s¶n xuÊt kinh doanh cña chi nh¸nh.................................................................................................. 39 3.1.Nh÷ng thµnh tùu ....................................................................................... 39 3.2.H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n .......................................................................... 40 Ch-¬ng III. Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m më réng cho vay s¶n xuÊt kinh doanh t¹i chi nh¸nh L¸ng H¹ .............................................. 43 I.Ph-¬ng h-íng ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh cña chi nh¸nh L¸ng H¹ ......................................................................................................... 43 1.Môc tiªu ®Þnh h-íng ho¹t ®éng tÝn dông .................................................... 43 2.§Þnh h-íng kinh doanh trong n¨m 2005 .................................................... 43 II.Gi¶i ph¸p më réng cho vay s¶n xuÊt kinh doanh t¹i chi nh¸nh .......... 44 1.§Èy m¹nh ho¹t ®éng Marketing trong cho vay, ®ång thêi cã chÝnh s¸ch kh¸ch hµng phï hîp .................................................................... 45 2. HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng ........................................................... 46 3. N©ng cao chÊt l-îng ho¹t ®éng kiÓm tra, kiÓm so¸t ................................. 47 4. T¨ng c-êng ®µo t¹o båi d-ìng ®Ó n©ng cao chÊt l-îng ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cña ng©n hµng ....................................................................... 48 5. N©ng cao chÊt l-îng thÈm ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña dù ¸n ...................... 49 6. Hoµn thÞªn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cho vay s¶n xuÊt kinh doanh ..................... 50 7. KiÓm so¸t rñi ro vµ gi¶i quyÕt nî xÊu ........................................................ 50 III.Mét sè kiÕn nghÞ...................................................................................... 51 1.KiÕn nghÞ víi NHNo&PTNT ViÖt Nam ...................................................... 51 2. KiÕn nghÞ víi Ng©n hµng nhµ n-íc ViÖt Nam ........................................... 52 3. KiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan liªn quan .................................... 53 KÕt luËn ......................................................................................................... 54 3 Ch-¬ng I Cho vay kinh doanh cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i I.C¸c ho¹t ®éng chñ yÕu cña ng©n hµng th-¬ng m¹i 1.Kh¸i niÖm vÒ Ng©n hµng th-¬ng m¹i Ng©n hµng th-¬ng m¹i ®· cã qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn rÊt l©u ®êi, tõ c¸c ng©n hµng thî vµng, c¸c ng©n hµng cña nh÷ng kÎ cho vay nÆng l·i cho ®Õn nh÷ng ng©n hµng hiÖn ®¹i ngµy nay. HiÓu theo c¸ch chung nhÊt, ng©n hµng lµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh cung cÊp mét danh môc c¸c dÞch vô tµi chÝnh ®a d¹ng nhÊt - ®Æc biÖt lµ tÝn dông, tiÕt kiÖm, dÞch vô thanh to¸n vµ thùc hiÖn nhiÒu chøc n¨ng tµi chÝnh nhÊt so víi bÊt kú mét tæ chøc kinh doanh nµo trong nÒn kinh tÕ. Theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông cña ViÖt Nam ®-îc th«ng qua ngµy 12/12/1997 th×: “ Ng©n hµng lµ lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông ®-îc thùc hiÖn toµn bé ho¹t ®éng ng©n hµng vµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cã liªn quan. Theo tÝnh chÊt vµ môc tiªu ho¹t ®éng, c¸c lo¹i h×nh ng©n hµng bao gåm ng©n hµng th-¬ng m¹i, ng©n hµng ph¸t triÓn, ng©n hµng ®Çu t-, ng©n hµng chÝnh s¸ch, ng©n hµng hîp t¸c vµ c¸c lo¹i h×nh ng©n hµng kh¸c” . §Ó hiÓu râ h¬n vÒ kh¸i niÖm ng©n hµng th-¬ng m¹i, chóng ta h·y t×m hiÓu nh÷ng ®Æc ®iÓm cña nã. Tr-íc hÕt, ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ mét doanh nghiÖp kinh doanh, v× vËy ho¹t ®éng cña nã còng nh»m môc tiªu lµ thu ®-îc lîi nhuËn. Song ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ mét lo¹i kinh doanh ®Æc thï víi ®èi t-îng kinh doanh chñ yÕu lµ quyÒn sö dông kho¶n tiÒn tÖ cña ng©n hµng th-¬ng m¹i cã ®Æc tÝnh phi vËt chÊt, hay nãi c¸ch kh¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô vµ ho¹t ®éng cña nã g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ l-u th«ng tiÒn tÖ. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh, ng©n hµng t×m c¸ch huy ®éng, tËp trung nh÷ng nguuån vèn nhµn rçi trong nÒn kinh tÕ b»ng c¸ch ®-a ra nh÷ng lîi Ých vµ nh÷ng tiÖn Ých cho ng-êi cã tiÒn nhµn rçi vµ tõ nguån vèn ®ã, ng©n hµng t×m c¸ch ®Çu t- cã lîi nhÊt ®Ó bï ®¾p c¸c kho¶n chi phÝ vµ thu ®-îc lîi nhËn. Còng xuÊt ph¸t tõ ho¹t ®éng ®ã, ng©n hµng th-¬ng m¹i qu¶n lý mét khèi 4 l-îng lín nguån vèn cña x· h«Þ vµ chÞu nhiÒu rñi ro, ®ång thêi mang tÝnh x· héi s©u s¾c. Ngoµi ®Æc ®iÓm lµ mét doanh nghiÖp kinh doanh tiÒn tÖ, ng©n hµng th-¬ng m¹i cßn mang ®Æc ®iÓm cña mét trung gian tµi chÝnh ®iÓn h×nh. Vai trß trung gian tµi chÝnh cña ng©n hµng th-¬ng m¹i ®-îc thÓ hiÖn râ trªn hai ph-¬ng diÖn: ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ trung gian gi÷a ng-êi cã nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi víi ng-êi cÇn vèn, ®ång thêi cßn lµ trung gian gi÷a Ng©n hµng Trung -¬ng vãi c«ng chóng vµ nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ trung gian gi÷a ng-êi cã nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi víi ng-êi cÇn vèn t¹o ®iÒu kiÖn cho cung vµ cÇu vÒ nguån vèn gÆp nhau. Trong nÒn kinh tÕ lu«n tån t¹i nh÷ng ng-êi cã nh÷ng kho¶n tiÒn t¹m thîi nhµn rçi ch-a dïng ®Õn hay ®Ó dµnh cho nh÷ng nhu c©u chi tiªu sau nµy, ®ång thêi còng cã nh÷ng ng-êi cã nh÷ng cÇu vÒ vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hay tiªu dïng hiÖn t¹i. Tuy nhiªn cung vµ cÇu vÒ nguån vèn nµy kh«ng ph¶i bao giê còng dÔ dµng gÆp ®-îc nhau trùc tiÕp vµ phï hîp víi nhau do kh¸c nhau kh«ng nh÷ng vÒ kh«ng gian mµ cßn vÒ khèi l-îng, thêi h¹n cña nh÷ng nguån vèn ®ã. Ng-êi cã tiÒn nhµn rçi muèn cho mù¬n quyÒn sö dông nguån vèn ®è ®Ó thu ®-îc kho¶n tiÒn sinh lîi nh-ng chØ trong sè tiÒn hä cã vµ trong kho¶ng thêi gian t¹m thêi nhµn rçi. Trong khi ®è ng-êi cÇn vèn l¹i cÇn kho¶n vèn víi thêi h¹n phï hîp víi môc ®Ých sö dông cña hä th-êng cã sè l-îng vµ thêi h¹n kh¸c. Ho¹t ®éng cña ng©n hµng th-¬ng m¹i gi¶i quyÕt ®-îc m©u thuÉn nµy th«ng qua ho¹t ®éng tËp trung huy ®éng vèn t¹m thêi nhµn rçi ®em ®Çu t- cho vay. Th«ng qua cÇu nèi ng©n hµng th-¬ng m¹i ®· chuyÓn nh÷ng nguån vèn cã thêi h¹n, sè l-îng kh¸c nhau thµnh nhòng nguån vèn phï hîp víi nhu cÇu cña ng-ßi cÇn vèn mÆc dï ng-êi cã tiÒn nhµn rçi vµ ng-êi cã nhu cÇu vÒ vèn kh«ng cÇn trùc tiÕp gÆp nhau. V× vËy ng©n hµng th-¬ng m¹i ®ãng vai trß trung gian gi÷a ng-êi cã nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi vµ ng-êi cã nhu cÇu vÒ vèn. Ng©n hµng th-¬ng m¹i kh«ng chØ lµ trung gian gi÷a ng-êi cã nguån vèn t¹m thêi nhµ rçi víi ng-êi cÇn vèn mµ cßn lµ trung gian gi-· ng©n hµng 5 Trung -¬ng víi c«ng chóng vµ nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng Trung -¬ng lµ ng©n hµng cña c¸c ng©n hµng, lµ c¬ quan tæ chøc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia, b»ng c¸c c«ng cô cña m×nh nh- tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc, l·i suÊt, cöa sæ chiÕt khÊu..®· t¸c ®éng ®Õn ho¹t déng cña ng©n hµng th-¬ng m¹i vµ ng©n hµng th-¬ng m¹i ®· chuyÓn tiÕp t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®Õn nÒn kinh tÕ . Ng-îc l¹i, ho¹t déng cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i còng ph¶n håi l¹i Ng©n hµng Trung -¬ng nh÷ng th«ng tin cña nÒn kinh tÕ ®Ó lµm c¬ së cho Ng©n hµng Trung -¬ng ®Ò ra vµ chØ ®¹o chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh»m thóc ®Èy t¨ng tr-ëng kinh tÕ, t¹o viÖc lµm vµ kiÓm so¸t l¹m ph¸t phôc vô cho viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ-x· héi cña ®Êt n-íc trong nh÷ng thêi kú nhÊt ®Þnh. 2.Ho¹t ®éng chñ yÕu cña ng©n hµng th-¬ng m¹i 2.1.Huy ®éng vèn Nguån vèn huy ®éng cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i rÊt ®a d¹ng vµ phong phó cã thÓ kÓ ra mét sè nguån chñ yÕu sau: Nguån tiÒn göi: Bao gåm tiÒn göi thanh to¸n vµ tiÒn göi tiÕt kiÖm. TiÒn göi tiÕt kiÖm l¹i ®-îc chia thµnh tiÒn göi cã kú h¹n vµ kh«ng kú h¹n. §©y lµ nguån vèn chñ yÕu cña mét ng©n hµng th-¬ng m¹i theo ®óng nghÜa cña nã. Trong c¸c lo¹i tiÒn göi th× tiÒn göi thanh to¸n lµ nguån vèn cã chi phÝ thÊp h¬n c¶. TiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n cµng dµi th× chi phÝ cµng cao, tuy nhiªn ®©y lµ nguån vèn æn ®Þnh cÇn thiÕt ®Ó ng©n hµng cã thÓ më réng cho vay trung gian vµ dµi h¹n. Nguån vèn ®i vay: Ng©n hµng chØ ®i vay khi cã nh÷ng t×nh huèng ph¸t sinh ®Æc biÖt nh- ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh kho¶n, ®Ó ®¶m b¶o tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc theo quy ®Þnh, ®Ó ®¸p øng nhu cÇu më réng tÝn dông. Tuy nhiªn, kh«ng thÓ phñ nhËn ®©y lµ nguån vèn rÊt quan träng cña ng©n hµng. Tuú vµo tõng tr-êng hîp cô thÓ mµ ng©n hµng th-¬ng m¹i cã thÓ vay cña Ng©n hµng Trung -¬ng, vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông trong vµ ngoµi n-íc hay vay cña d©n c-, cña c¸c tæ chøc kinh tÕ th«ng qua viÖc ph¸t hµnh kú phiÕu , tr¸i phiÕu. 6 Ngoµi ra c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i cßn cã thÓ tËn dông c¸c nguån vèn kh¸c nh- nguån vèn uû th¸c cña c¸c tæ chøc tÝn dông lín , c¸c tæ chøc tÝn dông n-íc ngoµi; nguån vèn ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thanh to¸n gi÷a c¸c ng©n hµng. Tuy nhiªn c¸c nguån vèn nµy th-êng kh«ng æn ®Þnh vµ kh«ng ph¶i ng©n hµng nµo còng cã ®iÒu kiÖn sö dông. Ngoµi nguån vèn huy ®éng c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i cßn sö dông nguån vèn tù cã cña ng©n hµng khi cÇn thiÕt. 