Tài liệu Mô hình tăng trưởng kinh tế tỉnh phú yên (tt)

B GIÁO D C VÀ ÀO T O I H C À N NG VÕ ÌNH TI N MÔ HÌNH TĂNG TRƯ NG KINH T T NH PHÚ YÊN Chuyên ngành: Kinh t phát tri n Mã s : 60.31.05 TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KINH T à N ng - Năm 2013 Công trình ư c hoàn thành t i I H C À N NG Ngư i hư ng d n khoa h c : PGS.TS. BÙI QUANG BÌNH Ph n bi n 1: PGS.TS Nguy n Trư ng Sơn. Ph n bi n 2: PGS.TS Nguy n Th Như Liêm. Lu n văn ư c b o v trư c H i nghi p Th c sĩ Kinh t h p t i ng ch m Lu n văn t t i h c à N ng vào ngày 17 tháng 12 năm 2013 Có th tìm hi u lu n văn t i : - Trung tâm Thông tin - H c li u, - Thư vi n Trư ng i h c Kinh t , i h c à N ng i h c à N ng 1 M 1. Tính c p thi t c a U tài Phú Yên là m t T nh ư c tái l p t năm 1989 n m v trí không thu n l i, xa các trung tâm kinh t l n c a c nư c và khu v c, cơ s h t ng còn nhi u y u kém, thu ngân sách a phương còn th p, chưa áp ng cho nhu c u chi thư ng xuyên và chi cho tri n. Cân i t ngân sách Trung ương dành cho u tư phát u tư phát tri n th p. Tăng trư ng kinh t c a T nh trong nh ng năm g n ây tuy m c cao nhưng v n dư i m c ti m năng, ch t lư ng và hi u qu tăng trư ng không cao. Tăng trư ng kinh t ch y u d a vào y u t v n, lao ng và khai thác tài nguyên nh m tăng năng l c s n xu t theo chi u r ng, thiên v cung; chưa chú tr ng úng m c n "c u". Tác ng y u t "c u" trong tăng trư ng kinh t chưa rõ nét; ch t lư ng y ut u vào th p và hi u qu không cao làm cho tăng trư ng kinh t chưa n nh và b n v ng, có d u hi u ch ng l i và có xu th t t h u so v i các T nh trong khu v c. Mu n duy trì tăng trư ng kinh t nhanh và b n v ng c n thi t ph i kh c ph c ư c nh ng như c i m và i u ch nh mô hình tăng trư ng kinh t c a T nh cho phù h p trong giai o n l a ch n n. Do ó Tôi tài nghiên c u “Mô hình tăng trư ng kinh t t nh Phú Yên” cho lu n văn Th c s c a mình. 2. M c tiêu nghiên c u Th nh t: Khái quát ư c lý lu n mô hình tăng trư ng kinh t hình thành khung lý lu n cho Th Hai: tài; ánh giá ư c th c tr ng mô hình tăng trư ng kinh t c a t nh Phú Yên th i gian qua; Th Ba: ưa ra ư c các gi i pháp i u ch nh mô hình tăng 2 trư ng kinh t cho t nh Phú Yên trong th i gian 3. - n. i tư ng và ph m vi nghiên c u i tư ng nghiên c u: Mô hình tăng trư ng kinh t . - Ph m vi th i gian: T năm 1991 - 2012. - Ph m vi không gian: T nh Phú Yên. 4. Phương pháp nghiên c u Do ph m vi nghiên c u c a tài r ng, liên quan n nhi u lĩnh v c nên lu n văn s d ng nhi u phương pháp khác nhau như Phương pháp thu th p tài li u; Phương pháp th ng kê toán h c; Phương pháp phân tích, so sánh; Phương pháp bi u 5. B c c c a Ngoài ph n m ; Phương pháp d báo,… tài u, k t lu n, ph l c và danh m c tài li u tham kh o, ư c trình bày trong 3 chương, g m: Chương 1: Cơ s lý lu n v mô hình tăng trư ng kinh t ; Chương 2: Th c tr ng mô hình tăng trư ng kinh t t nh Phú Yên; Chương 3: Gi i pháp i u ch nh mô hình tăng trư ng kinh t Phú Yên. 6. T ng quan tài li u nghiên c u 3 CƠ S CHƯƠNG 1 LÝ LU N V MÔ HÌNH TĂNG TRƯ NG KINH T 1.1. TĂNG TRƯ NG KINH T VÀ O LƯ NG TĂNG TRƯ NG KINH T 1.1.1. Tăng trư ng kinh t Tăng trư ng kinh t là m t khái ni m ti n , là n n t ng c a nhi u m i quan h góp ph n t o nên các m i quan h a chi u c a xã h i. Có nhi u nghiên c u khác nhau nhưng ph n l n u cho r ng tăng trư ng kinh t là m t ph m trù kinh t , nó ph n ánh quy mô tăng lên hay gi m i c a n n kinh t năm này so v i năm trư c ó ho c c a th i kỳ này so v i th i kỳ trư c ó. Tăng trư ng kinh t có th bi u hi n b ng qui mô tăng trư ng và t c tăng trư ng. 1.1.2. o lư ng tăng trư ng kinh t Các ch tiêu ph n ánh giá tr tăng trư ng kinh t theo h th ng tài kho n qu c gia (SNA) bao g m: t ng giá tr s n xu t (GO), t ng s n ph m qu c n i (GDP), t ng s n ph m qu c dân (GNP), t ng thu nh p qu c dân (GNI), thu nh p qu c dân (NI), t ng s n ph m tính bình quân u ngư i. Tăng trư ng kinh t có th bi u th b ng s tuy t i (qui mô tăng trư ng) ho c s tương i (t c tăng trư ng). 