Tài liệu Luận văn thực trạng và giải pháp hoàn thiện công tác định giá tại công ty cổ phần vận tải và dịch vụ petrolimex sài gòn

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI --------- -------- PHẠM THỊ HỒNG ANH THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐỊNH GIÁ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VẬN TẢI VÀ DỊCH VỤ PETROLIMEX SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI PHẠM THỊ HỒNG ANH THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐỊNH GIÁ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN VẬN TẢI VÀ DỊCH VỤ PETROLIMEX SÀI GÒN LUẬN VĂN THẠC SĨ KỸ THUẬT CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS.PHAN DIỆU HƯƠNG Hà Nội- 2014 LỜI CẢM ƠN Qua thời gian theo học tập tại trường Đại Học Bách Khoa Hà Nội- khoa đào tạo sau đại học, trường Cao đẳng nghề Dầu khí, tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo và toàn thể Quý thầy cô luôn tạo điều kiện, giúp đỡ trang bị kiến thức sâu về chuyên môn cho tôi trong thời gian qua. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn đến cô hướng dẫn luận văn , Tiến sĩ Phan Diệu Hương, đã tạo mọi điều kiện, động viên và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này. Tôi cũng xin gởi lời cảm ơn đến Ban giám đốc, phòng Kế toán, phòng Kế hoạch của Công Ty Cổ Phần Vận tải và Dịch Vụ Petrolimex Sài Gòn đã tận tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện hỗ trợ tôi có thể hoàn thành luận văn này và có những kiến thức thực tiễn cũng như kinh nghiệm quý báu trong quá trình làm việc tại công ty. Trong phần trình bày luận văn này, chắc chắn sẽ còn chứa nhiều thiếu sót không thể tránh khỏi. Kính mong Quý thầy cô hướng dẫn để giúp tôi ngày một hoàn thiện và tự tin vững vàng với công tác chuyên môn sau này. Xin chân thành cảm ơn! Vũng tàu, ngày 18 tháng 02 năm 2014 MỤC LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................................................... iv DANH MỤC BẢNG ......................................................................................................................v DANH MỤC HÌNH VẼ.............................................................................................................. vii PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................................1 CHƯƠNG 1 ....................................................................................................................................4 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐỊNH GIÁ DOANH NGHIỆP...............................................................4 1.1 Khái niệm về định giá doanh nghiệp ...................................................................................4 1.2 Tầm quan trọng của việc định giá doanh nghiệp .................................................................5 1.3 Các phương pháp định giá doanh nghiệp.............................................................................6 1.3.1 Phương pháp định giá doanh nghiệp ................................................................................6 1.3.1.1 Phương pháp định giá theo bội số..........................................................................6 1.3.1.2 Phương pháp chiết khấu luồng cổ tức ....................................................................7 1.3.1.3 Phương pháp sử dụng dữ liệu thị trường chứng khoán: ...........................................8 1.3.2 Phương pháp định giá doanh nghiệp thường được sử dụng tại Việt Nam .......................9 1.3.2.1 Phương pháp giá trị tài sản thuần...........................................................................9 1.3.2.2 Phương pháp chiết khấu dòng