2.2.Sö dông vèn Trªn c¬ së nguån vèn cña m×nh, c¸c ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng sö dông vèn ®Ó t×m kiÕm lîi nhuËn. C¸c ho¹t ®éng sö dông vèn bao gåm ho¹t ®éng ng©n quü, ho¹t ®éng cho vay, ho¹t ®éng ®Çu t-, ho¹t ®éng mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh vµ c«ng cô lao ®éng.... C¸c ng©n hµng ph¶i lu«n gi÷ mét tû lÖ tµi s¶n cã tÝnh láng cao nhtiÒn mÆt t¹i quü, c¸c giÊy tê cã gi¸, ngo¹i tÖ, vµng b¹c, ®¸ quý, tiÒn göi t¹i Ng©n hµng Trung ¦¬ng... ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n khi kh¸ch hµng yªu cÇu. §©y lµ lo¹i tµi s¶n cã tû lÖ sinh lêi thÊp nhÊt v× thÕ c¸c ng©n hµng chØ n¾m gi÷ ë møc tèi thiÓu ®¶m b¶o ®ñ ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Qu¶n lý tµi s¶n nµy ra sao, tû lÖ nµo lµ hîp lý nh»m võa ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng võa ®¹t nhiÒu lîi nhuËn nhÊt lµ môc tiªu cña mäi ng©n hµng. Nguån thu chñ yÕu cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ tõ ho¹t ®éng cho vay. §©y lµ ho¹t ®éng chñ yÕu cña ng©n hµng vµ ®-îc coi lµ nguyªn nh©n ra ®êi cña ng©n hµng th-¬ng maÞ :®i vay ®Ó cho vay. §©y còng lµ ho¹t ®éng th-êng xuyªn nhÊt, rñi ro nhÊt, ®em l¹i thu nhËp nhiÒu nhÊt do ®ã chÞu sù qu¶n lý chÆt chÏ nhÊt cña ng©n hµng. Ho¹t ®éng ®Çu t- cña ng©n hµng ®-îc hiÓu lµ c¸c ho¹t ®éng ®Çu t- vµo giÊy tê cã gi¸ vµ c¸c tµi s¶n kh¸c nh»m ®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, ph©n t¸n rñi ro vµ nh»m ®em l¹i thu nhËp æn ®Þnh cho ng©n hµng. 2.3.Ho¹t ®éng trung gian C¸c ho¹t ®éng trông gian cña ng©n hµng bao gåm ho¹t ®éng thanh to¸n, ho¹t ®éng qu¶n lý tµi s¶n cho kh¸ch hµng, ho¹t ®éng ph¸t hµnh chøng 7 kho¸n, ho¹t ®éng mua b¸n vµ b¶o qu¶n chøng kho¸n, ho¹t ®éng cung cÊp th«ng tin, t- vÊn kinh doanh vµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp…C¸c ho¹t ®éng trung gian nµy th-êng ®em l¹i thu nhËp tõ 20%-30% thu nhËp cho ng©n hµng, sù ®a d¹ng cña c¸c dÞch vô lµ th-íc ®o sù ph¸t triÓn cña ng©n hµng hiÖn ®¹i, viÖc ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng trung gian cã ý nghÜa quan träng trong viÖc n©ng cao thu nhËp, gi¶m thiÓu rñi ro cho ng©n hµng, ®©y còng lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n ph©n biÖt ng©n hµng th-¬ng m¹i víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông kh¸c. Xu h-íng chung hiÖn nay lµ c¸c ng©n hµng ngµy cµng coi träng ho¹t ®éng trung gian v× nã ®em l¹i thu nhËp æn ®Þnh h¬n cho ng©n hµng so víi c¸c ho¹t ®éng sö dông vèn ®Çy rñi ro. Trªn ®©y lµ ba nhãm ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ng©n hµng th-¬ng m¹i, mçi ho¹t ®éng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau song cã quan hÖ mËt thiÕt, g¾n bã chÆt chÏ vµ bæ sung cho nhau. V× vËy ®èi víi c¸c nhµ qu¶n trÞ ng©n hµng, kh«ng ®-îc coi nhÑ ho¹t ®éng nµo mµ ph¶i lu«n ®Æt mèi quan hÖ gi÷a chóng trong khi ®Ò ra chiÕn l-îc còng nh- lËp kÕ ho¹ch kinh doanh ®Ó ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng. II. Cho vay s¶n xuÊt kinh doanh cña Ng©n hµng th-¬ng m¹i 1.Kh¸i niÖm Theo quyÕt ®Þnh sè 28/2001/Q§- NHNN1 ngµy 15/8/2001 cña Thèng ®èc NHNN ®Þnh nghÜa cho vay nh- sau: Cho vay lµ mét h×nh thøc cña cÊp tÝn dông, theo ®ã tæ chøc tÝn dông giao cho kh¸ch hµng sö dông mét kho¶n tiÒn ®Ó sö dông vµo môc ®Ých vµ thêi gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn víi nguyªn t¾c cã hoµn tr¶ c¶ gèc lÉn l·i. - TÝn dông ng©n hµng lµ mét giao dÞch vÒ tµi s¶n (tiÒn hoÆc hµng ho¸) gi÷a bªn cho vay (ng©n hµng vµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c) vµ bªn ®i vay (c¸ nh©n, doanh nghiÖp vµ c¸c chñ thÓ kh¸c), trong ®ã bªn cho vay chuyÓn giao tµi s¶n cho bªn ®i vay sö dông trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn, bªn ®i vay cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ v« ®iÒu kiÖn vèn gèc vµ l·i cho bªn cho vay khi ®Õn h¹n thanh to¸n. 8 TÝn dông tån t¹i song song vµ ph¸t triÓn cïng víi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. C¸c chñ thÓ tham gia vµo tÝn dông ng©n hµng rÊt phong phó vµ ®a d¹ng víi mét bªn lµ ng©n hµng, mét bªn lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n, hîp t¸c x·, c¸c quan hÖ tÝn dông gi÷a c¸c chñ thÓ tÝn dông ®-îc thùc hiÖn trªn c¬ së tù nguyÖn, b×nh ®¼ng vµ cã lîi cho hai bªn, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Tõ kh¸i niÖm trªn b¶n chÊt cña cho vay lµ mét giao dÞch vÒ tµi s¶n trªn c¬ së hoµn tr¶ vµ cã c¸c ®Æc tr-ng: - XuÊt ph¸t tõ nguyªn t¾c hoµn tr¶, v× vËy ng-êi cho vay khi chuyÓn giao tµi s¶n cho ng-êi ®i vay sö dông ph¶i cã c¬ së ®Ó tin r»ng ng-êi ®i vay sÏ tr¶ ®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n. - Gi¸ trÞ hoµn tr¶ th«ng th-êng ph¶i lín h¬n gi¸ trÞ lóc cho vay, hay ng-êi ®i vay ph¶i tr¶ thªm phÇn l·i ngoµi