Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Lý luận cơ bản về vốn và hiệu quả sử dụng vốn sxkd trong doanh nghiệp...

Tài liệu Lý luận cơ bản về vốn và hiệu quả sử dụng vốn sxkd trong doanh nghiệp

.PDF
69
74
72

Mô tả:

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Môc lôc Lêi nãi ®Çu Ch-¬ng i lý luËn c¬ b¶n vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn sxkd trong doanh nghiÖp 1.1. tæng quan vÒ vèn kinh doanh trong doanh nghiÖp 1.1.1. Kh¸i niÖm chung vÒ vèn SXKD cña doanh nghiÖp 1.1.2. Ph©n lo¹i vèn SXKD cña doanh nghiÖp 1.1.2.1. C¨n cø vµo thêi gian sö dông 1.1.2.2. C¨n cø vµo c«ng dông kinh tÕ 1.1.2.3. C¨n cø vµo quyÒn së h÷u 1.1.2.4. C¨n cø vµo nguån h×nh thµnh 1.2. Qu¶n lý vèn sxkd cña doanh nghiÖp 1.2.1. B¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn SXKD cña doanh nghiÖp 1.2.1.1. B¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh 1.2.1.2. B¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn l-u ®éng 1.2.2. Chi phÝ vèn cña doanh nghiÖp 1.2.2.1. Chi phÝ nî vay 1.2.2.2. Chi phÝ lîi nhuËn gi÷ l¹i 1.2.2.3. Chi phÝ vèn cæ phÇn 1.3. hiÖu qu¶ sö dông vèn sxkd vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ 1.3.1. Kh¸i niÖm hiÖu qu¶ sö dông vèn 1.3.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp 1.3.2.1. C¸c chØ tiªu doanh thu vµ lîi nhuËn 1.3.2.2. C¸c chØ tiªu ®o l-êng kh¶ n¨ng thanh to¸n 1.3.2.3. C¸c chØ tiªu vÒ c¬ cÊu tµi chÝnh 1.3.2.4. C¸c chØ tiªu vÒ n¨ng lùc ho¹t ®éng 1.3.2.5. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh 1.3.2.5. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l-u ®éng 1.3.3. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng tíi hiÖu qu¶ sö dông vèn trong doanh nghiÖp 1.3.3.1. Sù ph¸t triÓn cña thÞ tr-êng tµi chÝnh 1.3.3.2. Tr×nh ®é tæ chøc vµ qu¶n lý SXKD doanh cña doanh nghiÖp 1.3.3.3. Sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n-íc vÒ kinh tÕ Ch-¬ng ii Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Thùc tr¹ng vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i c«ng ty dÖt v¶i c«ng nghiÖp hµ néi 2.1. vµi nÐt vÒ c«ng ty dÖt v¶i c«ng nghiÖp hµ néi 2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn 2.1.2. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doan cña C«ng ty 2.2. Thùc tr¹ng vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i c«ng ty 2.2.1. C¬ cÊu nguån vèn kinh doanh cña C«ng ty 2.2.1.1. Ph©n tÝch kÕt cÊu nguån vèn SXKD theo c«ng dông kinh tÕ cña nguån vèn 2.2.1.2. Ph©n tÝch kÕt cÊu nguån vèn SXKD theo quyÒn së h÷u 2.2.1.3. Ph©n tÝch kÕt cÊu nguån vèn SXKD theo nguån h×nh thµnh 2.2.2. Sù biÕn ®éng vÒ vèn cña c«ng ty 2.2.2.1. Sù biÕn ®éng vÒ vèn cè ®Þnh 2.2.2.2. Sù biÕn ®éng vÒ vèn l-u ®éng 2.2.3. Chi phÝ vèn cña C«ng ty 2.2.4. T×nh h×nh kh¶ n¨ng thanh to¸n cña C«ng ty 2.3. ®¸nh gi¸ chung vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn SXKD cña C«ng ty 2.3.1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®-îc 2.3.2. Nh÷ng h¹n chÕ cña C«ng ty trong ho¹t ®éng SXKD Ch-¬ng III C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn sxkd t¹i c«ng ty dÖt v¶i c«ng nghiÖp hµ néi 3.1. C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña c«ng ty 3.1.1. Gi¶i ph¸p cho huy ®éng vèn SXKD 3.1.1.1. Tµi trî néi sinh 3.1.1.2. Tµi trî ngo¹i sinh 3.1.2. Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh 3.1.3. Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l-u ®éng 3.1.3. Gi¶i ph¸p gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt 3.1.4. Chó trong ho¹t ®éng Marketing 3.1.5. Tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹nh to¸n kÕ to¸n 3.1.6. Lùa chän vµ ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é tay nghÒ cao kÕt luËn tµi liÖu tham kh¶o Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 më ®Çu T¹i ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI (12/1986), ®Êt n-íc ta chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung bao c¸p sang kinh tÕ thÞ tr-êng x· héi chñ nghÜa cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n-íc. Sù m¹nh d¹n ®æi míi cña §¶ng ®· gi¶i phãng hµng lo¹t c¸c mèi quan hÖ gi÷a lùc l-îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt mang l¹i nhiÒu thµnh tùu kh¶ quan b-íc ®Çu. Mäi nguån lùc cña x· héi ®· ®-îc khai th¸c ph¸t huy tao ®µ cho mét nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ thÞ tr-êng x· héi chñ nghÜa ph¸t triÓn nhanh, æn ®Þnh vµ n¨ng ®éng. Chóng ta ®ang b-íc vµo thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ víi yªu cÇu ®Æt ra lµ tõ nay ®Õn n¨m 2020 c¬ b¶n ViÖt Nam trë thµnh mét n-íc c«ng nghiÖp. §Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ diÔn ra mét c¸ch thuËn lîi th× mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng ®Æt ra ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ c¸c doanh nghiÖp chÝnh lµ b¶o toµn vµ ph¸t triÓn nguån vèn, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng c¹nh tranh, chØ cã lu«n ®Èy m¹nh, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn th× míi ®¶m b¶o tån t¹i vµ thu ®-îc nh÷ng hiÖu qu¶ kinh doanh mong muèn cña doanh nghiÖp. Tuy vËy sau h¬n 15 n¨m ®æi míi, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn ch-a thùc sù tËn dông, ph¸t huy hÇu hÕt thÕ lùc cña ®Êt n-íc. T×nh h×nh hiÖu qu¶ sö dông vèn cßn yÕu kÐm ë mét bé phËn doanh nghiÖp dÉn ®Õn ch-a t¹o ®-îc ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn. NhÊt lµ hiÖn nay trong t×nh h×nh khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc vµ thÕ giíi, c«ng t¸c n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp cµng ®Æt ra cÊp thiÕt h¬n bao giê hÕt. NhËn thøc râ c¸c yªu cÇu, ®ßi hái, ®Æc biÖt lµ sau mét thêi gian thùc tËp t³i C«ng ty DÖt v°i C«ng nghiÖp H¯ Néi, em ®± chän ®Ò t¯i “Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh t¹i C«ng ty DÖt V¶i C«ng nghiÖp Hµ Néi”. B¯i viÕt chñ yÕu ®­a ra c²c vÊn ®Ò c¬ b°n vÒ vèn v¯ hiÖu qu¶ sö dông vèn trong doanh nghiÖp, tõ ®ã cã c¸c ®¸nh gi¸ vµ gi¶i Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ph¸p kiÕn nghÞ ®èi víi t×nh h×nh n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i C«ng ty DÖt v¶i C«ng nghiÖp Hµ Néi. Chuyªn ®Ò ngoµi lêi më ®Çu, kÕt luËn, môc lôc gåm cã 3 ch-¬ng. Ch-¬ng I. Lý luËn c¬ b¶n vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn trong doanh nghiÖp. Ch-¬ng II. Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i C«ng ty DÖt v¶i C«ng nghiÖp Hµ Néi. Ch-¬ng III. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i C«ng ty. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ch-¬ng i Lý luËn c¬ b¶n vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn trong doanh nghiÖp 1.1. tæng quan vÒ vèn kinh doanh trong doanh nghiÖp 1.1.1. kh¸i niÖm chung vÒ vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp a. Kh¸i niÖm vÒ vèn : TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp khi tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu b¾t ®Çu b»ng viÖc huy ®éng vèn. Vèn s¶n xuÊt kinh doanh quyÕt ®Þnh ®Õn nhiÒu ho¹t ®éng hµng ngµy cña doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ quy m« s¶n xuÊt, doanh thu, lîi nhuËn … Vèn lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, nã g¾n liÒn víi s¶n xuÊt hµng ho¸. Trong nÒn kinh tÕ khÐp kÝn tù cung tù cÊp, mäi ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt ®Òu lµ t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, vèn cho ho¹t ®éng kinh tÕ kh«ng ®-îc trao ®æi mua b¸n vµ kh«ng ®-îc coi lµ hµng ho¸. Theo quan ®iÓm cña Marx, mäi t- b¶n (vèn) lóc ®Çu ®Òu biÓu hiÖn d-íi h×nh th¸i mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh. Nh-ng b¶n th©n tiÒn ch-a h¼n ®· lµ t- b¶n, tiÒn chØ biÕn thµnh t- b¶n khi cã mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh mµ ë ®©y lµ ho¹t déng cña c¸c doanh nghiÖp ®Çu t- vµo s¶n xuÊt kinh doanh. Nh- vËy theo Marx, d-ãi gãc ®é kinh tÕ chÝnh trÞ häc vèn lµ gi¸ trÞ mang l¹i gi¸ trÞ thÆng d- vµ vËn dông theo c«ng thøc T-H-T (tiÒn-hµng-tiÒn). C¸c nhµ kinh tÕ häc theo tr-êng ph¸i t©n cæ ®iÓn th× cho r»ng vèn lµ hµng ho¸ ®-îc t¹o ra nh»m phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. §øng trªn gãc ®é tµi chÝnh-kÕ to¸n cña doanh nghiÖp hiÖn nay vèn chÝnh lµ nguån h×nh thµnh tµi s¶n cña doanh nghiÖp bao gåm nguån vèn chñ së Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 h÷u vµ nî ph¶i tr¶. Nh- vËy gi÷a vèn vµ tµi s¶n cña doanh nghiÖp cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau, tµi s¶n vµ nguån vèn chÝnh lµ hai tiªu thøc kh¸c nhau ®Ó ph©n lo¹i tµi s¶n trong mét doanh nghiÖp. Tuy vËy kh«ng thÓ ®ång nhÊt vèn vµ tµi s¶n cña doanh nghiÖp bëi v× vèn lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn lµ gi¸ trÞ cña tµi s¶n mµ doanh nghiÖp n¾m gi÷. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ng-êi ta coi vèn nh- lµ c¸c gi¸ trÞ øng ra ban ®Çu vµ c¸c qu¸ tr×nh tiÕp theo cña doanh nghiÖp, hay vèn chÝnh lµ yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Vèn kh«ng chØ ®ãng vai trß trong c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ban ®Çu riªng biÖt, mµ cã thÓ tham ra vµo mäi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt xuÊt liªn tôc trong doanh nghiÖp. Trong thêi ký bao cÊp ë n-íc ta chØ tån t¹i c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc vµ c¸c hîp t¸c x· tËp thÓ. Vèn ho¹t déng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp lµ do nhµ n-íc cÊp hoÆc cho vay víi l·i suÊt -u ®·i. Do ®ã tÝnh hµng ho¸ cña vèn ®· kh«ng ®-îc chó ý ®óng møc, cung cÇu vÒ vèn mang tÝnh ¸p ®Æt mét chiÒu tõ nhµ n-íc. B-íc sang giai ®o¹n kinh tÕ thÞ tr-êng c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o tù chñ trong ho¹t déng s¶n xuÊt kinh doanh, do ®ã ph¶i tù chñ cã chÝnh s¸ch huy déng vèn víi chi phÝ vèn nhÊt ®Þnh. Yªu cÇu ®ã ®Æt ra cho cac doanh nghiÖp ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. b. §Æc tr-ng c¬ b¶n cña vèn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng: *Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng vèn ®-îc quan niÖm lµ mét lo¹i hµng ho¸, ®ã lµ hµng ho¸ ®Æc biÖt. Th«ng qua ho¹t ®éng cña thÞ tr-êng tµi chÝnh vµ sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ ng©n hµng, sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n-íc vÒ tµi chÝnh tiÒn tÖ, ®· diÔn ra ho¹t déng lu©n chuyÓn vèn tõ c¸c c¸ nh©n tæ chøc cã vèn sang c¸c c¸ nh©n tæ chøc cÇn vèn nh»m ®¶m b¶o cho c¸c ho¹t déng kinh tÕ x· héi diÔn ra ®óng yªu cÇu. Ng-êi b¸n d- tiÒn ®em nh-îng ®i mét kho¶n tiÒn ®Ó lÊy mét kho¶n l·i nhÊt ®Þnh, gi¸ c¶ mua b¸n chÝnh lµ kho¶n tiÒn l·i ®ã vµ gäi lµ lîi tøc cho vay. Gi¸ c¶ nµy cã thÎ ®-îc x¸c ®Þnh tõ tr-íc nh- lîi tøc cæ phÇn vµ còng chøa c¸c ®Æc tÝnh rñi ro. *Vèn lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn ®¹i diÖn cho mét l-îng gi¸ trÞ tµi s¶n, hay nãi c¸ch kh¸c, vèn lµ nguån h×nh thµnh tµi s¶n. Tõ nh÷ng kho¶n tiÒn ban ®Çu nh- vèn chñ së h÷u, vèn ph¸p ®Þnh, lîi nhuËn gi÷ l¹i, m¸y mãc thiÕt bÞ Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 vµ c¶ con ng-êi nh»m ®em l¹i kh¶ n¨ng sinh lêi trong t-¬ng lai. Do ®ã nguån vèn vµ tµi s¶n ®-îc nh×n nhËn theo hai gãc ®é kh¸c nhau vÒ mÆt ph©n lo¹i nh-ng c©n b»ng vÒ mÆt l-îng: Tæng tµi s¶n = Tæng nguån vèn. *Vèn ph¶i lu«n lu«n g¾n víi chñ së h÷u, bëi mçi nguån vèn cña doanh nghiÖp lu«n g¾n trùc tiÕp víi lîi Ých kinh tÕ quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña nhiÒu phÝa kh¸c nhau. NÕu nh÷ng nguån vèn ®Çu t- vµo doanh nghiÖp lµ nh÷ng nguån vèn v« chñ, hoÆc kh«ng râ rµng vÒ chñ së h÷u sÏ g©y ra l·ng phÝ kÐm hiÖu qu¶. Nguån vèn ®ã g¾n trùc tiÕp víi doanh nghiÖp vÒ quyÒn vµ nghÜa vô ®¶m b¶o n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn v× nã liªn quan trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tuy vËy quyÒn së h÷u vèn kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®ång nghÜa víi quyÒn sö dôgn vèn cña doanh nghiÖp, song t«n träng quyÒn së h÷u vèn sÏ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ®Çu t-. *Vèn trong ho¹t déng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o cã tÝnh sinh lêi, c¸c doanh nghiÖp chØ ®Çu t- tiÒn vµo ho¹t déng s¶n xuÊt kinh doanh khi ®¶m b¶o kh¶ n¨ng sinh lêi trong t-¬ng lai. Trong qu¸ tr×nh ho¹t déng vèn cã thÓ thay ®æi h×nh th¸i biÓu hiÖn nh-ng ®iÓm cuèi cïng cña vßng tuÇn hoµn ph¶i lín h¬n ®iÓm xuÊt ph¸t, ®©y chÝnh lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n trong ho¹t déng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. NÕu vèn bÞ ø ®äng t¹i mét kh©u nµo ®ã nh- tiÒn mÆt dù tr÷, hµng tån kho, nî khã ®ßi… hay kh«ng ®¶m b¶o thu håi ®Çy ®ñ vèn s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu lµm ¶nh h-ëng ®Õn c«ng t¸c b¶o toµn, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp. *Vèn cã gi¸ trÞ vÒ mÆt thêi gian vµ chÞu ¶nh h-ëng cña yÕu tè thêi gian. Gi¸ trÞ thêi gian cña vèn liªn quan trùc tiÕp ®Õn l¹m ph¸t, t¨ng tr-ëng kinh tÕ, sù bá lì cña c¸c c¬ héi ®Çu t-. Do ®ã kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i t¹o ra sù æn ®Þnh cña ®ång vèn mµ cÇn cã sù ®iÒu chØnh sao cho phï hîp víi sù thay ®æi cña gi¸ trÞ ®ång tiÒn sù t¨ng tr-ëng kinh tÕ. Nãi chung, thêi gian cµng dµi th× gi¸ trÞ cña mét ®ång vèn cµng gi¶m. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 *Vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng tõ mäi nguån lùc cña x· héi vµ biÓu hiÖn d-íi nhiÒu d¹ng vËt chÊt kh¸c nhau. Do yªu cÇu më réng quy m« s¶n xuÊt, doanh nghiÖp kh«ng chØ khai th¸c nguån vèn chñ së h÷u mµ cßn vay vèn, gãp vèn, liªn doanh, liªn kÕt…Vèn kh«ng chØ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh (®Êt ®ai, nhµ x-ëng, t hiÕt bÞ…) mµ cßn biÓu hiÖn d-íi d¹ng v« h×nh nh- nh·n hiÖu b¶n quyÒn, uy tÝn, bÝ quyÕt c«ng nghÖ, vÞ trÝ ®Þa lý…. c. Vai trß cña vèn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng vµ trong doanh nghiÖp : Cã thÓ nãi r»ng vèn ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng trong ho¹t déng s¶n xuÊt kinh doanh hiÖn nay. §èi víi tÇm vÜ m« cña c¶ nÒn kinh tÕ n-íc ta víi møc khëi ®iÓm ban ®Çu qu¸ thÊp nªn cÇn duy tr× møc t¨ng tr-ëng kinh tÕ cao trong nhiÒu n¨m. Giai ®o¹n 1990-2000 ViÖt Nam ®· cÇn huy déng trªn 40 tû ®« la míi cã thÓ duy tr× tèc ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ nh- mong muèn. §Ó cã thÓ duy tr× 1% tèc ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ cÇn ph¶i duy tr× tèc ®é t¨ng tr-ëng vèn FDI Ýt nhÊt lµ 3%, ®iÒu ®ã chøng tá tÇm quan träng cña vèn ®èi víi nÒn kinh tÕ. §èi víi mét doanh nghiÖp, vèn còng ®ãng vai trß hÕt søc quan träng, nã quyÕt ®Þnh ®Õn sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Trong sù c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, doanh nghiÖp lu«n lu«n ph¶i ®¶m b¶o mét l-îng vèn ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu, kh¼ n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh, ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn tèi thiÕu vÒ kü thuËt, l-¬ng, nguyªn vËt liÖu. Muèn t¨ng n¨ng suÊt vµ chÊt l-îng lao ®éng, doanh nghiÖp ph¶i th-êng xuyªn ®æi míi c«ng nghÖ, mÉu m·, thùc hiÖn nghiªn cøu triÓn khai, më réng ho¹t déng s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp g¾n liÒn víi bÊt cø ho¹t déng cña bÊt cø doanh nghiÖp nµo. Ngµy nay chóng ta ®ang b-íc vµo kû nguyªn cña nÒn kinh tÕ tri thøc mµ nÒn t¶ng lµ c«ng nghÖ th«ng tin vµ c«ng nghÖ cao. Lîi thÕ vÒ gi¸ nh©n c«ng rÎ, nguån nguyªn vËt liÖu dåi dµo…..