Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Cao đẳng - Đại học Luận văn sử dụng trò chơi học tập củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp mẫu...

Tài liệu Luận văn sử dụng trò chơi học tập củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp mẫu giáo ghép dân tộc thiểu số ê đê

.PDF
140
498
82

Mô tả:

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI PHAN THỊ CA SỬ DỤNG TRÒ CHƠI HỌC TẬP CỦNG CỐ BIỂU TƢỢNG VỀ GIA ĐÌNH CHO TRẺ LỚP MẪU GIÁO GHÉP DÂN TỘC THIỂU SỐ Ê ĐÊ. Chuyên ngành: Giáo dục học (Giáo dục Mầm non) Mã số: 60.14. 01.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS Hoàng Thị Phƣơng HÀ NỘI - 2017 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Các chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ GV Giáo viên MN Mầm non GVMN Giáo viên mầm non MGHM Mầu giáo Họa Mi ĐC Đối chứng TN Thực nghiệm TNTTN Thực nghiệm trước thực nghiệm TNSTN Thực nghiệm sau thực nghiệm TC Tiêu chí TB Trung bình MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài. .......................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 3 6. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 4 8. Đóng góp của luận văn .................................................................................. 5 CHƢƠNG 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC SỬ DỤNG TRÒ CHƠI HỌC TẬP CỦNG CỐ BIỂU TƢỢNG VỀ GIA ĐÌNH CHO TRẺ LỚP MG GHÉP 3-5 TUỔI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ê ĐÊ .......................................... 6 1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề............................................................. 6 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ............................................................ 6 1.1.2. Ở trong nước ......................................................................................... 12 1.2. Cơ sở lý luận của việc sử dụng trò chơi học tập củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp mẫu giáo ghép dân tộc thiểu số ÊĐê .................................... 15 1.2.1. Gia đình và vai trò của nó đối với sự phát triển trẻ mầm non. ............ 15 1.2.1.1. Khái niệm “Gia đình”........................................................................ 15 1.2.1.2. Cấu trúc và chức năng của gia đình Việt Nam. ................................. 16 1.2.1.3. Đặc điểm gia đình truyền thống dân tộc Ê Đê ở Việt Nam ............... 20 1.2.1.4. Vai trò của gia đình đối với sự phát triển của trẻ mầm non.............. 22 1. 3. Trò chơi học tập của trẻ mẫu giáo ........................................................... 23 1. 3.1. Khái niệm “Trò chơi học tập” ............................................................. 23 1.3.2. Phân loại trò chơi học tập .................................................................... 25 1.3.2.1 Phân loại trò chơi ............................................................................... 25 1.3.2.2. Phân loại trò chơi học tập ................................................................. 25 1.3.3. Cấu trúc của trò chơi học tập. .............................................................. 26 1.3.4. Đặc điểm trò chơi học tập của trẻ mẫu giáo ........................................ 28 1. 4. Đặc điểm trẻ lớp mẫu giáo ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số ÊĐê ............. 30 1. 4.1. Khái niệm “Lớp ghép”, “Lớp mẫu giáo ghép” ................................... 30 1.4.2. Đặc điểm lớp mẫu giáo ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số Ê Đê ............... 31 1.4.3. Đặc trưng của chương trình giáo dục trẻ lớp mẫu giáo ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số Ê Đê ...................................................................................... 32 1. 5. Trò chơi học tập với việc củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp mẫu giáo ghép dân tộc thiểu số ÊĐê ....................................................................... 33 1. 5.1. Khái niệm “Biểu tượng”, “Biểu tượng gia đình” ............................... 33 1.5.1.1. Khái niệm “Biểu tượng” ................................................................... 33 1.5.1.2. Khái niệm “Biểu tượng về gia đình” ................................................. 