Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Mô hình hồi quy hai biến và một vài tư tưởng cơ bản...

Tài liệu Mô hình hồi quy hai biến và một vài tư tưởng cơ bản

.DOC
13
56
52

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lêi giíi thiÖu ViÖc øng dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc - c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®· thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ë nh÷ng níc t b¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn, nhê ®ã kh«ng nh÷ng c¸c tËp ®oµn t b¶n ®éc quyÒn thu ®îc lîi nhuËn siªu ng¹ch cao mµ ®êi sèng cña nh÷ng ngêi lao ®éng t¹i nghiÖp còng ®îc c¶i thiÖn vµ h×nh thµnh tÇng líp trung lu trong x· héi. Tríc thùc tÕ ®ã, céng thªm sù sôp ®æ cña m« h×nh chñ nghÜa x· héi tËp trung quan liªu ë Liªn X« vµ §«ng ¢u, nhiÒu ngêi nghi ngê tÝnh ®óng ®¾n cña khoa häc kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c- Lªnin, ®Æc biÖt lµ häc thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d “hßn ®¸ t¶ng” trong c¸c häc thuyÕt kinh tÕ cña M¸c. Nh÷ng ngêi ph¶n b¸c häc thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d tÊn c«ng vµo “hßn ®¸ t¶ng” nµy b»ng nhiÒu luËn ®iÓm kh¸c nhau. Phª ph¸n nh÷ng luËn ®iÓm ®ã, chóng ta tËp trung vµo viÖc nghiªn cøu m¸y mãc vµ lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d ®Ó gi¶i thÝch quan niÖm trªn. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 I. M¸y mãc vµ lao ®éng 1) M¸y mãc ®èi víi nÒn s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa: Trªn c¬ së kü thuËt thñ c«ng, ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa kh«ng thÓ ®îc x¸c lËp mét c¸ch hoµn chØnh vµ ph¸t triÓn v÷ng ch¾c. Do ®ã trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn chñ nghÜa t b¶n ®· t¹o cho nã mét c¬ së kü thuËt t¬ng øng lµ m¸y mãc, ®a chñ nghÜa t b¶n tõ giai ®o¹n c«ng trêng thñ c«ng lªn giai ®o¹n c«ng nghiÖp c¬ khÝ. M¸y mãc xuÊt hiÖn vµo thÕ kû 17 vµ ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn. ë thêi kú c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp, th«ng thêng c¸c m¸y mãc ®Òu gåm ba bé phËn c¬ b¶n. M¸y mãc kh«ng ngõng ®îc c¶i tiÕn, ph¸t triÓn, h×nh thøc hoµn thiÖn nhÊt cña nã hiÖn nay lµ m¸y tù ®éng ngêi m¸y. Trong lÞch sö ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t b¶n lóc ®Çu m¸y mãc ®îc sö dông tõng chiÕc trong tõng xÝ nghiÖp. VÒ sau nhê chÕ t¹o ra m¸y ph¸t lùc m¹nh nªn chØ mét m¸y ®éng lùc còng cã thÓ lµm cho nhiÒu m¸y c«ng t¸c ho¹t ®éng. NhiÒu m¸y c«ng t¸c ho¹t ®éng do m¸y lùc trung t©m th«ng qua mét hÖ thèng chuyÓn lùc thèng nhÊt, gäi lµ hÖ thèng m¸y mãc. HÖ thèng m¸y mãc cã thÓ lµ sù hiÖp tøc gi¶n ®¬n cña nhiÒu m¸y c«ng t¸c cïng lo¹i hoÆc lµ sù hiÖp t¸c cña nhiÒu m¸y c«ng t¸c kh¸c nhau nhng liªn kÕt víi nhau. Sù ph¸t triÓn cña m¸y mãc thµnh hÖ thèng m¸y mãc ®Ò ra c«ng xëng. C«ng xëng lµ xÝ nghiÖp ®¹i c«ng nghiÖp sö dông c¶ mét hÖ thèng m¸y mãc ®Ó s¶n xuÊt . M¸y mãc ®îc sö dông phæ biÕn trong x· héi th«ng qua cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp. VÒ thùc chÊt, ®ã lµ cuéc c¸ch m¹ng kü thuËt thay thÕ lao ®éng thñ c«ng b»ng lao ®éng sö dông m¸y mãc, x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt. Kü thuËt cho ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa, b¶o ®¶m sù toµn th¾ng cña chñ nghÜa t b¶n víi chÕ ®é phong kiÕn, x¸c lËp sù thèng trÞ tuyÖt ®èi cña quan hÖ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa trªn toµn x· héi. Ph¶i ch¨ng m¸y mãc t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d?. C.M¸c ®· chØ ra r»ng. gi¸ trÞ cña hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ t b¶n chñ nghÜa bao gåm gi¸ trÞ cña nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt ®· ®îc tiªu dïng chuyÓn sang s¶n phÈm míi c vµ lîng gi¸ trÞ míi do lao ®éng sèng thªm vµo trong ®ã ®Ó bï l¹i t b¶n kh¶ biÕn ®· ®îc dïng ®Ó mua søc lao ®éng (ngang víi gi¸ trÞ søc lao ®éng vµ m lµ gi¸ trÞ thÆng d d«i ra ngoµi gi¸ trÞ søc lao ®éng). Nh vËy, nguån gèc cña gi¸ trÞ thÆng d chØ lµ lao ®éng sèng. Nh÷ng ngêi ph¶n b¸c häc thuyÕt gi¸ trÞ thÆng d cho r»ng ®iÒu ®ã chØ ®óng trong thêi C.M¸c cßn sèng khi lao ®éng thñ c«ng chiÕm u thÕ, cßn ngµy nay 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 trong thêi ®¹i c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ, m¸y mãc lµ nguån gèc chñ yÕu cña gi¸ trÞ thÆng d Së dÜ cã nhËn thøc sai lÇm Êy lµ do cha ph©n biÖt ®îc vai trß cña m¸y mãc víi t c¸ch lµ nh©n tè cña qu¸ tr×nh lao ®éng vµ vai trß cña m¸y mãc víi t c¸ch lµ nh©n tè cña qu¸ tr×nh lµm t¨ng gÝa trÞ. Hµng ho¸ lµ mét vËt phÈm cã thÓ tho¶ m·n nhu cÇu nµo ®ã cña con ngêi vµ ®i vµo qu¸ tr×nh tiªu dïng th«ng qua mua- b¸n. V× vËy, kh«ng ph¶i bÊt cø mét vËt phÈm nµo còng lµ hµng ho¸. Hµng ho¸ cã hai thuéc tÝnh lµ gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ trao ®æi. a. Gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸: lµ c«ng dông cña vËt phÈm cã thÓ tho¶ m·n nhu cÇu nµo ®ã cña con ngêi (nh g¹o ®Ó ¨n, v¶i ®Ó mÆc, xe ®¹p ®Ó ®i). Gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ do thuéc tÝnh tù nhiªn cña hµng ho¸ quy ®Þnh. V× vËy, nã lµ mét ph¹m trï vÜnh viÔn. Gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ cã ®Æc ®iÓm lµ gi¸ trÞ sö dông kh«ng ph¶i cho con ngêi s¶n xuÊt trùc tiÕp mµ lµ cho ngêi kh¸c, cho x· héi. Gi¸ trÞ sö dông ®Õn tay ngêi kh¸c, ngêi tiªu dïng ph¶i th«ng qua mua b¸n. Trong kinh tÕ hµng ho¸, gi¸ trÞ sö dông lµ vËt mang gi¸ trÞ trao ®æi. b. Gi¸ trÞ hµng ho¸: muèn hiÓu gi¸ trÞ ta ph¶i ®i tõ gi¸ trÞ trao ®æi. Gi¸ trÞ trao ®æi biÓu hiÖn lµ quan hÖ tû lÖ vÒ sè lîng trao ®æi lÉn nhau gi÷a c¸c gi¸ trÞ sö dông kh¸c nhau. Hai hµng ho¸ cã gi¸ trÞ sö dông kh¸c nhau cã thÓ trao ®æi ®îc víi nhau theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh v× chóng ®Òu lµ s¶n phÈm cña lao ®éng, cã c¬ së chung lµ sù hao phÝ søc lao ®éng cña con ngêi. Lao ®éng x· héi cña ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ kÕt tinh trong hµng ho¸ lµ gi¸ trÞ cña hµng ho¸. Nh vËy, gi¸ trÞ lµ c¬ së cña gi¸ trÞ trao ®æi, cßn gi¸ trÞ trao ®æi lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cña gi¸ trÞ. Gi¸ trÞ cña hµng ho¸ biÓu hiÖn mèi quan hÖ s¶n xuÊt gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ lµ mét ph¹m trï lÞch sö, chØ tån t¹i trong kinh tÕ hµng ho¸. Lîng gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ®îc x¸c ®Þnh nh thÕ nµo? NÕu gi¸ trÞ hµng ho¸ lµ lao ®éng x· héi kÕt tinh trong hµng ho¸ th× lîng gi¸ trÞ cña hµng ho¸ lµ sè lîng lao ®éng x· héi hao phÝ ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ (gåm lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ thÓ hiÖn ë t liÖu s¶n xuÊt) V× lao ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸ cã tÝnh hai mÆt : lao ®éng cô thÓ lµ lao ®éng cã Ých díi mét h×nh thøc cô thÓ cña nh÷ng nghÒ nghiÖp chuyªn m«n nhÊt ®Þnh. Mçi lao ®éng cô thÓ cã mét môc ®Ých riªng, ph¬ng ph¸p ho¹t ®éng riªng, c«ng cô lao ®éng riªng, ®èi tîng lao ®éng vµ kÕt qu¶ lao ®éng riªng. ThÝ dô: lao ®éng cña ngêi thî x©y, thî méc, thî may lµ nh÷ng lao ®éng cô thÓ. KÕt qu¶ cña lao ®éng 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 cô thÓ lµ t¹o ra mét c«ng dông nhÊt ®Þnh, tøc lµ t¹o ra gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸. Lao ®éng trõu tîng: lµ lao ®éng x· héi cña ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng kÓ ®Õn h×nh thøc cô thÓ cña nã. C¸c lo¹i lao ®éng cô thÓ cã ®iÓm chung gièng nhau lµ sù tiªu hao c¬ b¾p, thÇn kinh sau mét qu¸ tr×nh lao ®éng. §ã chÝnh lµ lao ®éng trõu tîng, nã t¹o ra gi¸ trÞ cña hµng ho¸. TÊt nhiªn, kh«ng ph¶i cã hai thø lao ®éng kÕt tinh trong hµng ho¸ mµ chØ lµ lao ®éng cña ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ cã tÝnh chÊt hai mÆt mµ th«i. Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n, tÝnh chÊt hai mÆt cña lao ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ sù biÓu hiÖn cña m©u thuÉn gi÷a lao ®éng t nh©n vµ lao ®éng x· héi cña nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸. §ã chÝnh lµ m©u thuÉn c¬ b¶n cña s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n. M©u thuÉn c¬ b¶n cña s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n cßn biÓu hiÖn ë lao ®éng cô thÓ víi lao ®éng trõu tîng, ë gi¸ trÞ sö dông víi gi¸ trÞ hµng ho¸. BÊt cø qu¸ tr×nh lao ®éng nµo còng lµ sù kÕt hîp ba nh©n tè chñ yÕu: lao ®éng cã môc ®Ých cña con ngêi, ®èi tîng lao ®éng, t liÖu lao ®éng (quan träng h¬n c¶ lµ c«ng cô lao ®éng, nhÊt lµ c«ng cô c¬ khÝ hay m¸y mãc). Sö dông m¸y mãc cµng hiÖn ®¹i th× søc s¶n xuÊt cña lao ®éng cµng cao, cµng lµm ra nhiÒu gi¸ trÞ sö dông (nhiÒu cña c¶i) trong mét ®¬n vÞ thêi gian. Nhng khi xÐt qu¸ tr×nh t¹o ra vµ lµm t¨ng gi¸ trÞ th× nh÷ng hµng ho¸ tham gia vµo ®©y kh«ng cßn ®îc xÐt víi t c¸ch lµ nh÷ng nh©n tè vËt thÕ n÷a, mµ chØ ®îc coi lµ nh÷ng lîng lao ®éng ®· vËt ho¸ nhÊt ®Þnh. Vµ dï m¸y mãc (kÓ c¶ r«bít) quan träng ®Õn móc nµo còng kh«ng thÓ tù nã chuyÓn gi¸ trÞ vµo s¶n phÈm chø ®õng nãi ®Õn viÖc t¹o thªm gi¸ trÞ. ChÝnh lao ®éng sèng ®· “c¶i tö hoµn sinh” cho c¸c t liÖu s¶n xuÊt, trong ®ã cã mµy mãc, chuyÓn gi¸ trÞ cña chóng sang s¶n phÈm míi theo møc ®é ®· tiªu dïng trong qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt. Nhng mét t liÖu s¶n xuÊt kh«ng bao giê chuyÓn vµo s¶n phÈm mét gi¸ trÞ nhiÒu h¬n gi¸ trÞ mµ nã ®· bÞ tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. C.M¸c vÝ m¸y mãc, thiÕt bÞ trong qu¸ tr×nh lµm t¨ng gi¸ trÞ gièng nh b×nh cæ cong trong qu¸ tr×nh ho¸ häc. Kh«ng cã b×nh cæ cong th× kh«ng thÓ diÔn ra c¸c ph¶n øng ho¸ häc, nhng b¶n th©n b×nh cæ cong chØ lµ ®iÒu kiÖn cho ph¶n øng ho¸ häc diÔn ra, chø kh«ng trùc tiÕp tham gia vµo ph¶n øng Êy. Còng nh vËy, thiÕt bÞ, 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 m¸y mãc chØ t¹o ®IÒu kiÖn cho viÖc lµm t¨ng gi¸ trÞ hµng ho¸ chø b¶n th©n nã kh«ng trùc tiÕp tham gia vµo viÖc t¨ng gi¸ trÞ. ë ®©y, mét vÊn ®Õ ®îc ®Æt ra lµ, t¹i sao th«ng thêng nh÷ng ngêi sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ tiªn tiÕn l¹i thu ®îc lîi nhuËn siªu ng¹ch? §ã lµ do c«ng nghÖ tiªn tiÕn lµm t¨ng søc s¶n xuÊt cña lao ®éng, h¹ gi¸ trÞ c¸ biÖt cña hµng ho¸ xuèng thÊp h¬n gi¸ trÞ thÞ trêng (gi¸ trÞ x· héi), nhng trªn thÞ trêng, th«ng qua c¹nh tranh l¹i b¸n theo gi¸ trÞ thÞ trêng, nªn thu ®îc lîi nhuËn siªu ng¹ch. XÝ nghiÖp A cã tr×nh ®é kü thuËt cao nhÊt vµ cã khèi lîng s¶n phÈm lín nhÊt trong ngµnh, cã gÝa trÞ c¸ biÖt cña s¶n phÈm thÊp h¬n gi¸ trÞ thÞ trêng, nªn thu ®îc lîi nhuËn siªu ng¹ch. Nh vËy, viÖc thu lîi nhuËn siªu ng¹ch diÔn ra qua c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ trªn thÞ trêng chø kh«ng ph¶i trong s¶n xuÊt. C¬ chÕ thÞ trêng kh¾c nghiÖt dùa trªn nguyªn t¾c “ m¹nh ®îc yÕu thua”, “c¸ lín nuèt c¸ bД. KÎ th¾ng nhËn ®îc phÇn thëng lµ lîi nhuËn siªu ng¹ch, kÎ thua bÞ trõng ph¹t, kh«ng thu l¹i ®ñ sè lao ®éng (sèng vµ qu¸ khø) ®· hao phÝ. Nhng gi¸ trÞ cña phÇn thëng (+28) võa ®óng b»ng kho¶n “ cóp ph¹t” nghÜa lµ kh«ng vît ra ngoµi tæng sè gÝa trÞ vµ gÝa trÞ thÆng d ®· ®îc t¹p ra trong lÜnh vùc s¶n xuÊt. NÕu thiÕu søc trõu tîng hãa, chØ quan s¸t c¸c biÓu hiÖn bªn ngoµi kh«ng ®i s©u vµo b¶n chÊt cña hiÖn tîng th× dÔ lÉn lén viÖc ph©n phèi gi¸ trÞ thÆng d víi viÖc s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d. Tõ ®ã tÊt yÕu sÏ hiÓu lÇm r»ng, m¸y mãc lµ nguån gèc sinh ra gi¸ trÞ siªu ng¹ch, mµ kh«ng thÊy r»ng m¸y mãc chØ lµ ®IÒu kiÖn ®Ó thu ®îc lîi nhuËn siªu ng¹ch th«ng qua c¹nh tranh. Thùc chÊt vÊn ®Ò sÏ s¸ng tá h¬n khi chØ nh÷ng xÝ nghiÖp ®i tríc trong viÖc øng dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn míi thu ®îc lîi nhuËn siªu ng¹ch. Khi c«ng nghÖ ®ã trë thµnh