Tài liệu Luận văn thực hiện chính sách đãi ngộ vật chất đối với người có công với cách mạng ở huyện thạch hà, tỉnh hà tĩnh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- HÀ HUY SƠN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÃI NGỘ VẬT CHẤT ĐỐI VỚI NGƢỜI CÓ CÔNG VỚI CÁCH MẠNG Ở HUYỆN THẠCH HÀ, TỈNH HÀ TĨNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội – 2014 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- HÀ HUY SƠN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÃI NGỘ VẬT CHẤT ĐỐI VỚI NGƢỜI CÓ CÔNG VỚI CÁCH MẠNG Ở HUYỆN THẠCH HÀ, TỈNH HÀ TĨNH Chuyên ngành : Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. BÙI ĐẠI DŨNG Hà Nội – 2014 MỤC LỤC Danh mục các ký hiệu viết tắt ............................................................................ i Danh mục các bảng ........................................................................................... ii PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ NGƢỜI CÓ CÔNG VỚI CÁCH MẠNG................................................................................................... 9 1.1. Một số vấn đề về ngƣời có công. ............................................................... 9 1.1.1 Khái niệm và đặc điểm của Ngƣời có công. ............................................ 9 1.1.2 Vai trò của ngƣời có công. ..................................................................... 10 1.1.3 Phân loại đối tƣợng ngƣời có công và các chính sách đối với ngƣời có công với cách mạng......................................................................................... 10 1.2. Ý nghĩa, yêu cầu của việc thực hiện đãi ngộ vật chất đối với ngƣời có công với cách mạng......................................................................................... 12 1.2.1. Ý nghĩa, yêu cầu của việc thực hiện đãi ngộ vật chất đối với ngƣời có công. ................................................................................................. 12 1.2.2 Các nhân tố ảnh hƣởng đến thực hiện chính sách đãi ngộ vật chất đối với ngƣời có công với cách mạng. .................................................................. 18 1.2.3. Tính đặc thù của ƣu đãi vật chất đối với ngƣời có công với cách mạng. .... 21 1.3. Nội dung của thực hiện ƣu đãi vật chất cho ngƣời có công với cách mạng tại huyện Thạch Hà tỉnh Hà Tĩnh. ................................................................... 23 1.3.1 Tổ chức bộ máy quản lý. ........................................................................ 23 1.3.2 Triển khai, thực hiện chính sách ƣu đãi vật chất cho ngƣời có công..... 24 1.3.3. Công tác giám sát - kiểm tra thực hiện chính sách đãi ngộ vật chất dối với ngƣời có công với cách mạng.. ................................................................. 24 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÃI NGỘ VẬT CHẤT ĐỐI VỚI NGƢỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THẠCH HÀ - HÀ TĨNH ............................................................................................... 26 2.1. Giới thiệu chung về huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh. ............................... 26 2.1.1. Đặc điểm về tự nhiên huyện Thạch Hà. ................................................ 26 2.1.2. Tình hình phát triển Kinh tế- Xã hội trên địa bàn huyện Thạch Hà. .... 27 2.1.3. Truyền thống cách mạng huyện Thạch Hà. .......................................... 29 2.2. Thực trạng thực hiện chính sách đãi ngộ vật chất đối với ngƣời có công với cách mạng trên địa bàn huyện Thạch Hà. ................................................. 