36 5.2. Nội dung giáo dục biểu tượng gia đình cho trẻ mẫu giáo ghép 3-5 tuổi. 37 1.5.2.1. Nội dung giáo dục biểu tượng gia đình cho trẻ 3-4 tuổi: .................. 37 1.5.2.2. Nội dung giáo dục biểu tượng gia đình cho trẻ 4-5 tuổi: .................. 38 1.5.2.3. Nội dung giáo dục biểu tượng gia đình cho trẻ 5-6 tuổi : ................. 39 1.5.2.4. Nội dung giáo dục biểu tượng gia đình cho trẻ lớp ghép 3-5 tuổi .... 40 1.5.3. Ưu thế của trò chơi học tập đối với việc củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp mẫu giáo 3-5 tuổi dân tộc thiểu số ÊĐê........................................ 41 Kết luận chƣơng 1: ........................................................................................ 44 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG SỬ DỤNG TRÒ CHƠI HỌC TẬP HÌNH THÀNH BIỂU TƢỢNG GIA ĐÌNH CHO TRẺ LỚP MG GHÉP DÂN TỘC THIỂU SỐ Ê ĐÊ .................................................................................. 45 2.1. Thực trạng sử dụng trò chơi học tập hình thành biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp MG ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số ÊĐê của giáo viên ................. 45 2.1.1. Mục đích điều tra. ................................................................................. 45 2.1.2 Nội dung điều tra. .................................................................................. 45 2.1.3 Phương pháp điều tra. ........................................................................... 45 2.1.4 Kết quả nghiên cứu ............................................................................... 45 2.2. Thực trạng mức hình thành biểu tượng về gia đình của trẻ lớp mẫu giáo ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số ÊĐê. ................................................................ 56 2.2.1 Mục đích khảo sát .................................................................................. 56 2.2.2 Đối tượng khảo sát ................................................................................. 56 2.2.3 Nội dung khảo sát................................................................................... 56 2.2.4. Phương pháp khảo sát........................................................................... 57 2.2.4.1. Cách tiến hành khảo sát ..................................................................... 59 2.2.4.2. Kết quả khảo sát. ................................................................................ 59 Kết luận chương 2 ........................................................................................... 64 CHƢƠNG 3: ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP SỬ DỤNG TRÒ CHƠI HỌC TẬP CỦNG CỐ BIỂU TƢỢNG GIA ĐÌNH CHO TRẺ LỚP MG GHÉP 3-5 TUỔI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ê ĐÊ............................................................. 65 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................. 65 3.1.1. Một số biện pháp sử dụng trò chơi học tập củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp ghép 3-5 tuổi vùng dân tộc thiểu số Ê Đê. ........................... 67 3.1.2. Mối quan hệ giữa các biện pháp sử dụng trò chơi học tập củng cố biểu tượng gia đình cho trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số Ê Đê. .................... 89 CHƢƠNG 4: THỰC NGHIỆM CÁC BIỆN PHÁP SỬ DỤNG TRÒ CHƠI HỌC TẬP CỦNG CỐ BIỂU TƢỢNG GIA ĐÌNH CHO TRẺ LỚP MG GHÉP 3-5 TUỔI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ê ĐÊ ................................. 91 4.1.Mục đích thực nghiệm .............................................................................. 91 4.2. Nội dung thực nghiệm .............................................................................. 91 4.3. Mẫu thực nghiệm ..................................................................................... 91 4.4. Cách tiến hành thực nghiệm..................................................................... 92 4.5. Cách đánh giá thực nghiệm ......................................................................... 93 4.6. Kết quả thực nghiệm. ............................................................................... 93 4.6.1. Kết quả khảo sát mức độ hình thành về biểu tượng gia đình của trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số Ê Đê trước thực nghiệm. ................................ 93 4.6.2. Kết quả khảo sát mức độ hình thành về biểu tượng gia đình của trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số Ê Đê trước và sau thực nghiệm. ..................... 97 Kết luận chương 3 ......................................................................................... 112 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................. 113 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 116 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 119 DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Ý kiến của GVMN tầm quan trọng việc hình thành biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp mẫu giáo ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số Ê Đê. ............... 46 Bảng 1.2. Quan niệm của GVMN về biểu tượng gia đình của trẻ mẫu giáo .. 47 Bảng 1.3. Nội dung giáo dục gia đình cho trẻ mẫu giáo trong chương trình giáo dục MN. ................................................................................................... 48 Bảng 1.4. Các hoạt động có thể hình thành biểu tượng về gia đình ở trường MN ....48 Bảng 1. 5. Phương pháp hình thành biểu tượng về gia đình cho trẻ mẫu giáo ......49 Bảng 1. 6: Các trò chơi học tập được giáo viên sử dụng để hình thành biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp ghép 3-5 tuổi. ................................................... 50 Bảng 1.7: Các nguồn trò chơi học tập được giáo viên sử dụng để hình thành biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp ghép 3-5 tuổi . .......................................... 51 Bảng 1.8. Các bước thiết kế trò chơi học tập hình thành biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp ghép 3-5 tuổi của GV ............................................................ 52 Bảng 1.9: Các bước tổ chức trò chơi học tập hình thành biểu tượng về gia đình của giáo viên. .......................................................................................... 53 Bảng 1.12. Thực trạng về mức độ hình thành về biểu tượng gia đình của trẻ lớp MG ghép 3-5 tuổi vùng dân tộc thiểu số Ê Đê ......................................... 59 Bảng 1.. Thực trạng về mức độ hình thành biểu tượng về gia đình của trẻ lớp MG ghép 3-5 tuổi vùng dân tộc thiểu số Ê Đê ............................................... 61 Bảng 3.1.Mức độ hình thành về biểu tượng gia đình của trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số Ê Đê ở lớp TN và lớp ĐC trước thực nghiệm( tính theo %) 93 Bảng 3.2. Mức độ hình thành về biểu tượng gia đình của trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số Ê Đê ở lớp TN và ĐC trước thực nghiệm (tính theo tiêu chí) ......................................................................................................................... 95 Bảng 3.3 So sánh mức độ hình thành về biểu tượng gia đình của trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số Ê Đê ở lớp TN trước và sau thực nghiệm( tính theo %).... 97 Bảng 3.4.Mức độ hình thành về biểu tượng gia đình của trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số Ê Đê ở lớp Thực nghiệm trước và sau thực nghiệm( theo tiêu chí)..... 99 Bảng 3.5 Kiểm định sự khác biệt mức độ hình thành biểu tượng gia đình của trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số Ê Đê. ở nhóm thực nghiệm trước và sau TN. ..102 Bảng 3.5. Mức độ hình thành biểu tượng gia đình của trẻ lớp ghép 3-5 tuổi ở lớp đối chứng trước và sau thực nghiệm( tính theo%) ................................. 102 Bảng 3.7. Mức độ hình thành biểu tượng về gia đình của trẻ lớp ghéo 3-5 tuổi lớp đối chứng trước và sau thực nghiệm( tính theo tiêu chí) ........................ 104 Bảng 3. 7 Kiểm định sự khác biệt kết quả hình thành biểu tượng về gia đình của trẻ lớp đối chứng trước và sau thực nghiệm như sau: ............................ 105 Bảng 3.9. Mức độ hình thành biểu tượng gia đình của trẻ lớp ghép 3-5 tuổi ở lớp Thực nghiệm và lớp đối chứng sau thực nghiệm( tính theo%) .............. 