phæ biÕn, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ®· ®uæi kÞp tr×nh ®é tiªn tiÕn th× gi¸ trÞ thÞ trêng sÏ h¹ xuèng, hµng ho¸ rÎ ®i, nh÷ng ngêi tiªu dïng ®îc hëng lîi vµ kh«ng cã ngêi s¶n xuÊt nµo thu ®îc lîi nhuËn siªu ng¹ch n÷a. Nhng ®éng c¬ kiÕm lîi nhuËn siªu ng¹ch l¹i kÝch thÝch viÖc øng dông c«ng nghÖ míi vµ mét hiÖp míi cña cuéc c¹nh tranh l¹i tiÕp diÔn. Nhê ®ã, kü thuËt tiÕn bé kh«ng ngõng. MÆt kh¸c, c¹nh tranh díi t¸c ®éng cña tiÕn bé kü thuËt tÊt yÕu dÉn ®Ðn ph©n ho¸ giµu nghÌo. Muèn thu hÑp kho¶ng c¸ch giµu nghÌo nhµ níc ph¶i thùc hiÖn chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ®iÒu tiÕt thu nhËp cña d©n c vµ hç trî nh÷ng ngêi nghÌo. Còng cÇn lu ý r»ng m¸y mãc lµ ph¬ng tiÖn gi¶m nhÑ nçi cùc nhäc cña ngêi lao ®éng, tiÕt kiÖm lao ®éng sèng nhng kh«ng ph¶i bao giê m¸y mãc còng lµ 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®IÒu kiÖn ®Ó thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn h¬n lµ sö dông lao ®éng thñ c«ng. Khi nãi vÒ giíi h¹n sö dông m¸y mãc trong chñ nghÜa t b¶n, C.M¸c ®· chØ ra r»ng nhµ t b¶n “kh«ng tr¶ cho lao ®éng ®· sö dông, mµ chØ tr¶ cho gi¸ trÞ søc lao ®éng ®· sö dông. Cho nªn, viÖc sö dông m¸y mãc bÞ giíi h¹n bëi sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ cña chiÕc mµy vµ gi¸ trÞ cña søc lao ®éng bÞ m¸y ®ã thay thÕ. Do ®ã, tiÒn c«ng thÊp sÏ ng¨n c¶n viÖc sö dông m¸y mãc, bëi v× lîi nhuËn b¾t nguån kh«ng ph¶i tõ viÖc gi¶m bít lao ®éng ®îc tr¶ c«ng. C.M¸c ®· dÉn ra sù kiÖn ngêi Mü chÕ t¹o ra m¸y ®Ëp ®¸, nhng ngêi Anh kh«ng sö dông m¸y mãc ®ã v× sö dông “kÎ khèn khã” lµm c«ng viÖc Êy sÏ thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn h¬n. ViÖc nhËn thøc m¸y mãc chØ chuyÓn gi¸ trÞ sang s¶n phÈm míi theo møc ®é khÊu hao chø kh«ng lµm t¨ng gi¸ trÞ, kh«ng nh÷ng gióp hiÓu ®óng nguån gèc cña gi¸ trÞ thÆng d mµ cßn cã ý nghÜa quan träng trong viÖc qu¶n lý kinh tÕ. Trong tÇm vÜ m« ph¶i t×m mäi c¸ch khÊu hao m¸y mãc cµng nhanh cµng tèt, nh»m tr¸nh hao mßn v« h×nh vµ hao mßn h÷u h×nh do b¶o qu¶n kÐm hoÆc sö dông kh«ng hîp lý. Trªn tÇm vÜ m«, nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp khÊu hao nhanh nh mét sè níc t b¶n chñ nghÜa ph¸t triÓn ®· lµm 2) Lao ®éng víi nÒn s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa: Søc lao ®éng lµ tæng hîp thÓ lùc vµ trÝ lùc cña con ngêi dïng ®Ó s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. Trong bÊt cø chÕ ®é x· héi nµo, søc lao ®éng còng lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cña s¶n xuÊt. Nhng søc lao ®éng chØ biÕn thµnh hµng ho¸ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh. Mét lµ, ngêi lao ®éng ph¶i lµ ngêi cã tù do vÒ th©n thÓ, do ®ã ®îc tù do sö dông søc lao ®éng cña m×nh, kÓ c¶ tù do b¸n søc lao ®éng cña m×nh cho ngêi kh¸c. Hai lµ, ngêi lao ®éng hoµn toµn mÊt hÕt mäi t liÖu s¶n xuÊt, chØ cßn l¹i søc lao ®éng lµ tµi s¶n duy nhÊt. §Ó khái chÕt ®ãi, hä kh«ng cã con ®êng nµo kh¸c lµ ph¶i mang b¸n thø tµi s¶n duy nhÊt ®ã. Hai ®iÒu kiÖn ®ã v¹ch ra kh¶ n¨ng vµ tÝnh tÊt yÕu cña sù chyÓn biÕn søc lao ®éng thµnh hµng ho¸. Hµng ho¸ søc lao ®éng ra ®êi ®¸nh dÊu mét giai ®o¹n míi trong sù ph¸t triÓn cña x· héi- giai ®o¹n mµ s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn cao nhÊt vµ chiÕm ®Þa vÞ thèng trÞ trong nÒn kinh tÕ, ®ã lµ s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa. Do ®ã, hµng ho¸ søc lao ®éng lµ mét ph¹m trï lÞch sö ®Æc thï cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa, nã sinh ra vµ mÊt ®i cïng víi ph¬ng thøc s¶n xuÊt ®ã. Còng nh mäi hµng ho¸ kh¸c, hµng ho¸ søc lao ®éng cã hai thuéc tÝnh: gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông. 