§Æt vÊn ®Ò
§¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®· ®Ò ra ®êng lèi ®æi míi kinh tÕ theo
híng ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN. Theo ®ã, chóng ta
khuyÕn khÝch sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §Æc
biÖt kinh tÕ Nhµ níc mµ nßng cèt lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc (DNNN), ph¶i
®ñ m¹nh ®Ó gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ.
Søc m¹nh cña DNNN kh«ng chØ thÓ thÓ hiÖn ë quyÒn lùc hµnh chÝnh cña
Nhµ níc mµ cßn ë søc m¹nh kinh doanh thùc sù cña doanh nghiÖp. ThÝ ®iÓm
thµnh lËp c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc theo híng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c tËp
®oµn kinh tÕ m¹nh lµ mét chñ tr¬ng ®óng ®¾n cña Nhµ níc ta nh»m tæ chøc l¹i
khu vùc kinh tÕ Nhµ níc, t¹o nÒn t¶ng cho sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt
níc. Thùc tÕ ho¹t ®éng cña c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc trong nh÷ng n¨m qua
®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu rÊt ®¸ng khÝch lÖ, ngµy cµng kh¼ng ®Þnh ®îc vai
trß chñ ®¹o cña DNNN trong nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn vÒ m« h×nh tæ chøc Tæng
c«ng ty Nhµ níc vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i bµn. §Ó n©ng cao søc c¹nh tranh
vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty, tiÕn tíi x©y dùng mét sè Tæng c«ng
ty ®¹t ®îc c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña mét tËp ®oµn kinh tÕ, cÇn ph¶i tæng kÕt,
®¸nh gi¸ l¹i mÆt m¹nh, mÆt yÕu cña m« h×nh Tæng c«ng ty, tõ ®ã cã biÖn ph¸p,
chÝnh s¸ch t¨ng cêng, cñng cè, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty,
lùa chän c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc quan träng, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, cã kh¶
n¨ng vµ ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng thµnh lËp ®oµn kinh tÕ m¹nh. Trong bµi viÕt
nµy em xin ®Ò cËp ®Õn mét sè ph¬ng híng, biÖn ph¸p nh»m gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
trªn.
1
Néi dung
I. Sù cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng c¸c Tæng c«ng ty thùc sù trë
thµnh c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín m¹nh.
1. C¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc cã quy m« lín (Tæng c«ng ty 91,90) lµ
c«ng cô quan träng ®Ó Nhµ níc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ theo ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa.
Trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn,
§¶ng vµ Nhµ níc lu«n nhËn thøc râ sù cÇn thiÕt ph¶i cã mét khu vùc kinh tÕ
Nhµ níc ®ñ m¹nh, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®Ó gi÷ v÷ng vai trß ®iÒu tiÕt nÒn kinh
tÕ, t¹o chç dùa vËt chÊt cho Nhµ níc trùc tiÕp ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. Mét
hÖ thèng c¸c DNNN ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ lµ mét t¸c nh©n quan träng ®Ó Nhµ
níc lµm ®èi tîng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c trong viÖc k×m chÕ nh÷ng sù
ph¸t triÓn mÊt c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ do c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n g©y ra
(do ch¹y theo lîi nhuËn ®¬n thuÇn), k×m chÕ sù lòng ®o¹n cña c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ kh¸c trong tõng ngµnh hµng, lÜnh vùc cô thÓ. Nhê ®ã, Nhµ níc cã thÓ
híng nÒn kinh tÕ ®ã theo chiÕn lîc ®· chän. C¸c DNNN lµ lùc lîng vËt chÊt ®Ó
Nhµ níc ta thùc hiÖn sö ®Þnh híng XHCN. Muèn x©y dùng chñ nghÜa xÊ héi,
nhÊt thiÕt Bé phËn së h÷u nµy ph¶i ®îc cñng cè, ph¸t triÓn, ph¶i ®îc xem võa
lµ môc tiªu, võa lµ ph¬ng tiÖn ®Ó x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Kh«ng cã c¸c
nh©n tè kinh tÕ x· héi chñ nghÜa ®ñ søc liªn kÕt, dÉ d¾t c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
kh¸c ®i theo quü ®¹o cña CNXH, ch¾c ch¾n sÏ kh«ng thÓ cã ®îc CNXH. §Æc
biÖt, trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn víi sù c¹nh tranh cña c¸c
doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ th× ®iÒu ®ã lµ tÊt yÕu. NÕu hÖ
thèng c¸c DNNN kh«ng ®îc cñng cè, lín m¹nh, kh«ng ®ñ søc m¹nh vËt chÊt
®Ó trô v÷ng trong c¹nh tranh, Nhµ níc XHCN sÏ kh«ng thÓ cã lùc lîng vËt
chÊt ®Ó ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ ®i theo ®Þnh híng XHCN.
§Ó ®¶m b¶o cho c¸c DNNN ®ñ lµm ®èi tîng víi c¸c doanh nghiÖp thuéc
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, chóng ta ®ang xucs tiÕn x©y dùng c¸c tËp ®oµn
2
kinh doanh m¹nh cña Nhµ níc mµ bíc ®Çu lµ viÖc thµnh lËp c¸c Tæng c«ng ty
91 (QuyÕt ®Þnh 91/Ttg) vµ 90 (QuyÕt ®Þnh 90/Ttg) viÖc thµnh lËp c¸c Tæng
c«ng ty nµy nh»m tËp trung vèn, kü thuËt ®Ó t¨ng cêng søc c¹nh tranh, tù v¬n
lªn giµnh vÞ trÝ chi phèi ngµnh hµng hoÆc mét sè ngµnh hµng, trë thµnh x¬ng
sèng cña nÒn kinh tÕ. C¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc hiÖn nay chiÕm kho¶ng 80%
s¶n lîng vµ vèn cña khu vùc DNNN, cã kh¶ n¨ng chi phèi toµn Bé nÒn kinh
tÕ. ViÖt Nam.
2. Thµnh lËp c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc lµ mét biÖn ph¸p ®Ó s¾p xÕp
l¹i c¸c DNNN.
Nh»m kh¾c phôc sù dµn tr¶i vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c
DNNN, thêi gian qua Nhµ níc ta ®· ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch s¾p xÕp l¹i
DNNN. §Æc biÖt, ngµy 7/3/1994, thñ tíng ChÝnh phñ ®· ra quyÕt ®Þnh sè
s90/Ttg vµ 91 Ttg thµnh lËp 18 - Tæng c«ng ty cã quy m« quèc gia vµ 73 Tæng
c«ng ty cã quy m« nhá h¬n. Gäi t¾t lµ c¸c Tæng c«ng ty 91,90. Theo c¸c quyÕt
®Þnh nµy th× tÊt c¶ c¸c Tæng c«ng ty (®îc thµnh lËp tríc ®ã) kh«ng ®ñ ®iÒu
kiÖn vÒ vèn, tµi s¶n ph¶i h¹ cÊp. HiÖn nay, c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc nµy thu
hót gÇn 1100 DNNN lµ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp hoÆc phô thuéc, chiÕm
kho¶ng 30% tæng sè DNNN ®ang ho¹t ®éng vµ kho¶ng 70% doanh nghiÖp do
trung ¬ng qu¶n lý. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1999, c¶ níc cã 5.925DNNN, mÆc dï
sè lîng DNNN gi¶m gÇn 50% so víi n¨m 1989 song DNNN vÉn gi÷ vÞ trÝ
quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
3. ThÝ ®iÓm thµnh lËp c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc theo híng h×nh
thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh lµ mét chñ tr¬ng ®óng
®¾n cña Nhµ níc ta.
C¸c Tæng c«ng ty hiÖn nay vÒ c¬ b¶n lµ doanh nghiÖp 100% vèn Nhµ níc, vËn hµnh theo c¬ chÕ “c«ng ty mÑ”, “c«ng ty con”. §©y chÝnh lµ bíc khëi
®Çu cho viÖc hµnh thµnh c¸ctËp ®oµn kinh tÕ lín, kinh doanh ®a ngµnh, cã
hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cao. T¹i héi nghÞ s¬ kÕt m« h×nh Tæng c«ng ty Nhµ
níc, nh×n chung, l·nh ®¹o c¸c Tæng c«ng ty ®Òu t¸n thµnh ý kiÕn thÝ ®iÓm m«
h×nh “c«ng ty mÑ, c«ng ty con”. Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty dÖt may, «ng
3
Bïi Xu©n Khu nãi: “c«ng ty mÑ - c«ng ty con lµ m« h×nh rÊt linh ho¹t vµ ho¹t
®éng theo d¹ng tËp ®oµn lín. M« h×nh nµy sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ vµ sù hîp t¸c
cao h¬n trong c«ng viÖc”. Chñ tÞch H§QT Tæng c«ng ty Thuû s¶n ViÖt Nam
cho biÕt: “ c«ng ty mÑ- c«ng ty con lµ m« h×nh tËp ®oµn kinh tÕ cã quy m« lín
vÒ vèn, lao ®éng, doanh thu vµ thÞ trêng. ¸p dông m« h×nh nµy, Tæng c«ng ty
Thñy s¶n ViÖt Nam sÏ cã ph¹m vi ho¹t ®éng réng, kinh doanh ®a ngµnh, ®a
nghÒ, nhiÒu lÜnh vùc. C«ng ty mÑ së h÷u sè lîng vèn lín, gi÷ cæ phÇn chi phèi
trong c«ng ty con. Bªn c¹nh c¸c tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh cßn c¸c tæ chøc
tµi chÝnh, ng©n hµng, b¶o hiÓm...”.
