Ủ
ỦY
YB
BA
AN
NN
NH
HÂ
ÂN
ND
DÂ
ÂN
N TTH
HÀ
ÀN
NH
H PPH
HỐ
ỐC
CẦ
ẦN
N TTH
HƠ
Ơ
SSỞ
ỞT
TÀ
ÀII N
NG
GU
UY
YÊ
ÊN
NV
VÀ
ÀM
MÔ
ÔII T
TR
RƯ
ƯỜ
ỜN
NG
G
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG
THÀNH PHỐ CẦN THƠ
NĂM 2010
Ket-noi.com
C
m 22001111
Cầầnn TThhơơ,, tthháánngg 0055 nnăăm
ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ CẦN THƠ
SỞ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG
THÀNH PHỐ CẦN THƠ
NĂM 2010
CƠ QUAN THỰC HIỆN
Cần Thơ, tháng 05 năm 2011
CƠ QUAN CHỦ TRÌ
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1
Chƣơng 1. TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN ......................................................... 3
1.1 Điều kiện địa lý tự nhiên .................................................................................................... 3
1.1.1 Lãnh thổ........................................................................................................................... 3
1.1.2 Địa hình, địa mạo và địa chất .......................................................................................... 4
1.2 Đặc trƣng khí hậu .............................................................................................................. 4
1.3 Thủy văn ............................................................................................................................. 5
1.4 Hiện trạng sử dụng đất ....................................................................................................... 6
1.5 Tài nguyên .......................................................................................................................... 6
Chƣơng 2. SỨC ÉP CỦA PHÁT TRIỂN KINH TẾ-XÃ HỘI LÊN MÔI TRƢỜNG ............. 8
2.1 Tăng trƣởng kinh tế ............................................................................................................ 8
2.2 Sức ép dân số và vấn đề di cƣ ............................................................................................ 8
2.3 Phát triển Công nghiệp ....................................................................................................... 9
2.4 Phát triển Xây dựng............................................................................................................ 10
2.5 Phát triển Năng lƣợng ........................................................................................................ 10
2.6 Phát triển Giao thông vận tải .............................................................................................. 11
2.7 Phát triển Nông nghiệp ....................................................................................................... 12
2.8 Phát triển Du lịch ............................................................................................................... 13
2.9 Vấn đề hội nhập quốc tế ..................................................................................................... 14
2.10 Ngành Y tế ....................................................................................................................... 15
Chƣơng 3. HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG NƢỚC ................................................................ 16
3.1 Nƣớc mặt ............................................................................................................................ 16
3.1.1 Tài nguyên nƣớc mặt ....................................................................................................... 16
3.1.2 Các nguồn gây ô nhiễm ................................................................................................... 17
3.1.3 Diễn biến ô nhiễm ........................................................................................................... 18
3.2 Nƣớc dƣới đất ..................................................................................................................... 29
3.2.1 Tài nguyên nƣớc dƣới đất ............................................................................................... 29
3.2.2 Các nguồn gây ô nhiễm ................................................................................................... 29
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
i
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
3.2.3 Diễn biến ô nhiễm ........................................................................................................... 31
3.3 Dự báo và quy hoạch phát triển liên quan đến môi trƣờng nƣớc ....................................... 37
3.3.1 Đối với nƣớc mặt............................................................................................................. 37
3.3.2 Đối với động thái nƣớc dƣới đất ..................................................................................... 38
Chƣơng 4. THỰC TRẠNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƢỜNG KHÔNG KHÍ .......................... 40
4.1 Nguồn gây ô nhiễm không khí ........................................................................................... 40
4.2 Diễn biến ô nhiễm không khí ............................................................................................. 40
4.2.1 Bụi lơ lửng ....................................................................................................................... 40
4.2.2 Khí NO2 ........................................................................................................................... 41
4.2.3 Khí SO2 ........................................................................................................................... 43
4.2.4 Khí CO ............................................................................................................................ 44
4.2.5 Chì (Pb) ........................................................................................................................... 45
4.2.6 Tiếng ồn........................................................................................................................... 46
4.3 Diễn biến chất lƣợng không khí giữa các phân vùng ......................................................... 48
4.3.1 Bụi lơ lửng ....................................................................................................................... 48
4.3.2 Khí NO2 ........................................................................................................................... 49
4.3.3 Khí SO2 ........................................................................................................................... 50
4.3.4 Khí CO ............................................................................................................................ 51
4.3.5 Chì (Pb) ........................................................................................................................... 52
4.4 Đánh giá ô nhiễm môi trƣờng không khí ........................................................................... 53
4.4.1 Bụi lơ lửng (TSP) ............................................................................................................ 53
4.4.2 Tiếng ồn........................................................................................................................... 54
4.5 Đánh giá tổng hợp hiện trạng và dự báo áp lực đến môi trƣờng không khí ...................... 55
Chƣơng 5. THỰC TRẠNG CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƢỜNG ĐẤT ........................................ 57
5.1 Các nguồn gây ô nhiễm và suy thoái đất............................................................................ 57
5.2 Hiện trạng ô nhiễm môi trƣờng đất .................................................................................... 57
5.2.1 Chất lƣợng đất Nông nghiệp ........................................................................................... 58
5.2.2 Chất lƣợng đất Công nghiệp ........................................................................................... 58
5.2.3 Chất lƣợng đất Dân sinh .................................................................................................. 59
5.2.4 Chất lƣợng đất Thƣơng mại ............................................................................................ 60
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
ii
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
5.3 Dự báo và quy hoạch phát triển liên quan đến môi trƣờng đất .......................................... 60
Chƣơng 6. QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN .............................................................................. 65
6.1 Nguồn phát sinh chất thải rắn đô thị và công nghiệp ......................................................... 65
6.2 Thu gom và xử lý chất thải rắn đô thị và công nghiệp ....................................................... 65
6.2.1 Thu gom và xử lý chất thải rắn đô thị ............................................................................. 65
6.2.2 Thu gom và xử lý chất thải rắn công nghiệp ................................................................... 66
6.2.3 Thu gom và xử lý chất thải rắn y tế ................................................................................ 66
Chƣơng 7. TAI BIẾN THIÊN NHIÊN VÀ SỰ CỐ MÔI TRƢỜNG ...................................... 67
7.1 Tai biến thiên nhiên ............................................................................................................ 67
7.1.1 Sét đánh ........................................................................................................................... 67
7.1.2 Lốc xoáy .......................................................................................................................... 67
7.1.3 Ngập lụt ........................................................................................................................... 67
7.1.4 Sạt lở bờ song .................................................................................................................. 67
7.1.5 Bão và áp thấp nhiệt đới .................................................................................................. 68
7.1.6 Khắc phục và phòng ngừa đối với tai biến thiên nhiên ................................................... 69
7.1.7 Kết quả và tồn tại ............................................................................................................ 70
7.2 Sự cố môi trƣờng ................................................................................................................ 71
Chƣơng 8. BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ CÁC ẢNH HƢỞNG ................................................... 72
8.1 Ảnh hƣởng của Biến đổi khí hậu tại Việt Nam .................................................................. 72
8.2 Ảnh hƣởng của Biến đổi khí hậu tại Cần Thơ ................................................................... 72
8.3 Hoạt động trong lĩnh vực Biến đổi khí hậu trong năm ...................................................... 73
Chƣơng 9. TÁC ĐỘNG CỦA Ô NHIỄM MÔI TRƢỜNG ..................................................... 76
9.1 Tác động của ô nhiễm môi trƣờng đối với sức khỏe con ngƣời ........................................ 76
9.1.1 Tác động do ô nhiễm môi trƣờng nƣớc ........................................................................... 76
9.1.2 Tác động do ô nhiễm môi trƣờng không khí ................................................................... 76
9.1.3 Tác động do ô nhiễm môi trƣờng đất .............................................................................. 77
9.1.4 Tác động do ô nhiễm từ chất thải rắn .............................................................................. 78
9.2 Tác động của ô nhiễm môi trƣờng đối với các vấn đề kinh tế-xã hội ................................ 78
9.2.1 Tác động do ô nhiễm môi trƣờng nƣớc ........................................................................... 78