106 Bảng 3.10. Kiểm định sự khác biệt kết quả hình thành biểu tượng về gia đình của trẻ lớp ghép 3-5 tuổi ở nhóm TN và ĐC sau khi thực nghiệm như sau: 111 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 1.1. Thực trạng về mức độ hình thành về biểu tượng gia đình của trẻ lớp MG ghép 3-5 tuổi vùng dân tộc thiểu số Ê Đê ......................................... 60 Biểu đồ 1.2. Thực trạng về mức độ hình thành về biểu tượng gia đình của trẻ lớp MG ghép 3-5 tuổi vùng dân tộc thiểu số Ê Đê ......................................... 61 Biểu đồ 3.1. Mức độ hình thành về biểu tượng gia đình của trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số Ê Đê ở lớp TN và ĐC trước thực nghiệm( tính theo %) .......... 94 Biểu đồ 3.2. Mức độ hình thành về biểu tượng gia đình của trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số Ê Đê ở lớp TN và ĐC trước thực nghiệm (tính theo tiêu chí) .. 95 Biểu đồ3.3. Mức độ hình thành biểu tượng gia đình cho trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số Ê Đê nhóm thực nghiệm trước và sau thực nghiệm( tính theo %) .... 98 Biểu đồ 3.4.Mức độ hình thành về biểu tượng gia đình của trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số Ê Đê ở lớp Thực nghiệm trước và sau TN( theo tiêu chí) ........ 99 Biểu đồ 3.5. Mức độ hình thành biểu tượng về gia đình của trẻ lớp ghéo 3-5 tuổi lớp đối chứng trước và sau thực nghiệm( tính theo %) ......................... 103 Biểu đồ 3.6. Mức độ hình thành biểu tượng về gia đình của trẻ lớp ghéo 3-5 tuổi lớp đối chứng trước và sau thực nghiệm(tính theo tiêu chí) .................. 104 Biểu đồ 3.7: Mức độ hình thành biểu tượng gia đình của trẻ lớp ghép 3-5 tuổi ở lớp Thực nghiệm và lớp đối chứng sau thực nghiệm( tính theo%) ........... 107 Biểu đồ 3.8 Mức độ hình thành biểu tượng gia đình của trẻ lớp ghép 3-5 tuổi ở lớp Thực nghiệm và lớp đối chứng sau thực nghiệm( tính theo tiêu chí) . 109 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài. 1.1.Gia đình là một trong những hình thức tổ chức cơ bản trong đời sống cộng đồng của con người, là một thiết chế văn hoá xã hội đặc thù được hình thành, tồn tại và phát triển trên cơ sở của những quan hệ hôn nhân, quan hệ huyết thống, quan hệ nuôi dưỡng và giáo dục... giữa các thành viên. Trong quá trình xã hội hoá cá nhân, sự giáo dục của gia đình đóng vai trò cơ bản và quyết định. Lịch sử đã chứng minh rằng truyền thống gia đình, dòng họ đã là cái nôi đào tạo cho dân tộc rất nhiều nhân tài, là kênh quan trọng nhất để gìn giữ những giá trị tốt đẹp như tinh thần hiếu học, yêu nước, thương nòi của con người Việt Nam nói chung và của dân tộc thiểu số ÊĐê nói riêng. 1.2. Trong gia đình của dân tộc ÊĐê có hai vấn đề nổi bật cần quan tâm là số thế hệ và số lượng thành viên trong gia đình. Hai yếu tố này nó liên quan chặt chẽ đến đặc trưng cơ bản của gia đình người đồng bào Ê Đê đó là: Đại gia đình mẫu hệ là: Trong gia đình có ông bà và các cặp vợ chồng của con gái, cháu, chắt. Mọi tài sản trong gia đình là của người đứng đầu gia đình, thường thì của cải cha mẹ sẽ để lại cho con gái út. Tiểu gia đình mẫu hệ là: Gia đình chỉ có một cặp vợ chồng và con cái. Trong đại gia đình, tiểu gia đình thì con cái đặc biệt là trẻ em được quan tâm, chăm sóc chu đáo đặc biệt là cháu nội (mang họ mẹ). tuy nhiên, hiểu biết về gia đình, về mối quan hệ các thành viên trong gia đình của trẻ còn nhiều hạn chế, nhất là quyền được bình đẳng về giới tính, về trách nhiệm xã hội của mọi thành viên còn mơ hồ ở trẻ. 1.3. Ở trường mầm non, giáo dục gia đình luôn được quan tâm từ khi trẻ mới bước chân đến trường và thực hiện thông qua các hoạt động đa dạng như: hoạt động học, hoạt động vui chơi, hoạt động lễ hội và sinh hoạt hàng ngày. Hoạt đông vui chơi nói chung, trò chơi học tập nói riêng vừa là hình 1 thức vừa là phương tiện cung cấp, củng cố kiến thức về gia đình cho trẻ. Với đặc trưng của trò chơi học tập là có thể tự thiết kế, tự lựa chọn nhiệm vụ nhận thức nào mà mình muốn; có hành động và luật chơi rõ ràng, kết quả chơi có thể kiểm soát được và có thể sử dụng đa dạng các đồ dùng, đồ chơi khác nhau...và có thể tổ chức được ở mọi nơi, mọi lúc, trong mọi hoàn cảnh điều kiện với mọi lứa tuổi. Do vậy, Trò chơi học tập có thể sử dụng là phương tiện cung cấp, củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ. 1.4. Ở các trường mầm non vùng đồng bào dân tộc thiểu số nói chung, dân tộc thiểu số Ê Đê nói riêng, do người dân sống rải rác ở nhiều nơi nên trẻ mẫu giáo các lứa tuổi thường học chung một lớp. Điều này, không chỉ gây nhiều khó khăn cho giáo viên dạy các lớp ghép mà trẻ cũng khó khăn trong việc học, chơi, sinh hoạt ở các lợp này. Tài liệu giáo dục trẻ lớp ghép còn rất ít, giáo viên phải tự điều chỉnh nội dung, phương pháp cho phù hợp với trẻ các độ tuổi. Trong đó, trò chơi học tập củng cố biểu tượng về gia đình hiện nay có rất ít, và càng không có trò chơi được thiết kế dành cho lớp mẫu giáo ghép. Do vậy, biểu tượng của trẻ nói chung, biểu tượng về gia đình nói riêng còn sơ sài, nghèo nàn. Điều này đã hạn chế đến sự phát triển của trẻ. Xuất phát từ thực tế trên nên tôi đã chọn đề tài: Sử dụng trò chơi học tập củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp mẫu giáo ghép dân tộc thiểu số ÊĐê. 2. Mục đích nghiên cứu Mục đích đề tài này là xây dựng cơ sở lý luận và đánh giá thực trạng việc sử dụng trò chơi học tập hình thành biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp mẫu giáo ghép dân tộc thiểu số ÊĐê. Từ đó, đề xuất các biện pháp hướng dẫn sử dụng trò chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ, góp phần nâng cao nhận thức của trẻ về môi trường xã hội, phát triển toàn diện nhân cách trẻ . 2 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Quá trình hình thành biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp mẫu giáo ghép dân tộc thiểu số Ê Đê 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp sử dụng trò chơi học tập củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp mẫu giáo ghép dân tộc thiểu số Ê Đê 4. Giả thuyết khoa học Nếu sử dụng trò chơi học tập có nội dung giáo dục về gia đình đa dạng, phù hợp với hứng thú, nhận thức của trẻ và tận dụng được ưu thế của mỗi lứa tuổi trong lớp mẫu giáo ghép vùng dân tộc thiểu số Ê Đê trong việc hỗ trợ lẫn nhau thì biểu tượng về gia đình cho trẻ được hình thành và củng cố tốt hơn. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5. 1. Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc sử dụng trò chơi học tập củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp mẫu giáo ghép dân tộc thiểu số ÊĐê 5.2. Nghiên cứu cơ sở lí luận thực tiễn của việc sử dụng trò chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp mẫu giáo ghép dân tộc thiểu số ÊĐê 5.3. Đề xuất và thực nghiệm một số biện pháp sử dụng trò chơi học tập củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp MG ghép dân tộc thiểu số ÊĐê tại trường MN 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1 Về nội dung: - Chúng tôi nghiên cứu sử dụng trò chơi học tập trong một số hoạt động: Hoạt động học, hoạt động ngoài trời, hoạt động vui chơi - Chúng tôi nghiên cứu thực trạng và thực nghiệm trong thời gian 3 tháng từ tháng 2/2017 đến tháng 5/2017 6.2. Khách thể và địa bàn: 3 - Nghiên cứu trên trẻ lớp mẫu giáo ghép 3 lứa tuổi (3, 4, 5 tuổi) dân tộc thiểu số Ê Đê tại trường Mẫu giáo Họa Mi. Huyện Cư Kuin. Tỉnh Đăk Lăk. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận Nghiên cứu tài liệu có liên quan đến đề tài và sử dụng các phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích, tổng hợp, khái quát, hệ thống hóa,… nhằm làm rõ vấn đề nghiên cứu. 7.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1 Phương pháp quan sát Quan sát hoạt động vui chơi của trẻ lớp ghép dân tộc thiểu số ÊĐê. Quan sát quá trình giáo viên sử dụng trò chơi học tập trong trong các hoạt động ở trường Mầm non. 7.2.2 Phương pháp điều tra Sử dụng phiếu điều tra (Anket) đối với giáo viên để tìm hiểu nhận thức, biện pháp, kinh nghiệm, khó khăn của giáo viên trong việc sử dụng trò chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số ÊĐê tại trường mẫu giáo Họa Mi - Huyện Cư kuin - Tỉnh Đăk Lăk. 7.2.3 Phương pháp đàm thoại Trao đổi, đàm thoại với giáo viên nhằm tìm hiểu nhận thức, thái độ của họ đối với việc sử dụng trò chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp mẫu giáo ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số ÊĐê tại trường mẫu giáo Họa Mi - Huyện Cư kuin - Tỉnh Đăk Lăk. Đàm thoại với trẻ lớp mẫu giáo ghép 3-5 tuổi ở trường mầm non để tìm nhận thức của trẻ về gia đình và nhu cầu tham gia trò chơi học tập của trẻ. 7.2.4 Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Tiến hành tổng kết kinh nghiệm của giáo viên mầm non về việc sử sử dụng trò chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp mẫu 4 giáo ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số ÊĐê tại trường MG Họa Mi, Huyện Cư kuin,Tỉnh Đăk Lăk. 7.2.5 Phương pháp thực nghiệm sư phạm Thực nghiệm trò chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số ÊĐê tại trường mẫu giáo Họa Mi Huyện Cư kuin - Tỉnh Đăk Lăk. Thực nghiệm trên 41 trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số ÊĐê tại trường mẫu giáo Họa Mi - Huyện Cư kuin - Tỉnh Đăk Lăk. Trong đó có 7 trẻ 3 tuổi, 13 trẻ 4 tuổi, 21 trẻ 5 tuổi. 7.3. Phương pháp toán thống kê Sử dụng một số phép tính thống kê để sử lý thông tin thu thập được trong quá trình nghiên cứu. 8. Đóng góp của luận văn - Xây dựng cơ sở lý luận của việc sử dụng trò chơi học tập củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số ÊĐê . - Đánh giá thực trạng sử dụng trò chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số ÊĐê tại trường mẫu giáo Họa Mi - Huyện Cư kuin - Tỉnh Đăk Lăk. - Đề xuất một số biện pháp sử dụng trò chơi học tập nhằm củng cố biểu tượng về gia đình cho trẻ lớp ghép 3-5 tuổi dân tộc thiểu số ÊĐê tại trường MG Họa Mi -. 5 CHƢƠNG 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC SỬ DỤNG TRÒ CHƠI HỌC TẬP CỦNG CỐ BIỂU TƢỢNG VỀ GIA ĐÌNH CHO TRẺ LỚP MG GHÉP 3-5 TUỔI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ê ĐÊ 1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề. 1.1.1. Những nghiên cứu ở nƣớc ngoài Hướng thứ nhất, nghiên cứu vai trò của trò chơi với sự phát triển trẻ em Vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo, trong các trò chơi thì trò chơi học tập có ý nghĩa rất lớn trong việt phát triển năng lực và trí tuệ của trẻ như: luyện giác quan, phát triển trí nhớ, ngôn ngữ, tư duy, khả năng phản ứng nhanh nhẹn, chính xác nhờ vậy việc nghiên cứu, tổ chức hướng dẫn trò chơi đặc biệt là trò chơi học tập, đã thu hút được sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu trong nước và trên thế giới. Tính theo thời gian học thuyết đầu tiên về trò chơi là học thuyết “sức dư thừa” của Ph.Siller và G. Spencer, ông là một nhà thơ Đức nổi tiếng và cũng là một triết học.Ông đã coi trò chơi là cơ sở của các loại hình nghệ thuật và trò chơi là một hoạt động hết sức cần thiết của trẻ. Trò chơi là con đường tích luỹ những biểu tượng cụ thể về thế giới xung quanh, các trò chơi phải vừa sức, mang tính chất trực quan không gò ép trẻ. Các nhà giáo dục có nhiều công trình nghiên cứu về trò chơi, theo học thuyết trò chơi là phương tiện giáo dục và nó giữ vai trò quan trọng trong việc giáo dục trí tuệ cho trẻ. Cho nên cần được vui chơi dưới sự hướng dẫn của người lớn.Theo luận điểm của các nhà lý luận dạy học XôViết nổi tiếng Mnskatlin và I.ta – Leener, trong trò chơi người lớn cần hướng dẫn cho trẻ chơi theo lứa tuổi, không áp đặt trẻ. Không chơi hộ trẻ, để trẻ tự chơi theo ý thích và sự hiểu biết của mình để trẻ tự làm chủ những điều mà chúng biết, làm giàu biểu tượng thiên nhiên. 6 Nhà giáo dục người Nga cho rằng “Trẻ học vì là chơi, chơi để mà học, chơi mang lại niềm vui cho trẻ”.Khi trẻ phải chơi theo sự áp đặt của người lớn thì lúc ấy trò chơi không còn là trò chơi theo ý nghĩa của nó nữa. Nhà giáo I.A.Kômenxki (1592-1670) Người Tiệp Khắc: ông xem trò chơi như một hoạt động hết sức cần thiết của trẻ, là phương tiện phát triển năng lực, trí tuệ (phát triển ngôn ngữ, mở rộng biểu tượng xung quanh…)Trò chơi còn là phương tiện, là con đường giúp trẻ xích lại gần nhau, tạo niềm vui chung cùng bạn bè. Từ đó ông khuyên các bậc cha mẹ, cô giáo cần có thái độ đúng mực trong việc hướng dẫn trẻ chơi nhằm phát huy vai trò tích cực của trò chơi đối với sự phát triển của trẻ. Nhà gíáo dục K.D.Usinxki (1824 – 1870) người Nga – ông đề cao vai trò hoạt động chơi đố với trẻ mẫu giáo, đặc biệt trò chơi tập thể của trẻ tạo điều kiện hình thành và phát triển mối quan hệ xã hội đầu tiên ở trẻ. Đồng thời qua các trò chơi này trẻ dể