Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng I
lý luËn chung vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh vµ n©ng cao
hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp
I. Kh¸i niÖm hiÖu qu¶ kinh doanh vµ ý nghÜa cña n©ng cao
hiÖu qu¶ kinh doanh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ
tr-êng.
1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña hiÖu qu¶ kinh doanh trong c¸c
doanh nghiÖp.
1.1. Kh¸i niÖm hiÖu qu¶ kinh doanh:
Ngµy nay, khi ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò hiÖu qu¶ th× ng-êi ta vÉn ch-a cã ®-îc
mét kh¸i niÖm thèng nhÊt. Bëi v× ë mçi mét lÜnh vùc kh¸c nhau, xem xÐt trªn
c¸c gãc ®é kh¸c nhau th× ng-êi ta cã nh÷ng c¸ch nh×n nhËn kh¸c nhau vÒ vÊn ®Ò
hiÖu qu¶. Nh- vËy, ë mçi lÜnh vùc kh¸c nhau th× ng-êi ta cã nh÷ng kh¸i niÖm
kh¸c nhau vÒ hiÖu qu¶, mÆc dï cã sù thèng nhÊt trong quan ®iÓm cho r»ng
ph¹m trï hiÖu qu¶ kinh tÕ ph¶n ¸nh mÆt chÊt l-îng cña ho¹t ®éng kinh tÕ,song
rÊt khã t×m thÊy sù thèng nhÊt trong quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ
- HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét ph¹m vi kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é
sö dông c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ë doanh nghiÖp nh»m ®¹t
®-îc kÕt qu¶ cao nhÊt víi chi phÝ thÊp nhÊt. Nã kh«ng chØ lµ th-íc ®o tr×nh ®é
tæ chøc qu¶n lý kinh doanh mµ cßn lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña doanh nghiÖp .
HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh: d-íi gi¸c ®é cña doanh nghiÖp th× ta cã
kh¸i niÖm hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cã b¶n
chÊt cña hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ còng cã b¶n chÊt cña hiÖu qu¶ x· héi.
-Wohe vµ doring ®-a ra hai kh¸i niÖm hiÖu qu¶ tÝnh b»ng ®¬n vÞ hiÖn vËt
vµ tÝnh b»ng ®¬n vÞ gi¸ trÞ hoµn toµn kh¸c nhau:
“Mèi quan hÖ tû lÖ gi÷a s°n lîng tÝnh theo ®¬n vÞ hÖn vËt (chiÕc,kg…)vµ
l-îng c¸c nh©n tè ®Çu vµo (giê lao ®éng, ®¬n vÞ thiÕt bÞ…)®-îc gäi lµ tÝnh hiÖu
qu° cã tÝnh chÊt kü thuËt hay hiÖn vËt hoÆc ®îc gäi l¯ n¨ng suÊt’’ v¯ “Mèi
quan hÖ tû lÖ gi÷a chi phÝ kinh doanh thùc tÕ ph¶i chi ra ®-îc gäi lµ tÝnh hiÖu
qu¶ xÐt vÒ gi¸ trÞ nÕu mét gi¸ trÞ s¶n l-îng cã thÓ ®¹t ®-îc b»ng nhiÒu sù kÕt
hîp c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kh¸c nhau vµ ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh hiÖu qu¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ
ng-êi ta cßn h×nh thµnh tû lÖ gi÷a s¶n l-îng b»ng tiÒn vµ c¸c nh©n tè ®Çu vµo
tÝnh b»ng tiÒn”. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ vÊn ®Ò hiÖu qu° th× chóng ta xem xÐt c¸c vÊn
®Ò hiÖu qu¶ ë trªn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ x· héi. T-¬ng øng víi c¸c
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
lÜnh vùc nµy lµ 3 ph¹m trï hiÖu qu¶: hiÖu qu¶ kinh tÕ, hiÖu qu¶ chÝnh trÞ vµ hiÖu
qu¶ x· héi.
1.1.1.HiÖu qu¶ kinh tÕ:
NÕu ®øng trªn ph¹m vi tõng yÕu tè riªng lÎ th× chóng ta cã ph¹m trï hiÖu
qu¶ kinh tÕ, vµ xem xÐt vÊn ®Ò hiÖu qu¶ trong ph¹m vi c¸c doanh nghiÖp th×
hiÖu qu¶ kinh tÕ chÝnh lµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña mét doanh nghiÖp. HiÓu theo
môc ®Ých cuèi cïng th× hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ hÖ sè gi÷a kÕt qu¶ thu vÒ vµ chi phÝ
bá ra ®Ó ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ ®ã. Trong ®ã kÕt qu¶ thu vÒ chØ lµ kÕt qu¶ ph¶n ¶nh
nh÷ng kÕt qu¶ kinh tÕ tæng hîp nh- lµ: doanh thu, lîi nhuËn, gi¸ trÞ s¶n l-îng
c«ng nghiÖp... nÕu ta xÐt theo tõng yÕu tè riªng lÎ th× hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ thÓ
hiÖn tr×nh ®é vµ sö dông c¸c yÕu tè ®ã trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nã
ph¶n ¶nh kÕt qu¶ kinh tÕ thu ®-îc tõ viÖc sö dông c¸c yÕu tè tham gia vµo qu¸
tr×nh kinh doanh.
Còng gièng nh- mét sè chi tiÕt kh¸c hiÖu qu¶ lµ mét chØ tiªu chÊt l-îng
tæng hîp ph¶n ¸nh tr×nh ®é lîi dông c¸c yÕu tè trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®ång
thêi lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. S¶n xuÊt hµng
ho¸ cã ph¸t triÓn hay kh«ng lµ nhê ®¹t hiÖu qu¶ cao hay thÊp. Nãi mét c¸ch
kh¸c, chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh tÕ ph¶n ¸nh vÒ mÆt ®Þnh l-îng vµ ®Þnh tÝnh trong
sù ph¸t triÓn kinh tÕ.
Nh×n ë tÇm vi m« cña tõng doanh nghiÖp riªng lÎ hiÖu qu¶ kinh tÕ ®-îc
biÓu hiÖn qua ph¹m trï hiÖu qu¶ kinh doanh. HiÖu qu¶ kinh doanh lµ mét chØ
tiªu ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c mÆt cña c¶ mét qu¸ tr×nh kinh doanh cña mét doanh
nghiÖp. Cô thÓ lµ:
HiÖu qu¶ kinh doanh lµ ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh nh÷ng lîi Ých ®¹t ®-îc
tõ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp trªn c¬ së so s¸nh lîi Ých thu
®-îc víi chi phÝ bá ra trong suèt qóa tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp. D-íi
gãc ®é nµy th× chóng ta cã thÓ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh mét c¸ch cô thÓ
b»ng c¸c ph-¬ng ph¸p ®Þnh l-îng thµnh c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ cô thÓ vµ tõ ®ã cã
thÓ tÝnh to¸n so s¸nh ®-îc, lóc nµy ph¹m trï hiÖu qu¶ kinh doanh lµ mét ph¹m
trï cô thÓ nã ®ång nhÊt vµ lµ biÓu hiÖn trùc tiÕp cña lîi nhuËn, doanh thu...
Ngoµi ra nã cßn ®-îc biÓu hiÖn møc ®é ph¸t triÓn doanh nghiÖp theo chiÒu s©u,
ph¶n ¸nh tr×nh ®é khai th¸c c¸c nguån lùc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh»m thùc
hiÖn ®-îc môc tiªu kinh doanh. Lóc nµy th× ph¹m trï hiÖu qu¶ kinh doanh lµ
mét ph¹m trï tr×u t-îng vµ nã ph¶i ®-îc ®Þnh tÝnh thµnh møc ®é quan träng
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
hoÆc vai trß cña nã trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh. Nãi mét c¸ch kh¸c, ta
cã thÓ hiÓu hiÖu qu¶ kinh doanh lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng qu¶n
lý cña doanh nghiÖp. Lóc nµy hiÖu qu¶ kinh doanh thèng nhÊt víi hiÖu qu¶ qu¶n
lý doanh nghiÖp. D-íi gãc ®é nµy th× hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶n ¸nh tr×nh ®é vµ
kh¶ n¨ng kÕt hîp c¸c yÕu tè ®Çu vµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
Trong thùc tÕ hiÖu qu¶ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp ®¹t ®-îc trong
c¸c tr-êng hîp sau:
- KÕt qu¶ t¨ng, chi phÝ gi¶m:
- KÕt qña t¨ng, chi phÝ gi¶m nh-ng tèc ®é t¨ng cña chi phÝ gi¶m nhá h¬n
tèc ®é t¨ng cña kÕt qu¶.
Nãi tãm l¹i ë tÇm vÜ m« hiÖu qña kinh doanh ph¶n ¸nh ®ång thêi c¸c mÆt
cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh-: kÕt qu¶ kinh doanh, tr×nh ®é s¶n xuÊt tæ
chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý, tr×nh ®é sö dông cña yÕu tè ®Çu vµo.. ®ång thêi nã
yªu cÇu sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp theo chiÒu s©u. Nã lµ th-íc ®o ngµy
cµng trë nªn quan träng cña sù t¨ng tr-ëng kinh tÕv µ lµ chç dùa c¬ b¶n ®Ó ®¸nh
gi¸ viÖc thùc hiÖn môc tiªu kinh tÕ cña doanh nghiÖp trong thêi kú. Sù ph¸t triÓn
tÊt yÕu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, ®©y lµ
môc tiªu c¬ b¶n nhÊt cña doanh nghiÖp.
1.1.2. HiÖu qña chÝnh trÞ vµ hiÖu qu¶ x· héi:
NÕu ®øng trªn ph¹m vi toµn x· héi vµ nÒn kinh tÕ quèc d©n th× hiÖu qña x·
héi vµ hiÖu qu¶ chÝnh trÞ lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh ¶nh h-ëng cña ho¹t ®éng kinh
doanh ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng yªu cÇu vµ môc tiªu chung cña toµn bé nÒn
kinh tÕ x· héi. Bëi vËy hai lo¹i hiÖu qu¶ nµy ®Òu cã vÞ trÝ quan träng trong viÖc
ph¸t triÓn ®Çu n-íc mét c¸ch toµn diÖn vµ bÒn v÷ng. §©y lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸
tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ x· héi ë c¸c mÆt: tr×nh ®é tæ chøc s¶n xuÊt,
tr×nh ®é qu¶n lý, møc sèng b×nh qu©n ... thùc tÕ ë c¸c n-íc t- b¶n chñ nghÜa ®·
cho thÊy c¸c doanh nghiÖp t- b¶n chØ ch¹y theo hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ kh«ng ®Æt
vÊn ®Ò hiÖu qu¶ chÝnh trÞ x· héi ®i kÌm vµ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng: thÊt nghiÖp,
khñng ho¶ng cã tÝnh chu kú, « nhiÔm m«i tr-êng, chªnh lÖch giµu nghÌo qu¸
lín... ChÝnh v× vËy §¶ng vµ Nhµ n-íc ta ®· cã nh÷ng ®-êng lèi, chÝnh s¸ch cô
thÓ ®Ó ®ång thêi t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ kÌm víi t¨ng hiÖu qu¶ chÝnh trÞ x· héi.
Tuy nhiªn, chóng ta kh«ng thÓ chó träng mét c¸ch th¸i qu¸ ®Õn hiÖu qu¶ chÝnh
trÞ vµ hiÖu qu¶ x· héi
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Mét bµi häc rÊt lín tõ thêi kú chÕ ®é quan liªu bao cÊp ®Ó l¹i ®· cho
chóng ta thÊy râ ®-îc ®iÒu ®ã.
1.2. B¶n chÊt cña hiÖu qu¶ kinh doanh.
B¶n chÊt cña hiÖu qu¶ kinh doanh lµ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ
tiÕt kiÖm lao ®éng x· héi. §©y lµ hai mÆt cã mèi quan hÖ mËt thiÕt cña vÊn ®Ò
hiÖu qu¶ kinh doanh. ChÝnh viÖc khan hiÕm nguån lùc vµ viÖc sö dông chóng cã
tÝnh chÊt c¹nh tranh nh»m tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña x· h«Þ, ®Æt ra
yªu cÇu ph¶i khai th¸c, tËn dông triÖt ®Ó vµ tiÕt kiÖm c¸c nguån lùc. Môc tiªu
cña doanh nghiÖp lµ ®Ó tån t¹i trong ®iÒu kiÖn b×nh th-êng ®ßi hái c¸c ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i t¹o ra thu nhËp vÒ hµng ho¸ dÞch vô , ®ñ bï ®¾p
chi phÝ ®· chi ra ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ dÞch vô ®ã .Cßn môc tiªu ph¸t triÓn cña
doanh nghiÖp lµ ph¶i ®¶m b¶o qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng .Môc tiªu nµy ®ßi
hái kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng chØ ®ñ bï ®¾p
chi phÝ ®· chi ra mµ cßn tÝch luü ®Ó tiÕp tôc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng. §Ó
®¹t ®-îc môc tiªu kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp buéc ph¶i chó träng c¸c ®iÒu
kiÖn néi t¹i, ph¸t huy n¨ng lùc, hiÖu lùc cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ tiÕt kiÖm
mäi chi phÝ.
V× vËy, yªu cÇu cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh lµ ph¶i ®¹t kÕt qu¶
tèi ®a víi chi phÝ tèi thiÓu, hay lµ ph¶i ®¹t kÕt qu¶ tèi ®a víi chi phÝ nhÊt ®Þnh
hoÆc ng-îc l¹i ®¹t kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh víi chi phÝ tèi thiÓu. Chi phÝ ë ®©y ®-îc
hiÓu theo nghÜa réng lµ chi phÝ t¹o ra nguån lùc vµ chi phÝ sö dông nguån lùc,
®ång thêi ph¶i bao gåm c¶ chi phÝ c¬ héi. Chi phÝ c¬ héi lµ gi¸ trÞ cña viÖc lùa
chän tèt nhÊt ®· bÞ bá qua, hay lµ gi¸ trÞ cña sù hy sinh c«ng viÖc kinh doanh
kh¸c ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh nµy. Chi phÝ c¬ héi ph¶i ®-îc bæ sung
vµo chi phÝ kÕ to¸n vµ ph¶i lo¹i ra khái lîi nhuËn kÕ to¸n ®Ó thÊy râ lîi Ých kinh
tÕ thùc. C¸ch tÝnh nh- vËy sÏ khuyÕn khÝch c¸c nhµ kinh doanh lùa chän
ph-¬ng ¸n kinh doanh tèt nhÊt, c¸c mÆt hµng s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ h¬n. Sù ph¸t
triÓn cña c¸c yÕu tè ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i phÊn ®Êu n©ng cao hiÖu
qu¶ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
2. ý nghÜa cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ®èi víi c¸c
doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr-êng:
Trong qóa tr×nh kinh doanh c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n g¾n m×nh víi thÞ
tr-êng, nhÊt lµ trong c¬ chÕ thÞ tr-êng hiÖn nay ®Æt c¸c doanh nghiÖp trong sù
c¹nh tranh gay g¾t lÉn nhau. Do ®ã ®Ó tån t¹i ®-îc trong c¬ chÕ thÞ tr-êng c¹nh
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tranh hiÖn nay ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i ho¹t ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶
h¬n.
§Ó thÊy ®-îc ý nghÜa cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ®èi víi c¸c
doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng tr-íc hÕt chóng ta ph¶i nghiªn cøu c¬
chÕ thÞ tr-êng vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr-êng.
ThÞ tr-êng lµ n¬i diÔn ra qu¸ tr×nh trao ®æi hµng ho¸. Nã tån t¹i mét c¸ch
kh¸ch quan kh«ng phô thuéc vµo mét ý kiÕn chñ quan nµo. Bëi v× thÞ tr-êng ra
®êi vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi lÞch sö ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸.
Ngoµi ra thÞ tr-êng cßn cã mét vai trß quan träng trong viÖc ®iÒu tiÕt vµ
l-u th«ng hµng ho¸. Th«ng qua ®ã c¸c doanh nghiÖp cã thÓ nhËn biÕt ®-îc sù
ph©n phèi c¸c nguån lùc th«ng qua hÖ thèng gi¸ c¶ trªn thÞ tr-êng. Trªn thÞ
tr-êng lu«n tån t¹i c¸c qui luËt vËn ®éng cña hµng ho¸, gi¸ c¶, tiÒn tÖ... Nh- c¸c
qui luËt gi¸ trÞ, qui luËt thÆng d-, qui luËt gi¸ c¶, qui luËt c¹nh tranh... C¸c qui
luËt nµy t¹o thµnh hÖ thèng thèng nhÊt vµ hÖ thèng nµy chÝnh lµ c¬ chÕ thÞ
tr-êng. Nh- vËy c¬ chÕ thÞ tr-êng ®-îc h×nh thµnh bëi sù t¸c ®éng tæng hîp
trong s¶n xuÊt vµ trong l-u th«ng hµng ho¸ trªn thÞ tr-êng. Th«ng qua c¸c quan
hÖ mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô trªn thÞ tr-êng nã t¸c ®éng ®Õn viÖc ®iÒu tiÕt s¶n
xuÊt, tiªu dïng, ®Çu t- vµ tõ ®ã lµm thay ®æi c¬ cÊu s¶n phÈm, c¬ cÊu ngµnh.
Nãi c¸ch kh¸c c¬ chÕ thÞ tr-êng ®iÒu tiÕt qu¸ tr×nh ph©n phèi l¹i c¸c nguån lùc
trong s¶n xuÊt kinh doanh nh»m ®¸p øng nhu cÇu x· héi mét c¸ch tèi -u nhÊt.
Tãm l¹i, víi sù vËn ®éng ®a d¹ng, phøc t¹p cña c¬ chÕ thÞ tr-êng dÉn ®Õn
sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c doanh nghiÖp, gãp phÇn thóc ®Èy sù tiÕn bé cña
c¸c doanh nghiÖp c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. Tuy nhiªn ®Ó t¹o ra ®-îc sù
tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh
cho m×nh mét ph-¬ng thøc ho¹t ®éng riªng, x©y dùng c¸c chiÕn l-îc, c¸c
ph-¬ng ¸n kinh doanh mét c¸ch phï hîp vµ cã hiÖu qu¶.
Cô thÓ lµ doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh cho m×nh mét c¬ chÕ ho¹t ®éng trªn
c¶ hai thÞ tr-êng ®Çu vµo vµ ®Çu ra ®Ó t¹o ®-îc mét kÕt qu¶ cao nhÊt vµ kÕt qu¶
nµy ph¶i kh«ng ngõng ph¸t triÓn n©ng cao c¶ vÒ mÆt chÊt vµ mÆt l-îng.
Nh- vËy trong c¬ chÕ thÞ tr-êng viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cã mét
ý nghÜa v« cïng quan träng, nã ®-îc thÓ hiÖn th«ng qua:
Thø nhÊt: n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh lµ c¬ së c¬ b¶n ®Ó ®¶m b¶o sù tån
t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Sù tån t¹i cña doanh nghiÖp ®-îc x¸c ®Þnh
bëi sù cã mÆt cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng, mµ hiÖu qu¶ kinh doanh l¹i lµ
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nh©n tè trùc tiÕp ®¶m b¶o sù tån t¹i nµy, ®ång thêi môc tiªu cña doanh nghiÖp lµ
lu«n tån t¹i vµ ph¸t triÓn mét c¸ch v÷ng ch¾c. Do ®ã viÖc n©ng cao hiÖu qu¶
kinh doanh lµ mét ®ßi hái tÊt yÕu kh¸ch quan ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp
ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr-êng hiÖn nay. Do yªu cÇu cña sù tån t¹i vµ ph¸t
triÓn cña mçi doanh nghiÖp ®ßi hái nguån thu nhËp cña doanh nghiÖp ph¶i
kh«ng ngõng t¨ng lªn. Nh-ng trong ®iÒu kiÖn nguån vèn vµ c¸c yÕu tè kü thuËt
còng nh- c¸c yÕu tè kh¸c cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chØ thay ®æi trong khu«n khæ
nhÊt ®Þnh th× ®Ó t¨ng lîi nhuËn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶
kinh doanh. Nh- vËy, hiÖu qu¶ kinh doanh lµ ®iÒu kiÖn hÕt søc quan träng trong
viÖc ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
Mét c¸ch nh×n kh¸c sù tån t¹i cña doanh nghiÖp ®-îc x¸c ®Þnh bëi sù t¹o
ra hµng ho¸, cña c¶i vËt chÊt vµ c¸c dÞch vô phôc vô cho nhu cÇu cña x· héi,
®ång thêi t¹o ra sù tÝch luü cho x· héi. §Ó thùc hiÖn ®-îc nh- vËy th× mçi
doanh nghiÖp ®Òu ph¶i v-¬n lªn ®Ó ®¶m b¶o thu nhËp ®ñ bï ®¾p chi phÝ bá ra
vµ cã l·i trong qóa tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh. Cã nh- vËy míi ®¸p øng ®-îc
nhu cÇu t¸i s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ. Vµ nh- vËy chóng ta buéc ph¶i n©ng cao
hiÖu qu¶ kinh doanh mét c¸ch liªn tôc trong mäi kh©u cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng
kinh doanh nh- lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu. Tuy nhiªn, sù tån t¹i míi chØ lµ yªu cÇu
mang tÝnh chÊt gi¶n ®¬n cßn sù ph¸t triÓn vµ më réng cña doanh nghiÖp míi lµ
yªu cÇu quan träng. Bëi v× sù tån t¹i cña doanh nghiÖp lu«n lu«n ph¶i ®i kÌm
víi sù ph¸t triÓn më réng cña doanh nghiÖp, ®ßi hái ph¶i cã sù tÝch luü ®¶m b¶o
cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng theo ®óng qui luËt ph¸t triÓn. Nh- vËy ®Ó
ph¸t triÓn vµ më réng doanh nghiÖp môc tiªu lóc nµy kh«ng cßn lµ ®ñ bï ®¾p
chi phÝ bá ra ®Ó ph¸t triÓn qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n mµ ph¶i ®¶m b¶o cã
tÝch luü ®¸p øng nhu cÇu t¸i s¶n xuÊt më réng, phï hîp víi qui luËt kh¸ch quan
vµ mét lÇn n÷a n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ®-îc nhÊn m¹nh.
Thø hai: n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh lµ nh©n tè thóc ®Èy sù c¹nh tranh
vµ tiÕn bé trong kinh doanh. ChÝnh viÖc thóc ®Èy c¹nh tranh yªu cÇu c¸c doanh
nghiÖp ph¶i tù t×m tßi, ®Çu t- t¹o nªn sù tiÕn bé trong kinh doanh. ChÊp nhËn c¬
chÕ thÞ tr-êng lµ chÊp nhËn sù c¹nh tranh. Trong khi thÞ tr-êng ngµy cµng ph¸t
triÓn th× c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng gay g¾t vµ khèc liÖt h¬n.
Sù c¹nh tranh lóc nµy kh«ng cßn lµ c¹nh tranh vÒ mÆt hµng mµ c¹nh tranh c¶ vÒ
chÊt l-îng, gi¸ c¶ vµ c¸c yÕu tè kh¸c. Trong khi môc tiªu chung cña c¸c doanh
nghiÖp ®Òu lµ ph¸t triÓn th× c¹nh tranh lµ yÕu tè lµm c¸c doanh nghiÖp m¹nh lªn
nh-ng ng-îc l¹i còng cã thÓ lµ c¸c doanh nghiÖp kh«ng tån t¹i ®-îc trªn thÞ
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tr-êng. §Ó ®¹t ®-îc môc tiªu lµ tån t¹i vµ ph¸t triÓn më réng th× doanh nghiÖp
ph¶i chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng. Do ®ã doanh nghiÖp ph¶i cã
hµng ho¸ dÞch vô chÊt l-îng tèt, gi¸ c¶ hîp lý. MÆt kh¸c hiÖu qu¶ kinh doanh lµ
®ång nghÜa víi viÖc gi¶m gi¸ thµnh t¨ng khèi l-îng hµng ho¸ b¸n, chÊt l-îng
kh«ng ngõng ®-îc c¶i thiÖn n©ng cao...
Thø ba: viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh chÝnh lµ nh©n tè c¬ b¶n t¹o ra
sù th¾ng lîi cho doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng trªn thÞ tr-êng. Muèn
t¹o ra sù th¾ng lîi trong c¹nh tranh ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng
ngõng n©ng cao hiªô qu¶ kinh doanh cña m×nh. ChÝnh sù n©ng cao hiÖu
qu¶ kinh doanh lµ con ®-êng n©ng cao søc c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng tån t¹i, ph¸t
triÓn cña mçi doanh nghiÖp
II. C¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh cña c¸c doanh nghiÖp.
N©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp lµ yªu cÇu quan
träng vµ lµ môc tiªu hµng ®Çu trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh
nghiÖp. ChÝnh v× vËy n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh chÝnh lµ viÖc n©ng cao hiÖu
qu¶ cña tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trong qóa tr×nh kinh doanh. Ho¹t ®éng kinh doanh
cña doanh nghiÖp chÞu sù t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng kh¸c
nhau. §Ó ®¹t ®-îc hiÖu qña n©ng cao ®ßi hái ph¶i cã c¸c quyÕt ®Þnh chiÕn l-îc
vµ quyÕt s¸ch ®óng trong qóa tr×nh lùa chän c¸c c¬ héi hÊp dÉn còng nh- tæ
chøc, qu¶n lý vµ ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng kinh doanh cÇn ph¶i nghiªn cøu mét c¸ch
toµn diÖn vµ hÖ thèng c¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh.
C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cã thÓ ®-îc chia thµnh hai
nhãm ®ã lµ nhãm c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng bªn ngoµi doanh nghiÖp (nh©n tè
kh¸ch quan) vµ nhãm c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng bªn trong doanh nghiÖp (nh©n tè
chñ quan). Môc tiªu cña qu¸ tr×nh nghiªn cøu c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn hiÖu
qu¶ kinh doanh nh»m môc ®Ých lùa chän c¸c ph-¬ng ¸n kinh doanh phï hîp.
Tuy nhiªn viÖc nghiªn cøu c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cÇn
ph¶i ®-îc thùc hiÖn liªn tôc trong suèt qóa tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
1. Nhãm c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng kh¸ch quan:
1.1. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng thuéc m«i tr-êng kinh doanh:
C¸c yÕu tè thuéc m«i tr-êng kinh doanh lµ c¸c yÕu tè kh¸ch quan mµ
doanh nghiÖp kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®-îc. Nh©n tè m«i tr-êng kinh doanh bao
gåm nhiÒu nh©n tè nh- lµ: §èi thñ c¹nh tranh, thÞ tr-êng, c¬ cÊu ngµnh, tËp
qu¸n, møc thu nhËp b×nh qu©n cña d©n c-...
* §èi thñ c¹nh tranh: Bao gåm c¸c ®èi thñ c¹nh tranh s¬ cÊp (cïng tiªu
thô c¸c s¶n phÈm ®ång nhÊt) vµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh thø cÊp (s¶n xuÊt vµ tiªu
thô nh÷ng s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng thay thÕ). NÕu doanh nghiÖp cã ®èi thñ c¹nh
tranh m¹nh th× viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh sÏ trë nªn khã kh¨n h¬n rÊt
nhiÒu. Bëi v× doanh nghiÖp lóc nµy chØ cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh
b»ng c¸ch n©ng cao chÊt l-îng, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó ®Èy m¹nh tèc ®é
tiªu thô, t¨ng doanh thu t¨ng vßng quay cña vèn, yªu cÇu doanh nghiÖp ph¶i tæ
chøc l¹i bé m¸y ho¹t ®éng phï hîp tèi -u h¬n, hiÖu qu¶ h¬n ®Ó t¹o cho doanh
nghiÖp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶, chÊt l-îng, chñng lo¹i, mÉu m·... NhvËy ®èi thñ c¹nh tranh cã ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®ång thêi t¹o ra sù tiÕn bé trong kinh doanh, t¹o ra
®éng lùc ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. ViÖc xuÊt hiÖn cµng nhiÒu ®èi thñ c¹nh
tranh th× viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp sÏ cµng khã kh¨n
vµ sÏ bÞ gi¶m mét c¸ch t-¬ng®èi.
* ThÞ tr-êng: Nh©n tè thÞ tr-êng ë ®©y bao gåm c¶ thÞ tr-êng ®Çu vµo vµ
thÞ tr-êng ®Çu ra cña doanh nghiÖp. Nã lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh qóa tr×nh t¸i s¶n
xuÊt më réng cña doanh nghiÖp. §èi víi thÞ tr-êng ®Çu vµo: cung cÊp c¸c yÕu tè
cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh- nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc thiÕt bÞ... Cho nªn nã t¸c
®éng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm, tÝnh liªn tôc vµ hiÖu qu¶ cña qóa tr×nh
s¶n xuÊt. Cßn ®èi víi thÞ tr-êng ®Çu ra quyÕt ®Þnh doanh thu cña doanh nghiÖp
trªn c¬ së chÊp nhËn hµng ho¸, dÞch vô cña doanh nghiÖp, thÞ tr-êng ®Çu ra sÏ
quyÕt ®Þnh tèc ®é tiªu thô, t¹o vßng quay vèn nhanh hay chËm tõ ®ã t¸c ®éng
®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
* TËp qu¸n d©n c- vµ møc ®é thu nhËp b×nh qu©n d©n c-: §©y lµ mét
nh©n tè quan träng trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Nã quyÕt ®Þnh
møc ®é chÊt l-îng, sè l-îng, chñng lo¹i, gam hµng... Doanh nghiÖp cÇn ph¶i
n¾m b¾t vµ nghiªn cøu lµm sao phï hîp víi søc mua, thãi quen tiªu dïng, møc
thu nhËp b×nh qu©n cña tÇng líp d©n c-. Nh÷ng yÕu tè nµy t¸c ®éng mét c¸ch
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
gi¸n tiÕp lªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh- c«ng t¸c marketing vµ cuèi cïng lµ
hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
* Mèi quan hÖ vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng: §©y chÝnh
lµ tiÒm lùc v« h×nh cña doanh nghiÖp t¹o nªn søc m¹nh cña doanh nghiÖp trong
ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, nã t¸c ®éng rÊt lín tíi sù thµnh b¹i cña viÖc
n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Sù t¸c ®éng nµy lµ sù t¸c ®éng phi l-îng ho¸ bëi
v× chóng ta kh«ng thÓ tÝnh to¸n, ®Þnh l-îng ®-îc. Mét h×nh ¶nh, uy tÝn tèt vÒ
doanh nghiÖp liªn quan ®Õn hµng ho¸, dÞch vô chÊt l-îng s¶n phÈm, gi¸ c¶... lµ
c¬ së t¹o ra sù quan t©m cña kh¸ch hµng ®Õn s¶n phÈm cña doanh nghiÖp mÆt
kh¸c t¹o cho doanh nghiÖp mét -u thÕ lín trong viÖc t¹o nguån vèn, hay mèi
quan hÖ víi b¹n hµng... Víi mèi quan hÖ réng sÏ t¹o cho doanh nghiÖp nhiÒu c¬
héi, nhiÒu ®Çu mèi vµ tõ ®ã doanh nghiÖp lùa chän nh÷ng c¬ héi, ph-¬ng ¸n
kinh doanh tèt nhÊt cho m×nh.
Ngoµi ra m«i tr-êng kinh doanh cßn cã c¸c nh©n tè kh¸c nh- hµng ho¸
thay thÕ, hµng ho¸ phô thuéc doanh nghiÖp, m«i tr-êng c¹nh tranh... nã t¸c
®éng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh
nghiÖp. V× vËy doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i quan t©m ®Õn nã ®Ó cã nh÷ng c¸ch
øng xö víi thÞ tr-êng trong tõng doanh nghiÖp tõng thêi ®iÓm cô thÓ.
1.2. Nh©n tè m«i tr-êng tù nhiªn:
M«i tr-êng tù nhiªn bao gåm c¸c nh©n tè nh- thêi tiÕt, khÝ hËu, mïa vô,
tµi nguyªn thiªn nhiªn, vÞ trÝ ®Þa lý...
* Nh©n tè thêi tiÕt, khÝ hËu, mïa vô: c¸c nh©n tè nµy ¶nh h-ëng rÊt lín
®Õn qui tr×nh c«ng nghÖ, tiÕn ®é thùc hiÖn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®Æc
biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh c¸c mÆt hµng mang tÝnh chÊt mïa vô nhn«ng, l©m, thñy s¶n, ®å may mÆc, giµy dÐp... Víi nh÷ng ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, khÝ
hËu vµ mïa vô nhÊt ®Þnh th× doanh nghiÖp ph¶i cã chÝnh s¸ch cô thÓ phï hîp víi
®iÒu kiÖn ®ã. Vµ nh- vËy khi c¸c yÕu tè nµy kh«ng æn ®Þnh sÏ lµm cho chÝnh
s¸ch ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng æn ®Þnh vµ chÝnh lµ nh©n tè
®Çu tiªn lµm mÊt æn ®Þnh ho¹t ®éng kinh doanh ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu
qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
* Nh©n tè tµi nguyªn thiªn nhiªn: Nh©n tè nµy chñ yÕu ¶nh h-ëng ®Õn
c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn.
Mét khu vùc cã nhiÒu tµi nguyªn thiªn nhiªn, víi tr÷ l-îng lín vµ cã chÊt l-îng
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tèt sÏ ¶nh h-ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp khai th¸c. Ngoµi ra,
c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt n»m trong khu vùc nµy mµ cã nhu cÇu ®Õn lo¹i tµi
nguyªn, nguyªn vËt liÖu nµy còng ¶nh h-ëng ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
* Nh©n tè vÞ trÝ ®Þa lý: §©y lµ nh©n tè kh«ng chØ t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c
n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ cßn t¸c ®éng ®Õn c¸c mÆt
kh¸c trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nh-: Giao dÞch, vËn
chuyÓn, s¶n xuÊt... c¸c nh©n tè nµy t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh th«ng qua
sù t¸c ®éng lªn c¸c chi phÝ t-¬ng øng.
1.3. M«i tr-êng chÝnh trÞ - ph¸p luËt:
C¸c yÕu tè thuéc m«i tr-êng chÝnh trÞ - ph¸p luËt chi phèi m¹nh mÏ ®Õn
ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ ®-îc x¸c ®Þnh lµ
mét trong nh÷ng tiÒn ®Ò quan träng cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh
nghiÖp. Sù thay ®æi cña m«i tr-êng chÝnh trÞ cã thÓ ¶nh h-ëng cã lîi cho mét
nhãm doanh nghiÖp nµy nh-ng l¹i k×m h·m sù ph¸t triÓn nhãm doanh nghiÖp
kh¸c hoÆc ng-îc l¹i. HÖ thèng ph¸p luËt hoµn thiÖn, kh«ng thiªn vÞ lµ mét trong
nh÷ng tiÒn ®Ò ngoµi kinh tÕ cña kinh doanh. Møc ®é hoµn thiÖn, sù thay ®æi vµ
thùc thi ph¸p luËt trong nÒn kinh tÕ cã ¶nh h-ëng lín ®Õn viÖc ho¹ch ®Þnh vµ tæ
chøc thùc hiÖn chiÕn l-îc kinh doanh cña doanh nghiÖp. M«i tr-êng nµy nã t¸c
®éng trùc tiÐp ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Bëi v× m«i tr-êng
ph¸p luËt ¶nh h-ëng ®Õn mÆt hµng s¶n xuÊt, ngµnh nghÒ, ph-¬ng thøc kinh
doanh ... cña doanh nghiÖp. Kh«ng nh÷ng thÕ nã cßn t¸c ®éng ®Õn chi phÝ cña
doanh nghiÖp còng nh- lµ chi phÝ l-u th«ng, chi phÝ vËn chuyÓn, møc ®é vÒ
thuÕ... ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh XNK cßn bÞ ¶nh h-ëng bëi
chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i quèc tÕ, h¹n ng¹ch do nhµ n-íc giao cho, luËt b¶o hé
cho c¸c doanh nghiÖp tham gia ho¹t ®éng kinh doanh. Tãm l¹i m«i tr-êng
chÝnh trÞ - luËt ph¸p cã ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh cña doanh nghiÖp b»ng c¸ch t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp
th«ng qua hÖ thèng c«ng cô luËt ph¸p, céng cô vÜ m«...
*M«i tr-êng v¨n ho¸ -x· héi.
-§iÒu kiÖn x· héi ,t×nh tr¹ng viÖc lµm,tr×nh ®é gi¸o dôc,phong c¸ch lèi
sèng, t«n gi¸o, nh÷ng ®Æc ®iÓm truyÒn thèng,t©m lý, x· héi…Mäi yÕu tè m«i
tr-êng v¨n ho¸ x· héi ®Òu t¸c ®éng hoÆc trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®Õn hiÖu qu¶
s¶n xuÊt kinh doanh cña mäi doanh nghiÖp theo c¶ hai h-íng tÝch cùc hoÆc
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
kh«ng tÝch cùc. Tr×nh ®é v¨n ho¸ cao sÏ t¹o thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ®µo
t¹o ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao vµ cã kh¶ n¨ng tiÕp thu nhanh
c¸c kiÕn thøc cÇn thiÕt nªn cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n
xuÊt kinh doanh vµ ng-îc l¹i.Phong c¸ch sèng c«ng nghiÖp t¹o thuËn lîi cho
viÖc thùc hiÖn kû luËt lao ®éng, t¹o diÒu kiÖn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ
ng-îc l¹i.
*M«i tr-êng c«ng nghÖ.
-T×nh h×nh nghiªn cøu vµ triÓn khai khoa häc kü thuËt míi, møc ®Çu tcho khoa häc vµ c«ng nghÖ ®Òu cã ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn ph¸t triÓn c«ng nghÖ
cña mçi doanh nghiÖp v× vËy ¶nh h-ëng ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh. Mét m«i tr-êng c«ng nghÖ ph¸t triÓn cho phÐp c¸c doanh nghiÖp dÔ
dµng h¬n trong viÖc nghiªn cøu øng dông c¸c c«ng nghÖ thÝch hîp vµo s¶n xuÊt
kinh doanh. ë n-íc ta hiÖn nay m«i tr-êng c«ng nghÖ cßn ch-a ph¸t triÓn c¸c
chÝnh s¸ch vÜ m« cña nhµ n-íc l¹i -u tiªn øng dông c¸c kü thuËt hiÖn ®¹i cña
c¸c n-íc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi h¬n lµ nghiªn cøu c¬ b¶n, ®©y chÝnh lµ nguyªn
nh©n lµm cho c¸c doanh nghiÖp ë n-íc ta gÆp khã kh¨n trong viÖc ¸p dông c¸c
c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong n-íc, bëi v× hä chØ cã thÓ nhËp c¸c c«ng nghÖ tiªn
tiÕn, hiÖn ®¹i cña c¸c n-íc kh¸c, trong rÊt nhiÒu tr-êng hîp do thiÕu hiÓu biÕt,
thiÕu tr×nh ®é (hoÆc do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c ) nªn c«ng nghÖ nhËp vÒ ®Òu ®·
nçi thêi vµ l¹c hËu g©y ¶nh h-ëng nghiªm träng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
*M«i tr-êng kinh tÕ.
-T¨ng tr-ëng kinh tÕ quèc d©n, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cña chÝnh phñ, l¹m
ph¸t, biÕn ®éng tiÒn tÖ, ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, lu«n lu«n
lµ c¸c nh©n tè t¸c ®éng trùc tiÕp tíi c¸c quyÕt ®Þnh cung cÇu cña tõng doanh
nghiÖp vµ tõ ®ã t¸c ®éng m¹nh mÏ, trùc tiÕp ®Õn c¸c kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ cña
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp.
Nh×n chung, c¸c nh©n tè vÒ m«i tr-êng bªn ngoµi t¹o ra c¶ c¬ héi lÉn
nguy c¬ ®èi víi mçi doanh nghiÖp . M«i tr-êng kinh doanh tån t¹i mét c¸ch
kh¸ch quan g©y ra nh÷ng khã kh¨n vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi t¸c ®éng tíi
hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
2. C¸c nh©n tè chñ quan:
C¸c nh©n tè chñ quan trong doanh nghiÖp chÝnh lµ thÓ hiÖn tiÒm lùc cña
mét doanh nghiÖp. C¬ héi, chiÕn l-îc kinh doanh vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
doanh nghiÖp lu«n phô thuéc chÆt chÏ vµo c¸c yªó tè ph¶n ¸nh tiÒm lùc cña mét
doanh nghiÖp cô thÓ. TiÒm lùc cña mét doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ bÊt biÕn cã
thÓ ph¸t triÓn m¹nh lªn hay yÕu ®i, cã thÓ thay ®æi toµn bé hay bé phËn. ChÝnh
v× vËy trong qu¸ tr×nh kinh doanh c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i chó ý tíi c¸c
nh©n tè nµy nh»m n©ng cao hiÖu qña kinh doanh cña doanh nghiÖp h¬n n÷a.
2.1. Nh©n tè vèn:
§©y lµ mét nh©n tè tæng hîp ph¶n ¸nh søc m¹nh cña doanh nghiÖp th«ng
qua khèi l-îng (nguån) vèn mµ doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vµo kinh doanh,
kh¶ n¨ng ph©n phèi, ®Çu t- cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn, kh¶ n¨ng qu¶n lý cã
hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn kinh doanh.
YÕu tè vèn lµ yÕu tè chñ chèt quyÕt ®Þnh ®Õn quy m« cña doanh nghiÖp vµ
quy m« cã c¬ héi cã thÓ khai th¸c. Nã ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp
vµ lµ sù ®¸nh gi¸ vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kinh doanh.
2.2. Nh©n tè con ng-êi.
Trong kinh doanh con ng-êi lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu ®Ó ®¶m b¶o
thµnh c«ng. ChÝnh con ng-êi víi n¨ng lùc thËt sù cña hä míi lùa chän ®óng
®-îc c¬ héi vµ sö dông c¸c nguån lùc khai th¸c mµ hä ®· cã vµ sÏ cã: vèn, tµi
s¶n, kü thuËt, c«ng nghÖ... mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ®Ó khai th¸c v-ît qua c¬ héi.
Nh©n tè con ng-êi ®-îc ®Æt ë vÞ trÝ hµng ®Çu trªn c¶ vèn vµ tµi s¶n, quyÕt ®Þnh
søc m¹nh cña mét doanh nghiÖp, quyÕt ®Þnh sÏ thµnh c«ng cña viÖc n©ng cao
hiÖu qu¶ kinh doanh.
2.3. Nh©n tè tr×nh ®é kü thuËt c«ng nghÖ:
Tr×nh ®é kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn cho phÐp doanh nghiÖp chñ ®éng
n©ng cao chÊt l-îng hµng ho¸, n¨ng suÊt lao ®éng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
C¸c yÕu tè nµy t¸c ®éng hÇu hÕt ®Õn c¸c mÆt vÒ s¶n phÈm nh-: ®Æc ®iÓm s¶n
phÈm, gi¸ c¶ s¶n phÈm, søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. Nhê vËy doanh nghiÖp cã
thÓ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh, t¨ng vßng quay cña vèn l-u ®éng, t¨ng
lîi nhuËn ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng cña doanh nghiÖp. Ng-îc
l¹i víi tr×nh ®é c«ng nghÖ thÊp th× kh«ng nh÷ng gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña
doanh nghiÖp mµ cßn gi¶m lîi nhuËn, k×m h·m sù ph¸t triÓn. Nãi tãm l¹i, nh©n
tè tr×nh ®é kü thuËt c«ng nghÖ cho phÐp doanh nghiÖp n©ng cao n¨ng suÊt chÊt
l-îng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nhê ®ã mµ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, t¨ng vßng
quay cña vèn, t¨ng lîi nhuËn tõ ®ã t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2.4. Nh©n tè tæ chøc qu¶n lý:
Nh©n tè nµy lµ sù biÓu hiÖn cña tr×nh ®é tæ chøc s¶n xuÊt nã ®¶m b¶o cho
tÝnh tèi -u trong tæ chøc d©y chuyÒn s¶n xuÊt, cho phÐp doanh nghiÖp khai th¸c
tíi møc ®é tèi ®a c¸c yÕu tè c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Ngoµi ra nã cßn thÓ hiÖn sù
phï hîp vÒ c¬ cÊu bé m¸y kinh doanh cña doanh nghiÖp. Cô thÓ lµ, nã biÓu hiÖn
tr×nh ®é phèi hîp cña c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp trªn c¬ së t-¬ng hç lÉn
nhau dÉn ®Õn viÖc sö dông c¸c nguån lùc ®Çu vµo tèi -u nhÊt.
Nh©n tè nµy cßn cho phÐp doanh nghiÖp sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm c¸c
yÕu tè vËt chÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, gióp l·nh ®¹o doanh nghiÖp
®Ò ra nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ chØ ®¹o s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh x¸c vµ kÞp thêi,
t¹o ra nh÷ng ®éng lùc to lín ®Ó kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn, n©ng cao hiÖu qu¶
kinh doanh cña doanh nghiÖp.
2.5.Nh©n tè vÒ vËn dông c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ:
Nh©n tè nµy cho phÐp doanh nghiÖp khai th¸c tíi møc tèi ®a tiÒm n¨ng vÒ
lao ®éng, t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ng-êi, mäi kh©u vµ bé phËn ph¸t huy ®Çy ®ñ
quyÒn chñ ®éng s¸ng t¹o trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh.
III. Ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh
1. C¸c quan ®iÓm c¬ b¶n trong ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh:
HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét chØ tiªu tæng hîp kh«ng nh÷ng cã
liªn quan ®Õn nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau mµ cßn ph¶n ¸nh tr×nh ®é vËn dông c¸c
yÕu tè ®ã. V× vËy trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh chóng
ta ph¶i qu¸n triÖt mét sè quan ®iÓm sau:
-Thø nhÊt: ph¶i ®¶m b¶o tÝnh toµn diÖn vµ tÝnh bé phËn trong qu¸ tr×nh
n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Bëi theo quan ®iÓm nµy th× viÖc n©ng
cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh lµ sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh cña c¸c bé phËn víi hiÖu qu¶ kinh doanh toµn doanh nghiÖp.
-Thø hai: ph¶i kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lîi Ých c¸ nh©n víi lîi Ých tËp thÓ vµ
x· héi, gi÷a lîi Ých tr-íc m¾t vµ lîi Ých l©u dµi.
-Thø ba: ph¶i ®¶m b¶o sù thèng nhÊt gi÷a nhiÖm vô chÝnh trÞ x· héi víi
nhiÖm vô kinh tÕ trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, ph¶i xuÊt
ph¸t tõ môc tiªu chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n-íc. Bëi v× ®©y
chÝnh lµ nhu cÇu, ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ
quèc d©n.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
-Thø t-: ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i c¨n cø vµo hai mÆt
hiÖn vËt lÉn gi¸ trÞ cña hµng ho¸. MÆt hiÖn vËt thÓ hiÖn ë sè l-îng cña hµng ho¸
dÞch vô cßn mÆt gi¸ trÞ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña s¶n phÈm, cña kÕt qu¶ chi phÝ
bá ra. Nh- vËy, viÖc c¨n cø vµo kÕt qu¶ cuèi cïng vÒ c¶ mÆt hiÖn vËt lÉn gi¸ trÞ
trong ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh lµ mét ®ßi hái tÊt yÕu trong nÒn kinh tÕ thÞ
tr-êng.
2. HÖ thèng c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh trong c¸c
doanh nghiÖp:
Khi xem xÐt hiÖu qu¶ kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp, cÇn ph¶i dùa vµo
mét hÖ thèng c¸c tiªu chuÈn, c¸c doanh nghiÖp ph¶i coi c¸c tiªu chuÈn lµ môc
tiªu phÊn ®Êu. Còng cã thÓ nãi r»ng, c¸c doanh nghiÖp cã ®¹t ®-îc c¸c chØ tiªu
nµy míi cã thÓ ®¹t ®-îc c¸c chØ tiªu vÒ kinh tÕ. HÖ thèng c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸
hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm:
2.1. Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cña doanh
nghiÖp:
- HÖ sè sö dông lao ®éng:
HÖ sè sö dông lao ®éng
=
=
Tæng sè lao ®éng ®-îc sö dông
Tæng sè lao ®éng hiÖn cã
ChØ tiªu nµy cho biÕt tr×nh ®é sö dông lao ®éng cña doanh nghiÖp, sè lao
®éng cña doanh nghiÖp ®· ®-îc sö dông hÕt ch-a, tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ nguån
lùc lao ®éng cña doanh nghiÖp. Tõ ®ã t×m ra biÖn ph¸p kh¾c phôc nh»m t¨ng
hiÖu qu¶ sö dông nguån lao ®éng trong doanh nghiÖp.
- ChØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng:
N¨ng suÊt lao ®éng
=
=
Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm trong kú
Tæng sè lao ®éng trong kú
- ChØ tiªu lîi nhuËn b×nh qu©n cho 1 lao ®éng:
Lîi nhuËn b×nh qu©n
Lîi nhuËn trong kú
=
tÝnh cho mét lao ®éng
Tæng sè lao ®éng b×nh qu©n trong kú
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ChØ tiªu nµy cho thÊy víi mçi lao ®éng trong kú t¹o ra ®-îc bao nhiªu
®ång lîi nhuËn trong kú. Dùa vµo chØ tiªu nµy ®Ó so s¸nh møc t¨ng hiÖu qu¶ cña
mçi lao ®éng trong kú.
2.2. Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh:
- HÖ sè sö dông sè l-îng tµi s¶n cè ®Þnh:
tæng tµi s¶n cè ®Þnh ®-îc sö dông
HÖ sè sö dông tµi s¶n cè ®Þnh =
tæng tµi s¶n hiÖn cã
- Søc s¶n xuÊt cña vèn cè ®Þnh:
doanh thu tiªu thô trong kú
Søc s¶n xuÊt vèn cè ®Þnh
=
Vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong kú
- Søc sinh lêi cña vèn cè ®Þnh
lîi nhuËn trong kú
Søc sinh lêi vèn cè ®Þnh =
x 100
Vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong kú
ChØ tiªu nµy cho biÕt víi mét ®ång vèn cè ®Þnh t¹o ra ®-îc bao nhiªu ®ång
lîi nhuËn.
- HÖ sè sö dông c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ
c«ng suÊt thùc tÕ m¸y mãc thiÕt bÞ
HÖ sè sö dông c«ng suÊt =
m¸y mãc thiÕt bÞ
c«ng suÊt thiÕt kÕ
2.3. Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l-u ®éng
- Søc s¶n xuÊt cña vèn l-u ®éng:
doanh thu tiªu thô s¶n phÈm trong kú
Søc s¶n xuÊt cña vèn l-u ®éng =
Vèn l-u ®éng b×nh qu©n trong kú
ChØ tiªu nµy cho biÕt víi mét ®ång vèn l-u ®éng t¹o ra bao nhiªu ®ång
doanh thu trong kú. NÕu chØ tiªu nµy qua c¸c kú t¨ng chøng tá hiÖu qu¶ sö dông
®ång vèn l-u ®éng t¨ng.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Søc sinh lîi cña vèn l-u ®éng:
lîi nhuËn trong kú
Søc sinh lêi vèn l-u ®éng =
Vèn cè ®Þnh trong kú
x 100
ChØ tiªu nµy cho ta biÕt víi mét ®ång vèn l-u ®éng sÏ t¹o ra bao nhiªu
®ång lîi nhuËn trong kú. ChØ sè nµy cµng cao cµng tèt. Chøng tá hiÖu qu¶ cao
trong viÖc sö dông vèn l-u ®éng.
- Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn: trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nguån vèn
l-u ®éng th-êng xuyªn vËn ®éng kh«ng ngõng, nã tån t¹i ë c¸c d¹ng kh¸c
nhau. Cã khi lµ tiÒn, cã khi lµ hµng ho¸, vËt t-, b¸n thµnh phÈm... ®¶m b¶o cho
qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt diÔn ra liªn tôc. Do ®ã viÖc ®Èy nhanh tèc ®é chu chuyÓn
vèn l-u ®éng sÏ gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc ¸ch t¾c, ®×nh trÖ cña vèn, gi¶i quyÕt
nhanh nhu cÇu vÒ vèn cho doanh nghiÖp, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn trong
doanh nghiÖp ®ång thêi n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña toµn bé doanh
nghiÖp. Th«ng th-êng ng-êi ta sö dông c¸c chØ tiªu sau ®Ó ®¸nh gi¸ tèc ®é lu©n
chuyÓn vèn trong doanh nghiÖp.
+ Sè vßng quay cña vèn l-u ®éng:
doanh thu trong kú
Sè vßng quay vèn l-u ®éng =
Vèn l-u ®éng b×nh qu©n trong kú
ChØ tiªu nµy cho biÕt sè vßng quay cña vèn l-u ®éng b×nh qu©n trong kú.
ChØ sè nµy cµng lín cµng tèt, chøng tá vßng quay cña vèn t¨ng nhanh, ®iÒu nµy
thÓ hiÖn viÖc sö dông vèn l-u ®éng cã hiÖu qu¶ vµ ng-îc l¹i.
+ Sè ngµy lu©n chuyÓn b×nh qu©n 1 vßng quay:
Sè ngµy lu©n chuyÓn
b×nh qu©n mét vßng
quay
365 ngµy
=
Sè vßng quay vèn l-u ®éng
ChØ tiªu nµy cho chóng ta biÕt thêi gian ®Ó vèn l-u ®éng quay ®-îc mét
vßng. Thêi gian nµy cµng nhá th× chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn cµng cao vµ
ng-îc l¹i.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
+ HÖ sè ®¶m nhiÖm cña vèn l-u ®éng:
vèn l-u ®éng b×nh qu©n trong kú
HÖ sè ®¶m nhiÖm cña
=
Doanh thu tiªu thô(trõ thuÕ)
2.4. Nhãm chØ tiªu d¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tæng hîp:
Nhãm chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ kinh doanh cña toµn bé ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®-îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh chÝnh x¸c ho¹t
®éng kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp vµ ®-îc dïng ®Ó so s¸nh gi÷a c¸c
doanh nghiÖp víi nhau vµ so s¸nh trong doanh nghiÖp qua c¸c thêi kú ®Ó xem
xÐt c¸c thêi kú doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n hay kh«ng.
- ChØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn theo doanh thu:
lîi nhuËn trong kú
Tû suÊt lîi nhuËn theo doanh thu =
Doanh thu trong kú
x 100
ChØ tiªu nµy cho biÕt hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp ®· t¹o ra ®-îc bao nhiªu
®ång lîi nhuËn tõ mét ®ång doanh thu b¸n hµng. ChØ tiªu nµy cã ý nghÜa
khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp t¨ng doanh thu gi¶m chi phÝ. Nh-ng ®Ó cã hiÖu
qu¶ th× tèc ®é t¨ng doanh thu ph¶i nhá h¬n tèc ®é t¨ng lîi nhuËn.
- ChØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn theo vèn chñ së h÷u:
lîi nhuËn rßng
Tû suÊt lîi nhuËntheo =
x 100
vèn chñ së h÷u
Vèn chñ së h÷u
ChØ tiªu nµy cho biÕt hiÖu qu¶ sö dông vèn chñ së h÷u. Mét ®ång vèn chñ
së h÷u t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc ®é lîi Ých
cña chñ së h÷u.
- ChØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn theo vèn s¶n xuÊt:
lîi nhuËn trong kú
tû suÊt lîi nhuËn theo
vèn s¶n xuÊt
=
x 100
vèn kinh doanh bá trong kú
ChØ tiªu nµy cho biÕt hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh. Mét ®ång vèn kinh
doanh t¹o ra ®-îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn, nã ph¶n ¸nh tr×nh ®é lîi dông vµo
c¸c yÕu tè vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. ChØ tiªu nµy cµng lín cµng tèt
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
®iÒu nµy chøng tá doanh nghiÖp sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn
cña doanh nghiÖp.
- ChØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn theo chi phÝ:
lîi nhuËn trong kú
Tû suÊt lîi nhuËn
theo chi phÝ
=
x 100
tæng chi phÝ s¶n xuÊt vµ tiªu thô trong kú
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh tr×nh ®é lîi dông c¸c yÕu tè chi phÝ trong s¶n xuÊt.
Nã cho thÊy vãi mét ®ång chi phÝ t¹o ra bao nhiªu lîi nhuËn. ChØ tiªu nµy cã
hiÖu qu¶ nÕu tèc ®é t¨ng lîi nhuËn t¨ng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng chi phÝ.
- ChØ tiªu doanh thu trªn mét ®ång chi phÝ s¶n xuÊt.
Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm trong kú
Doanh thu trªn mét ®ång =
Chi phÝ s¶n xuÊt
tæng chi phÝ s¶n xuÊt vµ tiªu thô trong kú
ChØ tiªu nµy cho thÊy víi mét ®ång chi phÝ t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh
thu.
- ChØ tiªu doanh thu trªn mét ®ång vèn s¶n xuÊt:
doanh thu tiªu thô s¶n phÈm trong kú
Doanh thu trªn mét ®ång vèn =
S¶n xuÊt
vèn kinh doanh b×nh qu©n trong kú
Víi chØ tiªu nµy cho ta thÊy víi mét ®ång vèn kinh doanh t¹o ra bao nhiªu
®ång doanh thu, chØ tiªu nµy cµng lín cµng tèt.
C«ng thøc x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu trªn ®-îc hÖ thèng theo biÓu sau ®©y:
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
BiÓu sè 01. BiÓu Tæng hîp c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
Tªn chØ tiªu
C«ng thøc x¸c ®Þnh
1. Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ Tæng sè lao ®éng ®-îc sö dông
sö dông lao ®éng
-HÖ sè sö dông lao ®éng
Tæng sè lao ®éng hiÖn cã
Doang thu tiªu thô s¶n phÈm trong kú
-N¨ng suÊt lao ®éng
Tæng sè lao ®éng trong kú
-
Lîi nhuËn b×nh qu©n tÝnh
cho 1 lao ®éng
Lîi nhuËn trong kú
Tæng sè lao ®éng BQ trong kú
2. Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
sö dông vèn cè ®Þnh
HÖ sè sö dông sè l-îng
Tµi s¶n cè ®Þnh
Tæng tµi s¶n cè ®Þnh ®-îc sö dông
Tæng tµi s¶n hiÖn cã
Søc s¶n xuÊt cña
vèn cè ®Þnh
Doanh thu tiªu thô trong kú
Vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong kú
Søc sinh lêi cña vèn
cè ®Þnh
HÖ sè sö dông c«ng suÊt
m¸y mãc thiÕt bÞ
Lîi nhuËn trong kú
Vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong kú x 100
C«ng suÊt thùc tÕ m¸y mãc thiÕt bÞ
C«ng suÊt thiÕt kÕ m¸y mãc thiÕt bÞ
3. Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
sö dông vèn l-u ®éng
Doanh thu tiªu thô SP trong kú
Søc s¶n xuÊt vèn l-u ®éng
Vèn l-u ®éng b×nh qu©n trong kú
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Søc sinh lêi vèn l-u ®éng
Lîi nhuËn trong kú
Vèn l-u ®éng b×nh qu©n trong kú
Sè vßng quay vèn l-u ®éng
Doanh thu trong kú
Vèn l-u ®éng b×nh qu©n trong kú
Sè ngµy lu©n chuyÓn b×nh qu©n
mét vßng quay
HÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l-u ®éng
365 ngµy
Sè vßng quay cña vèn l-u ®éng
Vèn l-u ®éng b×nh qu©n trong kú
Doanh thu trong kú
4. Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
tæng hîp
Tû suÊt lîi nhuËn theo vèn
chñ së h÷u
Tû suÊt lîi nhuËn theo vèn
s¶n xuÊt
Tû suÊt lîi nhuËn theo
chi phÝ
Doanh thu trªn mét ®ång
chi phÝ s¶n xuÊt
Doanh thu trªn mét ®ång
vèn s¶n xuÊt
Lîi nhuËn rßng
Vèn chñ së h÷u
x 100
Lîi nhuËn trong kú
x 100
Vèn b×nh qu©n trong kú
Lîi nhuËn trong kú x 100
Tæng chi phÝ
Tæng doanh thu
Tæng chi phÝ
Tæng doanh thu
Vèn kinh doanh
3. Nhãm chØ tiªu xÐt vÒ mÆt hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi.
Do yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. C¸c
doanh nghiÖp ngoµi viÖc ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i ®¹t hiÖu qu¶ nh»m tån t¹i
vµ ph¸t triÓn cßn ph¶i ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ x· héi. Nhãm chØ tiªu
xÐt vÒ mÆt hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi bao gåm c¸c chØ tiªu sau:
20