vèn gèc. Trong quan hÖ cho vay, tiÒn vay ®-îc cÊp trªn c¬ së cam kÕt hoµn tr¶ v« ®iÒu kiÖn. Cho vay cã thÓ chia thµnh hai m¶ng lín lµ cho vay s¶n xuÊt kinh doanh vµ cho vay tiªu dïng. Cho vay s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc hiÓu lµ cho c¸c ®èi t-îng vay nh»m môc ®Ých s¶n xuÊt, kinh doanh. Trong t×nh h×nh hiÖn nay ë ViÖt Nam, c¸c kho¶n cho vay cña Ng©n hµng chñ yÕu lµ cho vay s¶n xuÊt kinh doanh, cã ng©n hµng cho vay lªn ®Õn 95% tæng gi¸ trÞ c¸c kho¶n cho vay cña m×nh. Trªn ®©y lµ mét sè yÕu tè rÊt c¬ b¶n trong quan hÖ cho vay, trong thùc tÕ mét sè nh©n viªn tÝn dông khi xÐt duyÖt cho vay kh«ng dùa trªn c¬ së ®¸nh gi¸ møc ®é tÝn nhiÖm vÒ kh¸ch hµng mµ chØ chó träng ®Õn c¸c b¶o ®¶m kho¶n vay, chÝnh v× thÕ mµ lµm ¶nh h-ëng ®Õn chÊt l-îng cña c¸c kho¶n vay. 2.Vai trß cña ho¹t ®éng cho vay 2.1. Vai trß cña ho¹t ®éng cho vay ®èi víi Ng©n hµng th-¬ng m¹i Ho¹t ®éng cho vay lµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn nhÊt cho mét Ng©n hµng Th-¬ng m¹i, nã quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mét Ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. 9 Ng©n hµng Th-¬ng m¹i ®ãng vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng, lµ trung gian chuyÓn vèn tõ ng-êi cã vèn t¹m thêi nhµn rçi sang ng-êi thiÕu vèn ®Ó ®Çu t-. Ngay tõ buæi ban ®Çu ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Th-¬ng m¹i ®· tËp trung chñ yÕu vµo nghiÖp vô nhËn tiÒn göi vµ cho vay ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thiÕu hôt vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh doanh hoÆc nhu cÇu tiªu dïng c¸ nh©n. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn mÆc dï m«i tr-êng kinh doanh cã nhiÒu thay ®æi, nhiÒu ph-¬ng ph¸p, nhiÒu c«ng cô kinh doanh míi xuÊt hiÖn nh-ng ho¹t ®éng cho vay vÉn lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n, chiÕm tØ träng lín trong toµn bé c¸c ho¹t ®éng cña Ng©n hµng Th-¬ng m¹i. Bëi ho¹t ®éng cho vay chiÕm tØ träng chñ yÕu trong tæng tµi s¶n cã cña c¸c Ng©n hµng Th-¬ng m¹i, l·i thu ®-îc tõ ho¹t ®éng cho vay th-êng chiÕm tØ träng lín trong tæng thu nhËp Ng©n hµng Th-¬ng m¹i, ë n-íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay chiÕm kho¶ng 80% tæng thu nhËp. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ ho¹t ®éng cho vay lµ ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu cña c¸c Ng©n hµng Th-¬ng m¹i. Cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng, ho¹t ®éng cho vay ngµy cµng ®-îc ph¸t triÓn mét c¸ch ®a d¹ng víi sù tham gia cña nhiÒu chñ thÓ kinh tÕ, theo ®ã quan hÖ tÝn dông còng ®-îc më réng c¶ vÒ ®èi t-îng vµ quy m« lµm cho ho¹t ®éng cho vay ngµy cµng ®a d¹ng vµ phøc t¹p h¬n. §Ó Ng©n hµng Th-¬ng m¹i cã thÓ ®øng v÷ng trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t vµ phôc vô nÒn kinh tÕ ngµy cµng tèt h¬n, ®ßi hái c¸c Ng©n hµng Th-¬ng m¹i ph¶i lu«n lµm tèt c¸c chøc n¨ng nhiÖm vô cña m×nh. 2.2. Vai trß cña ho¹t ®éng cho vay ®èi víi doanh nghiÖp a. Ho¹t ®éng cho vay lµ ®ßn bÈy kinh tÕ hç trî sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp Víi t- c¸ch lµ trung gian tµi chÝnh ng©n hµng huy ®éng vèn t¹m thêi nhµn rçi trong toµn bé nÒn kinh tÕ ®Ó tµi trî cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp nãi riªng. §Ó ®¶m b¶o cho c¸c doanh nghiÖp duy tr× s¶n xuÊt, t¸i s¶n xuÊt më réng, ng©n hµng tµi trî tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp c¶ ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n. C¸c ng©n hµng lµ nguån tµi trî 10 chÝnh cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nh-: mua s¾m nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt, thiÕt bÞ m¸y mãc nhµ x-ëng... mµ viÖc sö dông vèn tù cã lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt nªn c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®i vay. b. Ho¹t ®éng cho vay gióp c¸c doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ C¸c doanh nghiÖp sau khi nhËn tµi trî tõ ng©n hµng th× ph¶i hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i theo hîp ®ång tÝn dông ®· kÝ víi ng©n hµng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. V× vËy c¸c doanh nghiÖp nghiªn cøu sö dông ®ång vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt, vßng quay nhanh, tû suÊt lîi nhuËn cao. Doanh nghiÖp muèn vay vèn ng©n hµng th× ph¶i cã mét ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶, sö dông vèn ®óng môc ®Ých, lµm ¨n cã l·i vµ hoµn tr¶ vèn vay ®óng h¹n nªn buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm ®-îc ®ång vèn. Trong qu¸ tr×nh cho vay ng©n hµng lu«n kiÓm tra gi¸m s¸t viÖc sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp cã ®óng môc ®Ých ®· cam kÕt vµ cã hiÖu qu¶ hay kh«ng. NÕu vi ph¹m c¸c hîp ®ång tÝn dông ®· kÝ th× doanh nghiÖp kh«ng ®-îc tiÕp tôc vay vèn ng©n hµng n÷a. Ng©n hµng cßn lµm dÞch vô t- vÊn cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh hiÖu qu¶ nhÊt. 2.3. Vai trß cña ho¹t ®éng cho vay ®èi víi nÒn kinh tÕ a. Ho¹t ®éng cho vay ®¸p øng nhu cÇu vÒ cung - cÇu vèn ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr-ëng kinh tÕ . Do qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong x· héi lµ th-êng xuyªn liªn tôc, do vËy nhu cÇu vÒ vèn ®Ó ®¸p øng cho s¶n xuÊt kinh doanh còng n¶y sinh th-êng xuyªn víi møc ®é cao. §©y lµ mét vÊn ®Ò tån t¹i song song, mét m©u thuÉn cÇn gi¶i quyÕt sao cho c¶ hai bªn cïng cã lîi, tøc lµ : bªn cÇn vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh th× ®-îc tháa m·n nhu cÇu vÒ vèn víi chi phÝ thÊp nhÊt vµ bªn cã vèn nhµn rçi th× ph¶i thu ®-îc lîi Ých tõ nguån vèn ®ã. TÝn dông Ng©n hµng mµ ho¹t ®éng chñ yÕu lµ cho vay ®· ra ®êi lµm trung gian 11 ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho hai bªn gÆp nhau vµ cïng tháa m·n ®-îc nhu cÇu cña m×nh. Th«ng qua ho¹t ®éng cña ng©n hµng, c¸c nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi cña c¸c tÇng líp d©n c- trong x· héi ®-îc tËp trung l¹i vµ nguån vèn ®ã sÏ ®-îc ®Çu t- trë l¹i vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §iÒu nµy lµm cho viÖc ®Çu t- vµo nÒn kinh tÕ ®-îc më réng, gãp phÇn n©ng cao s¶n l-îng trong s¶n xuÊt kinh doanh, c¶i thiÖn ®êi sèng ng-êi lao ®éng, kÝch thÝch ph¸t triÓn t¨ng tr-ëng kinh tÕ. Cã vèn th× c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ míi cã thÓ ®Çu t- cho viÖc thay ®æi c«ng nghÖ míi tõ ®ã t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ c¶i thiÖn cuéc sèng cña ng-êi lao ®éng. Sù c¹nh tranh sÏ ®em l¹i cho nÒn kinh tÕ nhiÒu s¶n phÈm míi víi chÊt l-îng tèt h¬n, phong phó h¬n vÒ chñng lo¹i ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña x· héi. Qua ho¹t ®éng cho vay c¸c Ng©n hµng ®· ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c Doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ t- nh©n vµ c¸c c¸ thÓ, ®Ó hä cã thÓ t¨ng c-êng c¬ së vËt chÊt - kü thuËt lµm qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc tuÇn hoµn, thóc ®Èy l-u th«ng hµng hãa, t¨ng tèc ®é chu chuyÓn vèn tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng. b. Ho¹t ®éng cho vay lµ c«ng cô m¹nh mÏ ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung vèn s¶n xuÊt - kinh doanh : Th«ng qua viÖc huy ®éng vèn thu hót c¸c nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi cña c¸c Doanh nghiÖp vµ d©n c-, tõ ®ã ®¸p øng nhu cÇu vèn cho c¸c ®èi t-îng cÇn vèn. Tõ nguån vèn huy ®éng ®ã cho vay ®Çu t- trë l¹i ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Nguån vèn huy ®éng ®ã ®-îc h×nh thµnh tõ : nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi ®-îc gi¶i phãng ra khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña c¸c Doanh nghiÖp (nguån vèn khÊu hao ®-îc tiÕn hµnh dÇn dÇn, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ nh-ng ch-a tr¶, ph¶i nép nh-ng ch-a nép mµ ®¬n vÞ ®ang n¾m gi÷); nguån vèn tiÕt kiÖm cña d©n c-, nguån vèn tiÒn tÖ cña nh÷ng ng-êi kinh doanh trong lÜnh vùc tiÒn tÖ Ng©n hµng... Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ng©n hµng, c¸c nguån vèn trªn 12 ®-îc tÝch tô tËp trung t¹i Ng©n hµng tõ ®ã ®¸p øng nhu cÇu vèn cña c¸c ®èi t-îng cÇn vèn. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng lu«n lu«n ph¶i ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña x· héi nh- : ®ßi hái c¸c s¶n phÈm hµng hãa ®-îc s¶n xuÊt ra ph¶i cã chÊt l-îng cao, mÉu m· ®Ñp, chñng lo¹i phong phó, gi¸ c¶ hîp lý. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c Doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ ph¶i ra søc kinh doanh, hiÖn ®¹i hãa m¸y mãc thiÕt bÞ. Muèn thùc hiÖn ®-îc vÊn ®Ò nµy th× Doanh nghiÖp ph¶i cã vèn vµ nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c Doanh nghiÖp ngµy cµng t¨ng lªn. §Ó gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ vèn mét c¸ch nhanh chãng vµ cã hiÖu qu¶ th× ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng lµ c«ng cô tèt nhÊt, quan träng nhÊt. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh ®Çu t- tÝn dông kh«ng ph¶i ®Çu t- r¶i ®Òu cho mäi ®èi t-îng cã nhu cÇu vÒ vèn mµ viÖc ®Çu t- ph¶i ®-îc thùc hiÖn cã träng ®iÓm, ®Çu t- ®-îc thùc hiÖn mét c¸ch tËp trung chñ yÕu cho c¸c Doanh nghiÖp, nh÷ng c«ng ty t- nh©n, c¸c c¸ thÓ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶, cßn ®èi víi c¸c ®èi t-îng kh¸c, chñ thÓ kh¸c th× ®Çu t- víi mét l-îng vèn Ýt h¬n vµ nhÊt ®Þnh. ViÖc ®Çu t- tËp trung cã träng ®iÓm nh- vËy võa b¶o ®¶m, võa tr¸nh ®-îc rñi ro tÝn dông, võa thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¨ng tr-ëng kinh tÕ. c. Ho¹t ®éng cho vay gãp phÇn ®iÒu tiÕt khèi l-îng tiÒn trong l-u th«ng vµ kiÓm so¸t l¹m ph¸t Qua qu¸ tr×nh cho vay khèi l-îng tiÒn trong l-u th«ng ®-îc t¨ng lªn vµ khi Ng©n hµng thu nî