§Ó n©ng cao søc c¹nh tranh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Tæng
c«ng ty tiÕn tíi x©y dùng mét sè Tæng c«ng ty ®¹t ®îc c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña
mét tËp ®oµn kinh tÕ, tríc hÕt ph¶i tæng kÕt, ®¸nh gi¸ l¹i ®Ó thÊy sÏ mÆt m¹nh
mÆt yÕu cña tõng Tæng c«ng ty, thø hai lµ cã biÖn ph¸p, danh s¸ch t¨ng cêng,
cñng cè c¸c Tæng c«ng ty, thø ba lµ lùa chän c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc quan
träng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ®Ó x©y dùng thµnh lËp tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh.
II. Tæng kÕt l¹i m« h×nh Tæng c«ng ty Nhµ níc
1. M« h×nh tæ chøc Tæng c«ng ty Nhµ níc
HiÖn nay, c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc ®îc tæ chøc theo quyÕt ®Þnh sè 90/
Ttg vµ 91/Ttg ngµy 7/3/1994 cña thñ tíng ChÝnh phñ gäi t¾t lµ Tæng c«ng ty
90 vµ Tæng c«ng ty 91. C¸c Tæng c«ng ty nµy vËn hµnh theo c¬ chÕ “c«ng ty
mÑ” vµ “c«ng ty con”; tæ chøc gåm: Héi ®ång qu¶n trÞ (H§QT); Tæng gi¸m
®èc (TG§), Ban kiÓm so¸t; c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn.
Tæng c«ng ty 90 vµ Tæng c«ng ty 91 ®îc ph©n biÖt dùa trªn quy m« v èn
ph¸p ®Þnh, sè lîng doanh nghiÖp thµnh viªn; cÊp cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh
thµnh lËp, phª chuÈn ®iÒu lÖ vµ bæ nhiÖm nh©n sù Bé m¸y cña Tæng c«ng ty.
ViÖc lùa chän m« h×nh Tæng c«ng ty nh trªn, lóc ®Çu, sù ho¹t ®éng cã
thÓ cha cã hiÖu qu¶ so víi m« h×nh doanh nghiÖp ho¹t ®éng ®éc lËp thµnh lËp
theo quyÕt ®Þnh 338; song, c¸i ®îc lín lµ gi¶m ®¸ng kÓ sè lîng doanh nghiÖp
trùc thuéc Bé qu¶n lý ngµnh hay cÊp hµnh chÝnh ®Þa ph¬ng còng nh gi¶m sè l4
îng doanh nghiÖp kh«ng cÇn thiÕt, tiÕp tôc duy tr× qua s¾p xÕp l¹i khi ®a vµo
Tæng c«ng ty. C¸i ®îc lín vµ c¬ b¶n t¹o cho Bé vµ cÊp hµnh chÝnh ®Þa ph¬ng
thùc hiÖn ®óng ®¾n chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ níc ®¸p øng yÒu cÊp thiÕt viÖc
n©ng cao hiÖu qu¶ vµ hiÖu lùc ho¹t ®éng cña Bé m¸y qu¶n lý hµnh chÝnh hiÖn
nay.
2. C¸c kÕt qu¶ bíc ®Çu.
Hiªn nay, c¶ níc cã 17 Tæng c«ng ty 91, 74 Tæng c«ng ty 90. C¸c Tæng
c«ng ty nµy ®· dung n¹p gÇn 1100 DNNN lµm thµnh viªn, t¬ng ®¬ng 70% sè
DNNN ®o trung ¬ng qu¶n lý; chiÕm s80% tæng sè vèn vµ gi¸ trÞ s¶n lîng cña
DNNN. Do ®ã, c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc kh«ng nh÷ng chi phèi c¬ b¶n khu
vùc DNNN mµ cßn chi phèi c¶ nÒn kinh tÕ. KÕt qu¶ bíc ®Çu nh sau:
* C¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc ®· ®i vµo æn ®Þnh, kh¾c phôc khã kh¨n, v¬n
lªn ®¹t kÕt qu¶ ®¸ng kÓ vÒ s¶n xuÊt, kinh doanh.
HÇu hÕt c¸c Tæng c«ng ty ®Òu ®¹t møc t¨ng trëng ®îc giao vÒ tæng s¶n lîng s¶n xuÊt, tæng doanh thu, nép ng©n s¸ch, l·i, lç, thu nhËp b×nh qu©n ngêi
lao ®éng, kim ng¹ch xuÊt khÈu nhËp khÈu vµ mét sè chØ tiªu quan träng kh¸c
®Çu t¨ng trëng qua c¸c n¨m. Cã mét sè Tæng c«ng ty ngµy cµng lín m¹nh, cã
thªm lùc ph¸t triÓn, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, æn ®Þnh, v÷ng ch¾c; nh Tæng c«ng
ty Bu chÝnh - ViÔn th«ng, Tæng c«ng ty dÇu khÝ, Tæng c«ng ty Than, Tæng
c«ng ty ®iÖn lùc, Tæng c«ng ty Hµng Kh«ng, Tæng c«ng ty Xi m¨ng, Tæng
c«ng ty Thuèc l¸, Tæng c«ng ty Rîu bia, níc gi¶i kh¸t, Tæng c«ng ty X¨ng
dÇu.
C¸c Tæng c«ng ty nµy kh«ng chØ ®¹t ®îc c¸c chØ tiªu hiÖn t¨ng trëng mµ
thÞ phÇn cña ngµnh ngµy cµng ®îc më réng, tû lÖ huy ®éng n¨ng lùc s¶n xuÊt
cao.
* C¸c Tæng c«ng ty ngµy cµng thÓ hiÖn ®îc søc m¹nh kinh tÕ vµ kinh
doanh, kh¼ng ®Þnh vai trß, t¸c dông cña nã trªn thùc tÕ ®èi víi hÇu hÕt c¸c
ngµnh kinh tÕ - kü thuËt quan träng cña nÒn kinh tÕ níc ta.
5
C¸c Tæng c«ng ty cã søc m¹nh c¹nh tranh trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ
thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm trong níc. Mét sè lo¹i s¶n phÈm cña mét sè ngµnh
kinh tÕ do c¸c Tæng c«ng ty s¶n xuÊt ®· vµ ®ang cã vÞ trÝ ®øng ë thÞ tr êng níc
ngoµi, t¹o kh¶ n¨ng tù c©n ®èi ®îc kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu nhh ngµnh Rîu
- bia - níc gi¶i kh¸t, thuèc l¸, Than, May mÆc, DÇu khÝ.
Nh×n chung c¸c Tæng c«ng ty cã kh¶ n¨ng vµ thùc lùc ®Ó thùc hiÖn c¸c
nhiÖm vô vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh do ChÝnh phñ giao. C¸c Tæng c«ng ty
91 v µ 90 ®· ®îc tæ chøc vµ ho¹t ®éng ë tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ - kü thuËt
quan träng cña ®Êt níc. Do tiÒm hîp vª sè lîng c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn
vµ nguån lùc tÝch tô, tËp trung vèn, vµo ®éng, khoa häc c«ng nghÖ, tr×nh ®é tæ
chøc qu¶n lý, nªn c¸c Tæng c«ng ty ®· cã vai trß chñ ®¹o vµ chi phèi c¶ trong
s¶n xuÊt vµ thÞ trêng ®èi víi c¸c ngµnh kinh atÕ. §èi víi mét sè ngµnh kinh tÕ
lín, vai trß t¸c dông cña Tæng c«ng ty ë chç t¹o lËp ®îc trËt tù trong s¶n xuÊt
vµ thÞ trêng tiªu thô th«ng qua c¬ chÕ thèng nhÊt qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh toµn
Tæng c«ng ty vµ trùc tiÕp ký hîp ®ång v¬Ý c¸c hé tiªu thô lín, æn ®Þnh, l©u dµi.
§iÓm h×nh nhÊt lµ Tæng c«ng ty Than, Tæng c«ng ty §iÖn lùc trong qu¶n lý
thèng nhÊt c¸c ®Çu mèi tiªu thô. Cßn hÇu hÕt c¸c Tæng c«ng ty ®Òu qu¶n lý
thèng nhÊt ®îc c¸c ®Çu mèi thÞ trêng xuÊt nhËp khÈu.
* §a ngµnh, ®a lÜnh vùc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®ã
cã ngµnh chñ ®¹o mang tªn cña Tæng c«ng ty.
Thùc tÕ ho¹t ®éng ®· kh¼ng ®Þnh ®îc híng ho¹t ®éng kinh doanh ®a
ngµnh, ®a lÜnh vùc cña c¸c Tæng c«ng ty lµ ®óng ®¾n, n©ng cao ®îc hiÖu qu¶
vµ vÞ trÝ cña mçi Tæng c«ng ty trong c¬ chÕ kinh tÕ thÞ trêng ®a thµnh phÇn víi
më cöa víi thÞ trêng bªn ngoµi, thÝch øng ®îc víi c¸c t×nh huèng chuyÓn ®æi
cña nÒn kinh tÕ. Kinh nghiÖm vµ thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy ®a d¹ng ho¸ ho¹t
®éng theo ®a ngµnh, ®a lÜnh vùc cã ngµnh kinh tÕ chñ lùc lµ thiÕt thùc, ®em l¹i
hiÖu qu¶ cao ®èi víi c¸c Tæng c«ng ty.
3. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña Tæng c«ng ty.
Qua gÇn 6 n¨m ho¹t ®éng, bªn c¹nh nh÷ng thµnh tÝch ®¹t ®îc, m« h×nh
Tæng c«ng ty Nhµ níc còng ®· Béc lé mét sè mÆt cßn yÕu kÐm.
6
3.1. VÒ tæ chøc vµ c¸c mèi quan hÖ, chøc n¨ng ph©n cÊp ho¹t ®éng.
3.1.1. Vai trß cña Héi ®ång qu¶n trÞ
Theo ®iÒu lÖ mÉu Tæng c«ng ty, c¬ cÊu vµ Bé m¸y cña m« h×nh Tæng
c«ng ty míi gåm cã: H§QT, Ban kiÓm so¸t, Tæng gi¸m ®èc vµ Bé m¸y gióp
viÖc. Tæng c«ng ty ®îc qu¶n lý bëi H§QT vµ ®îc ®iÒu hµnh bëi Tæng gi¸m
®èc. Nhng trong thùc tÕ thêi gian qua, vai trß cña H§QT trong c¸c Tæng c«ng
ty hÇu nh rÊt mê nh¹t. Cã mét sè Tæng c«ng ty ®· ho¹t ®éng vµi n¨m råi mµ
vÉn cha ®ñ sè lîng thµnh viªn H§QT. C¸ biÖt, cã Tæng c«ng ty cho tíi tËn ®Çu
n¨m 1999 míi cã chñ tÞch H§QT. Theo b¸o c¸o cña ban ®æi míi qu¶n lý
doanh nghiÖp trung ¬ng th× “Qua thùc tÕ ho¹t ®éng cho thÊy mét sè thµnh viªn
H§QT kh«ng ®ñ n¨ng lùc dï thiÕu am hiÓu chuyªn m«n qu¶n lý, cha g¾n bã
víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty”. Vµ chøc danh Chñ tÞch
H§QT còng g©y nhiÒu tranh c·i trong giíi doanh nghiÖp. NhiÒu ngêi cho
r»ng, Chñ tÞch H§QT lµ mét chøc danh “h÷u danh v« thùc, lµ n¬i ®Ó gi¶i
quyÕt chÝnh s¸ch” cho c¸c c¸n Bé ®· qu¸ tuæi nhng cha vÒ hu... Ph¸t biÓu t¹i
héi nghÞ tæng kÕt m« h×nh Tæng c«ng ty, hÇu hÕt ý kiÕn cña c¸c ®¹i biÓu ®Òu
cho r»ng, thêi gian qua H§QT ®· kh«ng kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh trong
Tæng c«ng ty. §iÒu ®ã mét phÇn do c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cha râ rµng, nhng phÇn
chñ yÕu vÉn lµ c¸n Bé thµnh viªn cña H§QT kh«ng ®ñ n¨ng lùc ®Ó ®¶m nhËn
nhiÖm vô míi mÎ nµy, ®Æc biÖt lµ chøc danh H§QT.
3.1.2. Mèi quan hÖ gi÷a H§QT vµ ban Tæng gi¸m ®èc.
Cho ®Õn nay vÉn cßn nhiÒu víng m¾c trong c¸c quyÕt ®Þnh vÒ quyÒn ®¹i
diÖn chñ së h÷u tµi s¶n Nhµ níc trong DNNN, vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña Chñ
tÞch H§QT cha ®îc x¸c ®Þnh râ nªn ®«i khi vÉn cha cã sù phèi hîp nhÞp
nhµng gi÷a H§QT vµ ban TG§. Cïng mét sè vèn ®îc giao nhng c¶ Chñ tÞch
H§QT vµ TG§ ®Òu ph¶i ký nhËn. Nh vËy, tr¸ch nhiÖm th× tËp thÓ nhng ngêi
®iÒu hµnh chØ lµ Tæng gi¸m ®èc. H§QT tuy cã tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t nhng vèn
cña c¸c DNNN l¹i kh«ng thuéc quyÒn së h÷u cña m×nh. Do ®ã, tr¸ch nhiÖm
vµ quyÒn h¹n cña H§QT còng bÞ giíi h¹n. HiÖn nay, gi¸m ®èc cña c¸c doanh
nghiÖp thµnh viªn chñ lùc hÇu hÕt cha tham gia H§QT cña Tæng c«ng ty v×
7
muèn t¸ch chøc n¨ng qu¶n lý vµ chøc n¨ng ®iÒu hµnh, nhng thùc tÕ hai chøc
n¨ng nµy g¾n bã tíi hiÖu qu¶ kinh doanh cña Tæng c«ng ty. Cã n¬i H§QT
trong khi cha thùc hiÖn tèt chøc n¨ng. Chñ yÕu nh x©y dùng chiÕn lîc, quyÕt
®Þnh dù ¸n ®Çu t, lùa chän c¸n bé nhng l¹i sa vµo lÜnh vùc ®iÒu hµnh cña Tæng
gi¸m ®èc. Cã n¬i Tæng gi¸m ®èc quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò thuéc quyÒn h¹n cña
chñ tÞch H§QT. L¹i cã n¬i chñ tÞch H§QT l¹i bao biÖn c«ng viÖc ®iÒu hµnh
cña gi¸m ®èc. Thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy, n¬i nµo uy tÝn vµ tr×nh ®é cña chñ
tÞch H§QT cao h¬n th× thêng can thiÖp vµo ho¹t ®éng kinh doanh, lÊn quyÒn
cña gi¸m ®èc, biÕn H§QT thµnh c¬ quan chñ qu¶n cña doanh nghiÖp. Ngîc
l¹i, n¬i nµo tr×nh ®é vµ uy tÝn cña Tæng gi¸m ®èc cao h¬n th× vai trß cña
H§QT trë lªn mê nh¹t. Së dÜ cã t×nh tr¹ng trªn lµ v× quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm
ë ®©y ®îc ph©n c«ng kh«ng xuÊt ph¸t tõ lîi Ých kinh tÕ mµ hoµn toµn xuÊt ph¸t
tõ n¨ng lùc qu¶n lý hµnh chÝnh.
3.2. Mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ gi÷a
c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn víi nhau.
* Sù dÝnh kÕt “h÷u c¬” gi÷a c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn víi Tæng c«ng
ty cha thùc sù tån t¹i; ®éng lùc x©y dùng Tæng c«ng ty ®èi víi c¸c ®¬n vÞ
thµnh viªn bÞ th¶ næi, kh«ng ph¸t huy ®îc søc m¹nh tæng hîp cña toµn Tæng
c«ng ty.
Sau khi tham gia vµo Tæng c«ng ty, c¸c DNNN thµnh viªn hÇu nh h¹ch
to¸n ®éc lËp. Hä ph¶i tù “xoay së”, tù lo c«ng ¨n viÖc lµm, tù lo lç, l·i, c¸c
Tæng c«ng ty gÇn nh kh«ng cã vai trß g×. §Æc biÖt sau khi ChÝnh phñ ban hµnh
nghÞ ®Þnh sè 44/1998/N§ - CP (ngµy 29/6/98) vµ viÖc chuyÓn DNNN thµnh
C«ng ty cæ phÇn, mét sè doanh nghiÖp trong c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc ®· ®îc
thÝ ®iÓm tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ c¸c doanh nghiÖp nµy ®·
t¸ch hoµn toµn khái sù kiÓm so¸t cña Tæng c«ng ty vµ ho¹t ®éng theo mét luËt
míi: luËt c«ng ty.
Theo sè liÖu ®iÒu tra ë TPHCM vµ Hµ Néi th× chØ cã kho¶ng 13% c¸c
doanh nghiÖp (mµ ®a phÇn lµ nhá hay ho¹t ®éng cha cã hiÖu qu¶) lµ cÇn cã
Tæng c«ng ty. §iÒu nµy cho thÊy m« h×nh Tæng c«ng ty chØ cã mét phÇn t¸c
dông víi mét sè doanh nghiÖp cha kh¼ng ®Þnh ®îc trªn thÞ trêng vµ mét sè c¸c
8
doanh nghiÖp ®Æc thï. Cßn phÇn lín c¸c doanh nghiÖp kh¸c th× m« h×nh Tæng
c«ng ty lµ kh«ng cÇn thiÕt vµ kh«ng Ýt doanh nghiÖp ®ang mong muèn “®éc
lËp” víi c¶ Tæng c«ng ty.
§iÒu nµy cho thÊy, sù ®iÒu hµnh cña Tæng c«ng ty víi c¸c c«ng ty thµnh
viªn cha ®em l¹i hiÖu qu¶ cao, cha héi tô ®îc c¸c anh tµi tõ c¸c c«ng ty vÒ víi
Tæng c«ng ty. HiÖn t¹i cã kh«ng Ýt ý kiÕn ®Ò nghÞ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp xem
xÐt l¹i m« h×nh tæ chøc Tæng c«ng ty vµ ®iÒu lÖ ho¹t ®éng cña nã.
Ngoµi ra, chÝnh t tëng ®éc lËp theo nghÞ ®Þnh 388/H§BT ®· lµm mét sè
®¬n vÞ thµnh viªn cña c¸c Tæng c«ng ty kh«ng liªn kÕt ®îc víi nhau, ho¹t
®éng rêi r¹c, cha ph¸t huy ®îc søc m¹nh tæng hîp cña toµn Tæng c«ng ty.
ThËm chÝ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn cßn c¹nh tranh lÉn nhau, g©y thiÖt h¹i
®Õn lîi Ých cña Nhµ níc.
* Kh¸c víi c¸c tËp ®oµn kinh tÕ cña níc ngoµi, mèi quan hÖ gi÷a “c«ng
ty mÑ” vµ “c«ng ty con” lµ mèi quan hÖ mang tÝnh h÷u c¬ chÆt chÏ, “c«ng ty
mÑ” chi phèi ho¹t ®éng cña c«ng ty con b»ng c¸c quan hÖ tµi chÝnh, thÞ trêng,
ë c¸c Tæng c«ng ty cña ViÖt Nam, mèi quan hÖ nµy chØ mang tÝnh “hµnh
chÝnh”, “c¬ häc”. Tæng c«ng ty ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp
thµnh viªn b»ng c¸c quyÕt ®Þnh, b»ng c¸c rµng buéc vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô
cña doanh nghiÖp víi Tæng c«ng ty. §iÒu nµy ph¶n ¸nh mét thùc tr¹ng lµ, nÕu
Tæng c«ng ty thùc hiÖn vai trß cña m×nh th× v« h×nh chung nã ®· biÕn m×nh
thµnh cÊp chñ qu¶n c¶n trë ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp thµnh
viªn.
Së dÜ cã m©u thuÉn trªn lµ v× c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc ®îc thµnh lËp
chñ yÕu b»ng con ®êng hµnh chÝnh tæ chøc chø kh«ng ¸p dông nh÷ng yÕu tè
cña kinh tÕ thÞ trêng. Theo c¸ch thøc nµy, c¸c DNNN trong cïng mét ngµnh ®îc gom gãp l¹i vµ ®îc tham gia vµo mét tæ chøc gäi lµ Tæng c«ng ty Nhµ níc.
Cã nh÷ng DNNN tham gia vµo Tæng c«ng ty kh«ng ph¶i lµ tù nguyÖn mµ bÞ
gß Ðp, hä thËm chÝ kh«ng cã quyÒn quyÕt ®Þnh vËn mÖnh cña chÝnh m×nh. TÊt
c¶ nh÷ng ®iÒu nµy ®· kh«ng t¹o ra ®îc sù g¾n kÕt cÇn thiÕt gi÷a c¸c ®¬n vÞ
thµnh viªn víi Tæng c«ng ty vµ do ®ã kh«ng ph¸t huy ®îc søc m¹nh tæng hîp
cña Tæng c«ng ty.
9
3.3. ThiÕu sù ph©n c«ng, ph©n cÊp cô thÓ, râ rµng vÒ qu¶n lý Nhµ níc vµ
thùc hiÖn quyÒn chñ së h÷u Nhµ níc ®èi víi DNNN gi÷a chÝnh phñ víi Bé
qu¶n lý ngµnh, Bé chøc n¨ng vµ UBND cÊp tØnh, cÊp huyÖn nªn mèi quan hÖ
gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc rÊt phøc t¹p, cã qu¸
nhiÒu ®Çu mèi, tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt c«ng viÖc kh«ng râ rµng vµ khã x¸c
®Þnh tr¸ch nhiÖm khi x¶y ra hËu qu¶.
HiÖn t¹i ®¹i diÖn quyÒn së h÷u Nhµ níc ®îc dµn tr¶i ë nhiÒu c¬ quan ®¹i
diÖn lµm n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò phiÒn hµ cho doanh nghiÖp, t¹o ra nhiÒu s¬ hë
trong c¬ chÕ qu¶n lý vèn vµ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp mµ hËu qu¶ khã lêng
hÕt cho c¶ c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc lÉn doanh nghiÖp.
3.4. Qua thùc tÕ ho¹t ®éng cã mét sè Tæng c«ng ty ®ang ®ßi hái ph¶i cã
gi¶i ph¸p tæ chøc s¾p xÕp l¹i nh: Tæng c«ng ty ®¸ quý vµ vµng (Tæng c«ng ty
91), Tæng c«ng ty c¬ khÝ n¨ng lîng vµ má (Tæng c«ng ty 90).
3.5. T×nh tr¹ng thiÕu vèn cña c¸c DNNN lµ phæ biÕn vµ nghiªm träng.
Tæng c«ng ty Nhµ níc tuy ®îc u tiªn c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt, nguån lùc ®Ó ph¸t
triÓn nhng t×nh h×nh còng kh«ng s¸ng sña h¬n. N¨m 1998, vèn Nhµ níc b×nh
qu©n cña Tæng c«ng ty 91 lµ 3661 tØ ®ång (260 triÖu USD). Nhng trong sè 17
Tæng c«ng ty 91 cã tíi 14 Tæng c«ng ty (82%) cã møc vèn Nhµ níc díi møc
vèn b×nh qu©n, trong ®ã 6 Tæng c«ng ty (35%) cã møc vèn Nhµ níc díi 1000
tØ ®ång. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ chØ cã 3 Tæng c«ng ty 91 cã vèn Nhµ níc lµ lín.
§èi víi Tæng c«ng ty 90, t×nh h×nhh vèn cßn ®¸ng buån h¬n. H¬n 20%
sè Tæng c«ng ty 90 vèn Nhµ níc chØ cã díi 100 tØ ®ång, trong ®ã ë 13 Tæng
c«ng ty vèn tõ ng©n s¸ch cÊp cho mçi Tæng c«ng ty chØ ®îc díi 40 tØ ®ång.
Víi quy m« vèn nhá hÑp nh vËy, e r»ng c¸c Tæng c«ng ty khã mµ thùc
hiÖn ®îc vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ cña m×nh.
III. Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p cÇn lµm ®Ó cñng cè vµ ph¸t
triÓn c¸c Tæng c«ng ty.
1. ChÊn chØnh Bé m¸y tæ chøc cña H§QT vµ xö lý l¹i mèi quan hÖ
gi÷a chñ tÞch H§QT vµ Tæng gi¸m ®èc.
10
* Héi ®ång qu¶n trÞ cÇn ®îc chÊn chØnh c¶ vÒ c¬ cÊu tæ chøc vµ chÊt lîng
ho¹t ®éng. Bµi kÕt luËn héi nghÞ s¬ kÕt m« h×nh Tæng c«ng ty cña Phã Thñ tíng Ng« Xu©n Léc nªu râ “chuÈn bÞ tèt vÒ mÆt nh©n lùc. N©ng cao chÊt lîng
ho¹t ®éng cña H§QT ®Ó ®ñ søc g¸nh v¸c nhiÖm vô. Chñ tÞch H§QT vµ c¸c
thµnh viªn cña H§QT ph¶i lµ nh÷ng ngêi thuéc lÜnh vùc ho¹t ®éng cña Tæng
c«ng ty, cã kiÕn thøc chuyªn m«n s©u réng, am hiÓu néi t×nh cña doanh
nghiÖp mµ m×nh ®ang qu¶n lý. Tham gia vµo H§QT cã mét sè c¸c gi¸m ®èc
cña c¸c c«ng ty ®Çu ®µn cña Tæng c«ng ty. Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty DÖt May ViÖt Nam Bïi Xu©n Khu nãi: “M« h×nh H§QT cÇn hÕt søc gän nhÑ.
Thµnh viªn H§QT ph¶i lµ nh÷ng ngêi giái chuyªn m«n, am hiÓu ngµnh nghÒ
th× míi cã thÓ x©y dùng c¸c chiÕn lîc, chÝnh s¸ch ®óng ®¾n. Bªn c¹nh ®ã cã
thÓ lËp héi ®ång cè vÊn ®Ó gióp ®ì cho H§QT.
Theo ý kiÕn cña Thñ tíng chÝnh phñ vµ cña ban ®æi míi qu¶n lý doanh
nghiÖp trung ¬ng th× trong thêi gian tíi nªn thÝ ®iÓm m« h×nh chñ tÞch H§QT
kiªm Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty. Mét sè Tæng c«ng ty ®ång t×nh víi gi¶i
ph¸p nµy. “ViÖc chñ tÞch H§QT kiªm Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty lµ hoµn
toµn ®óng” «ng chñ tÞch H§QT Tæng c«ng ty x©y dùng sè 1 nãi. Nhng còng
cã ý kiÕn cho r»ng, chñ tÞch H§QT kh«ng nªn kiªm nhiÖm Tæng gi¸m ®èc.
Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam Hoµng Trung H¶i ®Ò nghÞ:
“H§QT nªn chØ cã mét sè Ýt thµnh viªn chuyªn tr¸ch nh: chñ tÞch vµ trëng ban
kiÓm so¸t, cßn c¸c thµnh viªn kh¸c nªn kiªm nhiÖm. Chñ nhiÖm H§QT ph¶i
lµ ngêi qu¶n lý cã nhiÒu kinh nghiÖm, n¨ng ®éng, cã kh¶ n¨ng qu¶n lý, ®·
kinh qua c«ng t¸c l·nh ®¹o doanh nghiÖp Ýt nhÊt 3 n¨m. Tæng gi¸m ®èc kh«ng
nhÊt thiÕt lµ thµnh viªn H§QT vµ do H§QT chän vµ ®Ò cö ®Ó chÝnh phñ phª
chuÈn. §èi víi DNNN, chñ tÞch H§QT kh«ng nªn kiªm nhiÖm Tæng gi¸m ®èc
®Ó thùc hiÖn ®îc c¸c chøc n¨ng kh¸c nhau mµ kh«ng bÞ chång chÐo vµ c«ng
t¸c gi¸m s¸t ®îc tèt h¬n”. Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty hµng kh«ng còng nãi:
“§èi víi Tæng c«ng ty hµng kh«ng ViÖt Nam ®Ò nghÞ kh«ng ¸p dông m« h×nh
chñ tÞch H§QT kiªm nhiÖm Tæng gi¸m ®èc ®Ó tr¸nh sù lÉn lén gi÷a ®¹i diÖn
së h÷u Nhµ níc vµ ngêi ®iÒu hµnh trong Tæng c«ng ty”.
11
* XÐt c¶ vÒ ph¬ng diÖn ph¸p lý vµ trªn thùc tÕ, th× vÞ trÝ, chøc n¨ng,
nhiÖm vô vµ quyÒn lùc gi÷a H§QT vµ Tæng gi¸m ®èc vÉn cha ®ñ râ rµng nªn
ngêi ta c¶m thÊy Tæng c«ng ty lµ mét c¬ thÓ cã “hai ®Çu” võa H§QT võa
Tæng gi¸m ®èc mµ quyÒn lùc cña H§QT th× cao nhÊt trªn ph¬ng diÖn qu¶n lý,
cßn Tæng gi¸m ®èc quyÒn lùc cao nhÊt trªn ph¬ng diÖn ®iÒu hµnh. ThËt ra th×
khã cã thÓ t¸ch b¹ch gi÷a qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh, v× cã qu¶n lý nµo l¹i kh«ng cã
®iÒu hµnh vµ cã ®iÒu hµnh nµo l¹i kh«ng cã qu¶n lý? cho nªn ®Ó xö lý mèi
quan hÖ gi÷a chñ tÞch H§QT vµ Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty, cÇn ph©n biÖt râ
chøc n¨ng cña H§QT vµ nhiÖm vô cña ban Tæng gi¸m ®èc trong tõng lÜnh vùc
cô thÓ: x¸c ®Þnh, ®Þnh híng chiÕn lîc ph¸t triÓn, qu¶n lý vèn, sö dông lao
®éng, qu¶n lý dù ¸n ®Çu t, qu¶n lý bæ nhiÖm c¸n Bé... Nghiªn cua ph¬ng thøc
giao vèn cho H§QT vµ H§QT giao l¹i vèn cho Tæng gi¸m ®èc vµ c¸c doanh
nghiÖp thµnh viªn. TriÓn khai viÖc H§QT tuyÓn chän Tæng gi¸m ®èc vµ ký
hîp ®ång theo quy ®Þnh vµ sù híng dÉn cña chÝnh phñ. Ký hîp ®ång lµ ®Ó x¸c
®Þnh râ c¬ së ph¸p lý vÒ chøc tr¸ch vµ quyÒn h¹n cña Tæng gi¸m ®èc trong
viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh Tæng c«ng ty theo ®óng hîp ®ång. MÆt kh¸c ®Ó kh¾c
phôc t×nh h×nh Tæng c«ng ty cã hai c¬ quan ®øng ®Çu g©y khã kh¨n, chång
chÐo, sù ph©n ®Þnh kh«ng râ rµng gi÷a H§QT vµ Tæng gi¸m ®èc nh hiÖn nay.
Bªn c¹nh ®ã, chÝnh phñ còng sÏ khÈn tr¬ng nghiªn cøu thÝ ®iÓm gi¶i ph¸p tËp
trung quyÒn lùc vµo mét chøc danh lµ chñ tÞch H§QT kiªm Tæng gi¸m ®èc ë
mét sè Tæng c«ng ty.
2. Xö lý mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ
gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn víi nhau.
CÇn ph¶i t¹o ra c¸c liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong Tæng
c«ng ty. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã, c¸c doanh nghiÖp nµy cÇn ph¶i ®îc ph©n c«ng
chuyªn m«n ho¸ trong s¶n xuÊt, cÇn hîp t¸c víi nhau vÒ c«ng nghÖ hoÆc hç
trî nhau vÒ vèn. C«ng ty cã thÓ liªn kÕt díi d¹ng c«ng ty mÑ, c«ng ty con
12
trong ®ã c«ng ty mÑ qu¶n lý c«ng ty con chñ yÕu lµ qu¶n lý vèn. C«ng ty mÑ
yªu cÇu c¸c c«ng ty con ph¶i lµm ra lîi nhuËn vµ ®ång thêi qu¶n lý c«ng ty
con vÒ ph¬ng híng s¶n xuÊt theo híng chuyªn m«n ho¸ ®Ó cã sù phèi hîp
®ång Bé gi÷a c¸c doanh nghiÖp chø kh«ng ®iÒu hµnh vµ thu phô phÝ nh c¸c
Tæng c«ng ty Nhµ níc hiÖn nay. VÒ mÆt kinh doanh, c«ng ty mÑ, c«ng ty con
lµ b×nh ®¼ng, quan hÖ víi nhau trªn c¬ së hîp ®ång kinh tÕ, hai bªn ®Òu cã lîi
kh«ng Ðp buéc nhau. ViÖc qu¶n lý vµ chØ ®¹o c«ng ty con ho¹t ®éng cho ®óng
ph¬ng híng ®· ®Þnh lµ do héi ®ång qu¶n trÞ cña c«ng ty mÑ chØ ®¹o.
Ngoµi ra cã thÓ tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn cña
Tæng c«ng ty víi ®iÒu kiÖn Nhµ níc n¾m cæ phÇn chi phèi vµ Tæng c«ng ty ®îc uû quyÒn ®¹i diÖn n¾m gi÷. Nh vËy, c¸c doanh nghiÖp ®· cæ phÇn ho¸ vÉn
n»m trong thµnh phÇn Tæng c«ng ty trªn c¬ së rµng buéc b»ng mèi quan hÖ
tµi chÝnh, quan hÖ khai th¸c thÞ trêng. Tæng c«ng ty ®îc tËp trung nguån vèn
khÊu hao c¬ b¶n, l·i sau thuÕ, vèn thu ®îc qua qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh
nghiÖp thµnh viªn vµ thùc hiÖn viÖc ®iÒu hoµ vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh cña toµn Tæng c«ng ty.
3. Hoµn chØnh ®ång bé c¬ së ph¸p lý quy ®Þnh vÒ qu¶n lý Nhµ níc,
thùc hiÖn quyÒn chñ së h÷u Nhµ níc ®èi víi DNNN nãi chung vµ c¸c
Tæng c«ng ty 90, 91 nãi riªng.
Ph¬ng híng vµ néi dung quan träng vÒ sù qu¶n lý Nhµ níc, thùc hiÖn
quyÒn chñ së h÷u Nhµ níc ®èi víi DNNN lµ:
- Thùc hiÖn sù ph©n c«ng, ph©n cÊp qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi DNNN vÒ
néi dung, ph¹m vi, møc ®é víi cÊp chÝnh phñ, cÊp Bé, cÊp UBND tØnh, huyÖn.
- Ph©n c«ng, ph©n cÊp vµ uû quyÒn thùc hiÖn quyÒn chñ së h÷u Nhµ níc
®èi víi DNNN cÇn quy ®Þnh: tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cô thÓ cña Bé tµi chÝnh
trong viÖc qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n cña Nhµ níc t¹i DNNN. Ph¹m vi, møc ®é
tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cña Bé qu¶n lý ngµnh hay UBND cÊp tØnh, huyÖn.
Mèi quan hÖ gi÷a Bé Tµi chÝnh vµ Bé qu¶n lý ngµnh (hay UBND c¸c cÊp)
trong viÖc phèi hîp thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng trªn. H§QT ®îc uû quyÒn thùc
hiÖn quyÒn chñ së h÷u Nhµ níc ®èi víi DNNN thÕ nµo?
13
ë ®©y còng cÇn quy ®Þnh râ c¸c Tæng c«ng ty 91 vµ 90 ®Òu kh«ng cã
kh¸i niÖm trùc thuéc Thñ tíng chÝnh phñ vµ vÒ nguyªn t¾c Tæng c«ng ty nµo
còng ®Òu thuéc sù qu¶n lý Nhµ níc cña Bé qu¶n lý ngµnh kinh tÕ, kü thuËt t¬ng øng. Tõ ®ã, chÝnh phñ sím ban hµnh mét nghÞ ®Þnh vÒ qu¶n lý Nhµ níc vµ
thùc hiÖn quyÒn chñ së h÷u Nhµ níc ®èi víi DNNN.
4. CÇn tiÕp tôc s¾p xÕp l¹i c¬ cÊu tæ chøc c¸c Tæng c«ng ty vµ c¬ cÊu
c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn.
a. VÒ c¬ cÊu Tæng c«ng ty 91 vµ 90.
Qua thùc tÕ gÇn 6 n¨m tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c¸c Tæng c«ng ty 91 vµ
90 ®· cho thÊy cÇn ph¶i cã sù ®¸nh gi¸ vµ s¾p xÕp l¹i c¬ cÊu tæ chøc c¸c Tæng
c«ng ty theo vai trß, vÞ trÝ quan träng cña c¸c ngµnh kinh tÕ vµ thùc lùc ho¹t
®éng kinh doanh cña c¸c Tæng c«ng ty. VÝ dô: Bé c«ng nghiÖp ®· cã ®Ò ¸n
tr×nh Thñ tíng chÝnh phñ cho hîp nhÊt Tæng c«ng ty §¸ quý vµ Vµng (Tæng
c«ng ty 91) vµ Tæng c«ng ty kho¸ng s¶n (Tæng c«ng ty 90); s¸p nhËp Tæng
c«ng ty c¬ khÝ n¨ng lîng vµ má (Tæng c«ng ty 90) vµo Tæng c«ng ty Than
(Tæng c«ng ty 91)... C¸c Bé, ngµnh vµ ®Þa ph¬ng cÇn thiÕt cã sù ®¸nh gi¸ vµ
s¾p xÕp l¹i c¬ cÊu c¸c Tæng c«ng ty 91 vµ 90 ®Ó ho¹t ®éng cã thùc lùc vµ hiÖu
qu¶, phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ hiÖn nay.
b. VÒ c¬ cÊu l¹i c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn.
Híng chñ yÕu c¬ cÊu l¹i c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong Tæng c«ng ty lµ:
chuyÓn tõ c¸ch s¾p xÕp “hµnh chÝnh” sang c¸ch s¾p xÕp theo “quy ho¹ch”;
chuyÓn tõ chç coi träng “gi¶m ®Çu mèi” lµ chÝnh sang môc tiªu hiÖu qu¶ - tõ
tÝnh tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh kinh tÕ ®Ó ®a c¸c doanh nghiÖp vµo c¬ cÊu ®¬n vÞ
thµnh viªn cña Tæng c«ng ty.
§Ó tæ chøc l¹i c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn Tæng c«ng ty cÇn dùa trªn c¬ së
®¸nh gi¸ vµ ph©n lo¹i doanh nghiÖpt hµnh viªn, cÇn qu¸n triÖt nguyªn t¾c
thèng nhÊt quy ho¹ch ngµnh vµ quy ho¹ch l·nh thæ víi quan ®iÓm x©y dùng
c¸c Tæng c«ng ty m¹nh.
5. Më réng c¸c kªnh huy ®éng vèn.
14
Trong ®iÒu kiÖn níc ta hiÖn nay, nhu cÇu vèn ®Çu t cña c¸c Tæng c«ng ty
rÊt lín, Tæng c«ng ty kh«ng thÓ tr«ng chê vµo sù ®Çu t cña Nhµ níc vµ còng
kh«ng thÓ ®îi ®Õn khi Tæng c«ng ty tÝch tô ®ñ vèn míi ®Çu t, do ®ã Tæng c«ng
ty ph¶i t×m c¸ch huy ®éng vèn tõ c¸c nguån kh¸c. Cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN lµ
mét biÖn ph¸p huy ®éng vèn quan träng ®ang ®îc Nhµ níc ta ®Èy m¹nh tiÕn
hµnh. Thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ thu hót ®îc vèn tõ bªn
trong (c¸n Bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp) vµ bªn ngoµi doanh nghiÖp.
§©y lµ nh÷ng nguån lùc rÊt lín cÇn ®îc triÖt ®Ó khai th¸c, sö dông. Ngoµi ra
cßn cã c¸c kªnh huy ®éng vèn kh¸c: vay ng©n hµng, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, liªn
doanh, liªn kÕt...
IV. Ph¬ng híng, biÖn ph¸p x©y dùng c¸c Tæng c«ng ty
thµnh c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín m¹nh.
XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ®ßi hái cña viÖc ph¸t triÓn bÒn v÷ng nÒn kinh tÕ
ViÖt Nam ®èi víi c¸c Tæng c«ng ty trong thêi kú míi, c¸c Tæng c«ng ty cÇn tæ
chøc thùc hiÖn ®Çy ®ñ NghÞ quyÕt héi nghÞ trung ¬ng lÇn thø 4 (kho¸ VIII) vµ
nghÞ quyÕt cña quèc héi kho¸ X kú häp thø 2 vÒ ®æi míi DNNN.
“ Tæng kÕt m« h×nh Tæng c«ng ty Nhµ níc, trªn c¬ së ®ã cã ph¬ng ¸n
x©y dùng c¸c Tæng c«ng ty thùc sù trë thµnh nh÷ng tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh, cã
hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cao, thùc sù lµ x¬ng sèng cña nÒn kinh tÕ.
TËp ®oµn kinh tÕ m¹nh cña ViÖt Nam, theo c¸c chuyªn gia kinh tÕ, ph¶i
do chÝnh phñ qu¶n lý vµ ®¹t ®îc c¸c tiªu chuÈn sau ®©y:
- Cã quy m« s¶n xuÊt kinh doanh lín, s¶n xuÊt kinh doanh mét ngµnh
hµng, mét nhãm ngµnh hµng hoÆc nhiÒu ngµnh hµng cã quan hÖ chÆt chÏ víi
nhau, cã vÞ trÝ quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n níc
ta. §ã lµ nh÷ng ngµnh then chèt, mòi nhän, träng ®iÓm, lµ x¬ng sèng cña nÒn
kinh tÕ quèc d©n trong tõng thêi kú ph¸t triÓn cña ®Êt níc.
- Cã c«ng nghÖ, ph¬ng tiÖn vµ ph¬ng ph¸p kinh doanh, qu¶n lý hiÖn ®¹i
®Ó ®¹t n¨ng suÊt lao ®éng cao, chÊt lîng hµng ho¸ tèt, gi¸ thµnh s¶n phÈm
hµng ho¸, dÞch vô rÎ, ®øng v÷ng vµ c¹nh tranh th¾ng lîi trªn thÞ trêng trong n15
íc, khu vùc vµ quèc tÕ. §¹t ®îc ch÷ tÝn víi kh¸ch hµng, cã thÞ trêng tiªu thô
æn ®Þnh vµ réng lín trong níc, trong khu vùc vµ quèc tÕ. Cã ®éi ngò lao ®éng,
®Æc biÖt lµ ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ, cã nhiÒu chuyªn gia ®Çu
ngµnh trong c¸c lÜnh vùc c«ng nghÖ, s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý. §éi ngò
lao ®éng nµy ph¶i t¬ng ®èi ®ång Bé vÒ c¬ cÊu tr×nh ®é, ngµnh nghÒ ®ñ søc gi¶i
quyÕt cã chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ toµn Bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña tËp
®oµn kinh doanh.
- Cã ®ñ vèn s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ®îc giao tõ c¸c
nguån vèn Nhµ níc, vèn vay ng©n hµng trong níc vµ níc ngoµi, vèn ®Çu t níc
ngoµi, vèn tù cã cña tËp ®oµn kinh doanh, vèn vay cña c¸n Bé c«ng nh©n viªn
trong tËp ®oµn kinh tÕ vµ vèn huy ®éng trong nh©n d©n... HiÖu qu¶ sö dông
vèn kinh doanh ®¹t ®îc hÖ sè cao h¬n c¸c Tæng c«ng ty, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn
®îc vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
- Cã gi¸ trÞ s¶n lîng hµng ho¸ vµ hµng ho¸ XNK ®¹t tØ träng cao vµ lín
h¬n Tæng c«ng ty cïng ngµnh nghÒ cã quy m« lín. §¹t lîi nhuËn, hiÖu qu¶
cao, nép tÝch luü lín cho Nhµ níc vµ ®ñ kh¶ n¨ng ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t
triÓn cña tËp ®oµn kinh doanh. ChÊp hµnh nghiªm tóc ph¸p luËt, chÝnh s¸ch,
chÕ ®é cña Nhµ níc quy ®Þnh ®èi víi tËp ®oµn kinh doanh.
Ph¸t huy ®Çy ®ñ vai trß chñ ®¹o cña mét tæ chøc kinh tÕ Nhµ níc trªn
nh÷ng mÆt chñ yÕu: më ®êng cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn vµ
b×nh ®¼ng trong c¹nh tranh, ph¸t triÓn quan hÖ hîp t¸c, t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn, cã thùc lùc kinh tÕ m¹nh vµ quyÕt ®Þnh
nh÷ng c©n ®èi chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ; t¹o nÒn t¶ng x©y dùng chÕ ®é x· héi
míi, chÕ ®é XHCN ë ViÖt Nam.
Muèn vËy, c¸c Tæng c«ng ty ph¶i phÊn ®Êu thùc hiÖn tèt nh÷ng ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p c¬ b¶n sau:
1. X©y dùng ®óng ®¾n chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña Tæng
c«ng ty vµ c«ng ty thµnh viªn.
16
X©y dùng chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn Tæng c«ng ty lµ kh©u ®Çu
tiªn rÊt cÇn thiÕt vµ c¬ b¶n. ChiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn c«ng ty ph¶i
c¨n cø vµo chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi, chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh doanh,
c¨n cø vµo nhu cÇu cña thÞ trêng vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô; c¨n cø vµo kh¶ n¨ng
hiÖn t¹i vµ t¬ng lai cña Tæng c«ng ty. Dùa vµo c¸c c¨n cø ®ã, Tæng c«ng ty
quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n ba vÊn ®Ò c¬ b¶n lµ: s¶n xuÊt kinh doanh mÆt hµng, chÊt
lîng vµ quy m« theo yªu cÇu cña thÞ trêng; Hai lµ lùa chän c¸c ®Çu vµo:
nguyªn vËt liÖu, c«ng nghÖ, ph¬ng ph¸p, ph¬ng tiÖn, nguån nh©n lùc, nguån
vèn phï hîp víi quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh; Ba lµ s¶n xuÊt kinh doanh
dÞch vô cho ai, tiªu thô hµng ho¸ dÞch vô ë thÞ trêng nµo, thu nhËp vµ lîi
nhuËn ph¶i ®îc ph©n phèi hîp lý gi÷a Nhµ níc, Tæng c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ
thµnh viªn, ngêi lao ®éng trong ®ã ph¶i u tiªn ®óng møc cho lao ®éng qu¶n lý,
®iÒu hµnh, ®Çu ngµnh, lao ®éng lµnh nghÒ. ChiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn
Tæng c«ng ty ph¶i ®ång Bé theo lÜnh vùc chñ yÕu: s¶n xuÊt - kü thuËt - tµi
chÝnh - kinh doanh. Trong ®ã ®Æc biÖt quan t©m ®Õn chiÕn lîc s¶n phÈm, chiÕn
lîc ®æi míi c«ng nghÖ, ®Çu t, xuÊt nhËp khÈu. C¨n cø vµo chiÕn lîc kinh
doanh vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty, c¸c c«ng ty thµnh viªn x©y dùng ®óng
®¾n chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña m×nh. ChØ khi cã chiÕn lîc kinh
doanh vµ ph¸t triÓn ®óng ®¾n, Tæng c«ng ty vµ c«ng ty thµnh viªn míi cã c¨n
cø ®Ó chñ ®éng tiÕn hµnh, chuÈn bÞ tèt nhÊt, thuËn lîi nhÊt nh÷ng ®iÒu kiÖn
trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶.
2. Tæ chøc l¹i c¬ cÊu s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¬ cÊu qu¶n lý phï hîp
víi chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn Tæng c«ng ty ®· x¸c ®Þnh:
Trªn c¬ së tæng kÕt m« h×nh Tæng c«ng ty ®· ®îc thµnh lËp trong nh÷ng
n¨m qua, Nhµ níc cÇn tiÕn hµnh tæ chøc l¹i m« h×nh cña Tæng c«ng ty, chuyªn
ngµnh, nhãm ngµnh, ®a ngµnh vµ theo chøc n¨ng: kinh doanh, c«ng Ých võa
c«ng Ých võa kinh doanh. Nhµ níc cÇn rµ so¸t ®Ó x¸c ®Þnh râ h¬n, cô thÓ h¬n
vai trß, vÞ trÝ, nhiÖm vô chñ yÕu cña tõng lo¹i m« h×nh Tæng c«ng ty. C¨n cø
17
vµo chiÕn lîc kinh doanh vµ ph¸t triÓn cña tõng c«ng ty, cÇn tiÕn hµnh tæ chøc
l¹i c¬ cÊu s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¬ cÊu qu¶n lý mét c¸ch hîp lý theo híng.
a. Tæ chøc l¹i mét c¸ch hîp lý, ®ång Bé h¬n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh
doanh cña Tæng c«ng ty. Muèn vËy cÇn x¸c ®Þnh ®óng quy m« s¶n xuÊt kinh
doanh vµ phôc vô cña tõng Tæng c«ng ty, quyÕt ®Þnh ®óng sè lîng vµ quy m«
c¸c c«ng ty thµnh viªn. CÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn ®ång Bé, cã hiÖu qu¶ c¸c kh©u
cña qu¸ tr×nh kinh doanh: t×m kiÕm nhu cÇu thÞ trêng vµ s¶n phÈm hµng ho¸
dÞch vô cña Tæng c«ng ty; chuÈn bÞ ®ång Bé c¸c yÐu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh
kinh doanh; s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô; tæ chøc tiªu thô hµng ho¸ vµ dÞch
vô ®Ó ®îc thu tiÒn vÒ; chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh kinh doanh tiÕp tôc cña Tæng
c«ng ty.
Khi x¸c ®Þnh l¹i c¬ cÊu s¶n xuÊt kinh doanh cÇn quyÕt ®Þnh râ rµng
nh÷ng c«ng ty thµnh viªn sÏ ®îc cæ phÇn ho¸, liªn doanh víi c¸c nhµ ®Çu t níc
ngoµi vµ trong níc. Tæng c«ng ty n¾m gi÷ nh÷ng c«ng ty thµnh viªn chñ lùc
nh c«ng ty mÑ, c«ng ty tµi chÝnh, xuÊt nhËp khÈu v.v...
b. Tæ chøc l¹i c¬ cÊu qu¶n lý cã hiÖu lùc, chuyªn tr¸c. §èi víi c¸c Tæng
c«ng ty cã c«ng ty thµnh viªn lµ c«ng ty Nhµ níc. C«ng ty ®îc cæ phÇn ho¸,
c«ng ty tham gia vµo c¸c liªn doanh cÇn thµnh lËp Héi ®ång qu¶n trÞ. H§QT
thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn trong ®a h×nh thøc së
h÷u cña Tæng c«ng ty (së h÷u vèn Nhµ níc 100%, së h÷u vèn Nhµ níc tham
gia vµo liªn doanh, vµo c«ng ty cæ phÇn). M« h×nh tæ chøc H§QT cßn cÇn
thiÕt ®èi víi c¸c Tæng c«ng ty Nhµ níc chuyªn ngµnh, cã vai trß quan träng
trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, vai trß quan träng trong ngµnh, tØnh toµn thµnh
phè. H§QT lùa chän Tæng gi¸m ®èc ®iÒu hµnh, c¸c ®¹i diÖn tham gia H§QT
trong c¸c liªn doanh, c«ng ty cæ phÇn. §Ó gióp H§QT qu¶n lý, cÇn x©y dùng
c¬ quan v¨n phßng thêng trùc ®ñ m¹nh bao gåm mét sè chuyªn gia ®Çu ngµnh
vÒ lÜnh vùc s¶n xuÊt - kinh doanh - kü thuËt - tµi chÝnh - tiÒn tÖ - ®Çu t.
§Ó gióp TG§ ®iÒu hµnh thùc hiÖn nghÞ quyÕt H§QT cÇn thµnh lËp Bé
m¸y ®iÒu hµnh cña Tæng c«ng ty ho¹t ®éng cã hiÖu lùc, thµnh lËp c¸c c¬ quan
chøc n¨ng, tham mu, phï hîp chuyªn nhng tinh nh viÖn nghiªn cøu vµ øng
18
dông; trung t©m ®µo t¹o, båi dìng, c¸c c¬ quan qu¶n lý vµ phôc vô theo lÜnh
vùc vµ theo qu¸ tr×nh kinh doanh s¶n xuÊt, kinh doanh - kü thuËt - tµi chÝnh tiÒn tÖ - ®©u t - tiªu thô v.v... c¬ cÊu vµ quy m« cña c¬ quan ®iÒu hµnh ph¶i phï
hîp víi ®Æc ®iÓm, yªu cÇu ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty.
3. X¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®Þnh híng ®Çu t ph¸t triÓn vµ ®æi míi c«ng
nghÖ chñ lùc cña Tæng c«ng ty.
C¨n cø vµo ®Þnh híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ chiÕn lîc kinh
doanh vµ ph¸t triÓn Tæng c«ng ty, tõng c«ng ty thµnh viªn, cÇn x©y dùng chiÕn
lîc, kÕ ho¹ch dµi h¹n ®óng ®¾n vÒ ®Çu t ph¸t triÓn vµ ®æi míi c«ng nghÖ.
C¸c Tæng c«ng ty ph¶i qu¶n lý nh÷ng ho¹t ®éng chñ yÕu vÒ s¶n xuÊt
kinh doanh cña Tæng c«ng ty vµ qu¶n lý c¸c c«ng ty thµnh viªn: v× vËy c¸c
Tæng c«ng ty ph¶i x¸c ®Þnh ®óng ph¬ng híng ph¸t triÓn vµ ph¬ng híng ®Çu t
®æi míi c«ng nghÖ cho phï hîp.
Nhu cÇu ph¸t triÓn cña toµn Bé Tæng c«ng ty ®ßi hái tríc hÕt ph¶i ®Çu t
cho s¶n xuÊt - kinh doanh vµ qu¶n lý, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ, ph¬ng tiÖn, ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt - kinh doanh vµ qu¶n lý, ®Çu t cho ®µo t¹o vµ båi dìng cho
c«ng nh©n lµnh nghÒ, c¸n Bé c«ng nghÖ ®Çu ngµnh, c¸n Bé qu¶n lý chñ chèt
c¸c cÊp trong Tæng c«ng ty, ®Çu t cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn thÞ trêng tiªu thô vµ
xuÊt nhËp khÈu. Trong ph¬ng híng ®Çu t ®îc x¸c ®Þnh cÇn lu«n lu«n ®¶m b¶o
tÝnh ®ång Bé gi÷a c¸c mÆt quan träng sau ®©y:
- G¾n chÆt viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸, dÞch vô cña Tæng c«ng ty víi ph¸t
triÓn thÞ trêng tiªu thô trong níc vµ níc ngoµi. Mét sè hµng ho¸ vµ dÞch vô
cung lín h¬n cÇu, kh«ng tiªu thô ®îc, g©y ø ®äng vèn nh hiÖn nay lµ mét
minh chøng cña m©u thuÉn gi÷a thÞ trêng vµ s¶n xuÊt cha ®îc mét sè Tæng
c«ng ty gi¶i quyÕt tèt.
- G¾n chÆt viÖc ph¸t triÓn quy m« s¶n xuÊt kinh doanh vµ n©ng cao chÊt
lîng hµng ho¸ cña Tæng c«ng ty víi sù ph¸t triÓn c¸c nguån vèn s¶n xuÊt kinh
doanh hiÖn cã. Thùc tr¹ng vÒ nguån vèn hiÖn nay cña Tæng c«ng ty cho thÊy
nhu cÇu vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn rÊt lín, nhng møc ®é ®¸p øng cßn thÊp, thiÕu
19
vèn lµ t×nh tr¹ng phæ biÕn vµ nghiªm träng. §©y lµ m©u thuÉn mµ Tæng c«ng
ty vµ Nhµ níc cha gi¶i quyÕt ®îc .
- G¾n chÆt ®æi míi c«ng nghÖ, ph¬ng tiÖn vµ ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt kinh
doanh qu¶n lý tiªn tiÕn hiÖn ®¹i víi ®éi ngò lao ®éng nhÊt lµ lao ®éng lµnh
nghÒ vËn hµnh vµ c¸n Bé qu¶n lý c«ng nghÖ míi. Nhng cã thÓ nãi t×nh tr¹ng
nhËp c«ng nghÖ l¹c hËu vÉn cßn tiÕp diÔn, ®éi ngò lao ®éng vËn hµnh vµ qu¶n
lý c«ng nghÖ míi. HiÖn ®¹i cha ®¸p øng ®îc, nªn hiÖu qu¶ sö dông thÊp.
Trong viÖc x©y dùng vµ thùc hiÖn ph¬ng híng ®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ c¸c
Tæng c«ng ty cÇn qu¶n lý nh÷ng c«ng nghÖ chñ lùc vµ x©y dùng míi, ®ång
thêi híng dÉn vµ kiÓm tra viÖc ®æi míi c«ng nghÖ cña c¸c c«ng ty thµnh viªn,
®Æc biÖt lµ ®Çu t chiÒu s©u.
4. Tæng c«ng ty thùc hiÖn tèt chøc n¨ng qu¶n lý thèng nhÊt c¸c ho¹t
®éng xuÊt nhËp khÈu s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô:
Muèn vËy c¸c Tæng c«ng ty ph¶i tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng chñ yÕu sau:
a. T×m kiÕm thÞ trêng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô cña Tæng c«ng
ty, x©y dùng chiÕn lîc vµ kÕ ho¹ch XNK, ®Æc biÖt lµ x¸c ®Þnh quy m« mÆt
hµng, chÊt lîng vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. Cã nh vËy míi cã c¬ së
b¶o ®¶m sù thèng nhÊt trong qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty.
b. Tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc, kÕ ho¹ch xuÊt nhËp khÈu cña Tæng c«ng
ty. Muèn vËy cÇn tæ chøc Bé m¸y cÇn thiÕt, thÝch hîp nh c«ng ty xuÊt nhËp
hoÆc phßng qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu vµ quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cô thÓ cña Bé
m¸y c¸c ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu. Ph©n c«ng t¸c cho c«ng ty
thµnh viªn tham gia thùc hiÖn kÕ ho¹ch xuÊt nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty. Quy
®Þnh hîp lý lîi Ých vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu gi÷a Tæng c«ng ty vµ c¸c
c«ng ty thµnh viªn.
c. ChØ huy thèng nhÊt phèi hîp chÆt chÏ c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu
trong Tæng c«ng ty, b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng thuËn lîi, mang l¹i hiÖu qu¶ cao.
TiÕn hµnh kiÓm tra vµ ®iÒu chØnh kÞp thêi nh÷ng bÊt hîp lý trong qu¸ tr×nh
thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp kh©ñ.
20
- Xem thêm -
.DOC 
27 
64469 
131 