1.2. N I DUNG NGHIÊN C U MÔ HÌNH TĂNG TRƯ NG KINH T 1.2.1. K t qu v n hành c a mô hình tăng trư ng kinh t Các mô hình tăng trư ng theo lý thuy t u ã ch ra r ng dù mô hình tăng trư ng l a ch n v n hành theo ki u nào thì năng l c s n xu t c a nó t o ra s ph i th hi n k t qu cu i cùng là s n lư ng GDP và vi c làm c a n n kinh t nhưng k t qu này không ph i tĩnh mà ph i gia tăng u n nh và m c cao trong dài h n. o lư ng n nh c a tăng trư ng ta có th dùng t s gi a l ch chu n c a tăng trư ng và t c tăng trư ng. Phương sai ư c nh nghĩa g n 4 như là trung bình c a các bi n thiên bình phương gi a t ng quan sát trong t p d li u so v i giá tr trung bình c a nó. l ch chu n ơn gi n là i lư ng ư c tính b ng cách l y căn b c hai c a phương sai. H s này càng th p thì t c tăng trư ng c a n n kinh t càng n nh và ngư c l i. 1.2.2. Mô hình huy ng, phân b và s d ng các ngu n l c cho tăng trư ng Mô hình huy ng, phân b và s d ng ngu n l c cho tăng trư ng ư c th hi n rõ nh t qua t ng cung c a n n kinh t . T ng cung ph n ánh quan h gi a s n lư ng hàng hóa d ch v ư c s n xu t ra trong m i th i kỳ trong quan h v i m c giá. Trong dài h n s n lư ng hàng hóa d ch v hay t ng cung ph thu c vào các nhân t u vào như v n s n xu t, lao ng và trình công ngh s n xu t. α β S d ng mô hình Cobb – Douglas, ta có: Y = TFP K L Trong ó: Y là GDP c a n n kinh t và ư c s n xu t ra t lao ng L và v n s n xu t K. ây gi nh hàm s n xu t trên (th hi n s n lư ng ư c s n xu t t L và K trong th i kỳ u) và tăng thêm l n TFP nh ti n b công ngh . Nghĩa là năng su t biên c a v n và lao ng thay i cùng t l v n - lao ng cho trư c. Chuy n v d ng tuy n tính và l y vi phân ta có ∆ Y ∆ TFP ∆K ∆L hay g Y = gTFP + αg K + βg L = +α +β Y TFP K L Tùy theo t tr ng óng góp c a các nhân t mà ánh giá n n kinh t ó thâm d ng nhân t gì. N u t l c a v n và lao ng chi m trong tăng trư ng l n bi u hi n xu hư ng tăng trư ng theo chi u r ng. N u TFP có t tr ng cao thì ó là n n kinh t chuy n sang tăng trư ng theo chi u sâu. Như v y, mô hình huy ng phân b và s d ng ngu n l c cho tăng trư ng kinh t ch nh là ch ra cách th c n n kinh t huy ng, phân b và s d ng ngu n l c t o ra năng l c s n xu t qua ó t m c s n lư ng có th . 5 1.2.3. Mô hình phân ph i k t qu tăng trư ng T lý thuy t c a Keynes ư c trình bày trong tác ph m “Lý thuy t t ng quát v vi c làm, lãi su t và ti n t ” (1936) ư c Paul Saumelson, W. N (1989) phát tri n khi ưa ra mô hình s nhân ch ra tác ng c a vi c gia tăng chi tiêu c a các tác nhân trong n n kinh t như tiêu dùng c a h gia ình, c a chính ph , chi tiêu mua hàng hóa u tư và chi tiêu c a ngư i nư c ngoài mua hàng hóa xu t kh u c a n n kinh t ó. Thông qua cơ ch tác ng này các tác gi ã ch ra vai trò c a các chính sách c a chính ph có nh hư ng t i các thành t c a t ng c u, ng th i cũng ch ra nh ng i u này không ch có tính ch t n i sinh v phía t ng cung. S tác ng t gia tăng t ng c u t i tăng trư ng kinh t còn xem xét thông qua nh ng thay i v vi c làm và th t nghi p i v i n n kinh t . 