®ang dÇn bÞ thay thÕ bëi tri thøc chÊt x¸m. Sù thay ®æi ®ã yªu cÇu ph¶i ®Çu t- mét l-îng vèn rÊt lín vµo con ng-êi vµ c¬ s¬ h¹ tÇng kü thuËt. §iÒu nµy ®· ®Æt ra cho chóng ta nh÷ng Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 th¸ch thøc vÒ c«ng t¸c sö dông vèn trong c¸c doanh nghiÖp. NÕu muèn nguån vèn ®-îc huy ®éng vµ sö dông hîp lý sÏ gióp cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn. §èi víi toµn x· héi, vèn kh«ng chØ dµnh cho tËp trung ph¸t triÓn kinh tÕ mµ cßn ph¶i ®¶m b¶o an ninh x· héi, quècphßng-an ninh, v¨n ho¸ x· héi… ®¶m b¶o cho x· héi ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Nh- vËy dï ®èi víi tÇm vÜ m« x· héi hay ®èi víi tõng doanh nghiÖp th× còng ®Òu cÇn cã vèn cho ®Çu t- ph¸t triÓn. Huy ®éng vèn cho ®Çu t- ph¸t triÓn tõ tÝch luü néi lùc, khai th¸c tèt tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ tµi nguyªn nh©n v¨n ®¶m b¶o khai th«ng mäi nguån lùc cña x· héi, n©ng cao ®-îc vai trß cña vèn trong nÒn kinh tÕ vµ trong doanh nghiÖp, duy tr× tèc ®é t¨ng tr-ëng cao vµ æn ®Þnh. Do vËy, nhËn thøc râ vai trß cña vèn trong ®Çu tph¸t triÓn kinh tÕ cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi mäi doanh nghiÖp vµ toµn x· héi. 1.1.2. Ph©n lo¹i vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp Nguån vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®-îc huy ®éng tõ rÊt nhiÒu nguån kh¸c nhau trong nÒn kinh tÕ. Mèi nguån tµi trî ®Òu cã nhøng thÕ m¹nh riªng, do ®ã tuú thuéc vµo tõng ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh mµ lùa chän nguån tµi trî cho phï hîp. ViÖc x¸c ®Þnh ph©n chia ®óng nguån tµi trî sÏ gióp cho doanh nghiÖp ®¶m b¶o mét c¬ cÊu vèn hîp lÝ víi chi phÝ vèn tèi -u vµ gi¶m thiÓu c¸c rñi ro. Cã nhiÒu c¸ch ®Ó ph©n lo¹i c¸c nguån tµi trî tuú vµo tõng tiªu thøc ph©n lo¹i, chñ yÕu dùa vµo c¸c tiªu thøc sau: 1.1.2.1. C¨n cø vµo thêi gian sö dông cã vèn ng¾n h¹n vµ vèn dµi h¹n a. Vèn ng¾n h¹n : Vèn ng¾n h¹n cã thêi gian ®¸o h¹n trong vßng mét n¨m vµ l·i suÊt vay th-êng thÊp h¬n l·i suÊt dµi h¹n do ®é rñi ro thÊp h¬n vµ thêi gian ®Çu tng¾n h¬n. Th«ng th-êng ®Ó h×nh thµnh nguån vèn ng¾n h¹n c¸c doanh nghiÖp th-êng ®i vay tõ c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i, c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 kh¸c… Mäi ho¹t déng nh- trao ®æi mua b¸n vèn ng¾n h¹n ®-îc thùc hiÖn trªn thÞ tr-êng tiÒn tÖ. Gi¸ c¶ trªn thÞ tr-êng tiÒn tÖ lµ kh¸ æn ®Þnh, Ýt cã rñi ro, c¸c c«ng cô tµi trî cã tÝnh láng cao vµ chi phÝ thÊp. b. Vèn trung vµ dµi h¹n : Nguån vèn nµy cãthêi gian ®¸o h¹n th-êng lµ trªn mét n¨m, l·i suÊt cho vay th-êng cao h¬n l·i suÊt ng¾n h¹n do tÝnh chÊt rñi ro cña c¸c kho¶n vay ng­êi ®i vay ph°i tr° thªm mét chi phÝ c¬ héi gäi l¯ “phÇn bï kú h³n”. Th«ng th-êng c¸c doanh nghiÖp ®i huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n cã thÓ ®ii vay nî trung vµ dµi h¹n chñ yÕu tõ c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i hoÆc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu doanh nghiÖp, Ýt khi huy ®éng tõ c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian. C¸c nguån vèn dµi h¹n nµy chñ yÕu lµ ®Çu t- vµo s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c c«ng cô tµi trî trung vµ dµi h¹n ®-îc trao ®æi mua b¸n trªn thÞ tr-êng vèn víi thêi gian l-u hµnh dµi, ®é rñi ro cao, gi¸ c¶ biÕn ®éng phøc t¹p. C¸c quan hÖ trao ®æi mua b¸n ë ®©y kh«ng ph¶i lµ mét sè l-îng nhÊt ®Þnh c¸c kho¶n tiÒn mÆt, t- liÖu s¶n xuÊt mµ lµ c¸c quyÒn s¬ h÷u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt vµ vèn b»ng tiªn. 1.1.2.2. C¨n cø vµo c«ng dông kinh tÕ cña vèn, ng-êi ta ph©n chia thµnh vèn cè ®Þnh vµ vèn l-u ®éng a. Vèn cè ®Þnh : Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, biÓu hiÖn vËt chÊt cña vèn cè ®Þnh lµ tµi s¶n cè ®Þnh. Tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín, cã thêi gian sö dông l©u dµi ( th-êng lµ trªn mét n¨m hoÆc mét kú kinh doanh ). Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, tµi s¶n cè ®Þnh bÞ hao mßn dÇn vµ gÝa trÞ cña nã chuyÓn dÞch nhiÒu lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Tµi s¶n cè ®Þnh tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi÷ nguyªn h×nh th¸i gi¸ trÞ ban ®Çu cho ®Õn lóc lo¹i bá. Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cã h×nh th¸i vËt chÊt, cã gi¸ trÞ l¬n, ®-îc sö dông l©u dµi cho qu¸ trÝnh s¶n xuÊt kinh doanh t¹i doanh nghiÖp nh- m¸y mãc, nhµ cöa, thiÕt bÞ… Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh lµ tµi s¶n kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt thÓ hiÖn mét l-îng gi¸ trÞ cã quy m« lín ®· ®-îc ®Çu t- chi tr¶ nh»m ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ l©u dµi cho doanh nghiÖp: b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ, quyÒn sö dông ®Êt, lîi thÕ th-¬ng m¹i, vÞ trÝ ®Þa lý… HiÖn nay tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh lµ tµi s¶n cã gi¸ trÞ >= 500.000 ®ång vµ thêi gian sö dông trªn mét n¨m mµ kh«ng h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. Tµi s¶n tµi chÝnh lµ tµi s¶n cña doanh nghiÖp ®-îc sö dông cho ®Çu t- tµi chÝnh ( mua cæ phiÕu, tr¸i phiÕu, cho vay…) cã thêi gian thu håi vèn tõ mét n¨m hoÆc mét chu kú kinh doanh trë lªn. Tµi s¶n thuª tµi chÝnh lµ tµi s¶n cè ®Þnh mµ doanh nghiÖp ®i thuª dµi h¹n vµ ®-îc bªn thuª giao quyÒn sö dông vµ qu¶n lý trong thêi gian cho thuª tµi s¶n cè ®Þnh. TiÒn cho thuª bao gåm c¸c kho¶n trang tr¶i chi phÝ ®Çu t- tµi s¶n cè ®Þnh vµ lîi nhuËn. b. Vèn l-u ®éng : Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp cÊn cã mét kho¶n vèn l-u ®éng ®Ó ®Çu t- vµo t- liÖu lao ®éng, ®èi t-îng lao ®éng… ®Ó tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. §©y lµ kho¶n vèn l-u th«ng cña doanh nghiÖp ®øng d-íi gãc ®é tµi s¶n, biÓu hiÖn vËt chÊt cña vèn l-u ®éng chÝnh lµ tµi s¶n l-u ®éng. Tµi s¶n l-u ®éng cña doanh nghiÖp lµ nh÷ng tµi s¶n sö dông cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cã thêi gian sö dông lu©n chuyÓn thu håi trong mét n¨m hoÆc chu kú kinh doanh. Tµi s¶n l-u ®éng cã thÓ lµ tµi s¶n l-u ®éng trong s¶n xuÊt hoÆc tµi s¶n l-u ®éng trong l-u th«ng. Tµi s¶n l-u ®éng trong s¶n xuÊt chñ yÕu lµ c¸c tµi s¶n ®-îc dù tr÷ trong qu¸ trÝnh s¶n xuÊt ( nguyªn vËt liÖu dù tr÷, hµng tån kho, s¶n phÈm dë dang …), chñ yÕu lµ trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Tµi s¶n l-u ®éng trong l-u th«ng chñ yÕu lµ s¶n phÈm hµng ho¸ cho l-u th«ng hoÆc vèn b»ng tiÒn, c¸c kho¶n ph¶i thu … Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Ngoµi ra cßn cã tµi s¶n tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®Çu t- tµi chÝnh cã thêi h¹n d-íi mét n¨m hoÆc chu kú kinh doanh. ViÖc bè trÝ mét c¬ cÊu hîp lý gi÷a tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n l-u ®éng ®¶m b¶o cho sù an toµn thuËn tiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao ®-îc c¸c gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp. 1.1.2.3. C¨n cø vµo quyÕn së h÷u ®èi víi vèn cã nî ph¶i tr¶ vµ vèn chñ s¬ h÷u. a. Nî ph¶i tr¶ : Vèn nî ®-îc tµi trî bëi nh÷ng ng-êi kh«ng ph¶i lµ chñ s¬ h÷u cña doanh nghiÖp, viÖc mua b¸n trao ®æi ®-îc diÔn ra trªn thÞ tr-êng tµi chÝnh vµ ®-îc tho¶ thuËn cã tæ chøc nh- mét hîp ®ång vay muîn mµ ng-êi ®i vay cam kÕt tr¶ cho ng-êi cho vay. Nh- vËy khi huy ®éng c¸c c«ng cô nî ®Ó h×nh thµnh vèn nî, ng-êi ®i vay ph¶i tr¶ l·i cho c¸c c«ng cô nî ( c¸c kho¶n tiÒn vay). Møc l·i suÊt ph¶i tr¶ cho c¸c kho¶n vay phô thuéc møc cung cÇu trªn thÞ tr-êng, ®ã chÝnh lµ gi¸ c¶ cña vèn hµng ho¸. C¸c møc l·i suÊt nµy th-êng æn ®Þnh vµ ®-îc tho¶ thuËn khi vay. C¸c kho¶n vay nµy ®Òu cã thêi h¹n nhÊt ®Þnh, hÕt thêi h¹n doanh nghiÖp ph¶i tr¶ c¶ gèc vµ l·i hoÆc ®-îc gia h¹n míi nÕu doanh nghiÖp cã nhu cÇu. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp vay dµi h¹n ®Ó ®Çu t-vµo s¶n xuÊt kinh doanh, x©y dùng c¸c nhµ x-ëng ®ßi hëi vèn lín lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt ®èi víi doanh nghiÖp. L·i suÊt ph¶i tr¶ khi vay ®-îc tÝnh vµo chi phÝ hîp lÖ ®Ó tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. b. Vèn chñ së h÷u : Vèn chñ së h÷u ®-îc tµi trî bëi c¸c chñ së h÷u doanh nghiÖp th«ng qua viÖc trao ®æi mua b¸n c¸c cæ phiÕu. Ho¹t ®éng cña c¸c c¸ nh©n tæ chøc h×nh thµnh vèn chñ së h÷u kh«ng ph¶n ¸nh mçi qua hÖ gi÷a nh÷ng ng-êi ®i vay vµ cho vay mµ lµ quan hÖ gi÷a nh÷ng ng-êi cïng s¬ h÷u trong c«ng ty cæ phÇn. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Khi huy ®éng cæ phiÕu sÏ kh«ng ph¶i tr¶ l·i vay mµ ph¶i tr¶ lîi tøc cæ phÇn, lîi tøc cæ phÇn tr¶ cho c¸c cæ d«ng thay ®æi theo møc lîi nhuËn mµ c«ng ty thu ®-îc tuú thuéc vaß quyÕt ®Þnh cña héi ®ång qu¶n trÞ ( trõ c¸c cæ phÇn -u ®·i). C¸c kho¶n tµi trî nµy hÇu nh- kh«ng cã thêi h¹n, doanh nghiÖp kh«ng ph¶i tr¶ c¸c kho¶n tiÒn ®· huy ®éng, trõkhi cã sù gi¶i thÓ, ph¸ s¶n th× c¸c tµi s¶n ®-îc chia cho c¸c chñ së h÷u theo c¸c thø tù quyÒn -u tiªn. Cæ tøc ®Ó chi tr¶ kh«ng ®-îc tÝnh lµ chÝ phÝ hîp lÝ hîp lÖ khi tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vµ ®-îc chi tr¶ b»ng lîi nhuËn sau thuÕ. ViÖc ph©n chia nguån vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp thµnh vèn nî vµ vèn chñ së h÷u lµ c¸ch ph©n chia rÊt c¬ b¶n vµ rÊt phæ biÕn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, chóng cã mèi quan hÖ ®Æc biÖt víi nhau h×nh thµnh nªn c¬ cÊu vèn tèi -u cña doanh nghiÖp. 