Tài liệu Luận văn xuất khẩu hàng nông sản việt nam, thực trạng và giải pháp

§Ò ¸n m«n häc Lêi nãi ®Çu Níc ta lµ mét níc n«ng nghiÖp, phÇn lín d©n sè sèng ë n«ng th«n víi nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp lµ chñ yÕu. §Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi mét c¸ch æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng, chóng ta cÇn quan t©m ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n. Trong ®ã, n©n cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n lµ mét trong nh÷ng híng ®i ®óng ®¾n vµ kh¶ thi. Nhng t¹i sao chÊt lîng hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu cña níc ta cßn thÊp? T¹i sao c¸c hµng ho¸ n«ng s¶n xuÊt khÈu cña níc ta thêng bÞ thua thiÖt vÒ gi¸ c¶, vÒ tranh chÊp? T¹i sao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ n«ng s¶n xuÊt khÈu níc ta vÉn cßn kÐm?... vµ nhiÒu c©u hái n÷a vÒ hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu ®ang ®Æt ra ®èi víi níc ta mµ c©u tr¶ lêi kh«ng dÔ. Râ rµng xuÊt khÈu n«ng s¶n cña níc ta tõ nh÷ng n¨m ®Çu 1990 ®· gÆt h¸i ®îc nh÷ng thµnh tùu quan träng ®¸ng tù hµo vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu, vÒ thÞ trêng, vÒ uy tÝn..., ®ãng gãp quan träng vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ cña níc ta. Tuy nhiªn, nh÷ng h¹n chÕ cña xuÊt khÈu n«ng s¶n vÉn cha ®îc gi¶i quyÕt triÖt ®Ó, vÉn ®ang trong vßng “luÈn quÈn” cña mÊy vÊn ®Ò: gi¶m gi¸ hµng ho¸ n«ng s¶n xuÊt khÈu, thÞ trêng kh«ng v÷ng ch¾c, chÊt lîng hµng ho¸ cha cao, n¨ng lùc c¹nh tranh thÊp.... ViÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nµy cã ý nghÜa hÕt søc quan träng khi níc ta ®ang ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n. §Ó gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ®Æt ra cÇn cã sù phèi hîp hµnh ®éng cña c¸c Bé Ban ngµnh, c¸c doanh nghiÖp doanh nh©n, HiÖp héi ngµnh nghÒ... em xin ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn nh»m c¶i thiÖn t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu n«ng s¶n hiÖn nay th«ng qua ®Ò ¸n XuÊt khÈu hµng n«ng s¶n ViÖt Nam, thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p. SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc §Ò ¸n gåm 3 ch¬ng víi néi dung chÝnh: Ch¬ng I: Nh÷ng c¬ së lý thuyÕt cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n cña ViÖt Nam tõ 1995-2003 Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n cña ViÖt Nam ®¹t hiÖu qu¶ cao Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n GS.TS §Æng §×nh §µo ®· tËn t×nh gióp ®ì em trong viÖc nghiªn cøu, tham kh¶o ý kiÕn, tµi liÖu ®Ó hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc Ch¬ng I C¬ së lý thuyÕt cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu I. C¸c häc thuyÕt vµ quan ®iÓm vÒ ngo¹i th¬ng. 1. C¸c kh¸i niÖm Ngo¹i th¬ng: lµ ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ ë nh÷ng quèc gia kh¸c nhau. XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng b¸n hµng ho¸, dÞch vô ra níc ngoµi. Hµng n«ng s¶n: hiÖn nay ®îc hiÓu theo nghÜa rénglµ nh÷ng s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra tõ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp cña ViÖt Nam. Nã bao gåm n«ng s¶n thuÇn tuý, thuû s¶n vµ l©m s¶n. 2. ThuyÕt träng th¬ng Ph¸t triÓn m¹nh nhÊt ë ch©u ¢u, m¹nh vµ râ nhÊt lµ ë Anh vµ Ph¸p tõ gi÷a thÕ kû XV, XVI, XVII vµ kÕt thóc gi÷a thÕ kû XVIII. Nh÷ng ®¹i biÓu ®¹i diÖn nh Jean Dodin, Melon, Thomas Mum. T tëng chÝnh cña ph¸i träng th¬ng: thuyÕt nµy cho r»ng sù phån vinh cña mét quèc gia ®îc ®o b»ng lîng tµi s¶n mµ quèc gia ®ã cÊt gi÷ thêng ®îc tÝnh b»ng vµng. Do ®ã, theo thuyÕt nµy, chÝnh phñ nªn xuÊt khÈu nhiÒu h¬n nhËp khÈu vµ nÕu thµnh c«ng hä sÏ nhËn ®îc gi¸ trÞ thÆng d mËu dÞch ®îc tÝnh theo vµng tõ mét níc hay c¸c níc bÞ th©m hôt. Vµng lµ ph¬ng tiÖn ®Ó cñng cè quyÒn lùc cña c¸c nhµ níc T¦. Lîi nhuËn bu«n b¸n theo chñ nghÜa träng th¬ng lµ kÕt qu¶ cña sù trao ®æi kh«ng ngang gi¸ vµ lõa g¹t. Trong trao ®æi ph¶i cã mét bªn thua vµ mét bªn ®îc. D©n téc nµy lµm giµu b»ng c¸ch hy sinh lîi Ých cña d©n téc kh¸c. §Ò cao vai trß cña nhµ níc trong viÖc ®iÒu khiÓn nÒn kinh tÕ th«ng qua “b¶o hé”, “®iÒu híng” vµ “gia t¨ng hiÖu n¨ng” cña nÒn kinh tÕ trong níc. Häc thuyÕt kªu gäi nhµ níc can thiÖp s©u vµo ho¹t ®éng kinh tÕ nh: lËp hµng rµo thuÕ quan ®Ó b¶o hé mËu dÞch, cã c¸c biÖn ph¸p nh miÔn thuÕ nhËp khÈu cho c¸c nguyªn liÖu phôc vô cho s¶n xuÊt, cÊm b¸n ra níc ngoµi nh÷ng s¶n phÈm tõ thiªn nhiªn; thùc hiÖn tµi trî xuÊt khÈu, duy tr× quota vµ ®¸nh thuÕ nhËp cao víi nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng nh»m duy tr× xuÊt siªu (h¹n chÕ hoÆc cÊm nhËp khÈu thµnh phÈm, nhÊt lµ hµng xa xØ). KhuyÕn khÝch trë hµng b»ng thuyÒn cña níc m×nh v× kh«ng nh÷ng võa b¸n ®îc hµng mµ cßn cã ®îc nh÷ng mèi lîi kh¸c nh cíc vËn t¶i, phÝ b¶o hiÓm. Nh÷ng ngêi theo chñ nghÜa träng th¬ng cho r»ng lao ®éng lµ yÕu tè c¬ b¶n cña s¶n xuÊt, cho nªn ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh cho s¶n phÈm trªn thÞ trêng cÇn h¹ thÊp l¬ng ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt. Trong khi ®ã c¸c yÕu tè vÒ n¨ng suÊt lao ®éng, c«ng nghÖ l¹i kh«ng ®îc ®Ò cËp ®Õn nh lµ c¸c yÕu tè c¬ b¶n ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng quèc tÕ. SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc ¦u ®iÓm: chñ nghÜa träng th¬ng sím ®¸nh gi¸ tÇm quan träng cña ho¹t ®éng th¬ng m¹i, ®Æc biÖt lµ th¬ng m¹i quèc tÕ. §èi lËp víi t tëng phong kiÕn lóc bÊy giê lµ tù cung, tù cÊp. Sím nhËn râ vai trß cña nhµ níc trong viÖc trùc tiÕp tham gia vµo ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi th«ng qua c¸c c«ng cô thuÕ quan, l·i xuÊt, b¶o hé mËu dÞch. Nhîc ®iÓm: Lý luËn kinh tÕ cña chñ nghÜa träng th¬ng cßn ®¬n gi¶n, cha cho phÐp gi¶i thÝch b¶n chÊt bªn trong cña c¸c hiÖn tîng th¬ng m¹i quèc tÕ. Tuy nhiªn, nã më ra trang sö cho nghiªn cøu nghiªm tóc hiÖn tîng vµ lîi Ých th¬ng m¹i quèc tÕ. ë ViÖt Nam, gièng nh nh÷ng níc kh¸c giµnh ®îc ®éc lËp sau thÕ chiÕn thø II ®· b¨t ®Çu x©y dùng c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ chiÕn lîc kinh tÕ gÇn gièng nh thêi kú hoµng kim cña lý thuyÕt träng th¬ng. §Èy m¹nh nç lùc theo híng xuÊt siªu. C¸n c©n th¬ng m¹i thÆng d cha h¼n lµ cã lîi vµ th©m hôt cha h¼n lµ bÊt lîi. §iÒu ®ã chØ nãi lªn gi¸ trÞ hµng ho¸ dÞch vô b¸n ra níc ngoµi vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ dÞch vô mua vµo tõ níc ngoµi. Gi¶ sö nÕu mét níc cã c¸n c©n th¬ng m¹i thuËn lîi vµ kho¶n chªnh lÖch ®îc thanh to¸n b»ng tÝn dông. NÕu kho¶n tÝn dông nµy kh«ng ®îc thanh to¸n ®óng thêi h¹n th× hiÖn tr¹ng c¸n c©n th¬ng m¹i l¹i trë thµnh bÊt lîi. 3. lý thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi cña Adamsmith Theo Adamsmith “Sù giµu cã cña mét quèc gia phô thuéc vµo sè hµng ho¸ vµ dÞch vô hiÖn cã s½n h¬n lµ phô thuéc vµo vµng” vµ nguån gèc giµu cã cña níc Anh kh«ng ph¶i lµ do ngo¹i th¬ng mµ lµ do c«ng nghiÖp mÆc dï ngo¹i th¬ng cã t¸c ®éng kh«ng nhá thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ. VËy t¹i sao c¸c níc cÇn ph¶i giao dÞch trao ®æi bu«n b¸n víi nhau? ¤ng cho r»ng c¸c quèc gia kh¸c nhau cã thÓ s¶n xuÊt nh÷ng lo¹i hµng ho¸ kh¸c nhau hiÖu qu¶ h¬n nh÷ng hµng ho¸ kh¸c. NÕu th¬ng m¹i kh«ng bÞ h¹n chÕ th× lîi Ých cña th¬ng m¹i quèc tÕ do thùc hiÖn nguyªn t¾c ph©n c«ng. Trong cuèn “The wealth of Nations” A.Smith cho r»ng: ph¬ng ng«n cña mét ngêi chñ gia ®×nh kh«ng ngoan lµ kh«ng bao giê tù s¶n xuÊt lÊy nh÷ng g× mµ nÕu ®i mua sÏ ®îc rÎ h¬n. Ngêi thî may kh«ng khi nµo h× hôc ®ãng ®«i giµy mµ thêng ®i mua cña ngêi thî giµy. Vµ ngêi thî giµy còng kh«ng cÇn loay hoay c¾t may mµ nhê anh thî may may hé. Ngêi n«ng d©n kh«ng tù lµm lÊy nh÷ng thø trªn, mµ nhê vµo c¸c tay thî khÐo. Mäi ngêi ®Òu cã lîi khi ch¨m chó vµo c«ng viÖc cña m×nh cã lîi thÕ h¬n l¸ng giÒng, vµ dïng mét phÇn sè s¶n phÈm cña m×nh hay tiÒn b¸n ®îc sè s¶n phÈm Êy ®Ó ®i mua mäi thø cÇn dïng kh¸c. Nh÷ng g× trong sinh ho¹t c¸ nh©n ®îc coi lµ kh«ng ngoan Ýt khi nµo l¹i lµ mét ®iÒu rå d¹i ®èi víi mét quèc gia. NÕu mét níc ngoµi cã thÓ cung cÊp mét lo¹i hµng ho¸ rÎ h¬n lµ khi ta tù s¶n xuÊt, th× tèt h¬n hÕt nªn ®i mua lo¹i hµng SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc ho¸ Êy, dµnh th× giê chuyªn chó vµo mét ho¹t ®éng kh¸c mµ ta cã lîi h¬n ®Ó b¸n lÊy tiÒn chi dïng. Mçi quèc gia nªn chuyªn m«n ho¸ vµo nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt mµ hä cã lîi thÕ tuyÖt ®èi. Cã nghÜa sö dông nh÷ng lîi thÕ tuyÖt ®èi ®ã cho phÐp hä s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm víi chi phÝ thÊp h¬n c¸c níc kh¸c. Lîi thÕ ë ®©y gåm cã lîi thÕ tù nhiªn liªn quan ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn khÝ hËu vµ tù nhiªn. Ch¼ng h¹n nh khÝ hËu «n hoµ, nhiÒu tµi nguyªn dÔ khai th¸c, ®Êt ®ai mµu mì, nh©n c«ng rÎ. Thø hai lµ lîi thÕ do nç lùc, ®ã lµ nh÷ng lîi thÕ cã ®îc do sù ph¸t triÓn cña khoa häc kÜ thuËt vµ sù lµnh nghÒ. Quèc gia chØ xuÊt khÈu nh÷ng hµng ho¸ mµ hä cã lîi thÕ tuyÖt ®èi vµ nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸ mµ hä kh«ng cã lîi thÕ tuyÖt ®èi. Th¬ng m¹i kh«ng lµ quy luËt trß ch¬i b»ng kh«ng mµ lµ quy luËt trß ch¬i tÝch cùc (positive sum game). Tuy nhiªn, häc thuyÕt cña A.Smith kh«ng gi¶i thÝch ®îc mét hiÖn tîng mét níc cã mäi lîi thÕ h¬n h¼n c¸c níc kh¸c hoÆc nh÷ng níc kh«ng cã lîi thÕ tuyÖt ®èi nµo c¶ th× chç ®øng trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ lµ ë ®©u? vµ do ®ã th¬ng m¹i quèc tÕ x¶y ra nh thÕ nµo ®èi víi c¸c níc nµy? 4. Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh(t¬ng ®èi) cña David Ricardo David Ricardo (1772-1823) lµ nhµ duy vËt, nhµ kinh tÕ häc ngêi Anh gèc do th¸i. C.M¸c ®¸nh gi¸ «ng lµ ngêi “®¹t tíi ®Ønh cao nhÊt cña kinh tÕ chÝnh trÞ t s¶n cæ ®iÓn” Theo D.Ricardo, lîi Ých th¬ng m¹i diÔn ra ë nh÷ng níc cã lîi thÕ tuyÖt ®èi vÒ tÊt c¶ nh÷ng s¶n phÈm v× c¸c níc nµy cÇn ph¶i hy sinh s¶n phÈm kÐm hiÖu qu¶ ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈn cã hiÖu qu¶ cao h¬n. Khi mét níc cã lîi thÕ tuyÖt ®èi so víi c¸c níc kh¸c th× lîi Ých th¬ng m¹i lµ râ rµng. Nhng sÏ ra sao víi mét níc cã thÓ s¶n xuÊt hiÖu qu¶ h¬n c¸c níc kh¸c tÊt c¶ c¸c mÆt hµng hoÆc kh«ng cã lîi thÕ tuyÖt ®èi vÒ bÊt kú mÆt hµng nµo c¶? D.R ®· tr¶ lêi c©u hái ®ã trong cuèn “nh÷ng nguyªn lý cña kinh tÕ chÝnh trÞ vµ thuÕ” xuÊt b¶n n¨m 1817. Theo «ng: Mäi níc ®Òu cã thÓ tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. V× ngo¹i th¬ng cho phÐp më réng kh¶ n¨ng tiªu dïng cña mét níc. ChØ chuyªn m«n ho¸ vµo s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm nhÊt ®Þnh vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ cña m×nh ®Ó ®æi lÊy hµng nhËp khÈu tõ níc kh¸c. Nh÷ng níc cã lîi thÕ hoµn toµn so víi c¸c níc kh¸c hoÆc kÐm lîi thÕ tuyÖt ®èi so víi c¸c níc kh¸c trong s¶n xuÊt mäi s¶n phÈm vÉn cã thÓ tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng vµ th¬ng m¹i quèc tÕ. Bëi v× mét níc cã mét sè lîi thÕ so s¸nh nhÊt ®Þnh vÒ mét sè mÆt hµng vµ mét sè kÐm so s¸nh nhÊt ®Þnh vÒ mét sè mÆt hµng. §iÒu chÝnh yÕu trong lý thuyÕt cña D.R lµ th¬ng m¹i quèc tÕ kh«ng yªu cÇu sù kh¸c nhau vÒ lîi thÕ tuyÖt ®èi. Th¬ng m¹i quèc tÕ cã thÓ x¶y ra khi cã lîi SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc thÕ so s¸nh. Lîi thÕ so s¸nh tån t¹i bÊt cø khi nµo mµ t¬ng quan vÒ lao ®éng cho mçi s¶n phÈm kh¸c nhau gi÷a hai hµng ho¸. Theo lý thuyÕt nµy, c¸c quèc gia cã thÓ chuyªn m«n ho¸ vµ xuÊt khÈu s¶n phÈm mµ hä kh«ng cã lîi thÕ tuyÖt ®èi so víi mét níc kh¸c, nhng l¹i cã lîi thÕ tuyÖt ®èi h¬n so víi nh÷ng s¶n phÈm trong níc (tøc lµ cã lîi thÕ so s¸nh) vµ nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm mµ lîi thÕ tuyÖt ®èi nhá h¬n gi÷a hai s¶n phÈm trong níc. Tuy nhiªn, lý thuyÕt cña Ricardo vÉn tån t¹i mét sè h¹n chÕ. C¸c ph©n tÝch cña «ng kh«ng tÝnh ®Õn c¬ cÊu nhu cÇu tiªu dïng cña mçi níc. Cho nªn, dùa vµo lý thuyÕt nµy ngêi ta vÉn kh«ng x¸c ®Þnh ®îc gi¸ t¬ng ®èi mµ c¸c níc dïng ®Ó trao ®æi s¶n phÈm. C¸c ph©n tÝch kh«ng ®Ò cËp ®Õn chi phÝ vËn t¶i, b¶o hiÓm hµng ho¸ vµ hµng rµo b¶o hé mËu dÞch c¸c níc dùng lªn. Lý thuyÕt cña D.Ricardo kh«ng gi¶i thÝch ®îc nguån gèc ph¸t sinh cña thuËn lîi cña mét níc ®èi víi mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã nªn kh«ng gi¶i thÝch triÖt ®Ó nguyªn nh©n s©u xa cña qu¸ tr×nh th¬ng m¹i quèc tÕ. 5. Lý thuyÕt tØ lÖ c¸c yÕu tè cña Heckscher-Ohlin Trong lý thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi vµ lîi thÕ t¬ng ®èi cña A.Smith vµ D.Ricardo m« t¶ s¶n lîng t¨ng nh thÕ nµo nÕu c¸c níc chuyªn m«n ho¸ vµo s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm mµ hä cã lîi thÕ. Hai «ng ®a ra m« h×nh dùa h¼n vµo ph¬ng ph¸p mét nh©n tè biÕn thiªn lµ chi phÝ lao ®éng trong ®iÒu kiÖn chuyªn m«n ho¸. Trong thùc tÕ ®Ó s¶n xuÊt ra mét s¶n phÈm cÇn sö dông nh÷ng nh©n tè kh¸c nhau nh vèn, lao ®éng, ®Êt ®ai... chø kh«ng ph¶i chØ riªng nh©n c«ng. Nh vËy, lý thuyÕt cæ ®iÓn vÒ nguån gèc gi¸ trÞ lµ nh©n c«ng tá ra kh«ng cã søc thuyÕt phôc. §Ó kh¸c phôc h¹n chÕ nµy, Heckscher vµ Ohlin ®· cè g¾ng gi¶i thÝch hiÖn tîng th¬ng m¹i quèc tÕ trong t¸c phÈm “Th¬ng m¹i liªn khu vùc vµ quèc tÕ” nh sau: Trong mét nÒn kinh tÕ më cña, mçi níc ®Òu híng ®Õn chuyªn m«n ho¸ c¸c ngµnh mµ cho phÐp sö dông nh÷ng yÕu tè s¶n xuÊt ®èi víi níc ®ã lµ thuËn lîi nhÊt. Lý thuyÕt H.O cho r»ng trong tiÕn tr×nh s¶n xuÊt, ngêi ta ph¶i phèi hîp nhiÒu c¸c nh©n tè theo c¸c tØ lÖ kh¸c nhau. Nh÷ng nh©n tè thêng ®îc nªu ra nhÊt lµ: ®Êt ®ai, nh©n c«ng vµ t b¶n chø kh«ng ph¶i lµ nh©n c«ng hay t b¶n thuÇn tuý. Sù kh¸c nhau ë c¸c níc vÒ mèi t¬ng quan gi÷a lao ®éng víi ®Êt ®ai hay vèn cã thÓ gi¶i thÝch sù kh¸c biÖt vÒ chi phÝ c¸c nh©n tè. NÕu lao ®éng dåi dµo so víi ®Êt ®ai vµ vèn th× chi phÝ lao ®éng sÏ thÊp h¬n cßn chi phÝ ®Êt ®ai vµ vèn sÏ cao h¬n, vµ ngîc l¹i. Nh÷ng chi phÝ nµy gióp c¸c níc cã së trêng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm sö dông nh©n tè d thõa vµ do ®ã sÏ rÎ h¬n. Nh vËy, sè lîng c¸c yÕu tè kh¸c nhau, tÊt nhiªn gi¸ c¶ yÕu tè còng kh¸c nhau. Nhng gi¸ s¶n phÈm kh¸c nhau kh«ng chØ phô thuéc vµo sù kh¸c biÖt gi¸ c¶ cña c¸c nh©n tè ®Çu vµo mµ cßn phô thuéc vµo kü thuËt s¶n xuÊt vµ sù phèi hîp SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc c¸c yÕu tè s¶n xuÊt n÷a. Nãi kh¸c ®i, mçi hµng ho¸ cã mét hµm s¶n xuÊt riªng, mçi quèc gia cã mét kÜ thuËt chÕ biÕn riªng vµ mçi thêi ®¹i cã ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt kh¸c nhau. Theo thuyÕt H.O, c¸c níc xuÊt khÈu cÇn thiÕt cã sè lîng c¸c nh©n tè s¶n xuÊt phong phó s½n cã vµ s¶n phÈm nhËp khÈu ph¶i bao hµm phÇn lín c¸c nh©n tè s¶n xuÊt trong níc khan hiÕm. Tãm l¹i, häc thuyÕt H.O khuyÕn khÝch mäi níc ®Òu nªn tham gia vµo th¬ng m¹i quèc tÕ ngay c¶ nh÷ng níc kh«ng cã lîi thÕ tuyÖt ®èi. Tuy nhiªn, häc thuyÕt H.O kh«ng cho phÐp gi¶i thÝch ®îc mäi hiÖn tîng th¬ng m¹i quèc tÕ trong nh÷ng trêng hîp cã sù ®¶o ngîc vÒ nhu cÇu, së thÝch hµng ho¸ kh«ng ®ång nhÊt ë c¸c khu vùc; trêng hîp xuÊt hiÖn c¹nh tranh kh«ng hoµn h¶o (nhµ níc b¶o hé, trî cÊp) hay trong trêng hîp chi phÝ vËn t¶i vµ b¶o hiÓm qu¸ lín, nhiÒu khi vît qu¸ chi phÝ s¶n xuÊt. 6. Quan ®iÓm cña C.Mac M¸c ®a ra quan ®iÓm cña m×nh trong bé “t b¶n”. T tëng cña M¸c thÓ hiÖn ë nh÷ng quan ®iÓm sau: Thø nhÊt, nguyªn t¾c chi phèi ngo¹i th¬ng lµ b×nh ®¼ng cïng cã lîi. Sù ph©n tÝch cña M¸c vÒ ngo¹i th¬ng dùa trªn quy luËt gi¸ trÞ. M¸c cho r»ng, chi phÝ vÒ lao ®éng lµ c¬ së cho sù trao ®æi, bu«n b¸n hµng ho¸ gi÷a c¸c níc. Theo ®ã h¹ thÊp ®îc chi phÝ lao ®éng th× ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng tÊt yÕu lµ cã lîi. Trong mËu dÞch quèc tÕ, nguyªn t¾c trao ®æi ph¶i tu©n theo nguyªn t¾c ngang gi¸. ¤ng phª ph¸n gay g¾t quan ®iÓm sai lÇm vµ th« thiÓn cña chñ nghÜa träng th¬ng “ trong th¬ng m¹i, së dÜ mét bªn cã lîi lµ v× ®· lµm thiÖt h¹i bªn kia”. Thø hai, sù h×nh thµnh ngo¹i th¬ng lµ tÊt yÕu kh¸ch quan cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt TBCN. NÒn kinh tÕ thÞ tr¬ng TBCN lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ lu«n ®ßi hái thÞ trêng ngµy cµng më réng. Kh«ng chØ lµ thÞ trêng tiªu thô mµ cßn thÞ trêng cung cÊp nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt, vµ quan träng h¬n hÕt lµ ngo¹i th¬ng xuÊt hiÖn lµ mét tÊt yÕu do sù chi phèi cña quy luËt gi¸ trÞ thÆng d tèi ®a. Qu¸ tr×nh th¬ng m¹i quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh mang tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan v× r»ng kinh tÕ thÕ giíi lµ mét thÓ thèng nhÊt vµ sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ lµ mét tÊt yÕu kh¸c quan. Ph¸t triÓn th¬ng m¹i quèc tÕ mang l¹i lîi Ých cho mäi quèc gia, níc giµu còng nh níc nghÌo kÐm ph¸t triÓn. C¬ së ®Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu cña mçi quèc gia lµ dùa vµo lîi thÕ t¬ng ®èi vµ lîi thÕ tuyÖt ®èi cña m×nh vµ thùc hiÖn nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng mµ m×nh kh«ng cã lîi thÕ ph¸t triÓn. §èi víi ViÖt Nam, lµ mét níc cã nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp lµ chñ yÕu. TruyÒn th«ng n«ng nghiÖp ®· cã tõ l©u ®êi nªn kinh nghiÖm trong s¶n xuÊt n«ng s¶n còng Ýt nhiÒu ®¸ng kÓ. Thªm vµo ®ã, ®iÒu kiÖn khÝ hËu nhiÖt ®íi, ®a d¹ng t¹o cho ViÖt Nam cã lîi thÕ tuyÖt ®èi vÒ nhiÒu mÆt hµng n«ng s¶n nh g¹o, cµ phª... Trong khi ®ã, tr×nh ®é khoa häc kÜ thuËt cña ViÖt Nam cha cao, s¶n phÈm c«ng SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc nghÖ cao kh«ng ph¶i lµ lîi thÕ. H¬n n÷a chóng ta ®ang cÇn vèn ®Ó x©y dùng ®Êt níc. Do vËy xuÊt khÈu n«ng s¶n lµ mét tÊt yÕu trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cña chóng ta. II. Vai trß cña xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë ViÖt Nam §Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, mét quèc gia cã thÓ dùa vµo nhiÒu ngµnh kinh tÕ. §èi víi ViÖt Nam, n«ng nghiÖp ®ãng mét vai trß kh«ng nhá. Trong ®ã, xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n chiÕm vÞ trÝ quan träng. 1. Vai trß cña xuÊt khÈu 1.1 §èi víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ mét ho¹t ®éng kinh doanh bu«n b¸n ë ph¹m vi quèc tÕ. Nã kh«ng ph¶i lµ hµnh vi mua b¸n riªng lÎ mµ lµ c¶ mét hÖ thèng c¸c quan hÖ mua b¸n trong mét nÒn th¬ng m¹i cã tæ chøc nh»m b¸n s¶n phÈm hµng ho¸ trong níc ra níc ngoµi thu ngo¹i tÖ, qua ®ã cã thÓ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt trong níc ph¸t triÓn, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ æn ®Þnh, tõng bíc n©ng cao møc sèng ngêi d©n. do ®ã xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ ®ét biÕn cao hoÆc cã thÓ g©y thiÖt h¹i v× ph¶i ®èi ®Çu víi mét hÖ thèng kinh tÕ kh¸c mµ chñ thÓ trong níc tham gia xuÊt khÈu kh«ng dÔ dµng khèng chÕ ®îc. XuÊt khÈu hµng ho¸ n»m trong kh©u lÜnh vùc ph©n khèi vµ lu th«ng hµng ho¸ cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng nh»m môc ®Ých liªn kÕt s¶n xuÊt víi tiªu dïng cña níc nµy víi níc kh¸c. nÒn kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn nh thÕ nµo phô thuéc rÊt lín vµo lÜnh vùc kinh doanh nµy. Vai trß cña xuÊt khÈu ®îc thÓ hiÖn cô thÓ qua c¸c ®iÓm sau: + Qua xuÊt khÈu c¸c níc trªn thÕ giíi cã thÓ ph¸t huy ®îc lîi thÕ so s¸nh, sö dông tèt c¸c nguÇn lùc, trao ®æi thµnh tùu khoa häc, kü thuËt tiªn tiÕn.. . ®©y lµ yÕu tè then chèt trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ kh«ng nh÷ng t¨ng s¶n xuÊt vÒ mÆt sè lîng mµ cßn t¨ng chÊt lîng s¶n phÈm, t¨ng n¨ng suÊt lao ®äng, tiÕt kiÖm chi phÝ lao ®éng x· héi. + B»ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã thÓ t¹o ®îc vèn ngo¹i tÖ gãp phÇn quan träng trong viÖc c¶i thiÖn c¸n c©n ngo¹i th¬ng, c¸n c©n thanh to¸n, t¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ, qua ®ã t¨ng kh¶ n¨ng nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ mµ trong níc ®ang thiÕu hay s¶n xuÊt víi chi phÝ lín. + XuÊt khÈu thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nh dÞch vô th¬ng m¹i, b¶o hiÓm hµng ho¸, th«ng tin liªn l¹c quèc tÕ, dÞch vô tµi chÝnh tÝn dông quèc tÕ, kinh doanh du lÞch.. . + Ho¹t ®éng xuÊt khÈu t¨ng cêng hîp t¸c vµo chuyªn m«n ho¸ quèc tÕ vµ lµ mét m¾t xÝch quan träng trong qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng n©ng cao uy tÝn cña quèc gia trªn thÞ trêng quèc tÕ SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc 1.2 Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®è víi VN XuÊt khÈu t¹o ra nguån vèn quan träng ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu nhËp khÈu vµ tÝch luü ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc. C«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc lµ bíc ®i tÊt yÕu ®Ó kh¸c phôc t×nh tr¹ng nghÌo nµn vµ chËm ph¸t triÓn ë níc ta. §Ó c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc trong mét thêi gian ng¾n ®ßi hái ph¶i cã sè vèn rÊt lín dïng nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ, kÜ thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Nguån vèn ®Ó nhËp khÈu cã thÓ h×nh thµnh tõ c¸c nguån: §Çu t níc ngoµi; vay nî, viÖn trî; thu tõ du lich, dÞch vô thu ngo¹i tÖ; vµ nguån tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. C¸c nguån vèn ®Çu t níc ngoµi, vèn ®i vay, viÖn trî... ®Òu sÏ ph¶i tr¶ b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c. Nguån vèn quan träng nhÊt ®Ó c«ng nghiÖp ho¸ lµ nguån thu tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. ë níc ta thêi k× 86-90 nguån thu tõ xuÊt khÈu ®¶m b¶o trªn 55% nhu cÇu ngo¹i tÖ cho nhËp khÈu. Thêi k× 91-95 lµ 75,3% vµ 96-2000 lµ 84,5%. XuÊt khÈu gãp phÇn vµo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt theo híng sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt lîi thÕ so s¸nh tuyÖt ®èi vµ t¬ng ®èi cña ®Êt níc. C¬ cÊu xuÊt khÈu vµ tiªu dïng trªn thÕ giíi ®ang thay ®æi m¹nh mÏ. §ã lµ kÕt qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kÜ thuËt, sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ phï hîp víi xu híng ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi. Cã hai c¸ch nh×n nhËn viÖc t¸c ®éng cña xuÊt khÈu tíi chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ. Thø nhÊt: xuÊt kh©u chØ lµ viÖc tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm thõa do vît qu¸ nhu cÇu néi ®Þa. Trong ®iÒu kiÖn níc ta, nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, nÕu chØ thô ®éng chê sù “thõa ra” cña s¶n xuÊt th× xuÊt khÈu vÉn cø nhá bÐ vµ t¨ng trëng chËm ch¹p. Theo ®ã s¶n xuÊt vµ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ còng rÊt chËm ch¹p. Thø hai: coi thÞ trêng vµ thÞ trêng thÕ giíi lµ híng quan träng ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt. §©y lµ quan ®iÓm ®óng ®¾n, nã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Mét gi¶ thiÕt lµ sù ph¸t triÓn cña ngµnh chÕ biÕn thùc phÈm xuÊt khÈu cã thÓ kÐo theo sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o thiÕt bÞ phôc vô cho nã, sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp bao gãi... XuÊt khÈu t¹o ra kh¶ n¨ng më réng thÞ trêng tiªu thô, gãp phÇn cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh. XK t¹o ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng cung cÊp ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, gia t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc. Qua xuÊt khÈu, hµng ho¸ cña ta tham gia vµo c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi. §Ó ®¶m b¶o chÊt lîng, gi¸ c¶ chóng ta ph¶i tæ chøc l¹i c¬ cÊu kinh tÕ, s¶n xuÊt cho phï hîp cã thÓ thÝch nghi ®îc víi c¹nh tranh. Do ®ã c¸c ngµnh xuÊt SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc khÈu ph¶i dùa trªn lîi thÕ cña quèc gia vÒ tù nhiªn, lao ®éng, vèn, kÜ thuËt, c«ng nghÖ... XuÊt khÈu cã t¸c dông tÝch cùc ®Õn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao møc sèng cña nh©n d©n. S¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thu hót hµng triÖu ngêi lao ®éng vµo lµm viÖc víi thu nhËp kh«ng thÊp. XuÊt khÈu cßn t¹o ra nguån vèn ®Ó nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng thiÕt yÕu gãp phÇn c¶i thiÖn vµ lµm phong phó h¬n ®êi sèng nh©n d©n. §Èy m¹nh xuÊtkhÈu ®îc coi lµ mét yÕu tè quan träng ®ÓkÝch thÝch sù t¨ng trëng kinh tÕ. §Èy m¹nh XK më réng quy m« s¶n xuÊt lµm cho nhiÒu ngµnh nghÒ míi ra ®êi phôc vô cho XK. Nã g©y ra ph¶n øng d©y chuyÒn gióp cho c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn theo. KÕt qu¶ lµ lµm t¨ng tæng s¶n phÈm x· héi vµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh vµ hiÖu qu¶. VÝ dô: ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n kÐo theo sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn, ngµnh ph©n bãn, c«ng nghÖ sinh häc, c«ng nghiÖp bao gãi; ph¸t triÓn xuÊt khÈu hµng may mÆc kÐo theo sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt, trång b«ng, nhuém, thiÕt kÕ thêi trang... XuÊt khÈu g¹o lµm cho kh«ng nh÷ng nghÒ trång lóa ph¸t triÓn mµ c¸c ngµnh kh¸c nh dÖt bao ®ay ®Ó ®ùng g¹o, trång ®ay, ngµnh xay x¸t, ngµnh ch¨n nu«i ®Òu ph¸t triÓn theo. XuÊt khÈu cã vai trß kÝch thÝch ®æi míi trong thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt. §Èy m¹nh xuÊt khÈu lµm cho s¶n phÈm cña VN sÏ t¨ng th«ng qua më réng víi thÞ trêng quèc tÕ XK lµ c¬ së ®Ó ViÖt Nam më réng vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, n©ng cao sù hîp t¸c quèc tÕ vµ gi÷a c¸c nhµ níc. N©ng cao ®Þa vÞ cña VN trªn trêng quèc tÕ. Nhê kh¶ n¨ng xuÊt khÈu g¹o vµ dÇu th« mµ nhiÒu níc muèn thiÕt lËp quan hÖ bu«n b¸n vµ ®Çu t víi VN. 1.3 Vai trß cña xuÊt khÈu n«ng s¶n Héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi lµ xu híng tÊt yÕu cña thêi ®¹i, t¸c ®éng ®Õn mäi mÆt, mäi ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi cña mçi quèc gia, trong ®ã, ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®ãng vai trß quan träng; xuÊt khÈu n«ng s¶n lµ mét bé phËn cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu c¶ níc, cã mét sè vai trß sau: - XuÊt khÈu n«ng s¶n gi¶i quyÕt ®Çu ra cho s¶n xuÊt trong níc. Hµng n¨m, níc ta xuÊt khÈu kho¶ng 3 – 4 triÖu tÊn g¹o (t¬ng ®¬ng kho¶ng 4,5 – 6 triÖu tÊn lóa), chiÕm 17 – 20% s¶n lîng lóa c¶ níc; xuÊt khÈu 95% s¶n lîng cµ phª; cao su 90%, h¹t ®iÒu 95-97%, chÌ 60-65%... V× vËy, xuÊt khÈu lµ ®Çu ra ®Æc biÖt quan träng trong ®iÒu kiÖn mét sè s¶n phÈm s¶n xuÊt vît qu¸ nhu cÇu trong níc hiÖn nay. SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc - XuÊt khÈu n«ng s¶n t¹o nguån thu ngo¹i tÖ, cung cÊp vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn x· héi. HiÖn nay, kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n vÉn chiÕm tû träng kh¸ lín trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ níc. N¨m 1995, kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n ®¹t 2,52 tû USD, chiÕm 46% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ níc. N¨m 2002, c¸c con sè nµy t¬ng øng lµ 5,1 tû USD vµ 30,5%. §©y lµ nguån vèn t¬ng ®èi quan träng cung cÊp cho ®Çu t ph¸t triÓn x· héi. §Æc biÖt lµ ®Çu t trë l¹i cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ khu vùc n«ng th«n. - XuÊt khÈu n«ng s¶n gãp phÇn æn ®Þnh gi¸ c¶ vµ quan hÖ cung - cÇu thÞ trêng n«ng s¶n trong níc. HiÖn nay, mét sè s¶n phÈm n«ng s¶n cung ®· vît cÇu trong níc. §ã lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn viÖc gi¶m gi¸ mét sè n«ng s¶n ë thÞ trêng trong níc, ¶nh hëng ®Õn thu nhËp cña bµ con n«ng d©n. V× vËy, xuÊt khÈu n«ng s¶n sÏ gãp phÇn c©n b»ng cung – cÇu s¶n phÈm n«ng s¶n trong níc, æn ®Þnh gi¸ n«ng s¶n trªn thÞ trêng ë møc hîp lý. - XuÊt khÈu n«ng s¶n gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó níc ta héi nhËp ngµy cµng hiÖu qu¶ vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. N«ng s¶n lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu ®i ®Çu cña ViÖt Nam trong thêi kú bíc vµo ®æi míi. N¨m 1990, kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n chiÕm 48% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ níc. MÆc dï tû lÖ nµy gi¶m dÇn song kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n vÉn t¨ng lªn. Mét sè s¶n phÈm ®· cã ®îc uy tÝn nhÊt ®Þnh nh g¹o, cµ phª, h¹t tiªu, chÌ... C¸c n«ng s¶n xuÊt khÈu ®· gãp phÇn t¹o tiÕng nãi chung trong viÖc n©ng cao uy tÝn cña ViÖt Nam, më ®êng cho c¸c hµng ho¸ kh¸c th©m nhËp thÞ trêng thÕ giíi. - XuÊt khÈu n«ng s¶n ®· “thÈm thÊu“ nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u vÒ héi nhËp tõ doanh nghiÖp xuÊt khÈu, c¸n bé qu¶n lý ®Õn doanh nghiÖp s¶n xuÊt, n«ng d©n, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh÷ng m« h×nh, tËp qu¸n s¶n xuÊt míi, tõng bíc thùc hiÖn thµnh c«ng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n. 2. NhiÖm vô vµ néi dung cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu 2.1 NhiÖm vô §Ó ®a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam héi nhËp nhanh víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, nhiÖm vô cña xuÊt khÈu n«ng s¶n trong nh÷ng n¨m tíi cña ViÖt Nam lµ: Gia t¨ng hµng ho¸ cña ViÖt Nam trªn thÞ trêng ThÕ giíi T¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó n©ng cao vÞ thÕ hµng ho¸ cña ViÖt Nam trªn trêng quèc tÕ. §Èy m¹nh xuÊt khÈu ®Ó tham gia lµm lµnh m¹nh t×nh h×nh tµi chÝnh quèc gia. §ã lµ ®¶m b¶o sù c©n ®èi trong c¸n c©n thanh to¸n vµ c¸n c©n bu«n b¸n, gi¶m nhËp siªu. XuÊt khÈu ®¶m b¶o kim ng¹ch phôc vô cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc XuÊt khÈu cã nhiÖm vô khai th¸c hiÖu qu¶ lîi thÕ tuyÖt ®èi vµ lîi thÕ t¬ng ®èi cña ®Êt níc, kÝch thÝch c¸c ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn. XuÊt khÈu nh»m c¶i thiÖn tõng bíc ®êi sèng cña nh©n d©n, th«ng qua viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng nguån thu nhËp cho nh©n d©n. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã nhiÖm vô ph¸t triÓn quan hÖ ®èi ngo¹i víi tÊt c¶ c¸c níc trong khu vùc, n©ng cao uy tÝn cña ViÖt Nam trªn thÕ giíi vµ thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña §¶ng vµ nhµ níc. 2.2 Néi dung ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ Chóng ta ®Òu biÕt xuÊt khÈu lµ viÖc b¸n s¶n phÈm hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc ra níc ngoµi nh»m thu ngo¹i tÖ, ph¸t triÓn vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n trong ní1c. §©y lµ ho¹t ®éng phøc t¹p h¬n nhiÒu so víi ho¹t ®éng b¸n s¶n phÈm ë thÞ trêng néi ®Þa bëi nhiÒu nghiÖp vô, nhiÒu kh©u. §ã lµ tõ nghiªn cøu thÞ trêng níc ngoµi, lùa chän hµng ho¸ xuÊt khÈu, lùa chän th¬ng nh©n giao dÞch, tiÕn hµnh giao dÞch ®µm ph¸n, kÝ kÕt hîp ®ång cho ®Õn khi hµng ho¸ ®Õn c¶ng, chuyÓn giao quyÒn së h÷u cho ngêi mua vµ hoµn thµnh c¸c thñ tôc thanh to¸n. Mçi kh©u, mçi nghiÖp vô ®Òu ph¶i nghiªn cøu kü lìng ®Æt trong mèi quan hÖ l©n nhau n¾m b¾t ®îc lîi thÕ cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶ kh«ng thÓ thiÕu c¸c nghiÖp vô sau: 1-/ Nghiªn cøu thÞ trêng. §©y lµ kh©u rÊt quan träng vµ ph¶i cÈn thËn, nã ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Nghiªn cøu thÞ trêng tèt t¹o kh¶ n¨ng cho c¸c nhµ kinh doanh nhËn ra ®îc quy luËt vËn ®éng cña tõng lo¹i hµng ho¸ cô thÓ thong qua sù biÕn ®æi nhu cÇu, cung cÊp gi¸ c¶ trªn thÞ trêng gióp cho hä gi¶i quyÕt ®îc c¸c vÊn ®Ò cña thùc tiÔn kinh doanh nh yªu cÇu cña thÞ trêng kh¶ n¨ng tiªu thô, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸... C«ng viÖc nµy bao gåm nghiªn cøu thÞ trêng hµng ho¸ thÕ giíi, n¾m b¾t ®óng dung lîng vµ lùa chän c¸c h×nh thøc mua b¸n. a) Nghiªn cøu thÞ trêng hµng ho¸ thÕ giíi ThÞ trêng lµ ph¹m trï kh¸ch quan g¾n liÒn víi s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ ë ®©u cã s¶n xuÊt vµ lu th«ng th× ë ®ã cã thÞ trêng + ThÞ trêng lµ tæng thÓ kh¸ch quan lu th«ng hµng ho¸ tiÒn tÖ + ThÞ trêng lµ tæng khèi lîng cÇn cã kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ tæng khèi lîng cung cã kh¶ n¨ng ®¸p øng. Nh vËy nghiªn cøu thÞ trêng hµng ho¸ thÕ giíi ph¶i bao gåm nghiªn cøu toµn bé qu¸ tr×n s¶n xuÊt cña mét ngµnh s¶n xuÊt cô thÓ, tøc lµ kh«ng chØ nghiªn cøi trong lÜnh vùc lu th«ng mµ ph¶i nghiªn cøu c¶ lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ ph©n phèi hµng ho¸. Nh÷ng diÔn biÕn trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña mét ngµnh s¶n xuÊt SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc hµng ho¸ cô thÓ ®îc biÓu hiÖn tËp chung trong lÜnh vùc lu th«ng trªn thÞ trêng hµng ho¸ ®ã. Trong nghiªn cøu thÞ trêng hµng ho¸ thÕ giíi ®Æc biÖt khi muèn kinh doanh xuÊt khÈu hµng ho¸ thµnh c«ng, ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu ®îc lµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ph¶i biÕt lµ s¶n phÈm xuÊt khÈu ph¶i phï hîp víi thÞ trêng vµ n¨ng lùc cña doanh nghiÖp. Muèn vËy th× doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®îc vÊn ®Ò sau: + ThÞ trêng ®ang cÇn mÆt hµng g×? + T×nh h×nh tiªu dïng mÆt hµng ®ã nh thÕ nµo? + MÆt hµng ®ang ë pha nµo cña chu kú sèng? b) Dung lîng thÞ trêng vµ c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn nã. Dung lîng thÞ trêng lµ khèi lîng hµng ho¸ ®îc giao dÞch trªn ph¹m vi thÞ trêng nhÊt ®Þnh (thÕ giíi, khu vùc, d©n téc...) trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh thêng lµ mét n¨m. Dung lîng thÞ trêng kh«ng cè ®Þnh mµ nã lu«n thay ®æi tuú theo t×nh h×nh do t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè tæng hîp nh÷ng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. Cã rÊt nhiÒu nh©n tè ¶nh hëng ®Õn dung lîng thÞ trêng, cã thÓ chia ra lµm 2 nhãm: + C¸c nh©n tè lµm cho thÞ trêng biÕn ®æi cã tÝnh chÊt chu kú nh sù vËn ®éng cña t×nh h×nh kinh tÕ cña c¸c níc trªn thÕ giíi, tÝnh chÊt thêi vô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, ph©n phèi vµ lu th«ng hµng ho¸. + C¸c nh©n tè ¶nh hëng t¹m thêi ®èi víi dung lîng thÞ trêng. Nhãm nµy cã thÓ kÓ ra: hiÖn tîng ®Çu c¬ trªn thÞ trêng, b·o lôt, h¹n h¸n...G©y ra nh÷ng biÕn ®æi vÒ cung cÇu. Nh vËy nghiªn cøu thÞ trêng hµng ho¸ kh¸c nhau ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm cña chóng ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè ®èi víi cung cÇu mÆt hµng ®ã trªn thÞ trêng. X¸c ®Þnh nh©n tè chñ yÕu cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh tíi xu híng vËn ®éng cña thÞ trêng trong giai ®o¹n hiÖn t¹i vµ t¬ng lai. §Æc biÖt trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu nãi chung vµ xuÊt khÈu nãi riªng. N¾m v÷ng dung lîng thÞ trêng gióp cho c¸c nhµ kinh doanh c©n nh¾c ®Ò ra quyÕt ®Þnh kÞp thêi chÝnh x¸c, nhanh chãng chíp ®îc thêi c¬ giao dÞch nh»m ®¹t ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh cao nhÊt. Cïng viÖc nghiªn cøu dung lîng thÞ trêng, ngêi kinh doanh ®ßi hái ph¶i n¾m ®îc nhiÒu th«ng tin kh¸c nhau nh t×nh kinh doanh mÆt hµng ®ã trªn thÞ trêng, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña m×nh quan träng h¬n n÷a lµ ph¶i n¾m vµ hiÓu ®îc c¸c ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ, th¬ng m¹i, luËt ph¸p, tËp qu¸n bu«n b¸n cña tõng khu vùc ®Ó hoµ nhËp víi thÞ trêng, gi¶m tèi ®a nh÷ng s¬ xuÊt trong giao dÞch bu«n b¸n. c) Lùa chän ®èi t¸c bu«n b¸n. SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc Môc ®Ých cña ho¹t ®éng nµy lµ lùa chän ®èi t¸c hay b¹n hµng ®Ó céng t¸c an toµn vµ cïng cã lîi. Néi dung cÇn thiÕt ®Ó lùa chän nghiªn cøu bao gåm: + Quan ®iÓm kinh doanh cña th¬ng nh©n ®ã. + LÜnh vøc kinh doanh cña hä. + Kh¶ n¨ng vèn vµ c¬ së vËt chÊt cña hä nh»m thÊy ®îc u thÕ khi tho¶ thuËn gi¸ c¶, ®iÒu kiÖn thanh to¸n. + Uy tÝn vµ mèi quan hÖ trong kinh doanh cña hä. + Nh÷ng ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm thay mÆt ®Ó kinh doanh, ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña hä ®èi víi nghÜa vô cña c«ng ty. Lùa chän ®èi t¸c giao dÞch ®Ó xuÊt khÈu, tèt nhÊt nªn chän ngêi nhËp khÈu trùc tiÕp ®Ó h¹n chÕ nh÷ng ho¹t ®éng chung gian bëi v× nã chØ thÝch hîp khi ta th©m nhËp thÞ trêng míi, mÆt hµng míi cÇn n¾m b¾t c¸c th«ng tin vÒ thÞ trêng. Cã thÓ nãi viÖc lùa chän ®èi tîng giao dÞch cã c¨n cø khoa ho¹c lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó thùc hiÖn th¾ng lîi c¸c ho¹t ®éng mua b¸n trong quan hÖ quèc tÕ. Song viÖc lùa chän c¸c ®èi tîng giao dÞch còng tuú thuéc vµo kinh nghiÖm vµ truyÒn thèng trong mua b¸n cña m×nh. 2-/ Nghiªn cøu gi¸ c¶ hµng ho¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi. Gi¸ c¶ lµ viÖc biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ hµng ho¸, ®ång thêi nã biÓu hiÖn tæng hîp c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nh quan hÖ cung cÇu, hµng ho¸ tÝch luü tiªu dïng gi¸ c¶ lu«n lu«n g¾n liÒn víi trÞ trêng vµ chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè. Trong bu«n b¸n quèc tÕ, gi¸ c¶ thÞ trêng cµng trë nªn phøc t¹p h¬n do bu«n b¸n diÔn ra ë c¸c khu vùc kh¸c nhau vµ trong thêi gian dµi h¬n, hµng ho¸ vËn chuyÓn qua c¸c níc cã chÝnh s¸ch thuÕ kh¸c nhau. §Ó thÝch øng víi sù biÕn ®éng gi¸ c¶ trªn thÞ trêng, c¸ nhµ kinh doanh tèt nhÊt lµ thùc hiÖn viÖc ®¸nh gi¸ mét c¸ch linh ho¹t phï hîp môc ®Ých c¬ b¶n cña doanh nghiÖp. Th«ng thêng c¸c nhµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu thêng ®Þnh gi¸ b¸n hµng ho¸ dùa trªn 3 c¨n cø sau: + C¨n cø vµo gi¸ thµnh vµ chi phÝ kh¸c (vËn chuyÓn, b¶o hiÓm). + C¨n cø vµo søc mua cña ngêi tiªu dïng vµ nhu cÇu cña hä (nhu cÇu thÞ trêng). + C¨n cø vµo gi¸ c¶ c¸c hµng hãa c¹nh tranh. Nghiªn cøu gi¸ c¶ ®îc coi nh lµ mét vÊn ®Ò chiÕn lîc bëi nã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi møc tiªu thô vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. §Þnh gi¸ ®óng ®¶m b¶o cho c¸c nhµ s¶n xuÊt th¾ng lîi trong kinh doanh. §©y lµ ph¬ng ph¸p tèt nhÊt ®Ó tr¸nh rñi ro vµ thua lç. SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc 3-/ Thanh to¸n trong th¬ng m¹i Quèc tÕ. §©y lµ mét kh©u rÊt quan träng, ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ trong kinh doanh suÊt nhËp khÈu. ViÖc thanh to¸n ph¶i xÐt ®Õn c¸c vÊn ®Ò sau: - TiÒn tÖ trong thanh to¸n quèc tÕ. - Thêi h¹n thanh to¸n. - C¸c ph¬ng thøc vµ h×nh thøc thanh to¸n quèc tÕ. - C¸c ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o hèi ®o¸i. 4-/ LËp ph¬ng ¸n kinh doanh. Trªn c¬ së nh÷ng kÕt qu¶ thu ®îc trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu thÞ trêng, ®¬n vÞ kinh doanh lËp ph¬ng ¸n kinh doanh cho m×nh. Ph¬ng ¸n nµy lµ kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cña ®¬in vÞ nh»m ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu x¸c ®Þnh trong kinh doanh. ViÖc x©y dùng ph¬ng ¸n nµy bao gåm: - §¸nh gi¸ t×nh h×nh thÞ trêng vµ doanh nghiÖp ®Ó ph¸c ho¹ mét bøc tranh tæng qu¸t vÒ ho¹t ®éng kinh doanh (thuËn lîi vµ khã kh¨n) - Lùa chän mÆt hµng, thêi c¬, ®iÒu kiÖn vµ ph¬ng thøc kinh doanh. - §Ò ra môc tiªu cô thÓ: sÏ b¸n ®îc bao nhiªu? víi gi¸ bao nhiªu? sÏ th©m nhËp vµo thÞ trêng nµo? - §Ò ra biÖn ph¸p vµ thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p nµy mét c¸ch cã hiÖu qu¶ - S¬ bé ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cu¶ viÖc kinh doanh qua c¸c chØ tiªu chñ yÕu: + ChØ tiªu tû suÊt ngo¹i tÖ + ChØ tiªu thêi gian hoµn vèn + ChØ tiªu tû suÊt doanh lîi + ChØ tiªu ®iÓm hoµ vèn 5-/ Thu mua cung øng hµng xuÊt khÈu §Ó t¹o cho viÖc ký kÕt hîp ®ång vµ thùc hiÖn hîp ®ång mét c¸ch ch¾c ch¾n th× ph¶i n¾m b¾t ®îc kh¶ n¨ng cung øng hµng xuÊt khÈu cña c¸c ®¬n vÞ trong níc. Cã hai ph¬ng ph¸p nghiªn cøu nguån hµng: + LÊy mÆt hµng lµm ®¬n vÞ nghiªn cøu: theo ph¬ng ph¸p nµy ngêi ta nghiªn cøu t×nh h×nh kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ tiªu thô tõng mÆt hµng. Ph¬ng ph¸p nµy cho ta biÕt ®îc kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu tõng mÆt hµng. SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc + LÊy c¬ së s¶n xuÊt lµm ®¬n vÞ nghiªn cøu. Theo ph¬ng ph¸p nµy ta theo dâi ®îc n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ cung øng s¶n phÈm cña tõng c¬ së s¶n xuÊt. N¨ng lùc nµy thÓ hiÖn qua c¸c chØ tiªu sau: - Sè lîng vµ chÊt lîng hµng cung øng hµng n¨m - Gi¸ thµnh - T×nh h×nh trang thiÕt bÞ - Tr×nh ®é c«ng nh©n Ph¬ng ph¸p nµy chØ gióp ta n¾m ®îc t×nh h×nh s¶n xuÊt cña tõng xÝ nghiÖp hoÆc ®Þa ph¬ng nhng l¹i kh«ng n¾m ®îc t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô tõng mÆt hµng. ChÝnh v× vËy hÇu hÕt c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt khÈu thêng øng dông c¶ 2 biÖn ph¸p. 6-/ §µm ph¸n ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu a) C¸c h×nh thøc ®µm ph¸n: §µm ph¸n lµ viÖc bµn b¹c trao ®æi víi nhau c¸c ®iÒu kiÖn mua b¸n gi÷a c¸c nhµ doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ®Ó ®i ®Õn ký kÕt hîp ®ång. Th«ng thêng cã c¸c h×nh thøc sau: + §µm ph¸n qua th tÝn + §µm ph¸n qua ®iÖn tho¹i + §µm ph¸n b»ng c¸ch gÆp gì trùc tiÕp b) C¸c bíc tiÕn hµnh ®µm ph¸n Bíc 1: Chµo hµng (ph¸t gi¸) §©y lµ viÖc nhµ kinh doanh thÓ hiÖn râ ý ®Þnh b¸n hµng cña m×nh, lµ lêi ®Ò nghÞ ký kÕt hîp ®ång. NÕu viÖc mua b¸n xuÊt ph¸t tõ phÝa ngêi mua (ngêi nhËp khÈu) th× cã thÓ hái gi¸ hoÆc ®Æt hµng Bíc 2: Hoµn gi¸ Khi ngêi mua chÊp nhËn ®îc ®¬n chµo hµng nhng kh«ng chÊp nhËn hoµn toµn ®¬n chµo hµng ®ã mµ ®a ra mét ®Ò nghÞ míi th× lêi ®Ò nghÞ nµy gäi lµ hoµn gi¸. Thêng th× giao dÞch kh«ng kÕt thóc ngay tõ lÇn chµo hµng ®Çu tiªn mµ ph¶i tr¶i qua nhiÒu lÇn hoµn gi¸. Bíc 3: ChÊp nhËn Lµ sù ®ång ý hoµn toµn tÊt c¶ mäi ®iÒu kiÖn chµo hµng (®Æt hµng) mµ phÝa bªn kia ®a ra, khi ®ã th× tiÕn hµnh lµm hîp ®ång. SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc Bíc 4: X¸c nhËn Hai bªn sau khi thèng nhÊt tho¶ thuËn víi nhau vÒ c¸c ®iÒu kiÖn giao dÞch, cã khi cÈn thËn ghi l¹i mäi ®iÒu tho¶ thuËn göi cho bªn kia. §ã lµ v¨n kiÖn x¸c nhËn cã ch÷ ký cña hai bªn. c) Hîp ®ång kinh tÕ vÒ xuÊt khÈu hµng ho¸. §èi víi quan hÖ mua b¸n hµng ho¸, sau khi c¸c bªn mua vµ b¸n tiÕn hµnh giao dÞch vµ ®µm ph¸n cã kÕt qu¶ th× ph¶i thùc hiÖn lËp vµ kÝ kÕt hîp ®ång, trong ®ã quyÒn h¹n vµ nghÜa vô cña c¸c bªn ph¶i ®îc thùc hiÖn râ trong hîp ®ång. Hîp ®ång thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n lµ h×nh thøc b¾t buéc cña níc ta. Hîp ®ång kinh tÕ ngo¹i thong lµ sù tho¶ thuËn cña c¸c ®¬ng sù cã quèc tÞch kh¸c nhau, trong ®ã mét bªn gäi lµ bªn b¸n(xuÊt khÈu) cã nghÜa vô ph¶i chuyÓn vµo quyÒn së h÷u cña bªn kia gäi lµ bªn mua(nhËp khÈu) mét lîng hµng ho¸ nhÊt ®Þnh. Bªn nhËp khÈu cã tr¸ch nhiÖm tr¶ tiÒn vµ nhËn hµng SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc d) Thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu. Tr×nh tù thùc hiÖn hîp ®ång ®îc tãm t¾t ë b¶ng sau: Ký hîp ®ång xuÊt khÈu KiÓm tra L/C Giao hµng lªn tµu Lµm thñ tôc h¶i quan Mua b¶o hiÓm Lµm thñ tôc thanh to¸n Xin giÊy phÐp XK ChuÈn bÞ hµng ho¸ KiÓm nghiÖm hµng ho¸ Uû th¸c lªn tÇu Gi¶i quyÕt khiÕu n¹i e) §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ thùc hiÖn hîp ®ång. ý nghÜa cña c«ng viÖc nµy lµ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh viªn ë trong doanh nghiÖp thÊy ®îc kÕt qu¶ vµ h¹n chÕ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång. Tõ ®ã rót ra nh÷ng kinh nghiÖm ho¹t ®éng, ®ång thêi cã nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch tinh thÇn lµm viÖc th«ng qua nh÷ng h×nh thøc xö ph¹t vËt chÊt cô thÓ. III. ChÝnh s¸ch xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n cña ViÖt Nam Ph¬ng híng xuÊt khÈu trong thêi gian tíi: 1. C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh ph¬ng híng xuÊt khÈu - c¸c nguån lùc bªn trong: + D©n sè vµ lao ®éng + Tµi nguyªn thiªn nhiªn m«i trêng + C¬ së h¹ tÇng + VÞ trÝ ®Þa lý - C¨n cø vµo nhu cÇu vµ xu híng ph¸t triÓn cña thÞ trêng. Víi chóng ta, ®ã lµ nhu cÇu cña c¸c thÞ trêng nhËp khÈu, c¸c thÞ trêng truyÒn thèng vµ c¸c thÞ trêng gÇn. - C¨n cø vµo hiÖu qu¶ kinh tÕ, tøc lîi thÕ t¬ng ®èi cña mÆt hµng xuÊt khÈu. 2. Ph¬ng híng c¬ cÊu xuÊt khÈu. C¬ cÊu xuÊt khÈu lµ tØ lÖ t¬ng quan gi÷a c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu. Hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam chia thµnh ba nhãm: N«ng s¶n; nhiªn liÖu kho¸ng s¶n; hµng c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp. Dùa vµo c¸c c¨n cø ®· nªu, tríc m¾t huy ®éng mäi nguån lùc ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, thu ngo¹i tÖ. §ång thêi chñ ®éng gia t¨ng xuÊt khÈu s¶n phÈm chÕ biÕn víi gi¸ trÞ gia t¨ng ngµy cµng cao. Gi¶m dÇn tØ SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc träng hµng th«. MÆt hµng, mÉu m· cÇn ®¸p øng thÞ trêng; chó träng viÖc gia t¨ng ho¹t ®éng dÞch vô xuÊt khÈu. 3. Ph¬ng híng h×nh thµnh c¸c vïng xuÊt khÈu: - §ång b»ng Nam Bé: s¶n xuÊt lóa g¹o, thuû s¶n, c©y ¨n qu¶. - §«ng nam bé: cao su, cµ phª, h¹t tiªu. - Duyªn h¶i miÒn trung: ThÞt, l©m s¶n, thuû s¶n. - T©y nguyªn: Cµ phª, cao su, d©u t»m, l©m s¶n. - Khu 4 cò: C©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy, cµ phª. - §ång b»ng s«ng hång: rau qu¶. - Trung du: ChÌ, l©m s¶n. 4. Ngµnh hµng xuÊt khÈu then chèt - L¬ng thùc - H¹t cã dÇu - Thùc phÈm chÕ biÕn, gia vÞ SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A §Ò ¸n m«n häc IV- c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu Nghiªn cøu c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸ quèc tÕ nãi chung vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi riªng cho phÐp c¸c nhµ kinh doanh thÊy ®îc nh÷ng g× hä sÏ ph¶i ®èi mÆt vµ ®øng tríc t×nh thÕ ®ã th× hä ph¶i xö lÝ nh thÕ nµo. ë ®©y ta cã thÓ nghiªn cøu sù ¶nh hëng cña c¸c nhãm yÕu tè chñ yÕu sau: 1C¸c yÕu tè kinh tÕ. 1.1 TØ gi¸ hèi ®o¸i vµ tØ xuÊt ngo¹i tÖ cña hµng xuÊt khÈu. TØ gi¸ hèi ®o¸i lµ ph¬ng tiÖn so s¸nh gi¸ trÞ hµng ho¸ trong níc vµ trªn thÞ trêng quèc tÕ, lµ mét trong nh÷ng c¨n cø quan träng ®Ó doanh nghiÖp ®a ra quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸ quèc tÕ. Trong trêng hîp tØ gi¸ hèi ®o¸i cña ®ång ViÖt Nam gi¶m so víi ngo¹i tÖ m¹nh th× c¸c doanh nghiÖp cã thÓ thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ ngîc l¹i. ChÝnh v× vËy c¸c doanh nghiÖp cã thÓ th«ng qua nghiªn cøu vµ dù ®o¸n xu híng biÕn ®éng cña tØ gÝa hèi ®o¸i ®Ó ®a ra c¸c biÖn ph¸p xuÊt khÈu phï hîp, lùa chän thÞ trêng cã lîi, lùa chän nguån hµng, lùa chän ®ång tiÒn tÝnh to¸n, ®ång tiÒn thanh to¸n. T¬ng tù, tØ xuÊt ngo¹i tÖ còng nh “mét chiÕc gËy v« h×nh” lµm thay ®æi chuyÓn híng gi÷a c¸c mÆt hµng, gi÷a c¸c ph¬ng ¸n kinh doanh cña doanh nghiÖp xuÊt khÈu. 1.2. Môc tiªu vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ Th«ng qua môc tiªu vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ, chÝnh phñ cã thÓ ®a ra c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hay h¹n chÕ xuÊt nhËp khÈu. Ch¼ng h¹n chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®ßi hái xuÊt khÈu ph¶i nç lùc ®Ó thu ngo¹i tÖ ®¸p øng nhu cÇu nhËp khÈu c¸c trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, m¸y mãc phôc vô s¶n xuÊt, môc tiªu b¶o hé s¶n xuÊt trong níc ®a ra chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu vµ h¹n chÕ nhËp khÈu hµng tiªu dïng. 1.3. C¬ chÕ kinh doanh vµ s¶n xuÊt trong vµ ngoµi níc HiÖn nay nhµ níc chñ tr¬ng ®a d¹ng ho¸ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tù do bu«n b¸n xuÊt khÈu trong khu«n khæ ph¸p luËt cho phÐp. Mét doanh nghiÖp gia c«ng hµng may mÆc xuÊt khÈu sÏ ph¶i ®¬ng ®Çu c¹nh tranh víi c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ thuéc tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §Ó cã ®îc nh÷ng hîp ®ång xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù giao dÞch ®Ó thuyÕt phôc ®îc kh¸ch hµng, doanh nghiÖp ph¶i t¹o ra sù hÊp dÉn ®èi víi mÆt hµng cña m×nh b»ng nhiÒu h×nh thøc. 2. C¸c yÕu tè x· héi. Ho¹t ®éng cña con ngêi lu«n tån t¹i trong mét ®iÒu kiÖn x· héi nhÊt ®Þnh. ChÝnh v× vËy c¸c yÕu tè x· héi ¶nh hëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng cña con ngêi. C¸c yÕu tè x· héi lµ t¬ng ®èi réng, do vËy ®Ó lµm s¸ng tá ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè nµy ®Õn xuÊt khÈu ta cã thÓ nghiªn cøu ¸nh hëng cña yÕu tè v¨n ho¸, ®Æc biÖt trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n kÝ kÕt hîp ®ång. Con ngêi trong mçi nÒn v¨n ho¸ ®Òu cã nh÷ng ph¶n øng kh¸c nhau ®Æc trng cho nÒn v¨n ho¸ cu¶ d©n téc m×nh. Ch¼ng h¹n nh ngêi NhËt B¶n, ch©u ¸ SV:NguyÔn M¹nh TuÊn líp TM 43A