Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
NÒn kinh tÕ ViÖt nam chuyÓn tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung sang c¬
chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc ®· vµ ®ang tõng bíc kh¼ng ®Þnh
tÝnh ®óng ®¾n vµ tÊt yÕu phï hîp víi xu thÕ thêi ®¹i. Chóng ta ®· thu ®îc
nh÷ng thµnh tùu to lín: nÒn kinh tÕ t¨ng trëng nhanh, gi¸ c¶ æn ®Þnh, kim
ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng thu, gi¶m chi ngo¹i tÖ, ®êi sèng
nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn, an ninh quèc phßng v÷ng ch¾c, chÝnh trÞ æn ®Þnh...
Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu, chóng ta cßn nhiÒu tån t¹i trong qu¶n lý kinh
tÕ, nh chÝnh s¸ch thiÕu ®ång bé, cha theo kÞp sù biÕn ®æi phøc t¹p cña c¬ nÒn
kinh tÕ thÞ trêng, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. NhiÒu doanh
nghiÖp ra ®êi tõ c¬ chÕ cò bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh ho¹t ®éng kÐm hiÖu
qu¶.
Tríc thùc tr¹ng trªn, qua thêi gian häc tËp vµ nghiªn cøu ë trêng §¹i
häc t«i quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: “M«t sè ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn bé m¸y
qu¶n trÞ ë C«ng ty Dông cô c¾t vµ §o lêng c¬ khÝ” nh»m lµm s¸ng tá lý
luËn vµ trau dåi kiÕn thøc, gãp phÇn ®ãng gãp cho thùc tiÔn.
Ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, ®Ò tµi nµy ®îc chia lµm 3 phÇn:
PhÇn I:
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c¬ cÊu tæ chøc bé
m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp.
PhÇn II: Thùc tr¹ng c¬ cÊu bé m¸y qu¶n trÞ ë C«ng ty Dông cô
c¾t vµ §o lêng c¬ khÝ.
PhÇn III: Nh÷ng ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé
m¸y qu¶n trÞ ë C«ng ty.
§Ò tµi nµy hoµn thiÖn víi sù gióp ®ì tËn t×nh cña thµy Vò Minh Trai
vµ c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty Dông cô c¾t vµ §o lêng c¬ khÝ.
Nhng do thêi gian vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng
thiÕu xãt, rÊt mong ®îc sù gãp ý cña thµy c« vµ c¸c b¹n.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
PhÇn thø nhÊt
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y
qu¶n trÞ doanh nghiÖp
I-/
Kh¸i niÖm chung vÒ qu¶n lý vµ qu¶n trÞ:
Qu¶n lý doanh nghiÖp lµ mét khoa häc cã vai trß quan träng víi sù ph¸t triÓn
cña doanh nghiÖp. HiÖn nay cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau nhng ®a sè c¸c nhµ
khoa häc vµ qu¶n lý ®Òu thèng nhÊt “qu¶n lý lµ sù t¸c ®éng cã chñ ®Ých cña chñ thÓ
qu¶n lý lªn ®èi tîng bÞ qu¶n lý nh»m ®¹t ®îc mét mét môc tiªu chung cña tæ chøc.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Trong ho¹t ®éng qu¶n lý ngêi ta sö dông hµng lo¹t c¸c c«ng cô nh: ph©n tÝch th«ng
tin kinh tÕ, kÕ ho¹ch, ®Þnh møc, thèng kª, ph©n tÝch kinh doanh, c¸c ph¬ng ph¸p vµ
nguyªn t¾c sao cho phï hîp víi m«i trêng bªn trong vµ bªn ngoµi tæ chøc.
Qu¶n lý lµ toµn bé c¸c ho¹t ®éng nh»m t¸c ®éng ®Õn hµnh vi cã ý thøc cña
con ngêi sao cho phï hîp víi yªu cÇu kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn x· héi. Qu¶n lý
lµ sù l·nh ®¹o cña con ngêi híng vµo sù hîp t¸c cã kÕ ho¹ch cña c¸c thµnh viªn
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cña x· héi. Tríc hÕt trong lÜnh vùc chuÈn bÞ,
tiÕn hµnh thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh doanh. Nh vËy, qu¶n lý tríc hÕt lµ sù t¸c ®éng
®Õn con ngêi, th«ng qua con ngêi ®Ó t¸c ®éng ®Õn yÕu tè vËt chÊt nh»m ®¹t tíi môc
tiªu chung ®Ò ra cña tæ chøc.
NhiÖm vô phøc t¹p cña qu¶n lý doanh nghiÖp lµ sù bè trÝ, s¾p xÕp ph©n chia
c«ng viÖc cho tõng c¸ nh©n sao cho phï hîp víi tr×nh ®é së thÝch, kh¶ n¨ng cña hä
mµ vÉn ®¶m b¶o thèng nhÊt c¸c thµnh viªn trong ho¹t ®éng theo môc ®Ých chung,
®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc diÔn ra liªn tôc, ®Òu ®Æn trªn c¬ së øng
dông cã hiÖu qu¶ c¸c yÕu tè vËt chÊt - §©y chÝnh lµ chøc n¨ng tæ chøc cña ho¹t
®éng qu¶n lý doanh nghiÖp.
Ngµy nay ngêi ta xem qu¶n lý cã chøc n¨ng lµ dù ®o¸n, tæ chøc, phèi hîp, chØ
huy vµ kiÓm tra, trong ®ã chøc n¨ng tæ chøc lµ quan träng nhÊt v× nã lµ qu¸ tr×nh
triÓn khai lý tëng thµnh hiÖn thùc.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngêi ta thêng ®Ò cËp tíi côm tõ “qu¶n trÞ” vµ “qu¶n
trÞ doanh nghiÖp” nh»m nãi ®Õn qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
doanh nghiÖp thay cho côm tõ “qu¶n lý” mang tÇm cì vÜ m«. Thùc chÊt “qu¶n trÞ còng
lµ qu¸ tr×nh t¸c ®éng cã tæ chøc cña chñ thÓ qu¶n trÞ lªn ®èi tîng bÞ qu¶n trÞ nh»m ®¹t
môc tiªu chung cña tæ chøc. Qu¶n trÞ còng cã chøc n¨ng, ph¬ng ph¸p, nguyªn t¾c c¬
b¶n nh ho¹t ®éng qu¶n lý nhng ®îc ¸p dung ë tÇm vÜ m«. Ho¹t ®éng qu¶n trÞ bao gåm
c¸c yÕu tè: ph¶i cã chñ thÓ qu¶n trÞ lµ t¸c nh©n t¹o ra t¸c ®éng qu¶n trÞ vµ mét ®èi tîng bÞ qu¶n trÞ; ph¶i cã môc tiªu ®Ò ra cho c¶ chñ thÓ vµ ®èi tîng qu¶n trÞ. Qu¶n trÞ
kinh doanh lµ qu¸ tr×nh t¸c ®éng liªn tôc, cã tæ chøc, cã chñ híng cña chñ doanh
nghiÖp lªn tËp thÓ nh÷ng ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp, Sö dông mét c¸ch tèt nhÊt
mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh»m ®¹t ®îc môc tiªu ®Ò ra
theo ®óng ph¸p luËt vµ th«ng lÖ cña thÞ trêng.
II-/ C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp:
1-/ Kh¸i niÖm tæ chøc vµ c¬ cÊu tæ chøc.
a. Kh¸i niÖm tæ chøc:
Nh phÇn trªn ®· nªu, tæ chøc lµ mét chøc n¨ng c¬ b¶n cña qu¶n lý nãi chung
vµ ho¹t ®éng kinh doanh nãi riªng. Qu¸ tr×nh tæ chøc thùc hiÖn lµ sù nèi liÒn gi÷a
chøc n¨ng ho¹ch ®Þnh víi c¸c chøc n¨ng kh¸c cña ho¹t ®éng qu¶n trÞ, nã lµm
nhiÖm vô biÕn kÕ ho¹ch thµnh hiÖn thùc th«ng qua sù s¾p xÕp, bè trÝ, ph©n c«ng
g«ng viÖc cho tõng c¸ nh©n trong ®¬n vÞ. Mçi c¸ nh©n cã quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm
nhÊt ®Þnh vµ cã c¸c th«ng tin, c«ng cô cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc ®îc giao,
qua ®ã mçi c¸ nh©n ®Òu x¸c ®Þnh ®îc vai trß cña m×nh trong tæ chøc. Trong mét
doanh nghiÖp nã bao gåm tËp thÓ ngêi lao ®éng vµ c¸c yÕu tè vËt chÊt kü thuËt v×
vËy còng cã nhiÒu vai trß kh¸c nhau, ®Ó c¸c vai trß hç trî nhau mét c¸ch cã hiÖu
qu¶, chóng ®îc s¾p xÕp, bè trÝ theo mét trËt tù híng ®Ých.
Tæ chøc lµ sù liªn kÕt gi÷a c¸c c¸ nh©n, nh÷ng qu¸ tr×nh, nh÷ng ho¹t ®éng
trong hÖ thèng ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ho¹t ®éng ®· ®Ò ra cña hÖ thèng dùa trªn c¬
së c¸c nguyªn t¾c, quy ®Þnh nhÊt ®Þnh.
Tõ kh¸i niÖm trªn ta cã thÓ rót ra mét sè ®Æc trng cña tæ chøc:
Mét nhãm ngêi cïng ho¹t ®éng víi nhau.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Cã môc tiªu chung. Môc tiªu trong t¬ng lai cÇn ®¹t ®îc vµ víi mçi mét tæ
chøc thêng cã nhiÒu môc tiªu kh¸c nhau
§îc qu¶n trÞ theo c¸c thÓ chÕ, nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. C¸c thÓ chÕ, nguyªn t¾c
®îc xem nh c¸c chuÈn mùc, tiªu chuÈn cÇn thiÕt ®Ó qu¶n trÞ ®iÒu hµnh tæ chøc mét
c¸ch cã trËt tù trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c môc tiªu.
b. Kh¸i niÖm vÒ c¬ cÊu tæ chøc:
C¬ cÊu tæ chøc lµ qu¸ tr×nh tån t¹i cña tæ chøc, biÓu thÞ sù s¾p xÕp theo mét
trËt tù nhÊt ®Þnh nµo ®ã c¸c bé phËn cña tæ chøc cïng c¸c mèi quan hÖ gi÷a chóng.
2-/ C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp.
a. Kh¸i niÖm:
C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý doanh nghiÖp (c¬ cÊu tæ chøc qu¶ trÞ) lµ tæng hîp c¸c
bé phËn kh¸c nhau cã mét mèi liªn hÖ vµ phô thuéc lÉn nhau, ®îc chuyªn m«n ho¸,
®îc giao tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh vµ ®îc bè trÝ theo tõng cÊp nh»m thùc
hiÖn c¸c chøc n¨ng cña qu¶n lý doanh nghiÖp.
b. ý nghÜa cña c¬ cÊu qu¶n trÞ:
C¬ cÊu tæ chøc qu¶n trÞ lµ h×nh thøc ph©n c«ng lao ®éng trong lÜnh vùc qu¶n
trÞ, nã t¸c ®éng ®Õn qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña bé m¸y qu¶n trÞ. C¬ cÊu tæ chøc qu¶n
trÞ mét mÆt ph¶n ¸nh c¬ cÊu s¶n xuÊt, mét mÆt nã t¸c ®éng tÝch cùc trë l¹i viÖc ph¸t
triÓn s¶n xuÊt, c¬ cÊu tæ chøc cho phÐp chóng ta tæ chøc vµ thùc hiÖn sö dông hîp
lý c¸c nguån nh©n lùc, nã còng cho phÐp ta x¸c ®Þnh mèi t¬ng quan gi÷a c«ng viÖc
cô thÓ víi nh÷ng tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n g¾n liÒn víi nh÷ng c¸ nh©n, ph©n hÖ cña
c¬ cÊu. Nã trî gióp viÖc ®Þnh ra quyÕt ®Þnh bëi th«ng tin râ rµng.
Mét c¬ cÊu tæ chøc phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh tÕ - kü thuËt cña doanh nghiÖp
vµ phï hîp víi m«i trêng kinh doanh linh ho¹t, dÔ thÝch øng víi sù thay ®æi cña
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp th× nã sÏ tån t¹i, cã t¸c ®éng tÝch
cùc ®Õn ho¹t ®éng cña toµn doanh nghiÖp. Ngîc l¹i, mét c¬ cÊu cång kÒnh, kÐm
linh ho¹t, ho¹t ®éng tr× trÖ sÏ cã t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña toµn
doanh nghiÖp vµ nã ph¶i ®îc thay thÕ b»ng bé m¸y linh ho¹t h¬n, gän nhÑ h¬n.
3-/ C¸c kiÓu c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y tæ chøc qu¶n trÞ doanh nghiÖp:
Ta thÊy r»ng c¬ cÊu tæ chøc qu¶n trÞ ®îc h×nh thµnh tõ c¸c bé phËn vµ c¸c cÊp
qu¶n lý. HiÖn cã rÊt nhiÒu h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý kh¸c nhau. Mçi kiÓu c¬ cÊu tæ
chøc ®Òu chøa ®ùng nh÷ng u nhîc ®iÓm nhÊt ®Þnh vµ nã lu«n mang tÝnh ®éng, dÔ
dµng thay ®æi cho phï hîp víi sù thay ®æi cña ®èi tîng qu¶n lý.
* C¬ cÊu tæ chøc kh«ng æn ®Þnh:
§©y lµ mét lo¹i c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý kh«ng cã m« h×nh cô thÓ. Nã phï hîp
víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« nhá míi thanh lËp, Ýt nh©n viªn.
* C¬ cÊu trùc tuyÕn :
Dùa trªn nguyªn t¾c thèng nhÊt chØ huy, ngêi thõa hµnh chØ nhËn vµ thi hµnh
mÖnh lÖnh cña ngêi phô tr¸ch cÊp trªn trùc tiÕp vµ ngêi phô tr¸ch chØ chÞu tr¸ch
nhiÖm hoµn toµn vÒ cÊp díi cña m×nh. Nh vËy mèi quan hÖ gia c¸c nh©n viªn trong
tæ chøc ®îc thùc hiÖn theo s¬ ®å sau:
S¬ ®å 1: C¬ cÊu trùc tuyÕn
L·nh ®¹o
L·nh ®¹o tuyÕn A
§¬n
vÞ 1
§¬n
vÞ 2
........
.
...........
3
L·nh ®¹o tuyÕn B
§¬n
vÞ n
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
¦u ®iÓm:
§¬n gi¶n, râ rµng do thèng nhÊt chØ huy.
T¸ch biÖt râ rµng c¸c tr¸ch nhiÖm.
Gi¶i quyÕt hËu qu¶ c¸c m©u thuÉn.
KiÓu c¬ cÊu nµy thÝch hîp víi chÕ ®é mét thñ trëng, t¨ng cêng tr¸ch nhiÖm c¸
nh©n, tr¸nh t×nh tr¹ng ngêi thi hµnh nh÷ng chØ thÞ kh¸c nhau.
Nhîc ®iÓm:
Thñ trëng phaØ cã kiÕn thøc toµn diÖn, ph¶i thuéc nhiÒu lÜnh vùc.
Ng¨n c¸ch vµ thiÕu sù phèi hîp gi÷a c¸c bé phËn.
ThiÕu linh ho¹t s¸ng t¹o, nguy c¬ xuÊt hiÖn quan liªu.
* C¬ cÊu chøc n¨ng:
C¬ cÊu nµy lÇn ®Çu tiªn do Frederie W. Taylor ®Ò xíng vµ ¸p dông trong chÕ
®é ®èc c«ng chøc n¨ng.Theo c¬ cÊu nµy: “ Mçi vÞ trÝ mét ngêi, mçi ngêi mét vÞ trÝ”
KiÓu c¬ cÊu nµy cho phÐp c¸c phßng chøc n¨ng cã quyÒn ra c¸c mÖnh lÖnh vµ c¸c
vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chuyªn m«n cña hä cho c¸c ph©n xëng, c¸c bé phËn s¶n xuÊt.
S¬ ®å 2: C¬ cÊu chøc n¨ng.
L·nh ®¹o
Chøc n¨ng A
Bé phËn
s¶n xuÊt 1
Chøc n¨ng Z
Bé phËn
s¶n xuÊt 2
Bé phËn
s¶n xuÊt n
¦u ®iÓm:
Thu hót ®îc chuyªn gia vµo c«ng t¸c l·nh ®¹o.
Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chuyªn m«n mét c¸ch thµnh th¹o h¬n.
Gi¶m bít g¸nh nÆng cho c¸n bé chØ huy chung cña doanh nghiÖp.
Nhîc ®iÓm:
Vi ph¹m chÕ ®é mét thñ trëng.
N¶y sinh th¸i ®é thiÕu tr¸ch nhiÖm, thiÕu kû luËt.
Cïng mét lóc ph¶i nhËn vµ thi hµnh mÖnh lÖnh cña nhiÒu ngêi phô tr¸ch.
* C¬ cÊu trùc tuyÕn chøc n¨ng:
C¬ cÊu ®îc h×nh thµnh: bªn c¹nh hÖ thèng chØ huy trùc tuyÕn cã c¸c bé phËn
tham mu gióp søc bao gåm c¸c phßng chøc n¨ng, c¸c chuyªn gia, héi ®ång t vÊn
trong viÖc suy nghÜ, nghiªn cøu, ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p. Thñ trëng lµ ngêi ra quyÕt
®Þnh cuèi cïng ®Ó ¸p dông biÖn ph¸p.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
S¬ ®å 3: C¬ cÊu trùc tuyÕn chøc n¨ng.
L·nh ®¹o
Chøc n¨ng A
Chøc n¨ng B
Chøc n¨ng C
Chøc n¨ng D
Bé phËn s¶n
Bé phËn s¶n
Bé phËn s¶n
Bé phËn s¶n
xuÊt n
xuÊt 3
xuÊt 1
xuÊt 2
¦u ®iÓm:
§¶m b¶o ph¸t huy vai trß cña hÖ thèng chØ huy trùc tuyÕn vµ vai trß tham mu.
Qu¶n lý ®ång thêi dµi h¹n vµ ng¾n h¹n.
Nhîc ®iÓm:
§ßi hái viÖc x©y dùng vµ x¸c ®Þnh râ rµng gi÷a quyÒn chØ huy vµ quyÒn tham mu.
§ßi hái tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý cao.
* C¬ cÊu trùc tuyÕn tham mu:
Thùc chÊt ®©y lµ c¬ cÊu trùc tuyÕn më réng, vÉn mang ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c¬
cÊu trùc tuyÕn nhng l·nh ®¹o ®· cã thªm hÖ thèng tham mu, gióp viÖc.
S¬ ®å 4: CÊu tróc trùc tuyÕn tham mu.
L·nh ®¹o doanh nghiÖp
L·nh
®¹o
¦u ®iÓm:
tuyÕn 1
A11
Tham mu
A2
Tham mu
L·nh ®¹o
tuyÕn 2
An
B1
Tham mu
B2
Bn
¦u ®iÓm
VÉn thùc hiÖn dÔ dµng chÕ ®é mét thñ trëng vµ cã u ®iÓm cña c¬ cÊu trùc
tuyÕn ®¬n gi¶n.
§· khai th¸c ®îc nh÷ng hiÓu biÕt cña c¸c chuyªn gia vÒ c¸c lÜnh vùc qu¶n trÞ
kh¸c nhau
Nhîc ®iÓm:
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
L·nh ®¹o doanh nghiÖp, c¸c tuyÕn mÊt thªm thêi gian bµn b¹c víi bé phËn
tham mu, gi¶m bít thêi gian lµm viÖc víi ®èi tîng bÞ qu¶n trÞ, tèc ®é ra quyÕt ®Þnh
thêng bÞ chËm l¹i, nhiÒu khi kh«ng tËn dông tèt nhÊt c¸c c¬ héi kinh doanh.
* C¬ cÊu kiÓu ma trËn:
C¬ cÊu dùa trªn nguyªn t¾c song trïng chØ huy tøc lµ mét ngêi ®ång thêi cã
hai cÊp trªn nh qu¶n ®èc b¸n hµng miÒn T©y phô thuéc trùc tiÕp gi¸m ®èc miÒn T©y
vµ gi¸m ®èc b¸n hµng trô së chÝnh. §ã lµ sù kÕt hîp theo c¬ cÊu tuyÕn vµ ®Þa lý
trong doanh nghiÖp
S¬ ®å 5: C¬ cÊu ma trËn
L·nh ®¹o
Qu¶n lý chøc
n¨ng A
Qu¶n lý chøc
n¨ng B
Qu¶n lý chøc
n¨ng Z
Qu¶n lý: S¶n
phÈm A hoÆc
vïng A hoÆc
®Ò ¸n A..
Qu¶n lý: S¶n
phÈm B hoÆc
vïng B hoÆc ®Ò
¸n B..
¦u ®iÓm:
Cã nhiÒu
ngêi tham gia khi ra quyÕt ®Þnh nªn h¹n chÕ ngêi ph¹m sai lÇm.
Qu¶n
lý: S¶n
Nhîc ®iÓm:
phÈm N hoÆc
vïngtrïng
N hoÆc
TÝnh song
chØ huy.
®Ò
¸n
N..
T×nh tr¹ng Ýt tho¶i m¸i, Ýt an toµn víi ngêi chÊp hµnh ChËm ch¹p trong quyÕt ®Þnh
*C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý phi h×nh thÓ:
Trong nh÷ng nhãm nh©n viªn cã ngêi næi bËt lªn kh«ng ph¶i do tæ chøc ®Þnh.
Hä ®îc anh em coi lµ thñ lÜnh, ý kiÕn cña hä ¶nh hëng lín ®Õn c¸c nhãm nh©n viªn.
Nhµ qu¶n trÞ cÇn ph¸t hiÖn ra nh÷ng ngêi nµy vµ t¸c ®éng vµo hä khuyÕn khÝch
nh÷ng nhãm nh©n viªn lµm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n.
Trªn ®©y lµ mét trong sè kiÓu tæ chøc c¬ b¶n, mçi kiÓu ®Òu cã mÆt m¹nh vµ
h¹n chÕ cña nã. Do ®ã nhiÖm vô cña viÖc nghiªn cøu lµ h¹n chÕ mÆt yÕu vµ ph¸t
huy c¸c u ®iÓm cña mçi kiÓu.
III-/ Nh÷ng m« h×nh c¬ b¶n trong viÖc ph©n chia bé phËn trong c¬
cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp.
1-/ M« h×nh ph©n chia bé phËn theo chøc n¨ng trong doanh nghiÖp
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ph©n chia bé phËn theo chøc n¨ng lµ c¸ch c¬ b¶n ®îc ¸p dông réng r·i nhÊt
trong viÖc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng, nã ®îc thõa nhËn trong thùc tiÔn vµ xuÊt hiÖn ë
hÇu hÕt mäi doanh nghiÖp t¹i mét cÊp nµo ®ã trong c¬ cÊu tæ chøc. ThÓ hiÖn qua s¬
®å sau:
S¬ ®å 6: Ph©n chia bé phËn theo chøc n¨ng trong doanh nghiÖp.
Gi¸m ®èc
Nh©n sù
Chøc n¨ng
Chøc n¨ng kü
Chøc n¨ng
Chøc n¨ng tµi
Marketting
thuËt
s¶n xuÊt
chÝnh
¦u ®iÓm:
Ph¶n ¸nh logic c¸c chøc n¨ng.
Tu©n theo nguyªn t¾c chuyªn m«n ho¸ nghµnh nghÒ.
Gi÷ ®îc søc m¹nh vµ uy tÝn cña c¸c chøc n¨ng chñ yÕu.
§¬n gi¶n ho¸ viÖc ®µo t¹o.
T¹o ra c¸c biÖn ph¸p kiÓm tra chÆt chÏ cña cÊp cao nhÊt.
Nhîc ®iÓm:
ChØ cã cÊp cao nhÊt chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lîi nhuËn.
Qua chuyªn m«n ho¸ vµ ®µo t¹o vµ t¹o ra c¸ch nh×n qu¸ hÑp ®èi víi nh©n viªn chñ chèt.
H¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña ngêi qu¶n ly chung.
Gi¶m sù phèi hîp chøc n¨ng.
2-/ M« h×nh ph©n chia b« phËn theo l·nh thæ:
Lµ ph¬ng ph¸p phæ biÕn ë c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn ph¹m vi ®Þa lý
réng. Trong trêng hîp, ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng trong mét khu vùc hay ®Þa d nhÊt ®Þnh
nªn ®îc gãp l¹i vµ giao cho mét ngêi qu¶n lý.
L·nh ®¹o
Marketting
Vïng
phÝa T©y
Nh©n sù
Mua s¾m
Vïng
phÝa Nam
Vïng
phÝa B¾c
Tµi chÝnh
Vïng phÝa
§«ng
Nh©n sù
Kü thuËt
S¶n xuÊt
8
KÕ to¸n
B¸n hµng
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
S¬ ®å 7: Ph©n chia bé phËn theo l·nh thæ.
¦u ®iÓm:
Theo c¸ch ph©n chia nµy th× tr¸ch nhiÖm ®îc giao cho c¸c cÊp thÊp h¬n chó ý
nhiÒu h¬n ®Õn thÞ trêng vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Þa ph¬ng, t¨ng cêng sù kÕt hîp theo
vïng. TËn dông ®îc tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng t¹i ®Þa ph¬ng, cã sù th«ng tin
tèt h¬n nh÷ng ®¹i diÖn cho lîi Ých ®Þa ph¬ng,v.v..
Nhîc ®iÓm:
CÇn nhiÒu ngêi cã kh¶ n¨ng lµm c«ng viÖc tæng qu¶n lý, vÊn ®Ò kiÓm so¸t cña
cÊp qu¶n lý cao nhÊt gÆp khã kh¨n.
3-/ Ph©n chia theo bé phËn theo phÈm:
ViÖc nhãm gép c¸c ho¹t ®éng theo s¶n phÈm hay tuyÕn s¶n phÈm cã vai trß
ngµy cµng quan träng trong doanh nghiÖp cã quy m« lín nhiÒu d©t truÒn c«ng
nghÖ. ChiÕn lîc nµy cho phÐp qu¶n trÞ cao nhÊt trao c¸c quyÒn h¹n lín h¬n cho ban
qu¶n lý bé phËn theo c¸c chøc n¨ng liªn quan ®Õn mét s¶n phÈm hay mét d©y
chuyÒn s¶n phÈm vµ chØ râ tr¸ch nhiÖm cña ngêi qu¶n lý bé phËn.
L·nh ®¹o
Marketting
Nh©n sù
Tµi chÝnh
Mua s¾m
Lo¹i SP A
Lo¹i SP B
Lo¹i SP C
Lo¹i SP D
S¬ ®å 8: Ph©n chia bé phËn theo s¶n phÈm.
Kü thuËt
S¶n xuÊt
KÕ to¸n
B¸n hµng
¦u ®iÓm: Híng sù chó ý vµ nç lùc vµo tuyÕn s¶n phÈm.
§Æt tr¸ch nhiÖm vÒ lîi nhuËn cho c¶ cÊp khu vùc, cho phÐp ph¸t triÓn, ®a d¹ng
ho¸ s¶n phÈm vµ dÞch vô.
Nhîc ®iÓm:
CÇn cã nhiÒu ngêi cã kh¶ n¨ng qu¶n lý chung.
Lµm n¶y sinh nh÷ng vÊn ®Ò khã kh¨n ®èi víi viÖc qu¶n lý cña cÊp cao nhÊt.
Trªn ®©y lµ nh÷ng m« h×nh c¬ b¶n trong viÖc ph©n chia bé phËn cña bé m¸y
qu¶n trÞ doanh nghiÖp, kh«ng cã c¸ch ph©n chia bé phËn nµo lµ tèt nhÊt cã thÓ vËn
®ông cho mäi tæ chøc mäi doanh nghiÖp, trong mäi hoµn c¶nh.Ngêi qu¶n lý ph¶i
x¸c ®Þnh c¸ch nµo phï hîp v¬i hoµn c¶nh mµ hä gÆp, c«ng viÖc cÇn ph¶i lµm, c¸ch
thøc ph¶i tiÕn hµnh, nh÷ng ngíi tham gia vµ c¸ tÝnh cña hä, c«ng nghÖ sö dông c¸c
yÕu tè m«i trêng trong vµ ngoµi kh¸c ®Ó cã thÓ x©y dùng mét c¬ cÊu tæ chøc qu¶n
lý phï hîp nhÊt víi ho¹t ®éng cô thÓ cña m×nh.
IV-/ Mèi quan hÖ trùc tuyÕn víi tham mu vµ sù ph©n chia quyÒn h¹n
trong tæ chøc, c¸c yªu cÇu, nguyªn t¾c hoµn thiÖn bé m¸y:
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
1-/ Mèi quan hÖ:
ViÖc nhËn thøc c¸c mèi quan hÖ trùc tuyÕn vµ tham mu lµ v« cïng quan träng.
Ngíi qu¶n lý vµ ngêi bÞ qu¶n lý ®Òu ph¶i biÕt xem hä ®ang trong mét bé phËn trùc
tuyÕn hay tham mu. Nªu ë bé phËn tham mu c«ng viÖc cña hä lµ ®a ra nh÷ng lêi
khuyªn chc kh«ng ph¶i mÖnh lÖnh, cßn ngêi l·nh ®¹o trùc tuyÕn th× ph¶i ®a ra
nh÷ng quyÕt ®Þnh vµ chØ thÞ.
QuyÒn h¹n trùc tiÕp do ngêi gi¸m s¸t mét quyÒn lùc trùc tiÕp víi cÊp díi theo
thø bËc. Cßn chøc n¨ng cña ngêi lµm viÖc ë ban tham mu thuÇn tuy lµ ®iÒu tra vµ
kh¶o s¸t, nghiªn cøu vµ ®a ra nh÷ng ý kiÕn t vÊn cho ngêi qu¶n lý trùc tuyÕn mµ hä
cã tr¸ch nhiÖm ph¶i quan hÖ. MÆc dï trong nh÷ng trßng hîp nhÊt ®Þnh, bé phËn
tham mu ®îc l·nh ®¹o giao cho quyÒn ®a ra chØ thÞ trùc tiÕp cho c¸c tæ chøc trùc
tuyÕn th× quyÒn ®ã ®îc gäi lµ quyÒn h¹n theo chøc n¨ng”. §Ó thu ®îc kÕt qu¶ cao
nhÊt, ngêi l·nh ®¹o trong qu¸ tr×nh giao phã quyÒn h¹n chøc n¨ng ph¶i ®¶m b¶o
ph¹m vi quyÒn h¹n ®ã ®äc giao cho ai vµ ai lµ ®èi tîng bÞ qu¶n lý cña quyÒn h¹n
cña quyÒn lùc nµy.
QuyÒn lùc trong tæ chøc lµ møc ®é ®éc lËp trong ho¹t ®éng dµnh cho mäi ngíi
sö dông kh¶ n¨ng quyÕt ®o¸n cña hä th«ng qua c«ng viÖc trao cho hä quyÒn ra c¸c
quyÕt ®Þnh. Nh vËy cÇn thiÕt ph¶i cã sù ph©n quyÒn trong mét c¬ cÊu tæ chøc, nÕu
kh«ng cã sù ph©n quyÒn th× quyÒn lùc tËp trung tuyÖt ®èi vµo mét ngêi vµ nh vËy
kh«ng cã c¬ cÊu tæ chøc.
Ph©n quyÒn lµ xu híng ph©n t¸n c¸c quyÒn ra quy ®Þnh trong mét c¬ cÊu tæ
chøc. TËp quyÒn lµ xu thÕ kh«ng ph©n chia quyÒn lùc mµ toµn bé quyÒn lùc vÒ
lµm mét.
§Ó tr¸nh sù tan vì vÒ mÆt tæ chøc, ph©n quyÒn ph¶i phï hîp víi tËp quyÒn cã
lùa chän cho mét sè lÜnh vùc nhÊt ®Þnh trong chÝnh s¸ch sèng cßn cña doanh
nghiÖp. Doanh nghiÖp ®¹t ®îc sù ph©n quyÒn tËp trung. C¸c quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn
®Ò nh: tµi chÝnh lîi nhuËn, nh÷ng ch¬ng tr×nh vÒ s¶n phÈm quan träng, chÝnh s¸ch
Marketting, chÝnh s¸ch nh©n sù..v.v.. Nh vËy khi c¸c quyÕt ®Þnh vÒ ch¬ng tr×nh vµ
chÝnh s¸ch chñ yÕu ®îc ®Ò ra ë cÊp cao nhÊt, lóc nµy cã v« sè c¸c quyÕt ®Þnh n»m
trong ph¹m vi ®iÒu hµnh cña hä ®îc ph©n quyÒn cho c¸c bé phËn t¸c nghiÖp. Doanh
nghiÖp trë thµnh m« h×nh cã sù ph©n quyÒn vµ tËp quyÒn hîp lý.
Nh phÇn ®· nªu trªn, hiÖn nay cã nhiÒu kiÓu c¬ cÊu tæ chøc qu¶n trÞ kh¸c nhau
®îc ¸p dông réng r·i trong thøc tÕ. Tuú tõng lo¹i h×nh vµ ®Æc ®iÓm cô thÓ cña
doanh nghiÖp mµ ngêi ¸p dông kiÓu c¬ cÊu kh¸c môc tiªu quan träng nhÊt lµ: bé
m¸y qu¶n trÞ ph¶i ho¹t ®éng víi chi phÝ nhá nhÊt vµ hiÖu qu¶ cao nhÊt.
§Ó ®¹t ®îc môc tiªu nªu trªn, khi x©y dùng mét c¬ cÊu tæ chøc , nhµ qu¶n trÞ
ph¶i am hiÓu vµ qu¸n triÖt mét sè yªu cÇu, nguyªn t¾c quan träng sau ®©y.
2-/ Yªu cÇu:
Ph¶i ®¶m b¶o hoµn thµnh nh÷ng nhiÖm vô cña doanh nghiÖp, ph¶i thùc hiÖn
®Çy ®ñ toµn diÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n trÞ doanh nghiÖp. §©y lµ c¬ së ph¸p lý, lµ c¨n
cø chñ yÕu ®Ó tõng doanh nghiÖp tù tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ cña m×nh.
Ph¶i ®¶m b¶o thùc hiÖn chÕ ®é m«t thñ trëng, chÕ ®é tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n trªn
c¬ së ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña tËp thÓ ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp.
Ph¶i phï hîp víi quy m« s¶n xuÊt, thÝch øng víi ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña
doanh nghiÖp, c©n ®èi víi nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh.
Ph¶i quy ®Þnh râ nhiÖm vô, tr¸ch nhiÖm cña tõng bé phËn qñan lý, tõng nh©n
viªn qu¶n lý ®¶m b¶o quyÒn lîi vµ nghÜa vô ph¶i phï hîp, c©n xøng víi nhau.
Ph¶i ®¶m b¶o gän nhÑ linh ho¹t nhng vÉn hoµn thµnh ®Çy ®ñ c¸c nhiÖm vô víi
hiÖu xuÊt cao.
3-/ Nguyªn t¾c:
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Nguyªn t¾c thèng nhÊt trong môc tiªu: Mét tæ chøc ®îc gäi lµ cã hiÖu qña khi
nã cho phÐp mçi c¸ nh©n, mçi bé phËn ®ãng gãp c«ng søc vµo môc tiªu chung cña
doanh nghiÖp.
Nguyªn t¾c hiÖu qu¶ vÒ mét tæ chøc: Mét tæ chøc cã hiÖu qu¶ khi nã ®îc x©y
dùng ®Ó gióp viÖc hoµn thµnh c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp víi chi phÝ thÊp nhÊt.
Nguyªn t¾c vÒ tÇm qu¶n lý: Mçi ngêi cã thÓ qu¶n lý cã hiÖu qu¶ mét sè giíi
h¹n nh÷ng ngêi díi quyÒn.
Nguyªn t¾c bËc thang: TuyÕn quyÒn lùc cµng râ rµng th× tõ ngêi qu¶n lý cao
nhÊt trong doanh nghiÖp xuèng bÊt kú c¬ng vÞ qu¶n lý bªn díi th× c¸c quyÕt ®Þnh
cµng râ vµ viÖc th«ng tin cµng cã kÕt qu¶.
Nguyªn t¾c giao quyÒn theo kÕt qu¶ mong muèn: QuyÒn ®îc giao ph¶i t¬ng
xøng víi kh¶ n¨ng hoµn thµnh c¸c kÕt qu¶ ®· ®Þnh. NÕu quyÒn lùc ®îc giao nhá h¬n
kh¶ n¨ng th× kh«ng tËn dông hÕt n¨ng lùc vµ sù nhiÖt t×nh cña ngêi thùc hiÖn vµ viÖc
nµy kh«ng ®ång nghÜa víi viÖc cha sö dông tèi ®a nguån lùc, ngîc l¹i ngêi ®îc giao
nhËn c«ng viÖc lín h¬n kh¶ n¨ng cña hä th× c«ng viÖc sÏ trë nªn tr× trÖ, khã thùc
hiÖn. C¶ hai trêng hîp ®Òu lµm gi¶m hiÖu qu¶ cña bé m¸y qu¶n trÞ.
Nguyªn t¾c tuyÖt ®èi vÒ tr¸ch nhiÖm: cÊp díi ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm víi cÊp
trªn cña m×nh, cßn cÊp trªn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng cña cÊp díi cña m×nh
tríc doanh nghiÖp.
Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n mÖnh lÖnh: Quan hÖ b¸o c¸o cña cÊp díi cho mét cÊp
trªn duy nhÊt cµng hoµn h¶o th× sù m©u thuÉn trong chØ thÞ cµng Ýt vµ tr¸ch nhiÖm
c¸ nh©n cµng cao.
Nguyªn t¾c t¬ng xøng gi÷a quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm:Tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c
ho¹t ®éng kh«ng thÓ lín h¬n møc chøa ®ùng trong quyÒn h¹n ®îc giao phã vµ còng
kh«ng ®îc nhá h¬n.
Nguyªn t¾c cÊp quyÒn: c¸c quyÕt ®Þnh trong ph¹m vÞ quyÒn h¹n cña tõng ngêi
qu¶n lý ph¶i ®îc ngêi ®ã ®a ra, kh«ng ®îc ®Èy lªn theo c¬ cÊu tæ chøc.
Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh theo chøc n¨ng: Mét vÞ trÝ c«ng t¸c hay mét bé phËn ®îc
x¸c ®Þnh cµng râ rµng theo kÕt qña mong ®îi, c¸c ho¹t ®éng ®îc thùc hiÖn, quyÒn
h¹n ®îc giao phã trong tæ chøc, nh÷ng mèi quan hÖ vÒ th«ng tin, víi c¸c ®¬n vÞ
c«ng t¸c kh¸c th× nh÷ng ngêi cã tr¸ch nhiÖm cµng cã thÓ ®ãng gãp xøng ®¸ng h¬n
cho viÖc hoµn thµnh c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp.
Nguyªn t¾c c©n b»ng: BÊt kú c¬ cÊu nµo còng cÇn ®¹t ®îc sù c©n b»ng, viÖc
vËn dông nh÷ng t¾c hay biÖn ph¸p ph¶i c©n ®èi, c¨n cø vµo toµn bé kÕt qu¶ cña c¬
cÊu trong viÖc ®¸p øng môc tiªu cña doanh nghiÖp.
Nguyªn t¾c linh ho¹t: C¬ cÊu tæ chøc ph¶i cã kh¶ n¨ng thÝch øng víi bÊt kú
t×nh huèng nµo x¶y ra trong doanh nghiÖp còng nh ngoµi m«i trêng.
TÝnh tin cËy lín: C¬ cÊu tæ chøc qu¶n trÞ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña tÊt
c¶ c¸c th«ng tin ®îc sö dông trong doanh nghiÖp th× nhê ®ã ®¶m b¶o sù phèi hîp
tèt c¸c ho¹t ®éng vµ nhiÖm vô cña tÊt c¶ c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp.
V-/
X©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ doanh
nghiÖp trong t×nh h×nh hiÖn nay.
1-/ TÊt yÕu kh¸ch quan cña viÖc hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ
doanh nghiÖp trong t×nh h×nh hiÖn nay.
Sau §ai héi lÇn thø VI cña §¶ng (1986) níc ta chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ
kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m«
cu¶ Nhµ níc, nÒn kinh tÕ níc ta ®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín, t¨ng trëng
nhanh t¹o uy tÝn trªn trêng quèc tÕ, më réng giao lu kinh tÕ th¬ng m¹i víi nhiÒu
quèc gia trªn thÕ giíi, ®Çu t níc ngoµi t¨ng, x©y dùng ®îc nhiÒu khu c«ng nghiÖp,
chÕ xuÊt, t¹o ®îc c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, tõng bíc n©ng cao thu nhËp
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
cho ngêi lao ®éng, c¶i thiÖn ®êi sèng n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý cho nhiÒu nhµ
doanh nghiÖp vµ tr×nh ®é tay nghÒ cña ngêi lao ®éng. TÊt c¶ sù thay ®æi trªn ®· t¹o
thÕ vµ lùc cho lùc lîng lao ®éng ph¸t triÓn, gãp phÇn thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, rót ng¾n th¬i gian, ®ãn ®Çu c«ng nghÖ ®Ó b¾t kÞp
v¬i nhiÒu quèc gia trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
§Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu trªn, chóng ta ph¶i ph¸t huy tèi ®a néi lùc, ®¸nh
gÝa mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt níc, trong ®ã c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam lµ kh«ng thÓ
thiÕu ®îc. C¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh cña m×nh, ®øng v÷ng trong c¬ chÕ thÞ trêng, lµm ¨n cã l·i, t¨ng tÝch luü t¹o
kh¶ n¨ng t¸i ®Çu t theo chiÒu réng vµ chiÒu s©u. §Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu nµy c¸c
doanh nghiÖp ph¶i lu«n tæ chøc s¶n xuÊt qu¶n lý tèt, ®æi míi t duy do c¬ chÕ cò ®Ó
l¹i – ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc.
Cho ®Õn nay sù nghiÖp ®æi míi cña chóng ta ®· ®îc h¬n mêi n¨m nhng nhiÒu
doanh nghiÖp nhµ níc, bé m¸y qu¶n trÞ cång kÒnh, cøng nh¾c ho¹t ®éng kÐm hiÖu
qu¶. Trªn thùc tÕ nhiÒu doanh nghiÖp ®· gi¶i thÓ hoÆc s¸t nhËp hoÆc ph¸ s¶n mét
phÇn nguyªn nh©n do m¸y mãc, c«ng nghiÖp l¹c hËu, nguån vèn Ýt ái, s¶n phÈm
kh«ng cßn cã uy tÝn, kh«ng cßn phï hîp víi yªu cÇu thÞ trêng, mét phÇn do tæ chøc
qu¶n trÞ kÐm, kh«ng linh ho¹t thÝch øng víi ho¹t ®éng kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ
trêng.
Trong t×nh h×nh hiÖn nay, ®Ó c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ho¹t ®éng cã hiÖu
qu¶, Nhµ níc ta ®· cã nh÷ng chñ tr¬ng ®óng lµ ®Èy m¹nh s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp
Nhµ níc: tæ chøc c¸c Tæng c«ng ty, cæ phÇn ho¸, liªn doanh,liªn kÕt, ®Çu t thay ®æi
c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, tæ chøc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i cho ngêi lao ®éng. Song
song víi c¸c gi¶i ph¸p ®ã th× mçi doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng hoµn thiÖn bé
m¸y qu¶n trÞ sao cho phï hîp víi ®èi tîng qu¶n trÞ dÔ dµng thÝch øng víi sù thay
®æi phøc t¹p cña c¬ cÊu s¶n phÈm vµ nhu cÇu cña thÞ trêng.
2-/ ý nghÜa vµ vai trß cña viÖc hoµn thiÖn bé m¸y qñan trÞ doanh nghiÖp.
Hoµn thiªn vµ ®æi míi c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ lµ vÊn ®Ò sèng cßn ®èi
víi mét doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng. Bëi v×, ho¹t ®éng qu¶n trÞ nã t¸c ®éng
®Õn mäi mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nÕu c¸ch thøc t¸c ®éng ®óng quy
luËt sÏ thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, ngîc l¹i nã sÏ lµ nh©n tè k×m h·m,
lµm gi¶m hiÖu qña ho¹t ®éng cña toµn doanh nghiÖp. MÆt kh¸c chi phi cho bé m¸y
qu¶n trÞ chiÕm tû träng cao trong tæng chi phÝ, lµm t¨ng gi¸ thµnh toµn bé, gi¶m lîi
nhuËn cña doanh nghhiÖp.
§Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, tríc hÕt doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh mÆt
hµng s¶n xuÊt, thÞ trêng tiªu thô, mua s¾m c«ng nghÖ vµ tuyÓn chän lao ®éng. Khi
®· cã ®Çy ®ñ c¸c yªu tè ®Çu vµo ph¶i tiÕn hµnh tæ chøc s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm
cho thÞ trêng. TÊt c¶ c¸c yÕu tè nµy t¹o ra m«i trêng bªn trong vµ ®ã chÝnh lµ ®èi tîng bÞ qu¶n lý cña doanh nghiÖp, nã kh«ng hoµn toµn æn ®Þnh mµ lu«m mang tÝnh
®éng, thêng thay ®æi do sù thay ®æi, ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ s¶n xuÊt, nhu cÇu thÞ
trêng vµ sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh v× thÕ, c¸ch thøc qu¶n trÞ vµ
bé m¸y qu¶n trÞ lu«n lu«n ph¶i thay ®æi cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña m«i
trêng bªn trong vµ bªn ngoµi cña doanh nghiÖp nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
Tãm l¹i, hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n trÞ doanh nghiÖp lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn
thiÕt, nã mang ý nghÜa to lín ®èi víi hiÖu qu¶ c«ng t¸c cña bé m¸y qu¶n trÞ nãi
riªng vµ ho¹t ®éng kinh doanh nãi chung nh»m ®¹t môc tiªu: “tèi ®a ho¸ l¬i nhuËn
t«i thiÓu ho¸ chi phÝ”.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
PhÇn thø hai
Thùc tr¹ng c¬ cÊu bé m¸y qu¶n trÞ ë c«ng ty dông cô
c¾t vµ ®o lêng c¬ khÝ
A. Thùc tr¹ng chung:
I-/
Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn:
C«ng ty Dông cô C¾t vµ §o lêng c¬ khÝ lµ doanh nghiÖp Nhµ níc, h¹ch to¸n
kinh tÕ ®éc lËp díi sù l·nh ®¹o cña Tæng C«ng ty M¸y vµ ThiÕt bÞ c«ng nghiÖp –
thuéc Bé C«ng nghiÖp. C«ng ty ®îc Nhµ níc giao vèn, quyÒn qu¶n lý vµ sö dông
vèn ®«ng thêi lµm nghÜa vô víi Nhµ níc vµ víi ngêi lao ®éng theo chÕ ®é hiÖn
hµnh. C«ng ty lµ doanh nghiÖp cã t c¸ch ph¸p nh©n, ®îc tù do tiÕn hµnh s¶n xuÊt
kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, chÞu sù ®iÒu chØnh trùc tiÕp cña LuËt
doanh nghiÖp cña Nhµ níc ViÖt Nam.