9.2.2 Tác động do ô nhiễm môi trƣờng không khí ................................................................... 79
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
iii
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
9.2.3 Tác động do ô nhiễm môi trƣờng đất .............................................................................. 79
9.2.4 Tác động do ô nhiễm từ chất thải rắn .............................................................................. 79
9.3 Tác động của ô nhiễm môi trƣờng đối với các hệ sinh thái ............................................... 80
9.3.1 Tác động do ô nhiễm môi trƣờng nƣớc ........................................................................... 80
9.3.2 Tác động do ô nhiễm môi trƣờng không khí ................................................................... 80
9.3.3 Tác động do ô nhiễm môi trƣờng đất .............................................................................. 80
9.3.4 Tác động do ô nhiễm từ chất thải rắn .............................................................................. 82
Chƣơng 10. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ MÔI TRƢỜNG ................................. 83
10.1 Những việc đã làm đƣợc .................................................................................................. 83
10.1.1 Cơ cấu tổ chức quản lý môi trƣờng ............................................................................... 83
10.1.2 Về mặt thể chế chính sách ............................................................................................. 85
10.1.3 Về tài chính ................................................................................................................... 86
10.2 Những tồn tại và thách thức ............................................................................................. 86
Chƣơng 11. CÁC CHÍNH SÁCH VÀ GIẢI PHÁP BẢO VỆ MÔI TRƢỜNG ...................... 88
11.1 Các chính sách tổng thể .................................................................................................... 88
11.2 Các chính sách đối với các vấn đề ƣu tiên ....................................................................... 89
11.2.1 Đánh giá các vấn đề ƣu tiên .......................................................................................... 89
11.2.2 Xếp loại các vấn đề ƣu tiên ........................................................................................... 90
11.2.3 Mức độ thực hiện .......................................................................................................... 90
11.3 Đề xuất các giải pháp quản lý .......................................................................................... 91
11.3.1 Cơ cấu tổ chức quản lý môi trƣờng ............................................................................... 91
11.3.2 Chính sách, thể chế, luật pháp ....................................................................................... 91
11.3.3 Về tài chính, đầu tƣ ....................................................................................................... 91
11.3.4 Tăng cƣờng giám sát chất lƣợng, quan trắc và cảnh báo ô nhiễm ................................ 92
11.3.5 Nguồn lực con ngƣời, tăng cƣờng sự tham gia của cộng đồng ..................................... 92
11.3.6 Quy hoạch phát triển ..................................................................................................... 92
11.3.7 Công nghệ và kỹ thuật ................................................................................................... 93
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................................. 94
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
iv
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
TỪ VIẾT TẮT
ACCCRN
Mạng lƣới các thành phố châu Á thích ứng với biến đổi khí hậu
ADPC
Trung tâm phòng chống thiên tai châu Á
ASIAN
Các nƣớc Đông Nam Á
BĐKH
Biến đổi khí hậu
BTNMT
Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng
BVMT
Bảo vệ môi trƣờng
BVTV
Bảo vệ thực vật
BYT
Bộ Y tế
CN
Công nghiệp
CN-TTCN
Công nghiệp – Tiểu thủ công nghiệp
DANA
Công cụ và Phƣơng pháp báo cáo đánh giá thiệt hại và nhu cầu
ĐBSCL
Đồng bằng sông Cửu Long
ĐL
Đại lộ
ĐMC
Đánh giá môi trƣờng chiến lƣợc
ĐTM
Đánh giá tác động môi trƣờng
GDP
Tổng sản phẩm quốc nội
GNTT
Giảm nhẹ thiên tai
GTZ
Cơ quan Hỗ trợ kỹ thuật Chính phủ Đức
KCN
Khu công nghiệp
KH
Ký hiệu
KTTCN
Khu tiểu thủ công nghiệp
KTTVTƢ
Khí tƣợng thủy văn trung ƣơng
MTTQ
Mặt trận Tổ quốc
MTV
Một thành viên
ODA
Hỗ trợ phát triển chính thức
PCLB
Phòng chống lụt bão
PCLB-TKCN
Phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn
QCVN
Quy chuẩn Việt Nam
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
v
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
QLĐĐ
Quản lý đất đai
SCDM
Dự án Nâng cao năng lực thể chế quản lý rỉu ro thiên tai tại Việt
Nam liên quan đến biến đổi khí hậu
SDU
Phát triển bền vững môi trƣờng trong các đô thị nghèo
STT
Số thứ tự
TB
Trung bình
TN&MT
Tài nguyên và Môi trƣờng
TNHH
Trách nhiệm hữu hạn
TP.Cần Thơ
Thành phố Cần Thơ
TTCN
Tiểu thủ công nghiệp
TW
Trung ƣơng
UBND
Ủy ban nhân dân
USD
Đô la Mỹ
VCA
Tăng cƣờng năng lực đánh giá tình trạng dễ bị tổn thƣơng và khả
năng
WTO
Tổ chức Thƣơng mại Quốc tế
Al3+
Nhôm
As
Asen
BOD5
Nhu cầu oxy sinh học 5 ngày
Cd
Cadimi
Cl-
Clorua
CO
Cacbon monoxit
CO2
Cacbon dioxit
COD
Nhu cầu oxy hóa học
Cr6+
Cromua VI
Cu
Đồng
DO
Oxy hòa tan
Fe
Sắt
Fe2+
Sắt II
Fe3+
Sắt III
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
vi
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
H2CO3
Axit cacbonic
H2 S
Axit sunfua
H2SO4
Axit sunfuric
HF
Hydro florua
Hg
Thủy ngân
Mn
Mangan
NaCl
Natri Clorua
NH3
Amoniac
NH4+
Amoni
NO2
Nitơ dioxit
NO2-
Nitrit
NO3-
Nitrat
O3
Ozon
Pb
Chì
SO2
Sunfua dioxit
SO42-
Sunfat
SS
Chất rắn lơ lửng
TSP
Tổng bụi lơ lửng
TSS
Tổng chất rắn lơ lửng
Zn
Kẽm
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
vii
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
DANH SÁCH HÌNH
Hình 1. Hình Bản đồ hành chính TP.Cần Thơ ......................................................................... 3
Hình 2. Biểu đồ tình hình sử dụng đất thành phố Cần Thơ ..................................................... 6
Hình 3. Hàm lƣợng BOD tại các kênh, rạch của TP.Cần Thơ ................................................. 20
Hình 4. Hàm lƣợng COD tại các kênh, rạch của TP.Cần Thơ ................................................. 20
Hình 5. Hàm lƣợng DO tại các kênh, rạch của TP.Cần Thơ ................................................... 20
Hình 6. Hàm lƣợng Nitrat tại các kênh, rạch của TP.Cần Thơ ................................................ 21
Hình 7. Mật độ Coliform tại các kênh, rạch của TP.Cần Thơ ................................................. 21
Hình 8. Hàm lƣợng TSS tại các sông, kênh, rạch của TP.Cần Thơ ......................................... 23
Hình 9. Hàm lƣợng BOD tại các sông, kênh, rạch của TP.Cần Thơ ....................................... 23
Hình 10. Hàm lƣợng COD tại các sông, kênh, rạch của TP.Cần Thơ ..................................... 23
Hình 11. Biểu đồ DO và pH chất lƣợng nƣớc Sông Hậu (bờ Cần Thơ) .................................. 24
Hình 12. Giá trị DO thể hiện trên bản đồ trên Sông Hậu (bờ Cần Thơ) .................................. 25
Hình 13. Giá trị DO thể hiện theo biểu đồ cột trên Sông Hậu (bờ Cần Thơ) .......................... 26
Hình 14. Biểu đồ DO chất lƣợng nƣớc trên một số tuyến kênh rạch TP.Cần Thơ .................. 27
Hình 15. Giá trị DO thể hiện theo biểu đồ cột trên một số tuyến kênh rạch TP.Cần Thơ ....... 27
Hình 16. Giá trị DO thể hiện trên bản đồ trên một số tuyến kênh rạch TP.Cần Thơ .............. 28
Hình 17. Mật độ Coliform tại các quận, huyện của TP.Cần Thơ ............................................ 32
Hình 18. Nồng độ bụi lơ lửng trung bình từ năm 2008-2010 .................................................. 41
Hình 19. Nồng độ NO2 trung bình từ năm 2008-2010 ............................................................ 42
Hình 20. Nồng độ SO2 trung bình từ năm 2008-2010 ............................................................. 43
Hình 21. Nồng độ CO trung bình từ năm 2008-2010 .............................................................. 45
Hình 22. Nồng độ Chì trung bình từ năm 2008-2010 .............................................................. 46
Hình 23. Diễn biến tiếng ồn trung bình từ năm 2000-2010 tại các huyện ............................... 47
Hình 24. Diễn biến tiếng ồn trung bình từ năm 2000-2010 các quận ...................................... 47
Hình 25. Diễn biến tiếng ồn trung bình từ năm 2000-2010 các điểm nội thành..................... 47
26. Hàm lƣợng bụi trung bình từ năm 2008-2010 theo khu vực quan trắc ..................... 48
Hình 27. Nồng độ NO2 trung bình từ năm 2008-2010 theo khu vực quan trắc ...................... 50
Hình 28. Nồng độ SO2 trung bình từ năm 2008-2010 theo khu vực quan trắc ....................... 51
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
viii
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
Hình 29. Nồng độ CO trung bình từ năm 2008-2010 theo khu vực quan trắc ........................ 52
Hình 30. Nồng độ Chì trung bình từ năm 2008-2010 theo khu vực quan trắc ........................ 53
Hình 31. Diễn biến nồng độ bụi lơ lửng (TSP) trung bình ở thời điểm 6h30 và 10h30 từ năm
2003-2010 trong không khí xung quanh .................................................................................. 54
Hình 32. Diễn biến mức ồn tƣơng đƣơng ở thời điểm 6h30 và 10h30 từ năm 2000-2010 ..... 54
Hình 33. Hàm lƣợng trung bình các thông số kim loại nặng trong đất nông nghiệp ............... 58
Hình 34. Hàm lƣợng trung bình các thông số kim loại nặng trong đất công nghiệp ............... 59
Hình 35. Hàm lƣợng trung bình các thông số kim loại nặng trong đất dân sinh ..................... 59
Hình 36. Hàm lƣợng trung bình các thông số kim loại nặng trong đất dân sinh ..................... 60
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
ix
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
DANH SÁCH BẢNG
Bảng 1. Nồng độ bụi lơ lửng trung bình từ 2005-2010 trong không khí xung quanh ............. 40
Bảng 2. Nồng độ NO2 trung bình từ năm 2005-2010 trong không khí xung quanh ................ 42
Bảng 3. Nồng độ SO2 trung bình từ năm 2005-2010 trong không khí xung quanh ................ 43
Bảng 4. Nồng độ khí CO trung bình từ 2005-2010 trong không khí xung quanh ................... 44
Bảng 5. Nồng độ Chì trung bình năm 2007-2010 .................................................................... 45
Bảng 6. Hàm lƣợng bụi trung bình từ năm 2008-2010 theo khu vực quan trắc ...................... 48
Bảng 7. Nồng độ NO2 trung bình từ năm 2008-2010 theo khu vực quan trắc......................... 49
Bảng 8. Nồng độ SO2 trung bình từ năm 2008-2010 theo khu vực quan trắc ......................... 50
Bảng 9. Nồng độ CO trung bình từ năm 2008-2010 theo khu vực quan trắc .......................... 51
Bảng 10. Nồng độ Chì trung bình từ năm 2008-2010 theo khu vực quan trắc ........................ 52
Bảng 11. Dự kiến sử dụng đất năm 2010, 2015, 2020 ............................................................ 63
Bảng 12. Khối lƣợng bình quân chất thải rắn sinh hoạt ........................................................... 65
Bảng 13. Bình quân lƣợng chất thải rắn/ngƣời-ngày ............................................................... 65
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
x
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
PHẦN MỞ ĐẦU
Sau 10 năm phát triển trong đó 07 năm với vai trò là thành phố trực thuộc
Trung Ƣơng (2004-2010), Cần Thơ đã có những bƣớc biến chuyển mới về mọi mặt
và hiện đang bƣớc vào thời kỳ phát triển mới với nhiều vận hội mới, ra sức phấn
đấu để xứng với tầm vóc của đô thị loại I trực thuộc Trung Ƣơng
công nhận
889/QĐ-TTg ngày 24 tháng 6 năm 2009
.
Tuy nhiên, những yếu tố phát triển tích cực của nền kinh tế và xã hội luôn đi ngƣợc
lại với sự biến đổi của các yếu tố môi trƣờng nếu không có biện pháp quản lý tốt.
08/2010/TT-BTNMT ngày 18 tháng 3 năm 2010 về việc
Quy định việc xây dựng Báo cáo môi trƣờng quốc gia, Báo cáo tình hình tác động
môi trƣờng của ngành, lĩnh vực và Báo cáo hiện trạng môi trƣờng cấp tỉnh
, TP.Cầ
2010.
MỤC TIÊU VÀ Ý NGHĨA CỦA BÁO CÁO
Cung cấp những thông tin về hiện trạng chất lƣợng Môi trƣờng tự nhiên và
các khu vực có và đang có gây ô nhiễm môi trƣờng của TP.Cần Thơ về các
thành phần của chất lƣợng môi trƣờng gồm: nƣớc mặt, không khí, tiếng ồn,
chất thải rắn,... và đƣa ra dự báo diễn biến chất lƣợng môi trƣờng trong thời
gian tới.
Báo cáo tình hình công tác quản lý, triển khai các hình thức khắc phục và
giải pháp bảo vệ môi trƣờng của địa phƣơng trong năm.
Đề xuất ý kiến về công tác bảo vệ môi trƣờng trong các năm tới. Qua việc
phân tích hiện trạng, dự báo ô nhiễm, xác định những vấn đề môi trƣờng cấp
bách và đề xuất hƣớng giải quyết trong tƣơng lai phục vụ công tác quy
hoạch môi trƣờng và phát triển bền vững.
PHƢƠNG PHÁP XÂY DỰNG BÁO CÁO
Phƣơng pháp tiêu chuẩn lấy mẫu ngoài thực địa và phân tích trong phòng thí
nghiệm.
Phƣơng pháp thống kê, thu thập, xử lý, thống kê các số liệu về kinh tế - xã
hội, điều kiện tự nhiên và môi trƣờng trên địa bàn thành phố trong những
năm qua.
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
1
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
Phƣơng pháp điều tra xã hội học: Điều tra thu thập các số liệu trong quá
trình phỏng vấn.
Phƣơng pháp đánh giá dựa trên các tiêu chuẩn, quy chuẩn về môi trƣờng của
Việt Nam và thế giới nhằm đánh giá mức độ ô nhiễm môi trƣờng.
PHẠM VI BÁO CÁO
Địa bàn thực hiện báo cáo là TP.Cần Thơ bao gồm 9 quận, huyện.
Các số liệu, tài liệu liên quan về kinh tế - xã hội và môi trƣờng sử dụng viết
báo cáo đƣợc thu thập trong năm 2010.
CƠ QUAN CHỊU TRÁCH NHIỆM LẬP BÁO CÁO
Cơ quan chủ trì: Sở Tài nguyên và Môi trƣờng TP.Cần Thơ.
Cơ quan thực hiện báo cáo: Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trƣờng.
ĐỐI TƢỢNG PHỤC VỤ CỦA BÁO CÁO
Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng, Cục Môi Trƣờng.
Hội đồng Nhân dân, Ủy ban nhân dân TP.Cần Thơ và các cơ quan ban ngành
các cấp trong TP.Cần Thơ.
Các cơ quan nhà nƣớc; các nhà nghiên cứu và lập kế hoạch phát triển kinh tế
xã hội; các thành phần kinh tế; các tổ chức và ngƣời dân trong thành phố và
khu vực.
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
2
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN
1.1 Điều kiện địa lý tự nhiên
1.1.1 Lãnh thổ
Hình 1. Hình Bản đồ hành chính TP.Cần Thơ
TP.Cần Thơ có vị trí địa lý tại trung tâm vùng ĐBSCL, là cửa ngõ giao lƣu
chính của vùng Tây Nam sông Hậu với vùng Tứ giác Long Xuyên, vùng Bắc sông
Tiền và vùng trọng điểm phía Nam giữa một mạng lƣới sông ngòi, kênh rạch
chằng chịt, cách biển Đông 75 km, cách thủ đô Hà Nội 1.877 km và cách thành
phố Hồ Chí Minh 169 km (theo đƣờng bộ).
Tọa độ địa lý: 9o55’08” – 10o19’38” vĩ Bắc; 105o13’38” – 105o50’35” kinh
Đông với các mặt tiếp giáp nhƣ sau:
Phía Bắc giáp An Giang;
Phía Nam giáp Hậu Giang;
Phía Tây giáp Kiên Giang;
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
3
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
Phía Đông giáp 02 tỉnh Vĩnh Long và Đồng Tháp;
TP.Cần Thơ 04 mặt đều không giáp biển, hầu nhƣ không có rừng tự nhiên.
Tổng diện tích 140.894,9 ha chiếm 3,5% tổng diện tích toàn vùng ĐBSCL; toàn
thành phố có 05 quận nội thành và 04 huyện ngoại thành gồm 85 xã, phƣờng và thị
trấn với 644 ấp, khu vực.
1.1.2 Địa hình, địa mạo và địa chất
Cần Thơ có địa hình bằng phẳng hơi nghiêng theo các chiều: cao từ Đông
Bắc thấp dần xuống Tây Nam và cao từ bờ sông Hậu thấp dần vào nội đồng, rất
đặc trƣng cho dạng địa hình địa phƣơng. Đây là vùng đất có hệ thống sông ngòi,
kênh rạch chằng chịt, cao độ mặt đất phổ biến từ 0,8 m-1,0 m so với mực nƣớc
biển tại mốc quốc gia Hòn Dấu. Cần Thơ có 03 vùng địa mạo chính:
Khu dòng chảy chính giới hạn bởi 02 bờ sông Hậu hình thành dãi đất
cao và các cù lao giữa sông;
Vùng đồng lũ thuộc Tứ giác Long Xuyên bao gồm quận Thốt Nốt,
Vĩnh Thạnh, một phần huyện Cờ Đỏ và một phần quận Ô Môn, chịu
ảnh hƣởng lũ hàng năm;
Vùng châu thổ chịu ảnh hƣởng triều và tác động của lũ cuối vụ gồm
các quận Ninh kiều, Bình Thủy, Cái răng, phần phía Nam của quận Ô
môn và huyện Phong Điền.
Nằm trong khu vực bồi tụ phù sa hàng năm của sông Mekong, trên bề mặt
đất xuống độ sâu 50 m có 02 nhóm trầm tích phù sa mới (Holocene) và phù sa cổ
(Pliestocene). Nhìn chung đất phù hợp cho sản xuất nông nghiệp, nhƣng không
phù hợp cho xây dựng, giao thông.
1.2 Đặc trƣng khí hậu
TP.Cần Thơ thuộc vùng ảnh hƣởng của khí hậu nhiệt đới gió mùa, khí hậu
nóng ẩm nhƣng ôn hòa; có hai rõ rệt trong năm gồm mùa mƣa (từ tháng 5 đến
tháng 11) và mùa khô (từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau).
Nhiệt độ không khí trung bình tại trạm Cần Thơ trong năm 2010 là 27,6oC
tăng 0,4oC so với năm trƣớc. Tháng có nhiệt độ
cao nhất từ tháng 03
đến tháng 06 (28,1-30,0 oC); vào tháng 01 nhiệt độ
26,0oC có giá trị
thấp nhất trong năm.
Độ ẩm có giá trị bình quân
so với các năm trƣớc nhƣng không
nhiều dao động khoảng 74- 87%, phân hóa theo mùa, các tháng mùa mƣa, độ ẩm
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
4
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
khá cao: 77-87%; các tháng mùa khô độ ẩm thấp hơn khoảng 74-82%. Nh n chung,
giá trị độ ẩm tƣơng đối trung bình các tháng trong năm tại TP.Cần Thơ biến động
không lớn.
Mùa mƣa kéo dài từ tháng 05 đến tháng 11, lƣợng mƣa vào mùa mƣa chiếm
trên 90% tổng lƣợng mƣa trong năm. Mƣa lớn kéo dài thƣờng xảy ra trên diện
rộng, hàng tháng thƣờng xảy ra 1-2 trận mƣa lớn từ 50-100 mm. Lƣợng mƣa cao
nhất tập trung vào các tháng 8, 10 và tháng 11, lúc cao điểm mƣa lớn kết hợp với
triều cƣờng từ sông Hậu tràn vào thành phố gây ngập úng và làm tắc nghẽn giao
thông trong khu vực nội thành đặc biệt là trên Quốc lộ 91, đoạn từ quận Bình Thủy
đến quận Ô Môn.