1.1.2.4. C¨n cø vµo nguån h×nh thµnh ®èi víi vèn a. Vèn doanh nghiÖp ®Çu t- tõ lîi nhuËn gi÷ l¹i : KÕt thóc mçi chu kú s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, sau khi lËp c¸c b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh nÕu doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i th× phÇn lîi nhuËn ( lîi nhuËn tõ ho¹t déng s¶n xuÊt kinh doanh vµ lîi nhuËn tõ c¸c ho¹t déng kh¸c) sÏ ®-îc ph©n phèi nh»m môc ®Ých t¸i ®Çu t- më réng n¨ng lùc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn doanh nghiÖp, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Mét trong c¸c quü liªn quan ®ªn t¸i ®Çu t- lµ Quü ®Çu t- ph¸t triÓn, chñ yÕu lµ dÇu t- më réng s¶n xuÊt kinh doanh, ®æi míi tµi s¶n cè ®Þnh, tiÕn hµnh ho¹t ®äng nghiªn cøu vµ triÓn khai, bæ sung vèn l-u ®éng vµ cac lo¹i h×nh ®Çu t- kh¸c. Th«ng th-êng, lîi nhuËn gi÷ l¹i ®Çu t- vµo s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng chÞu chi phÝ huy ®éng nh-ng ph¶i chÞu c¸c chi phÝ c¬ héi, ng-êi ta th-êng ph¶i sö dông m« h×nh ®Þnh gi¸ tµi s¶n- vèn ( CAPM ), chñ yÕu lµ dùa trªn c¸c ®¸nh gi¸ vµ dù ®o¸n tû lÖ sinh lêi kh«ng cã rñi ro ( t-¬ng ®-¬ng víi tû lÖ l·i suÊt tr¸i phiÕu kho b¹c), tû lÖ sinh lêi rñi ro ®èi víi rá ®Çu t- thÞ tr-êng. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Nguån vèn nµy ®¶m b¶o kh¶ n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, n©ng cao tÝnh chñ ®éng cña doanh nghiÖp, thÓ hiÖn kh¶ n¨ng søc m¹nh cña doanh nghiÖp trong ho¹t déng s¶n xuÊt kinh doanh. b. Vèn cæ phÇn : Còng lµ phÇn vèn chñ së h÷u cña doanh nghiÖp nh-ng ®-îc h×nh thµnh tõ viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu. Chñ së h÷u cña nguån vèn nµy còng lµ chñ së h÷u cña doanh nghiÖp, doanh nghiÖp khi huy ®éng nguån vèn nµy ph¶i chi tr¶ lîi tøc cæ phÇn tõ lîi nhuËn sau thuÕ. c. Vèn tÝn dông : Lµ c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n, trung h¹n, dµi h¹n ®èi víi c¸c ng©n hµng, c¸c c«ng ty tµi chÝnh, b¶o hiÓm… ®Ó bæ sung vµo nguån vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra doanh nghiÖp cßn ph¸t hµnh tr¸i phiÕu doanh nghiÖp ®Ó ®i vay trªn thÞ tr-êng tµi chÝnh. Khi huy ®éng doanh nghiÖp ph¶i tr¶ l·i c¸c kho¶n vay. d. Vèn liªn doanh liªn kªt : §©y lµ nguån vèn mµ cac doanh nghiÖp tham gia liªn doanh liªn kÕt ®ªn gãp chung. HiÖn nay liªn doanh liªn kÕt lµ h×nh thøc hîp t¸c kinh doanh phæ biÕn, ®Æc biÖt lµ víi ®èi t¸c n-íc ngoµi. Tuy vËy cßn cã nhiÒu ®iÒu phøc t¹p trong qu¶n lý, ®Æc biÖt lµ c¸c ph-¬ng ¸n ph©n phèi lîi nhuËn, do vËy cÇn cã quy ®Þnh chÆt chÏ vµ ®Çy ®ñ gi÷a c¸c bªn. e. Nguån vèn do ng©n s¸ch nhµ n-íc cÊp hoÆc cã nguån gèc tõ ng©n s¸ch: Nhµ n-íc cã thÓ cÊp vèn lÇn ®©u hoÆc cÊp vèn bæ sung trong qu¸ tr×nh ho¹t déng. §ã cã thÓ lµ cÊp trùc tiÕp, gi¸n tiÕp, viÖn trî, chuyÓn tõ doanh nghiÖp kh¸c ®Õn hoÆc khÊu hao gi÷ l¹i. Th«ng th-êng cac doanh nghiÖp sö dông vèn ng©n s¸ch nhµ n-íc cÊp lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc vµ hµng n¨m ph¶i tr¶ c¸c kho¶n thuÕ vèn (thu sö dông vèn ng©n s¸ch). Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.2. qu¶n lý vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp 1.2.1. B¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp B¶o toµn lµ b¶o ®¶m gi¸ trÞ thùc tÕ cña vèn t¹i c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau tr¸nh sù ¶nh h-ëng cña tr-ît gi¸ l¹m ph¸t. Khi nÒn kinh tÕ cã l¹m ph¸t cao, ®ång tiÒn bÞ tr-ît gi¸ nhanh th× doanh nghiÖp cÇn t¨ng sè vèn ban ®Çu lªn theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh ®Ó duy tr× kh¶ n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh. Ngoµi ra b¶o toµn cßn ®-îc thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh nh- duy tr× nguyªn tr¹ng tµi s¶n cè ®Þnh tr¸nh h- háng, mÊt m¸t hay l·ng phÝ…, doanh nghiÖp ®ång thêi còng ph¶i duy tr× kh¶ n¨ng sö dông vèn cña m×nh. B¶o toµn cßn ph¶i ®i ®«i víi ph¸t triÓn nguån vèn, do ®ã doanh nghiÖp cÇn cã tr¸ch nhiÖm n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh ®¶m b¶o më réng thÞ tr-êng t¨ng lîi nhuËn. Trong sù chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, yªu cÇu ®Æt ra lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i chñ ®éng trong ho¹t déng s¶n xuÊt kinh doanh theo ph-¬ng thøc tù h¹nh to¸n kinh tÕ. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i duy tr× sè vèn ban ®Çu, tù bæ sung thªm vµ tËn dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån viÖn trî, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc. Doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu nghiÖp vô theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, lu«n lu«n kh«ng ngõng ®æi míi n¨ng lùc s¶n xuÊt. 1.2.1.1. B¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh Nhµ n-íc quy ®Þnh c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc ph¶i cã tr¸ch nhiÖm b¶o toµn vèn cè ®Þnh thuéc së h÷u nhµ n-íc c¶ vÒ hiÖn vËt lÉn gi¸ trÞ. ViÖc b¶o toµn ë ®©y hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ gi÷ nguyªn hiÖn tr¹ng, gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt mµ chÝnh lµ b¶o toµn n¨ng lùc kinh doanh vèn. Th«ng th-êng, trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc hiÖn nay, kú tÝnh to¸n b¶o toµn vèn thùc hiÖn vµo cuèi n¨m. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ViÖc b¶o toµn vèn cè ®Þnh g¾n liÒn víi viÖc h×nh thµnh nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n. KhÊu hao theo ph-¬ng thøc nµo lµ cã lîi cho doanh nghiÖp, tuy nhiªn hiÖn nay ë n-íc ta míi chØ cho phÐp khÊu hao tuyÕn tÝnh. T¨ng c-êng khÊu hao gióp cho doanh nghiÖp thu håi mét l-îng vèn lêi ®Çu t- vµo mét tµi s¶n cè ®Þnh mét c¸ch nhanh h¬n, ®¶m b¶o ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ. §iÒu nµy rÊt cã ý nghÜa cho sù thay ®æi nhanh chãng cña khoa häc c«ng nghÖ hiÖn nay gióp cho doanh nghiÖp cã ®-îc nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh míi cã c«ng suÊt lín, n¨ng suÊt cao ®¶m b¶o kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp ph¶i th-êng xuyªn kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ vèn cè ®Þnh hiÖn cã cña doanh nghiÖp, ®èi chiÕu gi÷a sè liÖu kiÓm kª vµ sè liÖu trªn giÊy tê, tõ ®ã mµ t×m ra nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc. NÕu tµi s¶n cè ®Þnh ch-a ®-îc tÝnh ®ñ cÇn ®iÒu chØnh t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh vµ t¨ng nguån khÊu hao t-¬ng ®-¬ng, ngoµi ra phÇn thiÕu hôt khi kiÓm kª cÇn quy tr¸ch nhiÖm cô thÓ vµ bæ sung tõ c¸c quü ®· trÝch. NÕu tµi s¶n cè ®Þnh bÞ gi¶m, h- háng do nguyªn nh©n kh¸ch quan cÇn ®-îc yªu cÇu båi th-êng tõ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm hoÆc xem xÐt gi¶m vèn. Ngoµi ra doanh nghiÖp cÇn th-êng xuyªn trÝch tõ lîi nhuËn sau thuÕ bæ sung vµo c¸c quü cña doanh nghiÖp ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t déng s¶n xuÊt kinh doanh tiÕn hµnh ®-îc thuËn lîi an toµn. 1.2.1.2. B¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn l-u ®éng C¸c doanh nghiÖp cÇn b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn l-u ®éng trong mçi vßng chu chuyÓn cña ho¹t déng s¶n xuÊt kinh doanh, chñ yÕu lµ dùa trªn sù tr-ît gi¸ cña ®ång vèn, ®Æc biÖt lµ sù t¨ng gi¶m gi¸ hµng tån kho. Theo ®Þnh ký, doanh nghiÖp ph¶i tÝnh c¸c kho¶n chªnh lÖch bæ sung cho sù thay ®æi gi¸ ®em l¹i, tõ ®ã cã c¸c kÕ ho¹ch cho phï hîp. Sau khi kiÓm kª, ®¸nh gi¸ mµ nguån vèn l-u ®éng gi¶m th× cÇn cã chÝnh s¸ch bï ®¾p tõ c¸c quü dù phßng gi¶m gi¸. Ngoµi c«ng t¸c b¶o toµn th× cßn cã yªu cÇu bæ sung th-êng xuyªn ®Ó ph¸t triÓn nh»m ®¸p øng tèt nhu cÇu kinh doanh, gi¶m bít hoÆc h¹n chÕ viÖc vay vèn l-u ®éng trªn thÞ tr-êng tµi chÝnh ph¶i chÞu c¸c kho¶n l·i vay ¶nh h-ëng tíi lîi nhuËn doanh nghiÖp. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 1.2.2. Chi phÝ vèn cña doanh nghiÖp Tèi ®a ho¸ lîi nhuËn lµ môc tiªu hµng ®Çu cña doanh nghiÖp. Lîi nhuËn s¶n xuÊt kinh doanh g¾n liÒn víi doanh thu vµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó t¨ng lîi nhuËn cã thÓ t¨ng doanh thu hoÆc gi¶m thiÓu chi phÝ s¶n xuÊt. C¸c quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn chi phÝ nh- thay thÕ m¸y mãc, thiÕt bÞ nhµ x-ëng, vay vèn hay huy ®éng b»ng cæ phiÕu… ®Òu liªn quan ®Õn chi phÝ vèn cña doanh nghiÖp. Theo quan ®iÓm cña quan hÖ tµi chÝnh doanh nghiÖp, chi phÝ vèn lµ tû lÖ sinh lêi cÇn thiÕt cña kho¶n vèn mµ ng-êi chñ së h÷u yªu cÇu. Thùc tÕ chi phÝ vèn ®-îc ®o b»ng tû suÊt lîi nhuËn cÇn thiÕt ph¶i ®¹t trªn nguån vèn huy ®éng ®Ó kh«ng lµm thay ®æi thu nhËp dµnh cho cæ ®«ng vµ cho doanh nghiÖp. Th«ng th-êng tû lÖ sinh lêi cÇn thiÕt phô thuéc vµo møc ®é rñi ro cã thÓ xÈy ra kho¶n vèn ®Çu t-. NÕu møc ®é rñi ro trong ®Çu t- cµng lín th× yªucÇu sinh lêi cµng ph¶i cao ®Ó bï ®¾p vµo nh÷ng thiÖt h¹i cã thÓ xÈy ra. Tû lÖ sinh lêi cÇn thiÕt lµ tû lÖ sinh lêi tèi thiÓu, nÕu doanh nghiÖp cã møc ®é sinh lêi thÊp h¬n cã nghÜa lµ phÇn thu nhËp dµnh cho cæ ®«ng ®· bÞ gi¶m xuèng ( kh«ng kÓ cæ d«ng cã vèn cæ phÇn -u ®·i) tøc lµ doanh nghiÖp ®· bÞ lç tÝnh trªn phÇn vèn huy ®éng. Trong chi phÝ vèn ng-êi ta cßn xem xÐt kh¸i niÖm tû suÊt sinh lêi c¬ héi ®è lµ tû suÊt sinh lêi cã thÓ chÊp nhËn cña nhµ ®Çu t- khi ®Çu t- vµo dù ¸n kh¸c cã cïng møc rñi ro. §iÒu nµy th-êng ®-îc xem xÐt khi x¸c ®Þnh chi phÝ cña lîi nhuËn gi÷ l¹i. 1.2.2.1. Chi phÝ nî vay Chi phÝ nî vay chÝnh lµ l·i suÊt cña kho¶n vay, ®-îc ®o b»ng tû lÖ sinh lêi trªn vèn vay ®ñ ®Ó tr¶ l·i cho nî vay. Tuy vËy phÇn tr¶ nî vay ®-îc tÝnh lµ kho¶n chi phÝ hîp lý hîp lÖ vµ ®-îc trõ vµo phÇn lîi nhuËn tr-íc thuÕ cña doanh nghiÖp. Cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ®· tiÕt kiÖm ®-îc mét kho¶n tõ thuÕ TNDN ®óng b»ng thuÕ suÊt TNDN nh©n víi phÇn l·i vay ph¶i tr¶. Do ®ã khi tÝnh chi phÝ nî vay thùc tÕ, ng-êi ta tÝnh chi phÝ nî vay sau thuÕ vµ ®-îc sö dông ®Ó tÝnh chi phÝ b×nh qu©n gia quyÒn cña vèn. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Gäi KD lµ chi phÝ nî vay ( l·i vay), t lµ thuÕ suÊt thuÕ TNDN th× chi phÝ sau thuÕ cña nî vay lµ KD(1-t). 1.2.2.2. Chi phÝ cña lîi nhuËn gi÷ l¹i Th«ng th-êng cã quan niÖm cho r»ng lîi nhuËn gi÷ l¹i khi ®em tµi s¶n ®Çu t- th× kh«ng chÞu chi phÝ. Thùc tÕ chi phÝ cña lîi nhuËn gi÷ l¹i ®-îc ®o b»ng chi phÝ c¬ héi cña vèn. ViÖc x¸c ®Þnh chi phÝ c¬ héi cña vèn kh«ng ph¶i lóc nµo còng tÝnh to¸n ®-îc mét c¸ch chÝnh x¸c. Chñ yÕu lµ dùa vµo l·i suÊt tr¸i phiÕu céng víi phÇn th-ëng rñi ro, tøc lµ so s¸nh chi phÝ cña vèn cæ phÇn vµ chi phÝ nî vay. Còng cã thÓ sö dông m« h×nh ®Þnh gi¸ tµi s¶n –vèn CAPM. Ks = KRF + (KRM_KRF)  Ks :lµ chi phÝ cña lîi nhuËn gi÷ l¹i KRF :lµ tû lÖ sinh lêi kh«ng cã rñi ro, th-êng lÊy t-¬ng ®-¬ng l·i suÊt tr¸i phiÕu kho b¹c KRM :lµ tû lÖ sinh lêi kú väng ®èi víi c¸c danh môc ®Çu t- ®-îc ®¸nh gi¸ th-êng g¾n víi møc ®é rñi ro.  :lµ chØ sè ®¸nh gi¸ rñi ro cña lîi nhuËn gi÷ l¹i ®Ó t¸i ®Çu t-. Trong tr-êng hîp ®Æc biÖt (hiÕm gÆp trong thùc tÕ) nÕu tû lÖ t¨ng tr-ëng kh«ng ®æi, cã thÓ ¸p dông ph-¬ng ph¸p luång tiÒn chiÕt khÊu: Ks = D1 ------- + g Po Trong ®ã: g lµ tèc ®é t¨ng tr-ëng cæ tøc D1 lµ cæ tøc mong ®îi ®-îc tr¶ vµo cuèi n¨m ®Çu Po lµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i cæ phiÕu 1.2.2.3. Chi phÝ vèn cæ phÇn th-êng vµ vèn cæ phÇn -u ®·i Cæ phiÕu th-êng ®-îc huy ®éng tõ c¸c chñ së h÷u míi (cæ ®«ng )cña doanh nghiÖp, phÇn chi tr¶ cæ tøc kh«ng ®-îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ doanh nghiÖp dïng lîi nhuËn sau thuÕ ®Ó chi tr¶. Do ®ã, vÒ b¶n chÊt th× vèn cæ phÇn th-êng gièng nh- lîi nhuËn gi÷ l¹i nh-ng cã thÓ chÞu thªm chi phÝ ph¸t hµnh. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 NÕu ¸p dông m« h×nh kh«ng ®æi, t-¬ng tù nh- c¸ch tÝnh chi phÝ cña lîi nhuËn gi÷ l¹i: D1 Kc = ---------- + g Po(1-F) F lµ tû lÖ % trªn gi¸ trÞ ph¸t hµnh. NÕu m« h×nh t¨ng tr-ëng lµ kh«ng cè ®Þnh th× tuú tõng tr-êng hîp mµ cã c¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh chi phÝ cô thÓ. §èi víi vèn cæ phÇn -u ®·i, phÇn chi phÝ nµy gÇn nh- cè ®Þnh theo møc ®é tho¶ thuËn: Dp Kp = -------Pu Dp lµ lîi tøc cæ phÇn -u ®·i, Pu lµ gi¸ ph¸t hµnh ( ®· trõ ®i phÇn chi phÝ ph¸t hµnh) Víi môc tiªu tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i thiÕt lËp mét c¬ cÊu vèn tèi -u nh»m ®¹t ®Õn môc tiªu mµ doanh nghiÖp ®Ò ra. Khi x¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn cña doanh nghiÖp sÏ lµ chi phÝ b×nh qu©n gia quyÒn cña vèn n WACC = WiKi t Wi lµ tû träng nguån vèn thø i Ki lµ chi phÝ cña nguån vèn thø i 1.3. HiÖu qu¶ sö dông vèn vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ 1.3.1. Kh¸i niÖm hiÖu qu¶ sö dông vèn Vèn lµ ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn ®Ó doanh nghiÖp tiÕn hµnh ho¹t déng s¶n xuÊt kinh doanh ®¶m b¶o sù khëi sù cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn ®Ó ®¶m b¶o æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh th× cÇn ®Æt ra yªu cÇu n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. HiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ ®-îc hiÓu lµ víi mét l-îng vèn nhÊt ®Þnh ®Çu t- vµo s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i lµm sao mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt lµm cho ®ång vèn lu«n ®-îc b¶o toµn vµ sinh s«i n¶y në. HiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ nãi lªn viÖc yªu cÇu sö dông ®ång vèn cña doanh nghiÖp ®-îc hîp lý, cã Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nghÜalµ ®¹t ®-îc c¸c môc tiªu mµ doanh nghiÖp ®Æt ra nh-: n©ng cao gi¸ trÞ doanh nghiÖp, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng , duy tr× kh¶ n¨ng c¹nh tranh, thanh to¸n. Mçi doanh nghiÖp cã mét môc tiªu ho¹t déng kh¸c nhau nh-ng ®Òu cÇn ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ sö dông vèn tèi -u. V× vËy n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ yªu cÇu hµng ®Çu cña mçi doanh nghiÖp. 1.3.2. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp 1.3.2.1. C¸c chØ tiªu vÒ doanh thu vµ lîi nhuËn §Ó x©y dùng c¸c chØ tiªu vÒ doanh thu vµ lîi nhuËn ng-êi ta cã thÓ xem xÐt c¶ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Th«ng th-êng ®Ó ®¸nh gi¸ vÒ c¸c chØ tiªu nµy, ng-êi ta th-êng ph©n tÝch xem ®Ó ®¹t ®-îc mét ®ång doanh thu cÇn bao nhiªu ®ång chi phÝ hoÆc tõ mét ®ång chi phÝ ban ®Çu cã thÓ cho bao nhiªu ®ång doanh thu, ®ång lîi nhuËn. C¸c ®¹i l-îng th-êng ®-îc sö dông lµ doanh thu, thu nhËp, lîi nhuËn vßng tæng vèn kinh doanh, vèn chñ së h÷u…tuú theo gãc ®é cña ng-êi ph©n tÝch. + Kh¶ n¨ng s.x.k.d = Doanh thu thùc hiÖn trong kú -------------------------------------------Vèn kinh doanh b×nh qu©n trong kú ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång v«n kinh doanh ®-îc sö dông t¹o ra mÊy ®ång doanh thu. Chñ yÕu lµ nh»m so s¸nh gi÷a c¸c ®¬n vÞ ho¹t déng trong mét lÜnh vùc hoÆc gi÷a c¸c kú víi nhau, chØ tiªu nµy cßn thÓ hiÖn xu h-íng cña kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. + HÖ sè sinh lêi vèn CSH = Lîi nhuËn rßng sau thuÕ ---------------------------------Vèn CSH ChØ tiªu nµy cho biÕt hiÖu qu¶ thùc tÕ cña nguån vèn CSH doanh nghiÖp tõ mét ®ång vèn CSH cã thÓ t¹o ra mÊy ®ång lîi nhuËn. + HÖ sè sinh lêi = cña tµi s¶n Lîi nhuËn sau thuÕ + tiÒn l·i ph¶i tr¶ -----------------------------------------------Tæng sè t¶i s¶n
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan