Tài liệu Lý luận chung về lạm phát

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu §Çu nh÷ng n¨m 1980, t×nh tr¹ng khñng ho¶ng s©u s¾c cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam buéc chÝnh phñ ph¶i c¶i c¸ch triÖt ®Ó, chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, më cöa ®· trë thµnh mét ®Çu tÇu trong c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ cña ViÖt Nam trong thËp kû võa qua. ChÝnh s¸ch më cöa cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· thùc hiÖn c«ng cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ trong ®ã cã viÖc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh xuÊt kh©ñ vµ thu ®îc nhiÒu thµnh c«ng to lín. Tuy nhiªn, bªn c¹nh c¸c thµnh tùu thu ®îc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn më cöa, ViÖt Nam ®ang ph¶i ®¬ng ®Çu víi nhiÒu thö th¸ch : - Mét sè chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ thÝch hîp cßn ®ang lµ vÊn ®Ò cha ®îc x¸c ®Þnh râ rµng. - §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®ang gi¶m sót do c¸c h¹n chÕ liªn quan ®Õn : + HÖ thèng luËt ph¸p cßn yÕu kÐm. + Bé m¸y qu¶n lý quan liªu. + Tû gi¸ hèi ®o¸i,.. §Ó kh¾c phôc nguy c¬ tôt hËu vµ rót ng¾n qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, viÖc häc tËp kinh nghiÖm ph¸t triÓn cña c¸c níc kh¸c, nhÊt lµ c¸c níc trong khu vùc cã vai trß rÊt quan träng. Khi t¸ch ra khái liªn bang Malaysia vµo n¨m 1965 vµ tuyªn bè trë thµnh mét chÝnh thÓ céng hoµ ®éc lËp, Singapore gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n víi thÞ trêng nhá hÑp vµ Ýt cã tiÒm lùc vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hÇu nh kh«ng cã, c¸c c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp kh«ng ®¸ng kÓ, vèn trong níc kh«ng ®ñ lín ®Ó c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Nhng chÝnh phñ Singapore ®· b»ng chÝnh s¸ch ®èi néi vµ ®èi ngo¹i phï hîp trong tõng thêi kú mµ huy ®éng ®îc nguån vèn ®ñ lín ®Ó kh«ng nh÷ng hoµn thµnh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc mµ cßn rót ng¾n kho¶ng c¸ch so víi c¸c níc kh¸c nãi chung. Cïng lµ nh÷ng níc trong khu vùc §«ng Nam ¸, c¶ ViÖt Nam vµ Singapore ®Òu chñ tr¬ng më nh÷ng mèi quan hÖ h÷u nghÞ vµ hîp t¸c trªn mäi mÆt. MÆc dï trong nh÷ng n¨m tríc ®©y gi÷a hai níc ®· cã thêi kú c¨ng th¼ng vÒ mÆt quan hÖ chÝnh trÞ, song Singapore vÉn gi÷ quan hÖ cÇn ®èi tho¹i víi ViÖt Nam. 1 Ngµy 1/8/1973 Singapore chÝnh thøc thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao víi ViÖt Nam. Hai níc còng ®· ký kÕt mét lo¹t nh÷ng hiÖp ®Þnh kinh tÕ bao gåm : hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i, hiÖp ®Þnh hµng h¶i, hiÖp ®Þnh hîp t¸c trong lÜnh vùc qu¶n lý vµ b¶o vÖ m«i trêng, hiÖp ®Þnh khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t, hiÖp ®Þnh hµng kh«ng, hiÖp ®Þnh ®¸nh thuÕ hai lÇn, hiÖp ®Þnh hîp t¸c du lÞch. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Singapore ®· më réng quan hÖ bu«n b¸n víi ViÖt Nam vµ hä lu«n lµ níc cã kim ng¹ch bu«n b¸n lín nhÊt víi ta so víi c¸c níc trong ASEAN. Tõ n¨m 1991, quan hÖ gi÷a hai níc ®· chuyÓn h¼n sang bíc ph¸t triÓn míi më ®Çu cho nh÷ng hiÖp ®Þnh vµ ch¬ng tr×nh hîp t¸c kinh tÕ. Singapore vÉn lu«n lµ mét trong nh÷ng b¹n hµng lín nhÊt cña ViÖt Nam (sau NhËt B¶n) víi kim ng¹ch xuÊt khÈu hai chiÒu mçi n¨m kho¶ng trªn 1 tû USD. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam sang Singapore lµ : dÇu th«, long nh·n, h¹t ®iÒu, rau qu¶, g¹o, ®Ëu c¸c lo¹i, h¶i s¶n, cao su, ®å gèm, quÇn ¸o may s½n, thiÕc, ... C¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam tõ Singapore lµ : x¨ng dÇu, nhùa ®êng, c¸c ho¸ chÊt c¬ b¶n, h¹t nhùa, giÊy lµm vá bao xi m¨ng, hµng ®iÖn tö, m¸y th«ng tin, xe m¸y, m¸y l¹nh, nh«m, s¨m lèp, ®å uèng, bét mú, ... Râ rµng lµ c¸n c©n xuÊt nhËp lhÈu kh«ng c©n ®èi ®ßi hái phÝa ViÖt Nam ph¶i nghiªn cøu x¸c ®Þnh nhu cÇu cña b¹n hµng ®Ó khai th¸c nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu cã lîi thÕ ®Ó t¨ng cao gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu. ChÝnh v× vËy em ®· chän ®Ò tµi “Ho¹t ®éng th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam – Singapore” ®Ó nghiªn cøu. §Ò tµi bao gåm : PhÇn I: Lý luËn chung vÒ th¬ng m¹i quèc tÕ vµ chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ. PhÇn II: Thùc tr¹ng th¬ng m¹i cña hai níc ViÖt Nam- Singapore. PhÇn III: ý kiÕn vµ gi¶i ph¸p ho¹t ®éng th¬ng m¹i ViÖt Nam-Singapore. PhÇn I : lý luËn chung vÒ th¬ng m¹i quèc tÕ vµ chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ I. Lý LUËN CHUNG VÒ TH¦¥NG M¹I QuèC TÕ. Tõ xa xa loµi ngêi ®· ý thøc ®îc nh÷ng lîi Ých cña ho¹t ®éng trao ®æi, bu«n b¸n gi÷a c¸c níc. Nãi chung, ngêi ta sím t×m thÊy nh÷ng lîi Ých trªn thùc tÕ cña th¬ng m¹i quèc tÕ ra ®êi. Tuy vËy, c¸c lý thuyÕt th¬ng m¹i quèc tÕ chØ thùc sù xuÊt hiÖn ë ®Çu thÕ kû XV vµ ®îc ph¸t triÓn liªn tôc qua mÊy tr¨m n¨m nay. 2 Còng nh qu¸ tr×nh bu«n b¸n ®îc ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u, c¸c lý thuyÕt kh¸c nhau vÒ th¬ng m¹i quèc tÕ ph¶n ¸nh nh÷ng bËc thang vËn ®éng kh¸c nhau vÒ t duy loµi ngêi Ì bu«n b¸n quèc tÕ. 1. Theo chñ nghÜa träng th¬ng : XuÊt ph¸t tõ “chñ nghÜa träng th¬ng”. T tëng c¬ b¶n cña chñ nghÜa träng th¬ng thÓ hiÖn ë quan ®iÓm cho r»ng : Mçi níc muèn ®¹t ®îc sù thÞnh vîng ph¶i gia t¨ng khèi lîng tiÒn tÖ. ChÝnh lµ c¸c chÝnh phñ chø kh«ng ph¶i c¸ nh©n (nh÷ng ngêi kh«ng ®¸ng tin cËy) nªn tham gia vµo viÖc trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c níc ®Ó t¨ng sè cña c¶i cña mçi níc. Cña c¶i cña mçi níc ®îc quan niÖm lµ sè kim lo¹i tÝch luü ®îc, ®Æc biÖt lµ vµng. Lîi nhuËn bu«n b¸n, theo chñ nghÜa träng th¬ng lµ kÕt qu¶ cña sù trao ®æi kh«ng ngang gi¸ vµ lêng g¹t gi÷a c¸c quèc gia. Th¬ng m¹i quèc tÕ chØ cã lîi cho mét bªn vµ g©y thiÖt h¹i cho bªn kia “d©n téc nµy lµm giµu b»ng c¸ch hy sinh lîi Ých cña d©n téc kia”. NhËn thøc cña chñ nghÜa träng th¬ng chøa ®ùng hai sai lÇm c¬ b¶n : Thø nhÊt, quan niÖm kh«ng ®óng cho r»ng chØ cã vµng (hoÆc c¸c kim lo¹i quý) míi cã gi¸ trÞ thùc sù trong khi trªn thùc tÕ chóng kh«ng thÓ sö dông ®îc cho c¶ s¶n xuÊt lÉn tiªu dïng. Thø hai, chñ nghÜa träng th¬ng bá qua kh¸i niÖm hiÖu qu¶ s¶n xuÊt ®¹t ®îc nhê chuyªn m«n ho¸. Chñ nghÜa träng th¬ng míi kh¾c phôc mét phÇn sai lÇm th«ng qua viÖc xem xÐt c¸n c©n th¬ng m¹i tæng thÓ cã lîi hay bÊt lîi ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸, nghÜa lµ c¸c quèc gia ph¶i cè g¾ng ®¹t ®îc thÆng d trong c¸n c©n th¬ng m¹i ®Ó toµn bé quy m« ho¹t ®éng xuÊt khÈu vît qua quy m« ho¹t ®éng nhËp khÈu. Nh×n chung, lý thuyÕt träng th¬ng ®· sím ®¸nh gi¸ ®îc tÇm quan träng cña th¬ng m¹i quèc tÕ. Nã kh¸c víi trµo lu t tëng kinh tÕ phong kiÕn thêi bÊy giê ®Ò cao kinh tÕ tù cÊp tù tóc. Vai trß cña nhµ níc víi t c¸ch lµ chñ thÓ ®iÒu chØnh quan hÖ bu«n b¸n cña mét níc víi níc kh¸c ®· ®îc coi träng. Tuy vËy, lý luËn vÒ th¬ng m¹i quèc tÕ nµy cßn ®«n gi¶n, Ýt tÝnh chÊt lý luËn, thêng lËp luËn mang tÝnh kinh nghiÖm, cha cho phÐp gi¶i thÝch b¶n chÊt cña th¬ng m¹i quèc tÕ. 2. Lý thuyÕt cña Adam Smith vÒ lîi thÕ tuyÖt ®èi Bíc sang giai ®o¹n míi ®Çu thÕ kû XVIII, n¨m 1776 trong t¸c phÈm “Sù giµu cã cña c¸c d©n téc” Adam Smith ®· rò bá quan niÖm coi r»ng vµng ®ång nghÜa víi cña c¶i vµ quan niÖm c¸c níc thu ®îc lîi Ých lín nhÊt khi tham gia trao ®æi c¸c lo¹i hµng ho¸ cã thÓ s¶n xuÊt víi hiÖu qu¶ tèi ®a. §iÓm then chèt cña lËp luËn nµy lµ ë chç c¸c lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt sÏ lµ c¨n cø cho biÕt tõng níc hoÆc tõng b¹n hµng bu«n b¸n nªn s¶n xuÊt mÆt hµng g×. 3 Theo quan niÖm vÒ lîi thÕ tuyÖt ®èi, mét níc chØ s¶n xuÊt c¸c lo¹i hµng ho¸ cho phÐp sö dông tèt nhÊt c¸c nguån tµi nguyªn cña nã. C¸c nguån lùc ®ã lµ ®éi ngò lao ®éng cã tay nghÒ vµ ®îc ®µo t¹o thÝch hîp, nguån vèn, toµn bé c«ng nghÖ hoÆc thËm chÝ c¶ truyÒn thèng kinh doanh. Lý thuyÕt nµy gi¶i thÝch r»ng tiÕn hµnh th¬ng m¹i gi÷a c¸c quèc gia ph¶i ®¶m b¶o cho hä cã lîi. NÕu mét quèc gia cã lîi vµ quèc gia kh¸c bÞ thiÖt h¹i tõ th¬ng m¹i th× hä tõ chèi ngay. Ngo¹i th¬ng tù do sÏ lµ nguyªn nh©n lµm cho c¸c nguån tµi nguyªn cña thÕ giíi ®îc sö dông mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt vµ phóc lîi cña thÕ giíi nãi chung sÏ ®îc t¹o ra ë møc tèi ®a. Tuy nhiªn, ë ®©y cã mét sè trêng hîp ®Æc biÖt ph¶i lo¹i trõ nh khi b¶o vÖ mét ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ. 3. Lý thuyÕt vÒ lîi thÕ so s¸nh (lîi thÕ t¬ng ®èi). Quy luËt vÒ lîi thÕ so s¸nh (lîi thÕ t¬ng ®èi) lµ mét trong nh÷ng ý tëng vÜ ®¹i cña kinh tÕ häc cæ ®iÓn Anh do David Ricardo ®Ò xíng. Theo quy luËt lîi thÕ so s¸nh, nÕu mét quèc gia cã hiÖu qu¶ thÊp h¬n so víi c¸c quèc gia kh¸c trong s¶n xuÊt hÇu hÕt c¸c lo¹i s¶n phÈm, th× quèc gia ®ã vÉn cã thÓ tham gia vµo th¬ng m¹i quèc tÕ ®Ó t¹o ra lîi Ých cho m×nh. NghÜa lµ, nÕu quèc gia nµy tham gia vµo th¬ng m¹i quèc tÕ th× nã cã thÓ thu ®îc lîi Ých kh«ng nhá. Khi tham gia th¬ng m¹i quèc tÕ, quèc gia cã hiÖu qu¶ thÊp trong s¶n xuÊt tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ sÏ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c lo¹i hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt chóng Ýt bÊt lîi nhÊt (®ã lµ nh÷ng hµng ho¸ cã lîi thÕ t¬ng ®èi) vµ nhËp khÈu c¸c lo¹i hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt chóng bÊt lîi nhÊt (®ã lµ hµng ho¸ kh«ng cã lîi thÕ t¬ng ®èi). M« h×nh gi¶n ®¬n cña David Ricardo dùa trªn 5 gi¶ thiÕt : - ThÕ giíi chØ cã hai quèc gia vµ chØ s¶n xuÊt hai mÆt hµng. Mçi quèc gia cã lîi thÕ vÒ mét mÆt hµng. - Lao ®éng lµ yÕu tè s¶n xuÊt duy nhÊt cã thÓ di chuyÓn trong mçi níc, nhng kh«ng di chuyÓn gi÷a c¸c níc. - C«ng nghÖ s¶n xuÊt ë hai níc lµ cè ®Þnh. - Chi phÝ s¶n xuÊt cè ®Þnh, kh«ng cã chi phÝ vËn t¶i. - Th¬ng m¹i hoµn toµn tù do gi÷a hai níc. VÝ dô : Lîi thÕ so s¸nh ThÐp (kg/1 giê c«ng) V¶i (m/1 giê c«ng) ViÖt Nam 1 2 4 Singapore 6 4 Nh vËy, Singapore cã lîi thÕ tuyÖt ®èi so víi ViÖt Nam vÒ c¶ 2 lo¹i hµng ho¸. Nhng khi n¨ng suÊt lao ®éng ë nghµnh thÐp cña Singapore gÊp 6 lÇn cña ViÖt Nam tn× n¨ng suÊt lao ®éng ë ngµnh dÖt cña Singapore chØ gÊp 2 lÇn. Nh vËy gi÷a thÐp vµ v¶i th× ViÖt Nam cã lîi thÕ t¬ng ®èi trong s¶n xuÊt v¶i cßn Singapore cã lîi thÕ tuyÖt ®èi trong s¶n xuÊt c¶ hai lo¹i hµng ho¸ so víi ViÖt Nam, nhng chØ cã lîi thÕ t¬ng ®èi trong s¶n xuÊt thÐp. Theo quy luËt lîi thÕ t¬ng ®èi th× c¶ hai quèc gia sÏ ®Òu cã lîi nÕu Singapore chuyªn m«n s¶n xuÊt thÐp cßn ViÖt Nam chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt v¶i, sau ®ã tiÕn hµnh trao ®æi mét phÇn thÐp lÊy mét phÇn v¶i cho nhau. II. chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ. 1. Kh¸i niÖm : ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ lµ mét hÖ thèng c¸c nguyªn t¾c, c«ng cô vµ biÖn ph¸p thÝch hîp mµ nhµ níc ¸p dông ®Ó ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ cña mét quèc gia trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh nh»m ®¹t ®îc c¸c môc tiªu ®· ®Þnh trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña quèc gia ®ã. MÆc dï th¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung ®a l¹i nh÷ng lîi Ých to lín víi nhiÒu lý do kh¸c nhau, mçi quèc gia cã chñ quyÒn ®Òu cã chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ riªng thÓ hiÖn ý chÝ vµ môc tiªu cña nhµ níc ®ã trong viÖc can thiÖp vµ ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ cña quèc gia. Do sù ph¸t triÓn kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c quèc gia nªn kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn tham gia vµo th¬ng m¹i quèc tÕ cña mçi níc lµ kh«ng gièng nhau, trong khi ®ã yªu cÇu vµ nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng ®ßi hái ph¶i cã sù hç trî tõ phÝa chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ. NhiÖm vô cña chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ cña mçi quèc gia cã thÓ thay ®æi qua mçi thêi kú nhng ®Òu cã môc tiªu chung lµ ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ theo chiÒu híng cã lîi cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Êt níc, thÓ hiÖn qua hai mÆt sau : Mét lµ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp trong níc më réng thÞ trêng ra níc ngoµi, tham gia m¹nh mÏ vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ vµ mËu dÞch quèc tÕ, khai th¸c triÖt ®Ó lîi thÕ so s¸nh cña nÒn kinh tÕ trong níc. Hai lµ, b¶o vÖ thÞ trêng néi ®Þa, t¹o ®iÒu kiÖncho c¸c doanh ngiÖp trong níc vµ kh¶ n¨ng ®øng v÷ng vµ v¬n lªn trong ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ, ®¸p øng cho yªu cÇu lîi Ých quèc gia. §Ó ®¸p øng c¸c nhiÖm vô nªu trªn nµy, chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ cña mét quèc gia bao gåm nhiÒu bé phËn kh¸c nhau vµ cã liªn quan h÷u c¬ víi nhau, ®ã lµ : 5 - ChÝnh s¸ch mÆt hµng : bao gåm danh môc c¸c mÆt hµng ®îc chó träng trong viÖc xuÊt nhËp khÈu, sao cho phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc còng nh c¸c mÆt hµng cßn h¹n chÕ hoÆc ph¶i cÊm xuÊt nhËp khÈu, trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, do nh÷ng ®ßi hái kh¸ch quan cña chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi vµ yªu cÇu cña viÖc b¶o ®¶m an ninh, an toµn x· héi. - ChÝnh s¸ch thÞ trêng : bao gåm ®Þnh híng vµ c¸c biÖn ph¸p më réng thÞ trêng, x©y dùng thÞ trêng míi, x©y dùng thÞ trêng träng ®iÓm, c¸c biÖn ph¸p cã ®i cã l¹i gi÷a c¸c quèc gia mang tÝnh chÊt song ph¬ng, viÖc tham gia vµo c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i vµ thuÕ quan trong ph¹m vi khu vùc hay toµn cÇu nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ ph¸t triÓn phôc vô cho môc tiªu cña chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi. - ChÝnh s¸ch hç trî : bao gåm c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p kinh tÕ nh»m t¸c ®éng mét c¸ch gi¸n tiÕp ®Õn ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ nh : + ChÝnh s¸ch ®Çu t. + ChÝnh s¸ch tÝn dông. + ChÝnh s¸ch gi¸ c¶. + Tû gi¸ hèi ®o¸i. + ChÝnh s¸ch ®ßn bÈy kinh tÕ. C¸c chÝnh s¸ch nµy cã thÓ g©y t¸c ®éng thóc ®Èy hay ®iÒu chØnh sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ. 2. C«ng cô cña chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ. §Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ cña mçi quèc gia ngêi ta cã thÓ sö dông nhiÒu c«ng cô vµ biÖn ph¸p kh¸c nhau. Chóng cã thÓ ®îc ph©n chia theo nhiÒu tiªu thøc : - Theo tÝnh chÊt cã thÓ chia thµnh : + C¸c c«ng cô vµ biÖn ph¸p mang tÝnh chÊt kinh tÕ. + C¸c c«ng cô vµ biÖn ph¸p mang tÝnh chÊt hµnh chÝnh. + C¸c c«ng cô vµ biÖn ph¸p mang tÝnh chÊt kü thuËt. - Theo môc ®Ých cã thÓ chia thµnh : + C¸c c«ng cô vµ biÖn ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu. + C¸c c«ng cô vµ biÖn ph¸p h¹n chÕ nhËp khÈu. - Theo c¸ch ph©n lo¹i th«ng thêng : 6 + C«ng cô thuÕ quan. + C«ng cô phi thuÕ quan. Nh÷ng c«ng cô thêng sö dông lµ : - C«ng cô thuÕ quan : Bao gåm c¸c biÓu thuÕ xuÊt khÈu vµ biÓu thuÕ nhËp khÈu. - C«ng cô hµnh chÝnh : Bao gåm qui ®Þnh vÒ h¹n ng¹ch (h¹n chÕ sè lîng) xuÊt vµ nhËp khÈu, qui ®Þnh vÒ giÊy phÐp ,biÖn ph¸p h¹n chÕ xuÊt khÈu tù nguyÖn. - C¸c ®ßn bÈy kinh tÕ : Bao gåm c¸c biÖn ph¸p vÒ hç trî ®Çu t biÖn ph¸p tÝn dông u ®·i , biÖn ph¸p trî gi¸ , ký quÜ nhËp khÈu , qu¶n lý ngo¹i hèi vµ tû gi¸ hèi ®o¸i. - C¸c biÖn ph¸p kü thuËt : Bao gåm c¸c qui ®Þnh vÒ tiªu chuÈn kü thuËt , tiªu chuÈn chÊt lîng , qui ®Þnh vÒ bao b× , qui ®Þnh vÒ mÉu m· , c¸c tiªu chuÈn vÖ sinh , b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i. C¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch th¬ng m¹i quèc tÕ tuy kh¸c nhau nhng sù ho¹t ®éng cña chóng ®Òu cã thÓ g©y t¸c ®éng ®Õn biÕn ®éng cña gi¸ c¶ quèc tÕ ®èi víi ngêi tiªu dïng vµ ngêi san xuÊt, hoÆc ®a ®Õn sù ®iÒu chØnh cung vµ cÇu trªn thÞ trêng vÒ mét lo¹i hµng ho¸ nhÊt ®Þnh. Ph¬ng thøc vµ ph¹m vi t¸c ®äng cña c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch th¬ng m¹i lµ rÊt kh¸c nhau , cho nªn ph¶i tÝnh to¸n mét c¸ch tØ mØ khi thiÕt kÕ chóng vµ ®a vµo vËn dông trong thùc tÕ. 7 PhÇn II : THùC TR¹NG TH¬NG M¹I Quèc tÕ cña hai níc ViÖt Nam - Singapore. I. Thùc tr¹ng xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam - Singapore. Hµng ho¸ b¸n qua Singapore rÊt ®a d¹ng, nhiÒu chñng lo¹i nhng phÇn lín díi d¹ng nguyªn liÖu hoÆc s¬ chÕ cho nªn gi¸ thµnh kh«ng cao, mét sè tiªu thô t¹i Singapore th× ®ßi hái chÊt lîng rÊt nghiªm ngÆt (®èi víi thùc phÈm) vµ hoÆc lµ nh÷ng hµng g¾n nh·n hiÖu cña c¸c hµng næi tiÕng (®èi víi quÇn ¸o, giÇy dÐp) cho nªn cÇn cã chÝnh s¸ch ®Çu t tho¶ ®¸ng vµo kh©u nu«i trång, b¶o qu¶n, chÕ biÕn. BiÓu 1: C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam sang Singapore Tªn hµng Cµ phª Cao su GiÇy dÐp ChÌ DÇu th« G¹o H¶i s¶n DÖt may Rau qu¶ Linh kiÖn ®iÖn tö L¹c nh©n Thñ c«ng mü nghÖ 1999 61.193.070 49.151 tÊn 30.399.315 55.681 tÊn 9.334.255 1.590.792 1705 279.791.312 2.012.910 tÊn 145.670.132 684.744 tÊn 28.050.579 48.256.029 2.073.229 5.327.251 6.129.135 11.113 tÊn 1.230.000 2000 65.000.000 50.000 tÊn 15.000.000 20.000 tÊn 6.000.000 1.500.000 1.500 tÊn 350.000.000 1.800.000 tÊn 25.000.000 150.000 tÊn 20.000.000 22.000.000 2.000.000 8.000.000 3.000.000 5.000 tÊn 1.000.000 2001* 68.000.000 52.000 tÊn 15.000.000 20.000 tÊn 7.000.000 1.500.000 1.500 tÊn 350.000.000 1.800.000 tÊn 2.500.000 1.800.000 25.000.000 25.000.000 2.500.000 9.000.000 3.000.000 5.000 tÊn 1.200.000 (Theo sè liÖu cña tæng côc h¶i quan, * lµ sè dù ®o¸n) Nh×n vµo b¶ng trªn ta thÊy : Cho ®Õn nay kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ th©m nhËp thÞ trêng cña c¸c mÆt hµng thùc phÈm, n«ng s¶n chÕ biÕn cña ta vµo thÞ trêng nµy cßn kÐm do yªu cÇu cña thÞ trêng cao vµ nhµ níc ta cha cã nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p cô thÓ mÆc dï nh÷ng vÊn ®Ò ®ã ®· nhiÒu lÇn ®îc ®Ò cËp ®Õn trong c¸c cuéc häp cña Uû ban hîp t¸c hai níc, ®ã lµ : 1. Muèn xuÊt khÈu thùc phÈm vµo Singapore ta ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh nghiªm ngÆt trªn, tuy nhiªn nÕu triÓn khai ®îc ch¬ng tr×nh hîp t¸c quy ho¹ch nu«i trång, chÕ biÕn n«ng s¶n víi Singapore (chÝnh phñ giao cho Bé N«ng nghiÖp vµ 8 Ph¸t triÓn n«ng th«n chñ tr×) do Uû ban Hîp t¸c ViÖt Nam- Singapore ®Ò ra th× sÏ cã nhiÒu thuËn lîi cho c¸c s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn t¹i ViÖt Nam. 2. Ngoµi ch¬ng tr×nh hîp t¸c trong lÜnh vùc nu«i trång, chÕ biÕn n«ng s¶n hai níc còng ®· ®Ò cËp ®Õn viÖc Singapore sÏ thµnh lËp mét hÖ thèng kho b¶o qu¶n, ph©n phèi hµng ho¸ t¹i ViÖt Nam ®Ó tõ hÖ thèng kho b¶o qu¶n nµy xuÊt th¼ng ®i c¸c níc kh«ng ph¶i tèn phÝ vËn chuyÓn sang Singapore. Nh vËy hµng ho¸ xuÊt khÈu tõ ViÖt Nam sÏ lu©n chuyÓn nhanh h¬n, c¸c doanh nghiÖp ®ì bÞ ®äng vèn cho mét chu tr×nh xuÊt khÈu. II. Thùc tr¹ng nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Singapore. Thùc tr¹ng nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Singapore ®îc thÓ hiÖn qua biÓu sau : BiÓu 2: C¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam tõ Singapore Tªn hµng Linh kiÖn xe m¸y CKD SKD 1999 2000* 2001* 3.039.635 300.000 2.566 bé 250 bé 800.000 600.000 500.000 ¤t« nguyªn chiÕc c¸c lo¹i 97 chiÕc 50 chiÕc 40 chiÕc 84.619.855 40.000.000 40.000.000 Ph©n bãn 706.549 tÊn 300.000 tÊn 300.000 tÊn 20.397.983 30.000.000 30.000.000 S¾t thÐp 51.178 tÊn 100.000 tÊn 100.000 tÊn 796.432.711 850.000.000 850.000.000 X¨n dÇu 5.792.795 tÊn 4.600.000 tÊn 4.600.000 tÊn Linh kiÖn ®iÖn tö 157.352.807 160.000.000 180.000.000 M¸y mãc TB, PT 208.703.299 200.000.000 200.000.000 NPL dÖt may da 9.782.621 3.500.000 4.000.000 Dîc phÈm 27.964.085 18.000.000 20.000.000 (Theo sè liÖu cña tæng côc h¶i quan, * lµ sè dù ®o¸n) Qua sè liÖu trªn ®©y cho ta thÊy : - ThÞ trêng Singapore nhËp khÈu tõ ViÖt Nam nh÷ng mÆt hµng phôc vô tiªu dïng néi ®Þa lµ chÝnh, ®©y lµ nhãm hµng ViÖt Nam cã thÕ m¹nh, ph¶i chÞu nhiÒu quy ®Þnh nhËp khÈu rÊt nghiªm ngÆt, rµo c¶n ë ®©y chñ yÕu lµ biÖn ph¸p ®iÒu tiÕt mang tÝnh chÊt chñ quan, kh«ng ph¶i lµ yÕu tè kinh tÕ. - C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam gÇn gièng víi nh÷ng níc trong ASEAN, do ®ã cã biÕn ®éng kinh tÕ th× ViÖt Nam còng bÞ ¶nh hëng. - C¬ cÊu thÞ trêng cuèi cïng ®a phÇn lµ thÞ trêng trung gian, cha ph¶i lµ thÞ trêng cuèi cïng. Do lu th«ng nh vËy nªn khã tiÕp cËn ®Õn c«ng nghÖ nguån, v× thÕ trong thêi gian qua còng nh s¾p tíi khã cã ®iÒu kiÖn ®Ó thay ®æi c«ng nghÖ, t¹o nªn bíc ph¸t triÓn t¨ng trëng GDP do c«ng nghÖ ®a l¹i, nã sÏ lµ vÊn ®Ò quan träng trong ®Þnh híng ph¸t triÓn, thay ®æi c¬ cÊu thÞ trêng mµ c¸c cÊp qu¶n lý ®iÒu hµnh ph¶i tËp trung gi¶i quyÕt. 9 III. quan hÖ th¬ng m¹i hai níc ViÖt Nam – Singapore. Kim ngh¹ch bu«n b¸n hai níc n¨m 2000 cã xu híng t¨ng so víi n¨m 1999. Theo thèng kª cña TCHQ ViÖt Nam, 6 th¸ng ®Çu n¨m mÆc dÇu kim ngh¹ch ®øng thø hai sau NhËt B¶n nhng so cïng kú n¨m 1999 t¨ng 45,3% ®¹t 17,3 tû USD. Trong ®ã xuÊt khÈu t¨ng 19,4%, nhËp khÈu t¨ng 57% nhng Singapore vÉn lµ thÞ trêng cã kim ngh¹ch bu«n b¸n víi ta ®øng thø hai sau NhËt B¶n, íc c¶ n¨m 2000 ®¹t trªn 3 tû USD. Dù kiÕn n¨m 2001 còng sÏ ®¹t møc nh n¨m 2000. Nh trªn ®· tr×nh bµy, bu«n b¸n víi Singapore thùc chÊt lµ bu«n b¸n víi hÇu hÕt c¸c khu vùc thÞ trêng lín trªn thÕ giíi cho nªn ®©y lµ mét thÞ trêng nh¹y c¶m mang ®Æc ®iÓm híng ngo¹i. Do vËy, nh÷ng mÆt hµng truyÒn thèng cña ta vµo thÞ trêng nµy còng sÏ bÞ ¶nh hëng theo nh dÇu th«, g¹o, cµ phª, cao su ... Kim ngh¹ch bu«n b¸n gi÷a hai níc ViÖt Nam vµ Singapore trong n¨m 1999, 6 th¸ng n¨m 2000 vµ dù ®o¸n nh sau : 10 ViÖt Nam nhËp ViÖt Nam xuÊt Tæng sè C¸n c©n th¬ng m¹i Tû phÇn th¬ng m¹i 1999 1.883.271.915 822.098.751 2.705.370.666 - 1.061.173.164 0,89 6t/2000 1.286.239.927 443.902.347 1.730.192.274 - 832.326.580 0,87 2000* 1,9 tû 1,1 tû 3,0 tû 2001* 1,9 tû 1.7 tû 3,1 tû BiÓu 3 (Theo sè liÖu cña tæng côc h¶i quan, * lµ sè dù ®o¸n) Qua b¶ng sè liÖu cho ta thÊy ho¹t ®éng th¬ng m¹i gi÷a hai níc cã xu híng ngµy cµng t¨ng. §©y lµ mét ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi cho ViÖt Nam më réng quan hÖ th¬ng m¹i nãi riªng vµ c¸c quan hÖ kh¸c nãi chung víi Singapore còng nh më cöa vµ hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ®ang trë thµnh xu thÕ tÊt yÕu ®èi víi tÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi nh : HiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸ (ASEAN), mµ träng t©m lµ viÖc gia nhËp vµo khu vùc mËu dÞch tù do §«ng Nam ¸ (AFTA), tham gia diÔn ®µn kinh tÕ ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng (APEC) vµ tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) thu hót nguån tµi trî vµ trî gióp kü thuËt tõ NHTG (WB) vµ Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF)... IV. ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam Singapore. Còng nh ®èi víi c¸c níc thµnh viªn kh¸c, AFTA sÏ më ra nhiÒu c¬ héi míi, nhng ®ång thêi còng ®Æt ra nhiÒu th¸ch thøc to lín cho ViÖt Nam, nhÊt lµ trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang trong thêi kú chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ tËp trung, quan liªu, bao cÊp vµ kÐm hiÖu qu¶ sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN cã sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc, hÇu hÕt c¸c nghµnh c«ng nghiÖp cßn non trÎ, xuÊt khÈu chñ yÕu cßn ë d¹ng nguyªn liÖu th« vµ thuÕ nhËp khÈu cßn lµ mét nguån thu quan träng cña Ng©n s¸ch. ViÖt Nam b¾t ®Çu tham gia vµo AFTA tõ 1/1/1996 b»ng viÖc ®a 875 mÆt hµng vµo thùc hiÖn CEPT, song tÊt c¶ nh÷ng mÆt hµng nµy ®Òu ®· n»m ë khung thuÕ suÊt 0 – 0,5%. MÆt kh¸c chóng ta còng cha ®Ö tr×nh cho ASEAN danh môc c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan ®Ó tiÕn hµnh lo¹i bá chóng, nªn cã thÓ nãi trªn thùc tÕ ®Õn nay AFTA vÉn cha cã t¸c ®éng ®èi víi ViÖt Nam trong quan hÖ th¬ng m¹i ASEAN nãi chung vµ chÝnh s¸ch th¬ng m¹i ViÖt Nam – Singapore nãi riªng. VÒ nhËp khÈu : Trong tæng kim ngh¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®èi víi Singapore th× tû träng lín lµ m¸y mãc vµ thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu dïng cho s¶n xuÊt. Do c¸c mÆt hµng nµy hiÖn ®· cã thuÕ suÊt díi 5%, mÆt kh¸c, mét sè mÆt hµng mµ ViÖt Nam ®ang nhËp khÈu víi khèi lîng kh¸ lín tõ Singapore nh : x¨ng dÇu, xe m¸y... cha ®îc ®a vµo danh môc c¾t gi¶m thuÕ. Do AFTA cha cã t¸c ®éng lµm t¨ng ®¸ng kÓ nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Singapore. 11 Tuy nhiªn vÒ l©u dµi, do AFTA cã t¸c ®éng thay ®æi c¬ cÊu c«ng nghiÖp theo híng chuyªn m«n ho¸, do ®ã dÉn ®Ðn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ n©ng cao chÊt lîng hµng ho¸ ë Singapore nãi riªng vµ c¸c níc ASEAN nãi chung, nªn mÆc dï c¸c møc thuÕ nhËp khÈu kh«ng ®æi song do kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña mét sè hµng ho¸ Singapore t¹i thÞ trêng ViÖt Nam vÉn cã thÓ cao h¬n tríc kia mµ nhê ®ã cã thÓ chiÕm ®îc thÞ phÇn. Còng vÒ l©u dµi, ch¾c ch¾n ViÖt Nam sÏ ph¶i ®a thªm nh÷ng mÆt hµng tõ danh môc lo¹i trõ t¹m thêi cã thuÕ suÊt cao trªn 20% vµo diÖn c¾t gi¶m thuÕ vµ lo¹i trõ dÇn c¸c hµng rµo phi thuÕ quan nhÊt lµ nh÷ng h¹n chÕ vÒ sè lîng nhËp khÈu. Khi ®ã rÊt cã thÓ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng tõ Singapore vµo ViÖt Nam sÏ t¨ng lªn nh nh÷ng mÆt hµng cïng loaÞ s¶n xuÊt trong níc kh«ng canh tranh l¹i ®îc. VÒ xuÊt khÈu: VÒ lý thuyÕt vµ vÒ l©u dµi AFTA cã t¸c ®éng lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ trêng Singapore nhê gi¶m thuÕ quan vµ lo¹i bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan. Song trªn thùc tÕ, kh¶ n¨ng AFTA lµm t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Singpore tríc m¾t kh«ng lín do c¸c nguyªn nh©n sau: - C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam hiÖn nay lµ dÇu th« ,n«ng l©m h¶i s¶n cha qua chÕ biÕn hoÆc míi s¬ chÕ, dÖt may dÇy dÐp vµ c¸c s¶n phÈm hµng thñ c«ng mü nghÖ, mét sè kho¸ng s¶n th«... - CEPT dµnh u ®·i chñ yÕu cho chÕ biÕn trong khi ®ã cã hµng ho¸ chÕ biÕn xuÊt khÈu cña ViÖt Nam chiÕm phÇn kh«ng lín trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Trong nh÷ng mÆt hµng cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu th× nh÷ng mÆt hµng cha ®îc S ingapore ®a vµo danh môc c¾t gi¶m thuÕ quan nh : DÇu th«, n«ng s¶n... Tuy cã mét sè mÆt hµng n«ng s¶n míi ®îc bæ sung vµo thùc hiÖn CEPT, song tû träng cña nã trong xuÊt khÈu cña hµng ViÖt Nam l¹i rÊt nhá. MÆc dï 2/3 doanh sè b¸n cña ViÖt Nam víi ASEAN lµ Singapore nhng trong khi ®ã thuÕ xuÊt nhËp khÈu cña Singapore ®îc t¸i xuÊt ®i c¸c thÞ trêng kh¸c. Tuy nhiªn nh trªn ®· nãi , vÒ l©u dµi AFTA cã t¸c ®äng lµm biÕn ®æi c¬ cÊu c«ng nghiÖp ë c¸c níc ASEAN nãi chung vµ Singapore nãi riªng. Mét sè nghµnh sö dông nhiÒu lao ®éng nh dÖt may, chÕ biÕn thùc phÈm sÏ gi¶m ®i trong khi ®ã ViÖt Nam l¹i cã lîi thÕ ph¸t triÓn c¸c nghµnh nµy vµ nh vËy sÏ dÉn ®Õn kh¶ n¨ng ViÖt Nam cã thÓ t¨ng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm thuéc nghµnh nµy sang thÞ trêng Singapore. VÒ l©u dµi, AFTA sÏ cã t¸c ®éng gi¸n tiÕp lµm t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ trênh Singapore do ch¹y ®îc ®Çu vµo cho s¶n xuÊt xuÊt khÈu tõ Singapore víi gi¸ rÎ h¬n. 12 13 PhÇn iii : ý kiÕn vµ gi¶i ph¸p ho¹t ®éng th¬ng m¹i viÖt nam - singapore 1. ý kiÕn: Trong qu¸ tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam b»ng c¸c chÝnh s¸ch ®èi néi vµ ®èi ngo¹i kh¸c nhau ®· lµm cho nÒn kinh tÕ tõng bíc t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn trong ®ã chiÕn lîc híng vµo xuÊt nhËp khÈu vµ néi dung chÝnh trong chÝnh s¸ch më cöa. Ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore ®· gãp phÇn lín cho ViÖt Nam tiÕn hµnh c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc . Singapore lµ mét trong ‘‘ Bèn con rång Ch©u ¸’’ , võa lµ thµnh viªn cña nhãm c¸c níc NICS Ch©u ¸, võa lµ thµnh viªn tÝch cùc cña hiÖp héi ASEAN .Trªn thùc tÕ Singapore lµ thµnh viªn cña ASEAN cã quan hÖ rÊt sím víi ViÖt Nam kÓ tõ sau n¨m 1973 vµ lµ b¹n hµng lín nhÊt cña ViÖt Nam kÓ tõ sau 1975 vµ lµ b¹n hµng lín nhÊt cña ViÖt Nam thay thÕ vÞ trÝ Liªn X« kÓ tõ sau n¨m 1991. Lý do chñ yÕu : Singapore cã mét nÒn kinh tÕ híng tíi xuÊt khÈu , cã tiÒm lùc c«ng nghiÖp vµo nhãm c¸c níc tiªn tiÕn Ch©u ¸. Nhng l¹i thiÕu tµi nguyªn lao ®éng trë nªn qu¸ ®¾t. §Æt quan hÖ víi ViÖt Nam, Singapore tiÕn tíi viÖc t×m kiÕm cho hä mét thÞ trêng cã dung lîng lín ®Ó xuÊt khÈu hµng c«ng nghiÖp , nhËp khÈu nguyªn liÖu , thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¸c nghµnh s¶n xuÊt, dïng nhiÒu lao ®éng th«ng qua ®Çu t...Do ®ã, nh÷ng n¨m gÇn ®©y Singapore ®· cã mét chiÕn lîc cô thÓ th©m nhËp thÞ trêng. Cha cã mét níc nµo ngoµi ®éi ngò c¸c nhµ doanh nghiÖp ®«ng ®¶o trong nhiÒu lÜnh vùc kinh doanh, c¸c quan chøc chÝnh phñ ®· liªn tôc sang th¨m ViÖt Nam vµ tõng bíc thùc hiÖn sù cëi më c¸c trë ng¹i trong quan hÖ ®Çu t vµ th¬ng m¹i gi÷a hai níc. §Ó thóc ®Èy h¬n n÷a bu«n b¸n víi ViÖt Nam, vµo ®Çu n¨m 1992, chÝnh phñ Singapore ®· xo¸ bá mäi cÊm ®o¸n ®Çu t vµo nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Vµo cuèi th¸ng 4 n¨m 1992, gi÷a hai níc ®· ký hiÖp ®Þnh vÒ nghµnh vËn t¶i biÓn vµ thèng nhÊt nh÷ng qui chÕ cã lîi cho mçi níc trong viÖc sö dông h¶i c¶ng cña nhau ®Ó ph¸t triÓn th¬ng m¹i. Víi t c¸ch lµ th¬ng c¶ng quèc tÕ quan träng, Singapore më réng c¸c u ®·i víi ViÖt Nam, lµ ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt cho ViÖt Nam trong viÖc th©m nhËp vµo thÞ trêng thÕ giíi. Nh÷ng chuyÓn ®éng nµy ®· thóc ®Èy quan hÖ ngo¹i th¬ng gi÷a hai níc mét c¸ch nhanh chãng, lµ níc ®øng ®Çu vÒ khèi lîng bu«n b¸n cña c¸c níc ASEAN víi ViÖt Nam. 14 MÆc dï ViÖt Nam ®¹t ®îc thµnh c«ng rÊt lín nhng còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, yÕu kÐm ®· diÔn ra trong quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam – Singapore. 2. gi¶i ph¸p: §Ò xuÊt chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p th©m nhËp thÞ trêng cho c¸c mÆt hµng n«ng s¶n vµ thùc phÈm chÕ biÕn . V× mÆt hµng thùc phÈm, chÝnh phñ Singapore cã qui ®Þnh chung vÒ chÊt lîng thùc phÈm nh·n hiÖu, bao b× th¬ng phÈm hµng thùc phÈm nhËp khÈu vµ tiªu dïng ë Singapore nªn khi xuÊt khÈu thùc phÈm sang thÞ trêng nµy cÇn chó ý. Singapore ban hµnh mét ®¹o luËt riªng vÒ hµng thùc phÈm (The sale of food act) nh»m qu¶n lý vµ b¶o ®¶m chÊt lîng vÒ vÖ sinh hµng thùc phÈm nhËp khÈu vµ tiªu dïng t¹i Singapore. Cho ®Õn nay Singapore vÉn lµ níc kh«ng cã c¸c bÖnh dÞch lín ph¸t sinh tõ thùc phÈm do c¸c lo¹i thÞt, rau qu¶, trøng vµ c¸ nhËp khÈu g©y ra. Nh»m ®¶m b¶o nguån cung cÊp liªn tôc vµ an toµn vÒ thùc phÈm cho ngêi tiªu dïng, chÝnh phñ Singapore ®· ¸p dông chiÕn lîc 3 néi dung chÝnh : Mét lµ : §¶m b¶o tiªu chuÈn an toµn cao vÒ thùc phÈm th«ng qua hÖ thèng tæng hîp vÒ cÊp giÊy phÐp, kiÓm nghiÖm vµ gi¸m ®Þnh. Hai lµ: §a d¹ng ho¸ nguån cung cÊp n«ng phÈm tõ bªn ngoµi Ba lµ : T¨ng kh¶ n¨ng tù cung cÊp n«ng phÈm th«ng qua viÖc ph¸t triÓn hÖ thèng n«ng tr¹i hiÖn ®¹i vµ toµn diÖn. §Ó ®¶m b¶o tiªu chuÈn an toµn vÒ thùc phÈm theo tiªu chuÈn quèc tÕ, thùc phÈm nhËp khÈu ®îc kiÓm nghiÖm mét c¸ch cã hÖ thèng, lo¹i bá c¸c nguån bÖnh ngay tõ nguån cung cÊp tríc khi ®a vµo hÖ thèng ph©n phèi trong níc. Ta nªn hîp t¸c víi Singapore vµ mêi c¸c c¬ quan thÈm quyÒn cña Singapore vµo ®Ó : - §¸nh gi¸ hÖ thèng vµ thùc tiÔn s¶n xuÊt ë n¬i s¶n xuÊt. - KiÓm nghiÖm vµ cÊp giÊy phÐp cho c¸c nhµ s¶n xuÊt n«ng phÈm vµ c¬ së chÕ biÕn. - G¾n nh·n cho tõng l« hµng n«ng phÈm nhËp khÈu nh»m truy nguyªn nguån gèc. - KiÓm tra chÊt lîng s¶n phÈm t¹i cöa khÈu nhËp khÈu n«ng phÈm . - KiÓm nghiÖm tríc vµ sau khi quÕt mæ t¹i. 15 - ViÖt Nam ph¶i tÝch cùc tham gia liªn kÕt khu vùc, c¸c tæ chøc quèc tÕ nh AFTA ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore, t¨ng cêng søc m¹nh kinh tÕ. C¸c c¬ së s¸t sinh trong níc: - KiÓm tra trong phßng thÝ nghiÖm ®èi víi gia cÇm, thÞt ®«ng l¹nh, c¸ ®«ng l¹nh vµ c¸ t¬i sèng, rau qu¶ vµ trøng nhËp khÈu ®Ó chÕ biÕn vµ tiªu dïng t¹i Singapore. Víi chÝnh s¸ch th¬ng m¹i tù do ho¸ vµ tËn dông vÞ trÝ ®Þa lý lý tëng cña Singapore. N»m trªn trôc ®êng vËn t¶i biÓn tõ ¸ sang ©u, §«ng sang T©y, lµ ®Çu cÇu, cöa ngâ ra vµo cña Ch©u ¸, Singapore cßn lµ trung t©m ®iÓm nèi c¸c ch©u lôc ¸ - ©u- Phi – óc vµ B¾c, Nam Mü (phÝa T©y Th¸i B×nh D¬ng ) n¬i hÊp dÉn nhÊt khu vùc ®Ó ®Èy m¹nh chuyÓn khÈu qua c¸c ®Çu mèi (kho¶ng 10500 c«ng ty níc ngoµi cã ®Çu t vµo ®©y vµ kho¶ng 500 c«ng ty th¬ng m¹i, tµi chÝnh ®a quèc gia cã trô së c«ng ty, chi nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i ®©y). Thùc tÕ kho¶ng 60% lîng hµng xuÊt khÈu tõ ViÖt Nam ®· ®îc t¸i xuÊt vµ chuyÓn khÈu t¹i ®©y. Lµ thÞ trêng träng ®iÓm xuÊt khÈu dÇu th« v× Singapore lµ mét trong nh÷ng trung t©m läc dÇu lín nhÊt thÕ giíi víi sù cã mÆt cña hÇu hÕt c¸c h·ng dÇu khæng lå BP, ESSO, SHELL, CANTEX, MOBIL...víi c«ng suÊt läc trªn 1 triÖu thïng/th¸ng. Cã thÓ t¨ng cêng hîp t¸c, chuyÓn giao c«ng nghÖ läc dÇu khi c«ng nghiÖp läc dÇu ViÖt Nam ph¸t triÓn . +§èi víi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc nh nghµnh ®iÖn tö, tin häc....víi ®µ ph¸t triÓn s½n cã vµ ®Ó b¾t kÞp xu thÕ ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi, nghµnh nµy ph¶i phÊn ®Êu ®¹t møc t¨ng trëng 17- 18%/ n¨m. +§èi víi c¸c nghµnh dÖt may, da, dµy ... ph¶i tiÕp tôc ®æi míi c«ng nghÖ, chó träng n©ng cao chÊt lîng, ®æi míi mÉu m·, ®a d¹ng ho¸ c¸c chñng lo¹i s¶n phÈm ®Ó phï hîp víi níc mua vµ thãi quen cña tËp qu¸n kh¸c nhau gi÷a ViÖt Nam vµ Singapore, mÆt kh¸c ph¶i th«ng qua c¸c biÖn ph¸p tiÕp thÞ, b¸n hµng ®Ó c¹nh tranh ngay t¹i thÞ trêng trong níc vµ t¹i thÞ trêng Singapore. - ¸p dông mäi biÖn ph¸p (c¶ vÒ kü thuËt – c«ng nghÖ qu¶n lý) ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n xuÊt, kÕt hîp víi n©ng cao chÊt lîng ®Ó t¹o ra søc c¹nh tranh cho s¶n xuÊt, ®Èy nhanh viÖc ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng ISO 9000, ISO 19000. - Ph¸t triÓn h×nh thøc th¬ng m¹i ®iÖn (E-comerce) ®Èy m¹nh dÞch vô sö dông Internet ®Ó t×m kiÕm th«ng tin thÞ trêng, t×m kiÕm c¬ héi kinh doanh . 16 - Coi träng c¸c biÖn ph¸p nh : hç trî b¸n hµng truyÒn thèng: qu¶ng c¸c, héi trî c¸c h×nh thøc khuyÕn m¹i . - Th©m nhËp, më réng thÞ trêng Singapore, ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn c¸c vÊn ®Ò nh : tiªu chuÈn hµng ho¸, phong tôc, tËp qu¸n cña Singapore. +§èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý : -§Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu c¬ chÕ, chÝnh s¸ch nh»m t¹o thuËn lîi h¬n n÷a cho doanh nghiÖp trong níc më réng thÞ trêng chèng hµng lËu, hµng gi¶, hµng nh¸i nh·n m¸c. -Tæ chøc tèt c«ng t¸c thÞ trêng, xóc tiÕn th¬ng m¹i. kÕt luËn Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vµ hiÖn nay Singapore lu«n lµ b¹n hµng lín nhÊt mµ lµ níc ®Çu t nhiÒu nhÊt tíi ViÖt Nam. ViÖc nghiªn cøu quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam - Singapore cho ta thÊy, ViÖt Nam cÇn më réng quan hÖ th¬ng m¹i víi c¸c níc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi nãi chung vµ Singapore nãi riªng ®Ó khai th¸c lîi thÕ so s¸nh t¬ng ®èi cña ViÖt Nam bªn c¹nh ®ã cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch hîp lý trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ víi Singapore vµ häc hái nh÷ng kinh nghiÖm qu¶n lý vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn tõ mét níc nghÌo tµi nguyªn nhng biÕt tËn dông lîi thÕ vÒ vÞ trÝ ®Þa lý vµ tri thøc con ngêi. V× thêi gian h¹n chÕ nªn ®Ò tµi nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n PGS - TS NguyÔn Nh B×nh ®· híng dÉn em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. 17 Tµi liÖu tham kh¶o - T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn - T¹p chÝ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi - T¹p chÝ th¬ng m¹i - Gi¸o tr×nh kinh tÕ häc quèc tÕ - B¸o ®Çu t ViÖt Nam 18