Khu vực TP.Cần Thơ dù không chịu ảnh hƣởng nhiều do gió bão, nhƣng gần
đây vào mùa mƣa thƣờng có các trận mƣa giông lớn, kéo dài. Trong năm hình
thành các hƣớng gió chính nhƣ sau:
- Hƣớng gió Đông-Bắc trong mùa khô với vận tốc trung bình 3,0 m/s.
- Hƣớng gió Tây-Nam trong mùa mƣa với vận tốc trung bình 1,8 m/s.
1.3 Thủy văn
Chế độ thủy văn dòng chảy trên hệ thống sông, kênh thuộc TP.Cần Thơ chịu
sự chi phối của dòng chảy sông Mekong thông qua sông Hậu, thủy triều biển
Đông, mƣa nội vùng và hệ thống cơ sở hạ tầng. Trong đó, sự tổ hợp giao tranh
giữa ảnh hƣởng của chế độ dòng chảy thƣợng nguồn sông Mekong và chế độ triều
Biển Đông chi phối mạnh nhất. Mật độ sông rạch tại TP.Cần Thơ khá lớn khoảng
1,8 km/km2, vùng ven sông Hậu thuộc quận Ninh Kiều, Ô Môn, Cái Răng và Thốt
Nốt lên tới trên 2 km/km2. Hệ thống sông rạch chính tại Cần Thơ gồm:
Sông Hậu: là nhánh phía Tây của sông Mekong trong lãnh thổ Việt Nam,
vừa là nguồn cung cấp nƣớc ngọt chính cho ĐBSCL và Cần Thơ, vừa là ranh giới
tự nhiên của TP.Cần Thơ với 02 tỉnh Đồng Tháp và Vĩnh Long. Sông Hậu cũng là
thủy lộ Quốc tế cho các tàu đi về Campuchia... Sông Hậu là con sông lớn nhất của
vùng với tổng chiều dài chảy qua Cần Thơ là 55 km, tổng lƣợng nƣớc sông Hậu đổ
ra biển khoảng 200 tỷ m3/năm (chiếm 41% tổng lƣợng nƣớc của sông Mekong),
lƣu lƣợng nƣớc bình quân tại sông Cần Thơ là 14.800 m3/giây. Tổng lƣợng phù sa
của sông Hậu là 35 triệu m3/năm (chiếm gần 1/2 tổng lƣợng phù sa sông Mekong).
Hệ thống các kênh rạch nhỏ: Rạch Cần Thơ dài 16 km đổ ra sông Hậu tại
bến Ninh Kiều, rạch Bình Thủy, rạch Trà Nóc, rạch Ô Môn, rạch Thốt Nốt, kênh
Cái Sắn,... Đây là những kênh rạch lớn dẫn nƣớc từ sông Hậu vào các vùng nội
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
5
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
đồng và nối liền với kênh rạch của các tỉnh lân cận TP.Cần Thơ, có nƣớc ngọt
quanh năm, vừa có tác dụng tƣới nƣớc trong mùa cạn, vừa có tác dụng tiêu úng
trong mùa lũ và có ý nghĩa lớn về giao thông.
1.4 Hiện trạng sử dụng đất
7.44%
0.23%
6.58%
4.28%
0.16%
81.31%
Đất sản xuất nông nghiệp
Đất lâm nghiệp
Đất ở
Đất chuyên dùng
Đất chƣa sử dụng
Khác
Hình 2. Biểu đồ tình hình sử dụng đất thành phố Cần Thơ
Hiện nay, TP.Cần Thơ có hơn 99% đất đã đƣợc sử dụng cho các mục đích
phục vụ đời sống. Theo nguồn thống kê của Phòng Đăng ký đất đai-Sở Tài nguyên
và Môi trƣờng TP.Cần Thơ, đất sử dụng chủ yếu cho sản xuất nông nghiệp chiếm
khoảng 81,31 % tính trên tổng diện tích tự nhiên.
1.5 Tài nguyên
Theo Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội TP.Cần Thơ thời kỳ 20062020, Cần Thơ không có khoáng sản kim loại, tài nguyên chủ yếu là đất trồng trọt,
nƣớc ngọt, đất sét, than bùn và cát sông (đổ nền).
Sét làm gạch ngói có trữ lƣợng 16,8 triệu m3;
Than bùn khoảng 30-150 ngàn tấn;
Sét dẻo, cát xây dựng 70 triệu m3;
Nƣớc ngọt từ sông Hậu rất dồi dào vào mùa mƣa;
Nƣớc ngầm các tầng Pleistocene, Pliocen và Miocen đều có trữ lƣợng
dồi dào và chất lƣợng nƣớc tốt.
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
6
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
Đất đai, thổ nhƣỡng: TP.Cần Thơ có hai nhóm đất chính là đất phù sa và đất
phèn. Đất phù sa chiếm 84% diện tích đất tự nhiên, bao gồm 05 loại:
Phù sa bồi ven sông chiếm 1,9 % đất tự nhiên,
Phù sa đốm rỉ có sét chiếm 58 %,
Phù sa đốm rỉ 15,3 %,
Phù sa loang lổ 4,9 %,
Phù sa sét 4,1 %.
Đất phèn chiếm 16 % diện tích tự nhiên, toàn bộ là đất phèn hoạt động, bao
gồm:
Đất phèn hoạt động nông chiếm 2,6 % diện tích tƣ nhiên,
Đất phèn hoạt dộng sâu chiếm 7 %,
Đất phèn hoạt động rất sâu chiếm 6,4 %.
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
7
BÁO CÁO HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG THÀNH PHỐ CẦN THƠ NĂM 2010
CHƢƠNG 2. SỨC ÉP CỦA PHÁT TRIỂN KINH TẾ-XÃ HỘI
LÊN MÔI TRƢỜNG
2.1 Tăng trƣởng kinh tế
Trong năm 2010 vừa qua, nền kinh tế của TP.Cần Thơ tiếp tục phát triển và
chuyển dịch theo đúng cơ cấu kinh tế đã đề ra. Mặc dù chịu sự biến động mạnh của
giá cả thị trƣờng, giá nguyên liệu đầu vào, mặt hàng thiết yếu, vàng và tỷ giá đô la
tăng vọt nhƣng nhìn chung nền kinh tế đang trên đà hồi phục. Tăng trƣởng tổng
sản phẩm trên địa bàn thành phố (GDP) là 15,03%, đạt đƣợc kế hoạch là 15%, tăng
2% so với năm 2009. Kế hoạch phát triển trong năm 2010 của các ngành công
nghiệp - xây dựng, dịch vụ và nông nghiệp - thủy sản lần lƣợt là tăng 17-17,5%,
tăng 16-16,5% và tăng 3-3,5%. Đến cuối năm, ngành công nghiệp - xây dựng tăng
15,77%, ngành dịch vụ tăng 19,6%, ngành nông nghiệp - thủy sản giảm 5,3%. Cơ
cấu nền kinh tế thành phố đang chuyển dịch sang các ngành công nhiệp và dịch vụ,
tỷ trọng của ngành nông nghiệp giảm đáng kể. Tỷ trọng của công nghiệp - xây
dựng đã tăng thêm 1,58%, tỷ trọng của dịch vụ tăng 0,78%, còn tỷ trọng của nông
nghiệp - thủy sản thì giảm đi 2,38%.
Từ khi trở thành thành phố trực thuộc Trung Ƣơng, nền kinh tế của TP.Cần
Thơ ngày càng phát triển theo hƣớng công nghiệp, dịch vụ. Các khu CN-TTCN
đƣợc mở rộng, theo đó tình trạng ô nhiễm môi trƣờng cũng tăng do lƣợng rác thải
và nƣớc thải độc hại tăng. Bên cạnh đó, tốc độ đô thị hóa cao của TP.Cần Thơ
cũng là nguyên nhân gây ra ô nhiễm môi trƣờng trầm trọng. Việc ngăn sông, lắp
đất đã khiến một số kênh rạch trên địa bàn thành phố bị ô nhiễm nhƣ rạch Tham
Tƣớng, rạch Cái Khế. Các công trình giao thông, công trình đô thị góp phần khiến
cho ô nhiễm không khí tăng lên. Theo kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2011,
tăng trƣởng kinh tế (GDP) sẽ là 16%, cao hơn năm 2010 và tiếp tục chuyển dịch cơ
cấu kinh tế theo hƣớng tăng cƣờng công nghiệp và dịch vụ. Với chỉ tiêu này, thành
phố cần có chính sách quy hoạch chặt chẽ và lồng ghép yếu tố BĐKH để ít gây tác
động xấu nhất đến môi trƣờng.
2.2 Sức ép dân số và vấn đề di cƣ
Dân số của TP.Cần Thơ tăng liên tục từ năm 2000 đến nay. Năm 2010, dân số
của TP.Cần Thơ là 1.199.817 ngƣời, với tỷ lệ tăng dân số tự nhiên là 10,71‰.
Trong đó, tỷ lệ dân thành thị chiếm 66%, dân số nông thôn chiếm 34% so với tổng
số dân của toàn thành phố. Điều này cho thấy, có hiện tƣợng di cƣ từ vùng nông
thôn lên thành thị, khiến cho mật độ dân số tại các quận trung tâm tăng lên, cao
TRUNG TÂM QUAN TRẮC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG CẦN THƠ
8
- Xem thêm -