Môc lôc
Danh môc tõ viÕt t¾t
Danh môc c¸c b¶ng tÝnh
Lëi ®Çu ......................................................................................................................... 1
Ch-¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ ph©n tÝch t×nh h×nh tµi
chÝnh cña c¸c c«ng ty cæ phÇn .................................................. 4
1.1 ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty cæ phÇn ..................................... 4
1.1.1 Kh¸i niÖm vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña c«ng ty cæ phÇn ................................................ 4
1.1.2 Néi dung ho¹t ®éng tµi chÝnh trong c¸c c«ng ty cæ phÇn ........................................ 7
1.1.3 Vai trß vµ môc tiªu ph©n tÝch tµi chÝnh trong c¸c c«ng ty cæ phÇn ...................... 11
1.2 Nh÷ng néi dung ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c
c«ng ty cæ phÇn ............................................................................................... 14
1.2.1 Nh÷ng néi dung ph©n tÝch ........................................................................................ 14
1.2.2 HÖ thèng chØ tiªu ph©n tÝch....................................................................................... 15
1.3 C¸c ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch tµi chÝnh trong c¸c c«ng ty
cæ phÇn ................................................................................................................. 16
1.3.1 Ph-¬ng ph¸p so s¸nh ................................................................................................. 17
1.3.2 Ph-¬ng ph¸p lo¹i trõ ................................................................................................. 18
1.3.3 Ph-¬ng ph¸p liªn hÖ c©n ®èi..................................................................................... 23
1.3.4 Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch tû lÖ ..................................................................................... 24
Ch-¬ng 2: néi dung ph©n tÝch vµ hÖ thèng chØ tiªu ph©n tÝch
®-îc sö dông ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña
c«ng ty cæ phÇn x©y dùng ®-êng s¾t ........................................ 25
2.1 Giíi thiÖu vÒ c«ng ty cæ phÇn x©y dùng c«ng tr×nh
®-êng s¾t ............................................................................................................ 25
2.1.1 Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty....................................................... 25
2.1.2 §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty ............................................................ 26
2.1.3 Nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®-îc cña c«ng ty tõ n¨m 2002 - 2006 ........................... 27
2.2 Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty cæ phÇn c«ng
tr×nh ®-êng s¾t n¨m 2005 - 2006 ................................................................... 34
2.2.1 Ph©n tÝch kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh ................................................................... 34
2.2.2 Ph©n tÝch t×nh h×nh bè trÝ c¬ cÊu tµi s¶n vµ nguån vèn ....................................... 40
2.2.3 Ph©n tÝch t×nh hinh thanh to¸n vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n ......................................... 44
2.2.4 Ph©n tÝch kh¶ n¨ng lu©n chuyÓn vèn ....................................................................... 53
2.2.5 Ph©n tÝch kh¶ n¨ng sinh lêi ............................................................................ 59
2.3 Ph©n tÝch ®¸nh gÝa tæng hîp t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng
ty cæ phÇn ®-êng s¾t .................................................................................... 65
2.3.1 HÖ thèng chØ tiªu ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty .................................. 65
2.3.2 VÒ ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch ........................................................................................ 70
2.3.3 Tæ chøc ph©n tÝch tµi chÝnh trong c«ng ty cæ phÇn c«ng tr×nh ®-êng s¾t .......... 70
2.3.4 Mét sè nhËn xÐt tõ thùc tr¹ng ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh c«ng ty cæ phÇn
c«ng tr×nh ®-êng s¾t ........................................................................................................... 70
2.3.5 Nh÷ng tån t¹i cña hÖ thèng chØ tiªu ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh hiÖn hµnh
cña c¸c c«ng ty cæ phÇn...................................................................................................... 73
Ch-¬ng 3: Hoµn thiÖn hÖ thèng chØ tiªu ph©n tÝch t×nh h×nh tµi
chÝnh trong c¸c c«ng ty cæ phÇn x©y dùng ..................... 76
3.1 Nh÷ng c¨n cø ®Ó hoµn thiÖn hÖ thèng chØ tiªu ph©n tÝch
t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty cæ phÇn ................................... 76
3.2 Nh÷ng nguyªn t¾c hoµn thiÖn hÖ thèng chØ tiªu ph©n tÝch
h×nh tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty cæ phÇn.............................................. 76
3.3 Hoµn thiÖn c¸c chØ tiªu ph©n tÝch vÒ t×nh h×nh thanh
to¸n vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n .................................................................. 78
3.3.1 HÖ sè thanh to¸n nhanh vµ hÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh ............................ 78
3.3.2 Tû suÊt c¸c kho¶n ph¶i tr¶, hÖ sè kh¶ n¨ng chi tr¶ l·i vay, hÖ sè b¶o ®¶m nî
dµi h¹n, hÖ sè kh¶ n¨ng chi tr¶ nî gèc vµ l·i vay ............................................................. 78
3.4 Hoµn thiÖn chØ tiªu hiÖu suÊt sinh lêi trªn tµi s¶n, vèn cæ
®«ng vµ vèn ®Çu t- ..................................................................................................81
3.5 Hoµn thiÖn c¸ch x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu vßng quay hµng
tån kho, kú thu tiÒn b×nh qu©n vµ kú tr¶ nî .................................... 83
3.5.1 Vßng quay hµng tån kho .......................................................................................... 83
3.5.2 Kú thu tiÒn b×nh qu©n................................................................................................ 84
3.5.3 Kú tr¶ nî..................................................................................................................... 84
3.6 Néi dung ph©n tÝch vµ c¸c chØ tiªu ®Æc thï ph©n tÝch t×nh
h×nh tµi chÝnh trong c¸c c«ng ty cæ phÇn ........................................ 85
3.6.1 Néi dung vµ c¸c chØ tiªu ph©n tÝch quy m« vµ kÕt cÊu nguån vèn chñ së h÷u
trong c¸c c«ng ty cæ phÇn .................................................................................................. 85
3.6.2 Néi dung vµ c¸c chØ tiªu ph©n tÝch quy m« vµ kÕt c©u vèn ®Çu t- cña chñ
së h÷u ................................................................................................................... 86
3.6.3 Néi dung vµ c¸c chØ tiªu ph©n tÝch quy m« vµ c¬ cÊu vèn gãp cæ phÇn cña
c«ng ty.................................................................................................................................. 89
3.6.4 Nh÷ng chØ tiªu ®Æc thï ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn gãp cæ phÇn trong
c¸c c«ng ty cæ phÇn ............................................................................................................ 92
3.6.5 C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ møc ®é tÝn nhiÖm cña c«ng ty cæ phÇn............................ 95
3.6.6 Bæ sung thªm mét sè ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh
doanh nghiÖp ...................................................................................................... 102
3.7 §iÒu kiÖn vËn dông hÖ thèng chØ tiªu ph©n tÝch t×nh h×nh
tµi chÝnh trong c¸c c«ng ty cæ phÇn ................................................. 107
3.7.1 Ph¶i xuÊt ph¸t tõ viÖc ph©n tÝch nh÷ng ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña tõng c«ng ty cæ phÇn ...................................................................................... 107
3.7.2 Lùa chän hÖ thèng chØ tiªu ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh phï hîp víi tõng
c«ng ty................................................................................................................................ 107
3.7.3 Ph¶i hoµn thiÖn hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh vµ n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò c¸n
bé tµi chÝnh kÕ to¸n trong c¸c c«ng ty cæ phÇn .............................................................. 108
3.7.4 Ph¶i so s¸nh c¸c chØ tiªu ph©n tÝch......................................................................... 109
Tµi liÖu tham kh¶o ........................................................................................... 125
Danh môc tõ viÕt t¾t
CPBH
Chi phÝ b¸n hµng
CPQL
Chi phÝ qu¶n lý
§TDH
§Çu t- tµi chÝnh dµi h¹n
§TNH
§Çu t- tµi chÝnh ng¾n h¹n
GTGT
ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng
H§KD
Ho¹t ®éng kinh doanh
HTK
LN
NSNN
TTS
Hµng tån kho
Lîi nhuËn
Ng©n s¸ch nhµ n-íc
Tæng tµi s¶n
SXKD
S¶n xuÊt kinh doanh
TSC§
Tµi s¶n cè ®Þnh
TSL§
Tµi s¶n l-u ®éng
VC§
Vèn cè ®Þnh
VL§
Vèn l-u ®éng
VCSH
Vèn chñ së h÷u
Danh môc c¸c b¶ng tÝnh
B¶ng 2.1
B¶ng thèng kª sè l-îng thiÕt bÞ
Trang
29
B¶ng 2.2
B¶ng 2.3
B¶ng 2.4
T×nh h×nh biÕn ®éng tµi s¶n vµ nguån vèn n¨m 2006
Quan hÖ c©n ®èi 1
Ph©n tÝch quan hÖ c©n ®èi 2
34
38
39
B¶ng 2.5
B¶ng ph©n tÝch mèi quan hÖ c©n ®èi 3
Ph©n tÝch tû träng tµi s¶n ng¾n h¹n trong tæng tµi s¶n
40
40
B¶ng ph©n tÝch tû suÊt ®Çu t-
42
B¶ng tÝnh to¸n tû suÊt nî
B¶ng tÝnh to¸n tû suÊt tù tµi trî
43
44
C¸c kho¶n ph¶i thu
C¸c tû sè liªn quan ®Õn c¸c kho¶n ph¶i thu vµ ph¶i tr¶
C¸c kho¶n ph¶i tr¶
TÝnh to¸n vèn lu©n chuyÓn
HÖ sè thanh to¸n hiÖn hµnh
HÖ sè thanh to¸n nhanh
TÝnh to¸n hÖ sè kh¶ n¨ng tr¶ nî l·i vay
TÝnh to¸n tû sè nî ph¶i tr¶ trªn vèn chñ së h÷u
TÝnh to¸n tû lÖ thanh to¸n ®èi víi Ng©n s¸ch Nhµ n-íc
Sè vßng quay hµng tån kho vµ sè ngµy mét vßng quay hµng tån kho
ChØ tiªu sè vßng quay kho¶n ph¶i thu vµ kú thu tiÒn b×nh qu©n
TÝnh to¸n c¸c chØ tiªu vÒ lu©n chuyÓn vèn l-u ®éng
TÝnh to¸n chØ tiªu hiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh
45
46
46
48
49
50
50
52
53
54
55
56
58
TÝnh to¸n hiÖu suÊt sö dông vèn chñ së h÷u
TÝnh to¸n chØ tiªu hiÖu suÊt sö dông toµn bé vèn
TÝnh to¸n chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu
Tû suÊt sinh lêi cña vèn l-u ®éng
TÝnh to¸n chØ tiªu tû suÊt sinh lêi vèn cè ®Þnh
TÝnh to¸n tû suÊt sinh lêi vèn chñ së h÷u
TÝnh to¸n tû suÊt sinh lêi trªn tæng tµi s¶n
B¶ng tû sè tæng tµi s¶n trªn vèn chñ së h÷u
B¶ng ph©n tÝch tû suÊt kh¶ n¨ng sinh lêi qua chØ sè Dupoint
58
59
60
61
62
62
63
64
64
B¶ng 2.6
B¶ng 2.7
B¶ng 2.8
B¶ng 2.9
B¶ng 2.10
B¶ng 2.11
B¶ng 2.12
B¶ng 2.13
B¶ng 2.14
B¶ng 2.15
B¶ng 2.16
B¶ng 2.17
B¶ng 2.18
B¶ng 2.19
B¶ng 2.20
B¶ng 2.21
B¶ng 2.22
B¶ng 2.23
B¶ng 2.24
B¶ng 2.25
B¶ng 2.26
B¶ng 2.27
B¶ng 2.28
B¶ng 2.29
B¶ng 2.30
B¶ng 2.31
më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
Ph©n tÝch tµi chÝnh DN lµ mét tËp hîp c¸c kh¸i niÖm, ph-¬ng ph¸p vµ c«ng cô
cho phÐp thu nhËn vµ xö lý c¸c th«ng tin kÕ to¸n vµ c¸c th«ng tin kh¸c trong qu¶n lý
DN nh»m ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh, kh¶ n¨ng vµ tiÒm lùc cña doanh nghiÖp, gióp
ng-êi sö dông th«ng tin ®-a ra c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh, quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp.
Ph©n tÝch tµi chÝnh lµ rÊt h÷u Ých ®èi víi viÖc qu¶n trÞ doanh nghiÖp vµ ®ång thêi lµ
nguån th«ng tin tµi chÝnh chñ yÕu ®èi víi nh÷ng ng-êi bªn ngoµi doanh nghiÖp. Ph©n
tÝch tµi chÝnh gióp ng-êi sö dông th«ng tin ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c søc m¹nh tµi chÝnh, kh¶
n¨ng sinh lêi vµ triÓn väng doanh nghiÖp. Bëi vËy, ph©n tÝch tµi chÝnh cña mét doanh
nghiÖp lµ mèi quan t©m cña nhiÒu nhãm ng-êi kh¸c nhau nh-: Ban gi¸m ®èc, héi ®ång
qu¶n trÞ, nh÷ng nhµ ®Çu t-, c¸c cæ ®«ng, c¸c chñ nî, c¸c nhµ qu¶n lý, c¸c ng©n hµng
giao dÞch vµ b¶n th©n ng-êi lao ®éng. Do vËy, viÖc ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh lµ hÕt
søc cÇn thiÕt.
Trong chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Õn n¨m 2010, vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸
vÉn lµ mét néi dông quan träng cña ®æi míi c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc. Cæ phÇn
ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc lµ mét chñ tr-¬ng lín cña §¶ng vµ Nhµ n-íc ta.
Trong chØ thÞ sè 04/2005//CP-TTg cña Thñ t-íng chÝnh phñ ngµy 17/3/2005 ®·
kh¼ng ®Þnh " H¬n 10 n¨m qua (b¾t ®Çu thùc hiÖn thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ tõ n¨m
1992), viÖc cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc ®· ®-îc triÓn khai thùc hiÖn
tõng b-íc v÷ng ch¾c theo ®óng ®-êng lèi, nghÞ quyÕt cña §¶ng.." §ång thêi c¸c chØ
thÞ cña Thñ t-íng chÝnh phñ ®· nhÊn m¹nh tÝnh -u viÖt cña cæ phÇn ho¸ c¸c doanh
nghiÖp nhµ n-íc. Do vËy, ph©n tÝch tµi chÝnh cña c«ng ty cæ phÇn ®Ó gãp phÇn n©ng
cao chÊt l-îng qu¶n trÞ doanh nghiÖp vµ gióp cho nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp trong
c¸c c«ng ty cæ phÇn ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc biÖt lµ
ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty- kh©u trung t©m cña mäi ho¹t ®éng.
MÆt kh¸c, h¬n 10 n¨m qua, kÓ tõ n¨m 1992 viÖc cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN ®·
®em l¹i kÕt qu¶ râ rÖt vµ ®· chøng minh tÝnh -u viÖt cña nã. Do vËy, ph©n tÝch tµi
chÝnh c«ng ty CPXD lµ hÕt søc cÇn thiÕt nh»m theo kÞp tinh thÇn nghÞ quyÕt trung
-¬ng §¶ng kho¸ IX, cÇn ph¶i tiÕp tôc më réng diÖn vµ quy m« cæ phÇn ho¸ c¸c
1
doanh nghiÖp nhµ n-íc trong nh÷ng n¨m tíi. Thùc tÕ hiÖn nay, c¸c c«ng tr×nh
nghiªn cøu vÒ ph©n tÝch tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp míi quan t©m ®Õn ph©n
tÝch tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp nãi chung ch-a ®i s©u vµo ph©n tÝch tµi chÝnh
cña c¸c c«ng ty cæ phÇn. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch tµi chÝnh hiÖn t¹i ¸p dông cho ph©n
tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh c¸c c«ng ty cæ phÇn th× ch-a ®ñ, ch-a toµn diÖn, ch-a s©u
s¾c, ch-a ph¶n ¸nh nÐt ®Æc thï cña c«ng ty cæ phÇn. §ång thêi kh«ng cung cÊp ®Çy
®ñ th«ng tin mµ c¸c ®èi t-îng sö dông th«ng tin cÇn biÕt.
H¬n n÷a, viÖc ph©n tÝch c¸c chØ tiªu tµi chÝnh hiÖn nay cßn rêi r¹c lÎ tÎ, ch-a g¾n
kÕt nh÷ng nÐt ®Æc thï víi nÐt chung cña t×nh h×nh tµi chÝnh trong c¸c c«ng ty cæ phÇn.
§ã lµ nh÷ng nÐt riªng biÖt chØ cã ë c¸c c«ng ty cæ phÇn. Trong c¸c c«ng ty cæ phÇn (®Æc
biÖt lµ c¸c c«ng ty cæ phÇn x©y dùng giao th«ng) còng cã nh÷ng chØ tiªu ph©n tÝch tµi
chÝnh ®Æc thï (ch¼ng h¹n nh-: chØ tiªu vÒ c¬ cÊu nguån vèn chñ së h÷u, chØ tiªu hiÖu
qu¶ sö dông vèn ….).
§Ó ®¸p øng môc tiªu trªn, viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi " Hoµn thiÖn hÖ thèng chØ
tiªu ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty cæ phÇn x©y dùng giao th«ng", lµ rÊt
cÇn thiÕt.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu
Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ dùa trªn c¬ së lý luËn ph©n tÝch t×nh h×nh tµi
chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ ®i s©u ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh c«ng ty cæ
phÇn c«ng tr×nh ®-êng s¾t - Tæng c«ng ty ®-êng s¾t, tõ ®ã nghiªn cøu hoµn thiÖn hÖ
thèng chØ tiªu ph©n tÝch tµi chÝnh trong c¸c c«ng ty cæ phÇn x©y dùng giao th«ng.
3. §èi t-îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
-
§èi t-îng nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c
CTCP, ®i s©u vµo hÖ thèng c¸c chØ tiªu ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty
cæ phÇn
-
Ph¹m vi nghiªn cøu: Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ hÖ thèng chØ tiªu ph©n
tÝch tµi chÝnh cña c«ng ty cæ phÇn XD c«ng tr×nh ®-êng s¾t - Tæng c«ng ty ®-êng
s¾t ViÖt Nam.
2
4. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu
- VÒ lý luËn : dùa trªn c¬ së ®-êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ n-íc vÒ ph¸t
triÓn kinh tÕ x· héi, lý luËn cña c¸c m«n häc kinh tÕ nh-: kinh tÕ x©y dùng, kinh tÕ ®Çu
t-, ph©n tÝch ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, tµi chÝnh doanh nghiÖp...
- VÒ ph-¬ng ph¸p ¸p dông ph-¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng kÕt hîp nghiªn cøu
®Þnh tÝnh víi ®Þnh l-îng, c¸c ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch cô thÓ: ph-¬ng ph¸p so s¸nh,
ph-¬ng ph¸p lo¹i trõ, ph-¬ng ph¸p liªn hÖ c©n ®èi, ph-¬ng ph¸p tû suÊt…
5. KÕt cÊu cña ®Ò tµi
Ngoµi më ®Çu, kÕt luËn kiÕn nghÞ, tµi liÖu tham kh¶o vµ phô lôc, luËn v¨n
bao gåm 3 ch-¬ng:
Ch-¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c
c«ng ty cæ phÇn
Ch-¬ng II: Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty cæ phÇn x©y dùng
c«ng tr×nh ®-êng s¾t thuéc Tæng c«ng ty ®-êng s¾t ViÖt Nam
Ch-¬ng III: Hoµn thiÖn hÖ thèng chØ tiªu ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ®èi
víi c¸c c«ng ty cæ phÇn XDGT
3
Ch-¬ng 1
Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ ph©n tÝch t×nh h×nh
tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty cæ phÇn
1.1 ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty cæ phÇn
1.1.1 Kh¸i niÖm vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña c«ng ty cæ phÇn
Kh¸i niÖm vÒ c«ng ty cæ phÇn:
C«ng ty cæ phÇn ®-îc ph«i thai tõ ®Çu thÕ kû thø 15 ë Ch©u ¢u. §Õn thÕ kû thø
16, d-íi sù t¸c ®éng cña chñ nghÜa träng th-¬ng cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña
th-¬ng m¹i quèc tÕ ®· h×nh thµnh nªn c¸c c«ng ty ho¹t ®éng chñ yÕu dùa trªn vèn
gãp cæ phÇn. KÓ tõ khi c«ng ty cæ phÇn ®Çu tiªn ®-îc thµnh lËp c¸ch ®©y h¬n 400
n¨m, h×nh thøc nµy ngµy cµng ph¸t triÓn vµ ®· chøng tá ®-îc nh÷ng -u thÕ cña nã so
víi doanh nghiÖp kh¸c.
VËy c«ng ty cæ phÇn lµ mét doanh nghiÖp, trong ®ã c¸c thµnh viªn cïng gãp
vèn, cïng h-ëng lîi nhuËn, cïng chÞu lç t-¬ng øng víi phÇn vèn vµ chØ chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña c«ng ty trong ph¹m vi phÇn
gãp vèn cña m×nh. {6, tr.20 - 21}.
§Æc ®iÓm cña c«ng ty cæ phÇn:
-
Lµ mét doanh nghiÖp tæ chøc kinh doanh, cã t- c¸ch ph¸p nh©n tån t¹i
riªng biÖt vµ ®éc lËp víi chñ së h÷u cña nã. C«ng ty cæ phÇn ®-îc thµnh lËp theo
ph¸p luËt, ®-îc nhµ N-íc phª chuÈn duyÖt ®iÒu lÖ ho¹t ®éng, cã con dÊu riªng, cã
quyÒn ký kÕt c¸c hîp ®ång kinh tÕ víi c¸c tæ chøc vµ c¸c c¸ nh©n kh¸c trong vµ
ngoµi n-íc, chÞu tr¸ch nhiÖm tr-íc ph¸p luËt vÒ mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña m×nh.
-
Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, c«ng ty cæ phÇn ®-îc tù Ên ®Þnh môc tiªu vµ x¸c
®Þnh c¸c ph-¬ng tiÖn sö dông ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®ã, tù x¸c ®Þnh tÝnh chÊt cña
s¶n phÈm mµ c«ng ty sÏ s¶n xuÊt ra, lùa chän nhµ cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ kh¸ch
hµng, tù th-¬ng l-îng vÒ gi¸ c¶ mµ c«ng ty sÏ tr¶ hoÆc nhËn, tù t×m kiÕm vèn mµ c«ng
ty cÇn huy ®éng. C¸c c«ng ty nµy ®-îc tù do ph¸t triÓn mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
4
doanh theo ph¸p luËt quy ®Þnh, ®a d¹ng ho¸ hay thay ®æi thËm chÝ ®×nh chØ mäi ho¹t
®éng theo ý cña c«ng ty mµ kh«ng ph¶i tham kh¶o bÊt cø thÈm quyÒn nµo.
- VÒ tµi s¶n(vèn) trong c¸c c«ng ty cæ phÇn ®-îc h×nh thµnh tõ nh÷ng nguån
vèn mang ®Æc ®iÓm riªng biÖt:
+ Vèn ®iÒu lÖ: vèn ®iÒu lÖ trong c¸c c«ng ty cæ phÇn ®-îc chia ra thµnh nhiÒu
phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phiÕu. Cæ ®«ng dïng tiÒn hoÆc tµi s¶n cña m×nh ®Ó ®ãng
gãp vèn vµo c«ng ty d-íi h×nh thøc mua cæ phiÕu. Vèn gãp cæ phÇn kh«ng ph¶i lµ
mét kho¶n nî cña c«ng ty. C«ng ty ®-îc toµn quyÒn sö dông vèn gãp nµy. Vèn gãp
cæ phÇn cña c¸c cæ ®«ng lµ c¨n cø ®Ó c«ng ty chia lîi nhuËn cho mçi cæ ®«ng.
+ Vèn tù cã: ®©y lµ phÇn vèn mµ c«ng ty tù t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh d-íi h×nh thøc lîi nhuËn kh«ng chia hÕt cho c¸c cæ ®«ng mµ gi÷ l¹i trong
c«ng ty.
+ Vèn vay: lµ sè vèn cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c mµ c«ng ty ®-îc quyÒn sö dông
trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, sau ®ã tr¶ l¹i cho chñ nî. C«ng ty kh«ng cã quyÒn së
h÷u mµ chØ cã quyÒn sö dông vµ ph¶i tr¶ cho quyÒn sö dông ®ã mét kho¶n lîi nhuËn
gäi lµ lîi tøc. Vèn vay bao gåm
Vèn vay trung h¹n vµ dµi h¹n: ®©y lµ sè vèn mµ c«ng ty vay trªn mét n¨m míi
ph¶i tr¶ l¹i vµ ®-îc thùc hiÖn b»ng hai h×nh thøc chÝnh. Mét mÆt, c«ng ty cã thÓ ph¸t
hµnh tr¸i phiÕu trªn thÞ tr-êng vèn, mäi c¸ nh©n, ®¬n vÞ cã thÓ mua. NghÜa lµ cho
vay trung h¹n hoÆc lµ dµi h¹n (nh- lµ c¸c doanh nghiÖp kh¸c, ng©n hµng c¸ nh©n).
MÆt kh¸c c«ng ty cã thÓ vay trùc tiÕp ng©n hµng qua c¸c hîp ®ång dµi h¹n.
Nî ng¾n h¹n: vèn nµy c«ng ty ph¶i tr¶ trong thêi gian lµ mét n¨m, cã thÓ c«ng
ty nî c¸c nhµ cung cÊp (mua chÞu) tÝn dông ng©n hµng, hoÆc lµ nî Nhµ n-íc vÒ c¸c
kho¶n ph¶i nép(chÞu thuÕ ch-a nép)
- Cæ ®«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña
c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn ®· gãp. Trong tr-êng hîp c«ng ty kh«ng ®ñ tµi s¶n ®ª
thanh to¸n c¸c kho¶n nî cho kh¸ch hµng th× cæ ®«ng kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c
kho¶n nî nµy.
- Chøc n¨ng kinh tÕ cña c¸c c«ng ty cæ phÇn: trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng,
chøc n¨ng kinh tÕ cña c¸c c«ng ty cæ phÇn lµ s¶n xuÊt s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô
5
®Ó b¸n trªn thÞ tr-êng, b»ng c¸ch sö dông c¸c ph-¬ng tiÖn vËt chÊt, tµi chÝnh vµ nh©n
sù nh»m môc ®Ých thu lîi nhuËn.
- C¬ cÊu l·nh ®¹o cña c«ng ty cæ phÇn: gåm 3 bé phËn
+ §¹i héi cæ ®«ng: lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh cao nhÊt cña c«ng ty,
mµ ®¹i biÓu bao gåm tÊt c¶ c¸c cæ ®«ng
+ Héi ®ång qu¶n trÞ lµ c¬ quan c«ng ty, ®-îc ®¹i héi cæ ®«ng bÇu ra nh»m thùc
hiÖn nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu mµ ®¹i héi cæ ®«ng ®· biÓu quyÕt
+ Ban gi¸m ®èc: Héi ®ång qu¶n trÞ bæ nhiÖm gi¸m ®èc vµ c¸c phã gi¸m ®èc ®Ó
®iÒu hµnh c«ng viÖc hµng ngµy vµ tu©n thñ theo chØ thÞ vµ ý chÝ cña ®¹i héi cæ ®«ng
vµ Héi ®ång qu¶n trÞ
Nh÷ng lîi thÕ cña c«ng ty cæ phÇn:
- Gièng nh- c¸c thµnh viªn gãp vèn cña c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c¸c cæ
®«ng cña c«ng ty cæ phÇn chØ chÞu tr¸ch nhiÖm trong ph¹m vi sè vèn ®· gãp vµo
c«ng ty. ¦u ®iÓm nµy lµm cho h×nh thøc cæ phÇn rÊt hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t-.Bëi v×,
viÖc ®Çu t- vµo c¸c c«ng ty víi tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n nh- vËy sÏ Ýt rñi ro h¬n lµ ®Çu
t- vµo c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm v« h¹n
- C«ng ty cæ phÇn dÔ huy ®éng vèn trong c«ng chóng, b»ng c¸ch ph¸t hµnh cæ
phiÕu ra thÞ tr-êng. §©y lµ mét h×nh thøc huy ®éng vèn mµ c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm
h÷u h¹n vµ c«ng ty hîp doanh kh«ng ®-îc ph¸p luËt Nhµ n-íc cho phÐp. Nhê -u
®iÓm nµy, c¸c c«ng ty cæ phÇn Ýt bÞ h¹n chÕ vÒ vèn kinh doanh. Do vËy, c«ng ty cã
thÓ thùc hiÖn ®-îc c¸c dù ¸n kinh doanh ®ßi hái nhiÒu vèn ®Çu t-.
- Cæ phiÕu trong c¸c c«ng ty cæ phÇn, ®Æc biÖt c¸c c«ng ty lín cã tû suÊt lîi
nhuËn cao cã thÓ dÔ dµng chuyÓn nh-îng quyÒn së h÷u qua viÖc mua b¸n cæ phiÕu
trªn thÞ tr-êng mµ kh«ng cÇn thay ®æi tæ chøc c«ng ty. Cæ phiÕu cña c«ng ty cã
niªm yÕt trªn thÞ tr-êng chøng kho¸n th-êng cã thÓ dÔ dµng ®-îc chuyÓn ®æi thµnh
tiÒn. Sù dÔ dµng chuyÓn ®æi chñ së h÷u cña c¸c cæ phÇn nµy, cho phÐp c¸c c«ng ty
tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi.
-
Mét ®Æc ®iÓm næi bËt cña c«ng ty cæ phÇn lµ sù t¸ch biÖt gi÷a chñ së h÷u
víi nh÷ng ng-êi ®iÒu hµnh c«ng ty. Do v©y, hä th-êng ph¶i lùa chän nh÷ng ng-êi
cã ®ñ n¨ng lùc vµ kinh nghiÖm chuyªn m«n thay m×nh qu¶n ký s¶n xuÊt kinh doanh
cña c«ng ty.
6
Nh÷ng h¹n chÕ cña c«ng ty cæ phÇn:
- Chi phÝ cho viÖc thµnh lËp vµ ®iÒu hµnh c«ng ty th-êng tèn kÐm h¬n so víi
c¸c lo¹i h×nh tæ chøc kh¸c, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty hîp doanh
- Kh¶ n¨ng b¶o mËt kinh doanh vµ tµi chÝnh trong c¸c c«ng ty cæ phÇn
th-êng bÞ h¹n chÕ. §iÒu ®ã lµ do hµng kú, hµng n¨m c¸c c«ng ty ph¶i c«ng khai vµ
b¸o c¸o víi c¸c cæ ®«ng (theo nghÞ quyÕt vµ ®iÒu lÖ cña ®¹i héi cæ ®«ng) vÒ t×nh
h×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty.
- PhÇn lín c¸c cæ ®«ng th-êng kh«ng cã kiÕn thøc vÒ kinh doanh vµ kh«ng
hiÓu biÕt lÉn nhau (th-êng s¸u th¸ng hoÆc mét n¨m míi ®¹i héi mét lÇn) sè l-îng cæ
®«ng lín còng dÔ dÉn ®Õn sù ph©n ho¸ kiÓm so¸t vµ tranh chÊp vÒ quyÒn lîi gi÷a c¸c
nhãm cæ ®«ng.
1.1.2 Néi dung ho¹t ®éng tµi chÝnh trong c¸c c«ng ty cæ phÇn
1.1.2.1 Ho¹t ®éng tµi chÝnh trong c¸c c«ng ty cæ phÇn
Cã thÓ nãi: kh«ng cã nÒn kinh tÕ nµo vËn hµnh ®-îc nÕu kh«ng cã tiÒn. §iÒu
®ã lµ v× tiÒn tÖ lµ nÒn t¶ng cho tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ lµ c«ng cô c¨n b¶n
cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña mäi doanh nghiÖp. Bëi vËy, ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh
nghiÖp lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp nh»m gi¶i quyÕt mèi quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh vµ ®-îc biÓu hiÖn d-íi h×nh th¸i tiÒn tÖ.
D-íi gãc ®é kinh doanh vèn, ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ nh÷ng
mèi quan hÖ g¾n trùc tiÕp víi viÖc tæ chøc, huy ®éng, ph©n phèi, sö dông vµ qu¶n lý
vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶. {3, tr.23-24}.
Nh- vËy, ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cã ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn mäi
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty bao gåm viÖc tæ chøc thu chi tiÒn lÖ ph¸t sinh
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Ho¹t ®éng tµi
chÝnh cña c«ng ty thùc hiÖn tèt hay xÊu sÏ cã t¸c ®éng thóc ®Èy hay c¶n trë mäi ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Ch¼ng h¹n, nÕu ho¹t ®éng tµi chÝnh kh«ng
cung cÊp ®ñ tiÒn vèn ®Ó cung øng, thu mua nguyªn vËt liÖu th× s¶n xuÊt kh«ng thÓ
tiÕn hµnh ®-îc liªn tôc. Tr¸i l¹i, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tèt hay xÊu l¹i cã t¸c
7
®éng trë l¹i ®èi víi ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty. Ch¼ng h¹n, nÕu c«ng ty kh«ng
tiªu thô ®-îc s¶n phÈm hµng ho¸ vµ nh- vËy, kh«ng thu ®-îc tiÒn th× ho¹t ®éng tµi
chÝnh cña c«ng ty còng kh«ng thÓ tiÕn hµnh tèt ®-îc.
1.1.2.2 Nguyªn t¾c ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty cæ phÇn
§Ó ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty thùc sù trë thµnh c«ng cô ®¾c lùc thóc ®Èy
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty ®¹t kÕt qu¶ cao th× ho¹t ®éng tµi chÝnh
cña c«ng ty tr-íc hÕt ph¶i dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n lµ: sö dông vèn cã môc
®Ých, tiÕt kiÖm võa cã lîi nh»m kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn vµ c¸c
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®óng môc ®Ých nh- ®¹i héi cæ ®«ng ®· biÓu quyÕt
hoÆc theo ®óng ®iÒu lÖ tæ chøc c«ng ty ®· ®Ò ra, ®-îc Nhµ n-íc phª chuÈn theo
®óng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n khi ®-îc phÐp thµnh lËp c«ng ty. H¬n n÷a, viÖc sö
dông vèn cña c«ng ty ph¶i tu©n thñ theo c¸c quy ®Þnh tµi chÝnh, kû luËt tÝn dông vµ
kû luËt thanh to¸n cña Nhµ n-íc ®· ban hµnh. CÊp ph¸t vµ thu chi ph¶i theo ®óng
chÕ ®é thu chi cña Nhµ n-íc, cña ®¹i héi cæ ®«ng vµ héi ®ång qu¶n trÞ. Kh«ng chi
sai ph¹m vi quy ®Þnh, kh«ng chiÕm dông vèn cña ng©n s¸ch Nhµ n-íc, cña ng©n
hµng, cña c¸c ®¬n vÞ vµ c¸c c¸ nh©n kh¸c. §ång thêi, còng kh«ng ®Ó c¸c ®¬n vÞ kh¸c
chiÕm dông vèn cña c«ng ty.
1.1.2.3 Môc tiªu ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c«ng ty cæ phÇn
Môc tiªu tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty cæ phÇn lµ nh»m gi¶i quyÕt tèt c¸c mèi
quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh gi÷a c«ng ty víi ng©n s¸ch Nhµ n-íc, gi÷a c«ng ty víi
c¸c ®¬n vÞ kh¸c, gi÷a c«ng ty víi c¸n bé c«ng nh©n viªn cña c«ng ty, gi÷a c«ng ty
víi c¸c cæ ®«ng.
- Mèi quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh gi÷a c«ng c«ng ty víi ng©n s¸ch Nhµ n-íc
®-îc biÓu hiÖn ë chç: c«ng ty ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh vÒ kho¶n ph¶i nép:
thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ xuÊt nhËp khÈu (nÕu cã), thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, thuÕ
quyÒn sö dông ®Êt. C«ng ty ph¶i nép ®óng kú h¹n, ph¶i ®ñ vÒ sè l-îng, kh«ng ®Ó nî
nÇn d©y d-a kÐo dµi.
- Mèi quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh gi÷a c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ vµ c¸c ®èi t-îng
kh¸c ®-îc thÓ hiÖn ë viÖc mua b¸n s¶n phÈm hµng ho¸, cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ
8
c¸c dÞch vô kh¸c ®· ®Õn kú thanh to¸n, c«ng ty ph¶i thanh to¸n ®Çy ®ñ vµ ®óng kú
h¹n, kh«ng chiÕm dông vèn hoÆc kh«ng ®Ó c¸c ®¬n vÞ kh¸c chiÕm dông vèn cña
c«ng ty.
- Mèi quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh gi÷a c«ng ty víi c¸n bé nh©n viªn cña c«ng ty
thÓ hiÖn ë viÖc thanh to¸n tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c. §Õn kú thanh
to¸n, c«ng ty ph¶i thanh to¸n ®Çy ®ñ, kh«ng sö dông c¸c kho¶n thu nhËp cña ng-êi
lao ®éng vµo c¸c môc ®Ých kh¸c kh«ng lµnh m¹nh.
- Mèi quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh gi÷a c«ng ty víi c¸c cæ ®«ng. §©y lµ mèi
quan hÖ thÓ hiÖn gi÷a nh÷ng ng-êi chñ së h÷u vÒ tµi s¶n víi c¸c nhµ qu¶n lý c«ng
ty. ThÓ hiÖn ë viÖc ph©n chia lîi nhuËn theo c¸c cæ phÇn ph¶i c«ng b»ng, hîp lý vµ
c«ng khai. Thùc hiÖn quyÒn lîi vµ nghÜa vô cho c¸c cæ ®«ng ®óng theo ®¹i héi cæ
®«ng ®· biÓu quyÕt.
1.1.2.4 Néi dung c¬ b¶n cña ho¹t ®éng tµi chÝnh trong c¸c c«ng ty cæ phÇn
a. X¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ vèn cña c«ng ty:
Ho¹t ®éng tµi chÝnh ®ãng vai trß hÕt søc quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña mçi c«ng ty vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh, tån t¹i vµ ph¸t
triÓn cña c«ng ty. Vai trß ®ã ®-îc thÓ hiÖn ngay tõ khi thµnh lËp c«ng ty, trong viÖc
thiÕt lËp c¸c dù ¸n ®Çu t- ban ®Çu, dù kiÕn ho¹t ®éng, gäi vèn ®Çu t-.
§Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty tiÕn hµnh ®-îc liªn
tôc, th-êng xuyªn vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao tr-íc hÕt vµ kh©u ®Çu tiªn lµ ph¶i ®¶m b¶o
tho¶ m·n ®Çy ®ñ nhu cÇu vÒ vèn kinh doanh cña c«ng ty.
ViÖc x¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ vèn cña c«ng ty ph¶i c¨n cø vµo:
- NhiÖm vô s¶n xuÊt
- Chu kú kinh doanh
Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng, mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty ®Òu
chÞu sù t¸c ®éng vÒ nhu cÇu tµi chÝnh. V× vËy, ph©n tÝch chu kú kinh doanh kh«ng chØ
x¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ vèn trong tõng kh©u, tõng giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh mµ cßn nh»m lµm gi¶m tíi møc thÊp nhÊt vÒ nhu cÇu tµi chÝnh cña c«ng ty.
9
b.T×m kiÕm vµ huy ®éng nguån vèn ®Ó ®¸p øng tèt nhÊt nhu cÇu vÒ vèn
cña c«ng ty:
Vèn c«ng ty cæ phÇn ®-îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau:
- Vèn gãp tõ c¸c cæ ®«ng ®-îc h×nh thµnh tõ h×nh thøc mua cæ phiÕu
- Vèn bæ sung ®-îc h×nh thµnh tõ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc biÓu hiÖn
d-íi d¹ng lîi nhuËn kh«ng chia cho c¸c cæ ®«ng
- Vèn vay nî dµi h¹n vµ ng¾n h¹n biÓu hiÖn d-íi d¹ng ph¸t hµnh cæ phÇn
trung h¹n vµ dµi h¹n, vay tÝn dông ng©n hµng, chËm thanh to¸n cho kh¸ch hµng,
chËm tr¶ l·i cho c¸c cæ ®«ng, chËm nép thuÕ cho Nhµ n-íc.
-
Vèn ®-îc huy ®éng tõ c¸c quü cña c«ng ty, Quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt, quü trî
cÊp mÊt viÖc lµm, quü khen th-ëng, quü phóc lîi, nguån vèn x©y dùng c¬ b¶n cña
c«ng ty
Bëi vËy, ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ sè vèn hiÖn cã vµ huy ®éng tèi ®a nguån vèn
cña c«ng ty vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c«ng ty ph¶i th-êng xuyªn ph©n
tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng tµi chÝnh, x¸c ®Þnh râ
nh÷ng nguyªn nh©n vµ møc ®é ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè ®Õn viÖc huy ®éng mäi
nguån lùc ®· cã nh»m lu«n lu«n ®¸p øng mäi nhu cÇu vÒ vèn cho mäi ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty.
c. Sö dông vèn hîp lý vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña c«ng ty:
§Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh ®ßi hái c«ng ty ph¶i cã mét l-îng vèn nhÊt
®Þnh, bao gåm: vèn cè ®Þnh, vèn l-u ®éng vµ c¸c vèn chuyÓn dïng kh¸c (c¸c quü
cña c«ng ty, vèn x©y dùng c¬ b¶n). C«ng ty ph¶i cã nhiÖm vô tæ chøc vµ huy ®éng
vèn c¸c lo¹i vµ cÇn thiÕt cho nhu cÇu kinh doanh. §ång thêi, tiÕn hµnh ph©n phèi,
qu¶n lý vµ sö dông vèn hiÖn cã mét c¸ch hîp lý, cã hiÖu qu¶ cao nhÊt trong s¶n xuÊt
kinh doanh trªn c¬ së chÊp hµnh ®Çy ®ñ c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh vµ
kû luËt thanh to¸n nhµ n-íc ban hµnh.
MÆt kh¸c, viÖc sö dông vèn hîp lý vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao cßn ®-îc biÓu hiÖn ë
chç: ph¶i biÕt kÕt hîp hµi hoµ gi÷a viÖc sö dông vèn hiÖn cã, võa ®¶m b¶o cho qu¸
tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty lu«n lu«n ®-îc tiÕn hµnh liªn tôc, kh«ng bÞ
ngõng trÖ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh v× thiÕu vèn, thiÕu tiÒn.
10
1.1.3 Vai trß vµ môc tiªu ph©n tÝch tµi chÝnh trong c¸c c«ng ty cæ phÇn
1.1.3.1 Vai trß cña ph©n tÝch tµi chÝnh trong hÖ thèng qu¶n lý cña c«ng ty cæ phÇn
Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh lµ hÖ thèng c¸c ph-¬ng ph¸p nh»m ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi
chÝnh cña doanh nghiÖp trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Trªn c¬ së ®ã gióp cho nhµ qu¶n trÞ
doanh nghiÖp ®-a ra quyÕt ®Þnh chuÈn x¸c trong qu¸ tr×nh kinh doanh. {7, tr.9 -10}.
Bëi vËy, viÖc th-êng xuyªn tiÕn hµnh ph©n tÝch tµi chÝnh sÏ gióp cho nhµ qu¶n
trÞ doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn thÊy râ h¬n bøc tranh vÒ thùc
tr¹ng ho¹t ®éng tµi chÝnh, x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ vµ ®óng ®¾n nh÷ng nguyªn nh©n, møc ®é
¶nh h-ëng cña c¸c nh©n tè ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty. Tõ ®ã, cã nh÷ng gi¶i
ph¸p h÷u hiÖu ®Ó æn ®Þnh vµ t¨ng c-êng t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty.
Trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh, theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý vÜ
m« cña Nhµ n-íc, c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh kinh tÕ kh¸c nhau ®Òu b×nh
®¼ng tr-íc ph¸p luËt trong kinh doanh. NhiÒu ®èi t-îng quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi
chÝnh cña doanh nghiÖp, nh-: c¸c nhµ ®Çu t-, c¸c nhµ cho vay, nhµ cung cÊp, kh¸ch
hµng. Mçi ®èi t-îng nµy ®Òu quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp
d-íi nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau. C¸c ®èi t-îng quan t©m ®Õn th«ng tin vÒ c«ng ty cæ
phÇn cã thÓ ®-îc chia ra thµnh 2 nhãm: nhãm cã quyÒn lîi trùc tiÕp vµ nhãm cã
quyÒn lîi gi¸n tiÕp.
Nhãm cã quyÒn lîi trùc tiÕp, bao gåm: c¸c cæ ®«ng, c¸c nhµ ®Çu t- t-¬ng lai,
c¸c chñ ng©n hµng, c¸c nhµ cung cÊp tÝn dông, c¸c nhµ qu¶n lý trong néi bé c«ng ty.
Mçi ®èi t-îng trªn sö dông th«ng tin vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cho
c¸c môc ®Ých kh¸c nhau. Cô thÓ:
C¸c cæ ®«ng t-¬ng lai:
Trong tr-êng hîp nµy doanh nghiÖp ph¸t hµnh cæ phiÕu trªn thÞ tr-êng chøng
kho¸n, c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cÇn ®-îc c«ng bè cho c¸c nhµ ®Çu
t-. §Ó ®-îc tham gia vµo thÞ tr-êng chøng kho¸n, c«ng ty cÇn ph¶i lµm c¸c thñ tôc
®Ó ®-îc uû ban chøng kho¸n chÊp nhËn cho tham gia niªm yÕt cæ phiÕu trªn thÞ
tr-êng chøng kho¸n.
Tr-íc khi gäi vèn trong c«ng chóng, c«ng ty ph¶i göi c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµ
kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty ®Õn uû ban chøng kho¸n. C¸c b¸o c¸o nµy ®-îc gäi
11
l¯ “ b°n c¸o b¹ch” hay b°n cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ c«ng ty cho c¸c cæ
®«ng t-¬ng lai vÒ ®iÒu lÖ ph¸t hµnh cæ phiÕu.
Néi dung cña b¶n c¸o b¹ch ®-îc quy ®Þnh theo mÊu thèng nhÊt cho c¸c c«ng
ty ph¸t hµnh chøng kho¸n. C¸c th«ng tin cÇn ph¶i cã trong b¶n c¸o b¹ch bao gåm:
c¸c th«ng tin vÒ tµi s¶n, c«ng nî, t×nh tr¹ng tµi chÝnh cña c«ng ty: kÕt qu¶ kinh
doanh.Ngoµi ra, b¶n b¸o c¸o b¹ch cßn cã thÓ cã c¸c th«ng tin chi tiÕt kh¸c, nh-:
triÓn väng vÒ ph-¬ng ¸n kinh doanh, lo¹i cæ phiÕu, hoµn c¶nh ph¸t hµnh....
Môc ®Ých cña c¸c nhµ ®Çu t- lµ t×m kiÕm lîi nhuËn th«ng qua viÖc ®Çu t- vµo
mua cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty cæ phÇn. Do vËy, hä lu«n mong ®îi, t×m kiÕm c¬ héi
®Çu t- vµo nh÷ng cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty cã kh¶ n¨ng sinh lêi cao. Tuy nhiªn,
trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng víi sù c¹nh tranh gay g¾t, c¸c nhµ ®Çu t- còng
ph¶i t×m biÖn ph¸p b¶o vÖ an toµn cho ®«ng vèn ®Çu t- cña hä. V× lý do ®ã mµ bªn
c¹nh viÖc quan t©m ®Õn møc cæ tøc, thêi gian hoµn vèn, møc sinh lîi, møc ®é thu
håi vèn, c¸c nhµ ®Çu t- cßn quan t©m nhiÒu ®Õn c¸c th«ng tin vÒ møc ®é rñi ro c¸c
dù ¸n ®Çu t-. Trªn c¸c thÞ tr-êng chøng kho¸n, c¸c nhµ ®Çu t- sö dông rÊt nhiÒu c¸c
chØ sè tµi chÝnh ®Ó ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ vµ kh¶ n¨ng sinh l·i cña cæ phiÕu còng nh- c¸c
th«ng tin vÒ xu h-íng cña thÞ tr-êng tr-íc khi ®-a ra quyÕt ®Þnh ®Çu t- hay chÊp
thuËn mua b¸n. C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh chøa ®ùng c¸c chØ tiªu tµi chÝnh tèt, høa hÑn
nhiÒu lîi nhuËn sÏ lµm cho gi¸ cæ phiÕu cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng t¨ng vät.
Ng-îc l¹i, b¸o c¸o cho thÊy t×nh tr¹ng tµi chÝnh xÊu vµ nguy c¬ cã c¸c kho¶n lç sÏ
kÐo gi¸ cæ phiÕu cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr-êng xuèng thÊp. C¸c nhµ ®Çu t- t-¬ng
lai vµ c¸c nhµ ph©n tÝch tµi chÝnh còng nh- c¸c nhµ t- nh©n t×m kiÕm c¬ héi ®Çu tnhê ph©n tÝch c¸c th«ng tin tõ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh c«ng ty.
C¸c cæ ®«ng víi môc tiªu ®Çu t- vµo c«ng ty ®Ó kiÕm lîi nhuËn nªn quan
t©m nhiÒu ®Õn kh¶ n¨ng sinh lîi cña c«ng ty. Hä chÝnh lµ c¸c chñ së h÷u cña
c«ng ty nªn sö dông c¸c th«ng tin kÕ to¸n ®Ó theo dâi t×nh h×nh tµi chÝnh vµ kÕt
qu¶ kinh doanh cña c«ng ty nh»m môc ®Ých b¶o vÖ tµi s¶n cña m×nh ®· ®Çu tvµo c«ng ty. T×nh tr¹ng tµi chÝnh vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty cã ¶nh
h-ëng ®Õn gi¸ c¶ cña cæ phiÕu do c«ng ty ®· ph¸t hµnh. §Ó b¶o vÖ tµi s¶n cña
m×nh, c¸c cæ ®«ng ph¶i th-êng xuyªn ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ kÕt qu¶
kinh doanh cña c«ng ty mµ hä ®Çu t- ®Ó quyÕt ®Þnh cã tiÕp tôc n¾m gi÷ c¸c cæ
phiÕu cña c«ng ty nµy n÷a hay kh«ng.
12
C¸c chñ ng©n hµng vµ nhµ cung cÊp tÝn dông quan t©m ®Õn kh¶ n¨ng sinh lêi
vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp thÓ hiÖn trªn c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n. B»ng
viÖc so s¸nh sè l-îng vµ chñng lo¹i tµi s¶n víi sè nî ph¶i tr¶ theo kú h¹n, nh÷ng
ng-êi nµy cã thÓ x¸c ®Þnh ®-îc kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp vµ quyÕt ®Þnh
cã nªn cho doanh nghiÖp vay hay kh«ng.
C¸c chñ ng©n hµng cßn quan t©m ®Õn vèn chñ së h÷u cña doanh nghiÖp vµ coi
®ã nh- lµ nguån b¶o ®¶m cho ng©n hµng cã thÓ thu håi nî khi doanh nghiÖp bÞ thua
lç vµ ph¸ s¶n. Ng©n hµng sÏ h¹n chÕ cho c¸c doanh nghiÖp vay khi nã kh«ng cã dÊu
hiÖu cã thÓ thanh to¸n c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n.
Còng gièng c¸c chñ ng©n hµng, c¸c nhµ cung cÊp tÝn dông kh¸c, nh-: c¸c
doanh nghiÖp cung cÊp vËt t- theo ph-¬ng thøc tr¶ chËm cÇn th«ng tin ®Ó quyÕt ®Þnh
cã b¸n hµng tr¶ chËm cho doanh nghiÖp hay kh«ng.
C¬ quan thuÕ cÇn c¸c th«ng tin kÕ to¸n ®Ó x¸c ®Þnh sè thuÕ mµ doanh nghiÖp
ph¶i nép.
C¸c nhµ qu¶n lý cña c«ng ty cÇn c¸c th«ng tin ®Ó kiÓm so¸t vµ chØ ®¹o t×nh
h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. C¸c th«ng tin do c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cung
cÊp th-êng kh«ng ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin cña hä. Nh»m ®¸p øng th«ng tin cho
®èi t-îng nµy, doanh nghiÖp th-êng ph¶i tæ chøc thªm mét hÖ thèng kÕ to¸n riªng.
§ã lµ kÕ to¸n qu¶n trÞ, môc ®Ých cña kÕ to¸n qu¶n trÞ lµ cung cÊp th«ng tin vµ ra
quyÕt ®Þnh qu¶n lý s¶n xuÊt doanh nghiÖp. C¸c th«ng tin do kÕ to¸n qu¶n trÞ cung
cÊp chØ ®-îc sö dông trong néi bé c«ng ty, theo yªu cÇu qu¶n lý cña hä mµ kh«ng
®-îc cung cÊp cho c¸c ®èi t-îng sö dông bªn ngoµi doanh nghiÖp.
Nhãm cã quyÒn lîi gi¸n tiÕp: cã quan t©m ®Õn c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh tµi
chÝnh cña c«ng ty, bao gåm c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n-íc kh¸c ngoµi c¬ quan thuÕ,
c¸c viÖn nghiªn cøu kinh tÕ, c¸c sinh viªn, ng-êi lao ®éng.....
C¸c c¬ quan qu¶n lý kh¸c cña chÝnh phñ c©n c¸c th«ng tin kÕ to¸n tõ c¸c doanh
nghiÖp phôc vô cho viÖc ph©n tÝch tµi chÝnh, kiÓm tra t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp vµ x©y dùng kÕ ho¹ch qu¶n lý vÜ m«.
C¸c ®èi thñ c¹nh tranh còng quan t©m ®Õn kh¶ n¨ng sinh lêi, doanh thu b¸n
hµng vµ c¸c chØ tiªu tµi chÝnh kh¸c trong ®iÒu kiÖn cã thÓ ®Ó t×m biÖn ph¸p c¹nh
tranh víi c«ng ty.
13
1.1.3.2 Môc tiªu chñ yÕu cña ph©n tÝch tµi chÝnh trong c¸c c«ng ty cæ phÇn
- Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin h÷u Ých cho
c¸c nhµ ®Çu t-, c¸c nhµ cho vay vµ nh÷ng ng-êi sö dông th«ng tin tµi chÝnh kh¸c ®Ó
gióp hä cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n khi ra quyÕt ®Þnh ®Çu t-, quyÕt ®Þnh cho vay.
- Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ph¶i cung cÊp cho c¸c chñ c«ng ty, c¸c nhµ ®Çu
t-, c¸c nhµ cho vay vµ nh÷ng ng-êi sö dông th«ng tin kh¸c trong viÖc ®¸nh gi¸ kh¶
n¨ng vµ tÝnh ch¾c ch¾n cña dßng tiÒn mÆt vµo ra vµ t×nh h×nh sö dông cã hiÖu qu¶
nhÊt vèn kinh doanh, t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña c«ng ty.
- Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh ph¶i cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ nguån vèn
chñ së h÷u, c¸c kho¶n nî, kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, sù
kiÖn vµ c¸c t×nh huèng lµm biÕn ®æi c¸c nguån vèn vµ c¸c kho¶n nî cña c¸c c«ng ty.
C¸c môc tiªu ph©n tÝch ë trªn cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau, nã gãp phÇn
cung cÊp nh÷ng th«ng tin nÒn t¶ng ®Æc biÖt quan träng cho qu¶n trÞ doanh nghiÖp ë
c¸c c«ng ty cæ phÇn.
Tãm l¹i: ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty cæ phÇn lµ mét c«ng viÖc cã
ý nghÜa cùc kú quan träng trong c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Nã kh«ng chØ cã ý
nghÜa ®èi víi b¶n th©n c«ng ty, mµ cßn cÇn thiÕt cho c¸c chñ thÓ qu¶n lý kh¸c cã
liªn quan ®Õn c«ng ty cæ phÇn. Ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty cæ phÇn sÏ
gióp cho qu¶n trÞ c«ng ty kh¾c phôc ®-îc nh÷ng thiÕu sãt, ph¸t huy ®-îc nh÷ng mÆt
tÝch cùc vµ dù ®o¸n ®-îc t×nh h×nh ph¸t triÓn cña c«ng ty trong t-¬ng lai. Trªn c¬ së,
qu¶n trÞ c«ng ty ®Ò ra ®-îc nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nh»m lùa chän quyÕt ®Þnh
ph-¬ng ¸n tèi -u cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty.
1.2 Nh÷ng néi dung ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c
c«ng ty cæ phÇn
1.2.1 Nh÷ng néi dung ph©n tÝch
Nh»m ph¸t huy vai trß, t¸c dông cña ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ ®¹t ®-îc
nh÷ng môc tiªu do ph©n tÝch ®Ò ra, néi dung c¬ b¶n cña ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh
trong c¸c c«ng ty cæ phÇn bao gåm:
+ Ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng vÒ quy m« tµi s¶n vµ nguån vèn cña c«ng ty.
+ Ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng c¬ cÊu vÒ tµi s¶n vµ c¬ cÊu nguån vèn cña c«ng ty.
+ Ph©n tÝch t×nh h×nh ®Çu t- cña c«ng ty
+ Ph©n tÝch t×nh h×nh ®¶m b¶o nguån vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty
+ Ph©n tÝch t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña c«ng ty
+ Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn cña c«ng ty
14
+ Ph©n tÝch t×nh h×nh rñi ro vÒ tµi chÝnh cña c«ng ty.
1.2.2 HÖ thèng chØ tiªu ph©n tÝch
§Ó thùc hiÖn c¸c néi dung ph©n tÝch trªn cÇn dùa vµo hÖ thèng chØ tiªu ph©n
tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty
HÖ thèng c¸c chØ tiªu nµy cã thÓ kh¸i qu¸t nh- sau:
ChØ tiªu
ý nghÜa
1. C¬ cÊu tµi s¶n vµ nguån vèn
1.1 ChØ tiªu ph¶n ¸nh c¬ cÊu tµi s¶n
Qua so s¸nh cã thÓ thÊy ®-îc sù thay ®æi quy
m« vèn vµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn DN
- Tû träng tµi s¶n ng¾n h¹n
- Tû suÊt ®Çu t- tæng qu¸t
Tû suÊt ®Çu t- cµng cao, ph¶n ¸nh quy m« c¬
së vËt chÊt kü thuËt vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt cña
DN ngµy cµng ®-îc t¨ng c-êng
- Tû suÊt ®©u t- tµi s¶n cè ®Þnh
- Tû suÊt ®Çu t- tµi chÝnh dµi h¹n
1.2 ChØ tiªu ph¶n ¸nh c¬ cÊu nguån vèn
Ph¶n ¸nh møc ®é rñi ro sö dông nguån vèn,
møc ®é rñi ro tµi chÝnh mµ DN ®ang ®èi mÆt
còng nh- møc ®é ®ßn bÈy tµi chÝnh
ChØ tiªu thÓ hiÖn møc ®é tù chñ cña DN vÒ
mÆt tµi chÝnh.
- Tû suÊt nî
- Tû suÊt tù tµi trî
2. ChØ tiªu ph¶n ¸nh t×nh h×nh thanh to¸n vµ
kh¶ n¨ng thanh to¸n
ChØ tiªu gióp ®¸nh gi¸ hîp lý sù biÕn ®éng
c¸c kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶
2.1 ChØ tiªu ph¶n ¸nh t×nh h×nh thanh to¸n
Tû lÖ kho¶n ph¶i thu / Tæng tµi s¶n
l-u ®éng
Tû lÖ kho¶n ph¶i thu / Kho¶n ph¶i tr¶
Tû lÖ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ / Tæng tµi s¶n
Tû lÖ nµy cµng lín chøng tá DN bÞ chiÕm
dông vèn cµng nhiÒu vµ ng-îc l¹i
Tû lÖ nµy ®¸nh gi¸ møc ®é chiÕm dông vèn
còng nh- t×nh h×nh tr¶ nî cña DN
2.2 ChØ tiªu ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng thanh to¸n
- ChØ tiªu ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng thanh to¸n trong §¸nh gi¸ tµi s¶n DN cã ®ñ trang tr¶i c¸c
ng¾n h¹n
kho¶n nî trong ng¾n h¹n kh«ng
HÖ sè nµy ®o l-êng +
kh¶ n¨ng thanh to¸n nî
HÖ sè thanh to¸n hiÖn hµnh (K)
ng¾n h¹n cña DN khi ®Õn h¹n tr¶
HÖ sè nµy gióp ®¸nh gi¸ kü h¬n vÒ kh¶ n¨ng
HÖ sè thanh to¸n nhanh
thanh to¸n nî ng¾n h¹n
15
- Xem thêm -
.PDF 
131 
69 
92 