1.3. CÁC NHÂN T NH HƯ NG N MÔ HÌNH TĂNG TRƯ NG KINH T 1.3.1. i u ki n t nhiên và tài nguyên 1.3.2. i u ki n kinh t xã h i 1.3.3. Kh năng huy ng các ngu n l c cho tăng trư ng kinh t . K T LU N CHƯƠNG 1 Các mô hình tăng trư ng kinh t theo lý thuy t c a các nhà kinh t trong và ngoài nư c ã ch ra cơ ch cơ b n nh t trong phân b s d ng các ngu n l c t o ra s n lư ng và gia tăng chúng trong dài h n. Th c ti n cũng ã ch ra r ng mu n tăng trư ng thành công ph i l a ch n úng mô hình tăng trư ng phù h p v i i u ki n và kh năng c a n n kinh t . Nhưng v n có m t i m chung nh t trong l a ch n mô hình tăng trư ng c a các n n kinh t thành công ó chính là mô hình tăng trư ng phát huy và khai thác toàn di n c t ng cung và t ng c u, chuy n t chi u r ng sang chi u sâu. 6 CHƯƠNG 2 TH C TR NG MÔ HÌNH TĂNG TRƯ NG KINH T T NH PHÚ YÊN 2.1. I U KI N T NHIÊN, TÀI NGUYÊN VÀ KINH T XÃ H I T NH PHÚ YÊN 2.1.1. i u ki n t nhiên - kinh t xã h i. - V trí a lý - Khí h u, th i ti t - Tài nguyên nư c - Tài nguyên t - Tài nguyên r ng - Tài nguyên khoáng s n - Tài nguyên du l ch - Tài nguyên nhân văn 2.1.2. c i m v dân s , dân cư, ngu n nhân l c a. c i m dân s , dân cư t nh Phú Yên - Phân theo gi i tính - Phân theo khu v c - Phân theo theo vùng b. Cơ c u lao ng - Dân s trong tu i lao ng: Dân s trong tu i lao ng năm 2012 chi m 62,4%, ây là ngu n lao ng d i dào áp ng cho nhu c u lao ng cho phát tri n. - L c lư ng lao ng trong tu i: L c lư ng lao ng năm 2012 trong tu i chi m 56% so v i dân s và chi m 90% dân s trong tu i. - L c lư ng lao ng gi a thành th và nông thôn: n năm 2012, cơ c u lao ng thành th chi m 20%, khu v c nông thôn chi m 80% l c lư ng lao ng c a T nh. 7 2.2. TH C TR NG MÔ HÌNH TĂNG TRƯ NG KINH T T NH PHÚ YÊN 2.2.1. K t qu v n hành mô hình tăng trư ng th i gian qua T c tăng trư ng GDP giai o n 1991-2012 bình quân 11,62%/năm. Trong ó d ch v tăng bình quân 12%/năm; công nghi p xây d ng: 15,2%/năm, nông nghi p: 4,4%/năm. Cơ c u kinh t có s chuy n d ch theo hư ng tăng d n t tr ng c a ngành công nghi p và d ch v , gi m d n t tr ng c a ngành nông nghi p. B ng 2.3: Cơ c u kinh t t nh Phú Yên các năm: 1991, 2000, 2012 Cơ c u GDP VT 1991 2000 2012 Nông, lâm, ngư nghi p % 55,7 44,13 26,6 Công nghi p – Xây d ng % 11,9 22,65 35,5 Thương m i – D ch v % 32,4 33,22 37,9 Qui mô c a GDP năm 2012: 5.813 t ng, khá th p so v i các T nh trong khu v c. Do v y c n có các bi n pháp duy trì và nâng cao t c tăng trư ng hơn n a vì trong b i c nh i u ki n các t nh trong khu v c ã có nh ng bư c ti n l n, n u không s t t h u so v i các t nh trong khu v c và c nư c. óng góp vào 1% tăng trư ng GDP c a nhóm ngành nông lâm ngư nghi p ngày càng gi m d n. Trong nh ng năm 1992, 1997 óng góp c a khu v c này lên n hơn 40% thì n năm 2009, 2010, 2011 ch còn hơn 10% và 2012 là 3,2% và như ng ch cho các ngành công nghi p và d ch v . Khu v c d ch v nhân t óng góp n 2.2.2. Tính n T c nhưng biên nh nh t cho tăng trư ng kinh t . nh c a mô hình tăng trư ng tăng trư ng kinh t c a T nh luôn duy trì giao ư c xem là m c cao ng khá l n. Trong ó giai o n 1991-2001, kho ng bi n thiên có biên giao ng l n cho th y tăng trư ng kinh 8 t trong giai o n này thi u n nh. Giai o n 2001-2012, t c trư ng bình quân giai o n này ư c thu h p d n, t c t 11,3%/năm; biên tăng trư ng cao và có tính n tăng giao ng nh hơn (bình quân c a khu v c MT-TN là 11,2%). 