th× khèi l-îng tiÒn trong l-u th«ng gi¶m ®i. Nh- vËy, ho¹t ®éng cho vay Ng©n hµng gãp phÇn ®iÒu tiÕt khèi l-îng tiÒn cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng th-êng sö dông c«ng cô l·i suÊt ®Ó ®iÒu tiÕt quan hÖ cung cÇu vèn, sù biÕn ®éng cña l·i suÊt cã t¸c ®éng lµm thay ®æi khèi l-îng tiÒn vay. Khi l·i suÊt t¨ng th× khèi l-îng tiÒn vay sÏ gi¶m ®i vµ ng-îc l¹i nÕu l·i suÊt gi¶m xuèng th× sÏ lµm cho nhu cÇu vay vèn cña c¸c ®èi t-îng t¨ng lªn tøc lµ khèi l-îng tiÒn vay sÏ t¨ng lªn. 13 Khi Ng©n hµng cho vay th-êng tÝnh cho vay ë mét h¹n møc nhÊt ®Þnh tõ ®ã gãp phÇn khèng chÕ khèi l-îng tiÒn vay. §©y còng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó ®iÒu tiÕt khèi l-îng tiÒn, tõ ®ã dÇn tíi kiÓm so¸t ®-îc l¹m ph¸t. Bëi v×, tÝn dông Ng©n hµng khi ®iÒu tiÕt ®-îc khèi l-îng tiÒn tøc lµ gãp phÇn khèng chÕ khèi l-îng tiÒn võa ®ñ so víi nhu cÇu l-u th«ng hµng hãa nhê ®ã mµ kiÓm so¸t ®-îc gi¸ c¶. Khi gi¸ c¶ t¨ng nhanh th× Ng©n hµng t¨ng l·i suÊt ®Ó gi¶m khèi l-îng tiÒn vay, tõ ®ã gi¶m khèi l-îng tiÒn trong l-u th«ng, ®ång thêi kiÓm so¸t ®-îc l¹m ph¸t. VËy ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng ®· gãp phÇn ®iÒu tiÕt khèi l-îng tiÒn trong toµn bé nÒn kinh tÕ, ®ång thêi th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng còng kiÓm so¸t ®-îc l¹m ph¸t. d. Ho¹t ®éng cho vay gãp phÇn më réng c¸c quan hÖ kinh tÕ Quèc tÕ : Ho¹t ®éng cho vay lµ mét trong c¸c gi¶i ph¸p tèt ®Ó c¸c n-íc t¨ng c-êng mèi quan hÖ kinh tÕ Quèc tÕ. Khi quan hÖ tÝn dông ®-îc më réng sÏ kÐo theo quan hÖ ®Çu t- trong nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn khiÕn cho c¸c quan hÖ Th-¬ng m¹i Quèc tÕ kh¸c còng ph¸t triÓn theo. Th«ng qua qu¸ tr×nh nhËn vµ cho vay tµi trî xuÊt nhËp khÈu cña c¸c tæ chøc tÝn dông, cïng víi sù tham gia trùc tiÕp vµo quan hÖ thanh to¸n Quèc tÕ, ho¹t ®éng cho vay ®· lµm t¨ng mèi quan hÖ tèt ®Ñp gi÷a c¸c n-íc víi nhau, ®ång thêi thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, thóc ®Èy s¶n xuÊt trong n-íc ph¸t triÓn tõ ®ã mét lÇn n÷a thóc ®Èy sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ. Nh- vËy, th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cña m×nh tÝn dông Ng©n hµng cã nh÷ng ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn chung cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Ngoµi ra, tÝn dông Ng©n hµng cßn gãp phÇn thùc hiÖn tèt c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n-íc ®Ò ra, ®ång thêi nã còng lµ mét yÕu tè c¬ b¶n gióp cho toµn bé hÖ thèng Ng©n hµng ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn. 3.C¸c h×nh thøc cho vay s¶n xuÊt kinh doanh cña ng©n hµng th-¬ng m¹i Cho vay ®-îc ph©n lo¹i theo tõng nhãm dùa trªn mét sè tiªu thøc nhÊt ®Þnh nh-: Thêi h¹n cho vay, môc ®Ých cho vay, møc ®é tÝn nhiÖm víi kh¸ch hµng, ph-¬ng ph¸p hoµn tr¶, xuÊt xø cña tÝn dông. 14 * C¨n cø thêi h¹n tÝn dông Theo qui ®Þnh hiÖn hµnh cña NHNN (quyÕt ®Þnh 1627/2001/Q§NHNN vµ h-íng dÉn cña NHNo (quyÕt ®Þnh 72/Q§- H§QT- TD) - Cho vay ng¾n h¹n lµ c¸c kho¶n vay cã thêi h¹n cho vay ®Õn 12 th¸ng. - Cho vay trung h¹n lµ c¸c kho¶n vay cã thêi h¹n cho vay tõ trªn 12 th¸ng ®Õn 60 th¸ng - Cho vay dµi h¹n lµ c¸c kho¶n vay cã thêi h¹n cho vay tõ trªn 60 th¸ng trë lªn. Lo¹i tÝn dông nµy ®-îc sö dông ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt theo chiÒu réng hoÆc chiÒu s©u, kÕt qu¶ lµ t¨ng møc s¶n xuÊt vµ cña c¶i x· héi. NghiÖp vô truyÒn thèng cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ cho vay ng¾n h¹n, nh-ng tõ nh÷ng n¨m 70 trë l¹i ®©y c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i ®· chuyÓn sang kinh doanh tæng hîp vµ mét trong nh÷ng néi dung ®æi míi ®ã lµ n©ng cao tû träng cho vay trung- dµi h¹n trong tæng sè d- nî cña ng©n hµng, bëi cho vay trung dµi h¹n th× l·i suÊt sÏ cao h¬n. *C¨n cø vµo møc ®é tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng cã: - Cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m: Lµ lo¹i cho vay mµ uy tÝn cña ng-êi ®i vay ®-îc ®Æt lªn hµng ®Çu, lµ cho vay kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè hay cã sù b¶o l·nh cña ng-êi thø ba, mµ ng©n hµng chØ dùa vµo uy tÝn cña hä ®Ó cho vay vµ cã nh÷ng ®iÒu kiÖn rµng buéc nh-: kh¸ch hµng ph¶i cã n¨ng lùc hµnh chÝnh vµ kh«ng ®-îc quyÒn giao dÞch víi c¸c ng©n hµng kh¸c, ph¶i trung thùc trong kinh doanh. - Cho vay cã b¶o ®¶m: Lµ lo¹i h×nh mµ ng-êi ®i vay ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc cã sù b¶o l·nh cña ng-êi thø ba. §©y lµ lo¹i h×nh tÝn dông mµ kh¸ch hµng kh«ng cã uy tÝn cao víi ng©n hµng nªn khi vay vèn cÇn cã sù b¶o ®¶m. *C¨n cø vµo nguån gèc h×nh thµnh c¸c kho¶n vay - Cho vay trùc tiÕp: Lµ h×nh thøc cho vay mµ ng©n hµng trùc tiÕp cÊp vèn cho ng-êi cã nhu cÇu, ®ång thêi ng-êi ®i vay còng trùc tiÕp hoµn tr¶ nî 15 vay cho ng©n hµng. H×nh thøc nµy chØ cã hai chñ thÓ tham gia ®ã