1-/ Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn:
TiÒn th©n cña C«ng ty lµ mét ph©n xëng dông cô cña C«ng ty C¬ khÝ Hµ néi.
C«ng ty ®îc thµnh lËp ngµy 25/3/1968 theo quyÕt ®Þnh sè 74/Q§/KB2, do Bé trëng
Bé C«ng nghiÖp nÆng ký (nay lµ Bé c«ng nghiÖp). Lóc nµy C«ng ty mang tªn Nhµ
m¸y Dông Cô c¾t gät, cã trô së t¹i 26 ®êng NguyÔn Tr·i, §èng §a, Hµ néi (nay lµ
quËn Thanh Xu©n).
Cho ®Õn nay, tr¶i qua h¬n 30 n¨m ph¸t triÓn ®Ó phï hîp víi ®iÒu kiÖn, t×nh
h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng thêi kú, C«ng ty ®· cã 3 tªn gäi kh¸c nhau.
Ngµy 17/08/1970 Nhµ m¸y Dông Cô C¾t Gät ®îc ®æi tªn thµnh Nhµ m¸y
C«ng cô sè 1.
Ngµy 22/05/1995, Nhµ m¸y C«ng cô sè 1 ®îc thµnh lËp l¹i theo quyÕt ®Þnh
292/Q§/TCNSDT cña Bé c«ng nghiÖp lÊy tªn lµ C«ng ty Dông Cô c¾t vµ §o lêng
c¬ khÝ .
Tªn viÕt t¾t cña C«ng ty lµ DUFUDOCO, tªn giao dÞch tiÕng Anh lµ: Cutting
and Measuring Tools Company.
NhiÖm chÝnh cña C«ng ty lµ s¶n xuÊt vµ kinh doanh dông cô c¾t gät kim lo¹i,
dông cô ®o kiÓm, dông cô cÇm tay, phô thïng c¬ khÝ,thiÕt bÞ c«ng t¸c phôc vô cho
nghµnh giµu khÝ, chÕ biÕn l¬ng thùc thùc phÈm, x©y dùng vµ c¸c nghµnh kinh tÕ
kh¸c. S¶n phÈm cña C«ng ty lµ c¸c t liÖu s¶n xuÊt phôc vô c¸c nghµnh kinh tÕ c«ng
nghiÖp trong níc vµ ngoµi níc, tham gia trªn thÞ trêng t liÖu s¶n xuÊt.
Trong c¬ chÕ cò, nhiÖm vô cña C«ng ty lµ s¶n xuÊt vµ cung cÊp s¶n phÈm cña
m×nh cho c¸c doanh nghiÖp trong níc vµ c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi theo chØ tiªu
cña cÊp trªn giao cho. Thêi kú bao cÊp, t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y
kh«ng gÆp nhiÒu khã kh¨n, mÆc dï hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng cao. Song thùc chÊt mäi
ho¹t ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tõ mua s¾m yÕu tè ®Çu vµo, tæ chøc
s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm ®Òu do cÊp trªn chØ ®Þnh. C¸c doanh nghiÖp trong thêi
kú nµy kh«ng ®îc tù chñ trong kinh doanh, kh«ng tiÕn hµnh h¹ch to¸n ®éc lËp, hä
kh«ng ph¶i nghiªn cøu thÞ trêng, lËp ph¬ng ¸n kinh doanh vµ trªn thÞ trêng kh«ng
cã sù c¹nh tranh. ChÝnh v× vËy c¸c doanh nghiÖp còng kh«ng hoµn toµn chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh.
Cuèi nh÷ng n¨m 1980, thùc hiÖn chñ tr¬ng míi cña §¶ng ta, chuyÓn nÒn kinh
tÕ tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ trêng, cã sù kiÓm so¸t cña Nhµ
níc. C¸c doanh nghiÖp Nhµ níc cã quyÒn qu¶n lý, sö dông vèn, tù chñ kinh doanh,
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
tiÕn hµnh h¹ch to¸n kinh doanh x· héi chñ nghÜa, Nhµ níc qu¶n lý b»ng ph¸p luËt
vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch.
Thêi ®iÓm nµy, hµng lo¹t c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ®Æc biÖt lµ c¸c doanh
nghiÖp c¬ khÝ ®Òu gÆp khã kh¨n, thi trêng tiªu thô bÞ thu hÑp, thiÕu viÖc lµm, kinh
doanh thua lç, ®êi sèng c«ng nh©n viªn gÆp nhiÒu khã kh¨n. C«ng ty Dông Cô c¾t
vµ §o lêng c¬ khÝ còng kh«ng n»m ngoµi thùc tr¹ng nµy: s¶n phÈm lµm ra tiªu thô
chËm vµ gi¶m sót do c«ng nghÖ l¹c hËu, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, s¶n phÈm cha ®¹t
chÊt lîng cao, khã c¹nh tranh víi hµng ngo¹i, ®éi ngò qu¶n lý cha cã kinh nghiÖm
kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng. Tríc t×nh h×nh ®ã, c«ng ty ®· m¹nh d¹n thay thÕ
mét sè thiÕt bÞ, d©y truyÒn c«ng nghÖ s¶n xuÊt míi víi gi¸ trÞ gÇn 4 tû ®ång, nghiªn
cøu thay ®æi mÉu m· s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, tËn dông tèi ®a tiÒm n¨ng
s½n cã vÒ lao ®éng, m¸y mãc, thÞ trêng truyÒn thèng, ph¸t ®éng phong trµo thi ®ua
lÊy s¸ng kiÕn thùc hµnh tiÕt kiÖm, t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, h¹
gi¸ thµnh. V× vËy sang nh÷ng n¨m 1990 t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty
®· tõng bíc æn ®Þnh, thu nhËp cña ngêi lao ®éng ®ùoc n©ng cao, thÞ trêng dÇn ®îc
më réng, s¶n xuÊt kinh doanh ®· cã l·i vµ b¾t ®Çu tÝch luü.
Thêi kú 1989 - 1991 thu nhËp b×nh qu©n ngêi lao ®éng cña c«ng ty lµ
210.000®/ngêi/th¸ng.
Thêi kú 1995 - 1997 thu nhËp b×nh qu©n ngêi lao ®éng cña c«ng ty lµ 600.000
- 680.000®/ngêi/th¸ng t¨ng so víi thêi kú tríc ®ã lµ h¬n 200%.
Gi¸ trÞ tæng s¶n lîng t¨ng tõ 4.434 tû ®ång n¨m 1992 lªn 9,0478 tû ®ång n¨m
1997 t¨ng 104% vµ 12,701 tû ®ång n¨m 1999 t¨ng 186,4%.
2-/ KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cña
C«ng ty.
Vµo cuèi nh÷ng n¨m 1980 ®Çu nh÷ng n¨m 1990, do cha thÝch øng ®îc víi c¬
chÕ thÞ trêng, do m¸y mãc thiÕt bÞ l¹c hËu, n¨ng xuÊt lao ®éng thÊp, chÊt lîng s¶n
phÈm kÐm kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh víi hµng ngo¹i nhËp, nhu cÇu trªn thÞ trêng
thay ®æi thÝch hµng ngo¹i h¬n hµng néi. TÊt c¶ c¸c nguyªn nh©n trªn ®· ®Èy C«ng
ty vµo t×nh tr¹ng v« cïng khã kh¨n, s¶n xuÊt bÞ thu hÑp, lùc lîng lao ®éng gi¶m
xuèng chØ cßn 1/3 so víi tríc, ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn gÆp nhiÒu khã kh¨n.
Tríc t×nh h×nh ®ã, ®îc sù chØ ®¹o ®óng ®¾n vµ s¸t sao cña Tæng c«ng ty M¸y
vµ ThiÕt bÞ c«ng nghiÖp, cïng víi sù nç lùc phÊn ®Êu kh«ng ngõng cña toµn thÓ c¸n
bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty, thùc hµnh tiÕt kiÖm, ph¸t huy s¸ng kiÕn. C«ng ty
®· tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, ®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ, nghiªn cøu t×m tßi ph¬ng ¸n kinh
doanh, më r«ng thÞ trêng vµ ®æi míi t duy qu¶n lý. §Æc biÖt, khi chuyÓn sang c¬
chÕ thÞ trêng, chÕ ®é bao cÊp bÞ xo¸ bá, ngêi lao ®éng nhËn thøc ®îc r»ng sù sèng
cßn cña C«ng ty g¾n liÒn víi viÖc lµm vµ ®êi sèng cña hä. V× vËy, hä g¾n bã vµ
cèng hiÕn søc lùc nhiÒu h¬n, cã tr¸ch nhiÖm h¬n víi C«ng ty nh»m thùc hiÖn môc
tiªu chung ®· ®Ò ra cña C«ng ty.
TÊt c¶ sù cè g¾ng trªn ®©y ®· t¹o nªn mét tæng hîp lùc tõng ngµy ®a C«ng ty
tho¸t khái t×nh tr¹ng lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶, n©ng cao thu nhËp cho ngêi lao ®éng,
gãp phÇn nhá bÐ vµo tiÕn tr×nh C«ng nghiÖp ho¸- HiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt níc ht«ng
qua viÖc n©ng cao tay nghÒ lùc lîng lao ®éng, cung cÊp c¸c thiÕt bÞ kü thuËt c«ng
nghiÖp cao cho c¸c ngang kinh tÕ kh¸c trong toµn quèc
BiÓu 1:
Mét sè chØ tiªu kinh tÕ mµ C«ng ty ®· thùc hiÖn trong 3 n¨m (1997-1999)
STT
ChØ tiªu
1 Tæng vèn kinh doanh
2 Gi¸ trÞ TSL(theo gi¸ b¸n)
§¬n vÞ
tÝnh
tr.®
tr.®
15
1997
1998
1999
14272
9047
17474
11519
20926
12701
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
3
4
5
6
Tæng doanh thu
Thu nhËp b×nh qu©n
Nép ng©n s¸ch nhµ níc
L·i
tr.®
1000®
tr.®
tr.®
15037
680
303
115
15334
700
326
154
15446
710
358
156
Trong 3 n¨m qua, tæng vèn kinh doanh cña C«ng ty t¨ng b×nh qu©n 20%, n¨m
1999 tæng vèn kinh doanh t¨ng 46,6% so víi n¨m 1997. Tæng s¶n lîng n¨m 1999
t¨ng 40,4% so víi n¨m 1997. Tæng doanh thu n¨m 1999 t¨ng 2,7% so víi n¨m
1997. Nép ng©n s¸ch nhµ níc n¨m sau cao h¬n n¨m tríc. C«ng ty ®¶m b¶o viÖc
lµm cho h¬n 400 c¸n bé c«ng nh©n viªn, ®¹t møc thu nhËp b×nh qu©n 710000®/ngêi/th¸ng n¨m 1999. Nh÷ng thµnh tùu trªn mµ C«ng ty ®· ®¹t ®îc trong mÊy n¨m
gÇn ®©y do nhiÒu nguyªn nh©n mang l¹i.Song mét nguyªn nh©n ®ãng vai trß quan
träng lµ sù cè g¾ng nç lùc cña toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty, sù
®oµn kÕt nhÊt trÝ trong hµnh ®éng, lao ®éng h¨ng say, thùc hiÖn tiÕt kiÖm trong s¶n
xuÊt, ph¸t huy s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt. Trong 3 n¨m qua, C«ng ty ®· ¸p dông
218 s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt lµm lîi cho C«ng ty gÇn 450 triÖu ®ång. Nghiªn
cøu, thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o thµnh c«ng dµn m¸y s¶n xuÊt kÑo mÒm vµ kÑo cøng víi gi¸
thµnh chØ b»ng 50% gi¸ nhËp ngo¹i, c¸c s¶n phÈm dông cô, phô tïng c¬ khÝ kü
thuËt cao cho ngµnh dÇu khÝ.
MÆt kh¸c, do tæ chøc qu¶n lý, s¶n xuÊt phï hîp víi sù ®æi míi cña c¬ chÕ
qu¶n lý, ®¸nh gi¸ vµ x¸c ®Þnh ph¬ng ¸n kinh doanh ®óng ®¾n, ®ång thêi C«ng ty ®·
tiÕn hµnh ®æi míi trang thiÕt bÞ, n©ng cÊp nhµ xëng nh: n©ng cÊp ph©n xëng nhiÖt
luyÖn, x©y dùng nhµ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh 3 tÇng, mua míi 28 thiÕt bÞ
míi (m¸y dËp 400 tÊn, m¸y c¾t t«n 12mm, m¸y Ðp nhùa...) ®· n©ng cao n¨ng lùc
s¶n xuÊt, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc, gãp phÇn kh«ng nhá vµo sù ph¸t triÓn chung
cña C«ng ty.
Trªn ®©y lµ nh÷ng thµnh tùu mµ C«ng ty ®· ®¹t ®îc, song tríc m¾t vµ t¬nh lai
gÇn, C«ng ty cßn ph¶i ®èi phã víi nhiÒu th¸ch thøc, thÞ trêng cã nhiÒu biÕn ®éng ®Æc biÖt lµ thÞ trêng kh¸c hµng ®Æt gia c«ng. Ngµnh c¬ khÝ nãi chung vÉn tronng
t×nh trang t×m lèi tho¸t. N¨m 1999 C«ng ty ®· thùc hiÖn chËm 25 hîp ®ång trÞ gi¸
1.106.000.000® trong ®ã cã 685.000.000® ®Õn hÕt n¨m 1999 vÉn cha cã hµng giao
cho kh¸ch. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do c¬ cÊu s¶n phÈm phøc t¹p, tû träng s¶n
phÈm míi cao lµm cho thêi gian chuÈn bÞ kü thuËt kÐo dµi, tæ chøc cung cÊp vËt t
chËm, c«ng nghÖ s¶n xuÊt cßn cha hoµn thiÖn g©y khã kh¨n cho tæ chøc s¶n xuÊt...
V× vËy trong thêi gian tíi C«ng ty cÇn x©y dùng ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh
phï hîp sao cho võa gi¶ quyÕt khã kh¨n tríc m¾t võa tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ l©u dµi.
BiÓu 2:
KÕ ho¹ch n¨m 2000 cña C«ng ty:
STT ChØ tiªu
1
Gi¸ trÞ TSL(theo gi¸ b¸n)
2
3
Doanh thu (tr.®)
Thu nhËp b×nh qu©n
(1000®/ngêi/th¸ng)
KÕ ho¹ch KH 2000
so víi
n¨m 2000 TT 1999(%)
12800
100,7
15000
710
II-/ Mét sè ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt:
1-/ Quy m« vµ lo¹i h×nh s¶n xuÊt:
16
97
100
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Trong mÊy n¨m gÇn ®©y, do nhu cÇu thÞ trêng thay ®æi, s¶n phÈm truyÒn thèng
cña C«ng ty ®· bÞ thu hÑp, C«ng ty ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu, chÕ thö nhiÒu lo¹i s¶n
phÈm míi. V× vËy chñng lo¹i cña C«ng ty còng rÊt ®a d¹ng, phong phó, c¬ cÊu s¶n
phÈm phøc t¹p, nhiÒu lo¹i s¶n phÈm ®ang trong giai ®o¹n võa s¶n xuÊt võa hoµn
thiÖn.
S¶n phÈm chÝnh cña C«ng ty hiÖn nay lµ c¸c lo¹i dông cô c¾t gät kim lo¹i
gåm: bµn ren, tar«, mòi khoan, dao phay, dao tiÖn, lìi ca, calÝp víi s¶n lîng 22
tÊn /n¨m. Ngoµi ra c«ng ty cßn s¶n xuÊt mét sè lo¹i s¶n phÈm kh¸c nh tÊm sµn
chèng trît, phô tïng c¬ khÝ, neo cÇu, dao c¾t tÊm lîp, thanh trît víi s¶n lîng 200
tÊn/n¨m. Nh÷ng n¨m tríc ®©y c«ng ty ®i vµo chuyªn m«n ho¸ nh÷ng s¶n phÈm
chÝnh nh: dông cô c¾t gät kim lo¹i vµ phi kim lo¹i. Khi chuyÓn sang kinh doanh
trong c¬ chÕ thÞ trêng, C«ng ty võa coi träng khai th¸c nh÷ng mÆt hµng truyÒn
thèng, võa s¶n xuÊt thªm nh÷ng mÆt hµng míi nh»n t¹o thªm viÖc lµm, sö dông hÕt
n¨ng lùc vÒ trang thiÕt bÞ m¸y mãc, nhµ xëng vµ lao ®éng.
HiÖn nay C«ng ty tiÕn hµnh s¶n xuÊt chñ yÕu theo ®¬n ®Æt hµng, duy cã Ýt mÆt
hµng truyÒn thèng th× tiÕn hµnh s¶n xuÊt hµng lo¹t ®Ó cung øng trªn thÞ trêng, ngoµi
ra C«ng ty cßn nhËn gia c«ng c¬ khÝ cho c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi níc. Víi
c¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp 20% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ s¶n phÈm
dông cô c¾t (s¶n phÈm truyÒn thèng) vµ 80% gi¸ trÞ s¶n xuÊt lµ s¶n phÈm kh¸c lµm
theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng.
2-/ T×nh h×nh m¸y mãc thiÕt bÞ vµ cung øng nguyªn vËt liÖu cña C«ng ty.
Ngay tõ khi m¬i thµnh lËp, hÇu hÕt c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ dïng cho s¶n xuÊt
®Òu nhËp tõ Liªn X« (cò) víi nhiÒu chñng lo¹i kh¸c nhau. Cho ®Õn nay hÖ thèng
thiÕt bÞ nµy ®· cò, kh«ng phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt míi, song C«ng ty vÉn cha
cã ®iÒu kiÖn ®Çu t míi mét c¸ch ®ång bé, do kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh mÊy n¨m gÇn ®©y cßn cha æn ®Þnh. MÆt kh¸c do qui m« s¶n xuÊt bÞ thu hÑp
nªn hÇu hÕt c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ chØ ®îc sö dông kho¶ng tõ 50-60% c«ng suÊt
thiÕt kÕ. V× vËy nÕu tiÕn hµnh thay míi hµng lo¹t nh÷ng thiÕt bÞ sÏ g©y l·ng phÝ lín,
trong khi ®ã C«ng ty vÉn ph¶i trÝch khÊu hao hµng n¨m ®a vµo chi phÝ s¶n xuÊt,
®iÒu nµy sÏ ®Èy gi¸ thµnh lªn cao nã sÏ g©y ra nhiÒu bÊt lîi cho c«ng ty. Nh vËy
viÖc ®Çu tu ®æi míi trang thiÕt bÞ cÇn ®îc c©n nh¾c kÜ lìng, trªn c¬ së tÝnh to¸n so
s¸nh kÕy qu¶ cã kh¶ n¨ng mang l¹i víi chi phÝ bá ra vµ chu k× sèng cña s¶n phÈm .