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 a. Gi¸ trÞ cña hµng ho¸ søc lao ®éng: lµ thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng. Nãi c¸ch kh¸c cô thÓ th× gi¸ trÞ cña hµng ho¸ søc lao ®éng b»ng gi¸ trÞ nh÷ng t liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó nu«i sèng ngêi c«ng nh©n vµ gia ®×nh hä, vµ nh÷ng chi phÝ ®Ó ®µo t¹o ngêi c«ng nh©n cã mét tr×nh ®é chuyªn m«n nhÊt ®Þnh phï hîp víi yªu cÇu cña s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa. Gi¸ trÞ søc lao ®éng cßn cã tÝnh lÞch sö vµ x· héi, do ®ã tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ tõng níc vµ tõng thêi kú mµ gi¸ trÞ søc lao ®éng cã thÓ cao hay thÊp kh¸c nhau. b. Gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ søc lao ®éng: lµ ë chç nã tho¶ m·n nhu cÇu nµo ®ã cuat ngêi mua. Nhng kh¸c víi hµng ho¸ th«ng thêng kh¸c, hµng ho¸ søc lao ®éng cã mét gi¸ trÞ sö dông ®Æc biÖt lµ khi ®em tiªu dïng th× nã t¹o ra mét gi¸ trÞ lín h¬n gi¸ trÞ b¶n th©n nã. PhÇn gi¸ trÞ lín h¬n ®ã chÝnh lµ gi¸ trÞ thÆng d mµ nhµ t b¶n chiÕm ®o¹t. Qu¸ tr×nh tiªu dïng søc lao ®éng lµ qu¸ tr×nh lao ®éng diÔn ra trong lÜnh vùc s¶n xuÊt. ChÝnh trong lÜnh vùc nµy, ®ång thêi víi viÖc t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ sö dông th× gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ thÆng d còng ®îc t¹o ra. 3) Ph¶i ch¨ng C.M¸c quy c«ng trùc tiÕp t¹o ra gi¸ trÞ cho lao ®éng thÓ lùc. Cã ngêi cho r»ng “C.M¸c vµ c¸c nhµ khoa häc tiÒn bèi vµ cïng thêi víi C.M¸c trong thêi ®¹i m¸y h¬i níc, m¸y dÖt. . . ®Òu quan niÖm cña c¶i ®îc lao ®éng s¸ng t¹o ra lµ cña c¶i d¹ng vËt thÕ. Tõ ®ã quy c«ng trùc tiÕp t¹o ra gÝa trÞ cho lao ®éng thùc thÓ” vµ chÝnh C.M¸c ®· nhÊn m¹nh cña c¶i vËt thÓ vµ lao ®éng thùc thÓ ®ång thêi ®· cã nªu luËn ®iÓm vÒ cña c¶i tinh thÇn vµ lao ®éng khoa häc. Sù kÕ tôc, s¸ng t¹o ph¶i nèi tiÕp nh÷ng gîi ý. LuËn ®iÓm trªn hoµn toµn sai lÇm, do kh«ng n¾m ®îc ph¬ng ph¸p tr×nh bµy cña C.M¸c. Khi nãi gi¸ trÞ hµng ho¸ ®îc ®o b¾ng thêi gian lao ®éng trung b×nh cÇn thiÕt hay thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt. Tøc lµ thêi gian ®ßi hái ®Ó s¶n xuÊt ra mét gi¸ trÞ sö dông nµo ®ã trong nh÷ng ®IÒu kiÖn s¶n xuÊt b×nh thêng cña x· héi víi mét tr×nh ®é thµnh th¹o trung b×nh vµ mét cêng ®é lao ®éng trung b×nh trong x· héi ®ã. C.M¸c ®ång thêi còng ®Ò cËp ®Õn lao ®éng phøc t¹p coi lao ®éng phøc t¹p lµ béi sè cña lao ®éng gi¶n ®¬n. Nãi ®óng h¬n lµ lao ®éng gi¶n ®¬n nh©n béi lªn , thµnh thö mét lao ®éng phøc t¹p nhá h¬n th× t¬ng ®¬ng víi mét lîng lao ®éng gi¶n ®¬n lín h¬n. Nhng do ¸p dông ph¬ng ph¸p trõu tîng ho¸ khoa häc, C.M¸c ®· gi¶ ®Þnh “tõ nay vÒ sau, ®Ó cho sù tr×nh bµy ®îc ®¬n gi¶n, chóng t«i sÏ trùc tiÕp coi mäi lo¹i søc lao ®éng nh lµ mét søc lao ®éng gi¶n ®¬n. §iÒu ®ã, sÏ tr¸nh cho chóng ta khái ph¶i quy lao ®éng phøc t¹p ra lao ®éng gi¶n ®¬n trong tõng trêng hîp mét”. 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Nh÷ng ai v« t×nh hay høu ý mµ quªn mÊt gi¶ ®Þnh trªn sÏ cho r»ng C.M¸c chØ quy c«ng t¹o ra gi¸ trÞ cho lao ®éng ®¬n gi¶n cho lao ®éng thÓ lùc II. Néi dung gÝa trÞ thÆng d 1) Lao ®éng thÆng d: M¸c nãi: “NÕu kh«ng cã mét n¨ng suÊt nµo ®ã cña lao ®éng th× sÏ kh«ng cã mét thêi gian rçi nh thÕ cho ng¬× lao ®éng, nÕu kh«ng cã mét thêi gian rçi nh thÕ th× còng kh«ng cã lao ®éng thÆng d. Vµ do ®ã còng kh«ng cã nhµ t b¶n, vµ l¹i cµng kh«ng cã chñ n«. Nãi tãm l¹i lµ kh«ng cã giai cÊp ®¹i së h÷u”. ChØ khi nµo nhê lao ®éng cña m×nh mµ con ngêi tho¸t ®îc c¸i tr¹ng th¸i sóc vËt lóc ban ®Çu cña m×nh, do ®ã chØ khi nµo b¶n th©n lao ®éng cña con ngêi ®· ®îc x· héi ho¸ ®Õn mét møc nµo ®ã th× khi ®ã míi xuÊt hiÖn nh÷ng mèi quan hÖ trong ®ã lao ®éng thÆng d cña ngêi nµy trë thµnh ®iÒu kiÖn sinh tån cña ngêi kh¸c. VËy lao ®éng ph¶i cã mét møc ®é n¨ng suÊt nµo ®ã, tríc khi nã cã thÓ bÞ kÐo dµi ra qu¸ thêi gian tÊt yÕu cÇn cho ngêi s¶n xuÊt ®Ó nu«i sèng m×nh. Nhng dï møc ®é cña n¨ng suÊt cao thÊp thÕ nµo ch¨ng n÷a, n¨ng suÊt ®ã còng kh«ng bao giê l¹i lµ nguyªn nh©n sinh ra gi¸ trÞ thÆng d c¶. Nguyªn nh©n ®ã bao giê còng lµ lao ®éng thÆng d, v« luËn