7,000,000 18 16.48 3,000,000 4,000,000 6.72 5.46 2,000,000 14 13.43 13.14 12.73 12 11.94 12.23 11.701.591.36 1 1 11.21 10.84 10.66 10.50 10 8.97 8 7.80 6.82 6 5.83 (%) ng) 16 14.13 5,000,000 (Tr. 6,000,000 4 1,000,000 2.05 2 0 19 91 19 92 19 93 19 94 19 95 19 96 19 97 19 98 19 99 20 00 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07 20 08 20 09 20 10 20 11 20 12 0 GDP giá ss 94 (tri u Bi u So t c ng) T c tăng GDP (%) 2.4. Tăng trư ng GDP tăng trư ng trung bình v i phương sai, h s bi n thiên c a tăng trư ng kinh t Phú Yên giai o n 2001-2012 là 10,16% (MT-TN: 13,9%). Trong 3 ngành kinh t thì tăng trư ng ngành nông nghi p có bi n ng r t l n nh t (57,59%), k ti p là ngành công nghi p – xây d ng (21,88%) và d ch v (12,53%). i u ó cho th y m c dù t c nh nhưng trong tăng trư ng kinh t c a T nh khá n t ng n i b ngành có s bi n thiên r t l n. 2.2.3. Cách th c huy ng, phân b và s d ng ngu n l c cho tăng trư ng kinh t a. V tình hình huy V n t ng v n ng, phân b và s d ng v n u tư có vai trò quan tr ng i v i tăng trư ng kinh t , u tư toàn xã h i giai o n 1991-2012 tăng bình quân 26,76%/năm. Ngu n v n u tư u tư do t 56.178 t ng, a phương qu n lý ngày càng tăng lên, t 35,7% 1995, tăng 94,52% năm 2012. Ngu n v n s h u t khu v c Nhà nư c có xu hư ng gi m d n t tr ng trong cơ c u v n u tư (1995: 85,6%; 2012: 35,53%). 9 B ng 2.5: H s ICOR c a t nh Phú Yên 1991- 1991- 2001TT Ch tiêu 2012 2000 2012 H s ICOR chung 4,11 3,79 4,29 1 ICOR Nông, lâm ngư nghi p 4,31 2,74 5,21 2 ICOR công nghi p 4,14 4,77 3,61 3 ICOR D ch v 3,85 2,70 4,63 H s ICOR cho c giai o n 1991-2012 là 4,11 nhưng có biên giao ng khá l n. Riêng trong giai o n 1991-2000 h s ICOR toàn ngành là 3,79; giai o n 2001-2012 là 4,29. M c dù h s ICOR c a T nh th p hơn trung bình chung c a c nư c (5,93), nhưng v n còn cao so v i các nư c trong khu v c (3-3,5). Xét trong m i quan h gi a cơ c u ngu n v n u tư và cơ c u GDP c a các thành ph n kinh t không h p lý. Giai o n 2001-2012, ngu n v n u tư khu v c nhà nư c chi m 42,63%% nhưng ch thu ư c hơn 30,91% GDP. Trong khi ó, ngu n v n u tư khu v c ngoài nhà nư c ch chi m 34,16% nhưng ã mang l i cho n n kinh t n 66,28% GDP. H s ICOR khu v c kinh t Nhà nư c giai o n 2001-2012 là quá cao (7,65); trong khu khu v c ngoài Nhà nư c có h s ICOR khá th p (2,14). Cho th y hi u qu ngu n v n khu v c nhà nư c còn kém xa so v i khu v c ngoài nhà nư c. 25000000 0.6 0.5 20000000 0.450.440.44 0.400.390.400.41 0.4 0.39 0.38 0.37 0.34 0.300.30 0.3 0.44 0.42 15000000 0.33 0.280.28 10000000 y = 0.0163x + 0.117 R2 = 0.6472 0.16 0.2 5000000 0.1 0.080.06 0 1 0.00 2 3 0 4 5 GDP giá hi n hành Bi u 6 7 8 9 % T l 10 11 12 13 ti t ki m/GDP 14 15 16 17 18 Linear (% T 19 l 20 21 22 23 ti t ki m/GDP ) 2.6. T l ti t ki m so v i GDP giai o n 1991 - 2012 Nhìn vào bi u trên ta th y, xu hư ng chung gi a ti t ki m và tăng trư ng kinh t , khi t l ti t ki m tăng cùng chi u v i tăng trư ng 10 GDP. Khi t l ti t ki m tăng 10% thì tăng trư ng GDP tăng 0,163%. Tuy nhiên, t l này tăng không th t s m nh. b. V tình hình huy - Tình hình huy ng, phân b và s d ng lao ng và phân b l c lư ng lao ng ng B ng 2.6: Lao ng trong tu i ang làm vi c trong n n kinh t TT Ch tiêu (lao ng) 1991 2005 2012 294.988 261.255 341.817 1 Nông lâm ngư nghi p 2 Công nghi p xây d ng 12.815 42.855 83.214 3 D ch v 32.967 71.296 138.396 L c lư ng lao ng vào làm vi c cho n n kinh t c a T nh ngày càng tăng. Cùng v i quá trình chuy n d ch cơ c u kinh t , cơ c u lao ng cũng ã có s chuy n d ch l n t khu v c nông nghi p sang khu v c phi nông nghi p. 100% 10.7 4.2 13.1 16.2 15.6 6.7 6.8 80% 9.4 23.5 26.8 15.7 16.1 60% 40% 85.1 80.2 77.1 75.0 60.8 57.1 20% La o đ ng trong NN Bi u La o đ ng trong CN - XD 2.7. Cơ c u lao 20 12 20 11 20 10 20 09 20 08 20 07 20 06 20 05 20 04 20 03 20 02 20 01 20 00 19 99 19 98 19 97 19 96 19 95 19 94 19 93 19 92 19 91 0% La o đ ng trong DV ng theo ngành giai o n 1991- 2012 Xu hư ng chuy n d ch trên cho th y m c dù cơ c u kinh t c a T nh có s chuy n d ch m nh m nhưng t c ng theo ngành di n ra còn ch m. Lao nghi p v n chi m t tr ng cao, lao chuy n d ch cơ c u lao ng trong lĩnh v c nông ng khu v c công nghi p và d ch v có tăng, nhưng ch m. - V ch t lư ng ngu n lao T l lao ng: ng qua ào t o c a t nh Phú Yên liên t c tăng t 14,05% năm 2000 lên 38% năm 2012. T l lao còn l n (2012: 62%). Ch t lư ng lao ng chưa qua ào t o ng qua ào t o còn nhi u h n 11 ch ; cơ c u trình lao ng qua ào t o ngh chưa phù h p. Th c tr ng này là m t trong nh ng nguyên nhân cơ b n h n ch t c và ch t lư ng tăng trư ng kinh t giai o n v a qua. - Năng su t lao ng B ng 2.15. Năng su t lao Ch tiêu ng c a Phú Yên 1991 1995 2000 2005 2010 2012 NSL chung 2.46 2.83 4.11 5.71 9.39 11.25 NSL NLN 1.69 1.65 2.07 2.27 3.17 3.52 NSL CNXD 6.97 5.86 14.77 18.76 22.65 27.48 NSL DV 6.75 8.46 9.44 14.37 16.60 17.98 NSL th p m t ph n là do ch t lư ng lao yêu c u, ph n l n ngư i lao nhưng còn trình ng chưa áp ng ng chưa qua ào t o ho c tuy có ào t o th p. Tuy nhiên xu hư ng chuy n d ch lao ng t khu v c nông nghi p sang khu v c phi nông nghi p là m t bi u hi n tích c c. c. Tình hình công ngh s n xu t B ng 2.16: B ng so sánh t l óng góp các nhân t cho tăng trư ng kinh t Phú Yên v i các VKTT MT và MT-TN Tăng T l óng góp vào Trong ó: trư ng 1% cho tăng trư ng Khu v c GDP Lao Lao V n TFP V n TFP (%) ng ng MT-TN 11,2 8,1 2,0 1,1 72,6 17,6 9,7 VKTT MT 11,5 8,9 1,7 1,0 77,1 14,3 8,6 Phú Yên 10,2 8,66 1,09 0,52 84,35 10,59 5,06 T s li u trên cho th y tăng trư ng kinh t c a Phú Yên cũng như các t nh Mi n Trung – Tây nguyên và Vùng kinh t Tr ng i m Mi n Trung ch y u d a vào nhân t v n, tuy nhiên Phú Yên nhân t v n chi m t tr ng khá cao so v i các T nh trong khu v c này (84,35%). Trong khi ó, nhân t lao ng ch óng góp 10,59% và TFP là 5,06%. 12 i u này cho th y tăng trư ng kinh t Phú Yên thâm d ng nhân t v n u tư, óng góp c a các nhân t lao ng và nhân t t ng h p khá th p so v i bình quân chung trong khu v c. d. Chính sách và môi trư ng kinh doanh thúc y cho tăng trư ng Theo k t qu công b năm 2012, PCI Phú Yên t 53,36 i m, x p h ng 52/63 t nh thành. N m trong nhóm Khá nhưng là T nh th p nh t trong khu v c. M t s ch s ư c ánh giá khá th p như tính năng ng c a lãnh o, ào t o lao ng, d ch v h tr doanh nghi p,… Do v y, c n thi t ph i có nh ng gi i pháp nh m c i thi n như tăng cư ng công tác h tr cho doanh nghi p, tăng cư ng năng l c và i m i tư duy trong h tr cho doanh nghi p, xem doanh nghi p là cơ s , là nhân t quan tr ng thúc y tăng trư ng kinh t . 2.2.4. Tình hình phân ph i k t qu tăng trư ng kinh t Theo các lý thuy t kinh t , s n lư ng c a n n kinh t trên góc t ng c u còn ch u nh hư ng b i các nhân t t o ra t ng c u hay m c chi tiêu c a các tác nhân trong n n kinh t . Hành vi tiêu dùng c a h cùng v i các chính sách c a chính ph quy t nh s nhân chi tiêu c a n n kinh t qua ó tác ng t i s n lư ng c a n n kinh t và quy t nh tăng trư ng s n lư ng. th y rõ hơn xem xét trên các khía c nh sau: - T ng m c bán l hàng hóa và d ch v : 7,000,000 0.45 6,000,000 5,000,000 0.35 3,000,000 0.17 2,000,000 0.12 0.09 0.080.07 1,000,000 0.30 0.30 y = 0.0056x + 0.1058 R2 = 0.1177 0.200.19 0.18 0.17 4,000,000 0.11 0.27 0.25 0.240.26 0.20 0.15 0.11 0.090.09 0.10 0.05 0.04 0.01 0 1 2 GDP giá c Bi u 0.40 0.38 0.34 3 4 5 nh 94 2.9. T c 6 7 T c 8 9 10 11 12 tăng TMBLHHDV 13 14 15 16 Linear (T c 17 18 19 0.00 20 21 tăng TMBLHHDV) gia tăng T ng m c bán l hàng hóa d ch v so v i GDP giai o n 1991 -2012 13 Ch tiêu t ng m c b n l hàng hóa và d ch v t nh Phú Yên ph n ánh m c tiêu dùng c a các tác nhân trong n n kinh t . T bi u trên cho th y t c tăng t ng m c bán l hàng hóa và d ch v giai o n 1991-2012 bình quân trên 16,7%. i u ó cho th y nhu c u v hàng hóa d ch v c a các tác nhân khi n t ng m c bán l hành hóa d ch v tăng và xu hư ng tăng nhanh hơn GDP danh nghĩa. Rõ ràng kích thích tiêu dùng v i th trư ng này s có th thúc y tăng trư ng kinh t c a t nh. Tuy nhiên óng góp c a nhân t này cho tăng trư ng kinh t khá th p (t ng m c bán l hàng hóa và d ch v tăng tăng 10% thì GDP tăng 0,056%), ch ng t vi c chi tiêu c a ngư i dân Phú Yên ch y u mua các m t hàng thi t y u ph c v cho i s ng. N u xem t l T ng m c bán l hàng hóa và d ch v trên GDP như t l tiêu dùng trên thu nh p thì t l này cũng ư c xem như t l dành cho tiêu dùng c a h gia ình t c là nó quy t nh tiêu dùng và tích lũy. Khi t l này càng cao thì s nhân chi tiêu cũng tăng lên. 7,000,000 8.00 7.44 7.00 6,000,000 6.06 5,000,000 y = 0.2634x - 0.348 R2 = 0.7981 4,000,000 4.00 3.06 2.78 2.46 2.13 1.741.781.831.86 1.351.43 0.920.940.841.191.141.18 3,000,000 2,000,000 3.00 2.00 1.00 1,000,000 0.00 -1.00 0 1 2 GDP giá c Bi u 6.00 5.00 4.91 4.374.12 3 4 5 nh 94 6 7 % T 8 9 l 10 11 12 tiêu dùng/GDP 13 14 15 16 17 Linear (% T 18 l 19 20 21 tiêu dùng/GDP ) 2.10. T l chi tiêu so v i GDP giai o n 1991 - 2012 Nhìn bi u trên ta th y xu hư ng tiêu dùng và tăng trư ng kinh t c a t nh Phú Yên trong th i gian qua; bi u trên cho th y m i tương quan dương gi a t l tiêu dùng và t l tăng trư ng GDP. Theo K t qu kh o sát m c s ng dân cư năm 2012, M c tiêu dùng c a ngư i dân nông thôn ch chi m 68,72% so v i dân cư thành 14 th , kho ng cách này không thay i nhi u trong nh ng năm qua. Bình quân chi tiêu cho m t nhân kh u trên a bàn t nh Phú Yên 87,51% thu nh p. T l chi tiêu trong t ng thu nh p bình quân là khá cao, i u này cho th y kh năng tích lũy c a ngư i dân th p do ó cũng có nh ng h n ch cho s phát tri n kinh t xã h i c a T nh. Chi tiêu trên ch y u là chi tiêu cho i s ng như ăn, u ng, hút,… và áp ng nhu c u thi t y u và tái s n xu t gi n ơn. - V ho t Ho t ng xu t, nh p kh u: ng xu t, nh p kh u có tác n n kinh t qua ó tác ng t i tăng trư ng kinh t . Bình quân giai o n 1991-2012, xu t kh u có t c Tuy nhiên, ho t ng m nh t i t ng c u c a tăng cao hơn so v i nh p kh u. ng xu t nh p kh u c a Phú Yên có nh ng bi n ng khá l n. Trong nh ng năm g n ây, xu t kh u có xu hư ng tăng nhanh và l n hơn là nh p kh u, có nghĩa là T nh xu t siêu. Tuy nhiên, t tr ng c a xu t kh u so v i GDP dao ng m nh, bình quân trong giai o n 1991-2012 là 59,65%. 