Quèc héi
Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam
§éc lËp - Tù do - H¹nh phóc
LuËt sè: 33/2005/QH11
Quèc héi
níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam
Kho¸ XI, kú häp thø 7
(Tõ ngµy 05 th¸ng 5 ®Õn ngµy 14 th¸ng 6 n¨m 2005)
Bé luËt
d©n sù
C¨n cø vµo HiÕn ph¸p níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam n¨m 1992
®· ®îc söa ®æi, bæ sung theo NghÞ quyÕt sè 51/2001/QH10 ngµy 25 th¸ng 12
n¨m 2001 cña Quèc héi kho¸ X, kú häp thø 10;
Bé luËt nµy quy ®Þnh vÒ d©n sù.
PHÇN THø NHÊt
NH÷NG QUY ®ÞNH CHUNG
Ch¬ng I
nhiÖm vô vµ hiÖu lùc cña Bé luËt d©n sù
§iÒu 1. NhiÖm vô vµ ph¹m vi ®iÒu chØnh cña Bé luËt d©n sù
Bé luËt d©n sù quy ®Þnh ®Þa vÞ ph¸p lý, chuÈn mùc ph¸p lý cho c¸ch øng
xö cña c¸ nh©n, ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c; quyÒn, nghÜa vô cña c¸c chñ thÓ vÒ
nh©n th©n vµ tµi s¶n trong c¸c quan hÖ d©n sù, h«n nh©n vµ gia ®×nh, kinh
doanh, th¬ng m¹i, lao ®éng (sau ®©y gäi chung lµ quan hÖ d©n sù).
Bé luËt d©n sù cã nhiÖm vô b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña c¸ nh©n,
tæ chøc, lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng; b¶o ®¶m sù b×nh ®¼ng vµ an
toµn ph¸p lý trong quan hÖ d©n sù, gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn ®¸p øng nhu cÇu
vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.
§iÒu 2. HiÖu lùc cña Bé luËt d©n sù
1. Bé luËt d©n sù ®îc ¸p dông ®èi víi quan hÖ d©n sù ®îc x¸c lËp tõ ngµy
Bé luËt nµy cã hiÖu lùc, trõ trêng hîp ®îc Bé luËt nµy hoÆc nghÞ quyÕt cña
Quèc héi cã quy ®Þnh kh¸c.
2. Bé luËt d©n sù ®îc ¸p dông trªn l·nh thæ níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa
ViÖt Nam.
3. Bé luËt d©n sù ®îc ¸p dông ®èi víi quan hÖ d©n sù cã yÕu tè níc ngoµi,
2
trõ trêng hîp ®iÒu íc quèc tÕ mµ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ thµnh
viªn cã quy ®Þnh kh¸c.
§iÒu 3. ¸p dông tËp qu¸n, quy ®Þnh t¬ng tù cña ph¸p luËt
Trong trêng hîp ph¸p luËt kh«ng quy ®Þnh vµ c¸c bªn kh«ng cã tho¶ thuËn
th× cã thÓ ¸p dông tËp qu¸n; nÕu kh«ng cã tËp qu¸n th× ¸p dông quy ®Þnh t¬ng
tù cña ph¸p luËt. TËp qu¸n vµ quy ®Þnh t¬ng tù cña ph¸p luËt kh«ng ®îc tr¸i víi
nh÷ng nguyªn t¾c quy ®Þnh trong Bé luËt nµy.
Ch¬ng II
NH÷NG NGUYªN T¾C C¬ B¶N
§iÒu 4. Nguyªn t¾c tù do, tù nguyÖn cam kÕt, tho¶ thuËn
QuyÒn tù do cam kÕt, tho¶ thuËn trong viÖc x¸c lËp quyÒn, nghÜa vô d©n
sù ®îc ph¸p luËt b¶o ®¶m, nÕu cam kÕt, tho¶ thuËn ®ã kh«ng vi ph¹m ®iÒu
cÊm cña ph¸p luËt, kh«ng tr¸i ®¹o ®øc x· héi.
Trong quan hÖ d©n sù, c¸c bªn hoµn toµn tù nguyÖn, kh«ng bªn nµo ®îc ¸p
®Æt, cÊm ®o¸n, cìng Ðp, ®e do¹, ng¨n c¶n bªn nµo.
Cam kÕt, tho¶ thuËn hîp ph¸p cã hiÖu lùc b¾t buéc thùc hiÖn ®èi víi c¸c
bªn vµ ph¶i ®îc c¸ nh©n, ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c t«n träng.
§iÒu 5. Nguyªn t¾c b×nh ®¼ng
Trong quan hÖ d©n sù, c¸c bªn ®Òu b×nh ®¼ng, kh«ng ®îc lÊy lý do kh¸c
biÖt vÒ d©n téc, giíi tÝnh, thµnh phÇn x· héi, hoµn c¶nh kinh tÕ, tÝn ngìng, t«n
gi¸o, tr×nh ®é v¨n ho¸, nghÒ nghiÖp ®Ó ®èi xö kh«ng b×nh ®¼ng víi nhau.
§iÒu 6. Nguyªn t¾c thiÖn chÝ, trung thùc
Trong quan hÖ d©n sù, c¸c bªn ph¶i thiÖn chÝ, trung thùc trong viÖc x¸c
lËp, thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù, kh«ng bªn nµo ®îc lõa dèi bªn nµo.
§iÒu 7. Nguyªn t¾c chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù
C¸c bªn ph¶i nghiªm chØnh thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù cña m×nh vµ tù
chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng nghÜa
vô, nÕu kh«ng tù nguyÖn thùc hiÖn th× cã thÓ bÞ cìng chÕ thùc hiÖn theo quy
®Þnh cña ph¸p luËt.
§iÒu 8. Nguyªn t¾c t«n träng ®¹o ®øc, truyÒn thèng tèt ®Ñp
ViÖc x¸c lËp, thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù ph¶i b¶o ®¶m gi÷ g×n
b¶n s¾c d©n téc, t«n träng vµ ph¸t huy phong tôc, tËp qu¸n, truyÒn thèng tèt
®Ñp, t×nh ®oµn kÕt, t¬ng th©n, t¬ng ¸i, mçi ngêi v× céng ®ång, céng ®ång v×
mçi ngêi vµ c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc cao ®Ñp cña c¸c d©n téc cïng sinh sèng trªn ®Êt
níc ViÖt Nam.
3
§ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ®îc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong quan hÖ
d©n sù ®Ó tõng bíc n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña m×nh.
ViÖc gióp ®ì ngêi giµ, trÎ em, ngêi tµn tËt trong viÖc thùc hiÖn quyÒn,
nghÜa vô d©n sù ®îc khuyÕn khÝch.
§iÒu 9. Nguyªn t¾c t«n träng, b¶o vÖ quyÒn d©n sù
1. TÊt c¶ c¸c quyÒn d©n sù cña c¸ nh©n, ph¸p nh©n, chñ thÓ kh¸c ®îc t«n
träng vµ ®îc ph¸p luËt b¶o vÖ.
2. Khi quyÒn d©n sù cña mét chñ thÓ bÞ x©m ph¹m th× chñ thÓ ®ã cã
quyÒn tù b¶o vÖ theo quy ®Þnh cña Bé luËt nµy hoÆc yªu cÇu c¬ quan, tæ chøc
cã thÈm quyÒn:
a) C«ng nhËn quyÒn d©n sù cña m×nh;
b) Buéc chÊm døt hµnh vi vi ph¹m;
c) Buéc xin lçi, c¶i chÝnh c«ng khai;
d) Buéc thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù;
®) Buéc båi thêng thiÖt h¹i.
§iÒu 10. Nguyªn t¾c t«n träng lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng,
quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi kh¸c
ViÖc x¸c lËp, thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù kh«ng ®îc x©m ph¹m
®Õn lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi
kh¸c.
§iÒu 11. Nguyªn t¾c tu©n thñ ph¸p luËt
ViÖc x¸c lËp, thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù ph¶i tu©n theo quy ®Þnh
cña Bé luËt nµy vµ quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt.
§iÒu 12. Nguyªn t¾c hoµ gi¶i
Trong quan hÖ d©n sù, viÖc hoµ gi¶i gi÷a c¸c bªn phï hîp víi quy ®Þnh cña
ph¸p luËt ®îc khuyÕn khÝch.
Kh«ng ai ®îc dïng vò lùc hoÆc ®e däa dïng vò lùc khi tham gia quan hÖ
d©n sù, gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp d©n sù.
§iÒu 13. C¨n cø x¸c lËp quyÒn, nghÜa vô d©n sù
QuyÒn, nghÜa vô d©n sù ®îc x¸c lËp tõ c¸c c¨n cø sau ®©y:
1. Giao dÞch d©n sù hîp ph¸p;
2. QuyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n, c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn kh¸c;
3. Sù kiÖn ph¸p lý do ph¸p luËt quy ®Þnh;
4. S¸ng t¹o gi¸ trÞ tinh thÇn lµ ®èi tîng thuéc quyÒn së h÷u trÝ tuÖ;
4
5. ChiÕm h÷u tµi s¶n cã c¨n cø ph¸p luËt;
6. G©y thiÖt h¹i do hµnh vi tr¸i ph¸p luËt;
7. Thùc hiÖn c«ng viÖc kh«ng cã uû quyÒn;
8. ChiÕm h÷u, sö dông tµi s¶n, ®îc lîi vÒ tµi s¶n kh«ng cã c¨n cø ph¸p luËt;
9. Nh÷ng c¨n cø kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh.
Ch¬ng III
C¸ NH©N
Môc 1
N¨NG LùC PH¸P LUËT D©N Sù,
N¨NG LùC HµNH VI D©N Sù CñA C¸ NH©N
§iÒu 14. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n
1. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n lµ kh¶ n¨ng cña c¸ nh©n cã quyÒn
d©n sù vµ nghÜa vô d©n sù.
2. Mäi c¸ nh©n ®Òu cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù nh nhau.
3. N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n cã tõ khi ngêi ®ã sinh ra vµ chÊm
døt khi ngêi ®ã chÕt.
§iÒu 15. Néi dung n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n
C¸ nh©n cã c¸c quyÒn, nghÜa vô d©n sù sau ®©y:
1. QuyÒn nh©n th©n kh«ng g¾n víi tµi s¶n vµ quyÒn nh©n th©n g¾n víi
tµi s¶n;
2. QuyÒn së h÷u, quyÒn thõa kÕ vµ c¸c quyÒn kh¸c ®èi víi tµi s¶n;
3. QuyÒn tham gia quan hÖ d©n sù vµ cã nghÜa vô ph¸t sinh tõ quan hÖ
®ã.
§iÒu 16. Kh«ng h¹n chÕ n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n
N¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù cña c¸ nh©n kh«ng bÞ h¹n chÕ, trõ trêng hîp do
ph¸p luËt quy ®Þnh.
§iÒu 17. N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n
N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña c¸ nh©n lµ kh¶ n¨ng cña c¸ nh©n b»ng hµnh vi
cña m×nh x¸c lËp, thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù.
§iÒu 18. Ngêi thµnh niªn, ngêi cha thµnh niªn
Ngêi tõ ®ñ mêi t¸m tuæi trë lªn lµ ngêi thµnh niªn. Ngêi cha ®ñ mêi t¸m tuæi
lµ ngêi cha thµnh niªn.
5
§iÒu 19. N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña ngêi thµnh niªn
Ngêi thµnh niªn cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ, trõ trêng hîp quy ®Þnh
t¹i §iÒu 22 vµ §iÒu 23 cña Bé luËt nµy.
§iÒu 20. N¨ng lùc hµnh vi d©n sù cña ngêi cha thµnh niªn tõ ®ñ s¸u tuæi
®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi
1. Ngêi tõ ®ñ s¸u tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi khi x¸c lËp, thùc hiÖn giao
dÞch d©n sù ph¶i ®îc ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt ®ång ý, trõ giao dÞch nh»m
phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t hµng ngµy phï hîp víi løa tuæi hoÆc ph¸p luËt cã quy
®Þnh kh¸c.
2. Trong trêng hîp ngêi tõ ®ñ mêi l¨m tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi cã tµi
s¶n riªng b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô th× cã thÓ tù m×nh x¸c lËp, thùc hiÖn
giao dÞch d©n sù mµ kh«ng cÇn ph¶i cã sù ®ång ý cña ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p
luËt, trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.
§iÒu 21. Ngêi kh«ng cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù
Ngêi cha ®ñ s¸u tuæi kh«ng cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù. Giao dÞch d©n sù
cña ngêi cha ®ñ s¸u tuæi ph¶i do ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt x¸c lËp, thùc hiÖn.
§iÒu 22. MÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù
1. Khi mét ngêi do bÞ bÖnh t©m thÇn hoÆc m¾c bÖnh kh¸c mµ kh«ng thÓ
nhËn thøc, lµm chñ ®îc hµnh vi cña m×nh th× theo yªu cÇu cña ngêi cã quyÒn,
lîi Ých liªn quan, Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù
trªn c¬ së kÕt luËn cña tæ chøc gi¸m ®Þnh.
Khi kh«ng cßn c¨n cø tuyªn bè mét ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù th×
theo yªu cÇu cña chÝnh ngêi ®ã hoÆc cña ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan, Toµ
¸n ra quyÕt ®Þnh huû bá quyÕt ®Þnh tuyªn bè mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.
2. Giao dÞch d©n sù cña ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ph¶i do ngêi ®¹i
diÖn theo ph¸p luËt x¸c lËp, thùc hiÖn.
§iÒu 23. H¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù
1. Ngêi nghiÖn ma tuý, nghiÖn c¸c chÊt kÝch thÝch kh¸c dÉn ®Õn ph¸ t¸n
tµi s¶n cña gia ®×nh th× theo yªu cÇu cña ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan, c¬
quan, tæ chøc h÷u quan, Toµ ¸n cã thÓ ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè lµ ngêi bÞ h¹n
chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.
2. Ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n
sù vµ ph¹m vi ®¹i diÖn do Toµ ¸n quyÕt ®Þnh. Giao dÞch d©n sù liªn quan ®Õn
tµi s¶n cña ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ph¶i cã sù ®ång ý cña ngêi
®¹i diÖn theo ph¸p luËt, trõ giao dÞch nh»m phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t hµng
ngµy.
3. Khi kh«ng cßn c¨n cø tuyªn bè mét ngêi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n
6
sù th× theo yªu cÇu cña chÝnh ngêi ®ã hoÆc cña ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn
quan, c¬ quan, tæ chøc h÷u quan, Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh huû bá quyÕt ®Þnh
tuyªn bè h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.
Môc 2
QUYÒN NH©N TH©N
§iÒu 24. QuyÒn nh©n th©n
QuyÒn nh©n th©n ®îc quy ®Þnh trong Bé luËt nµy lµ quyÒn d©n sù g¾n
liÒn víi mçi c¸ nh©n, kh«ng thÓ chuyÓn giao cho ngêi kh¸c, trõ trêng hîp ph¸p
luËt cã quy ®Þnh kh¸c.
§iÒu 25. B¶o vÖ quyÒn nh©n th©n
Khi quyÒn nh©n th©n cña c¸ nh©n bÞ x©m ph¹m th× ngêi ®ã cã quyÒn:
1. Tù m×nh c¶i chÝnh;
2. Yªu cÇu ngêi vi ph¹m hoÆc yªu cÇu c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn
buéc ngêi vi ph¹m chÊm døt hµnh vi vi ph¹m, xin lçi, c¶i chÝnh c«ng khai;
3. Yªu cÇu ngêi vi ph¹m hoÆc yªu cÇu c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn
buéc ngêi vi ph¹m båi thêng thiÖt h¹i.
§iÒu 26. QuyÒn ®èi víi hä, tªn
1. C¸ nh©n cã quyÒn cã hä, tªn. Hä, tªn cña mét ngêi ®îc x¸c ®Þnh theo hä,
tªn khai sinh cña ngêi ®ã.
2. C¸ nh©n x¸c lËp, thùc hiÖn quyÒn, nghÜa vô d©n sù theo hä, tªn cña
m×nh ®· ®îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn c«ng nhËn.
3. ViÖc sö dông bÝ danh, bót danh kh«ng ®îc g©y thiÖt h¹i ®Õn quyÒn, lîi
Ých hîp ph¸p cña ngêi kh¸c.
§iÒu 27. QuyÒn thay ®æi hä, tªn
1. C¸ nh©n cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn c«ng nhËn
viÖc thay ®æi hä, tªn trong c¸c trêng hîp sau ®©y:
a) Theo yªu cÇu cña ngêi cã hä, tªn mµ viÖc sö dông hä, tªn ®ã g©y nhÇm
lÉn, ¶nh hëng ®Õn t×nh c¶m gia ®×nh, ®Õn danh dù, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p
cña ngêi ®ã;
b) Theo yªu cÇu cña cha nu«i, mÑ nu«i vÒ viÖc thay ®æi hä, tªn cho con
nu«i hoÆc khi ngêi con nu«i th«i kh«ng lµm con nu«i vµ ngêi nµy hoÆc cha ®Î,
mÑ ®Î yªu cÇu lÊy l¹i hä, tªn mµ cha ®Î, mÑ ®Î ®· ®Æt;
c) Theo yªu cÇu cña cha ®Î, mÑ ®Î hoÆc ngêi con khi x¸c ®Þnh cha, mÑ
cho con;
d) Thay ®æi hä cho con tõ hä cña cha sang hä cña mÑ hoÆc ngîc l¹i;
7
®) Thay ®æi hä, tªn cña ngêi bÞ lu l¹c ®· t×m ra nguån gèc huyÕt thèng cña
m×nh;
e) Thay ®æi hä, tªn cña ngêi ®îc x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh;
g) C¸c trêng hîp kh¸c do ph¸p luËt vÒ hé tÞch quy ®Þnh.
2. ViÖc thay ®æi hä, tªn cho ngêi tõ ®ñ chÝn tuæi trë lªn ph¶i cã sù ®ång ý
cña ngêi ®ã.
3. ViÖc thay ®æi hä, tªn cña c¸ nh©n kh«ng lµm thay ®æi, chÊm døt
quyÒn, nghÜa vô d©n sù ®îc x¸c lËp theo hä, tªn cò.
§iÒu 28. QuyÒn x¸c ®Þnh d©n téc
1. C¸ nh©n khi sinh ra ®îc x¸c ®Þnh d©n téc theo d©n téc cña cha ®Î, mÑ
®Î. Trong trêng hîp cha ®Î vµ mÑ ®Î thuéc hai d©n téc kh¸c nhau th× d©n téc
cña ngêi con ®îc x¸c ®Þnh lµ d©n téc cña cha ®Î hoÆc d©n téc cña mÑ ®Î theo
tËp qu¸n hoÆc theo tho¶ thuËn cña cha ®Î, mÑ ®Î.
2. Ngêi ®· thµnh niªn, cha ®Î vµ mÑ ®Î hoÆc ngêi gi¸m hé cña ngêi cha
thµnh niªn cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn x¸c ®Þnh l¹i d©n
téc trong c¸c trêng hîp sau ®©y:
a) X¸c ®Þnh l¹i theo d©n téc cña cha ®Î hoÆc mÑ ®Î, nÕu cha ®Î, mÑ ®Î
thuéc hai d©n téc kh¸c nhau;
b) X¸c ®Þnh l¹i theo d©n téc cña cha ®Î, mÑ ®Î trong trêng hîp lµm con
nu«i cña ngêi thuéc d©n téc kh¸c mµ ®îc x¸c ®Þnh theo d©n téc cña cha nu«i,
mÑ nu«i do kh«ng biÕt cha ®Î, mÑ ®Î lµ ai.
3. Trong trêng hîp cha ®Î, mÑ ®Î hoÆc ngêi gi¸m hé cña ngêi cha thµnh
niªn yªu cÇu x¸c ®Þnh l¹i d©n téc cho ngêi cha thµnh niªn tõ ®ñ mêi l¨m tuæi trë
lªn theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu nµy th× ph¶i ®îc sù ®ång ý cña ngêi cha
thµnh niªn ®ã.
§iÒu 29. QuyÒn ®îc khai sinh
C¸ nh©n khi sinh ra cã quyÒn ®îc khai sinh.
§iÒu 30. QuyÒn ®îc khai tö
1. Khi cã ngêi chÕt th× ngêi th©n thÝch, chñ nhµ hoÆc c¬ quan, tæ chøc
n¬i cã ngêi chÕt ph¶i khai tö cho ngêi ®ã.
2. TrÎ s¬ sinh, nÕu chÕt sau khi sinh th× ph¶i ®îc khai sinh vµ khai tö; nÕu
chÕt tríc khi sinh hoÆc sinh ra mµ chÕt ngay th× kh«ng ph¶i khai sinh vµ khai
tö.
§iÒu 31. QuyÒn cña c¸ nh©n ®èi víi h×nh ¶nh
1. C¸ nh©n cã quyÒn ®èi víi h×nh ¶nh cña m×nh.
2. ViÖc sö dông h×nh ¶nh cña c¸ nh©n ph¶i ®îc ngêi ®ã ®ång ý; trong trêng
8
hîp ngêi ®ã ®· chÕt, mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, cha ®ñ mêi l¨m tuæi th×
ph¶i ®îc cha, mÑ, vî, chång, con ®· thµnh niªn hoÆc ngêi ®¹i diÖn cña ngêi ®ã
®ång ý, trõ trêng hîp v× lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng hoÆc ph¸p luËt
cã quy ®Þnh kh¸c.
3. Nghiªm cÊm viÖc sö dông h×nh ¶nh cña ngêi kh¸c mµ x©m ph¹m danh
dù, nh©n phÈm, uy tÝn cña ngêi cã h×nh ¶nh.
§iÒu 32. QuyÒn ®îc b¶o ®¶m an toµn vÒ tÝnh m¹ng, søc khoÎ, th©n thÓ
1. C¸ nh©n cã quyÒn ®îc b¶o ®¶m an toµn vÒ tÝnh m¹ng, søc khoÎ, th©n
thÓ.
2. Khi ph¸t hiÖn ngêi bÞ tai n¹n, bÖnh tËt mµ tÝnh m¹ng bÞ ®e däa th× ngêi
ph¸t hiÖn cã tr¸ch nhiÖm ®a ®Õn c¬ së y tÕ; c¬ së y tÕ kh«ng ®îc tõ chèi viÖc
cøu ch÷a mµ ph¶i tËn dông mäi ph¬ng tiÖn, kh¶ n¨ng hiÖn cã ®Ó cøu ch÷a.
3. ViÖc thùc hiÖn ph¬ng ph¸p ch÷a bÖnh míi trªn c¬ thÓ mét ngêi, viÖc
g©y mª, mæ, c¾t bá, cÊy ghÐp bé phËn cña c¬ thÓ ph¶i ®îc sù ®ång ý cña ngêi
®ã; nÕu ngêi ®ã cha thµnh niªn, mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù hoÆc lµ bÖnh
nh©n bÊt tØnh th× ph¶i ®îc cha, mÑ, vî, chång, con ®· thµnh niªn hoÆc ngêi
gi¸m hé cña ngêi ®ã ®ång ýý; trong trêng hîp cã nguy c¬ ®e däa ®Õn tÝnh m¹ng
cña bÖnh nh©n mµ kh«ng chê ®îc ý kiÕn cña nh÷ng ngêi trªn th× ph¶i cã quyÕt
®Þnh cña ngêi ®øng ®Çu c¬ së y tÕ.
4. ViÖc mæ tö thi ®îc thùc hiÖn trong c¸c trêng hîp sau ®©y:
a) Cã sù ®ång ý cña ngêi qu¸ cè tríc khi ngêi ®ã chÕt;
b) Cã sù ®ång ý cña cha, mÑ, vî, chång, con ®· thµnh niªn hoÆc ngêi gi¸m
hé khi kh«ng cã ý kiÕn cña ngêi qu¸ cè tríc khi ngêi ®ã chÕt;
c) Theo quyÕt ®Þnh cña tæ chøc y tÕ, c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn
trong trêng hîp cÇn thiÕt.
§iÒu 33. QuyÒn hiÕn bé phËn c¬ thÓ
C¸ nh©n cã quyÒn ®îc hiÕn bé phËn c¬ thÓ cña m×nh v× môc ®Ých ch÷a
bÖnh cho ngêi kh¸c hoÆc nghiªn cøu khoa häc.
ViÖc hiÕn vµ sö dông bé phËn c¬ thÓ ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña
ph¸p luËt.
§iÒu 34. QuyÒn hiÕn x¸c, bé phËn c¬ thÓ sau khi chÕt
C¸ nh©n cã quyÒn hiÕn x¸c, bé phËn c¬ thÓ cña m×nh sau khi chÕt v× môc
®Ých ch÷a bÖnh cho ngêi kh¸c hoÆc nghiªn cøu khoa häc.
ViÖc hiÕn vµ sö dông x¸c, bé phËn c¬ thÓ cña ngêi chÕt ®îc thùc hiÖn
theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
§iÒu 35. QuyÒn nhËn bé phËn c¬ thÓ ngêi
C¸ nh©n cã quyÒn nhËn bé phËn c¬ thÓ cña ngêi kh¸c ®Ó ch÷a bÖnh cho
9
m×nh.
Nghiªm cÊm viÖc nhËn, sö dông bé phËn c¬ thÓ cña ngêi kh¸c v× môc
®Ých th¬ng m¹i.
§iÒu 36. QuyÒn x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh
C¸ nh©n cã quyÒn ®îc x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh.
ViÖc x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh cña mét ngêi ®îc thùc hiÖn trong trêng hîp giíi
tÝnh cña ngêi ®ã bÞ khuyÕt tËt bÈm sinh hoÆc cha ®Þnh h×nh chÝnh x¸c mµ
cÇn cã sù can thiÖp cña y häc nh»m x¸c ®Þnh râ vÒ giíi tÝnh.
ViÖc x¸c ®Þnh l¹i giíi tÝnh ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
§iÒu 37. QuyÒn ®îc b¶o vÖ danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn
Danh dù, nh©n phÈm, uy tÝn cña c¸ nh©n ®îc t«n träng vµ ®îc ph¸p luËt
b¶o vÖ.
§iÒu 38. QuyÒn bÝ mËt ®êi t
1. QuyÒn bÝ mËt ®êi t cña c¸ nh©n ®îc t«n träng vµ ®îc ph¸p luËt b¶o vÖ.
2. ViÖc thu thËp, c«ng bè th«ng tin, t liÖu vÒ ®êi t cña c¸ nh©n ph¶i ®îc
ngêi ®ã ®ång ý; trong trêng hîp ngêi ®ã ®· chÕt, mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù,
cha ®ñ mêi l¨m tuæi th× ph¶i ®îc cha, mÑ, vî, chång, con ®· thµnh niªn hoÆc
ngêi ®¹i diÖn cña ngêi ®ã ®ång ý, trõ trêng hîp thu thËp, c«ng bè th«ng tin, t
liÖu theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan, tæ chøc cã thÈm quyÒn.
3. Th tÝn, ®iÖn tho¹i, ®iÖn tÝn, c¸c h×nh thøc th«ng tin ®iÖn tö kh¸c cña
c¸ nh©n ®îc b¶o ®¶m an toµn vµ bÝ mËt.
ViÖc kiÓm so¸t th tÝn, ®iÖn tho¹i, ®iÖn tÝn, c¸c h×nh thøc th«ng tin ®iÖn
tö kh¸c cña c¸ nh©n ®îc thùc hiÖn trong trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh vµ ph¶i
cã quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn.
§iÒu 39. QuyÒn kÕt h«n
Nam, n÷ cã ®ñ ®iÒu kiÖn kÕt h«n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ h«n
nh©n vµ gia ®×nh cã quyÒn tù do kÕt h«n.
ViÖc tù do kÕt h«n gi÷a nh÷ng ngêi thuéc c¸c d©n téc, t«n gi¸o kh¸c nhau,
gi÷a nh÷ng ngêi theo t«n gi¸o vµ kh«ng theo t«n gi¸o, gi÷a c«ng d©n ViÖt Nam
víi ngêi níc ngoµi ®îc t«n träng vµ ®îc ph¸p luËt b¶o vÖ.
§iÒu 40. QuyÒn b×nh ®¼ng cña vî chång
Vî, chång b×nh ®¼ng víi nhau, cã quyÒn, nghÜa vô ngang nhau vÒ mäi
mÆt trong gia ®×nh vµ trong quan hÖ d©n sù, cïng nhau x©y dùng gia ®×nh no
Êm, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc, bÒn v÷ng.
10
§iÒu 41. QuyÒn ®îc hëng sù ch¨m sãc gi÷a c¸c thµnh viªn trong gia
®×nh
C¸c thµnh viªn trong gia ®×nh cã quyÒn ®îc hëng sù ch¨m sãc, gióp ®ì nhau
phï hîp víi truyÒn thèng ®¹o ®øc tèt ®Ñp cña gia ®×nh ViÖt Nam.
Con, ch¸u cha thµnh niªn ®îc hëng sù ch¨m sãc, nu«i dìng cña cha mÑ, «ng bµ;
con, ch¸u cã bæn phËn kÝnh träng, ch¨m sãc vµ phông dìng cha mÑ, «ng bµ.
§iÒu 42. QuyÒn ly h«n
Vî, chång hoÆc c¶ hai ngêi cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n gi¶i quyÕt viÖc ly
h«n.
§iÒu 43. QuyÒn nhËn, kh«ng nhËn cha, mÑ, con
1. Ngêi kh«ng ®îc nhËn lµ cha, mÑ hoÆc lµ con cña ngêi kh¸c cã quyÒn
yªu cÇu c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn x¸c ®Þnh m×nh lµ cha, mÑ hoÆc lµ
con cña ngêi ®ã.
2. Ngêi ®îc nhËn lµ cha, mÑ hoÆc lµ con cña ngêi kh¸c cã quyÒn yªu cÇu
c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn x¸c ®Þnh m×nh kh«ng ph¶i lµ cha, mÑ hoÆc lµ
con cña ngêi ®ã.
§iÒu 44. QuyÒn ®îc nu«i con nu«i vµ quyÒn ®îc nhËn lµm con nu«i
QuyÒn ®îc nu«i con nu«i vµ quyÒn ®îc nhËn lµm con nu«i cña c¸ nh©n ®îc ph¸p luËt c«ng nhËn vµ b¶o hé.
ViÖc nhËn con nu«i vµ ®îc nhËn lµm con nu«i ®îc thùc hiÖn theo quy
®Þnh cña ph¸p luËt.
§iÒu 45. QuyÒn ®èi víi quèc tÞch
C¸ nh©n cã quyÒn cã quèc tÞch.
ViÖc c«ng nhËn, thay ®æi, nhËp quèc tÞch, th«i quèc tÞch ViÖt Nam ®îc
thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ quèc tÞch.
§iÒu 46. QuyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ chç ë
C¸ nh©n cã quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ chç ë.
ViÖc vµo chç ë cña mét ngêi ph¶i ®îc ngêi ®ã ®ång ý.
ChØ trong trêng hîp ®îc ph¸p luËt quy ®Þnh vµ ph¶i cã quyÕt ®Þnh cña c¬
quan nhµ níc cã thÈm quyÒn míi ®îc tiÕn hµnh kh¸m xÐt chç ë cña mét ngêi;
viÖc kh¸m xÐt ph¶i theo tr×nh tù, thñ tôc do ph¸p luËt quy ®Þnh.
§iÒu 47. QuyÒn tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o
1. C¸ nh©n cã quyÒn tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o, theo hoÆc kh«ng theo mét
t«n gi¸o nµo.
11
2. Kh«ng ai ®îc x©m ph¹m tù do tÝn ngìng, t«n gi¸o hoÆc lîi dông tÝn ngìng, t«n gi¸o ®Ó x©m ph¹m lîi Ých cña Nhµ níc, lîi Ých c«ng céng, quyÒn, lîi
Ých hîp ph¸p cña ngêi kh¸c.
§iÒu 48. QuyÒn tù do ®i l¹i, tù do c tró
1. C¸ nh©n cã quyÒn tù do ®i l¹i, tù do c tró.
2. QuyÒn tù do ®i l¹i, tù do c tró cña c¸ nh©n chØ cã thÓ bÞ h¹n chÕ theo
quyÕt ®Þnh cña c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn vµ theo tr×nh tù, thñ tôc do
ph¸p luËt quy ®Þnh.
§iÒu 49. QuyÒn lao ®éng
C¸ nh©n cã quyÒn lao ®éng.
Mäi ngêi ®Òu cã quyÒn lµm viÖc, tù do lùa chän viÖc lµm, nghÒ nghiÖp,
kh«ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö vÒ d©n téc, giíi tÝnh, thµnh phÇn x· héi, tÝn ngìng,
t«n gi¸o.
§iÒu 50. QuyÒn tù do kinh doanh
QuyÒn tù do kinh doanh cña c¸ nh©n ®îc t«n träng vµ ®îc ph¸p luËt b¶o
vÖ.
C¸ nh©n cã quyÒn lùa chän h×nh thøc, lÜnh vùc, ngµnh nghÒ kinh doanh,
lËp doanh nghiÖp, tù do giao kÕt hîp ®ång, thuª lao ®éng vµ c¸c quyÒn kh¸c phï
hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
§iÒu 51. QuyÒn tù do nghiªn cøu, s¸ng t¹o
1. C¸ nh©n cã quyÒn tù do nghiªn cøu khoa häc - kü thuËt, ph¸t minh, s¸ng
chÕ, s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt, hîp lý ho¸ s¶n xuÊt, s¸ng t¸c, phª b×nh v¨n häc,
nghÖ thuËt vµ tham gia c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu, s¸ng t¹o kh¸c.
2. QuyÒn tù do nghiªn cøu, s¸ng t¹o ®îc t«n träng vµ ®îc ph¸p luËt b¶o vÖ.
Kh«ng ai ®îc c¶n trë, h¹n chÕ quyÒn tù do nghiªn cøu, s¸ng t¹o cña c¸ nh©n.
Môc 3
N¬i c tró
§iÒu 52. N¬i c tró
1. N¬i c tró cña c¸ nh©n lµ n¬i ngêi ®ã thêng xuyªn sinh sèng.
2. Trêng hîp kh«ng x¸c ®Þnh ®îc n¬i c tró cña c¸ nh©n theo quy ®Þnh t¹i
kho¶n 1 §iÒu nµy th× n¬i c tró lµ n¬i ngêi ®ã ®ang sinh sèng.
§iÒu 53. N¬i c tró cña ngêi cha thµnh niªn
1. N¬i c tró cña ngêi cha thµnh niªn lµ n¬i c tró cña cha, mÑ; nÕu cha, mÑ
cã n¬i c tró kh¸c nhau th× n¬i c tró cña ngêi cha thµnh niªn lµ n¬i c tró cña cha
12
hoÆc mÑ mµ ngêi cha thµnh niªn thêng xuyªn chung sèng.
2. Ngêi cha thµnh niªn cã thÓ cã n¬i c tró kh¸c víi n¬i c tró cña cha, mÑ nÕu
®îc cha, mÑ ®ång ý hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh.
§iÒu 54. N¬i c tró cña ngêi ®îc gi¸m hé
1. N¬i c tró cña ngêi ®îc gi¸m hé lµ n¬i c tró cña ngêi gi¸m hé.
2. Ngêi ®îc gi¸m hé cã thÓ cã n¬i c tró kh¸c víi n¬i c tró cña ngêi gi¸m hé
nÕu ®îc ngêi gi¸m hé ®ång ý hoÆc ph¸p luËt cã quy ®Þnh.
§iÒu 55. N¬i c tró cña vî, chång
1. N¬i c tró cña vî, chång lµ n¬i vî, chång thêng xuyªn chung sèng.
2. Vî, chång cã thÓ cã n¬i c tró kh¸c nhau nÕu cã tho¶ thuËn.
§iÒu 56. N¬i c tró cña qu©n nh©n
1. N¬i c tró cña qu©n nh©n ®ang lµm nghÜa vô qu©n sù lµ n¬i ®¬n vÞ
cña qu©n nh©n ®ã ®ãng qu©n.
2. N¬i c tró cña sÜ quan qu©n ®éi, qu©n nh©n chuyªn nghiÖp, c«ng nh©n,
viªn chøc quèc phßng lµ n¬i ®¬n vÞ cña nh÷ng ngêi ®ã ®ãng qu©n, trõ trêng hîp
hä cã n¬i c tró theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 52 cña Bé luËt nµy.
§iÒu 57. N¬i c tró cña ngêi lµm nghÒ lu ®éng
N¬i c tró cña ngêi lµm nghÒ lu ®éng trªn tµu, thuyÒn, ph¬ng tiÖn hµnh
nghÒ lu ®éng kh¸c lµ n¬i ®¨ng ký tµu, thuyÒn, ph¬ng tiÖn ®ã, trõ trêng hîp hä
cã n¬i c tró theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 52 cña Bé luËt nµy.
Môc 4
GI¸M Hé
§iÒu 58. Gi¸m hé
1. Gi¸m hé lµ viÖc c¸ nh©n, tæ chøc (sau ®©y gäi chung lµ ngêi gi¸m hé)
®îc ph¸p luËt quy ®Þnh hoÆc ®îc cö ®Ó thùc hiÖn viÖc ch¨m sãc vµ b¶o vÖ
quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi cha thµnh niªn, ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n
sù (sau ®©y gäi chung lµ ngêi ®îc gi¸m hé).
2. Ngêi ®îc gi¸m hé bao gåm:
a) Ngêi cha thµnh niªn kh«ng cßn cha, mÑ, kh«ng x¸c ®Þnh ®îc cha, mÑ
hoÆc cha, mÑ ®Òu mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi
d©n sù, bÞ Toµ ¸n h¹n chÕ quyÒn cña cha, mÑ hoÆc cha, mÑ kh«ng cã ®iÒu
kiÖn ch¨m sãc, gi¸o dôc ngêi cha thµnh niªn ®ã vµ nÕu cha, mÑ cã yªu cÇu;
b) Ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.
3. Ngêi cha ®ñ mêi l¨m tuæi ®îc quy ®Þnh t¹i ®iÓm a kho¶n 2 §iÒu nµy vµ
13
ngêi ®îc quy ®Þnh t¹i ®iÓm b kho¶n 2 §iÒu nµy ph¶i cã ngêi gi¸m hé.
4. Mét ngêi cã thÓ gi¸m hé cho nhiÒu ngêi, nhng mét ngêi chØ cã thÓ ®îc
mét ngêi gi¸m hé, trõ trêng hîp ngêi gi¸m hé lµ cha, mÑ hoÆc «ng, bµ theo quy
®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 61 hoÆc kho¶n 3 §iÒu 62 cña Bé luËt nµy.
§iÒu 59. Gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé
1. Ngêi th©n thÝch cña ngêi ®îc gi¸m hé cã tr¸ch nhiÖm cö ngêi ®¹i diÖn
lµm ngêi gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé ®Ó theo dâi, ®«n ®èc, kiÓm tra ngêi gi¸m hé
trong viÖc thùc hiÖn gi¸m hé, xem xÐt, gi¶i quyÕt kÞp thêi nh÷ng ®Ò nghÞ,
kiÕn nghÞ cña ngêi gi¸m hé liªn quan ®Õn viÖc gi¸m hé.
Ngêi th©n thÝch cña ngêi ®îc gi¸m hé lµ vî, chång, cha, mÑ, con cña ngêi
®îc gi¸m hé; nÕu kh«ng cã ai trong sè nh÷ng ngêi nµy th× ngêi th©n thÝch cña
ngêi ®îc gi¸m hé lµ «ng, bµ, anh ruét, chÞ ruét, em ruét cña ngêi ®îc gi¸m hé;
nÕu còng kh«ng cã ai trong sè nh÷ng ngêi nµy th× ngêi th©n thÝch cña ngêi ®îc
gi¸m hé lµ b¸c, chó, cËu, c«, d× cña ngêi ®îc gi¸m hé.
2. Trong trêng hîp kh«ng cã ngêi th©n thÝch cña ngêi ®îc gi¸m hé hoÆc
nh÷ng ngêi th©n thÝch kh«ng cö ®îc ngêi gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé theo quy ®Þnh
t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy th× Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn n¬i c tró cña ngêi
gi¸m hé cö ngêi gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé.
3. Ngêi gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé ph¶i lµ ngêi cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy
®ñ.
§iÒu 60. §iÒu kiÖn cña c¸ nh©n lµm ngêi gi¸m hé
C¸ nh©n cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y cã thÓ lµm ngêi gi¸m hé:
1. Cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ;
2. Cã t c¸ch ®¹o ®øc tèt; kh«ng ph¶i lµ ngêi ®ang bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm
h×nh sù hoÆc ngêi bÞ kÕt ¸n nhng cha ®îc xo¸ ¸n tÝch vÒ mét trong c¸c téi cè ý
x©m ph¹m tÝnh m¹ng, søc khoÎ, danh dù, nh©n phÈm, tµi s¶n cña ngêi kh¸c;
3. Cã ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt b¶o ®¶m thùc hiÖn viÖc gi¸m hé.
§iÒu 61. Ngêi gi¸m hé ®¬ng nhiªn cña ngêi cha thµnh niªn
Ngêi gi¸m hé ®¬ng nhiªn cña ngêi cha thµnh niªn mµ kh«ng cßn c¶ cha vµ
mÑ, kh«ng x¸c ®Þnh ®îc cha, mÑ hoÆc c¶ cha vµ mÑ ®Òu mÊt n¨ng lùc hµnh
vi d©n sù, bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, bÞ Toµ ¸n h¹n chÕ quyÒn cña
cha, mÑ hoÆc cha, mÑ kh«ng cã ®iÒu kiÖn ch¨m sãc, gi¸o dôc ngêi cha thµnh
niªn ®ã vµ nÕu cha, mÑ cã yªu cÇu, ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
1. Trong trêng hîp anh ruét, chÞ ruét kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c th× anh c¶
hoÆc chÞ c¶ lµ ngêi gi¸m hé cña em cha thµnh niªn; nÕu anh c¶ hoÆc chÞ c¶
kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn lµm ngêi gi¸m hé th× anh, chÞ tiÕp theo lµ ngêi gi¸m
hé;
2. Trong trêng hîp kh«ng cã anh ruét, chÞ ruét hoÆc anh ruét, chÞ ruét
14
kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn lµm ngêi gi¸m hé th× «ng néi, bµ néi, «ng ngo¹i, bµ
ngo¹i lµ ngêi gi¸m hé; nÕu kh«ng cã ai trong sè nh÷ng ngêi th©n thÝch nµy cã
®ñ ®iÒu kiÖn lµm ngêi gi¸m hé th× b¸c, chó, cËu, c«, d× lµ ngêi gi¸m hé.
§iÒu 62. Ngêi gi¸m hé ®¬ng nhiªn cña ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù
1. Trong trêng hîp vî mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù th× chång lµ ngêi gi¸m
hé; nÕu chång mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù th× vî lµ ngêi gi¸m hé.
2. Trong trêng hîp cha vµ mÑ ®Òu mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù hoÆc mét
ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, cßn ngêi kia kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn lµm ngêi gi¸m hé th× ngêi con c¶ lµ ngêi gi¸m hé; nÕu ngêi con c¶ kh«ng cã ®ñ ®iÒu
kiÖn lµm ngêi gi¸m hé th× ngêi con tiÕp theo lµ ngêi gi¸m hé.
3. Trong trêng hîp ngêi thµnh niªn mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù cha cã vî,
chång, con hoÆc cã mµ vî, chång, con ®Òu kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn lµm ngêi
gi¸m hé th× cha, mÑ lµ ngêi gi¸m hé.
§iÒu 63. Cö ngêi gi¸m hé
Trong trêng hîp ngêi cha thµnh niªn, ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù
kh«ng cã ngêi gi¸m hé ®¬ng nhiªn theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 61 vµ §iÒu 62 cña Bé
luËt nµy th× Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn n¬i c tró cña ngêi ®îc gi¸m hé
cã tr¸ch nhiÖm cö ngêi gi¸m hé hoÆc ®Ò nghÞ mét tæ chøc ®¶m nhËn viÖc
gi¸m hé.
§iÒu 64. Thñ tôc cö ngêi gi¸m hé
1. ViÖc cö ngêi gi¸m hé ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n, trong ®ã ghi râ lý do cö
ngêi gi¸m hé, quyÒn, nghÜa vô cô thÓ cña ngêi gi¸m hé, t×nh tr¹ng tµi s¶n cña
ngêi ®îc gi¸m hé.
2. ViÖc cö ngêi gi¸m hé ph¶i ®îc sù ®ång ý cña ngêi ®îc cö lµm ngêi gi¸m
hé.
§iÒu 65. NghÜa vô cña ngêi gi¸m hé ®èi víi ngêi ®îc gi¸m hé cha ®ñ mêi
l¨m tuæi
Ngêi gi¸m hé cña ngêi cha ®ñ mêi l¨m tuæi cã c¸c nghÜa vô sau ®©y:
1. Ch¨m sãc, gi¸o dôc ngêi ®îc gi¸m hé;
2. §¹i diÖn cho ngêi ®îc gi¸m hé trong c¸c giao dÞch d©n sù, trõ trêng hîp
ph¸p luËt quy ®Þnh ngêi cha ®ñ mêi l¨m tuæi cã thÓ tù m×nh x¸c lËp, thùc hiÖn
giao dÞch d©n sù;
3. Qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé;
4. B¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi ®îc gi¸m hé.
15
§iÒu 66. NghÜa vô cña ngêi gi¸m hé ®èi víi ngêi ®îc gi¸m hé tõ ®ñ mêi
l¨m tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi
Ngêi gi¸m hé cña ngêi tõ ®ñ mêi l¨m tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi cã c¸c
nghÜa vô sau ®©y:
1. §¹i diÖn cho ngêi ®îc gi¸m hé trong c¸c giao dÞch d©n sù, trõ trêng hîp
ph¸p luËt quy ®Þnh ngêi tõ ®ñ mêi l¨m tuæi ®Õn cha ®ñ mêi t¸m tuæi cã thÓ tù
m×nh x¸c lËp, thùc hiÖn giao dÞch d©n sù;
2. Qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé;
3. B¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi ®îc gi¸m hé.
§iÒu 67. NghÜa vô cña ngêi gi¸m hé ®èi víi ngêi ®îc gi¸m hé mÊt n¨ng
lùc hµnh vi d©n sù
Ngêi gi¸m hé cña ngêi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù cã c¸c nghÜa vô sau
®©y:
1. Ch¨m sãc, b¶o ®¶m viÖc ®iÒu trÞ bÖnh cho ngêi ®îc gi¸m hé;
2. §¹i diÖn cho ngêi ®îc gi¸m hé trong c¸c giao dÞch d©n sù;
3. Qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé;
4. B¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi ®îc gi¸m hé.
§iÒu 68. QuyÒn cña ngêi gi¸m hé
Ngêi gi¸m hé cã c¸c quyÒn sau ®©y:
1. Sö dông tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé ®Ó ch¨m sãc, chi dïng cho nh÷ng
nhu cÇu cÇn thiÕt cña ngêi ®îc gi¸m hé;
2. §îc thanh to¸n c¸c chi phÝ cÇn thiÕt cho viÖc qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®îc
gi¸m hé;
3. §¹i diÖn cho ngêi ®îc gi¸m hé trong viÖc x¸c lËp, thùc hiÖn c¸c giao dÞch
d©n sù nh»m b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi ®îc gi¸m hé.
§iÒu 69. Qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé
1. Ngêi gi¸m hé cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé nh tµi
s¶n cña chÝnh m×nh.
2. Ngêi gi¸m hé ®îc thùc hiÖn c¸c giao dÞch liªn quan ®Õn tµi s¶n cña ngêi
®îc gi¸m hé v× lîi Ých cña ngêi ®îc gi¸m hé. ViÖc b¸n, trao ®æi, cho thuª, cho
mîn, cho vay, cÇm cè, thÕ chÊp, ®Æt cäc vµ c¸c giao dÞch kh¸c ®èi víi tµi s¶n
cã gi¸ trÞ lín cña ngêi ®îc gi¸m hé ph¶i ®îc sù ®ång ý cña ngêi gi¸m s¸t viÖc
gi¸m hé.
Ngêi gi¸m hé kh«ng ®îc ®em tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé tÆng cho ngêi
kh¸c.
3. C¸c giao dÞch d©n sù gi÷a ngêi gi¸m hé víi ngêi ®îc gi¸m hé cã liªn quan
16
®Õn tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé ®Òu v« hiÖu, trõ trêng hîp giao dÞch ®îc thùc
hiÖn v× lîi Ých cña ngêi ®îc gi¸m hé vµ cã sù ®ång ý cña ngêi gi¸m s¸t viÖc
gi¸m hé.
§iÒu 70. Thay ®æi ngêi gi¸m hé
1. Ngêi gi¸m hé ®îc thay ®æi trong c¸c trêng hîp sau ®©y:
a) Ngêi gi¸m hé kh«ng cßn ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn quy ®Þnh t¹i §iÒu 60 cña Bé
luËt nµy;
b) Ngêi gi¸m hé lµ c¸ nh©n chÕt hoÆc bÞ Toµ ¸n tuyªn bè mÊt tÝch, tæ
chøc lµm gi¸m hé chÊm døt ho¹t ®éng;
c) Ngêi gi¸m hé vi ph¹m nghiªm träng nghÜa vô gi¸m hé;
d) Ngêi gi¸m hé ®Ò nghÞ ®îc thay ®æi vµ cã ngêi kh¸c nhËn lµm gi¸m hé.
2. Trong trêng hîp thay ®æi ngêi gi¸m hé ®¬ng nhiªn th× nh÷ng ngêi ®îc
quy ®Þnh t¹i §iÒu 61 vµ §iÒu 62 cña Bé luËt nµy lµ ngêi gi¸m hé ®¬ng nhiªn;
nÕu kh«ng cã ngêi gi¸m hé ®¬ng nhiªn th× viÖc cö ngêi gi¸m hé ®îc thùc hiÖn
theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 63 cña Bé luËt nµy.
3. Thñ tôc thay ®æi ngêi gi¸m hé ®îc cö ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i
§iÒu 64 vµ §iÒu 71 cña Bé luËt nµy.
§iÒu 71. ChuyÓn giao gi¸m hé cña ngêi gi¸m hé ®îc cö
1. Khi thay ®æi ngêi gi¸m hé th× trong thêi h¹n mêi l¨m ngµy, kÓ tõ ngµy cã
ngêi gi¸m hé míi, ngêi ®· thùc hiÖn viÖc gi¸m hé ph¶i chuyÓn giao gi¸m hé cho
ngêi thay thÕ m×nh.
2. ViÖc chuyÓn giao gi¸m hé ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n, trong ®ã ghi râ lý
do chuyÓn giao vµ t×nh tr¹ng tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé t¹i thêi ®iÓm chuyÓn
giao. Ngêi cö ngêi gi¸m hé, ngêi gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé chøng kiÕn viÖc chuyÓn
giao gi¸m hé.
3. Trong trêng hîp thay ®æi ngêi gi¸m hé v× lý do ngêi gi¸m hé lµ c¸ nh©n
chÕt, bÞ Toµ ¸n tuyªn bè h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, mÊt n¨ng lùc hµnh vi
d©n sù, mÊt tÝch; tæ chøc lµm gi¸m hé chÊm døt ho¹t ®éng th× ngêi cö ngêi
gi¸m hé lËp biªn b¶n, ghi râ t×nh tr¹ng tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé, quyÒn,
nghÜa vô ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn viÖc gi¸m hé ®Ó chuyÓn giao cho
ngêi gi¸m hé míi víi sù chøng kiÕn cña ngêi gi¸m s¸t viÖc gi¸m hé.
4. ViÖc chuyÓn giao gi¸m hé ph¶i ®îc Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ
trÊn n¬i c tró cña ngêi gi¸m hé míi c«ng nhËn.
§iÒu 72. ChÊm døt viÖc gi¸m hé
ViÖc gi¸m hé chÊm døt trong c¸c trêng hîp sau ®©y:
1. Ngêi ®îc gi¸m hé ®· cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®Çy ®ñ;
2. Ngêi ®îc gi¸m hé chÕt;
17
3. Cha, mÑ cña ngêi ®îc gi¸m hé ®· cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn
quyÒn, nghÜa vô cña m×nh;
4. Ngêi ®îc gi¸m hé ®îc nhËn lµm con nu«i.
§iÒu 73. HËu qu¶ chÊm døt viÖc gi¸m hé
1. Khi viÖc gi¸m hé chÊm døt th× trong thêi h¹n ba th¸ng, kÓ tõ thêi ®iÓm
chÊm døt viÖc gi¸m hé, ngêi gi¸m hé thanh to¸n tµi s¶n víi ngêi ®îc gi¸m hé
hoÆc víi cha, mÑ cña ngêi ®îc gi¸m hé.
Trong trêng hîp ngêi ®îc gi¸m hé chÕt th× trong thêi h¹n ba th¸ng, kÓ tõ thêi
®iÓm chÊm døt viÖc gi¸m hé, ngêi gi¸m hé thanh to¸n tµi s¶n víi ngêi thõa kÕ
cña ngêi ®îc gi¸m hé; nÕu hÕt thêi h¹n ®ã mµ cha x¸c ®Þnh ®îc ngêi thõa kÕ
th× ngêi gi¸m hé tiÕp tôc qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®îc gi¸m hé cho ®Õn khi tµi
s¶n ®îc gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ thõa kÕ vµ th«ng b¸o cho
Uû ban nh©n d©n x·, phêng, thÞ trÊn n¬i ngêi ®îc gi¸m hé c tró.
ViÖc thanh to¸n tµi s¶n ®îc thùc hiÖn víi sù gi¸m s¸t cña ngêi gi¸m s¸t viÖc
gi¸m hé.
2. C¸c quyÒn, nghÜa vô ph¸t sinh tõ c¸c giao dÞch d©n sù v× lîi Ých cña ngêi ®îc gi¸m hé ®îc ngêi gi¸m hé thùc hiÖn nh sau:
a) ChuyÓn cho ngêi ®îc gi¸m hé khi ngêi nµy ®· cã n¨ng lùc hµnh vi d©n sù
®Çy ®ñ;
b) ChuyÓn cho cha, mÑ cña ngêi ®îc gi¸m hé trong trêng hîp quy ®Þnh t¹i
kho¶n 3 vµ kho¶n 4 §iÒu 72 cña Bé luËt nµy;
c) ChuyÓn cho ngêi thõa kÕ cña ngêi ®îc gi¸m hé khi ngêi ®îc gi¸m hé
chÕt.
Môc 5
th«ng b¸o t×m kiÕm ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró,
TUYªN Bè MÊT TÝCH, TUYªN Bè CHÕT
§iÒu 74. Yªu cÇu th«ng b¸o t×m kiÕm ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró vµ
qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®ã
Khi mét ngêi biÖt tÝch s¸u th¸ng liÒn trë lªn th× nh÷ng ngêi cã quyÒn, lîi
Ých liªn quan cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n th«ng b¸o t×m kiÕm ngêi v¾ng mÆt t¹i
n¬i c tró theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông d©n sù vµ cã thÓ yªu cÇu Toµ ¸n
¸p dông biÖn ph¸p qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt quy ®Þnh t¹i §iÒu 75 cña
Bé luËt nµy.
§iÒu 75. Qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró
1. Theo yªu cÇu cña ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan, Toµ ¸n giao tµi s¶n cña
ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró cho nh÷ng ngêi sau ®©y qu¶n lý:
a) §èi víi tµi s¶n ®· ®îc ngêi v¾ng mÆt uû quyÒn qu¶n lý th× ngêi ®îc uû
18
quyÒn tiÕp tôc qu¶n lý;
b) §èi víi tµi s¶n chung th× do chñ së h÷u chung cßn l¹i qu¶n lý;
c) Tµi s¶n do vî hoÆc chång ®ang qu¶n lý th× vî hoÆc chång tiÕp tôc qu¶n
lý; nÕu vî hoÆc chång chÕt hoÆc mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù, bÞ h¹n chÕ
n¨ng lùc hµnh vi d©n sù th× con ®· thµnh niªn hoÆc cha, mÑ cña ngêi v¾ng
mÆt qu¶n lý.
2. Trong trêng hîp kh«ng cã nh÷ng ngêi ®îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy
th× Toµ ¸n chØ ®Þnh mét ngêi trong sè nh÷ng ngêi th©n thÝch cña ngêi v¾ng
mÆt t¹i n¬i c tró qu¶n lý tµi s¶n; nÕu kh«ng cã ngêi th©n thÝch th× Toµ ¸n chØ
®Þnh ngêi kh¸c qu¶n lý tµi s¶n.
§iÒu 76. NghÜa vô cña ngêi qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró
Ngêi qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró cã c¸c nghÜa vô sau
®©y:
1. Gi÷ g×n, b¶o qu¶n tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt nh tµi s¶n cña chÝnh
m×nh;
2. B¸n ngay tµi s¶n lµ hoa mµu, s¶n phÈm kh¸c cã nguy c¬ bÞ h háng;
3. Thùc hiÖn nghÜa vô cÊp dìng, thanh to¸n nî ®Õn h¹n cña ngêi v¾ng mÆt
b»ng tµi s¶n cña ngêi ®ã theo quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n;
4. Giao l¹i tµi s¶n cho ngêi v¾ng mÆt khi ngêi nµy trë vÒ vµ ph¶i th«ng b¸o
cho Toµ ¸n biÕt; nÕu cã lçi trong viÖc qu¶n lý tµi s¶n mµ g©y thiÖt h¹i th× ph¶i
båi thêng.
§iÒu 77. QuyÒn cña ngêi qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró
Ngêi qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró cã c¸c quyÒn sau ®©y:
1. Qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt;
2. TrÝch mét phÇn tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô cÊp
dìng, nghÜa vô thanh to¸n nî ®Õn h¹n cña ngêi v¾ng mÆt;
3. §îc thanh to¸n c¸c chi phÝ cÇn thiÕt trong viÖc qu¶n lý tµi s¶n.