ph¬ng thøc bãp nÆn lao ®éng thÆng d lµ nh thÕ nµo ch¨ng n÷a. 1) Gi¸ trÞ thÆng d: NÕu viÖc coi gi¸ trÞ chØ lµ thêi gian lao ®éng ®· c« ®äng l¹i, chØ lµ lao ®éng ®· vËt ho¸ lµ rÊt quan träng ®Ó nhËn thøc ®îc gi¸ trÞ nãi chung th× viÖc coi gi¸ trÞ thÆng d chØ lµ thêi gian lao ®éng thÆng d ®· c« ®äng l¹i. ChØ lµ lao ®éng thÆng d ®· vËt ho¸, còng quan träng nh ®Ó nhËn thøc gi¸ trÞ thÆng d. V× gi¸ trÞ cña t b¶n kh¶ biÕn b»ng gi¸ trÞ søc lao ®éng mµ t b¶n ®· mua, v× gi¸ trÞ søc lao ®éng Êy l¹i quyÕt ®Þnh phÇn cÇn thiÕt cña ngµy lao ®éng. Cßn gi¸ trÞ thÆng d th× l¹i do phÇn thÆng ra trong ngµy lao ®éng quyÕt ®Þnh cho nªn gi¸ trÞ thÆng d so víi t b¶n kh¶ biÕn còng b»ng lao ®éng thÆng d so víi lao ®éng cÇn thiÕt hay tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d. m lao ®éng thÆng d v lao ®éng cÇn thiÕt 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 C¶ hai vÕ cña tû sè nµy biÓu thÞ cïng mét tû lÖ díi nh÷ng h×nh th¸i kh¸c nhau, trong mét trêng hîp th× díi h×nh th¸i lao ®éng ®· vËt ho¸, trong trêng hîp kh¸c th× díi h×nh th¸i lao ®éng ®ang vËn ®éng. B©y giê nÕu chóng ta so s¸nh qu¸ tr×nh t¹o ra gi¸ trÞ víi qu¸ tr×nh lµm t¨ng gi¸ trÞ th× chóng ta sÏ thÊy r»ng qu¸ tr×nh lµm t¨ng gi¸ trÞ ch¼ng qua còng chØ lµ qu¸ tr×nh t¹o ra gi¸ trÞ ®îc keã dµi qu¸ mét ®iÓm nµo ®ã. NÕu qu¸ tr×nh t¹o ra gi¸ trÞ chØ kÐo dµi ®Õn c¸i ®IÓm mµ ë ®ã gi¸ trÞ søc lao ®éng do t b¶n tr¶ ®îc hoµn l¹i b»ng mét vËt ngang gi¸ míi th× ®ã lµ qu¸ tr×nh gi¶n ®¬n t¹o ra gi¸ trÞ mµ th«i. Cßn nÕu nh qu¸ tr×nh t¹o ra gi¸ trÞ v©n ®îc tiÕp diÔn qu¸ ®iÓm ®ã th× nã trë thµnh mét qu¸ tr×nh lµm t¨ng gi¸ trÞ. Víi t c¸ch lµ sù thèng nhÊt gi÷a qu¸ tr×nh lao ®éng vµ qu¸ tr×nh t¹o ra gi¸ trÞ th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸. Víi t c¸ch lµ sù thèng nhÊt gi÷a qu¸ tr×nh lao ®éng vµ qu¸ tr×nh lµm t¨ng gi¸ trÞ th× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa, lµ h×nh th¸i t b¶n chñ nghÜa cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. II. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d: cã rÊt nhiÒu biÖn ph¸p vµ h×nh thøc ®Ó s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d. C.M¸c kh¸i qu¸t thµnh hai ph¬ng ph¸p chñ yÕu lµ ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d tuyÖt ®èi vµ ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d t¬ng ®èi. 1) Ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d tuyÖt ®èi: lµ c¸i gi¸ trÞ thÆng d do chØ ®¬n thuÇn kÐo dµi ngµy lao ®éng ra mµ cã ®îc. KÐo dµi ngµy lao ®éng ra qu¸ thêi gian tÊt yÕu mµ ngêi c«ng nh©n dïng ®Ó cung cÊp mét vËt ngang gi¸ cÇn cho ngêi ®ã sèng vµ ®em lao ®éng thÆng d ®ã cho t b¶n, nh thÕ lµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d tuyÖt ®èi. Sù s¶n xuÊt ®ã lµ c¬ së chung cho chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa vµ lµ ®iÓm xuÊt ph¸t ®Ó s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d t¬ng ®èi. Trong viÖc s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d t¬ng ®èi ®ã, ngµy lao ®éng chia thµnh hai phÇn: lao ®éng tÊt yÕu vµ lao ®éng thÆng d. §Ó kÐo dµi lao ®éng thÆng d ra, lao ®éng tÊt yÕu tÊt sÏ bÞ rót ng¾n l¹i b»ng nh÷ng ph¬ng ph¸p khiÕn ngêi ta s¶n xuÊt mét vËt ngang gi¸ víi tiÒn c«ng mµ l¹i mÊt Ýt thêi gian h¬n. ViÖc s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d tuyÖt ®èi chØ ¶nh hëng ®Õn thêi gian lao ®éng mµ th«i, cßn viÖc s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d t¬ng ®èi th× l¹i lµm biÕn ®æi hoµn toµn c¸c biÖn ph¸p kü thuËt vµ c¸c kÕt hîp x· héi cña lao ®éng. Nh vËy lµ nã ph¸t triÓn cïng víi ph¬ng thøc s¶n xuÊt thùc sù t b¶n chñ nghÜa. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 2) Ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d t¬ng ®èi: lµ c¸i gi¸ trÞ thÆng d mµ tr¸i l¹i cã ®îc lµ do rót ng¾n thêi gian lao ®éng tÊt yÕu vµ do sù thay ®æi t¬ng xøng trong lîng t¬ng ®èi cña hai phÇn hîp thµnh ngµy lao ®éng. VÝ dô cã mét ngµy lao ®éng mµ chóng ta ®· biÕt giíi h¹n vµ ngµy lao ®éng ®ã chia thµnh lao ®éng tÊt yÕu vµ lao ®éng thÆng d. §êng th¼ng ac a b c ®¹i biÓu ch¼ng h¹n cho mét ngµy lao ®éng 12 giê, phÇn ab lµ 10 giê lao ®éng tÊt yÕu vµ phÇn bc lµ 2 giê lao ®éng thÆng d. NÕu kh«ng kÐo dµi ac ra th× lµm thÕ nµo mµ cã thÓ t¨ng viÖc s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d lªn ®îc. Dï lîng ac lµ cè ®Þnh nhng bc h×nh nh cã thÓ kÐo dµi ra ®îc, nÕu kh«ng ph¶i b»ng c¸ch kÐo dµi bc ra ngoµi ®iÓm cè ®Þnh c - ®iÓm nµy ®ång thêi còng lµ ®iÓm tËn cïng cña ngµy lao ®éng th× Ýt ra còng ph¶i b»ng c¸ch lïi ®iÓm xuÊt ph¸t b vÒ phÝa a. a b' b c Gi¶ dô trong ®êng th¼ng bb’ b»ng mét nöa bc nghÜa lµ b»ng mét giê lao ®éng. NÕu b©y giê trong ac, ®iÓm b bÞ ®Èy lïi vÒ phÝa b’ th× lao ®éng thÆng d trë thµnh b’c, t¨ng lªn mét nöa, t¨ng tõ 2 giê lªn 3 giê dï toµn bé ngµy lao ®éng vÉn lu«n chØ tÝnh lµ 12 giê. Tuy nhiªn, viÖc kÐo dµi lao ®éng thÆng d ra nh thÕ tõ bc thµnh b’c, tõ 2 giê lªn ®Õn 3 giê còng kh«ng sao thùc hiÖn ®îc, nÕu kh«ng rót ab thµnh ab’, rót lao ®éng tÊt yÕu tõ 10 giê xuèng 9 giê. Nh vËy lµ viÖc rót ng¾n lao ®éng tÊt yÕu t¬ng xøng víi viÖc kÐo dµI lao ®éng thÆng d hay lµ mét phÇn thêi gian lao ®éng mµ t tríc ®Õn nay ngêi c«ng nh©n vÉn dïng trong thùc tÕ cho b¶n th©n m×nh, sÏ biÕn thµnh thêi gian lao ®éng cho nhµ t b¶n. ThÕ lµ giíi h¹n cña nhµ t b¶n sÏ kh«ng thay ®æi, nhng sù ph©n chia lao ®éng thµnh lao ®éng tÊt yÕu vµ lao ®éng thÆng d sÏ thay ®æi. Sù t¨ng lªn cña søc s¶n xuÊt hay n¨ng suÊt cña lao ®éng chóng ta hiÓu nãi chung lµ sù thay ®æi trong c¸ch thøc lao ®éng. Mét sù thay ®èi lµm rót ng¾n thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra mét hµng ho¸ sao cho mét sè lîng lao ®éng Ýt h¬n mµ l¹i cßn ®îc mét søc s¶n xuÊt ra nhiÒu gi¸ trÞ sö dông h¬n. Khi chóng ta nghiªn cøu gi¸ trÞ thÆng d do kÐo dµi lao ®éng ra mµ cã, th× chóng ta gi¶ ®Þnh lµ ®· biÕt ph¬ng thøc s¶n xuÊt råi. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Nhng nÕu muèn kiÕm gi¸ trÞ thÆng d b»ng c¸ch biÕn lao ®éng tÊt yÕu thµnh lao ®éng thÆng d mµ t b¶n vÉn cø gi÷ y nguyªn nh÷ng c¸ch thøc lao ®éng cæ truyÒn vµ chØ biÕt cã ®¬n thuÇn kÐo dµi thêi gian lao ®éng ra th«i th× kh«ng ®ñ n÷a. Muèn thÕ th× tr¸i l¹i t b¶n ph¶i c¶i biÕn nh÷ng ®iÒu kiÖn kü thuËt vµ ®iÒu kiÖn x· héi, nghÜa lµ ph¶i c¶i biÕn ph¬ng thøc s¶n xuÊt. ChØ cã thÕ th× t b¶n míi t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lªn ®îc, do ®ã mµ h¹ gi¸ thÊp gi¸ trÞ cña søc lao ®éng xuèng vµ còng do ®ã mµ rót ng¾n thêi gian cÇn thiÕt ®Ó t¸i s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ søc lao ®éng ®ã. Muèn cho viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lªn lµm cho gi¸ trÞ søc lao ®éng h¹ thÊp xuèng, th× viÖc ®ã ph¶i ®îc thùc hiÖn trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ cña søc lao ®éng ®ã. NghÜa lµ, nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cung cÊp hoÆc nh÷ng hµng ho¸ cÇn thiÕt cho ®êi sèng cña c«ng nh©n, hoÆc nh÷ng t liÖu ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ ®ã. ViÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, trong khi lµm cho gi¸ c¶ nh÷ng hµng ho¸ ®ã h¹ xuèng, th× ®ång thêi còng lµm cho gi¸ trÞ cña søc lao ®éng h¹ xuèng. Ngîc l¹i, trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp kh«ng cung cÊp nh÷ng t liÖu sinh ho¹t, còng kh«ng cung cÊp nh÷ng yÕu tè vËt chÊt cña nh÷ng t liÖu sinh ho¹t ®ã, th× n¨ng suÊt t¨ng lªn còng kh«ng lµm ¶nh hëng g× ®Õn gi¸ trÞ cña søc lao ®éng c¶. Mét hµng ho¸ mµ gi¸ rÎ ®i, th× chØ lµm gi¶m gi¸ trÞ søc lao ®éng theo tû lÖ nhiÒu Ýt mµ hµng ho¸ ®ã ®îc dïng ®Ó t¸i s¶n xuÊt ra søc lao ®éng ®ã. ¸o s¬ mi ch¼ng h¹n lµ mét vËt cÇn thiÕt bËc nhÊt, nhng còng cßn nhiÒu vËt cÇn thiÕt bËc nhÊt kh¸c n÷a. Gi¸ ¸o s¬ mi h¹ xuèng th× chØ gi¶m bít chi tiªu cña ngêi c«ng nh©n ®Ó mua c¸i vËt c¸ biÖt ®ã th«i. Tæng sè