®¹i häc th¸i nguyªn
Tr-êng ®¹i häc KHOA HäC
HOÀNG THỊ HOÀN
KẾT THỨC - BIỆT THỨC
VÀ ỨNG DỤNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ TOÁN HỌC
th¸i nguyªn - n¨m 2014
®¹i häc th¸i nguyªn
Tr-êng ®¹i häc KHOA HäC
HOÀNG THỊ HOÀN
KẾT THỨC - BIỆT THỨC
VÀ ỨNG DỤNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ TOÁN HỌC
Chuyên ngành: PHƯƠNG PHÁP TOÁN SƠ CẤP
Mã số: 60 46 01 13
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. ĐÀM VĂN NHỈ
Thái Nguyên, 2014
g iA m n g h eo tr o n g boi can h
BIEN DOI KHI HAU 0 VIET NAM
Vu T h | H oai T hu*, Le Q uoc H 91**
Ngay nhan: 25/5/2014
Ngay nhan ban sura: 26/6/2014
Ngay duy?t dang: 29/6/2014
Tom tat:
Viet Nam da dat dirge nhung thanh tuu an tugng trong cong cuoc giam ngheo trong hai thap
ky qua. Tuy nhien, cac nghien ciru gan day ve giam ngheo deu eho rang eong cuoc giam ngheo
a Viet Nam van chira hoan thanh. Ben canh do, Viet Nam hien dang phcii doi mat v&i nhung thach
thuc m&i ve giam ngheo lien quan den tac dong cua khung hoang kinh te, su khong phii hap cua
mo hinh tang tru&ng hien tai doi v&i linh vuc giam ngheo lam gia tang bat binh dang ve thu nhap
va co hoi, lam phat, gia hoa dan so, di dan nong thon-do thi, va dac biet la s u bien doi bat thu&ng
cua khi hau. Bien doi khi hau dirge du doan se keo liii nhim g thanh qua ve phat trien va giam
ngheo & Viet Nam do tac dong den sinh ke, viec lam va thu nhap cua nhung ngu&i ngheo de bi
ton thuang tru&c tac dong cua bien doi khi hau. Chinh vi vay, chinh sach giam ngheo trong boi
canh bien doi khi hau can dugc hoach dinh theo hu&ng (i) ini tien cac nhom bi ton thucmg nhat,
bao gom nguai ngheo 0 nong thon, dan toe thieu so va phu nu, (ii) tang cuomg he thong an sinh
xa hoi (bao hiem xa hoi, trg giitp xa hoi va cac chuomg trinh ho trg) va (Hi) long ghep cac chinh
sach giam ngheo v&i cac chinh sach thich irng v&i bien doi khi hau.
Tir khoa: bien doi khi hau, ngheo doi, giam ngheo.
1. Gioi thieu
Giam ngheo va dam bao an sinh xa hoi luon la
nhung muc tieu quan trong cua phat trien kinh te-xa
hoi cua cac quoc gia. The gioi hien nay co 7 ty
nguoi va uac tinh vao nam 2050 se co 9 ty ngircri
sinh song tren trai dat. Mot phan tu dan so o cac
nuoc dang phat trien van dang song voi mire thu
nhap dirdi 1,25 USD mot ngay. Mot ty nguoi thieu
nuac sach; 1,6 ty nguoi chua co dien va khoang 3 ty
nguoi chua dugc huong dieu kien ve sinh phu hop.
Mot phan tu tre cm a cac nuoc dang phat trien b]
suy dinh duong (Ngan hang The gicri, 2010). Nhung
con so tren cho thay xoa doi giam ngheo va phat
trien ben vimg van se la nhung iru tien trong tarn
tren toan cau va giai quyet nhung nhu cau nay van
dang la uu tien hang dau cua cac quoc gia. dac biet
la cac nuac dang phat trien.
O Viet Nam, giam ngheo khong chi la mot trong
nhimg van de chinh sach quan trong ma con la mot
van de xa hoi noi bat thu hilt sir quan tarn nghien
So 205 thang 7/20I4
ciru cua cac to chuc trong va ngoai nuoc. Cac
nghien ciru ve giam ngheo o Viet Nam dugc thuc
hien kha scrm, khoang tir dau thap ky 1990 va dugc
gan voi viec thuc hien chinh sach giam ngheo quoc
gia. Theo thoi gian, cac huong nghien ciru ve giam
ngheo o Viet Nam cung co sir thay doi. Cac nghien
ciru ve giam ngheo o Viet Nam truoc day chu yeu
de cap den khia canh kinh te cua ngheo (ngheo thu
nhap) do cac chinh sach giam ngheo o Viet Nam
thoi ky nay thucmg gan voi yeu to kinh te. Gan day.