30 2.2.1. Tổ chức bộ máy thực hiện chính sách ngƣời có công với cách mạng áp dụng trên địa bàn huyện Thạch Hà. ................................................................ 30 2.2.2. Tình hình thực hiện chính sách đãi ngộ vật chất đối với cách mạng tại huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh. ....................................................................... 34 2.2.3 Công tác Thanh tra - Kiểm tra thực hiện chính sách đãi ngộ vật chất đối với ngƣời có công với cách mạng tại huyện Thạch Hà. ................................. 44 2.3. Một số kết quả đạt đƣợc trong việc thực hiện ƣu đãi vật chất đối với ngƣời có công với cách mạng tại huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh. ................. 45 2.3.1 Kết quả: .................................................................................................. 45 2.3.2. Hạn chế. ................................................................................................. 47 2.3.3.Nguyên nhân. ......................................................................................... 49 CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỂ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐÃI NGỘ VẬT ĐỐI VỚI NGƢỜI CÓ CÔNG VỚI CÁCH M ẠNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN THẠCH HÀ, TỈNH HÀ TĨNH. .............................................. 51 3.1. Nhóm giải pháp đối với cơ chế chính sách. ............................................. 51 3.1.1. Hoàn thiện hệ thống, chính sách pháp luật phù hợp với tình hình mới. ..... 51 3.1.2. Đổi mới qui trình xét duyệt hồ sơ, phối hợp các ngành giải quyết hồ sơ tồn đọng ngƣời có công với cách mạng trên địa bàn huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh. 57 3.1.3. Đẩy mạnh phong trào xã hội hóa "Đền ơn, đáp nghĩa" trong nền kinh tế thị trƣờng. ........................................................................................................ 59 3.2. Nhóm giải pháp đối với nâng cao ƣu đãi vật chất đối ngƣời có công trên địa bàn huyện Thạch Hà tỉnh Hà Tĩnh ............................................................ 63 3.2.1. Thực hiện tốt các chính sách cho ngƣời có công với cách mạng. ........ 63 3.2.2. Thu hút, quản lý tốt các nguồn tài chính (Doanh Nghiệp, Hội đồng hƣơng, kiều bào...) ủng hộ vật chất cho ngƣời, gia đình ngƣời có công. ....... 68 3.2.3 Cải thiện nhà ở cho ngƣời có công và thân nhân của họ. ...................... 71 3.3. Nhóm giải pháp đối với đối tƣợng ngƣời có công tại huyện. .................. 72 3.3.1. Nâng cao nhận thức cho ngƣời có công. ............................................... 72 3.3.2. Phát huy nội lực của ngƣời có công với cách mạng. ............................ 74 3.3.3. Xây dựng các mô hình kinh tế cho ngƣời có công. .............................. 75 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 78 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 80 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 BHXH Bảo hiểm xã hội 2 LĐTBXH Lao động - Thƣơng binh và Xã hội 3 NCC Ngƣời có công 4 NĐ- CP Nghị đinh- Chính Phủ 5 NXB Nhà xuất bản 6 QLNN Quản lý Nhà nƣớc 7 UBND Ủy ban nhân dân 8 UBTVQH Ủy ban thƣờng vụ Quốc hội i DANH MỤC CÁC BẢNG TT 1 Nội dung Bảng kinh phí tiền lƣơng, phụ cấp cho đối tƣợng ngƣời có công từ 2008 đến năm 2013. ii Trang 46 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Dân tộc Việt nam trải qua bao thăng trầm lịch sử với liên tiếp những cuộc đấu tranh cam go, quyết liệt để giành lại và giữ vững Tổ quốc. Thắng lợi vĩ đại của Dân tộc ta trong các cuộc kháng chiến giải phóng Dân tộc cũng nhƣ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là sự hy sinh bằng xƣơng máu, mồ hôi và nƣớc mắt của các thế hệ ngƣời Việt nam. Hàng triệu đồng bào, đồng chí đã hy sinh, hàng triệu ngƣời suốt đời mang trên mình thƣơng tật, hoặc di chứng của chiến tranh; hàng triệu ngƣời con ƣu tú đã ngã xuống và vĩnh viễn yên nghỉ trên mọi miền của đất nƣớc, để lại cho ngƣời thân, gia đình và xã hội những mất mát đau thƣơng không gì bù đắp nổi. Sự hy sinh vì đất nƣớc của đồng bào và chiến sĩ ta là vô giá, không gì sánh nổi, đó là biểu thị lòng yêu nƣớc oanh liệt của dân tộc ta trong công cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm và sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Chứng kiến những hi sinh cao cả, những mất mát vô cùng to lớn đó và thấm nhuần lời dạy của Hổ Chủ Tịch: "Máu đào của các liệt sỹ đã làm cho lá cờ cách mạng thêm đỏ chói. Sự hy sinh của các liệt sỹ đã chuẩn bị cho đất nƣớc ta nở hoa độc lập, kết quả tự do, nhân dân ta đời đời ghi nhớ công ơn liệt sỹ". . . "Anh em thƣơng binh đã hy sinh một phần xƣơng máu đề giữ gìn Tổ quốc, bảo vệ đồng bào, tận trung với nƣớc, tận hiếu với dân, anh em đã làm tròn nhiệm vụ anh em không đòi hỏi gì cả. Song đối với những ngƣời con trung hiếu ấy, Chính phủ và đồng bào phải báo đáp thế nào cho xứng đáng". . ."Thƣơng binh, bệnh binh, gia đình bộ đội, gia đình liệt sỹ là những ngƣời có công với Tổ quốc. Bởi vậy, bổn phận của chúng ta là phải: Biết ơn, thƣơng yêu và giúp đỡ họ". Cùng với tinh thần nhân văn cao cả và tấm lòng biết ơn sâu sắc đối với những ngƣời đã hy sinh vì Tổ quốc, suốt mấy chục năm qua Đảng, Nhà nƣớc 1 đã ban hành và thực hiện nhiều chính sách, chế độ đối với đối tƣợng ngƣời có công và thƣờng xuyên có sự điều chỉnh bổ sung phù hợp với từng thời kỳ cách mạng. Đến nay đã hình thành hệ thống chính sách gắn liền với thực hiện chính sách Kinh tế -Xã hội và liên quan đến đời sống hàng ngày của hàng triệu ngƣời có công. Đó là chủ trƣơng đúng đắn, là chính sách lớn của Đảng, Nhà nƣớc ta. Chính sách đã góp phần làm giảm đi phần nào những đau đớn, mất mát thể chất; đồng thời cổ vũ động viên tinh thần giúp họ vƣợt lên trên những mất mát đau thƣơng ấy, khắc phục những khó khăn cản trở tiếp tục khẳng định mình, xây dựng cuộc sống mới cho bản thân, gia đình, đóng góp công sức, trí tuệ vào công việc đổi mới và phát triển quê hƣơng đất nƣớc. Ngƣời có công đa phần những ngƣời yếu thế, khó khăn về kinh tế, là những ngƣời cần đƣợc Nhà nƣớc xã hội chăm lo một cách đặc biệt. Vì vậy, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần đối với ngƣời có công không chỉ là sự đền ơn đáp nghĩa và không chỉ là trách nhiệm của Đảng, nhà nƣớc, mà còn là trách nhiệm của cộng đồng và của toàn xã hội.Thực hiện đạo lý truyền thống của dân tộc ”Uống nƣớc nhớ nguồn” “Đền ơn đáp nghĩa” những năm qua Đảng và Nhà nƣớc ta đã ban hành nhiều chính sách, chế độ và tổ chức vận động toàn dân, toàn quân chăm sóc đời sống vật chất, tinh thần đối với thƣơng binh, gia đình liệt sỹ và ngƣời có công, giải quyết có hiệu quả những tồn đọng về chính sách sau chiến tranh, góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội của đất nƣớc, tăng thêm lòng tin đối với Đảng, nhà nƣớc. Đặc biệt, trong lĩnh vực đời sống kinh tế của ngƣời có công ngày càng đƣợc quan tâm và có cải thiện đáng kể, hệ thống chính sách với các chế độ trợ cấp, đãi ngộ từng bƣớc đƣợc điều chỉnh, việc tổ chức sản xuất - việc làm đƣợc quan tâm thích đáng, việc cải thiện nhà ở đƣợc đầu tƣ triển khai ở nhiều cấp, các chƣơng trình chăm sóc ngƣời có công đƣợc xã hội và cộng đồng quan tâm và đã có những 2 kết quả to lớn góp phần cải thiện cuộc sống đối với ngƣời có công... Đến nay, đa số gia đình chính sách có cuộc sống bằng hoặc cao hơn mức sống trung bình của cộng đồng dân cƣ nơi cƣ trú. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt đƣợc đời sống của một bộ phận không nhỏ thƣơng bệnh binh, thân nhân liệt sỹ còn nhiều khó khăn, nhất là đối tƣợng ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng căn cứ cách mạng trƣớc đây. Tình hình đó đòi hỏi Đảng và Nhà nƣớc và nhân dân ta phải tiếp tục làm tốt hơn công tác chăm sóc, tiếp tục nâng cao mức sống, đảm bảo đời sống của họ ngày một tốt hơn. việc thực thi Pháp lệnh ƣu đãi ngƣời có công với cách mạng còn nhiều phức tạp và khó khăn, còn có những ngƣời khai man, giả mạo giấy tờ để đƣợc xác nhận là Ngƣời có công, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để làm trái qui định hoặc gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nƣớc, quyền lợi của Ngƣời có công, vi phạm nguyên tắc quản lý, sử dụng kinh phí bảo đảm thực hiện các chế độ ƣu đãi Ngƣời có công với cách mạng, quỹ đền ơn đáp nghĩa, lợi dụng chính sách ƣu đãi Ngƣời có công để vi phạm pháp luật trên địa bàn huyện. Hà Tĩnh miền quê giàu truyền thống đấu tranh cách mạng có tình yêu quê hƣơng đất nƣớc nồng nàn, nơi đây đã sản sinh ra không biết bao nhiêu phong trào yêu nƣớc, địa danh lịch sử, danh nhân, Anh hùng dân tộc… (Tổng bí thƣ Trần Phú; Hà Huy Tập; Lý Tự Trọng; Xô viết Nghệ Tĩnh; Ngã ba đồng lộc; Phan Đình Phùng...). Từ bao đời nay nhân dân Hà Tĩnh nói chung và Thạch Hà nói riêng đã xây dựng cho mình một truyền thống yêu nƣớc và tinh thần chiến đấu quật cƣờng, viết nên những trang sử hết sức tự hào, toàn huyện có hơn 30.000 ngƣời, gia đình có công và nhiều Anh hùng cách mạng với nhiều chế độ trợ cấp, phụ cấp và các chế độ ƣu đãi khác. Là ngƣời đang trực tiếp quản lý, giải quyết chính sách ngƣời có công của Phòng lao động Thƣơng binh & Xã hội huyện Thạch Hà – tỉnh Hà Tĩnh, tôi 3 nhận thấy rằng: Trong nhiệm vụ nâng cao ƣu đãi vật chất cho ngƣời có công là vấn đề then chốt đảm bảo công bằng cho ngƣời có công, ổn định Chính trị Xã hội ở cấp địa phƣơng. Để hoàn thiện ƣu đãi vật chất đối với ngƣời có công với cách mạng cần phải trả lời những vấn đề sau: - Cơ sở lý luận về ngƣời có công và công tác quản lý, thực hiện các chế độ, chính sách đối vơi ngƣời có công hiện nay nhƣ thế nào? - Thực trạng của công tác thực hiện ƣu đãi vật chất đối với ngƣời có công trên địa bàn huyện Thạch Hà hiện nay nhƣ thế nào? (thực trạng về thực hiện nguồn tài chính của nhà nƣớc, của địa phƣơng bộ máy quản lý; thực trạng triển khai các chế độ chính sách tại địa phƣơng nhƣ thế nào?) - Những thành công, hạn chế? - Các cấp chính quyền địa phƣơng và xã hội cần phải có các giải pháp nào để tiếp tục đổi mới công tác quản lý nâng cao hơn nữa ƣu đãi vật chất cho ngƣời có công trên địa bàn huyện Thạch Hà? Để trả lời các câu hỏi nghiên cứu trên đề tài: “ Thực hiện chính sách đãi ngộ vật chất đối vơi ngƣời có công với cách mạng ở huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh ” là cơ sở thực tiễn để thực hiện chính sách ƣu đãi vật chất tốt hơn cho ngƣời có công trên địa bàn huyện Thạch Hà. 2. Tình hình nghiên cứu. Hiện nay có rất nhiều nhà nghiên cứu, báo cáo, tài liệu về chính sách ngƣời có công nhƣng chủ yếu mang tầm vĩ mô và dƣới các góc độ khác nhau, nhƣng chủ yếu trên lĩnh vực Khoa học Xã hội và Nhân văn, không nhiều nghiên cứa về phƣơng diện kinh tế cho đối tƣợng này: - Hiến pháp nƣớc Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. - Pháp lệnh 26 của UBTVQH11 chính sách ƣu đãi ngƣời có công với cách mạng ngày 29 tháng 06 năm 2005. 4 - Pháp lệnh 04 của UTVQH13 sửa đỏi bổ sung một số điều về pháp lệnh ngƣời có công với cách mạng ngày 04 tháng 8 năm 2012. - Sáng ngời truyền thống yêu nƣớc Nhà xuất bản Lao động Xã Hội – 2011. - Kết quả điều tra mức sống hộ gia đình ngƣời có công với cách mạng tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2002- 2007 của Sở Lao động – TBXH tỉnh Hà Tĩnh. - Tăng cƣờng Hệ thống Trợ giúp Xã hội tại Việt Nam, Bộ LĐ-TBXH - Báo tổng kết thực hiện chính sách ngƣời có công giai đoạn 2006 đến 2011 của Bộ LĐ – TBXH (8/2011) - Wet http://www.molisa.gov.vn mục nghiên cứu, thông tin khoa học của Bộ Lao động - TBXH . - Một số vấn đề về chính sách xã hội giai đoạn 2012-2020 của Hội đồng nhân dân tỉnh Hà Tĩnh. - Tổng quan về các vấn đề xã hội và chính sách xã hội (PGS-TS: Phạm Kiên Cƣờng). - Chỉ thị số 12 của Thủ tƣớng Chính phủ về việc tăng cƣờng chăm sóc ngƣời có công với cách mạng và hoạt động đền ơn đáp nghĩa hƣớng tới ký niêm 65 năm ngày (27/7/1947- 27/7/2012) Cùng với đề tài “Sự tác động của chính sách xã hội đối với gia đình thương binh liệt sĩ trong thời kỳ kinh tế thị trường hiện nay”, UBND huyện Văn Quan, Lạng Sơn và các bài viết: Nâng cao hơn nữa chất lượng phong trào Đền ơn đáp nghĩa, Bùi Nguyên Lân - Giám đốc Sở LĐTB& XH tỉnh Nghệ An; Thị xã Hồng Lĩnh làm tốt công tác chính sách, đền ơn đáp nghĩa, Báo Hà Tĩnh; Triển khai một số chính sách mới về người có công với cách mạng, Báo Hà Tĩnh đã nêu lên đƣợc sự tác động của chính sách xã hội, một số vấn đề tồn tại cơ bản và một số giải pháp chủ yếu để nâng cao chất lƣợng công tác ngƣời có công nghĩa tại địa phƣơng. 5 Tuy nhiên, một số đề tài nghiên cứu, bài viết chủ yếu suy luận, đánh giá chung, chung và khái quát về cơ sở lý luận, thực tiễn nhất chủ yếu mặt xã hội, về phƣơng diện kinh tế và chƣa đƣa ra đƣợc những chính sách về ƣu đãi vật chất tốt hơn cho ngƣời có công để tìm ra những hạn chế và đƣa đến những giải pháp gắn liền với thực tiễn của từng giai đoạn. Riêng đối với tỉnh Hà Tĩnh, việc nghiên cứu, ban hành các cơ chế chính sách mặc dù đã có nhiều ngƣời đề cập nhƣng còn phân tán, thiếu tính hệ thống và không cơ bản. Các công trình nghiên cứu tổng kết việc thực hiện các chƣơng trình hỗ trợ, góp phần nâng cao đời sống kinh tế đối với ngƣời có công nhƣ việc tổng kết thực hiện 5 năm, 10 năm thực hiện Pháp lệnh ƣu đãi ngƣời có công năm 26/UBTVQH năm 2005, Đề án hỗ trợ cải thiện nhà ở đối với ngƣời có công giai đoạn 2005-2010 và 2001-2005; Tổng kết thực hiện Nghị Đinh 54/ NĐ-CP của Chính Phủ... đã bƣớc đầu đã xác định rõ việc thực hiện chính sách đối với ngƣời có công, đã góp phần cải thiện đáng kể đời sống vật chất và tinh thần đối với ngƣời có công và góp phần vào sự tăng trƣởng phát triển kinh tế, ổn định trật tự xã hội trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh. Đồng thời qua các công trình trên cũng đã khái quát đƣợc tình hình thực hiện chính sách, đảm bảo công bằng xã hội, trách nhiệm của nhà nƣớc, xã hội đối với ngƣời có công của nhà nƣớc nói chung và của tỉnh Hà Tĩnh nói riêng trong thời gian qua. Song những công trình đó mới chỉ nêu những vấn đề có tính hiện tƣợng, bề ngoài, kết quả tổ chức thực hiện, hạn chế ở việc giới thiệu một số kết quả nhất định chƣa phân tích những căn nguyên, những nhân tố có tính cốt lõi tác động đến việc thực hiện chính sách, đảm bảo nâng cao đời sống vật chất của ngƣời có công trong thời gian qua và vì vậy việc đề ra giải pháp chƣa mang tính cơ bản khái quát, phù hợp với yêu cầu của thực tiễn hiện nay trên địa bàn tỉnh. 6 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu. Mục đích của luận văn là trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác thực hiện ƣu đãi vật chất cho ngƣời có công ở huyện Thạch Hà để tìm giải pháp phù hợp tiếp tục trong việc nâng cao mức sống cho ngƣời có công. - Sự tác động của chính sách vật chất đến với đối tƣợng, những mặt tích cực, hạn chế của chính sách và nguyện vọng của các đối tƣợng ngƣời có công. - Từ thực tiễn ở địa quản lý (huyện Thạch Hà – tỉnh Hà Tĩnh) đƣa ra các giải pháp và kiến nghị chủ yếu để góp phần nâng cao đời sống kinh tế đối với ngƣời có công trên địa bàn tỉnh, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh trong thời gian tới. - Đề tài cũng nhằm giúp cho các nhà hoạch định chính sách xã hội của địa phƣơng có đƣợc cái nhìn đúng đắn hơn về đời sống của các gia đình thƣơng binh liệt sĩ nói riêng và các đối tƣợng chính sách nói chung và sự bất cập của một chính sách xã hội khi đi vào đời sống thực tế. Từ đó họ hoạch định những chính sách phù hợp với từng đối tƣợng xã hội. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu: Nội dung của luận văn chủ yếu nghiên cứu việc thực hiện ƣu đãi vật chất cho ngƣời có công, thực tiễn đời sống ngƣời có công ở địa bàn huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh. - Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu việc thực hiện chính sách ƣu đãi vật chất, đời sống của ngƣời có công trên địa bàn huyện Thạch Hà từ năm 2008 đến nay. 5. Phƣơng Pháp nghiên cứu. Đề tài sử dụng các phƣơng pháp dùng để nghiên cứu sau: - Phƣơng pháp điều tra, thu thập số liệu, tài liệu thông tin cần thiết phục vụ cho mục đích đề tài nghiên cứu. Đây là bƣớc đầu tiên rất quan trọng của đề tài nhằm thu thập số liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, các số liệu về 7 ngƣời có công với cách mạng ...... - Phƣơng pháp Kinh tế học; chính trị học duy vật biện chứng, lịch sử. - Phƣơng pháp kế thừa: tham khảo các tài liệu, số liệu, các bài viết đã đƣợc công bố, đề tài sẽ kế thừa những số liệu có liên quan để hoàn thiện các nội dung nghiên cứu của đề tài. - Phƣơng pháp so sánh số liệu giữa các năm để từ đó rút ra đƣợc nhận xét cũng nhƣ đánh giá đƣợc tính hiệu quả của việc thực hiện các chỉ tiêu nghiên cứu. - Phƣơng pháp phân tích thống kê, xử lý số liệu: nhóm toàn bộ các đối tƣợng điều tra có cùng chỉ tiêu, xác định các giá trị trung bình của chỉ tiêu, phân tích tƣơng quan giữa các yếu tố; xử lý số liệu và đƣa ra giá trị có tính chính xác cao. 6. Kết cấu nội dung luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, luận văn gồm có 3 chƣơng nhƣ sau: Chƣơng 1: Cơ sở lý luận chung về ngƣời có công với cách mang. Chƣơng 2: Thực trạng thực hiện chính sách ƣu đãi vật chất cho ngƣời có công trên địa bàn huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh. Chƣơng 3: Một số giải pháp để thực hiện nâng cao đời sống vật chất cho ngƣời có công trên địa bàn huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh. 8 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ NGƢỜI CÓ CÔNG VỚI CÁCH MẠNG 1.1. Một số vấn đề về ngƣời có công. 1.1.1 Khái niệm và đặc điểm của Người có công. Khái niệm: Ngƣời có công thì mặc dù Pháp lệnh ƣu đãi ngƣời có công đƣợc thực hiện từ lâu, nhƣng cho tới nay chƣa có một văn bản pháp luật nào nêu rõ khái niệm ngƣời có công. Tuy nhiên, căn cứ các tiêu chuẩn đối với từng đối tƣợng là ngƣời có công mà Nhà nƣớc ta đã quy định, có thể nêu khái niệm ngƣời có công theo 2 nghĩa sau: Theo nghĩa rộng: “Ngƣời có công là những ngƣời không phân biệt tôn giáo, tín ngƣỡng, dân tộc, nam nữ, tuổi tác, đã tự nguyện cống hiến sức lực, tài năng trí tuệ, có ngƣời hy sinh cả cuộc đời mình cho sự nghiệp của dân tộc. Họ là ngƣời có thành tích đóng góp hoặc những cống hiến xuất sắc phục vụ cho lợi ích của dân tộc đƣợc cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền công nhận theo qui định của pháp luật ”. Theo nghĩa hẹp: “Ngƣời có công là những ngƣời không phân biệt tôn giáo, tín ngƣỡng, dân