BiÓu 3:
Danh môc m¸y mãc thiÕt bÞ n¨m 1999:
Stt
1
Tªn thiÕt bÞ
M¸y tiÖn c¸c lo¹i
2
M¸y khoan cac lo¹i
3
M¸y mµi c¸c lo¹i
4
M¸y phay
5
M¸y ca
17
Sè lîng(c¸i)
34
6
4
16
5
3
7
7
80
11
1
1
Níc chÕ t¹o
Liªn x«
TiÖp kh¾c
§øc
ViÖt nam
ViÖt nam
Liªn x«
§øc
ViÖt nam
Liªn x«
§øc
§µi loan
NhËt
46
5
1
4
Liªn x«
§øc
Hungary
ViÖt nam
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
6
7
8
9
10
1
1
2
M¸y dËp
Lo¹i 2,5 tÊn
Lo¹i 5 tÊn
Lo¹i 250 tÊn
Lo¹i 400 tÊn
M¸y c¾t t«n
3
3
1
1
1
1
M¸y bóa 400 kg
1
1
M¸y nÐn khÝ
2
M¸y Ðp, l¨n sè, m¸y c¾t ren 4
vµ m¸y xäc
14
1
2
NhËt
Rumany
Liªn x«
ViÖt nam
ViÖt Nam
Liªn x«
Liªn x«
ViÖt nam
Liªn x«
Trung quèc
Liªn x«
Liªn x«
ViÖt nam
Liªn x«
TiÖp kh¾c
§øc
Víi sè lîng thiÕt bÞ nh trªn vµ kh¶ n¨ng sö dông tõ 50-60% c«ng xuÊt thiÕt kÕ
th× nguyªn vËt liÖu vµ n¨ng lîng còng ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ cho s¶n xuÊt. Khèi lîng nguyªn vËt liÖu vµ n¨ng lîng dïng cho s¶n xuÊt cña c«ng ty mét phÇn lµ nguån
níc cßn hÇu hÕt lµ ph¶i nhËp ngo¹i. ChÝnh ®iÒu ®ã còng lµm ¶nh hëng tíi gi¸ thµnh
s¶n phÈm. Hµng n¨m c«ng ty cÇn mét khèi lîng lín nguyªn vËt liÖu vµ n¨ng lîng
nh sau:
BiÓu 4:
Nguyªn vËt liÖu vµ n¨ng lîng n¨m 1999:
Stt
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Tªn nguyªn vËt liÖu - n¨ng
lîng - nhiªn liÖu
ThÐp giã
ThÐp kh¸c
BaCl2
NaNO2
NaCl
Cr2O3
KNO3
H2SO4
NaOH
Hµn the
S¬n c¸c lo¹i
NaCO3
§iÖn
X¨ng
Nhu cÇu sö dông (tÊn/n¨m)
13
260
3,2
3,3
1
0,014
1,5
1
0,7
0,2
2,4
0,25
789.600kW/h
20
Tuy nhiªn ®èi víi nÒn c«ng nghiÖp hiÖn nay th× c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña
c«ng ty cßn qu¸ nghÌo nµn, l¹c hËu vµ kh«ng phï hîp. C«ng ®o¹n s¶n xuÊt kh«ng
®ång ®Òu do ®ã ¶nh hëng tíi n¨ng xuÊt vµ chÊt lîng s¶n phÈm. Trong qóa tr×nh s¶n
xuÊt, C«ng ty lu«n tiÕn hµnh b¶o dìng vµ ®Çu t c¶i tiÕn m¸y mãc song chÊt lîng
s¶n phÈm cha cao, gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn cha h¹ ®îc lµ bao. §iÒu ®ã ¶nh hëng
lín tíi viÖc duy tr× vµ ph¸t triÓn thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm do cã sù c¹nh tranh
gay g¾t cña mét sè doanh nghiÖp kh¸c. V× vËy, C«ng ty cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p thu
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
hót vèn ®Çu t, ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ ®Ó theo kÞp xu híng ph¸t
triÓn chung cña nÒn kinh tÕ trong vµ ngoµi níc, trong khu vùc còng nh trªn thÕ giíi.
3-/ Sè lîng vµ tr×nh ®é lao ®éng:
Sù thµnh c«ng cña c«ng ty kh«ng chØ phô thuéc vµo hiÖu n¨ng cña m¸y mãc
thiÕt bÞ mµ cßn phô thuéc vaß hiÖu qu¶ cña ®èi tîng lao ®éng vµ bè trÝ hîp lý lùc lîng lao ®éng sÏ lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt lîng s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ s¶n
xuÊt kinh doanh. HiÖn nay C«ng ty cã 433 lao ®éng trong ®ã ngêi lao ®éng gi¸n
tiÕp lµ lµ 168 ngêi chiÕm 38,8%, lao ®éng trùc tiÕp lµ 265 ngêi chiÕm 61,2%. Trong
n¨m 1999 lao ®éng cã mÆt lµ 410 ngêi víi tû lÖ chi phÝ trªn tiÒn l¬ng lµ 23%, trªn
gi¸ trÞ tæng s¶n lîng lµ 28,4%.
C¬ cÊu bËc thî cña c«ng nh©n s¶n xuÊt n¨m 1999:
BËc thî
Sè lîng
1
BËc thî b×nh qu©n =
2
3
3
1
4
2
5
4
6
8
7
4
(32) +(193)+(234)+(425)+(846)+(417)
212
=5,4
BËc thî b×nh qu©n cña C«ng ty lµ 5,4 ®iÒu ®ã chøng tá C«ng ty cã u thÕ vÒ
chÊt lîng lao ®éng, cÇn ph¶i ph¸t huy hÕt lîi thÕ nµy sao cho vÉn ®¶m b¶o lîi Ých
cña ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao ®éng.
Qu¶n lý lao ®éng lµ vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p vµ khã kh¨n. §Æc biÖt trong giai
®o¹n hiÖn nay, nhu cÇu cña con ngêi ngµy mét cao vµ phong phó, ®éng c¬ lµm viÖc
còng cã nhiÒu thay ®æi. Mçi lóc, mçi ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh, mçi nhãm ngêi cÇn cã
ph¬ng ph¸p qu¶n lý kh¸c nhau. Víi ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn hïng hËu nh
vËy, l·nh ®¹o C«ng ty cÇn t×m mét ph¬ng ph¸p h÷u hiÖu nhÊt sao cho thu hót ®îc
sù cè g¾ng, ®ång t©m nhÊt trÝ trong hµnh ®éng, lµm viÖc hÕt søc m×nh v× môc ®Ých
chung. Suy cho cïng th× nguån lùc con ngêi lµ quan träng nhÊt, nã lµ nguån lùc cña
mäi nguån lùc. NÕu C«ng ty cã m¸y mãc thiÕt bÞ tèt, c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ,
ph¬ng ¸n s¶n xuÊt tèt u mµ kh«ng cã ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cã tr×nh ®é,
nhiÖt huyÕt h¨ng say víi c«ng viÖc th× còng kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ cao trong ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh. V× vËy cÇn ph¶i cã sù kÕt hîp ®ång bé gi÷a con ngêi vµ c¸c
trang thiÕt bÞ.
4-/ Quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tæ chøc s¶n xuÊt:
HiÖn nay C«ng ty cã 8 ph©n xëng thuéc khèi s¶n xuÊt chÞu sù chØ ®¹o cña Phã
gi¸m ®èc s¶n xuÊt bao gåm: ph©n xëng khëi phÈm, ph©n xëng c¬ khÝ I, ph©n xëng
c¬ khÝ II, ph©n xëng dông cô, ph©n xëng c¬ ®iÖn, ph©n xëng m¹, ph©n xëng nhiÖt
luyÖn vµ ph©n xëng bao gãi.
Toµn bé qu¸ tr×nh tæ chøc s¶n xuÊt cña C«ng ty nh sau:
C¸c yÕu tè
®Çu vµo(NVL)
Kho
kim
khÝ
PX
Khëi
phÈm
C¬ khÝ I
c¬ khÝ II,
dông cô
c¬ ®iÖn
Px
nhiÖt
luyÖn
Px
bao
gãi
Kho
thµnh
phÈm
Tiªu thô
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
a. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt bµn ren :
ThÐp
M¸y mµi
M¸y khoan
M¸y phay
Nhuém ®en
TÈy röa
NhiÖt luyÖn
§ãng sè
Mµi hai mÆt
Mµi lìi c¾t
§¸nh bãng
M¸y c¾t
M¸y tiÖn thÐp
Chèng gØ
NhËp kho
b. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt taro:
ThÐp
M¸y tiÖn
NhËp kho
M¸y phay v¹n n¨ng
Mµi lìi c¾t
M¸y phay chuyªn dïng
Mµi ren
TÈy röa
L¨n sè
NhiÖt luyÖn
c. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt mòi khoan :
ThÐp
M¸y
tiÖn tù
®éng
M¸y
c¸n
M¸y
phay
L¨n
sè
NhiÖt
luyÖn
Chèng
gØ phay c¾t:
M¸y mµi s¾c
d. QuyNhËp
tr×nhkho
c«ng nghÖ s¶n
xuÊt dao
M¸y
dËp
ThÐp
NhËp
kho
M¸y
tiÖn
v¹n
n¨ng
Chèng
gØ
M¸y
xäc
In
sè
M¸y
mµi
s¾c
TÈy röa
nhuém
®en
M¸y mµi trßn
M¸y
mµi
ph¼ng
Lång
trôc
M¸y
phay
M¸y mµi
ph¼ng
m©m trßn
M¸y
mµi lç
NhiÖt
luyÖn
e. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt lìi ca m¸y:
ThÐp
M¸y dËp
250 tÊn
NhËp
kho
M¸y phay
v¹n n¨ng
S¬n
M¸y ®Ëp
130 tÊn
TÈy
röa
20
M¸y
Ðp
NhiÖt
luyÖn
Lµm non trong lß
tÇn sè