§iÒu 78. Tuyªn bè mét ngêi mÊt tÝch
1. Khi mét ngêi biÖt tÝch hai n¨m liÒn trë lªn, mÆc dï ®· ¸p dông ®Çy ®ñ
c¸c biÖn ph¸p th«ng b¸o, t×m kiÕm theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông d©n sù
nhng vÉn kh«ng cã tin tøc x¸c thùc vÒ viÖc ngêi ®ã cßn sèng hay ®· chÕt th×
theo yªu cÇu cña ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan, Toµ ¸n cã thÓ tuyªn bè ngêi ®ã
mÊt tÝch. Thêi h¹n hai n¨m ®îc tÝnh tõ ngµy biÕt ®îc tin tøc cuèi cïng vÒ ngêi
®ã; nÕu kh«ng x¸c ®Þnh ®îc ngµy cã tin tøc cuèi cïng th× thêi h¹n nµy ®îc tÝnh
tõ ngµy ®Çu tiªn cña th¸ng tiÕp theo th¸ng cã tin tøc cuèi cïng; nÕu kh«ng x¸c
®Þnh ®îc ngµy, th¸ng cã tin tøc cuèi cïng th× thêi h¹n nµy ®îc tÝnh tõ ngµy
®Çu tiªn cña n¨m tiÕp theo n¨m cã tin tøc cuèi cïng.
19
2. Trong trêng hîp vî hoÆc chång cña ngêi bÞ tuyªn bè mÊt tÝch xin ly h«n
th× Toµ ¸n gi¶i quyÕt cho ly h«n.
§iÒu 79. Qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi bÞ tuyªn bè mÊt tÝch
Ngêi ®ang qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi v¾ng mÆt t¹i n¬i c tró quy ®Þnh t¹i
kho¶n 1 §iÒu 75 cña Bé luËt nµy tiÕp tôc qu¶n lý tµi s¶n cña ngêi ®ã khi ngêi
®ã bÞ Toµ ¸n tuyªn bè mÊt tÝch vµ cã c¸c quyÒn, nghÜa vô quy ®Þnh t¹i §iÒu
76 vµ §iÒu 77 cña Bé luËt nµy.
Trong trêng hîp Toµ ¸n gi¶i quyÕt cho vî hoÆc chång cña ngêi bÞ tuyªn bè
mÊt tÝch ly h«n th× tµi s¶n cña ngêi mÊt tÝch ®îc giao cho con ®· thµnh niªn
hoÆc cha, mÑ cña ngêi mÊt tÝch qu¶n lý; nÕu kh«ng cã nh÷ng ngêi nµy th×
giao cho ngêi th©n thÝch cña ngêi mÊt tÝch qu¶n lý; nÕu kh«ng cã ngêi th©n
thÝch th× Toµ ¸n chØ ®Þnh ngêi kh¸c qu¶n lý tµi s¶n.
§iÒu 80. Huû bá quyÕt ®Þnh tuyªn bè mét ngêi mÊt tÝch
1. Khi ngêi bÞ tuyªn bè mÊt tÝch trë vÒ hoÆc cã tin tøc x¸c thùc lµ ngêi ®ã
cßn sèng th× theo yªu cÇu cña ngêi ®ã hoÆc cña ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn
quan, Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh huû bá quyÕt ®Þnh tuyªn bè mét ngêi mÊt tÝch.
2. Ngêi bÞ tuyªn bè mÊt tÝch trë vÒ ®îc nhËn l¹i tµi s¶n do ngêi qu¶n lý tµi
s¶n chuyÓn giao sau khi ®· thanh to¸n chi phÝ qu¶n lý.
3. Trong trêng hîp vî hoÆc chång cña ngêi bÞ tuyªn bè mÊt tÝch ®· ®îc ly
h«n th× dï ngêi bÞ tuyªn bè mÊt tÝch trë vÒ hoÆc cã tin tøc x¸c thùc lµ ngêi ®ã
cßn sèng, quyÕt ®Þnh cho ly h«n vÉn cã hiÖu lùc ph¸p luËt.
§iÒu 81. Tuyªn bè mét ngêi lµ ®· chÕt
1. Ngêi cã quyÒn, lîi Ých liªn quan cã thÓ yªu cÇu Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh
tuyªn bè mét ngêi lµ ®· chÕt trong c¸c trêng hîp sau ®©y:
a) Sau ba n¨m, kÓ tõ ngµy quyÕt ®Þnh tuyªn bè mÊt tÝch cña Toµ ¸n cã
hiÖu lùc ph¸p luËt mµ vÉn kh«ng cã tin tøc x¸c thùc lµ cßn sèng;
b) BiÖt tÝch trong chiÕn tranh sau n¨m n¨m, kÓ tõ ngµy chiÕn tranh kÕt
thóc mµ vÉn kh«ng cã tin tøc x¸c thùc lµ cßn sèng;
c) BÞ tai n¹n hoÆc th¶m häa, thiªn tai mµ sau mét n¨m, kÓ tõ ngµy tai n¹n
hoÆc th¶m ho¹, thiªn tai ®ã chÊm døt vÉn kh«ng cã tin tøc x¸c thùc lµ cßn sèng,
trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c;
d) BiÖt tÝch n¨m n¨m liÒn trë lªn vµ kh«ng cã tin tøc x¸c thùc lµ cßn sèng;
thêi h¹n nµy ®îc tÝnh theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu 78 cña Bé luËt nµy.
2. Tuú tõng trêng hîp, Toµ ¸n x¸c ®Þnh ngµy chÕt cña ngêi bÞ tuyªn bè lµ
®· chÕt c¨n cø vµo c¸c trêng hîp quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 §iÒu nµy.
20
§iÒu 82. Quan hÖ nh©n th©n vµ quan hÖ tµi s¶n cña ngêi bÞ Toµ ¸n
tuyªn bè lµ ®· chÕt
1. Khi quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n tuyªn bè mét ngêi lµ ®· chÕt cã hiÖu lùc
ph¸p luËt th× quan hÖ vÒ h«n nh©n, gia ®×nh vµ c¸c quan hÖ nh©n th©n kh¸c
cña ngêi ®ã ®îc gi¶i quyÕt nh ®èi víi ngêi ®· chÕt.
2. Quan hÖ tµi s¶n cña ngêi bÞ Toµ ¸n tuyªn bè lµ ®· chÕt ®îc gi¶i quyÕt
nh ®èi víi ngêi ®· chÕt; tµi s¶n cña ngêi ®ã ®îc gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh cña
ph¸p luËt vÒ thõa kÕ.
§iÒu 83. Huû bá quyÕt ®Þnh tuyªn bè mét ngêi lµ ®· chÕt
1. Khi mét ngêi bÞ tuyªn bè lµ ®· chÕt trë vÒ hoÆc cã tin tøc x¸c thùc lµ
ngêi ®ã cßn sèng th× theo yªu cÇu cña ngêi ®ã hoÆc cña ngêi cã quyÒn, lîi Ých
liªn quan, Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh huû bá quyÕt ®Þnh tuyªn bè ngêi ®ã lµ ®·
chÕt.
2. Quan hÖ nh©n th©n cña ngêi bÞ tuyªn bè lµ ®· chÕt ®îc kh«i phôc khi
Toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh huû bá quyÕt ®Þnh tuyªn bè ngêi ®ã lµ ®· chÕt, trõ c¸c
trêng hîp sau ®©y:
a) Vî hoÆc chång cña ngêi bÞ tuyªn bè lµ ®· chÕt ®· ®îc Toµ ¸n cho ly h«n
theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 78 cña Bé luËt nµy th× quyÕt ®Þnh cho ly h«n
vÉn cã hiÖu lùc ph¸p luËt;
b) Vî hoÆc chång cña ngêi bÞ tuyªn bè lµ ®· chÕt ®· kÕt h«n víi ngêi kh¸c
th× viÖc kÕt h«n ®ã vÉn cã hiÖu lùc ph¸p luËt.
3. Ngêi bÞ tuyªn bè lµ ®· chÕt mµ cßn sèng cã quyÒn yªu cÇu nh÷ng ngêi
®· nhËn tµi s¶n thõa kÕ tr¶ l¹i tµi s¶n, gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cßn.
Trong trêng hîp ngêi thõa kÕ cña ngêi bÞ tuyªn bè lµ ®· chÕt biÕt ngêi nµy
cßn sèng mµ cè t×nh giÊu giÕm nh»m hëng thõa kÕ th× ngêi ®ã ph¶i hoµn tr¶
toµn bé tµi s¶n ®· nhËn, kÓ c¶ hoa lîi, lîi tøc; nÕu g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi th êng.
Ch¬ng IV
PH¸P NH©N
Môc 1
NH÷NG QUY ®ÞNH CHUNG VÒ PH¸P NH©N
§iÒu 84. Ph¸p nh©n
Mét tæ chøc ®îc c«ng nhËn lµ ph¸p nh©n khi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau
®©y:
1. §îc thµnh lËp hîp ph¸p;
2. Cã c¬ cÊu tæ chøc chÆt chÏ;
- Xem thêm -
.DOC 
183 
166 
68 