nh÷ng vËt cÇn thiÕt cho ®êi sèng chØ gåm cã nh÷ng hµng ho¸ nh thÕ do c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c nhau s¶n xuÊt ra. Gi¸ trÞ cña tõng hµng ho¸ thuéc lo¹i ®ã lµ mét phÇn cña gi¸ trÞ søc lao ®éng, toµn bé phÇn gi¶m ®i cña gi¸ trÞ søc lao ®éng ®ã th× ®îc ®o b»ng tæng sè thêi gian mµ lao ®éng tÊt yÕu ®· ®îc rót ng¾n ®i trong tÊt c¶ c¸c ngµnh s¶n xuÊt ®Æc biÖt. KÕt qu¶ cuèi cïng ë ®ã, chóng ta coi nh lµ kÕt qu¶ trùc tiÕp vµ môc ®Ých trùc tiÕp. Khi mét nhµ t b¶n h¹ thÊp gi¸ ¸o s¬ mi xuèng, ch¼ng h¹n b»ng c¸ch n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng lªn th× kh«ng nhÊt thiÕt nhµ t b¶n cã ý ®Þnh lµm gi¶m bít gi¸ trÞ cña søc lao ®éng vµ do ®ã rót ng¾n ngµy lao ®éng mµ ngêi c«ng nh©n dïng ®Ó lµm viÖc cho b¶n th©n. Nhng rót côc l¹i chØ cã gãp phÇn lµm cho ®¹t ®îc kÕt qu¶ ®ã, nhµ t b¶n míi gióp cho viÖc n©ng tû suÊt chung cña gi¸ trÞ thÆng d lªn ®îc. Ph¶i ph©n biÖt 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 nh÷ng xu híng chung vµ tÊt yÕu cña t b¶n víi nh÷ng h×nh thøc biÓu hiÖn cña nh÷ng xu híng ®ã. ViÖc quy ®Þnh gi¸ trÞ theo thêi gian lao ®éng lµ mét quy luËt b¾t buéc ®èi víi nhµ t b¶n dïng nh÷ng ph¬ng ph¸p c¶i tiÕn v× quy luËt ®ã buéc anh ta ph¶i b¸n hµng ho¸ thÊp h¬n gi¸ trÞ x· héi cña hµng ho¸ ®ã. §ã lµ quy luËt cìng bøc cña c¹nh tranh, nã b¾t buéc nh÷ng kÎ c¹nh tranh víi nhµ t b¶n ph¶i dïng ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi. VËy lµ tû suÊt chung cña gi¸ trÞ thÆng d rót côc chØ bÞ ¶nh hëng, khi viÖc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng lµm h¹ thÊp gi¸ c¶ cña nh÷ng hµng ho¸ n»m trong ph¹m vi nh÷ng t liÖu sinh ho¹t cÊu thµnh nh÷ng yÕu tè cña gi¸ trÞ søc lao ®éng. Do ch¹y theo gi¸ trÞ thÆng d vµ c¹nh tranh còng nh do sù t¸c ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ, c¸c nhµ t b¶n lu«n lu«n t×m c¸ch thay ®æi ®IÒu kiÖn s¶n xuÊt theo híng ngµy mét tèi u ®Ó h¹ gi¸ trÞ c¸ biÖt cña hµng ho¸ xuèng thÊp h¬n gi¸ trÞ x· héi. Nhµ t b¶n nµo lµm ®îc ®iÒu ®ã sÏ thu ®îc phÇn gi¸ trÞ thÆng d tréi h¬n gi¸ trÞ thÆng d b×nh thêng cña x· héi gäi lµ gi¸ trÞ thÆng d siªu ng¹ch. III. Quy luËt gi¸ trÞ thÆng d S¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d lµ quy luËt biÓu hiÖn b¶n chÊt cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt, ph¶n ¸nh môc ®Ých vµ ph¬ng híng cña nÒn s¶n xuÊt. Gi¸ trÞ thÆng d xÐt vÒ mÆt b¶n chÊt chø kh«ng xÐt vÒ mÆt lîng s¶n phÈm thÆng d lµ mét ph¹m trï riªng cña chñ nghÜa t b¶n. Trong mäi x· héi nh÷ng s¶n phÈm thÆng d b¸n trªn thÞ trêng ®Òu cã gi¸ trÞ, nhng ë chñ nghÜa t b¶n th× gi¸ trÞ cña s¶n phÈm thÆng d míi lµ gi¸ trÞ thÆng d. Do ®ã, s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d lµ quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n cña chñ nghÜa t b¶n. Néi dung cña quy luËt lµ t¹o ra ngµy cµng nhiÒu gi¸ trÞ thÆng d cho nhµ t b¶n b»ng c¸ch t¨ng cêng c¸c ph¬ng tiÖn kü thuËt vµ qu¶n lý ®Ó bãc lét ngµy cµng nhiÒu lao ®éng lµm thuª. Lµ nhµ t b¶n , h¾n ta chØ lµ t b¶n ®· ®îc nh©n c¸h ho¸, linh hån h¾n ta vµ linh hån cña t b¶n chØ lµ mét. Mµ t b¶n th× chØ cã mét xu híng tù nhiªn, mét ®éng c¬ duy nhÊt, nã cè t¨ng lªn, cè t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d, cè dïng phÇn bÊt biÕn cña nã tøc lµ nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt ®Ó thu hót cho ®îc mét khèi lîng lao ®éng thÆng d nhiÒu nhÊt. Khi x· héi ë vµo h×nh th¸i mµ vÒ mÆt kinh tÕ kh«ng ph¶i gi¸ trÞ trao ®æi mµ lµ gi¸ trÞ sö dông chiÕm u thÕ, th× lao ®éng thÆng d Ýt nhiÒu bÞ h¹n chÕ bëi ph¹m vi nh÷ng nhu cÇu nhÊt ®Þnh. Nhng tÝnh c¸ch cña chÝnh ngay nÒn s¶n xuÊt th× kh«ng g©y nªn mét sù thÌm kh¸t cao ®é vÒ lao ®éng thÆng d. Nhng vÊn ®Ò lµ ph¶i thu 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®îc gi¸ trÞ trao ®æi díi h×nh th¸I riªng biÖt cña nã b»ng c¸ch s¶n xuÊt ra vµng vµ b¹c. 13
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan