Tài liệu Luận văn thực trạng và giải pháp nhằm hoàn thiện phương thức thanh toán quốc tế bằng tín dụng thư tại ngân hàng ngoại thương việt nam

LuËn v¨n tèt nghiÖp Lêi më ®Çu Trong qu¸ tr×nh héi nhËp ph¸t triÓn gi÷a khu vùc vµ thÕ giíi. Th-¬ng m¹i quèc tÕ cã vai trß ®Æc biÖt quan träng ®èi víi ViÖt Nam. Th-¬ng m¹i quèc tÕ lµ mét c«ng cô quan träng nh»m tËn dông c¸c nguån lùc tõ bªn ngoµi nh-: vèn, c«ng nghÖ, n¨ng lùc qu¶n lý. Th-¬ng m¹i quèc tÕ gióp cho mçi n-íc cã c¬ héi ®Ó béc lé, tËn dông nh÷ng lîi thÕ còng nh- kh¾c phôc nh÷ng nh-îc ®iÓm cña m×nh. Tuy vËy Th-¬ng m¹i quèc tÕ kh«ng thÓ tån t¹i ®éc lËp mµ cÇn cã sù hç trî tõ nhiÒu lÜnh vùc kh¸c trong ®ã cã c¸c dÞch vô thanh to¸n quèc tÕ. Thanh to¸n quèc tÕ lµ kh©u cuèi cïng ®Ó thùc hiÖn mét quy tr×nh ho¹t ®éÜnhuÊt nhËp khÈu trong Th-¬ng m¹i quèc tÕ. C¸c ph-¬ng thøc trong thanh to¸n quèc tÕ rÊt phong phó song phæ biÕn nhÊt lµ ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ. XuÊt ph¸t tõ tÝnh an toµn cao cña nã ®èi víi c¸c ®èi t¸c tham gia. ViÖc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn c¸c nghiÖp vô thanh to¸n nãi chung vµ ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ nãi riªng lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt ®èi víi toµn ngµnh ng©n hµng. Thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ t¹i Ng©n Hµng Ngo¹i Th-¬ng cã h¹n víi mong muèn ho¹t ®éng thanh to¸n XuÊt NhËp KhÈu b»ng ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ ngµy cµng ®-îc më réng vµ hoµn thiÖn h¬n, em ®· lùa chän ®Ò tµi “Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn ph-¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ b»ng tÝn dông th­ t¹i Ng©n Hµng Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam”. Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o, phô lôc môc lôc, luËn v¨n gåm 3 ch-¬ng: Ch-¬ng 1: Lý luËn chung vÒ thanh to¸n quèc tÕ vµ ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ. Ch-¬ng 2: T×nh h×nh ¸p dông ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ t¹i Ng©n Hµng Ngo¹i Th-¬ng ViÖt Nam. Ch-¬ng 3: Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ b»ng tÝn dông chøng tõ t¹i Ng©n Hµng Ngo¹i Th-¬ng ViÖt Nam. Do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt vÒ mÆt néi dung vµ h×nh thøc diÔn ®¹t. Em rÊt mong ®-îc sù chØ b¶o cña c¸c ThÇy, c¸c C« ®Ó bµi viÕt ®-îc hoµn chØnh h¬n. 1 LuËn v¨n tèt nghiÖp Ch-¬ng I: Lý luËn chung vÒ thanh to¸n quèc tÕ vµ tÝn dông chøng tõ I- Kh¸i qu¸t chung vÒ thanh to¸n quèc tÕ 1. Thanh to¸n quèc tÕ Kinh tÕ ph¸t triÓn khiÕn cho c¸c quan hÖ th-¬ng m¹i ngµy cµng më réng v-ît ra khái ph¹m vi quèc gia vµ h×nh thµnh nªn Th-¬ng m¹i quèc tÕ. Th-¬ng m¹i quèc tÕ lµ sù trao ®æi mua b¸n hµng ho¸ dÞch vô gi÷a c¸c chñ thÓ thuéc c¸c quèc gia kh¸c nhau. §Ó qu¸ tr×nh trao ®æi mua b¸n ®-îc hoµn thµnh ng-êi mua ph¶i mua ®-îc hµng vµ ng-êi b¸n thu ®-îc tiÒn vÒ th× cÇn cã sù tham gia cña c¸c Ng©n Hµng. V× vËy thanh to¸n quèc tÕ ra ®êi vµ c¸c Ng©n Hµng lµ trung gian thanh to¸n. Thanh to¸n quèc tÕ lµ viÖc thùc hiÖn c¸c nghÜa vô chi tr¶ tiÒn vµ nhËn tiÒn ph¸t sinh tõ c¸c quan hÖ kinh tÕ, th-¬ng m¹i, tµi chÝnh, tÝn dông vµ dÞch vô phi mËu dÞch gi÷a c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ, gi÷a c¸c hµnh ®éng trong lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i b»ng c¸c h×nh thøc chuyÓn tiÒn hay bï trõ trªn c¸c tµi kho¶n t¹i c¸c Ng©n Hµng cã liªn quan. Thanh to¸n Quèc tÕ lµ mét trong nh÷ng thÕ m¹nh cña NHNT th«ng qua viÖc sö dông nhiÒu lo¹i ph-¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau nh-: nhê thu, chuyÓn tiÒn, thÎ tÝn dông, tÝn dông chøng tõ trªn c¬ së ¸p dông mét hÖ thèng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Sau ®©y luËn v¨n sÏ tËp trung ®i s©u lµm râ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt khÈu vµ thanh to¸n nhËp khÈu b»ng ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ (L/C) t¹i ng©n hµng ngo¹i th-¬ng viÖt nam. 2. Vai trß cña thanh to¸n quèc tÕ Xu h-íng toµn cÇu ho¸ ThÕ Giíi hiÖn nay d-êng nh- kh«ng cho phÐp bÊt kú mét quèc gia nµo ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ theo m« h×nh hoµn toµn ®ãng. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng më réng kh«ng chØ trªn lÜnh vùc v¨n ho¸ mµ bao gåm c¶ giao l-u kinh tÕ quèc tÕ. Thanh to¸n quèc tÕ lµ 1 dÞch vô quan träng cña ng©n hµng kh«ng thÓ thiÕu trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Ng-êi b¸n trªn c¬ së giao hµng sÏ 2 LuËn v¨n tèt nghiÖp thu ®-îc tiÒn tõ ng-êi mua, ng-îc l¹i trªn c¬ së nhËn hµng ng-êi mua sÏ thanh to¸n tiÒn cho ng-êi b¸n, ®ã chÝnh lµ ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ. Thanh to¸n quèc tÕ lµ nh©n tè ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh, phô thuéc vµo viÖc thùc hiÖn nghiªm tóc vµ ®Çy ®ñ mäi ®iÒu kho¶n thanh to¸n, giao hµng cña nhµ nhËp khÈu, xuÊt khÈu. Thanh to¸n quèc tÕ gi¶i quyÕt c¸c mèi quan hÖ hµng ho¸ thanh to¸n quèc tÕ t¹o nªn sù liªn tôc cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt vµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh l-- th«ng hµng ho¸ quèc tÕ. Thanh to¸n quèc tÕ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cña c¸c quèc gia. Nhê nã mµ viÖc chu chuyÓn nguån lùc: vèn, c«ng nghÖ, nh©n lùc, tµi nguyªn vµ c¶ thÞ tr-êng tiªu thô diÔn ra nhanh h¬n. Mét quèc gia cã uy tÝn tèt trong thanh to¸n sÏ thu hót ®-îc nhiÒu ®èi t¸c h¬n so víi quèc gia cã chÊt l-îng thanh to¸n thÊp. §èi víi ng©n hµng Trong Th-¬ng m¹i quèc tÕ c¸c bªn tham gia kh«ng thÓ trùc tiÕp thanh to¸n mµ cÇn ph¶i cã sù hç trî cña ng©n hµng. Th«ng qua cung øng dÞch vô thanh to¸n ng©n hµng thu hót ®-îc nhiÒu kh¸ch hµng, t¨ng thu nhËp qua c¸c kho¶n phÝ ®ång thêi t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh trªn th-¬ng tr-êng. Ng©n hµng më réng ®-îc ho¹t ®éng tÝn dông tµi trî xuÊt nhËp khÈu, thu hót ®-îc nhiÒu nguån vèn ®Æc biÖt lµ vèn nhµ rçi cña c¸c doanh nghiÖp cã quan hÖ thanh to¸n quèc tÕ qua ng©n hµng. Thanh to¸n quèc tÕ lµm tèt gióp ng©n hµng n©ng cao ®-îc uy tÝn cña m×nh trªn thÞ tr-êng quèc tÕ, do ®ã khai th¸c ®-îc nguån vèn tµi trî cña c¸c ng©n hµng n-íc ngoµi vµ nguån vèn trªn thÞ tr-êng tµi chÝnh thÕ giíi nh»m ®¸p øng cao h¬n nhu cÇu vay vèn cña kh¸ch hµng. Thanh to¸n quèc tÕ gióp ng©n hµng ph¸t triÓn c¸c nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ, b¶o l·nh vµ c¸c dÞch vô Ng©n Hµng quèc tÕ kh¸c. 3. C¸c ph-¬ng thøc trong thanh to¸n quèc tÕ Trong bÊt kú hîp ®ång ngo¹i th-¬ng nµo c¸c bªn tham gia ®Òu ph¶i tho¶ thuËn ¸p dông mét ph-¬ng thøc thanh to¸n cô thÓ. Ng-êi ta cã thÓ chän lùa mét trong nhiÒu ph-¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau ®Ó thu tiÒn vÒ hoÆc ®Ó tr¶ tiÒn. Nh-ng xÐt cho cïng viÖc lùa chän ph-¬ng thøcnµo còng ph¶i xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña ng-êi b¸n lµ thu tiÒn nhanh, ®óng, ®ñ vµ tõ yªu cÇu cña ng-êi mua lµ nhËp hµng ®óng, ®ñ sè l-îng, chÊt l-îng phï hîp vµ ®óng thêi h¹n. C¸c ng©n 3 LuËn v¨n tèt nghiÖp hµng th-¬ng m¹i ViÖt Nam hiÖn nay ®ang ¸p dông chñ yÕu c¸c ph-¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ sau: chuyÓn tiÒn, nhê thu, ghi sæ, tÝn dông chøng tõ (L/C). * Ph-¬ng thøc chuyÓn tiÒn (Remittance): Lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n ®¬n gi¶n nhÊt trong ®ã kh¸ch hµng (ng-êi mua) uû quyÒn cho ng©n hµng phôc vô m×nh chuyÓn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnhh cho ng-êi b¸n (ng-êi h-ëng lîi) ë mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh vµ trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. ViÖc chuyÓn tiÒn xem nh- ®· hoµn tÊt khi thanh to¸n hÕt sè tiÒn cho ng-êi h-ëng lîi. Tr-íc thêi ®iÓm nµy sè tiÒn trong tµi ko¶n vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña ng-êi chuyÓn tiÒn vµ ng-êi nay cã quyÒn huû bá lÖn chuyÓn tiÒn mµ ng-êi h-ëng lîi kh«ng thÓ khiÕu n¹i g× víi ng©n hµng. Do vËy viÖc tr¶ tiÒn hoµn toµn phô thuéc vµo thiÖn chÝ cña ng-êi mua, quyÒn lîi cña ng-êi b¸n kh«ng ®-îc ®¶m b¶o. Ng©n hµng chØ cã vai trß lµ trung gian cung cÊp dÞch vô chuyÓn tiÒn vµ thu phÝ dÞch vô. * Ph-¬ng thøc nhê thu (Collection): Lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n theo ®ã, ng-êi b¸n sau khi hoµn thµnh xong nghÜa vô giao hµng hoÆc cung øng dÞch vô th× ng-êi b¸n uû th¸c cho ng©n hµng cña m×nh thu hé sè tiÒn hµng cña ng-êi mua trªn c¬ së hèi phiÕu kÌm chøng tõ do ng-êi b¸n lËp ra göi ng©n hµng. Ph-¬ng thøc nhê thu tr¬n b»ng hèi phiÕu, ng-êi xuÊt khÈu sau khi hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng lËp chøng tõ hµng ho¸ göi trùc tiÕp cho ng-êi nhËp khÈu ®Ó hä nhËn hµng vµ göi hèi phiÕu ®Õn ng©n hµng nhê thu tiÒn. Ph-¬ng thøc nhê thu tr¬n kh«ng ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng-êi xuÊt khÈu bëi v× gi÷a viÖc nhËn hµng vµ thanh to¸n cña ng-êi nhËp khÈu kh«ng cã sù rµng buéc nµo, ng-êi nhËp khÈu cã thÓ nhËn hµng mµ kh«ng tr¶ tiÒn hoÆc kÐo dµi thêi gian tr¶ tiÒn. Nhê thu kÌm chøng tõ lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n trong ®ã bªn b¸n uû nhiÖm cho ng©n hµng phôc vô m×nh thu hé tiÒn ë ng-êi mua kh«ng chØ c¨n cø vµo hèi phiÕu mµ cßn c¨n cø vµo bé chøng tõ hµng ho¸ göi kÌm theo víi yªu cÇu lµ ng©n hµng chØ trao bé chøng tõ hµng ho¸ cho ng-êi mua sau khi hä ®· thanh to¸n tiÒn (nÕu lµ ph-¬ng thøc D/P – Documentary against Payment – Tr¶ tiÒn trao chøng tõ) hoÆc ký chÊp nhËn tr¶ tiÒn (nÕu lµ ph-¬ng thøc D/A – Documentary against Acceptance – ChÊp nhËn tr¶ tiÒn trao chøng tõ). Ph-¬ng thøc nhê thu kÌm chøng tõ ®¶m b¶o quyÒn lîi cho bªn b¸n h¬n v× ®· cã sù rµng buéc chÆt chÏ gi÷a viÖc thanh to¸n tiÒn vµ viÖc nhËn hµng cña ng-êi mua. 4 LuËn v¨n tèt nghiÖp * Ph-¬ng thøc ghi sæ (Open account): Lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n mµ qua ®ã bªn xuÊt khÈu khi xuÊt khÈu hµng ho¸ cung øng dÞch vô th× ghi nî cho bªn nhËp khÈu vµo mét cuèn sæ riªng cña m×nh vµ viÖc thanh to¸n c¸c kho¶n nî nµy ®-îc thùc hiÖn theo ®Þnh kú (th¸ng, quý, n¨m). §©y lµ ph-¬ng thøc thanh to¸n kh«ng cã sù tham gia cña ng©n hµng víi chøc n¨ng lµ ng-êi më tµi kho¶n vµ thùc thi thanh to¸n. khi thùc hiÖn ph-¬ng thøc nµy bªn xuÊt khÈu ®· thùc hiÖn mét tÝn dông cho bªn nhËp khÈu d-íi d¹ng tÝn dôgn th-¬ng m¹i. Ph-¬ng thøc nµy th«ng th-êng chØ ¸p dông cho thanh to¸n gi÷a hai ®¬n vÞ quan hÖ th-êng xuyªn vµ tin cËy lÉn nhau. * Ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ (Documentary letter of credit): NÕu nh- hai ph-¬ng thøc thanh to¸n chuyÓn tiÒn vµ nhê thu chØ cã thÓ ®-îc ®¶m b¶o thùc hiÖn khi hai bªn tÝn nhiÖm, tin cËy lÉn nhau th× ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ cã thÓ ®¶m b¶o ngay c¶ trong tr-êng hîp c¸c bªn míi giao dÞch lÇn ®Çu vµ ch-a tin t-ëng lÉn nhau. QuyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn tham gia hîp ®ång mua b¸n ®-îc thÓ hiÖn mét c¸ch b×nh ®¼ng. Sù tham gia cña c¸c ng©n hµng sÏ lµm cho rñi ro bÞ h¹n chÕ vµ chia ®Òu cho c¸c bªn. Ph-¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ ®-îc ®¸nh gi¸ lµ ph-¬ng thøc th«ng dông nhÊt, an toµn nhÊt trong thanh to¸n quèc tÕ. VËy ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ lµ g×, quy tr×nh nghiÖp vô, -u nh-îc ®iÓm cña nã ra lµm sao? … sÏ ®-îc nghiªn cøu trong phÇn sau cña bµi luËn v¨n nµy. II- Ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ: 1. Quy tr×nh nghiÖp vô ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ: Ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ lµ mét sù tho¶ thuËn, trong ®ã mét ng©n hµng (ng©n hµng më th- tÝn dông) theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng (ng-êi yªu cÇu më th- tÝn dông) sÏ tr¶ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ng-êi kh¸c (ng-êi h-ëng lîi) hoÆc chÊp nhËn hèi phiÕu do ng-êi nµy ký ph¸t trong ph¹m vi sè tiÒn ghi trªn th- tÝn dông khi ng-êi nµy xuÊt tr×nh cho ng©n hµng mét bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi nh÷ng quy ®Þnh ®Ò ra trong th­ tÝn dông. Theo “quy t¾c thùc hµnh thèng nhÊt vÒ tÝn dông chøng tõ” (Uniforlm Customs and Practic for Documentary Credit – UCP 500-1993) cã thÓ ®Þnh nghÜa kh¸i qu¸t th- tÝn dông nh- sau: Th- tÝn dông lµ mét v¨n b¶n ph¸p lý trong ®ã ng©n hµng më th- tÝn dông cam kÕt tr¶ tiÒn cho ng-êi xuÊt khÈu nÕu ng-êi xuÊt khÈu tr×nh ®-îc mét bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi néi dung cña th- tÝn dông. 5 LuËn v¨n tèt nghiÖp Trong ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ c¸c bªn tham gia Ýt nhÊt ph¶i bao gåm 4 bªn: Ng-êi xuÊt khÈu, Ng©n hµng th«ng b¸o (Ng©n hµng phôc vô ng-êi xuÊt khÈu), Ng-êi nhËp khÈu, Ng©n hµng ph¸t hµnh (Ng©n hµng phôc vô ng-êi nhËp khÈu). Ngoµi ra cßn cã thÓ cã: Ng©n hµng x¸c nhËn, Ng©n hµng hoµn tr¶, Ng©n hµng chiÕt khÊu chøng tõ, Ng©n hµng tr¶ tiÒn. 2 Ng©n hµng n-íc xuÊt khÈu (Advising Bank) 3 5 3 5 Ng©n hµng n-íc nhËp khÈu (issuing Bank) 6 9 1 10 Hîp ®ång Ng-êi XuÊt KhÈu (Exporter) 4 7 8 Ng-êi NhËp KhÈu (Importer) (Giao hµng) S¬ ®å quy tr×nh nghiÖp vô tÝn dông chøng tõ 1- 2- 3. 4. 5. Sau khi ng­êi b¸n th«ng b¸o cho ng­êi mua “H¯ng s½n s¯ng ®Ó giao” Ng-êi nhËp khÈu (Importer) xin më th- tÝn dông (L/C) cho ng-êi xuÊt khÈu (Exporter) qua ng©n hµng cña m×nh (hoÆc ng©n hµng kh¸c theo tho¶ thuËn) b»ng c¸ch xuÊt tr×nh ®¬n xin më L/C. Ng©n Hµng n-íc nhËp khÈu (Issuing Bank) më th- tÝn dông (Letter of Credit) göi cho ng-êi xuÊt khÈu qua ng©n hµng n-íc xuÊt khÈu – ng©n hµng th«ng b¸o (adv Bank) b»ng th-, Telex … Ng©n Hµng n-íc xuÊt khÈu (Advising Bank) kiÓm tra néi dung L/C (mÉu ch÷ ký, m· kho¸ test…), thùc hiÖn th«ng b¸o L/C cho ng-êi xuÊt khÈu. Ng-êi xuÊt khÈu (Exporter) kiÓm tra néi dung cña L/C, nÕu chÊp nhËn th× giao hµng, nÕu kh«ng chÊp nhËn diÒu kho¶n nµo ®ã th× yªu cÇu ng©n hµng më L/C ®iÒu chØnh cho phï hîp víi hîp ®ång. Ng-êi xuÊt khÈu giao hµng lËp bé chøng tõ theo yªu cÇu cña L/C göi tíi ng©n hµng cña m×nh (hoÆc c¸c ng©n hµng kh¸c nÕu L/C cho phÐp – negosiating Bank) xin thanh to¸n tiÒn hµng ®· giao. 6 LuËn v¨n tèt nghiÖp 6. Ng©n hµng n-íc xuÊt khÈu kiÓm tra kü chøng tõ cña ng-êi xuÊt khÈu, nÕu chøng tõ kh«ng phï hîp víi L/C th× yÒu cÇu ng-êi xuÊt khÈu söa l¹i, nÕu chøng tõ hoµn toµn phï hîp víi L/C th× tiÕn hµnh göi cho ng©n hµng ph¸t hµnh kÌm th- ®ßi tiÒn yªu cÇu hä tr¶ tiÒn theo sè tiÒn trªn ho¸ ®¬n. 7. Ng©n hµng më L/C (Issuing Bank) kiÓm tra l¹i chøng tõ nÕu kh«ng tõ chèi g×, th× giao chøng tõ cho ng-êi nhËp khÈu ®Ó hä ®i lÊy hµng, ®ång thêi ®ßi tiÒn ng-êi nhËp khÈu. 8. Ng-êi nhËp khÈu tr¶ tiÒn ng-êi xuÊt khÈu th«ng qua ng©n hµng cña m×nh (ng©n hµng ph¸t hµnh L/C). 9. Ng©n hµng nhËp khÈu tr¶ tiÒn ng-êi xuÊt khÈu th«ng qua ng©n hµng th«ng b¸o L/C (ng©n hµng phôc vô bªn b¸n). 10.Ng©n hµng n-íc xuÊt khÈu tr¶ tiÒn cho ng-êi xuÊt khÈu (sau khi ®· trõ c¸c kho¶n phÝ). 2. §Æc ®iÓm cña ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ so víi c¸c ph-¬ng thøc kh¸c: - XÐt vÒ h×nh thøc: Th- tÝn dông chøng tõ ®-îc sö dông phæ biÕn h¬n so víi c¸c h×nh thøc thkh¸c nhê tÝnh ®a d¹ng cña nã (xem phô lôc 1) - XÐt vÒ néi dung: MÆc dï ng©n hµng chØ ®ãng vai trß lµ trung gian giao dÞch vµ thu phÝ dÞch vô nh-ng vÒ vai trß cña ng©n hµng lµ kh¸c nhau. NÕu nh- trong ph-¬ng thøc chuyÓn tiÒn, nhê thu ng©n hµng chØ lµm theo chØ thÞ cña ng-êi xuÊt khÈu hoÆc ng-êi nhËp khÈu th× trong ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ ng©n hµng cßn ®¶m nhËn viÖc kiÓm tra chøng tõ vµ ®¶m b¶o viÖc thanh to¸n cho bªn xuÊt khÈu khi hä xuÊt tr×nh bé chøng tõ phï hîp. Nh- vËy th- tÝn dông lµ tr¸ch nhiÖm cña ng©n hµng tiÕn hµnh tr¶ tiÒn theo lÖnh ng-êi mua cho ng-¬× b¸n sè tiÒn hµng ®· giao khi ng-êi b¸n (ng-êi xuÊt khÈu) xuÊt tr×nh ®ñ chøng tõ hîp lÖ. Trong ph-¬ng thøc chuyÓn tiÒn, nhê thu, thanh to¸n ®-îc hoµn tÊt khi c¶ hai bªn ng-êi mua vµ ng-êi b¸n tin cËy nhau, cã quen biÕt l©u dµi, cßn trong ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ ngay c¶ khi hai bªn míi giao dÞch lÇn ®Çu vÉn tin r»ng ®· giao hµng lµ ch¾c ch¾n cã tiÒn tr¶ vµ nhËn tiÒn 7 LuËn v¨n tèt nghiÖp 3. ¦u nh-îc ®iÓm cña ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ: a. ¦u ®iÓm: * §èi víi ng-êi xuÊt khÈu: Khi ¸p dông ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ ng-êi xuÊt khÈu sÏ ®-îc ®¶m b¶o thanh to¸n, cã nhiÒu thuËn lîi h¬n so víi c¸c ph-¬ng thøc kh¸c. Ng©n hµng ph¸t hµnh sÏ ®¶m b¶o cam kÕt thanh to¸n cho ng-êi xuÊt khÈu khi ng-êi xuÊt khÈu tr×nh bé chøng tõ hoµn h¶o ngay c¶ khi ng-êi nhËp khÈu mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n (trõ tr-êng hîp hiÕm khi x¶y ra lµ ng©n hµng ph¸t hµnh L/C gÆp rñi ro nh- chiÕn tranh, ®éng ®Êt, ph¸ s¶n…kh«ng thÓ thanh to¸n ®-îc). Ngoµi ra viÖc ng-êi xuÊt khÈu cÇn tiÒn ®Ó chuÈn bÞ viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ ®Õn ng©n hµng xin chiÕt khÊu thanh to¸n ngay sau khi giao hµng. Ng-êi xuÊt khÈu sÏ thu ®-îc mét l-îng ngo¹i tÖ khi xuÊt khÈu hµng ho¸ sang n-íc kh¸c, tr¸nh ®-îc rñi ro do sù qu¶n chÕ ngo¹i hèi cña n-íc nhËp khÈu v× khi më th- tÝn dông ng-êi nhËp khÈu buéc ph¶i cã giÊy phÐp chuyÓn ngo¹i tÖ cña c¬ quan qu¶n lý ngo¹i h«Ý ë n-íc m×nh. * §èi víi ng-êi nhËp khÈu: Khi ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ ®¶m b¶o an toµn cho nhµ xuÊt khÈu trong kh©u thanh to¸n th× sÏ cã nhiÒu nhµ xuÊt khÈu tham gia vµo viÖc cung cÊp hµng ho¸, do ®ã mµ nhµ nhËp khÈu sÏ kh«ng ph¶i mÊt nhiÒu thêi gian, chi phÝ cho viÖc t×m ®èi t¸c vµ chÊt l-îng vµ sè l-îng cña hµng ho¸ sÏ ®¶m b¶o v× rµng buéc bëi nh÷ng ®iÒu kho¶n néi dung quy ®Þnh trong bé chøng tõ. Nhê cã sù tham gia cña ng©n hµng, nhµ xuÊt khÈu sÏ gi¶m bët ®-îc rñi ro khi tham gia quan hÖ víi ®èi t¸c. Ng©n hµng sÏ ®¶m nhËn viÖc kiÓm tra chøng tõ vµ nhµ nhËp khÈu chØ chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n khi bé chøng tõ ®-îc coi lµ phï hîp. * §èi víi c¸c Ng©n Hµng: Ng©n hµng tham gia ®ãng vai trß lµ ng-êi cung cÊp dÞch vô thanh to¸n nªn sÏ kh«ng bÞ rµng buéc bëi nh÷ng ®iÒu kho¶n trong néi dung cña hîp ®ång vµ t×nh tr¹ng hµng ho¸ gi÷a hai bªn. Sau khi kÕt luËn vÒ tÝnh ch©n thùc bÒ ngoµi cña bé chøng tõ quy ®Þnh trong bé chøng tõ : tªn hµng, ngµy giao hµng, sè tiÒn, thêi h¹n hÕt hiÖu lùc L/C, tªn Ng-êi xuÊt khÈu, Ng-êi nhËp khÈu, Ng©n hµng th«ng b¸o, Ng©n hµng ph¸t hµnh… Ng©n hµng sÏ thanh to¸n cho ng-êi xuÊt khÈu vµ ®ßi tiÒn ng-êi nhËp khÈu. Tham gia vµo ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ ng©n hµng sÏ cã c¬ héi t¹o lËp vµ cñng cè ®Þa vÞ cña m×nh ®èi víi c¸c ng©n hµng n-íc ngoµi tõ ®ã ph¸t triÓn c¸c 8 LuËn v¨n tèt nghiÖp m¹ng l-íi chi nh¸nh cña m×nh trªn toµn thÕ giíi. §iÒu nµy sÏ gióp cho ng©n hµng ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i s¶n phÈm, n©ng cao chÊt l-îng dÞch vô, häc hái trao ®æi kinh nghiÖm víi c¸c n-íc tõ ®ã thu hót ®-îc nhiÒu kh¸ch hµng. b. Nh-îc ®iÓm: BÊt cø viÖc ¸p dông mét ph-¬ng thøc thanh to¸n nµo còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng v-íng m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiÖp vô vµ ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ còng kh«ng n»m ngoµi ®iÌu ®ã vµ ¶nh h-ëng rÊt lín tíi uy; tÝn cña kh¸ch hµng, tíi ng-êi xuÊt khÈu vµ tíi ng-êi nhËp khÈu. Nh- vÒ kÜ thuËt nghiÖp vô cña c¸c ng©n hµng cßn h¹n chÕ nÕu x¶y ra sai sãt trong kh©u kiÓm tra L/C sÏ dÉn tíi chËm trÔ hay kh«ng thanh to¸n tiÒn cña nhµ nhËp khÈu qua ng©n hµng vµ g©y hËu qu¶ ®Õn ng-êi xuÊt khÈu. Do sù chËm trÔ trong viÖc giao hµng hay tr× ho·n thanh to¸n tiÒn hµng cña ng-êi nhËp khÈu víi mäi lÝ do th× sÏ ¶nh h-ëng ®Õn uy tÝn cña ng©n hµng trong viÖc hoµn thµnh thanh to¸n cho ®èi t¸c. Rñi ro trong thanh to¸n quèc tÕ b»ng L/C lµm cho ng-êi xuÊt khÈu kh«ng gÆp thuËn lîi v× sù biÕn ®éng vÒ tû gi¸ gi÷a ®ång tiÒn thanh to¸n víi ®ång néi tÖ do thÞ tr-êng tiÒn tÖ quèc tÕ biÕn ®éng. NÕu trong thanh to¸n ®ång ngo¹i tÖ lªn gi¸ th× nhµ xuÊt khÈu sÏ cã lîi (gi¸ trÞ ngo¹i tÖ t¨ng, ng-êi xuÊt khÈu sÏ thu ®-îc lîi nhuËn cao h¬n trong viÖc quy ®æi sang néi tÖ) vµ ng-îc l¹i nÕu ®ång ngo¹i tÖ gi¶m gi¸ th× nhµ xuÊt khÈu sÏ bÊt lîi. Bªn c¹nh ®ã nÕu nhµ xuÊt khÈu kinh doanh b»ng vèn ®i vay cña ng©n hµng th× sÏ ph¶i tr¶ suÊt ®i vay vµ ®iÒu ®ã còng phô thuéc vµo tû gi¸. Ngoµi ra nh÷ng yÕu kÐm trong viÖc n¾m b¾t th«ng tin còng g©y trë ng¹i rÊt lín trong viÖc xö lý, liªn l¹c th«ng b¸o cho ®èi t¸c tõ phÝa ng©n hµng L/C muèn ®-îc ®¶m b¶o xö lý nhanh ®Çy ®ñ th× ®ßi hái trung t©m thanh to¸n, v¨n th- ph¶i n¾m th«ng tin kÞp thêi, c«ng nghÖ ph¶i ®-îc hiÖn ®¹i ho¸ theo kÞp víi c«ng nghÖ cña hÖ thèng ng©n hµng thÕ giíi nhê ®ã mµ viÖc xö lý th«ng tin, trao ®æi víi ®èi t¸c míi diÔn ra dÔ dµng nhanh nhÑn. Nh-ng hiÖn nay c«ng nghÖ th«ng tin cËp nhËp cña ng©n hµng ViÖt Nam th-êng xuyªn chËm h¬n so víi c¸c n-íc (®Æc biÖt so víi c¸c n-íc tiªn tiÕn) nªn viÖc ®ßi tiÒn ng©n hµng n-íc ngoµi th-êng lµ chËm, g©y ra bÊt lîi cho ng-êi s¶n xuÊt trong n-íc. §ã lµ mét sè bÊt lîi trong ph-¬ng thøc L/C. 9 LuËn v¨n tèt nghiÖp Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng ¸p dông ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ t¹i ng©n hµng ngo¹i th-¬ng viÖt nam (Vcb) I- Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng ngo¹i th-¬ng 1. Hoµn c¶nh ra ®êi: Ng©n hµng ngo¹i th-¬ng ViÖt nam ®-îc thµnh lËp theo nghÞ ®Þnh 115 C/P ngµy 30/12/1962 cña Héi §ång ChÝnh Phñ vµ chÝnh thøc thµnh lËp ngµy 1/4/1963 tiÒn th©n lµ côc qu¶n lý ngo¹i hèi cña ng©n hµng quèc gia viÖt nam. NHNT lµ ng©n hµng th-¬ng m¹i phôc vô ®èi ngo¹i l©u ®êi nhÊt viÖt nam lu«n ®-îc biÕt ®Õn nh- lµ mét ng©n hµng cã uy tÝn trong c¸c lÜnh vùc tµi trî, thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu, kinh doanh ngo¹i hèi, b¶o l·nh ng©n hµng vµ c¸c dÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng quèc tÕ, kÓ c¶ nghiÖp vô thÎ tÝn dông visa, Mastercard. HiÖn nay NHNT ®· ph¸t triÓn thµnh mét hÖ thèng réng kh¾p cã trô së giao dÞch chÝnh ®Æt t¹i 198 TrÇn Quang Kh¶i- Hµ Néi vµ 23 chi nh¸nh trªn c¶ n-íc. Ngoµi ra cãn cã quan hÖ víi h¬n 1200 ng©n hµng ë 85 n-íc trªn thÕ giíi. Cã ®¬n vÞ liªn doanh víi Hµn Quèc, NhËt B¶n, Singapore, cã v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i Nga, Ph¸p, Singapore vµ mét c«ng ty tµi chÝnh t¹i Hång K«ng. NHNT ®-îc Nhµ N-íc xÕp h¹ng lµ mét trong 23 doanh nghiÖp ®Æc biÖt, lµ thµnh viªn HiÖp héi ng©n hµng ViÖt nam, thµnh viªn HiÖp héi ng©n hµng Ch©u ¸. II- T×nh h×nh ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu b»ng tÝn dông chøng tõ t¹i NHNT 1. Ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt khÈu a. Quy tr×nh nghiÖp vô cô thÓ: Trong quy tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n xuÊt khÈu b»ng ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ NHNT ®ãng vai trß lµ ng©n hµng th«ng b¸o phôc vô cho ng-êi xuÊt khÈu ®¶m nhËn nhiÖm vô:  NhËn L/C tõ ng©n hµng ph¸t hµnh, th«ng b¸o L/C cho ng-êi xuÊt khÈu, söa ®æi L/C.  KiÓm tra chøng tõ. 10 LuËn v¨n tèt nghiÖp  §ßi tiÒn ng©n hµng n-íc ngoµi  Tr¶ tiÒn cho ng-êi xuÊt khÈu Mäi nghiÖp vô liªn quan ®Õn tiÕp nhËn L/C tõ n-íc ngoµI ®Õn, nhËn tin ®Õn, truyÒn tin ®i… cña phßng thanh to¸n xuÊt ®Òu ®-îc thùc hiÖn th«ng qua m¹ng th«ng tin ®iÖn tö ®-îc kÕt nèi trong hÖ thèng ng©n hµng. NghiÖp vô thanh to¸n xuÊt khÈu ®-îc tãm t¾t theo s¬ ®å sau: S¬ ®å 1.1 (1) (4) Phßng T.To¸n XuÊt Thanh to¸n viªn (7) (7) (6) (5) (8) (3) Ng©n hµng ph¸t hµnh (2) Ng-êi H-ëng lîi * NhËn L/C, th«ng b¸o L/C, söa ®æi L/C B-íc 1: Sau khi ng©n hµng më L/C (ng©n hµng ph¸t hµnh) theo lÖnh cña ng-êi nhËp khÈu chuyÓn L/C sang VCB (ng©n hµng th«ng b¸o) t¹i phßng v¨n th-(nÕu L/C d-íi d¹ng th-) hoÆc t¹i trung t©m thanh to¸n (nÕu L/C d-íi d¹ng telex, Swift(®iÖn). Qua phßng v¨n th- hoÆc trung t©m thanh to¸n L/C sÏ ®-îc chuyÓn tíi phßng thanh to¸n xuÊt. Phßng thanh to¸n xuÊt(cô thÓ kiÓm so¸t viªn, tr-ëng/phã phßng) sÏ chuyÓn L/C ®Õn tõng thanh to¸n viªn theo nh÷ng bé phËn c«ng viÖc mµ hä ®-îc ®¶m nhiÖm. NÕu ng©n hµng th«ng b¸o tõ chèi th«ng b¸o L/C ®ã th× ph¶I th«ng b¸o ngay cho ng©n hµng ph¸t hµnh. B-íc 2: Thanh to¸n viªn nhËn ®uîc L/C sÏ kiÓm tra tÝnh ch©n thùc cña L/C ®-îc thÓ hiÖn qua ch÷ ký, m· test xem cã ®óng ch-a, nÕu thÊy ®óng sÏ lËp bé hå s¬, ghi vµo sæ theo dâi thanh to¸n, ®-a sè liÖu vµo m¸y tÝnh nh- sè liÖu L/C, ng-êi tr¶ tiÒn, ng©n hµng më L/C, sè tiÒn, thêi h¹n giao hµng…vµ th«ng b¸o L/C ®Õn cho ng-êi h-ëng lîi(nhµ xuÊt khÈu) cã ®Ýnh kÌm th- më L/C. Tr-êng hîp nhËn ®-îc ®iÖn th«ng b¸o söa ®æi L/C th× VCB ph¶i cã tr¸ch nhiÖm th«ng b¸o ngay cho ng-êi xuÊt khÈu. Tuy nhiªn VCB sÏ kh«ng th«ng b¸o söa ®æi L/C nÕu VCB kh«ng ph¶I lµ ng©n hµng th«ng b¸o gèc. 11 LuËn v¨n tèt nghiÖp Tr-êng hîp ng©n hµng më L/C yªu cÇu VCB x¸c nhËn L/C th× tuú tõng tr-êng hîp cô thÓ ®Ó tr×nh gi¸m ®èc xem xÐt cã nªn chÊp nhËn hay kh«ng?. NÕu kh«ng ®ång ý thanh to¸n viªn ph¶i th«ng b¸o ngay cho ng©n hµng ph¸t hµnh vµ lËp th«ng b¸o kh«ng kÌm x¸c nhËn theo mÉu göi kh¸ch hµng. NÕu ®ång ý thanh to¸n viªn sÏ lËp th«ng b¸o bæ xung viÖc x¸c nhËn cho ng-êi xuÊt khÈu. Khi lËp th«ng b¸o L/C hoÆc söa ®æi L/C, thanh to¸n viªn ®ång thêi lËp phiÕu thu phÝ(theo quy ®Þnh) phÝ th«ng b¸o L/C (22 USD), phÝ söa ®æi L/C (11 USD), phÝ x¸c nhËn th× tuú theo tû lÖ % sè tiÒn cña L/C ®ã do VCB quy ®Þnh. Tr-êng hîp VCB tõ chèi th«ng b¸o L/C th× còng ph¶I th«ng b¸o ngay cho ng©n hµng më L/C biÕt Th- th«ng b¸o L/C, söa ®æi L/C (xem phô lôc 2-3) * TiÕp nhËn, kiÓm tra chøng tõ vµ ®ßi tiÒn B-íc 3: Ng-êi h-ëng lîi (nhµ xuÊt khÈu) khi ®· nhËn ®-îc L/C tøc lµ L/C ®· ®¶m b¶o vÒ gi¸ trÞ ph¸p lý sÏ giao hµng ®ång thêi lËp bé chøng tõ cïng th- ®ßi tiÒn theo yªu cÇu cña L/C göi tíi thanh to¸n viªn cña VCB ®Ó nhê ®ßi tiÒn hé. Trong bé chøng tõ gåm cã: th- yªu cÇu thanh to¸n hµng ho¸ xuÊt khÈu theo ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ, ho¸ ®¬n th-¬ng m¹i, chøng tõ vËn t¶i, b¶ng kª chi tiÕt hµng ho¸ vµ c¸c lo¹i giÊy tê hµng ho¸ kh¸c theo néi dung quy ®Þnh trong hîp ®ång (xem phô lôc 4) B-íc 4: Khi nhËn ®-îc bé chøng tõ thanh to¸n viªn sÏ kiÓm tra tÝnh ch©n thùc bÒ ngoµi cña chøng tõ, sau ®ã ®èi chiÕu kiÓm tra chi tiÕt tõng lo¹i chøng tõ xem cã phï hîp víi néi dung quy ®Þnh trong L/C hay kh«ng, gi÷a chóng cã m©u thuÉn g× kh«ng. Khi kiÓm tra chøng tõ thanh to¸n viªn ph¶i ghi ý kiÕn cña m×nh trªn phiÕu kiÓm tra chøng tõ (phô lôc 5) nÕu thÊy phï hîp. Sau ®ã thanh to¸n viªn sÏ göi phiÕu kiÓm tra chøng tõ ®Õn kiÓm so¸t viªn phô tr¸ch phßng cña m×nh ®Ó xin ý kiÕn, ch÷ ký. B-íc 5: Phßng thanh to¸n xuÊt sÏ kiÓm tra bé chøng tõ tr-íc khi göi ®i. NÕu bé chøng tõ phï hîp th× sÏ tiÕn hµnh göi cho ng©n hµng ph¸t hµnh ®Ó ®ßi tiÒn(phô lôc 6). ViÖc ®ßi tiÒn cã thÓ ®-îc thùc hiÖn b»ng th- hoÆc b»ng ®iÖn. NÕu sö dông b»ng ®iÖn th× ¸p dông m¹ng Swift theo mÉu ®iÖn thÝch hîp MT 754 hoÆc MT 742. Tr-êng hîp bé chøng tõ cã lçi phßng TTX ph¶i th«ng b¸o ngay cho ng-êi xuÊt khÈu biÕt ®Ó kÞp thêi söa ch÷a vÝ dô nh- lçi chÝnh t¶, thiÕu tõ… NÕu ng-êi xuÊt khÈu kh«ng ®ång ý víi nh÷ng ý kiÕn vÒ viÖc söa lçi cña ng©n hµng trªn th× 12 LuËn v¨n tèt nghiÖp thanh to¸n viªn ph¶i yªu cÇu ng-êi xuÊt khÈu x¸c nhËn vµ cã ký b¶o l-u vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng lçi ®ã nÕu ng©n hµng n-íc ngoµi tõ chèi thanh to¸n. §èi víi nh÷ng lçi kh«ng thÓ söa ch÷a ®-îc th× trªn th- hoÆc ®iÖn ®ßi tiÒn ph¶I nãi râ nh÷ng lçi ®ã ®Ó ng©n hµng ph¸t hµnh xem xÐt tr¶ tiÒn. Thanh to¸n viªn ph¶I cã tr¸ch nhiÖm theo dâi viÖc tr¶ tiÒn cña ng©n hµng n-íc ngoµi(ng©n hµng ph¸t hµnh). §èi víi L/C tr¶ ngay lµ 7 ngµy kÓ tõ ngµy ®iÖn ®ßi tiÒn, 10 ngµy kÓ tõ ngµy ®ßi tiÒn b»ng th-, göi chøng tõ chuyÓn ph¸t nhanh, 15 ngµy kÓ tõ ngµy ®ßi tiÒn b»ng th- chøng tõ ®¶m b¶o, nÕu kh«ng nhËn ®-îc giÊy b¸o cã cña ng©n hµng n-íc ngoµI th× thanh to¸n viªn ph¶i ®iÖn nh¾c ng©n hµng ph¸t hµnh. §èi víi L/C tr¶ chËm tr-íc ngµy ®Õn h¹n 3 ngµy lµm viÖc, thanh to¸n viªn ph¶I nh¾c ng©n hµng n-íc ngoµi thanh to¸n ®óng h¹n. Khi ®Õn h¹n mµ ng©n hµng n-íc ngoµi vÉn ch-a thanh to¸n th× thanh to¸n viªn tiÕp tôc ®iÖn nh¾c ng©n hµng n-íc ngoµI thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh. B-íc 6: Ng©n hµng ph¸t hµnh(n-íc ngoµi) khi nhËn ®-îc ®iÖn ®ßi tiÒn tõ ng©n hµng ®ßi tiÒn cïng bé chøng tõ sÏ cã nghÜa vô kiÓm tra l¹i bé chøng tõ nÕu thÊy bé chøng tõ phï hîp theo ®óng yªu cÇu trong L/C th× ng©n hµng n-íc ngoµi sÏ lËp ®iÖn b¸o tr¶ tiÒn ®Õn VCB vµ chuyÓn vµo phßng xuÊt qua hÖ thèng truyÒn tõ phßng v¨n th- hoÆc trung t©m thanh to¸n. Tr-êng hîp ng©n hµng ph¸t hµnh kh«ng ph¶i lµ ng©n hµng tr¶ tiÒn th× VCB ph¶i lËp ®iÖn ®ßi tiÒn ng©n hµng hoµn tr¶(theo phô lôc 7). B-íc 7: Phßng thanh to¸n xuÊt sÏ chuyÓn ®iÖn ®Õn thanh to¸n viªn ®Ó thanh to¸n viªn lËp b¸o cã ®Ó tr¶ tiÒn cho ng-êi b¸n ghi nî ng©n hµng n-íc ngoµi + Trong tr-êng hîp chiÕt khÊu (phô lôc 8) - ChiÕt khÊu miÔn truy ®ßi lµ viÖc VCB mua ®øt bé chøng tõ thanh to¸n vµ chÞu mäi rñi ro trong viÖc ®ßi tiÒn ng-êi nhËp khÈu n-íc ngoµi ®©y lµ h×nh thøc thanh to¸n Ýt ®-îc sö dông v× kh¶ n¨ng chÞu rñi ro vµ thiÖt h¹i do phÝa n-íc ngoµI kh«ng thanh to¸n lµ rÊt lín. - ChiÕt khÊu truy ®ßi lµ viÖc ng©n hµng chiÕt khÊu chøng tõ nh-ng nÕu n-íc ngoµi tõ chèi thanh to¸n th× ng©n hµng cã thÓ truy ®ßi ng-êi xuÊt khÈu. §©y thùc chÊt lµ nghiÖp vô øng tr-íc tiÒn hµng hay cho vay thÕ chÊp L/C chø ch-a ph¶i lµ nghiÖp vô mua ®øt b¸n ®o¹n. Bëi v× trong tr-êng hîp ng©n hµng chiÕt khÊu 98% trÞ gi¸ bé chøng tõ khi ng©n hµng n-íc ngoµi tr¶ tiÒn th× VCB sÏ tr¶ l¹i 2% cßn l¹i sau khi ®· thu l·i vµ phÝ liªn quan. NÕu ng©n hµng n-íc ngoµI kh«ng thanh to¸n ®-îc th× VCB sÏ ®ßi l¹i sè tiÒn ®· chiÕt khÊu, nÕu lóc nµy ng-êi xuÊt khÈu 13 LuËn v¨n tèt nghiÖp kh«ng thÓ thanh to¸n ®-îc th× VCB sÏ tù ®éng ghi nî vµo tµi kho¶n kh¸ch hµng(tµI kho¶n cña ng-êi xuÊt khÈu) vµ trªn tµi kho¶n cña kh¸ch hµng kh«ng cã tiÒn th× trong vßng 7 ngµy lµm viÖc ng©n hµng sÏ chuyÓn thµnh nî qu¸ h¹n vµ xö lý nh- víi tr-êng hîp cho vay qu¸ h¹n. HiÖn nay nÕu ph¶i thùc hiÖn h×nh thøc chiÕt khÊu chøng tõ th× VCB th-êng ¸p dông h×nh thøc chiÕt khÊu truy ®ßi. B-íc 8: Thanh to¸n viªn sÏ th«ng b¸o tr¶ tiÒn cho ng-êi h-ëng lîi b»ng c¸ch ghi cã sè tiÒn theo nh- trong L/C vµo tµI kho¶n cña ng-êi h-ëng lîi t¹i ng©n hµng m×nh. b. T×nh h×nh ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt khÈu hµng ho¸ dÞch vô tai VCB - T×nh h×nh thÞ phÇn thanh to¸n xuÊt khÈu qua VCB VCB lµ ng©n hµng chuyªn phôc vô trong lÜnh vùc ®èi ngo¹i nªn ®-îc rÊt nhiÒu kh¸ch hµng tin t-ëng. Tû träng thanh to¸n xuÊt khÈu qua VCB kh¸ lín so víi tæng kim ng¹ch thanh to¸n xuÊt khÈu cña c¶ n-íc. B¶ng sau ph¶n ¸nh tû träng thanh to¸n xuÊt khÈu qua VCB trong mét vµI n¨m gÇn ®©y: B¶ng 1. Doanh sè vµ tû träng thanh to¸n xuÊt khÈu qua VCB §¬n vÞ: TriÖu USD Thanh to¸n xuÊt khÈu qua VCB N¨m Doanh sè Tû träng 1998 1999 2000 2001 2533 27 3263 28.3 4163 29.1 5150 31.5 (Nguån: B¸o c¸o thanh to¸n quèc tÕ cña VCB) Qua b¶ng trªn ta thÊy doanh sè xuÊt khÈu qua VCB t¨ng dÇn qua c¸c n¨m tõ 2533 triÖu USD n¨m 1998 lªn 5150 triÖu USD n¨m 2001 lµm cho thÞ phÇn thanh to¸n trong tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña c¶ n-íc t¨ng tõ 27%(1998) lªn tíi 31.5% n¨m 2001. Nguyªn nh©n n¨m 1998 doanh sè xuÊt khÈu qua VCB chØ ®¹t tíi 2533 triÖu USD lµ do VCB ph¶i ®èi phã víi hµng lo¹t khã kh¨n nh-: cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc Ch©u ¸ lµm ph¸ s¶n nhiÒu c«ng ty, nhiÒu doanh nghiÖp ë c¸c n-íc trong khu vùc lµm cho ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ ë n-íc ta bÞ ¶nh h-ëng, bªn c¹nh ®ã lµ do mét sè c¸n bé VCB cã liªn quan ®Õn mét vµi vô ¸n kinh tÕ næi cém lµm h¹ thÊp uy tÝn cña VCB trªn thÞ tr-êng. 14 LuËn v¨n tèt nghiÖp Víi sù nç lùc lín cña m×nh, ®Ó kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n, lÊy l¹i uy tÝn VCB ®· thu ®-îc kÕt qu¶ kh¶ quan tû träng thanh to¸n xuÊt khÈu ®¹t 28.3% n¨m 1999 t¨ng 29.1% n¨m 2000 vµ t¨ng 31.5% n¨m 2001. Cã ®-îc kÕt qu¶ nµy lµ nhê VCB ®· n©ng cao chÊt l-îng phôc vô kh¸ch hµng. Víi ph-¬ng ch©m ho¹t ®éng tÊt c¶ v× kh¸ch hµng cïng víi sù ®æi míi vÒ kü thuËt c«ng nghÖ VCB ®· t¹o ®-îc lßng tin cña nhiÒu b¹n hµng vµ thu hót ngµy cµng nhiÒu kh¸ch hµng. Tû träng vµ doanh sè sö dông ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ VCB chñ yÕu ¸p dông 3 ph-¬ng thøc thanh to¸n c¬ b¶n lµ: chuyÓn tiÒn, nhê thu, tÝn dông chøng tõ trong ®ã ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ ®-îc ¸p dông phæ biÕn h¬n c¶, thÓ hiÖn th«ng qua b¶ng sè liÖu sau: B¶ng 2. Doanh sè vµ tû träng sö dông ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ t¹i ng©n hµng ngo¹i th-¬ng ViÖt nam VCB §¬n vÞ : TriÖu USD Ph-¬ng thøc thanh to¸n ChuyÓn tiÒn Nhê thu TÝn dông chøng tõ N¨m 1999 Doanh Tû träng sè (%) 236 130 2894 N¨m 2000 Doanh Tû träng sè (%) N¨m 2001 Doanh Tû träng sè (%) 7.3 226 4.9 230 4.5 4 194 4.2 140 2.7 88.7 3826 91.9 4788 92.8 (nguån: B¸o c¸o thanh to¸n quèc tÕ cña VCB) Kim ng¹ch thanh to¸n xuÊt khÈu thùc hiÖn t¹i VCB chñ yÕu lµ sö dông ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ. NÕu nh- n¨m 1999 chØ ®¹t 2894 triÖu USD th× ®Õn n¨m 2000 ®¹t 3826 triÖu USD vµ n¨m 2001 ®¹t 4788 triÖu USD. V× vËy tû träng sö dông ph-¬ng thøc nµy còng t¨ng lªn ®¸ng kÓ tõ 88.7%(1998) lªn 91.9%(2000) vµ 92.8% n¨m 2001. Sè kh¸ch hµng sö dông ph-¬ng thøc TDCT nhiÒu h¬n lµ do: rñi ro ®èi víi nhµ xuÊt khÈu lµ rÊt lín do ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ ngµy cµng trë nªn phøc t¹p do chÞu sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña nh÷ng biÕn ®éng vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ ®ang diÔn ra trªn thÕ giíi. Víi thÕ m¹nh truyÒn thèng trong thanh to¸n quèc tÕ, VCB vÉn lµ ng©n hµng ®-îc nhiÒu nhµ xuÊt khÈu lùa chän lµm ng©n hµng ®Ó thùc hiÖn thanh to¸n.VCB cã nhiÒu kh¸ch hµng quen thuéc giao dÞch víi sè l-îng lín nh-: Vinafood, Coalimex, Seafood, Petrolimex, DÖt may… Giao dÞch th-êng xuyªn víi c¸c thÞ tr-êng Ch©u ¢u (®¹t trªn 850 tr USD) víi mÆt hµng chñ yÕu lµ dÖt may, thùc phÈm, s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ thÞ 15 LuËn v¨n tèt nghiÖp tr-êng NhËt B¶n (trªn 800 tr USD) víi mÆt hµng lµ cµ phª, thùc phÈm vµ c¸c thÞ tr-êng kh¸c nh- Singapore, Th¸i Lan, Trung Quèc, Mü, Ph¸p, Italia, Iraq… 2. Ho¹t ®éng thanh to¸n nhËp khÈu: a. Quy tr×nh nghiÖp vô cô thÓ: Trong quy tr×nh thanh to¸n nhËp khÈu sö dông ph-¬ng thøc tÝn dông chøng tõ, VCB ®ãng vai trß cam kÕt thanh to¸n cho ng-êi h-ëng lîi n-íc ngoµi cô thÓ lµ * Ph¸t hµnh L/C * TiÕp nhËn chøng tõ, kiÓm tra chøng tõ, giao chøng tõ vµ thanh to¸n. S¬ ®å 1.2: NghiÖp vô thanh to¸n nhËp khÈu 6 1 Ng-êi nhËp khÈu Phßng thanh to¸n nhËp 2 4 4 3 3 Ng©n hµng th«ng b¸o 5 Thanh to¸n viªn Ng©n hµng th«ng b¸o lµ ng©n hµng phôc vô ng-êi xuÊt khÈu *Ph¸t hµnh L/C B-íc 1: Sau khi ký kÕt hîp ®ång bu«n b¸n hµng ho¸ víi ng-êi xuÊt khÈu ë n-íc ngoµi, ng-êi nhËp khÈu sÏ lËp bé hå s¬ chøng tõ t¹i ng©n hµng ph¸t hµnh (VCB). Bé hå s¬ chøng tõ gåm: th- yªu cÇu ph¸t hµnh L/C cã ®Çy ®ñ ch÷ ký cña chñ tµi kho¶n vµ kÕ to¸n tr-ëng (phô lôc 9,10); b¶n sao hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng hoÆc giÊy tê cã gi¸ trÞ t-¬ng ®-¬ng nh- hîp ®ång, b¶n sao giÊy chøng nhËn ®¨ng ký m· sè doanh nghiÖp, v¨n b¶n cho phÐp nhËp khÈu cña bé th-¬ng m¹i hoÆc bé qu¶n lý chuyªn ngµnh cïng víi c¸c giÊy tê kh¸c cã liªn quan (nÕu cã). Phßng thanh to¸n nhËp nhËn ®-îc chøng tõ sÏ kiÓm tra sè l-îng vµ sù hîp lÖ cña c¸c giÊy tê trªn sau ®ã ghi râ ngµy vµ giê nh©n (Th- tÝn dông chøng tõ cã 16 LuËn v¨n tèt nghiÖp thÓ lµm b»ng ®iÖn hoÆc th-). HiÖn nay th- tÝn dông chøng tõ (L/C) th-êng ®-îc sö dông phæ biÕn nhÊt lµ th- tÝn dông kh«ng thÓ huû ngang v× ®¶m b¶o cho c¶ nhµ xuÊt khÈu, nhËp khÈu vµ ng©n hµng. B-íc 2: Phßng thanh to¸n nhËp kiÓm so¸t viªn, tr-ëng phã phßng sau khi nhËn ®-îc L/C sÏ chuyÓn tíi tõng thanh to¸n viªn theo dâi c¸c kh¸ch hµng mµ hä ®· ph©n c«ng. Thanh to¸n viªn kiÓm tra néi dung th- yªu cÇu ph¸t hµnh L/C. NÕu néi dung kh«ng râ rµng, c¸c ®iÒu kiÖn chØ cã m©u thuÉn th× thanh to¸n viªn sÏ h-¬ng dÉn vµ yªu cÇu kh¸ch hµng hoµn chØnh l¹i tr-íc khi ph¸t hµnh L/C chø kh«ng tù ®éng söa ch÷a hoÆc bæ sung thay cho kh¸ch hµng. Sau ®ã thanh to¸n viªn sÏ kiÓm tra nguån vèn ®¶m b¶o thanh to¸n cña kh¸ch hµng. Trong tr-êng hîp kh¸ch hµng vµ ng©n hµng ch-a quen biÕt míi tham gia giao dÞch lÇn ®Çu L/C ®-îc ph¸t hµnh b»ng vèn tù cã cña kh¸ch hµng ph¶i ký quü 100%, ng©n hµng ph¶i kiÓm tra ®ñ sè tiÒn theo ®óng gi¸ trÞ cña hîp ®ång. Tr-êng hîp kh¸ch hµng vµ ng©n hµng cã quen biÕt l©u, tin t-ëng nhau, kh¸ch hµng kh«ng ký quü hoÆc cã yªu cÇu miÔn gi¶m ký quü c¸c bé phËn cã liªn quan sÏ nghiªn cøu ®Ò xuÊt tr×nh héi ®ång tÝn dông hoÆc l·nh ®¹o ng©n hµng quyÕt ®Þnh. Tr-êng hîp L/C ®-îc ph¸t hµnh b»ng vèn vay cña VCB th× thanh to¸n viªn sÏ c¨n cø vµo phiÕu duyÖt ph¸t hµnh L/C cña bé phËn tÝn dông ®· ®-îc ban l·nh ®¹o VCB phª duyÖt ®Ó ph¸t hµnh L/C. Tr-êng hîp L/C ®-îc ph¸t hµnh do bªn thø ba b¶o l·nh th× thanh to¸n viªn sÏ c¨n cø vµo th- b¶o l·nh cña bªn thø ba ®· ®-îc l·nh ®¹o ng©n hµng duyÖt ®Ó ph¸t hµnh L/C. NÕu c¸c ®iÒu kiÖn trªn ®-îc ng-êi nhËp khÈu thùc hiÖn ®Çy ®ñ th× VCB sÏ tiÕn hµnh më th- tÝn dông (theo phô lôc 11a). B-íc 3: Thanh to¸n viªn (®¹i diÖn cho ng©n hµng ph¸t hµnh VCB) th«ng b¸o lµ ®· ph¸t hµnh L/C cho ng©n hµng th«ng b¸o vµ nhµ nhËp khÈu. Thanh to¸n viªn më L/C cho kh¸ch hµng ®¨ng ký sè tham chiÕu L/C vµ ®-a d÷ liÖu vµo m¸y tÝnh. NÕu L/C ®-îc ph¸t hµnh b»ng ®iÖn th× ph¶i cã testkey hoÆc ph¸t hµnh b»ng m¸y swift th× sö dông mÉu ®iÖn MT700, MT701 hoÆc b»ng thth× sö dông toµn bé 2 mÉu ®iÖn trªn kÌm th- theo mÉu. Thanh to¸n viªn sÏ thu phÝ ph¸t hµnh L/C 17 LuËn v¨n tèt nghiÖp Toµn bé hå s¬ cïng thu ph¸t hµnh L/C ®-îc tr×nh phô tr¸ch phßng ký duyÖt giao mét v¨n b¶n sao cho kh¸ch hµng (ng-êi nhËp khÈu), l-u hå s¬ theo dâi vµ ®ång thêi th«ng b¸o cho ng©n hµng cña ng-êi xuÊt khÈu biÕt. Sau khi ph¸t hµnh L/C nÕu kh¸ch hµng cã yªu cÇu söa ®æi th× ph¶i xuÊt tr×nh th- yªu cÇu söa ®æi L/C (phô lôc 10) kÌm v¨n b¶n tho¶ thuËn gi÷a ng-êi mua vµ ng-êi b¸n (nÕu cã) vµ thu phÝ söa ®æi. PhÝ söa ®æi ph¶i ghi râ do ng-êi mua hay ng-êi b¸n chÞu. C¨n cø vµo yªu cÇu cña kh¸ch hµng thanh to¸n viªn sÏ ph¸t hµnh söa ®æi göi ng©n hµng th«ng b¸o: söa ®æi cã thÓ lËp b»ng swift MT707, cã telex cã m· hoÆc b»ng th- cã ®Çy ®ñ ch÷ ký ®-îc uû quyÒn. *TiÕp nhËn chøng tõ, kiÓm tra chøng tõ, giao chøng tõ vµ thanh to¸n: B-íc 4,5: Ng©n Hµng th«ng b¸o khi nhËn ®-îc bé hå s¬ L/C tõ ng©n hµng ph¸t hµnh sÏ kiÓm tra th«ng b¸o cho ng-êi xuÊt khÈu biÕt ®Ó ng-êi xuÊt khÈu giao hµng ®ång thêi lËp ®iÖn ®ßi tiÒn tíi ng©n hµng ph¸t hµnh. Phßng thanh to¸n nhËp nhËn ®-îc th«ng b¸o ®ßi tiÒn sÏ chuyÓn tíi thanh to¸n viªn ®¶m nhËn ®Ó kiÓm tra. + NÕu chøng tõ ®ßi tiÒn b»ng ®iÖn: Thanh to¸n viªn kiÓm tra chøng tõ xem cã phï hîp víi néi dung, sè l-îng so víi c¸c ®iÒu kho¶n quy ®Þnh trong L/C vµ söa ®æi trong L/C (nÕu cã). NÕu chøng tõ phï hîp th× ghi ý kiÕn cña m×nh trªn phiÕu kiÓm tra sau ®ã tr×nh kiÓm so¸t viªn hay phô tr¸ch phßng ký duyÖt vµ c¨n cø vµo quyÕt ®Þnh cña phô tr¸ch phßng ®Ó tr¶ tiÒn vµ th«ng b¸o cho kh¸ch hµng (ng-êi nhËp khÈu) (phô lôc 11b). NÕu ®iÖn th«ng b¸o chøng tõ kh«ng phï hîp thanh to¸n viªn ph¶i lËp th«ng b¸o cho ng-êi nhËp khÈu kÌm mét b¶n sao ®iÖn cho ng©n hµng th«ng b¸o r»ng chøng tõ ®ßi tiÒn cã sai sãt (phô lôc 12). Trong tr-êng hîp nhµ nhËp khÈu chÊp nhËn sai sãt vµ ®ång ý thanh to¸n th× ng©n hµng sÏ thanh to¸n cho nhµ xuÊt khÈu qua ng©n hµng th«ng b¸o. Trong tr-êng hîp ng-êi nhËp khÈu kh«ng chÊp nhËn sai sãt hoÆc chÊp nhËn mét phÇn th× thanh to¸n viªn sÏ lËp ®iÖn tõ chèi thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n mét phÇn tr×nh phô tr¸ch phßng ký duyÖt vµ göi l¹i cho ng©n hµng th«ng b¸o chê xö lý ghi râ “Chóng tèi ®ang gi÷ chøng tõ chê sù ®Þnh ®o¹t cða c¸c «ng. Chóng t«i giµnh quyÒn ®ßi tiÒn tõ phÝa c¸c «ng, trong vßng 7 ngµy lµm viÖc, chËm nh©t ngµy…kh«ng nhËn ®-îc ý kiÕn tr¶ lêi tõ phÝa c¸c «ng, chóng t«i sÏ tr¶ l¹i chøng tõ vµ c¸c «ng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ tiÒn cho chóng t«i ®Çy ®ñ c¶ gèc vµ l·i ph¸t sinh vµo tµi kho¶n…” 18 LuËn v¨n tèt nghiÖp HiÖn nay thñ tôc phÝ thanh to¸n t¹i VCB lµ tèi ®a 330 USD vµ phÝ b-u ®iÖn cã thuÕ VAT cè ®Þnh lµ 22 USD. §èi víi nh÷ng chøng tõ mµ ng©n hµng th«ng b¸o ®iÖn th«ng b¸o cã sai sãt nhµ xuÊt khÈu ch-a chÊp nhËn sai sãt ®ã VCB ®· ®iÖn tõ chèi vµ qua kiÓm tra bé chøng tõ ph¸t hiÖn thªm lçi th× thanh to¸n viªn ph¶i lËp th«ng b¸o tr×nh phô tr¸ch phßng ®Ó tiÕp tôc tõ chèi thanh to¸n vµ ghi râ chê sù ®Þnh ®o¹t cña ng©n hµng th«ng b¸o ®ång thêi th«ng b¸o ®Ó nhµ nhËp khÈu cho ý kiÕn. NÕu nhµ nhËp khÈu ®ång ý thanh to¸n th× thanh to¸n viªn sÏ lËp ®iÖn tr¶ tiÒn vµ thu phÝ sai sãt. + NÕu chøng tõ ®ßi tiÒn b»ng th-. NÕu chøng tõ phï hîp, lËp th«ng b¸o cho ng-êi nhËp khÈu (phô lôc 13). Sau 3 ngµy lµm viÖc mµ kh¸ch hµng kh«ng cã ý kiÕn g× th× thanh to¸n viªn thùc hiÖn tr¶ tiÒn theo chØ dÉn cña L/C vµ quy ®Þnh cña VCB. NÕu chøng tõ kh«ng phï hîp thanh to¸n viªn sÏ lËp ®iÖn tõ chèi thanh to¸n göi ng©n hµng th«ng b¸o vµ chØ ra nh÷ng ®iÓm kh«ng hîp lÖ ®ång thêi th«ng b¸o cho ng-êi nhËp khÈu (theo phô lôc12) vµ yªu cÇu ng-êi nhËp khÈu hoÆc ng©n hµng th«ng b¸o tr¶ lêi trong vßng 3 ngµy lµm viÖc kÓ tõ ngµy nhËn ®-îc th«ng b¸o cña VCB. NÕu nhµ nhËp khÈu chÊp nhËn sai sãt vµ ®ång ý thanh to¸n th× thanh to¸n viªn thanh to¸n vµ thu phÝ sai sãt. NÕu nhµ nhËp khÈu thõ chèi thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n mét phÇn th× th«ng b¸o cho ng©n hµng cña ng-êi xuÊt khÈu biÕt vµ chê chØ thÞ cña hä ®Ó xö lý. B-íc 6: VCB trao bé chøng tõ cho ng-êi nhËp khÈu ®Ó hä ®i nhËn hµng. ViÖc giao chøng tõ cho kh¸ch hµng chØ ®-îc thùc hiÖn khi kh¸ch hµng cã ®ñ tiÒn ®Ó thanh to¸n bé chøng tõ vµ c¸c chi phÝ cã liªn quan (nÕu cã). Khi giao chøng tõ cho kh¸ch hµng th× chøng tõ ph¶i yªu cÇu kh¸ch hµng ký nhËn ghi râ ngµy giê nhËn vµ tªn ng-êi nhËn… b. T×nh h×nh ho¹t ®éng thanh to¸n nhËp khÈu hµng ho¸ dÞch vô t¹i VCB: So víi nhiÒu n-íc trªn ThÕ Giíi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam cã møc t¨ng tr-ëng chËm. HÖ thèng c¬ së h¹ng tÇng yÕu kÐm céng víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt l¹c hËu cïng víi mét sè khã kh¨n do ®iÒu kiÖn kh¸ch quan lµm cho nÒn kinh tÕ cµng trë nªn tôt hËu. ChÝnh v× lÏ ®ã nhu cÇu nhËp khÈu ®èi víi ViÖt Nam lµ rÊt lín. Vµ c¬ héi cung cÊp dÞch vô thanh to¸n qu¸ tr×nh quèc tÕ qua ng©n hµng lµ rÊt cÇn thiÕt. VCB lµ ng©n hµng chuyªn cung cÊp c¸c s¶n phÈm dÞch vô liªn quan ®Õn quan hÖ víi n-íc ngoµi tõ 1994 trë vÒ tr-íc do ®ãng vai trß ®éc quyÒn trong lÜnh 19 LuËn v¨n tèt nghiÖp vùc quan hÖ ®èi ngo¹i nªn 100% c¸c kho¶n thanh to¸n ra n-íc ngoµi ®Òu qua VCB. Sau khi mÊt thÕ ®éc quyÒn khèi l-îng thanh to¸n nhËp khÈu tuy cã gi¶m song vÉn duy tr× ë møc ®é lín. Trong nh÷ng n¨m trë l¹i ®©y thÞ phÇn thanh to¸n nhËp khÈu qua VCB gi¶m ®¸ng kÓ thÓ hiÖn qua b¶ng sau: B¶ng 3: ThÞ phÇn thanh to¸n nhËp khÈu qua VCB ThÞ phÇn thanh to¸n nhËp khÈu N¨m So víi tæng XuÊt NhËp KhÈu (%) 1998 1999 2000 2001 So víi c¶ n-íc (%) 60.37 49.0 61.30 32.0 57.73 30.0 51.50 30.5 (Nguån: B¸o c¸o thanh to¸n quèc tÕ cña VCB) KÕt qu¶ trªn cho thÊy thÞ phÇn thanh to¸n nhËp khÈu qua VCB chiÕm 49% l-îng thanh to¸n cña c¶ n-íc th× ®Õn n¨m 2000 gi¶m xuèng cßn 30% vµ ®Õn n¨m 2001 cã t¨ng lªn mét trót chiÕm 30.5%. Cã thÓ lµ do mét sè nguyªn nh©n sau:  Do chÝnh s¸ch h¹n chÕ nhËp khÈu cña nhµ n-íc ®èi víi mét sè mÆt hµng ch-a cÇn thiÕt ph¶i nhËp khÈu, do tiÕt kiÖm tiªu dïng vµ b¾t ®Çu quy ®Þnh viÖc d¸n tem ®èi víi c¸c mÆt hµng nhËp khÈu.  Do sè l-îng Ng©n hµng th-¬ng m¹i quèc doanh, th-¬ng m¹i cæ phÇn t¨ng lªn ®¸ng kÓ nªn cã sù c¹nh tranh trong hÖ thèng ng©n hµng vÒ dÞch vô thanh to¸n. So víi c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i kh¸c nh×n chung doanh sè thanh to¸n nhËp khÈu qua VCB vÉn lµ lín nhÊt. C¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu lµ x¨ng dÇu ®¹t (1050 tr USD), m¸y mãc phô tïng (®¹t 550 tr USD), ph©n bãn, xi m¨ng, s¾t thÐp ®· ®-îc h¹n chÕ nhËp khÈu. §Õn cuèi n¨m 2000 gi¸ trÞ thanh to¸n t¨ng 7,7% so víi n¨m 1999. Sang n¨m 2001 gi¸ trÞ thanh to¸n vÉn ë møc æn ®Þnh (kho¶ng 7% so víi n¨m 2000). 3. Nh÷ng kÕt qu¶ vµ tån t¹i trong thanh to¸n L/C cña VCB 3.1. KÕt qu¶: Thùc hiÖn ®-êng lèi ®æi míi kinh tÕ x· héi cña §¶ng vµ nhµ n-íc cïng víi hÖ thèng Doanh NghiÖp Nhµ N-íc. VCB ®· cã nhiÒu nç lùc v-¬n lªn vµ lu«n 20