300,000 250,000 246,665 206,523 200,000 150,000 20 12 20 09 20 08 20 07 20 06 20 05 20 04 20 03 20 02 20 00 19 99 19 98 Gi á tr xu t kh u 1000USD 20 11 90,000 60,909 59,800 58,078 59,076 62,432 41,800 34,400 33,275 30,510 25,989 24,323 19 97 19 96 19 95 19 94 19 93 19 92 19 91 0 120,900 105,900 102,749 97,049 47,513 33,031 15,358 20 01 50,000 20 10 111,591 100,000 Gi á tr nh p kh u 1000USD 2.11. Giá tr ho t ng xu t kh u, nh p kh u 1991-2012 Bi u T ng c u còn nh ng h n ch nh t nh mà nguyên nhân chính là s c mua th p và không ng u gi a các khu v c c a t nh trong nh ng năm qua. Chi tiêu c a các h gia ình m i ch y u t p trung vào chi tiêu cho nhu c u thi t y u, t l tiêu dùng cho d ch v còn th p ngay c nh ng d ch v cơ b n như giáo d c, y t . M c dù t tr ng xu t 15 kh u so v i GDP trong nh ng năm qua khá th p nhưng cán cân thương m i th ng dư nên xét v t ng th cũng có nh ng d u hi u tác ng tích c c t i tăng trư ng kinh t . Tuy nhiên, m b o cho t c tăng trư ng kinh t c n thi t ph i y m nh ho t ng u tư phát tri n các m t hàng có th m nh có giá tr xu t kh u c a a phương. - V chi tiêu Ngân sách Thu ngân sách Phú Yên hi n nay ch áp ng ư c m t ph n chi thư ng xuyên. T c tăng chi Ngân sách trên a bàn T nh bình quân 31,69%/năm là khá cao. Trong ó, chi cho u tư phát tri n tăng bình quân 38,63%/năm, chi thư ng xuyên là 34,18%/năm. M c dù t c tăng chi cho u tư phát tri n cao hơn t c tăng chi thư ng xuyên, tuy nhiên chi cho u tư phát tri n ch chi m 27,41%, chi thư ng xuyên chi m hơn 72,59%. K T LU N CHƯƠNG 2 Tăng trư ng cao nhưng chưa n nh cho th y tăng trư ng không tương x ng v i ti m năng và ti m n nhi u b t n cho phát tri n kinh t xã h i. Tác ng c a t ng c u v i tăng trư ng kinh t còn nh ng h n ch nh t nh mà nguyên nhân chính là s c mua th p và không ng u gi a các khu v c trong t nh. T l chi tiêu c a các h gia ình m i ch y u t p trung vào chi tiêu cho nhu c u thi t y u như chi tiêu cho các ho t ng có liên quan n i s ng như ăn, u ng,… t l tiêu dùng cho d ch v còn th p ngay c nh ng d ch v cơ b n như giáo d c, y t . Cán cân thương m i c a T nh th ng dư nên tác ng tích c c t i tăng trư ng kinh t , nhưng tính n nh chưa cao, chưa có nh ng m t hàng công nghi p mang tính ch l c, có giá tr xu t kh u cao mà ch y u là nh ng m t hàng nông lâm, th y s n. Trong nh ng năm t i, tăng trư ng kinh t b n v ng hơn òi h i Phú Yên ph i có nh ng i u ch nh mô hình tăng trư ng theo hư ng tích c c hơn t c là chuy n d n sang tăng trư ng theo chi u sâu và khai thác các ti m năng có hi u qu hơn. 16 CHƯƠNG 3 GI I PHÁP I U CH NH MÔ HÌNH TĂNG TRƯ NG KINH T T NH PHÚ YÊN 3.1. B I C NH QU C T , TRONG NƯ C TÁC NG N MÔ HÌNH TĂNG TRƯ NG KINH T T NH PHÚ YÊN 3.1.1. B i c nh qu c t 3.1.1. B i c nh trong nư c 3.1.3. Xu hư ng bi n ng mô hình tăng trư ng a. Xu hư ng tăng trư ng kinh t b. Xu hư ng v u tư c. Xu hư ng v nhân l c d. Xu hư ng v khoa h c công ngh , qu n lý 3.2. NH HƯ NG VÀ M C TIÊU I U CH NH MÔ HÌNH TĂNG TRƯ NG KINH T T NH PHÚ YÊN 3.2.1. nh hư ng tăng trư ng kinh t 3.2.2. M c tiêu tăng trư ng kinh t t nh Phú Yên a. M c tiêu t ng quát b. M c tiêu c th 3.3. CÁC GI I PHÁP I U CH NH MÔ HÌNH TĂNG TRƯ NG KINH T T NH PHÚ YÊN 3.3.1. Nhóm gi i pháp i u ch nh tăng trư ng theo t ng cung a. Gi i pháp chuy n t tăng trư ng ch y u d a vào chi u r ng sang tăng trư ng theo chi u sâu và chú tr ng nâng cao ch t lư ng, hi u qu - Khai thác các nhân t tài nguyên m t cách hi u qu : Có chính sách thích h p ch m d t tình tr ng xu t kh u thô, kiên quy t không c p phép cho các d án m i xu t kh u thô. Khuy n khích u tư xây d ng nhà máy ch bi n c bi t là ch bi n sâu, áp d ng công ngh cao,… Nâng cao giá tr gia tăng c a các s n ph m nông lâm th y s n 17 b ng cách u tư nâng cao công ngh ch bi n, h tr qu ng bá, xúc ti n và xây d ng thương hi u, t o i u ki n xu t kh u các m t hàng ch l c c a T nh. - Nâng cao hi u qu u tư là m t trong nh ng gi i pháp quan tr ng thúc y tăng trư ng, nh t là u tư công. i u ch nh gi m u tư công m t t l h p lý d n d n cân i v i kh năng ti t ki m công, gi m n công và b o m quan h tích lũy và tiêu dùng. Xây d ng và ban hành các quy nh v cơ ch phân b v n m t cách hi u qu theo h th ng các tiêu chí c th nh m c t gi m các d án u tư giàn tr i, tăng cư ng u tư phát tri n cho các vùng ven bi n, mi n núi, h i o và t p trung vào phát tri n h t ng kinh t k thu t, các d án có tính ch t quy t nh n tăng trư ng kinh t . - Nâng d n t tr ng c a khoa h c công ngh trong tăng trư ng kinh t , y nhanh quá trình i m i và phát tri n công ngh trong n n kinh t . Phát huy l i th c a n n kinh t i sau. i v i các ngành truy n th ng và có l i th t n d ng lao ng, tài nguyên thiên nhiên c n ư c ưu tiên u tư i m i và nâng cao trình công ngh . i v i các ngành s n xu t then ch t nh hư ng dây chuy n n các ngành khác c n th c hi n ngay vi c ng d ng các công ngh hi n i như ngành i n t , tin h c, v t li u m i, gi ng cây tr ng v t nuôi, ki m tra ch t lư ng s n ph m, x lý ô nhi m môi trư ng. b. Th c hi n cơ c u l i các ngành kinh t theo hư ng nâng cao hi u qu kinh t - Phát tri n m nh công nghi p và xây d ng theo hư ng hi n i, nâng cao ch t lư ng, s c c nh tranh, t o n n t ng cho nư c công nghi p. Cơ c u l i s n xu t công nghi p c v ngành kinh t - k thu t, vùng và giá tr m i. Tăng hàm lư ng khoa h c công ngh và t tr ng giá tr n i a trong s n ph m. Phát tri n có ch n l c công nghi p ch bi n, công nghi p công ngh cao, công nghi p năng lư ng, khai khoáng, hoá ch t. Chú tr ng phát tri n công nghi p ph c v nông 18 nghi p, nông thôn, năng lư ng s ch, năng lư ng tái t o và v t li u m i. Phát huy hi u qu các khu, c m công nghi p và y m nh phát tri n công nghi p theo hình th c c m, nhóm s n ph m t o thành các t h p công nghi p quy mô l n, có hi u qu cao. - Phát tri n nông nghi p toàn di n theo hư ng hi n i hi u qu và b n v ng. Xây d ng mô hình s n xu t kinh doanh phù h p v i i u ki n t ng vùng, t ng lo i cây con. G n k t ch t ch l i ích gi a ngư i s n xu t, ngư i ch bi n và ngư i tiêu th , gi a phát tri n nông nghi p v i xây d ng nông thôn m i. Khuy n khích t p trung ru ng t, phát tri n gia tr i, trang tr i, doanh nghi p nông nghi p phù h p v i quy mô và i u ki n t ng vùng. Áp d ng ti n b khoa h c công ngh vào s n xu t, ch bi n, b o qu n; ưu tiên ng d ng công ngh sinh h c làm tăng giá tr gia tăng trên m i ơn v canh tác. Có chính sách ng b qu n lý và phát tri n r ng phòng h , r ng c d ng, b o m cho ngư i nh n khoán chăm sóc, b o v r ng có cu c s ng n nh. Khai thác b n v ng ngu n l i th y s n, phát tri n ánh b t xa b , g n v i b o m qu c phòng, an ninh. Phát tri n nuôi tr ng thu s n theo quy ho ch; xây d ng ng b k t c u h t ng vùng nuôi. y m nh áp d ng ti n b khoa h c và công ngh vào s n xu t và ch bi n, nâng cao năng su t, ch t lư ng, s c c nh tranh và áp ng yêu c u v sinh, an toàn th c ph m. - Phát tri n m nh các ngành d ch v , nh t là các d ch v có giá tr cao, ti m năng l n và có s c c nh tranh cao. T p trung phát tri n m t s ngành d ch v có l i th , có hàm lư ng công ngh cao. Tăng cư ng qu ng bá m r ng th trư ng, nh t là các nư c khu v c Trung ông, Châu Phi, ông B c Á các m t hàng nông, th y s n có th m nh c a T nh nh m tăng giá tr hàng hóa xu t kh u; hình thành và phát tri n theo mô hình chu i giá tr cho các m t hàng nông s n. c. Gi i pháp v hoàn thi n chính sách, môi trư ng kinh doanh y m nh c i cách th t c hành chính: y nhanh th t c hành chính. Làm cho b máy hành chính ho t ng có hi u l c, hi u qu ,