dàng lĩnh hội được một số kinh nghiệm văn hoá-xã hội, trò chơi có ý nhĩa quan trọng đối với sự giáo dục và phát triển trí tưởng tưởng tượng, sáng tạo, tư duy lôgíc của trẻ mẩu giáo. Nhà giáo dục ph.phte xghap(1838-1909) người Nga, ông cho rằng :chơi là sự luyện tập chuẩn bị cho trẻ đến cuộc sống, những trò chơi “Bắt chước’’ giúp trẻ nắm bắt được một số tập tục thói quen trong xã hội. Cho nên người lớn hãy tạo mọi điều kiện cho trẻ chơi, luôn khuyến khích tính tự lập và óc sáng tạo của trẻ trong lúc chơi. Nhà giáo dục E.V.Chikhiepva (1806-1944) bà đánh giá cao vai trò của hoạt động vui chơi, chơi là hình thức tổ chức quá trình sư phạm ở trường mầm non, chơi là phương tiện quan trọng đối với trẻ ở lứa tuổi mẩu giáo. Vì trò chơi tập thể giúp trẻ liên kết với nhau làm nảy sinh tình bạn bè, khi chơi hiểu biết kết hợp quyền lợi cá nhân với lợi ích của nhóm chơi. Cho nên tuỳ từng loại trò chơi mà cô giáo hướng dẫn sao cho phù hợp. 7 Nhà giáo dục N.K.Crupxkai, bà cho rằng trò chơi là phương thức nhận biết thế giới, là con đường dẫn dắt trẻ đi tìm chân lý, trẻ không chỉ học trong lúc học mà còn học cả trong lúc chơi vì “chơi với trẻ vừa là học, vừa là lao động, vừa là hình thức giáo dục nghiêm túc…” Trò chơi là phương tiện nhận thức về thế giới xung quanh của trẻ. Khi trẻ tự khám phá màu sắc, tính chất, công dụng, hình dạng, kích thước, vị trí sắp đặt chúng trong thế giới xung quanh trẻ. Để tổ chức cho trẻ chơi sau đó mới chọn những trò chơi phức tạp hơn về luật chơi, cần làm cho các trò chơi trở nên đa dạng, phong phú và từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Gần đây các nhà tâm lý hoc, giáo dục học cho rằng cần sử dụng trò chơi học tập như hình thức tổ chức cho trẻ ngoài tiết học và có liên hệ mật thiết với tiết học cũng như các hoạt động khác. Hướng thứ hai, nghiên cứu đặc điểm, cấu trúc, phân loại trò chơi học tập của trẻ mẫu giáo. Trong nền giáo dục cổ điển, ý tưởng sử dụng trò chơi với mục đích dạy học được thể hiện đầy đủ trong hệ thống giáo dục của nhà sư phạm người Đức Ph.Phroebel(1782-1852) Ông là người đã khởi xướng và đề xuất ý tưởng kết hợp dạy học với trò chơi cho trẻ. Quan điểm của ông về trò chơi phản ánh cơ sở lý luận sư phạm duy tâm thần bí. Ông cho rằng thông qua trò chơi trẻ nhận thức được cái khởi đầu do thượng đế sinh ra tồn tại ở khắp mọi nơi, nhận thức được những qui luật tạo ra thế giới, tạo ra ngay chính bản thân mình. Vì thế ông phủ nhận tính sáng tạo và tính tích cực của trẻ trong khi chơi. Ph.Phroebel cho rằng, nhà giáo dục chỉ cần phát triển cái vốn có sẵn của trẻ, ông đề cao vai trò giáo dục của trò chơi trong quá trình phát triển thể chất, làm vốn ngôn ngữ cũng như phát triển tư duy, trí tưởng tượng của trẻ . I.B.Bazedov cho rằng, trò chơi là phương tiện dạy học. Theo ông, nếu trên tiết học, giáo viên sử dụng các phương pháp, biện pháp chơi hoặc tiến hành tiết 8 học dưới hình thức chơi thì sẽ đáp ứng được nhu cầu và phù hợp với đặc điểm của người học và tất nhiên hiệu quả tiết học sẽ cao hơn. Ông đã đưa ra hệ thống trò chơi học tập dùng lời như: trò chơi gọi tên, trò chơi phát triển kỹ năng khái quát tên gọi của cá thể, trò chơi đoán từ trái nghĩa, điền những từ còn thiếu ... Theo ông, những trò chơi này mang lại cho người học niềm vui và phát triển năng lực trí tuệ của chúng [11 tr 25-26] Vào những năm 30-4060 của thế kỷ XX, vấn đề sử dụng trò chơi dạy học trên “tiết học” được phản ánh trong công trình của R.I.Giucovxkaia, VR.Bexpalova, E.I.Udalsova ... R.I.Giucovxkaia đã nâng cao vị thế của dạy học bằng trò chơi. Bà chỉ ra những tiềm năng và lợi thế của những “tiết học” dưới hình thức trò chơi học tập, coi trò chơi học tập như là hình thức dạy học, giúp người học lĩnh hội những tri thức mới từ những ý tưởng đó, Bà đã soạn thảo ra một số “tiết học – trò chơi” và đưa ra một số yêu cầu khi xây dựng chúng. Bên cạnh đó, tính tích cực cũng được các nhà khoa học như B.P.Exipov, A.M.Machiuskin(Liênxô); OKon(Balan), Skinner, Bruner(Mỹ), Xavier, Roegiers(Pháp)... nghiên cứu theo các khía cạnh khác nhau. Thứ nhất, nghiên cứu và xem xét tính tích cực nhận thức của người học trong mối quan hệ giữa nhận thức và tình cảm, ý chí (A.I.Serbacov, I.F.Kharlamov, R.A.Nhidamov, V.Okon ...) hướng nghiên cứu này đã bổ trợ rất nhiều cho các nhà giáo dục trong việc tìm kiếm những con đường và điều kiện cần thiết nhằm phát huy tính tích cực nhận thức của người học. Thứ hai, nghiên cứu về bản chất và cấu trúc của tính tích cực nhận thức của người lớn và trẻ em, trong đó đặc biệt lưu ý tới vai trò chủ động và chủ thể trong quá trình nhận thức (B.P.