dac biet tir nam 2010. khi cac muc tieu giam ngheo
o Viet Nam chu trong den giam ngheo ben virng thi
cac nghien ciru ve giam ngheo o Viet Nam bat dau
tiep can theo huong gan ket yeu to kinh te vcn yeu
to xa hoi (ngheo da chieu). Neu nhu cac nghien ciru
ve ngheo ban dau thuong dugc chu trong o \Ting
sau. \ iing xa. viing dan toe thieu so (la nhimg khu
\ uc ma cac chinh sach giam ngheo cua Chinh phu
dang bao phu) thi gan day. cac nghien ciru ve ngheo
o do thi bat dau xuat hien (do tac dong cua su phat
kinhteihaii
bidn doi khi hau, cac hoat dong sinh ke dugc thuc
hien se bj anh huong. Hoat dong sinh ke bi anh
huong truoc tac dong cua bien doi khi hau se anh
huong den cac ket qua sinh ke dat dugc. dac biet la
viec lam va thu nhap. Vi du, nuoc bien dang gay
ngap lut dien tich dat trong trot se lam cho ho gia
dinh khong the trong trot tren dien tich dat bi ngap
lut, tir do lam anh huong den thu nhap tir trong trot
ciia ho gia dinh. Do do, bien doi khi hau co the lam
gia tang tinh trang ngheo doi cua ho gia dinh.
trien kinh te-xa hpi nhu lam phat, khung hoang kinh
te, di d a n ,... anh huong den dcri song cua nguai dan
do thi).
Cac nghien cum ve giam ngheo a Viet Nam, du
ducrc thuc hi?n boi cac to chuc trong hay ngoai
nuoc, deu cho rang Viet Nam da dat dugc nhung
thanh tuu an tugng trong cong cuoc giam ngheo
trong hai thap ky qua. Tuy nhien, cong cuoc giam
ngheo a Viet Nam van chua hoan thanh va Viet
Nam hien dang phai doi mat voi nhung thach thuc
m ai ve giam ngheo, trong do co thach thuc tu su
bien doi khi hau toan cau. Viet Nam da dugc xac
djnh la mot trong 30 quoc gia co nguy co cuc doan
do bien doi khi hau, dong thoi, nhung thanh qua
quan trong ve giam ngheo hien nay ducmg nhu dang
tien den gioi han. Do do, nghien ciru ve giam ngheo
trong nhung nam tai da dat ra yeu cau cap thiet ve
su can thiet phai thay doi cach thuc giam ngheo ma
Viet Nam dang thuc hien de ung pho hieu qua hon
truac thach thuc bien doi khi hau doi voi cong cuoc
giam ngheo.
Bien doi khi hau tac dong manh nhat den nguoi
ngheo vi nhung ly do sau:
Thu nhat, sinh ke chinh cua ngucri ngheo (nhu
nong nghiep, lam nghiep, nuoi trong, va danh bat
thuy san) thucmg gan voi cac nguon lire tu nhien
nhay cam voi khi hau nen nguoi ngheo se la doi
tugng bj anh huong nang ne nhat khi cac nguon luc
nay bj ton thuang truac tac dong cua bien doi khi
hau. Trong boi canh bien doi khi hau, nong nghiep
la nganh de bj ton thuang nhat do phu thuoc true
tiep vao cac nguon tai nguyen thien nhien nhay cam
voi khi hau. Tinh trang ngap lut do nuac bien dang
va xam nhap man a khu vuc ven bien se lam mat
hoac thu hep dien tich dat canh tac; nhiet do tang,
han han (va thieu nuoc tucri) se anh huong den sir
phan bo cua cay trong va lam giam nang suat; tir do
anh huong den san lugng luang thuc va van de an
ninh luang thuc quoc gia. Nguoi ngheo co sinh ke
chinh la nong nghiep, do do se bj ton thuang nhieu
nhat truac tac dong ciia bien doi khi hau.
Moi lien he giua ngheo doi va bien doi khi hau da
dugc ghi nhan tren toan cau nhung cac nghien cuu
ve giam ngheo trong boi canh bien doi khi hau a
Viet Nam con chua nhieu. Bai viet nay tong hgp va
phan tich mot so tac dong cua bien doi khi hau den
ngheo doi a Viet Nam dua tren mot so nghien cuu
ban dau ve chu de nay. M ot so ggi y chinh sach ve
giam ngheo trong boi canh bien doi khi hau a Viet
Nam dugc dua ra dua tren cac ket qua phan tich va
danh gia ban dau ve ngheo doi gan voi bien doi khi
hau. Bai v ilt gom bon noi dung chinh: Co so ly
thuySt ve tac dong cua bien doi khi hau den ngheo
doi; t6ng quan ve ngheo doi va giam ngheo a Viet
Nam; phan tich tac dong cua bien doi khi hau den
ngheo doi a Viet Nam; va de xuat mot so ggi y chinh
sach ve giam ngheo trong boi canh bien doi khi hau
a Viet Nam.
Thu hai, ngucri ngheo thucmg song tap trung o
cac viing co dieu kien kho khan ve thoi tiet, dia hinh
va han che ve nguon luc san xuat nen hg de bi ton
thuang han, do do ho thucmg kho co dieu kien de
thoat ngheo va nhom can ngheo rat de rai vao ngheo
doi. Phan lan nguai ngheo song a khu vuc nong
thon, dac biet a viing ven bien va viing nui cao, la
nhung khu varc de bi ton thuang nhat do nam a vi tri
2.
Co1so1ly thuyet ve tac dong cua bien doi khi hung chiu nhiing tac dong true dien nhat tir bien doi
hau den ngheo doi
khi hau. Bien doi khi hau cung lam cho viec tiep can
V6 ly thuyet, tac dong cua bien doi khi hau den cac nguon von tin dung de giam ngheo ciia nguai
ngheo doi thucmg dugc the hien thong qua tac dong ngheo tra nen kho khan hon do nhieu nguai se
cua bidn doi khi hau den sinh ke. Trucrc het, bien doi khong co kha nang tra ng cu cung nhu lam cho chi
khi hau (voi cac bieu hien nhu nhiet do tang, muc phi ngucri ngheo phai bo ra de dap ung cac nhu c4u
nuac b iln dang va cac hien tugng thoi tiet cuc doan ve luang thuc thuc pham va kham chua benh cang
nhu bao, lu lut, han han...) gay anh huong den cac gia tang. N guoi ngheo khong chi de bj t6n thuang
ngudn lire sinh ke, dac biet la cac nguon luc tu nhien bai bien doi khi hau ma con kho co kha nang phuc
(nhu ddt, nuac, tai nguven thuy san) va cac nguon hoi sinh ke truac cac tac dong nay so vai cac nhom
luc vat chSt (nhu ducmg sa, he thong thuy lgi, mang khac do han che ve nguon luc. Cac tac dong ve y tS
lirdi dien) nhay cam vcn su bien doi cua khi hau. Khi cua bien doi khi hau doi vai nguai ngheo cang lan
ngudn luc sinh ke bj ton thuang truac tac dong cua do ho thieu nuac sach va di 2.500 PPP-USD hoac GDP/ngucxi
nghiep hoa
>20.000 PPP-USD
Nen kinh te cong nghiep mdi noi
2.500 PPP-USD>MVA/ngucri >1.000 PPP-USD
So luxmg
57
33
hoac GDP/ngudi >10.000 PPP-USD hoac ty trong
cong nghiep che tao so vcri the gicri >0,5%
3
4
Cac nen kinh te dang phat trien
Tat ca cac nuoc khac ( khong bao gom cac nuac
khac
kem phat trien nhat)
Cac nude kem phat trien nhat
Phan loai theo tieu chi ciia Lien Hop Quoc
82
46
gia sue mua.
Nguon: UNIDO (2013, tr 8).
Du lieu ve chat lugng the che dugc lay tir Bao
cao Nang luc Canh tranh Toan cau 2012-2013 cua
Dien dan Kinh te The gioi (WEF). Day la mot chi so
tong hgp do ludng chat lugng cua the che cong va
tu dugc tinh toan tir cac chi sd thanh phan nhu
quyen sd huu tai san, dao dire va tham nhimg, mire
do hieu qua cua hoat dong chinh phii, su an toan,
dao dire kinh doanh va trach nhiem giai trinh
(Schwab, 2013). Ngudn du lieu phan loai nhom
nude theo muc do cong nghiep hoa chi cd duy nhat
nam 2012, va ngudn du lieu ve thu nhap va mat do
dan sd chi dugc tinh tdi nam 2012 trong khi du lieu
ve EPl va chat lugng the che dugc cap nhat tdi nam
2013. Do vay, tac gia da thdng nhat su dung ngudn
du lieu cheo cho cac quoc gia nam 2012 cho moi
bien sd de tinh toan thdng ke mo ta va phan tich hoi
quy trong bai viet nay.
2.2. M o hinh kinh te luang
Mo hinh ly thuyet ve mdi quan he giua phat trien
kinh te va chat lugng mdi trudng cho rang mire thu
nhap binh quan dau ngudi la yeu to quan trong tac
dong tdi cac chi sd do ludng mire do o nhiem mdi
trudng (Stem, 2004). Dieu nay cung dugc khang
djnh trong cac nghien ciru thuc nghiem ve tac dong
cua thu nhap tdi chat lugng mdi trudng d nhieu
quoc gia (Stem, 2004; Panayotou, 2003). Ben canh
do cac bang chung nghien ciru thuc nghiem khac
cung xac nhan rang mat do dan sd tren km2 va chat
lugng the che cung cd tac dong dang ke tdi chat
lugng mdi trudng (Panayotou, 2003). Dua vao ca sd
mo hinh ly thuyet cung nhu bang chimg thuc
nghiem neu tren, tac gia da dua ra gia thuyet nghien
cuu rang chat lugng mdi trudng noi chung (EPl) bj
tac dong bai mire thu nhap binh quan dau ngudi;
mat do dan sd va chat lugng the che. Do bien phu
thuoc (EPl) cd gia tri duang va lien tuc nen phan
So 205 thang 7/2014
tich hoi quy da bien vdi phuong phap binh phucmg
nho nhat (OLS) dugc sir dung trong nghien cuu. De
kiem djnh mdi quan he hinh sin hay hinh dang chu
U ve thu nhap va chat lugng mdi trudng, tac gia da
dua cac bien gia tri binh phuong va lap phucmg cua
thu nhap binh quan dau ngudi vao mo hinh va ket
qua cho thay cac bien sd nay khong cd y nghla
thdng ke (xem phu luc 1). Dieu nay xac nhan rang
khong ton tai mdi quan he hinh sin hay hinh chu U
giua thu nhap va chat lugng mdi trucmg noi chung.
Do vay, mo hinh 1 dudi day dugc su dung de do
ludng tac dong cua phat trien kinh te tdi chat lugng
mdi trudng:
M d hinh 1: E P l = fi, + fijn fm a t do dan so) +
f i f h d t luang the che + [i}ln(G D P/nguai) + e
Chem iwchan (2012) da chi ra co che ve tac dong
ciia cong nghiep hoa tdi o nhiem mdi trudng o cac
nude nhu sau. Cong nghiep hoa cd the lam gia tang
o nhiem qua viec m d rong quy md san xuat va su
dich chuyen sang san xuat cac mat hang cong
nghiep gay o nhiem d cac nude mdi tien hanh cong
nghiep hoa. Tuy nhien cung vdi qua trinh phat trien
thi nhung tien bo ve cong nghe do cong nghiep hoa
dem lai se giiip lam giam thieu o nhiem va do vay
cong nghiep hoa se ngay cang cd tac dong tich cuc
tdi mdi trudng trong tien trinh phat trien cua cac
quoc gia. Dua tren co so ly thuyet neu tren. gia
thuyet nghien ciru thir hai dugc tac gia dua ra trong
nghien cuu nay cac nude cd trinh do cong nghiep
hoa cao hon se cd dugc chat lugng mdi trudng tot
hem. De lugng hoa su khac biet ve chat lugng mdi
trudng giua cac nhom nude theo mire do cong
nghiep hoa. tac gia da sir dung ba bien gia ve nhom
nude theo mire do cong nghiep hoa vao trong md
hinh phan tich hoi quy (md hinh 2). Cac bien eia nay
bao gom: (D I) nhom nude da hoan thanh cong
14
nghiep hoa; (D2) nhom nuoc cong nghiep moi noi;
(D3) nhom nuoc dang phat trien va nhom cac nuoc
kem phat trien nhat dupe su dung lam nhom so
sanh. Mo hinh 2 co cac bien kiem soat tuong tir mo
hinh 1 nhung loai bo bien thu nhap. Ly do loai bo
bien thu nhap vi bien nay co moi tuong quan rat cao
voi bien nhom nuoc da hoan thanh cong nghiep hoa
va gay ra hien tuong da cong tuyen cao trong mo
hinh 23. Mo hinh 1 va 2 cung dupe kiem dinh ve da
cong tuyen, phuong sai cua sai so khong doi va tinh
chuan. Ket qua kiem dinh cho thay cac mo hinh nay
khong bi vi pham cac gia djnh neu tren (xem phu luc
2, 3 va 4).
Mo hinh 2: E P l = /?j+P-JLnfmat do dan so) +
chat luong the che +
nuac da cong nghiep hoa +
P5 nuac cong nghiep m ai noi + [i6 nuac dang phat
trien + e
3. Ket qua va thao luan
3.1.
M ot so gia tri thdng ke md td ve cac quoc
gia dupe nghien ciru
Tren co so lira chon va loai bo cac du lieu thieu
sot, 133 quoc gia dupe lira chon voi day du du lieu
cho nghien cuu. Thong ke mo ta ve mot so dac diem
cua cac nude va cac nhom nude theo thu nhap, mat
do dan so, chat lupng moi trudng va chat lupng the
che dupe trinh bay trong Bang 2. Bang 2 cho thay
cac nude co muc do cong nghiep hoa cao hon dat
dupe muc thu nhap va thanh tich moi trudng cao
hon so vdi cac nude co muc do cong nghiep hoa
thap hon. Nhom cac nude cong nghiep mdi noi co
thanh tich moi trudng cao hon khoang 3 diem so vdi
muc trung binh cua 133 nude, trong khi do nhom
cac nude dang phat trien co gia tri thanh tich moi
trudng thap hon muc trung binh khoang 5 diem.
Nhom cac nude da hoan thanh cong nghiep hoa co
thanh tich moi trudng vupt troi so vdi muc trung
binh va cac nhom con lai. Nhom cac nude kem phat
trien nhat co thanh tich moi trudng thap hom nhieu
so vdi muc trung binh. Nhom cac nude cong nghiep
mdi co mire thu nhap gan tuong duomg vdi muc
trung binh. Tuy nhien, khoang cach thu nhap giua
nhom nay vdi nhom nude da hoan thanh cong
nghiep hoa la rat ldn. Cac nude da hoan thanh cong
nghiep hoa co mat do dan so cao nhat, tiep den la
nhom nude kem phat trien nhat, nhom nude dang
phat trien va sau cung la nhom nude cong nghiep
mdi noi. Chat lupng the che co su khac biet dang ke
giua nhom nude da hoan thanh cong nghiep hoa va
nhom con lai. Tuy nhien chat lupng the che khac
nhau khong nhieu giua hai nhom co muc do phat
trien thap nhat.
Hinh 1 cho thay tai moi mire thanh tich moi
trudng thi nhom cac nude da hoan thanh cong
nghiep hoa deu co mat do tich luy thap hon nhieu so
vdi cac nhom khac va do vay nhom nay vupt troi so
vdi tat ca cac nhom khac ve thanh tich moi trudng.
Thu tu lan lupt tiep theo la nhom nude cong nghiep
mdi noi, nhom nude dang phat trien va sau cung la
nhom nude kem phat trien nhat. Ket qua nay cung
hoan toan thong nhat gia tri bao cao trong Bang 2.
Ket hop vdi nhau, ca hai ket qua ham y rang chat
lupng moi trudng ngay cang tot hon trong sir tien
trien cua qua trinh cong nghiep hoa.
3.2. Nhirng nhan to tac dong t&i chat luang moi
Bang 2: Thong ke mo ta ve cac quoc gia dirge lira chon trong nghien ciru
Toan bo
cac nuoc
Nhom nuo'c
da hoan thanh
cong nghiep hoa
A
Nhom nuffc
cong nghiep
moi noi
B
Nhom nuo'c
dang
phat trien
C
Nhom nuffc
kem
phat trien
D
133
39
28
40
26
EPIb
53,46
(16,92)
72,80
(8,02)
55,97
(9.12)
47,50
(7,70)
30,90
(7,56)
GDP/ngucri theo PPP-USDC
17.886
(18.000)
39.413
(15.976)
16.695
(9.885)
8.381
(6.676)
1.503
(544)
Mat do dan so (ngucri km'V
208
(686)
403
(1.228)
99
(131)
128
(137)
154
(243)
Chat lupng the ched
4,05
(0.87)
4,86
(0.83)
4.00
(0.68)
3,64
(0.52)
3,51
(0.61)
So nuoca
Ghi chu: do lech chuan trong ngoac. EPl cd gia tri tlidp nhat Id 0 va cao nhat la 100. Chat luang thi che cd gia tri
thap nhat tir 0 va cao nhat Id 7.
Nguon: “tinh todn cua tac gia tir du lieu
‘data.worldbank.org indicator: vd d Schwab (2013).
cua
UNIDO
(2013):
bhttp://epi.vale.edu/file-tvpe/xls
Hinh 1: Thanh tich moi trirdmg cua cac nhom nirdrc theo mire dp cong nghifp hoa
EPl
B
----------- c
D
Ghi chu: A: nu&c da hoan thanh cong nghiep hoa; B: nu&c cong nghiep m&i noi; C nu&c dang phat
trien; D nu&c kem phat trien.
Ngudn: tinh toan cua tac gia tu du lieu tai: http://epi.yale.edu/file-type/xls
cong nghiep hoa la ducmg va co y nghla thong ke
Bang 3 bao cao ket qua phan tich hoi quy cua hai cao. Ket qua nay cho thay cac nude co muc do cong
nghiep hoa cao horn co xu hudng duy tri dugc chat
mo hinh 1 va 2. Gia trj he s6 R binh phucmg dieu
chinh d hai mo hinh cho thay ca hai mo hinh giai lugng moi trudng tot hon. Phat hien nay cung co
them nhung ket luan dugc dua ra trong phan tich
thich khoang 80 sir bien dong cua chat lugng moi
thong ke mo ta d phan trudc. Horn nua, phat hien
trudng. Ca hai mo hinh cho thay mat do dan so
nay cung ho trg gia thuyet cua Beckerman (1992)
khong co tac dong tdi chat lucmg moi trudng. Mac
cho rang phat trien kinh te la cach thuc hieu qua de
du gia trj cua he so bien the che la khac nhau kha
bao ve moi trudng. Dieu nay co the dugc ly giai nhu
nhieu do su dung cac bien kiem soat khac nhau d hai
sau. Thu nhat, cac nude da hoan thanh cong nghiep
mo hinh, chat lugng the che deu co tac dong tich cuc
hoa hay nude cong nghiep mdi noi la cac nude giau
tdi chit lugng moi trudng trong ca hai mo hinh. Cu
horn va do do ho co nhieu nguon luc co the giup bao
1 diem so gia tang trong chat lugng the che se lam
ve moi trudng (Hsu & cong sir., 2014). Hem nua, su
gia tang chi so thanh tich moi trudng len 1,75 diem
thay doi ca cau trong cac nude nay dien ra vdi xu
d mo hinh 1 va 3,15 diem d mo hinh 2. Dieu nay co
hudng sir dung cac cong nghe cao trong san suat va
the dugc ly giai rang cac nude co the che tot co the
hp cung tieu dung nhieu han cac hang hoa than
cai thien chat lugng moi trudng qua viec nang cao
thien vdi moi trudng (Barlett, 1994). Do vay. cac
nhan thirc cong chung va khuyen khich cung nhu
quoc gia nay sir dung hieu qua nguon luc tai nguyen
thuc thi co hieu qua horn he thong luat phap lien
han va it gay ra o nhiem han. Thu hai, cac nude co
quan tdi bao ve moi trudng. Gallagher & Thacker
muc do cong nghiep hoa thap, bao gom cac nuac
(2008) cho rang cac chinh phu co trach nhiem giai
kem va dang phat trien thudng trong giai doan mo
trinh cao hon co xu hudng tham gia tich cuc va cam
rong san xuat, khai thac va su dung nhieu tai nguyen
ket thuc hien day du cac cong udc va luat phap quoc
vdi cong nghe lac hau, hieu qua thap (Schwab.
te ve bao ve moi trudng.
2013) va do vay co the gay ton hai nhieu han cho
Hinh 2 cho thay moi quan he dong bien va chat moi trudng. Mac dii mot so nude kem phat trien co
che giua thu nhap/ngudi theo ngang gia sire mua va the con duy tri dupe mot he sinh thai sa khai nhung
chi so thanh tich moi trudng4. De do ludng tac dong do ngheo nan ve kinh te va thieu cac nguon lire can
cu the cua thu nhap tdi chat lugng moi trudng trong thiet de bao ve va cai thien moi trudng nen chat
khi giu nguyen cac nhan to khac khong doi. chung lucmg moi trudng thap han cac nude giau (Hsu &
ta xem ket qua d Mo hinh 1. Mo hinh 1 cho biet cong sir., 2014). Vi du thuc te d Viet Nam cho thay
rang, tinh trung binh thi 1% tang them cua thu nhap chi so thanh tich moi trudng (EPl) luon a mire rat
binh quan dau ngudi se dan tdi su gia tang 0.11 dom thap va khong dupe cai thien trong thap ky qua (San
vj trong chi so thanh tich moi trudng. Trong mo & Tuyen. 2014a). Dieu do cho thay qua trinh cong
hinh 2. he so hoi quy cua ba bien gia ve nhom nude nghiep hoa a Viet Nam trong thdi gian qua khong co
tru&ng
So 205 thdng 7/2014
16
L mli ^ HL-»*»-
Bang 3: Ket qua phan tich hoi quy cac nhan to anh hudng tdi chat luang moi trudng
Bien giai thich
Log mat dQ dan so
Chat lugng the che
Md hinh 1
Mo hinh 2
0.341
(0.461)
1.751*
(1.000)
-0.023
(0.480)
3.147***
(1.027)
37.602***
(2.438)
23.505***
(2.200)
16.126***
(1.985)
Nuoc da hoan thanh cong nghiep hoa
Nuoc cong nghiep mai noi
Nuac dang phat trien
Log thu nhap/nguai
11.012***
(0.676)
-55.866***
(5.087)
0.0000
133
0.7970
Constant
Prob > F
So quan sat
R-binh phuong dieu chinh
19.997***
(4.463)
0.0000
133
0.7842
Ghi chu: y nghia thong ke: ***p<0.01, **p<0.05, *p<0.1. Sai so chuan trong ngoac.