lµ ng©n hµng vµ ng-êi ®i vay - Cho vay gi¸n tiÕp: Lµ kho¶n vay ®-îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc mua l¹i c¸c chøng tõ cã gi¸ cßn trong thêi h¹n thanh to¸n. §Ó thùc hiÖn theo h×nh thøc nµy th× ng-êi ®i vay ph¶i cã c¸c giÊy tê cã gi¸ vµ cßn thêi h¹n thanh to¸n ®em ®Õn ng©n hµng. Nã gåm c¸c lo¹i h×nh nh-: ChiÕt khÊu th-¬ng phiÕu, mua l¹i c¸c phiÕu b¸n hµng tiªu dïng vµ m¸y mãc n«ng nghiÖp tr¶ gãp, nghiÖp vô b¶o l·nh. *C¨n cø vµo ph-¬ng thøc hoµn tr¶ - Cho vay theo ph-¬ng thøc hoµn tr¶ mét lÇn - Cho vay theo ph-¬ng thøc hoµn tr¶ ®Þnh k× §Ó ®¸p øng cho nhu cÇu vèn l-u ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ kh¶ n¨ng kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc kh¸ch hµng sö dông vèn vay cña ng©n hµng. NHNo cïng doanh nghiÖp lùa chän c¸c ph-¬ng thøc cho vay nh- sau: Cho vay ng¾n h¹n Mét lµ: Cho vay tõng lÇn Ph-¬ng thøc cho vay tõng lÇn ¸p dông ®èi víi DN cã nh- cÇu vay vèn tõng lÇn. §©y lµ ph-¬ng thøc cho vay ®-îc ¸p dông phæ biÕn nhÊt. Mçi lÇn vay vèn kh¸ch hµng ph¶i göi ®Õn NH c¸c tµi liÖu: Ph-¬ng ¸n, dù ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô, chøng tõ liªn quan ®Õn nhu cÇu vay nh- hîp ®ång mua, b¸n, giÊy b¸o gi¸... Ph-¬ng thøc nµy thùc hiÖn ph¸t tiÒn vay tõng lÇn. NhiÒu khi còng cã tr-êng hîp ph¸t tiÒn vay tõ hai lÇn trë lªn, tr-êng hîp nµy kÌm theo hîp ®ång tÝn dông, cã thªm giÊy nhËn nî. §©y lµ ph-¬ng thøc cho vay nhiÒu thñ tôc r-êm rµ nªn rÊt g©y phiÒn hµ cho kh¸ch hµng. Hai lµ: Cho vay theo h¹n møc tÝn dông Ph-¬ng thøc nµy ¸p dông víi kh¸ch hµng vay ng¾n h¹n, cã nhu cÇu vay vèn th-êng xuyªn, kinh doanh æn ®Þnh. 16 Ng©n hµng sau khi nhËn ®ñ c¸c tµi liÖu cña doanh nghiÖp tiÕn hµnh x¸c ®Þnh h¹n møc tÝn dông. Khi kÝ kÕt h¹n møc tÝn dông míi ph¶i tr-íc 10 ngµy khi h¹n møc tÝn dông cò hÕt hiÖu lùc, doanh nghiÖp göi cho ng©n hµng n«ng nghiÖp n¬i cho vay ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt, kinh doanh kú tiÕp theo. C¨n cø vµo nhu cÇu vay vèn cña doanh nghiÖp NHNo n¬i cho vay thÈm ®Þnh ®Ó x¸c ®Þnh h¹n møc tÝn dông vµ thêi h¹n cho vay míi. Theo ph-¬ng thøc nµy th× thñ tôc vay vèn ®¬n gi¶n, ng©n hµng còng nh- doanh nghiÖp cã thÓ chñ ®éng h¬n trong viÖc c©n ®èi vµ sö dông vèn Ba lµ: Cho vay theo h¹n møc thÊu chi §©y lµ ph-¬ng thøc ¸p dông ®èi víi kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay theo h¹n møc thÊu chi, thu nhËp æn ®Þnh, cã tÝn nhiÖm víi tæ chøc tÝn dông. Víi ph-¬ng thøc nµy kh¸ch hµng ph¶i më tµi kho¶n thÊu chi t¹i NH. Sè d- trªn tµi kho¶n thÊu chi cã thÓ cã d- nî hoÆc d- cã, kh¸ch hµng ph¶i cã can kÕt chuyÓn thu nhËp cña m×nh vµo tµi kho¶n thÊu chi vµ hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ néi dung vµ tÝnh hîp ph¸p c¸c kho¶n chi cña kh¸ch hµng trªn tµi kho¶n thÊu chi. Kh¸ch hµng cã nhu cÇu chi v-ît sè tiÒn cã trªn tµi kho¶n thÊu chi cña m×nh, göi giÊy ®Ò nghÞ vay tiÒn, giÊy ®Ò nghÞ ®-îc lËp lÇn ®Çu cho c¶ hai h¹n møc thÊu chi. Mçi lÇn rót vèn kh¸ch hµng chØ göi ®Õn ng©n hµng c¸c chøng tõ: PhiÕu chuyÓn kho¶n, giÊy lÜnh tiÒn mÆt. §©y lµ mét h×nh thøc cho vay ng¾n h¹n mµ ngay c¶ khi sè d- tµi kho¶n thanh to¸n cña kh¸ch hµng kh«ng cã tiÒn hoÆc kh«ng ®ñ tiÒn cho nhu cÇu chi tiªu, hä vÉn cã thÓ rót sÐc chi. Bèn lµ: Cho vay th«ng qua nghiÖp vô ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông NHNo n¬i cho vay chÊp thuËn cho kh¸ch hµng ®-îc sö dông sè vèn vay trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông ®Ó thanh to¸n tiÒn mua hµng ho¸, dÞch vô vµ rót tiÒn mÆt t¹i m¸y rót tiÒn tù ®éng. N¨m lµ: Cho vay theo h¹n møc tÝn dông dù phßng 17 NHNo vµ kh¸ch hµng tho¶ thuËn hîp ®ång tÝn dông: H¹n møc tÝn dông dù phßng, thêi h¹n hiÖu lùc cña h¹n møc tÝn dông dù phßng; NHNo n¬i cho vay cam kÕt ®¸p øng nguån vèn cho kh¸ch hµng b»ng ®ång ViÖt Nam hoÆc ngo¹i tÖ; trong thêi gian hiÖu lùc nÕu kh¸ch hµng kh«ng sö dông hoÆc sö dông kh«ng hÕt h¹n møc tÝn dông dù phßng, kh¸ch hµng vÉn ph¶i tr¶ phÝ cam kÕt tÝnh cho h¹n møc tÝn dông dù phßng ®ã. Cho vay trung- dµi h¹n Cho vay trung- dµi h¹n chñ yÕu lµ ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t- x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, mua s¾m thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô ®êi sèng. Chñ yÕu cã c¸c ph-¬ng thøc cho vay sau: Mét lµ: Cho vay tr¶ gãp Khi vay vèn, NHNo n¬i cho vay vµ kh¸ch hµng x¸c ®Þnh, tho¶ thuËn sè l·i tiÒn vay ph¶i tr¶ céng víi sè nî gèc ®-îc chia ra ®Ó tr¶ nî theo nhiÒu k× h¹n trong thêi h¹n cho vay. §èi víi c¸c doanh nghiÖp viÖc cho vay tr¶ gãp th-êng ph¸t sinh khi cã c¸c nhu cÇu ph¸t sinh nh-: X©y dùng c¸c c«ng tr×nh phóc lîi phôc vô cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. Hai lµ: Cho vay theo dù ¸n ®Çu tNg©n hµng lùa chän cho vay ®èi víi nh÷ng dù ¸n s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô cã hiÖu qu¶ kinh tÕ trùc tiÕp, cã kh¶ n¨ng tr¶ nî cho ng©n hµng. NHNo n¬i cho vay cïng kh¸ch hµng kÝ hîp ®ång tÝn dông vµ tho¶ thuËn møc vèn ®Çu t- duy tr× cho c¶ thêi gian ®Çu t- cña dù ¸n, ph©n ®Þnh c¸c kú h¹n tr¶ nî. Ba lµ: Cho vay hîp vèn §©y lµ h×nh thøc nhiÒu tæ chøc tÝn dông (2 tæ chøc tÝn dông trë lªn) cïng cho vay cho mét dù ¸n cña kh¸ch hµng. NHNo cïng víi c¸c thµnh viªn ®ång tµi trî thèng nhÊt víi nhau vÒ ph-¬ng thøc thÈm ®Þnh. Do nhu cÇu chia sÎ rñi ro nªn h×nh thøc nµy ngµy cµng chiÕm tû träng lín trong tæng d- nî cña c¸c tæ chøc tÝn dông, chñ yÕu víi dù ¸n ®Çu t- lín. 18 III.C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn cho vay s¶n xuÊt kinh doanh cña ng©n hµng th-¬ng m¹i 1. Nh©n tè kh¸ch quan *Hoµn c¶nh kinh tÕ x· héi Quy luËt ph¸t triÓn kinh tÕ cã tÝnh chu kú, khi ®ang ë thêi kú h-ng thÞnh, c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ vµ nhiÒu doanh nghiÖp ®-îc thµnh lËp míi khiÕn nhu cÇu vay vèn s¶n xuÊt kinh doanh sÏ t¨ng cao; ng-îc l¹i vµo thêi kú suy tho¸i, khi c¸c doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n, nhiÒu doanh nghiÖp ph¶i chÞu ph¸ s¶n, nhu cÇu vay vèn sÏ gi¶m sót. §iÒu quan träng ®èi víi c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i lµ ph¶i ph©n tÝch vµ dù ®o¸n ®-îc nhu cÇu thÞ tr-êng ®Ó ®Ò ra chÝnh s¸ch thÝch hîp cho tõng thêi kú. *M«i tr-êng ph¸p lý, chÝnh s¸ch Ho¹t ®éng ng©n hµng cã ¶nh h-ëng rÊt quan träng ®Õn sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ do ®ã chÞu sù qu¶n lý chÆt chÏ cña nhµ n-íc th«ng qua c¸c quan hÖ ph¸p lý vµ ®-êng lèi chÝnh s¸ch. Mét hÖ thèng ph¸p lý ch-a hoµn thiÖn, ®Çy ®ñ vµ hîp lý sÏ khiÕn m«i tr-êng kinh doanh trë nªn kh«ng lµnh m¹nh lµm cho ho¹t ®éng ng©n hµng trë nªn khã kh¨n vµ ®é rñi ro cao. Hai lµ hÖ thèng chÝnh s¸ch cña nhµ n-íc thay ®æi theo tõng chu kú ph¸t triÓn còng ¶nh h-ëng quan träng ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng; khi thÊy cÇn më réng cung tiÒn, kÝch cÇu tiªu dïng, ®Çu t-, ng©n hµng nhµ n-íc sÏ níi láng tiÒn tÖ dÉn ®Õn ho¹t ®éng cho vay t¨ng m¹nh; khi nguy c¬ l¹m ph¸t cao, ng©n hµng nhµ n-íc sÏ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p th¾t chÆt tiÒn tÖ dÉn ®Õn h¹n chÕ ho¹t ®éng cho vay. §iÒu quan träng lµ ng©n hµng ph¶i n¾m v÷ng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch ®Ó ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ theo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ ng¨n ngõa c¸c hµnh vi trôc lîi, lõa ®¶o tõ phÝa kh¸ch hµng. *Kh¸ch hµng §©y còng cã thÓ coi lµ mét trong nh÷ng nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn ho¹t ®éng cho vay cña ng©n hµng. §Ó tiÕp cËn ®-îc c¸c kho¶n vay, kh¸ch hµng ph¶i cã ®ñ n¨ng lùc tµi chÝnh, cã ph-¬ng ¸n sö dông hiÖu qu¶ vèn vay, cã ý 19 chÝ tr¶ ®Çy ®ñ nî vµ l·i... Tuú vµo hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, kh¸ch hµng cã thÓ quyÕt ®Þnh vay vèn më réng s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc thu hÑp quy m« ho¹t ®éng l¹i. NÕu kh¸ch hµng më réng s¶n xuÊt kinh doanh, nhu cÇu vèn sÏ t¨ng cao vµ ng©n hµng sÏ cã c¬ héi t¨ng doanh sè cho vay; ng-îc l¹i khi kh¸ch hµng thu hÑp quy m« ho¹t ®éng, nhu cÇu vèn sÏ gi¶m, ho¹t ®éng cho vay sÏ bÞ h¹n chÕ. Do ®ã viÖc më réng cho vay cña ng©n hµng cã thÓ nãi lµ phô thuéc nhiÒu vµo hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng. 2. Nh©n tè chñ quan *ChÊt l-îng nguån nh©n lùc cña ng©n hµng Con ng-êi lµ nh©n tè trung t©m, liªn kÕt tÊt c¶ c¸c nh©n tè kh¸c víi nhau, ë ®©y kh«ng ph¶i lµ con ng-êi nãi chung mµ chÝnh lµ c¸c nh©n viªn ng©n hµng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng nh©n viªn cã nhiÖm vô trùc tiÕp xem xÐt, h-íng dÉn, kiÓm so¸t c¸c hîp ®ång tÝn dông. Bëi chÝnh hä sÏ lµ ng-êi xem xÐt, ph©n tÝch c¸c yÕu tè cña ®èi t-îng vay vèn. Cho dï c«ng nghÖ ng©n hµng cã hiÖn ®¹i bao nhiªu, tiÒm lùc cã m¹nh ®Õn ®©u... nh-ng ®éi ngò nh©n lùc l¹i h¹n chÕ vÒ chuyªn m«n th× thËt khã cã thÓ më réng quy m« cho vay mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt l-îng c¸c kho¶n vay. ChÊt l-îng nguån nh©n lùc kh«ng chØ lµ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c«ng viÖc, tr×nh ®é chuyªn m«n, sù hiÓu biÕt... mµ quan träng h¬n cßn lµ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña hä. V× vËy ®Ó cã thÓ më réng quy m« mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt l-îng c¸c kho¶n cho vay, hay nãi c¸ch kh¸c, muèn ng©n hµng cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× ®ßi hái cÊp thiÕt lµ kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l-îng nguån nh©n lùc. *Quy m«, kú h¹n cña nguån vèn Mét ®iÒu râ rµng lµ, më réng quy m« cho vay ph¶i dùa trªn c¬ së më réng quy m« nguån vèn. NÕu quy m« nguån vèn kh«ng ®-îc më réng, hoÆc cã thÓ huy ®éng ®-îc nh-ng chi phÝ cao th× còng kh«ng thÓ më réng quy m« cho vay ®-îc; ng-îc l¹i nÕu quy m« nguån vèn ®-îc më réng, ng©n hµng cã 20