tộc, nam nữ,… có những đóng góp, những cống hiến xuất sắc trong thời kỳ Cách mạng tháng Tám năm 1945, trong các cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, đƣợc các cơ quan tổ chức có thẩm quyền công nhận theo qui định của pháp luật ”. - Đặc điểm của ngƣời có công: + Ngƣời có công bao gồm ngƣời tham gia hoặc giúp đỡ Cách mạng, họ đã hy sinh cả cuộc đời mình hoặc một phần thân thể hoặc có thành tích đóng góp cho sự nghiệp Cách mạng. + Ngƣời có công là ngƣời có thành tích đóng góp hoặc cống hiến xuất sắc và vì lợi ích của dân tộc, những đóng góp, cống hiến của họ có thể là 9 trong các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm bảo vệ Tổ quốc và cũng có thể là trong cuộc xây dựng và phát triển đất nƣớc. 1.1.2 Vai trò của Người có công. Trong tình hình hiện nay, khi đất nƣớc đã bƣớc vào thời kỳ xây dựng và phát triển kinh tế. Bên cạnh những ƣu điểm, những cái đƣợc thì trong nƣớc mặt tiêu cực của xã hội đang tiềm ẩn, nẩy sinh nhiều vấn đề xã hội hết sức bức xúc, các thế lực thù địch vẫn không ngừng chống phá Cách mạng Việt Nam bằng các thủ đoạn diễn biến hoà bình thì vai trò của ngƣời có công càng có ý nghĩa lớn lao đó là. - Ngƣời có công là cái nôi, là chỗ dựa tinh thần vào việc tuyên truyền, giáo dục sâu sắc ý thức, đạo đức đối với thế hệ con cháu về lòng kính trọng sự hy sinh vô bờ bến, tinh thần đoàn kết dân tộc cao đẹp, chịu nhiều gian khổ vẫn một lòng thuỷ chung với cách mạng của thế hệ cha ông để bảo vệ và xây dựng Tổ quốc Việt nam xã hội chủ nghĩa. - Ngƣời có công còn là thƣớc đo, còn là tinh thần lao động cần cù, sáng tạo trong lao động, trong học tập, trong sự nghiệp phát triển kinh tế. Nhiều ngƣời có công bị tàn tật nhƣng họ vẫn vƣơn lên làm kinh tế giỏi “ Thƣơng binh tàn nhƣng không phế ” đấy là những minh chứng cho thế hệ con cháu thấy “ Không có việc gì khó …”. Để cùng chung sức, chung lòng bảo vệ vài xây dựng Tổ quốc Việt nam xã hội chủ nghĩa. 1.1.3 Phân loại đối tượng người có công và các chính sách ưu đãi vật chất cho người có công với cách mạng. + Phân loại đối tƣợng ngƣời có công. Pháp lệnh 04/2012/UBTVQH13 của Ủy ban thƣờng vụ Quốc hội qui định tại khoản 1 điều 2 của Pháp lệnh ngƣời có công bao gồm: "a) Ngƣời hoạt động cách mạng trƣớc ngày 01 tháng 01năm 1945; b) Ngƣời hoạt động cách mạng từ ngày 01 tháng 01 năm 1945 đến ngày khởi 10 nghĩa tháng Tám năm 1945; c) Liệt sĩ; d) Bà mẹ Việt Nam anh hùng; đ) Anh hùng Lực lƣợng vũ trang nhân dân; e) Anh hùng Lao động trong thời kỳ kháng chiến; g) Thƣơng binh, ngƣời hƣởng chính sách nhƣ thƣơng binh; h) Bệnh binh; i) Ngƣời hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học; k) Ngƣời hoạt động cách mạng, hoạt động kháng chiếnbị địch bắt tù, đày; l) Ngƣời hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế; m) Ngƣời có công giúp đỡ cách mạng.” + Các chính sách đối với ngƣời có công. Ngƣời có công với cách mạng và thân nhân đƣợc Nhà nƣớc, xã hội quan tâm chăm sóc, giúp đỡ và tuỳ từng đối tƣợng đƣợc hƣởng các chế độ ƣu đãi sau đây: 1. Trợ cấp hàng tháng, phụ cấp hàng tháng, trợ cấp một lần; 2. Bảo hiểm y tế; 3. Điều dƣỡng phục hồi sức khỏe; 4. Nhà nƣớc có chính sách hỗ trợ ngƣời có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ có khó khăn về nhà ở và huy động sự tham gia của xã hội, gia đình ngƣời có công với cách mạng; 5. Đƣợc ƣu tiên trong tuyển sinh, tạo việc làm; đƣợc hỗ trợ để theo học tại cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân đến trình độ đại học; + Bên cạnh đó tùy từng đối tƣợng, mức độ thƣơng tật Nhà nƣớc có những chính sách riêng dành cho mỗi đối tƣợng: Ví dụ (Thƣơng binh, bệnh binh 11 hạng 1;2 khi mất nếu vết thƣơng cuc tái phát đƣợc công nhận liệt sỹ, thân nhân đƣợc hƣởng tuất; Thƣơng bênh binh hạng 1 đƣợc chăm sóc sức khỏe 1 năm 1 lần....) 1.2. Ý nghĩa, yêu cầu của việc thực hiện đãi ngộ vật chất đối với ngƣời có công với cách mạng. 1.2.1. Ý nghĩa, yêu cầu của việc thực hiện đãi ngộ vật chất đối với người có công. + Đảm bảo sự công bằng Xã hội. Sự hy sinh về ngƣời và vật chất của ngƣời có công vì sự nghiệp bảo vệ, xây dựng tổ quốc là rất lớn lao không gì có thể bù đắp đƣợc, đó là lòng yêu nƣớc, yêu chế độ hàng triệu ngƣời con ƣu tú đã ngã lại trên chiến trƣờng, hoặc mang trên mình những vết thƣơng thực thể. Vì vậy Nhà nƣớc thế hệ sau phải "Chính phủ và đồng bào phải báo đáp thế nào cho xứng đáng" (Hồ Chí Minh) chăm lo tốt nhất về vật chất, tinh thần cho ngƣời có công Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo quan điểm của Chủ nghĩa Mác- Lênin về công bằng xã hội vào hoàn cảnh thực tiễn của Việt Nam, Ngƣời đã đƣa ra một quan niệm khái quát về công bằng xã hội trong chủ nghĩa xã hội: “chủ nghĩa xã hội là gì ? là mọi ngƣời đƣợc ăn no, mặc ấm, sung sƣớng, tự do. Nhƣng, nếu muốn tách riêng ra một mình mà ngồi ăn no, mặc ấm ngƣời khác mặc kệ, thế là không tốt. Mình muốn ăn no, mặc ấm, cũng cần làm sao cho tất cả mọi ngƣời đƣợc ăn no, mặc ấm” [ 12, tr.682] Năm 1966, khi cuộc kháng chiến cống Mỹ cứu nƣớc bƣớc vào giai đoạn quyết liệt, nhân dân miền Bắc phải chịu nhiều thiếu thốn, khó khăn trong cuộc sống để dồn sức ngƣời sức của cho tiền tuyến lớn miền Nam, Ngƣời luôn chú ý đến vấn đề thực hiện công bằng xã hội cho mọi ngƣời dân Việt Nam “Không sợ thiếu chỉ sợ không công bằng”. 12 Trên lập trƣờng của Chủ nghiã Mác- Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định mục tiêu xây dựng đất nƣớc ta trong giai đoạn hiện nay là “dân giàu, nƣớc mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”, vững bƣớc đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Mục tiêu đó chứa đựng nội dung vừa phát triển kinh tế-xã hội, vừa thực hiện công bằng và tiến bộ xã hội cho nhân dân lao động. Công bằng xã hội luôn luôn biến đổi phụ thuộc vào hoàn cảnh lịch sử cụ thể. Trong hoàn cảnh của chúng ta hiện nay cần khẳng định rằng phân phối theo lao động trƣớc sau vẫn là tiêu chí quan trọng bậc nhất của công bằng. Tiêu chí này xuyên suốt cả thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, là hình thức phân phối chủ yếu trong điều kiện hiện nay của nƣớc ta. Lao động không chỉ là lao động hiện tại mà còn là những lao động quá khứ đã tích luỹ vào trong vốn, tài sản, tƣ liệu sản xuất... thực hiện phân phối theo hình thức này sẽ gắn kết đƣợc kết quả lao động với lợi ích của ngƣời lao động, nhờ vậy ngƣời lao động sẽ có động lực trong quá trình sản xuất, giúp họ có thu nhập cao. Quan điểm này đƣợc Đảng ta khẳng định: “Cơ chế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa thực hiện phân phối chủ yếu theo kết quả lao động và hiệu quả kinh tế” [9, tr.88]. Để thực hiện đƣợc tốt hình thức phân phối nầy đòi hỏi ngƣời lao động phải có sức khoẻ và tri thức. Do đó nhà nƣớc phải tạo mọi điều kiện cho ngƣời lao động có điều kiện chăm lo sức khoẻ và học tập thông qua hệ thống y tế và giáo dục đào tạo, có nghĩa là: tăng cƣờng đầu tƣ cho y tế và giáo dục, để nâng cao sức khoẻ và trí tuệ cho ngƣời lao động là điều kiện cần thiết để thực hiện triệt để phân phối theo lao động. Nếu trƣớc đây chúng ta coi phân phối theo lao động là tiêu chí duy nhất của sự công bằng thì ngày nay trong điều kiện chuyển sang cơ chế thị trƣờng, trƣớc nhu cầu bức bách phải thu hút vốn đầu tƣ để có điều kiện mở rộng và đẩy mạnh sản xuất thì ngoài phân phối theo lao động chúng ta còn phải coi trọng hình thức: “...phân phối theo mức 13