Nhom nuoc kem phat trien duac sir dung lam nhom so sanh trong hai mo hinh.
Nguon: atinh toan cua tac gia tir dir lieu cua UNIDO (2013); hhttp://epi.yale.edu/fde-type/xlsi
‘data.worldbank.org/indicator; va d Schwab (2013).
Hinh 2: Moi quan he giua chat luong mdi trudng (EPl) va thu nhap binh quan dau ngudi theo
PPP-USD
In c o m e per capita m easu red by P P P -U S D
EPl
F itted v a lu es
Nguon: tac gia tinh toan tir dir lieu http://epi.yale.edu/Jile-type/xls vci http://data.worldbank.org/indicator.
tac dong tich cuc doi vdi viec bao ve moi trirdng ma
4. Ket luan va ham y chinh sach
tham chi con gay ra nhung tac dong tieu cuc d mot
s6 khia canh nhu su dung lang phi tai nguyen dat va
nude, rung tu nhien bi khai thac lay go, tru lugng ca
cho hoat dong danh bat bj can kiet, va tai nguyen
khoang san ngay cang bj khai thac nhieu han (San
Phat trien kinh \k. cong nghiep
trudng luon la v in dk dugc quan
cac quoc gia trong moi giai doan
trien. Nghien cuu nay da dong
chung thuc nghiem mdi v£ mdi
& Tuy£n, 2014b).
nhap, muc do cong nghiep hoa va ch it lugng th£
C/i 705 tliane 7/2014
17
hoa va bao ve moi
tarn hang d iu cua
cua qua trinh phat
gop nhung b in g
quan he giua thu
trucmg. Ben canh do, nhung tien bo cong ngh? do
cong nghiep hoa dem lai co the giup cac nuac su
dung hieu qua nguon lire tai nguyen va it gay o
nhiem moi truang han. Tuy nhien. dieu nay co the
khong dung vai mot so quoc gia khi ho theo duoi
mot mo hinh phat trien vai chinh sach tang trucmg
bang moi gia va thieu quan tarn tcri bao ve moi
truang. Nghien ciru nay cung cho thay the che co
tac dong tich cuc tai thanh tich moi truang. Ket hap
vai nhau, cac thao luan tren ham y rang phat tnen
kinh te va cong nghiep hoa khong hoan toan tu no
dem lai nhung tien bo trong cai thien moi trucmg ma
no doi hoi cac quoc gia phai duy tri mot moi truang
the che tot vai viec thuc hien day du cac quy djnh
ve bao ve moi truang trong tien trinh cong nghiep
hoa. Do vay. viec tao dung mot the che tot khong
chi co lgi cho phat trien kinh te (Aron, 2000) ma con
giup cho viec bao ve moi truang tot han cho muc
tieu phat trien ben vung cua moi quoc gia.G
che vai chat lugng moi trucmg. Khac vai cac nghien
cuu thuc nghiem truac day thuang chi xem xet tac
dong cua thu nhap tai cac thanh phan rieng re cua
chat luomg moi truang, nghien cuu cua tac gia kiem
tra tac dong cua thu nhap, cong nghiep hoa va chat
luang the che tai chat lugng moi truang noi chung
duac do luang bang chi so tong hap ve thanh tich
moi truang. Nhin chung, cac nuac co thu nhap binh
quan dau nguoi cao han dat dugc thanh tich moi
truang tot han. Cac nuoc co mire do cong nghiep
hoa cao han cung co duac chat lugng moi truang tot
han cac nuac a trinh do kem phat trien horn. Nhung
phat hien nay ham y rang qua trinh phat trien kinh
te va gia tang muc do cong nghiep hoa co the dem
lai nhung tac dong tich cuc tai viec bao ve moi
trucmg cua cac quoc gia. Nhu da phan tich a tren, su
thjnh vuang ve kinh te cho phep cac quoc gia co
them nhieu nguon lire de bao ve moi truang va
ngucri tieu dung a nhung nuac giau han cung co xu
hucmg tieu dung nhieu hang hoa than thien vai moi
Phu luc 1: Ket qua hoi quy kiem djnh mdi quan he phi tuyen giira thu nhap va chat luvng mdi truxmg
Bien giai thich
He so
Log thu nhap
Log thu nhap binh phuong
Log thu nhap lap phucmg
Chat luang the che
Log mat do dan so
Constant
Pro>F
So quan sat
He so R dieu chinh
nu;
LA- *** „ //) /) /
-
/ -
-85.375
(76.457)
10.431
(8.670)
-0.370
(0.325)
1.370
(1.154)
0.260
(0.467)
237.706
(222.219)
0.000
133
0.805
Nguon: tinh loan cua tac gia tir dir lieu http://epi.vale.edu/file-npe/xls data.worldbank.org/indicator va
Schwab (2013).
Phu luc 2: Kiem djnh da cong tuyen
Md hinh 1:
Bien so
VIF
l/VIF
Chat lupng chinh phii
1.70
0.588473
Log thu nhap
1.70
0.588655
Log mat do dan so
1.0
0.996172
Mean VIF
1,4'7
So 205 thdng V2014
-| g
L ink I.. HU^<
M d hinh 2:
Bien so
VIF
1/VIF
Chat lugng chinh phu
Log mat dp dan so
Nuoc CN hoa
Nuoc CN mdi noi
Nuoc dang phat trien
Mean VIF
1.69
1.03
2.65
1.78
1.73
1.78
0.592973
0.974982
0.377241
0.560501
0.577698
Phu luc 3: Kiem djnh phuong sai cua sai so khong ddi
Mo hinh 1:
Breusch-Pagan / Cook-Weisberg test for
heteroskedasticity
Ho: Constant variance
Variables: fitted values o f epi
chi2(l)
=
1.44
Prob > chi2 = 0.2296
Md hinh 2:
Breusch-Pagan / Cook-Weisberg test for
heteroskedasticity
Ho: Constant variance
Variables: fitted values of epi
chi2( 1)
= 0.06
Prob>chi2 = 0.8126
Phu luc 4: K iem djnh tinh chuan
M d hinh 1:
______________________________ Skewness/Kurtosis tests for Normality_____________________________
................................................................................................................................................................ ........jo in t----Variable
Obs
Pr(Skewness)
Pr(Kurtosis)
adj chi2(2)
Prob>chi2
Resid
133
0.1296
0.9638
2.34
0.3101
M d hinh 2:
______________________________________ Skewness/Kurtosis tests for Normality______________________
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------jo in t-----Variable
Obs
Pr(Skewness)
Pr(Kurtosis)
adj chi2(2)
Prob>chi2
Resid
133
0.0562
0.9725
3.72
0.1558
Loi cam on:
Tac gia xin bay to sir biet on sau sac doi voi gop y cho bai viet nay cua TS Nguyen Viet Cucrng (Vien Chinh sach
Cong va Quan ly, Dai hoc Kinh te Quoc dan); TS Doan Thanh Tinh (Bo Kinh doanh. Doi moi va Viec lam, W el
lington, New Zealand ) va TS Nguyen Viet Thanh (Trucmg Dai hoc Kinh te, DHQG Ha Noi).
Chu thich:
1. Du lieu co san tai: http://epi.yale.edu/file-type/xls
2. Xem http://data.worldbank.org/indicator
3. N£u chay mo hinh bao gom ca thu nhap va muc do cong nghiep hoa, ket qua cho thdy gia tri nhan tir phong dai
phucmg sai (VIF) cua bien so DI (nhom nuoc da hoan thanh cong nghiep hoa) la 9,52, cao hon nhidu so voi gia
trj la 5 von dugc coi la nguong cua hien tuong da cong tuyen cao (Studenmund, 2011).
4. He s6 tuong quan R =0.7775 cho biet thanh tich moi trucmg va thu nhap co m6i tuong quan ducmg va manh.
Tai lieu tham khao
Aron, J. (2000), 'Growth and institutions: a review o f the evidence’, The World Bank Research Obsen er, 15(1) 99-135
Barlett, B. (1994), 'T he high cost o f turning green’, Wall Street Journal. 14 September.
Beckerm an, W. (1992). 'Econom ic growth and the environment: W hose growth? W hose environm ent?’, World devel
opment, 20(4), 481-496.
Chen, J.. Huang, Q., & Zhong. H. (2006), 'A comprehensive evaluation o f regional industrialization levels in C hina’
China Economist. / ( I I ) . 12-19.
’
- Xem thêm -