tiền.........................................................................9 1.4 Nội dung công việc và trình tự tiến hành định giá doanh nghiệp tại Việt Nam.................13 1.5. Các quy định pháp luật về định giá doanh nghiệp tại Việt Nam .......................................15 1.6. Kinh nghiệm về định giá doanh nghiệp .............................................................................17 1.6.1. Kinh nghiệm định giá doanh nghiệp tại một số quốc gia ...........................................17 1.6.2 Những bài học kinh nghiệm rút ra cho Việt Nam .....................................................25 TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ..............................................................................................................28 CHƯƠNG 2 ..................................................................................................................................29 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐỊNH GIÁ TẠI CÔNG TY PTS SÀI GÒN............................29 i 2.1. Giới thiệu tổng quan về Công ty cổ phần vận tải và dịch vụ Petrolimex Sài Gòn (PTS Sài Gòn).............................................................................................................................................. 29 2.1.1. Lịch sử hình thành và các mốc phát triển quan trọng của Công ty PTS Sài Gòn ...........29 2.1.2. Ngành nghề kinh doanh Công ty PTS Sài Gòn...............................................................31 2.1.3. Đặc điểm chính trong hoạt động kinh doanh của Công ty PTS Sài Gòn ........................32 2.1.4. Nguồn nhân lực và bộ máy quản lý của Công ty PTS Sài Gòn.......................................33 2.2. Kết quả hoạt động kinh doanh cơ bản của Công ty PTS Sài Gòn (2012-2013) ....................34 2.3. Yêu cầu cấp thiết phải tiến hành định giá Công ty PTS Sài Gòn ..........................................37 2.4. Công tác chuẩn bị tiến hành định giá Công ty PTS Sài Gòn .................................................37 2.5. Thực trạng công tác định giá tại Công ty PTS Sài Gòn .........................................................38 2.5.1. Các phân tích cần thiết để tiến hành định giá Công ty PTS Sài Gòn ..............................38 2.5.1.1. Phân tích thị trường kinh tế trong và ngoài nước năm 2013- 2014 .......................38 2.5.1.2 Phân tích các rủi ro của ngành phân phối và vận tải xăng dầu ...............................43 2.5.1.3 Phân tích chiến lược kinh doanh của Công ty PTS Sài Gòn ..................................46 2.5.1.4 Phân tích báo cáo tài chính của Công ty PTS Sài Gòn..........................................48 2.5.2. Thực trạng công tác định giá tại Công ty PTS Sài Gòn ..................................................57 2.5.2.1 Dự báo kết quả hoạt động kinh doanh 2014-2018..................................................59 2.5.2.2 Dự báo bảng cân đối kế toán ..................................................................................63 2.5.2.3 Định giá doanh nghiệp............................................................................................68 2.6 Những kết quả đạt được và những điểm cần hoàn thiện trong việc định giá Công ty PTS Sài Gòn............................................................................................................................................... 71 2.6.1. Những kết quả đạt được qua định giá Công ty PTS Sài Gòn..........................................71 2.6.2. Những điểm cần hoàn thiện và nguyên nhân ảnh hưởng chưa tốt đến công tác định giá .................................................................................................................................................. 72 TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ..............................................................................................................74 CHƯƠNG 3 ..................................................................................................................................75 ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐỊNH GIÁ CÔNG TY PTS SÀI GÒN VÀ ĐỊNH GIÁ DOANH NGHIỆP TẠI VIỆT NAM...............................75 3.1 Định hướng phát triển của Công ty PTS Sài Gòn trong tương lai .....................................75 ii 3.2 Định hướng hoàn thiện công tác định giá doanh nghiệp tại Việt Nam..............................76 3.3 Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện công tác định giá Công ty PTS Sài Gòn....................79 KẾT LUẬN...................................................................................................................................87 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... i iii DANH MỤC VIẾT TỪ VIẾT TẮT CPH: Cổ phần hoá DNNN: Doanh nghiệp nhà nước OECD: Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế PTS Sài Gòn: Công ty cổ phần vận tải và dịch vụ Petrolimex Sài Gòn SXKD: Sản xuất kinh doanh XHCN: Xã hội chủ nghĩa TNDN: Thu nhập doanh nghiệp iv DANH MỤC BẢNG Bảng 1: Trình độ cán bộ công nhân viên Công ty PTS Sài Gòn .................................................. 34 Bảng 2: Kết quà hoạt động kinh doanh 2012-2013 ...................................................................... 34 Bảng 3: Bảng so sánh kết quả hoạt động năm 2013 với năm 2012 và kế hoạch đề ra của năm 2013 ....................................................................................................................................................... 35 Bảng 4: Doanh thu, Giá vốn hàng bán và Lợi nhuận gộp – PTS Sài Gòn từ năm 2009-2013 ..... 48 Bảng 5: Chi phí hoạt động của Công ty PTS Sài Gòn năm 2009-2013........................................ 51 Bảng 6. Hàng tồn kho của Công ty PTS Sài Gòn từ năm 2009-2013........................................... 52 Bảng 7. Tài sản cố định của PTS Sài Gòn từ năm 2009 -2013..................................................... 53 Bảng 8: Nợ phải trả và Nguồn Vốn của Công ty PTS Sài Gòn từ năm 2009-2013...................... 54 Bảng 9: Hệ số thanh toán của công ty PTS Sài Gòn từ năm 2009-2013 ...................................... 55 Bảng 10: Hiệu quả hoạt động của Công ty PTS Sài Gòn từ năm 2009-2013............................... 55 Bảng 11: Khả năng tài chính của PTS Sài Gòn từ năm 2009- 2013............................................. 56 Bảng 12: So Sánh chỉ Vốn chủ sở hữu/ Tài sản với các doanh nghiệp cùng ngành.................... 56 Bảng 14: So sánh với các doanh nghiệp cùng ngành.................................................................... 57 Bảng 15: Doanh thu và giá vốn- PTS Sài Gòn năm 2009-2013 ................................................... 59 Bảng 16: Dự báo doanh thu, giá vốn hàng bán, lợi nhuận gộp..................................................... 60 Bảng 17: Doanh thu và Chi phí tài chính...................................................................................... 60 Bảng 18: Dự báo doanh thu tài chính ........................................................................................... 61 Bảng 19: Dự báo chi phí tài chính ................................................................................................ 61 Bảng 20: Chi phí bán hàng và quản lý.......................................................................................... 62 Bảng 21: Dự báo chi phí hoạt động .............................................................................................. 62 Bảng 22: Dự báo kết quả hoạt động kinh doanh PTS Sài Gòn 2014-2018 .................................. 63 v Bảng 23: Dự báo khoản phải thu. ................................................................................................. 64 Bảng 24: Dự báo hàng tồn kho. .................................................................................................... 64 Bảng 25: Dự báo tài sản cố định hữu hình.................................................................................... 64 Bảng 26: Tài sản cố định vô hình ................................................................................................. 65 Bảng 27: Dự báo khoản bất động sản đầu tư ................................................................................ 65 Bảng 28: Khoản phải trả ............................................................................................................... 66 Bảng 29: Vay ngắn hạn................................................................................................................. 66 Bảng 30: Nợ dài hạn. .................................................................................................................... 66 Bảng 31: Nguồn vốn chủ sở hữu .................................................................................................. 66 Bảng 32: Bảng cân đối kế toán 2014-2018................................................................................... 67 Bảng 33: Dòng tiền tự do.............................................................................................................. 69 Bảng 34: Giá trị công ty PTS Sài Gòn.......................................................................................... 71 Bảng 35: Giá trị hiện tại của giá trị còn lại cuối kỳ tương ứng tốc độ tăng tưởng từ 4%-6% ...... 83 Bảng 36: Độ biến thiên của giá trị công ty PTS Sài Gòn……………………………………….84 Bảng 37: Độ biến thiên của giá trị chủ sở hữu ............................................................................. 84 Bảng 38: Độ biên thiên của giá trị cổ phiếu ................................................................................. 84 vi DANH MỤC HÌNH VẼ Hình 1: Sơ đồ bộ máy tổ chức Công ty PTS Sài Gòn................................................................... 34 Hình 2: Tỷ lệ tăng trưởng GDP Việt Nam từ năm 2007- 2013 .................................................... 39 Hình 3: Tình hình xuất nhập khẩu trong năm 2013…………………………………………… 39 Hình 4: Tỷ lệ tăng doanh thu và lợi nhuận gộp của công ty PTS Sài Gòn từ năm 2009-2013 ................................................................................................................................................... …50 Hình 5: Chi phí hoạt động của Công ty PTS Sài Gòn năm 2009-2013......................................... 51 Hình 6: Tỷ lệ tăng hàng tồn kho của Công ty PTS Sài Gòn từ năm 2009-2013 ........................... 52 Hình 7: Tỷ lệ tăng của tài sản cố định của Công ty PTS Sài Gòn từ năm 2009- 2013 ................. 53 vii viii PHẦN MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Chúng ta đang chứng kiến những đổi thay nhanh chóng của thị trường chứng khoán Việt Nam trong gần 1 thập kỷ qua, nếu như năm 2006 trên thị trường chứng khoán của Việt Nam số doanh nghiệp được niêm yết trên 2 sàn giao dịch là 32 doanh nghiệp thì năm 2012 con số này đã tăng lên là 435 và hiện nay số doanh nghiệp niêm yết là hơn 700. Mặc dù hiện nay thị trường chứng khoán không được sôi động như những năm 2009-2011 nhưng sự phát triển mạnh mẽ này đã chứng tỏ thị trường chứng khoán ngày càng trở thành một kênh đầu tư quan trọng của các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức, đồng thời là một kênh huy động vốn hiệu quả của các doanh nghiệp. Mặc dù vậy, thị trường chứng khoán Việt Nam đang gánh chịu những tác động rất lớn của hiệu ứng tâm lý bầy đàn, các tin đồn có thể làm cho giá trị thị trường của cổ phiếu không phản ánh đúng đắn giá trị nội tại của doanh nghiệp. Do đó, để đảm bảo cho thị trường chứng khoán hoạt động hiệu quả, ổn định và bền vững, một trong những đòi hỏi cấp thiết được đặt ra là giá trị nội tại của doanh nghiệp niêm yết cần phải được định giá một cách đáng tin cậy. Đối với các doanh nghiệp, việc tính toán chính xác giá trị nội tại của doanh nghiệp mình sẽ là cơ sở quan trọng cho việc xác định giá khởi điểm của cổ phiếu. Điều này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của bản thân doanh nghiệp và các nhà đầu tư, mà còn đảm bảo cho sự thành công của việc phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO). Hơn thế nữa, trong thời gian qua việc cổ phần hoá các doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước ởViệt Nam cũng đòi hỏi công tác định giá phải thực sự phản ánh tương đối chuẩn xác giá trị nội tại của doanh nghiệp. Theo quy định của chính phủ về việc cổ phần hóa (Nghị định 59/2012/NĐ-CP) thì việc thẩm định giá DNNN trong cổ phần hoá được thực hiện theo 2 phương pháp chủ yếu là: 1. Phương pháp giá trị tài sản thuần, 2. Phương pháp chiết khấu dòng tiền. Tuy nhiên, hầu hết các doanh nghiệp đều áp dụng phương pháp tài sản thuần để định giá doanh nghiệp, dựa trên giá trị doanh nghiệp theo sổ kế toán. Việc tính giá trị tiềm năng, như: thương hiệu, danh tiếng, lợi thế thương mại, giá trị thị phần, khả năng phát triển trong tương lai không được áp dụng nhiều. Trong khi đó, phương pháp dòng tiền chiết khấu có nhiều ưu thế hơn 1 lại không được lựa chọn như là một phương pháp chủ đạo. Nhận thức được tầm qua trọng của công tác “Xác Định Giá Trị Doanh Nghiệp”. Trong thời gian công tác tại “Công ty cổ phần vận tải và dịch vụ Petrolimex Sài Gòn (PTS Sài Gòn)”,tôi đã có dịp tìm hiểu, nghiên cứu về quá trình định giá bằng phương pháp dòng tiền chiết khấu mà công ty áp dụng. Để có được một giá trị nội tại tương đối chính xác nhất của công ty PTS Sài Gòn, trong luận văn này tôi sẽ hoàn thành đề tài: “Thực trạng và giải pháp hoàn thiện công tác định giá Công ty cổ phần vận tải và dịch vụ Petrolimex Sài Gòn” 2.Mục tiêu nghiên cứu 9Tổng hợp và hệ thống hóa cơ sở lý luận về định giá doanh nghiệp. 9Thực trạng công tác định giá tại Công ty cổ phần vận tải và dịch vụ Petrolimex Sài Gòn. 9Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện công tác định giá Công ty cổ phần vận tải và dịch vụ Petrolimex Sài Gòn. 3.Đối tượng và phương pháp nghiên cứu 9Đối tượng nghiên cứu: nội dung trong thực tiễn liên quan đến xác định giá trị doanh nghiệp 9Phạm vi nghiên cứu: Công ty cổ phẩn vận tải và dịch vụ Petrolimex Sài Gòn 4.Phương pháp nghiên cứu 9Phương pháp tham khảo, khảo sát, hệ thống hoá các cơ sở lý luận chung về xác định giá trị doanh nghiệp 9Phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh, đối chiếu 9Phương pháp thu thập, thống kê, tính toán, vận dụng lý thuyết vào thực tiễn để tính toán xác định giá trị doanh nghiệp. 5.Đóng góp khoa học và thực tiễn của luận văn 9Nghiên cứu về phương pháp định giá doanh nghiệp, quản lý tài chính doanh nghiệp, thống kê và kế toán tài chính doanh nghiệp 9Nghiên cứu về các qui định Pháp luật cụ thể tại Việt Nam về định giá doanh nghiệp 9Mô tả, phản ánh thực tế công tác thực hiện định giá Công ty Cổ Phần Vận tải và Dịch Vụ Petrolimex Sài Gòn 9Thực tế công tác thực hiện định giá tại một số doanh nghiệp tại Việt Nam vả kinh nghiệm định giá doanh nghiệp trên thế giới. 6.Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được cấu trúc thành 03 chương 2 Chương 1. Cơ sở lý luận về định giá doanh nghiệp Chương 2. Thực trạng công tác định giá Công ty cổ phần vận tải và dịch vụ Petrolimex Sài Gòn (PTS Sài Gòn) Chương 3. Giải pháp nhằm hoàn thiện công tác định giá Công ty PTS Sài Gòn và định giá doanh nghiệp tại Việt Nam 3 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐỊNH GIÁ DOANH NGHIỆP 1.1Khái niệm về định giá doanh nghiệp Trước khi đi đến khái niệm về định giá doanh nhiệp thì ta sẽ tìm hiểu doanh nghiệp là gì. Có nhiều định nghĩa và khái niệm khác nhau về doanh nghiệp. Theo Luật Doanh nghiệp 2005, “Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh” và “Kinh doanh là thực hiện một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình đầu tư, từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích sinh lợi”[20, trang 4]. Như vậy, có thể thấy rằng doanh nghiệp là một tổ chức kinh tế được thành lập nhằm sản xuất cung ứng sản phẩm hàng hoá và dịch vụ trên thị trường với mục đích sinh lời. Từ khái niệm về doanh nghiệp thì ta lại có tiếp tục có khái niệm về giá trị doanh nghiệp, giá trị doanh nghiệp thường được xét trên nhiều góc độ như giá trị doanh nghiệp được xây dựng trên cơ sở lao động của những con người trong một tập thể và không doanh nghiệp nào giống doanh nghiệp nào, giá trị doanh nghiệp không đơn thuần là giá trị trên sổ sách mà là giá trị kinh tế, khả năng thu lời trong tương lai và giá trị doanh nghiệp thay đổi theo thời gian , theo cung cầu và biến động trên thị trường. Vậy, “Giá trị doanh nghiệp là sự biểu hiện bằng tiền về các khoản thu nhập mà doanh nghiệp mang lại cho các nhà đầu tư trong quá trình SXKD” [9. Trang 37 ] Theo TS Phạm Văn Bình trong tài liệu [1, trang 48] để định giá được giá trị của doanh nghiệp thì theo nguyên lý, có hai cách tiếp cận đó là trực tiếp đánh giá giá trị tài sản trong doanh nghiệp hoặc là dự đoán một cách có căn cứ và đáng tin cậy các khoản thu nhập mà doanh nghiệp có thể mang lại cho nhà đầu tư. Định giá doanh nghiệp là một khâu rất quan trọng trong quá trình CPH, mua bán, sát nhập hay tăng vốn cổ phần. Hiện nay có nhiều quan niệm về định giá doanh nhiệp, theo Giáo sư W.SEABROKE và N. WALKER, viện đại học Portsmouth Vương Quốc Anh [26, Trang 2] thì “Định giá doanh nghiệp được hiểu là sự ước tính về giá trị của các quyền sở hữu tài sản cụ thể bằng hình thái tiền tệ cho một mục đích đã được xác định” 4 Giáo sư Lim Lan Yuan [26, Trang 2] thì đưa ra khái niệm như sau“ Định giá doanh nghiệp là một nghệ thuật hay khoa học về ước tính giá trị cho một mục đích cụ thể của một tài sản tại một thời điểm có cân nhắc đến tất cả các đặc điểm của tài sản và cũng như xem xét đến tất cả các yếu tố kinh tế căn bản của thị trường bao gồm các loại đầu tư lựa chọn” Còn các nhà kinh tế Việt Nam thì có nhận định rằng “Định giá doanh nghiệp là quá trình điều tra chi tiết và đánh giá các hoạt động của công ty nhằm xác định giá trị hiện hữu và tiềm năng của một doanh nghiệp [27, Trang 2] Vậy, với những khái niệm trên thì việc định giá doanh nghiệp là một quá trình nghệ thuật ước tính giá trị hiện hữu và tiềm năng cho mục đính như mua bán, sát nhập hoặc đầu tư… mà có cân nhắc đến tất cả các đặc điểm của doanh nghiệp cũng như các yếu tố kinh tế thị trường. 1.2Tầm quan trọng của việc định giá doanh nghiệp Việc định giá doanh nghiệp mang đến rất nhiều ý nghĩa cho rất nhiều đối tượng: ™Thứ nhất, đối với chính bản thân doanh nghiệp đang được định giá, việc xác định giá trị sẽ giúp các nhà lãnh đạo nắm bắt được một cách chi tiết về tình hình của doanh nghiệp từ đó có thể điều chỉnh các kế hoạch, chiến lược, cải tiến các hoạt động kinh doanh doanh nhằm nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh trên thị trường. Thêm vào đó, xác định giá trị nội tại của doanh nghiệp là một yêu cầu không thể thiếu khi doanh nghiệp chuẩn bị cổ phần hóa hay phát hành cổ phiếu để huy động vốn từ các nhà đầu tư. ™Thứ hai, đối với cổ đông, nhà đầu tư hay chủ nợ thì kết quả của quá trình xác định giá trị doanh nghiệp giúp cho họ nắm bắt một cách chi tiết về tình hình hiện tại của công ty, dựa vào đó họ có thể đưa ra quyết định cuối cùng liệu như họ có nên đầu tư, tiếp tục hợp tác hay cung ứng hàng hóa vào doanh nghiệp này hay không. ™Thứ ba, đối với các đối thủ cạnh tranh, họ quan tâm đến việc định giá doanh nghiệp của các đối phương để từ đó họ biết được tương lai của mình và đối thủ sẽ đứng ở vị trí nào trong ngành, từ đó họ có thể thay đổi chủ trương, chính sách hay kế hoạch kinh doanh để cạnh tranh, để tồn tại và phát triển. ™Thứ tư, các cơ quan nhà nước cũng cần biết đến giá trị của doanh nghiệp để từ đó ban hành những chính sách quan tâm hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp như giảm thuế, gia hạn thời gian thu thuế, tín dụng… nhằm tạo ra mội trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp, từ đó kích thích nền kinh tế phát triển 5 1.3Các phương pháp định giá doanh nghiệp 1.3.1Phương pháp định giá doanh nghiệp Hiện nay có rất nhiều phương pháp được sử dụng để định giá doanh nghiệp như: phương pháp định giá doanh nghiệp theo bội số, phương pháp chiết khấu luồng cổ tức, phương pháp sử dụng dữ liệu chứng khoán, phương pháp chiết khấu dòng tiền và phương pháp định giá doanh nghiệp theo giá trị tài sản thuần. 1.3.1.1Phương pháp định giá theo bội số Khi một nhà đầu tư bỏ tiền để đầu tư vào một doanh nghiệp nào đó thì điều mà họ quan tâm nhất là lợi nhuận mà họ nhận được trong việc đầu tư này. Theo tác giả Nguyễn Hải Sản trong tài liệu [9,Trang 64-70] thì các phương pháp định giá theo bội số như: bội số giá trên thu nhập, bội số giá trên giá trị sổ sách sẽ giúp cho các nhà đầu tư biết được việc đầu tư của họ là có kỳ vọng hay không. Đây là một phương pháp dễ hiểu và được sử dụng rộng rãi dựa trên ý tưởng nếu hai doanh nghiệp có cùng mức độ rủi ro, cùng hoạt động trong một lĩnh vực, cùng có tiềm năng phát triển như nhau thì doanh nghiệp nào có bội số cao hơn thì được định giá cao hơn. Tuy nhiên, trên tực tế thì việc chọn được một số doanh nghiệp tương đồng để so sánh thì cũng sẽ gặp nhiều khó khăn vì hầu như mỗi doanh nghiệp đều có những lĩnh vực hoạt động riêng, thậm chí nếu như hai doanh nghiệp cùng hoạt động trong cùng một ngành thì cũng sẽ có những chiến lược kinh doanh, mục tiêu phát triển khác nhau… a)Phương pháp định giá theo bội số giá trên thu nhập P/E Hệ số giá trên thu nhập (P/E) là một trong những chỉ số phân tích quan trọng trong quyết định đầu tư chứng khoán của nhà đầu tư. Thu nhập từ cổ phiếu sẽ có ảnh hưởng quyết định đến giá thị trường của cổ phiếu đó. Hệ số P/E đo lường mối quan hệ giữa giá thị trường (Market Price - P) và thu nhập của mỗi cổ phiếu (Earning Per Share - EPS) và được tính như sau: P/E = P/EPS Trong đó: 9 Giá trị thị trường : P r: Tỷ suất chiết khấu g: Tốc độ tăng trưởng thu nhập DIV: cổ tức tại năm dự đoán 6 9Thu nhập của mỗi cổ phần : EPS EPS = (lợi nhuận ròng- cổ tức ưu đãi)/ Số lượng cổ phần phổ thông b)Phương pháp định giá theo bội số giá trên giá trị sổ sách (P/BV): Công thức tính P/BV như sau: Trong đó: P/BV: chỉ số giá/ giá trị sổ sách Pt: Giá trị cổ phiếu năm t BV t+1: Giá trị sổ sách cuối năm t+1 / Cổ phiếu của Công ty Cách xác định BV Vốn cổ phần phổ thông = Vốn chủ sở hữu – Giá trị cổ phần ưu đãi BV= Vốn cổ đông phổ thông/ số cổ phiếu phổ thông đang lưu hành. c)Phương pháp định giá theo bội số giá trên dòng tiền ( P/CF): Công thức tính P/ CF như sau: Trong đó: P/CF: chỉ số giá/ dòng tiền Pt: Giá trị cổ phiếu năm t CFt+1: Dòng tiền năm t+1/ Cổ phiếu dự kiến 1.3.1.2Phương pháp chiết khấu luồng cổ tức Cũng theo tác giả Nguyễn Hải Sản trong tải liệu [9,trang 72], phương pháp chiết khấu luồng cổ tức dựa trên lý thuyết cho rằng cổ tức là luồng tiền mà các nhà đầu tư nhận từ doanh nghiệp vì thế giá trị doanh nghiệp là giá trị hiện tại của các luồng cổ tức trong tương lai. Tuy nhiên phương pháp này lại cung cấp ít thông tin về nguồn gốc tạo ra giá trị doanh nghiệp vì vậy nó chỉ được áp dụng trong trường hợp lợi nhuận của công ty tăng trưởng ổn định và người quan tâm muốn xác định nhanh giá trị doanh nghiệp. Công thức xác định giá trị doanh nghiệp theo phương pháp chiết khấu luồng cổ tức như sau: 7 Hay Trong đó: Vc: Giá trị doanh nghiệp r: tỷ suất chiết khấu g: tốc độ tăng trưởng cổ tức DIV0 : Cổ tức hiện tại của cổ phiếu DIV1, DIV2,... DIVn: Cổ tức năm 1,2,..., n Theo Myron J. Gordon (1959) trong tài liệu [23, Trang 54] nếu như tỷ lệ tăng trưởng cổ tức (g) ổn định qua các năm thì giá trị công ty được tính lại như sau: Và trường hợp đặc biệt nếu tốc độ tăng trưởng cổ tức không đổi khi g = 0 thì công thức tính giá trị doanh nghiệp được viết lại như sau: 1.3.1.3 Phương pháp sử dụng dữ liệu thị trường chứng khoán: Theo mô hình này thì giá trị doanh nghiệp được tính như sau: Vc = Ps x n Trong đó thì: Ps : Giá thị trường một cổ phần n : số lượng cổ phần đã phát hành 8 Phương pháp này có hạn chế như sau Vc sẽ liên tục thay đổi vì nó phụ thuộc vào giá trị thị trường và chắc chắn sẽ có sự sai lệch trên giá trị của doanh nghiệp khi doanh nghiêp không cung cấp đầy đủ thông tin và thị trường chứng khoán hiện nay cũng hay có những hiệu ứng “bong bóng”. 1.3.2Phương pháp định giá doanh nghiệp thường được sử dụng tại Việt Nam Theo Nghị định 59/2012/NĐ-CP ngày 18/07/2012 thì các doanh nghiệp được tự do sử dụng phương pháp định giá mà mình cảm thấy thích hợp và có lợi cho mình nhất, tuy nhiên thì hiện nay hai phương pháp được sử dụng phổ biến nhất là phương pháp giá trị tài sản thuần và phương pháp dòng tiền chiết khấu. 1.3.2.1Phương pháp giá trị tài sản thuần Phương pháp giá trị tài sản thuần dựa trên lý thuyết cho rằng sự tồn tại của một doanh nghiệp được hình thành từ các tài sản có thực. Tất cả nguồn tài sản này được hình thành từ vốn của các nhà đầu tư ngay khi hình thành doanh nghiệp. Khi xác định giá trị doanh nghiệp theo mô hình này thì cần phải xác định giá trị sổ sách kế toán và giá trị thị trường của tài sản: V0 = Vt - Vn Vo : giá trị doanh nghiệp theo thị trường Vt : Giá trị thị trường của toàn bộ tài sản Vn : Giá trị thị trường của các khoản nợ Phương pháp này được áp dụng cho mọi loại hình doanh nghiệp vì cũng tương đối đơn giản nhưng nó cũng có những hạn chế sau đây: Giá thị trường rất phức tạp và khó tính vì phần lớn các tài sản của doanh nghiệp đã qua sử dụng do vậy việc đánh giá giá trị thị trường của tài sản cũng phù thuộc vào tính chủ quan của người muốn mua lại nó. Đối với các tài sản vay nợ ngoài thì việc tính toán lại cũng đòi hỏi phải chính xác để đảm bảo các khoản nợ sẽ không phát sinh sau khi định giá và việc định giá này cũng phải làm cho các chủ nợ chấp nhận. Việc xác minh tính có thực khoản nợ cũng là một vấn đề trong phương pháp tài sản này. 1.3.2.2Phương pháp chiết khấu dòng tiền Phương pháp định giá phân tích chiết khấu dòng tiền dựa trên quan điểm cho việc chiết khấu những giá trị tương lai của các khoản đầu tư cho ta biết giá trị của các khoản đầu tư này và việc này thể hiện giá trị theo thời gian của dòng tiền. 9