Êxipop, LP.Anstova, Xavier Roegiers, Jean-Marc Denomme, Madedine Roy...) các tác giả này coi tính tích cực nhận thức là thái độ của chủ thể nhận thức đối với đối tượng nhận thức thông qua việc huy động các chức năng tâm lý ở mức độ cao nhằm giải quyết những vấn đề nhận thức. 9 Hai nhà giáo dục học Ph.Phroebel và M.Montessori phân loại trò chơi dựa theo chức năng giáo dục và phát triển. Các tác giả chia trò chơi thành ba nhóm: Nhóm 1: Gồm các trò chơi nhằm phát triển và rèn luyện các giác quan Nhóm 2: Gồm các trò chơi vận động nhằm phát triển và tập luyện vận động Nhóm 3: Gồm các trò chơi học tập nhằm phát triển trí tuệ cho trẻ. Theo cách phân chia này thì người lớn có thể giáo dục trẻ theo từng mặt riêng biệt, tạo điều kiện cho trẻ chơi, luyện tập có hệ thống từ dễ đến khó. Tuy nhiên, nếu trẻ chơi các trò chơi này, trẻ hoàn toàn bị áp đặt theo ý của người lớn, phủ nhận sự sáng tạo của trẻ. Theo nghiên cứu của nhà giáo dục học Xô - Viết P.G.xamarucôva dựa vào tính chất sử dụng đồ chơi và tài liệu học tập, Trò chơi học tập được phân thành các nhóm sau: - Trò chơi học tập với các đồ vật: là những trò chơi với các đồ vật học tập dân gian, với các hình ghép, với các đồ vật thiên nhiên….Đây là những trò chơi giúp trẻ phát triển tri giác màu sắc, tri giác độ lớn và tri giác hình dạng - Trò chơi học tập in ấn - trên bàn: Được thiết kế theo nội dung nhất định. Hướng đến việc làm chính xác thêm các biểu tượng về thế giới xung quanh, hệ thống hóa các kiến thức, phát triển các thao tác tư duy ( phân tích, tổng hợp, phân loại…). Những trò chơi theo loại này như: trò chơi ghép tranh, trò chơi lôtô, đôminô… - Trò chơi học tập bằng lời: Trong nhóm trò chơi này, có một lượng lớn là trò chơi dân gian. Nhóm trò chơi này chủ yếu giúp trẻ phát triển khả năng chú ý, trí thông minh, phản ứng nhanh. 10 Hướng thứ ba, nghiên cứu trò chơi học tập trong việc hình thành biểu tượng về gia đình cho trẻ mầm non. Đối với trẻ nhỏ thì trò chơi là phương tiện và đồng thời cũng là con đường để đứa trẻ lĩnh hội tri thức và khám phá thế giới xung quanh nó, những luận điểm này mãi cho đến những năm 30 của thế kỉ XX mới được các nhà khoa học làm sáng tỏ. Trong những công trình nghiên cứu của mình, L.X Vưgôtxki đã lí giải và phân tích vai trò của hoạt động chơi nhất là dưới dạng các trò chơi mô phỏng, trên cơ sở những kết quả nghiên cứu của mình ông đã chỉ ra: chính những trò chơi mô phỏng tạo ra vùng "cận phát triển", là điều kiện đầu tiên thuận lợi nhất cho sự hình thành và phát triển nhân cách, "hoàn cảnh chơi" mang tính tưởng tượng là con đường dẫn tới trừu tượng hoá; việc thực hiện các qui tắc chơi là trường học rèn luyện các phẩm chất ý chí, phẩm chất đạo đức. Nhiều công trình nghiên cứu theo hướng nghiên cứu này được ra đời như "Giáo dục trẻ trong trò chơi" của Đ.B Menđgieritxkaia, I.B.Bazedov cho rằng, trò chơi là phương tiện dạy học. Theo ông, nếu trên tiết học, giáo viên sử dụng các phương pháp, biện pháp chơi hoặc tiến hành tiết học dưới hình thức chơi thì sẽ đáp ứng được nhu cầu và phù hợp với đặc điểm của người học và tất nhiên hiệu quả tiết học sẽ cao hơn. Ông đã đưa ra hệ thống trò chơi học tập dùng lời như: trò chơi gọi tên, trò chơi phát triển kỹ năng khái quát tên gọi của cá thể, trò chơi đoán từ trái nghĩa, điền những từ còn thiếu ... Theo ông, những trò chơi này mang lại cho người học niềm vui và phát triển năng lực trí tuệ của chúng J.Piagie bắt đầu học thuyết phát triển trí tuệ dựa trên những hình mẫu về trò chơi mà ông quan sát được ở 3 đứa con của mình trong cuốn “Play, Dreams and Imitation in childhood” ( 1945). Theo J. Piagie các trò chơi lần luợt xuất hiện trong đời sống cá thể trò chơi – hành động chức năng; trò chơi tượng trưng; trò chơi với các qui luật. Sự phát triển của trò chơi theo cách mà 11
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan