Tài liệu Luận văn quản lý thuế thu nhập cá nhân ở hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ----------------- NGUYỄN TRUNG KIÊN QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN Ở HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội - Năm 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ----------------- NGUYỄN TRUNG KIÊN QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN Ở HÀ NỘI Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. PHẠM THỊ HỒNG ĐIỆP XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN PGS.TS. PHẠM THỊ HỒNG ĐIỆP PGS.TS. LÊ DANH TỐN Hà Nội – Năm 2015 CAM KẾT Tôi cam đoan rằng tôi đã viết luận văn này một cách độc lập và không sử dụng các nguồn thông tin hay tài liệu tham khảo nào khác ngoài những tài liệu và thông tin đã đƣợc liệt kê trong phần thƣ mục tham khảo của luận văn. Những phần trích đoạn hay những nội dung lấy từ các nguồn tham khảo đƣợc liệt kê trong phần danh mục tài liệu tham khảo dƣới dạng những đoạn trích dẫn hay diễn giải trong luận văn kèm theo thông tin về nguồn tham khảo rõ ràng. Bản luận văn này chƣa từng đƣợc xuất bản và vì vậy cũng chƣa đƣợc nộp cho một hội đồng nào khác cũng nhƣ chƣa chuyển cho một bên nào khác có quan tâm đối với nội dung này. MỤC LỤC Trang DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT ...................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ v DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ......................................................................... vi MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN VÀ QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN.................................................................................... 5 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ................................................................ 5 1.1.1. Tình hình nghiên cứu ở ngoài nƣớc.............................................. 5 1.1.2. Tình hình nghiên cứu ở trong nƣớc .............................................. 8 1.2. Cơ sở lý luận về thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế thu nhập cá nhân ......................................................................................................................... 13 1.2.1. Những vấn đề chung về thuế thu nhập cá nhân .......................... 13 1.2.2. Những vấn đề chung về quản lý thuế thu nhập cá nhân ............. 17 1.3. Kinh nghiệm quản lý thuế thu nhập cá nhân của một số địa phƣơng trong nƣớc và bài học cho công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội ......... 32 1.3.1. Kinh nghiệm quản lý thuế thu nhập cá nhân của một số địa phƣơng trong nƣớc ................................................................................ 32 1.3.2. Bài học cho công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội.. 38 Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................ 40 2.1. Nguồn tài liệu và dữ liệu .......................................................................... 40 2.2. Các phƣơng pháp nghiên cứu................................................................... 40 2.2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu ................................................ 40 2.2.2. Phƣơng pháp phân tích – tổng hợp ............................................. 41 2.2.3. Phƣơng pháp thống kê mô tả ...................................................... 42 i Chƣơng 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN Ở HÀ NỘI .................................................................................................................. 43 3.1. Những nhân tố ảnh hƣởng đến quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội 43 3.1.1. Nhân tố chủ quan ........................................................................ 43 3.1.2. Nhân tố khách quan .................................................................... 46 3.2. Thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội ............................... 50 3.2.1. Tổ chức bộ máy quản lý thu thuế ............................................... 50 3.3.2. Quản lý đối tƣợng nộp thuế ........................................................ 53 3.3.3. Quản lý kê khai, nộp thuế ........................................................... 55 3.3.4. Quản lý quyết toán thuế, hoàn thuế ............................................ 58 3.3.5. Thanh tra, kiểm tra thuế.............................................................. 64 3.3.6. Tuyên truyền, hỗ trợ ngƣời nộp thuế .......................................... 66 3.4. Đánh giá chung về quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội................... 67 3.4.1. Những thành tựu đạt đƣợc .......................................................... 67 3.4.2. Những hạn chế còn tồn tại .......................................................... 70 3.4.3. Nguyên nhân của những tồn tại .................................................. 74 Chƣơng 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN Ở HÀ NỘI ........................................................................ 78 4.1. Những yếu tố tác động đến quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội trong thời gian tới ..................................................................................................... 78 4.1.1. Các yếu tố thuận lợi .................................................................... 78 4.1.2. Những khó khăn, thách thức....................................................... 80 4.2. Định hƣớng hoàn thiện quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội đến năm 2020 ................................................................................................................. 82 4.2.1. Đảm bảo đúng chủ trƣơng, chính sách, pháp luật thuế trong từng giai đoạn................................................................................................ 82 ii 4.2.2. Đảm bảo công bằng xã hội và nguồn thu cho ngân sách nhà nƣớc .............................................................................................................. 83 4.3. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội đến năm 2020 .................................................................................. 84 4.3.1. Nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn, phẩm chất của cán bộ ngành thuế ........................................................................................ 84 4.3.2. Tiếp tục cải thiện cơ sở vật chất của ngành thuế ........................ 87 4.3.3. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hỗ trợ ngƣời nộp thuế ........... 88 4.3.4. Kết hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng với cơ quan thuế trong công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân .............................. 89 4.3.5. Tăng cƣờng công tác thanh tra, kiểm tra thuế thu nhập cá nhân 90 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 92 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 93 iii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Nghĩa Tiếng Anh Nghĩa Tiếng Việt Chi trả thu nhập 1 CTTN 2 GDP 3 GRDP 4 MST Mã số thuế 5 TNCN Thu nhập cá nhân 6 TP Thành phố 7 USD 8 WTO Gross Domestic Product Gross Regional Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội Tổng sản phẩm trên địa bàn U.S dollar Đô la Mỹ World Trade Tổ chức Thƣơng mại Thế Organization giới iv DANH MỤC CÁC BẢNG STT Số hiệu 1 Bảng 3.1 2 Bảng 3.2 3 Bảng 3.3 Nội dung Tốc độ tăng trƣởng tổng sản phẩm trên địa bàn Hà Nội giai đoạn 2009-2015 Tổ chức bộ máy quản lý thu thuế theo chức năng của Cục Thuế Hà Nội Kết quả cấp mã số thuế thu nhập cá nhân của Cục Thuế Hà Nội Trang 49 51 55 Kết quả thu thuế thu nhập cá nhân trên tổng 4 Bảng 3.4 nguồn thu trên địa bàn Hà Nội giai đoạn 2008 - 61 2014 5 Bảng 3.5 6 Bảng 3.6 Tổng thu thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn Hà Nội giai đoạn 2010-2014 Kết quả kiểm tra về thuế thu nhập cá nhân các năm 2008 - 2010 của Cục Thuế Hà Nội v 63 64 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ STT Số hiệu Nội dung 1 Hình 3.1 Bộ máy tổ chức Cục Thuế Hà Nội 45 2 Hình 3.2 Bản đồ địa giới hành chính Hà Nội 47 3 Hình 3.3 Trình tự đăng ký thuế thu nhập cá nhân 54 vi Trang MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Thuế là một trong những công cụ thể hiện quyền lực của nhà nƣớc và cũng là nguồn tài chính chủ yếu của nhà nƣớc đó trong bất cứ xã hội có giai cấp nào. Có nhiều loại thuế khác nhau, trong đó có thuế thu nhập cá nhân. Đây là loại thuế trực thu phổ biến và cơ bản trong các nền kinh tế thị trƣờng và đƣợc nhiều quốc gia áp dụng. Thuế thu nhập cá nhân đã có lịch sử hàng trăm năm và hiện nay đã trở thành loại thuế phổ biến trên thế giới. Có thể nói đối với hầu hết các quốc gia thuế thu nhập cá nhân đƣợc xem nhƣ là “vua” của các loại thuế. Không chỉ bởi nguồn thu khổng lồ của nó trong tổng ngân sách để phục vụ cho việc vận hành bộ máy hành chính nhà nƣớc, đảm bảo an ninh quốc gia, chính sách xã hội mà sự ra đời của sắc thuế thu nhập cá nhân còn góp phần quan trọng trong việc điều tiết phân phối lại thu nhập trong xã hội trên cơ sở xem xét đến hoàn cảnh cụ thể của ngƣời nộp thuế. Tại Việt Nam, thuế thu nhập cá nhân ra đời năm 1990 dƣới tên gọi “Pháp lệnh thuế đối với người có thu nhập cao” và đã trải qua 9 lần sửa đổi, bổ sung vào các năm 1992, 1994, 1997, 1999, 2001, 2004, 2007, 2012, 2014 để phù hợp với những điều kiện về kinh tế - xã hội. Luật thuế thu nhập cá nhân ra đời nhằm thể chế hoá đƣờng lối chủ trƣơng của Đảng và Nhà nƣớc về lĩnh vực tài chính đã đặt ra yêu cầu mới trong công tác quản lý thu thuế thu nhập cá nhân. Bên cạnh những thành tựu đáng khích lệ về công tác thu thuế cũng nhƣ quản lý thuế, trong quá trình quản lý thuế thu nhập cá nhân vẫn còn nhiều hạn chế kể từ việc ban hành pháp lệnh thuế đến tổ chức thực hiện cũng nhƣ thanh tra thuế. Nếu những hạn chế này không đƣợc sớm khắc phục thì công tác thu thuế thu nhập sẽ xảy ra nhiều thất thoát. Chính vì thế, công tác 1 quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam nói chung và ở Hà Nội nói riêng cần phải đƣợc hoàn thiện để đáp ứng những yêu cầu trong xu thế hội nhập và phát triển nhanh chóng hiện nay. Hà Nội cùng với Thành phố Hồ Chí Minh là hai nơi tập trung nhiều lao động đến làm việc, kinh doanh nhất trong cả nƣớc. Chính vì vậy, vấn đề quản lý thuế thu nhập cá nhân tại Hà Nội là một vấn đề vô cùng nóng bỏng và cấp thiết. Trong những năm qua, công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội đã đạt đƣợc một số thành tựu nhƣ góp phần huy động ngày càng nhiều thu nhập của cá nhân có thu nhập cao cho ngân sách nhà nƣớc; thủ tục hành chính đã từng bƣớc đƣợc cải cách hợp lý hơn; góp phần phân phối lại thu nhập; năng lực bộ máy quản lý thu thuế đƣợc nâng cao thêm. Song bên cạnh đó, công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội vẫn còn tồn tại một số hạn chế trong công tác quản lý thu thuế thu nhập cá nhân nhƣ chất lƣợng hạ tầng quản lý còn thấp; cơ chế, luật pháp chƣa đồng bộ; công tác kiểm soát tính chân thực trong kê khai, tính thuế và quyết toán thuế còn tƣơng đối thấp; công tác thanh tra thuế thu nhập cá nhân còn nhiều bất cập. Xuất phát từ thực tế trên của Việt Nam nói chung và tại Hà Nội nói riêng, nhằm góp phần hoàn thiện công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân, chống lại nạn thất thu thuế thu nhập cá nhân và tăng ngân sách nhà nƣớc ở Hà Nội, đề tài “Quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội” đã đƣợc tác giả lựa chọn làm đề tài nghiên cứu cho luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế. Từ vấn đề nghiên cứu đƣợc đặt ra nhƣ trên, việc nghiên cứu đề tài này phải trả lời đƣợc câu hỏi sau: Làm thế nào để hoàn thiện công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội trong thời gian tới? 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu 2 Mục đích nghiên cứu của luận văn là đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân tại Hà Nội trong thời gian tới. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt đƣợc mục đích nghiên cứu đã nêu, đề tài cần thực hiện các nhiệm vụ cụ thể sau: Một là, hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế thu nhập cá nhân. Hai là, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn Hà Nội giai đoạn 2009-2014, từ đó chỉ ra những thành tựu đã đạt đƣợc, những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của những hạn chế đó. Ba là, đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân tại Hà Nội trong thời gian tới. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân tại Hà Nội, mà cụ thể ở đây là Cục Thuế Hà Nội với những thành tựu, hạn chế, và nguyên nhân của những hạn chế đó. 3.2. Phạm vi nghiên cứu 3.2.1. Phạm vi nội dung Đề tài nghiên cứu những vấn đề cơ sở lý luận và thực tiễn về thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế thu nhập cá nhân; thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội thời gian qua, qua đó đƣa ra một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân tại Hà Nội trong thời gian tới. 3.2.1. Phạm vi không gian Đề tài nghiên cứu thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn Hà Nội. 3 3.2.1. Phạm vi thời gian Đề tài nghiên cứu thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn Hà Nội giai đoạn 2009-2014. 4. Những đóng góp mới của luận văn Về mặt lý luận: hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế thu nhập cá nhân nhƣ: các khái niệm liên quan đến thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế thu nhập cá nhân, nội dung quản lý thuế thu nhập cá nhân, và chỉ ra các nhân tố ảnh hƣởng tới công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân. Về mặt thực tiễn: đề tài đã phân tích , đánh giá thƣ̣c tra ̣ng qu ản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội giai đoạn 2009-2014, chỉ ra đƣơ ̣c nhƣ̃ng thành tựu đa ̣t đƣơ ̣c, nhƣ̃ng mă ̣t ha ̣n chế và nguyên nhân của những mặt hạn chế. Trên cơ sở đó, đề tài đã đề xuấ t m ột số giải pháp nhằm hoàn thi ện công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội trong thời gian tới. 5. Kết cấu luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, kết cấu luận văn gồm 4 chƣơng: Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và thực tiễn về thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế thu nhập cá nhân Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu Chƣơng 3: Thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội Chƣơng 4: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Hà Nội 4 Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN VÀ QUẢN LÝ THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu 1.1.1. Tình hình nghiên cứu ở ngoài nước Thuế là công cụ quan trọng của nhà nƣớc, góp phần quản lý, điều tiết, ổn định kinh tế vĩ mô, là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nƣớc, phục vụ cho sự nghiệp phát triển kinh tế-xã hội, góp phần đảm bảo công bằng xã hội. Do vậy đây là lĩnh vực mà các quốc gia trên thế giới luôn dành nhiều sự quan tâm nghiên cứu về cả lý thuyết và thực tiễn nhằm triển khai hoàn thiện chính sách thuế và quản lý thuế. Trên thế giới đã có rất nhiều công trình mang tính lý luận chung về thuế nói chung, trong đó có thuế thu nhập cá nhân. Một số công trình tiêu biểu là: Norma B. Coe, Zhenya Karamcheva, Richard Kopcke, Alicia H. Munnell (2011), How does the personal income tax affect the progressivity of OASI benefits?, Center for Retirement Research at Boston College: Nghiên cứu này tính toán tác động của thuế thu nhập liên bang đối với chƣơng trình bảo hiểm OASI (Old Age and Survivors Insurance). Thông qua sử dụng dữ liệu HRS (Health and Retirement Study) liên kết các số liệu của thu nhập an sinh xã hội nghiên cứu đánh giá những đóng góp OASI đối với cá nhân và hộ gia đình, trƣớc và sau thuế thu nhập. Nghiên cứu cho thấy an sinh xã hội là tiến bộ trên cơ sở cá nhân, nhƣng thuế lũy tiến đƣợc cắt giảm đáng kể khi tính toán dựa trên cơ sở hộ gia đình. Một mặt, việc đánh thuế các khoản đóng góp làm cho hệ thống thậm chí còn ít tiến bộ hơn so với báo cáo thông thƣờng. Mặt khác, việc đánh thuế lợi ích lại làm cho nó tiến bộ hơn. Kết quả cuối 5 cùng là tăng thuế thu nhập cá nhân chỉ gây tác động nhỏ đối với sự phát triển an sinh xã hội, còn các tác động lớn khác lại bù đắp cho nhau. Tuy nhiên, có vẻ nhƣ là thuế ròng có thể mang lại sự tiến bộ cho các hộ gia đình do sự tăng lên của các hộ gia đình phải chịu thuế trên lợi ích của họ. Khi không có những thay đổi trong luật thuế, xu hƣớng tiến bộ hơn có khả năng sẽ xảy ra. John R. Graham, Jana S. Raedy, Douglas A. Shackelford (2011), Research in accounting for income taxes, Journal of Accounting and Economics: Bài báo nghiên cứu về AFIT (Accounting for Income Taxes – Quyết toán thuế thu nhập) với việc chỉ ra 4 khía cạnh và các quy tắc của AFIT, sau đó giới thiệu tổng quan các nghiên cứu đã có và đề xuất một số gợi ý cho các nghiên cứu trong tƣơng lai. Bài nghiên cứu nhấn mạnh một số vấn đề nghiên cứu đã đƣợc giải quyết liên quan đến việc quyết toán thuế thu nhập để quản lý các khoản thu nhập và xem các khoản thuế đƣợc định giá bởi những ngƣời tham gia thị trƣờng chứng khoán. Ajagu Chikezie (2014), The effectiveness of personal income tax collection in Nothern Nigeria (A case study of Adamawa State): Bài viết nghiên cứu hiệu quả của thu thuế thu nhập cá nhân tại State Board of Internal Revenue Adamawa. Mục tiêu chính của nghiên cứu này là để xác định hiệu quả việc thu thuế thu nhập cá nhân trong tiểu bang Adamawa, để xác định các nguyên nhân có thể thu thuế hiệu quả trong nhà nƣớc và xác định các cách thức để đảm bảo một hệ thống thuế hiệu quả trong tiểu bang. Bảng câu hỏi nghiên cứu là công cụ nghiên cứu chính đƣợc sử dụng trong nghiên cứu và dữ liệu đƣợc tạo ra thông qua phƣơng pháp thống kê mô tả. Cụ thể, tỷ lệ phần trăm đơn giản đƣợc sử dụng để phân tích các dữ liệu thu thập đƣợc. Phân tích đã chỉ ra rằng hệ thống thuế của bang không hiệu quả xuất phát từ các yếu tố nhƣ hối lộ của cán bộ thuế, cố ý từ chối trả thuế, và tỷ lệ không tuân thủ cao. Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng các yếu tố nhƣ đào tạo cán bộ thuế không 6 đúng cách, không nhất quán trong các luật thuế, tham nhũng của cán bộ thuế và kỹ năng kế toán và lƣu trữ hồ sơ còn yếu kém giữa cán bộ thuế đƣợc xác định là nguyên nhân sâu xa của hệ thống thuế không hiệu quả trong tiểu bang. Nghiên cứu đề xuất một số giải pháp bao gồm đƣa ra các chiến lƣợc tuyển dụng nhân sự phù hợp, kiểm toán thích hợp, lƣợng kiều hối thuế của ngƣời thu thuế các cấp và việc sử dụng các công nghệ thông tin nhằm tăng cƣờng thu thuế liên bang. William G. Gale, Andrew A. Samwick (2014), Effects of Income Tax Changes on Economic Growth, Economic Studies at Brookings: Bài viết này nghiên cứu những ảnh hƣởng do thay đổi thuế thu nhập cá nhân đối với tăng trƣởng kinh tế trong dài hạn. Cắt giảm thuế suất có thể khuyến khích các cá nhân làm việc, tiết kiệm, đầu tƣ, nhƣng nếu việc cắt giảm thuế không đƣợc bảo trợ bởi cắt giảm chi tiêu thì chúng có thể làm cho thâm hụt ngân sách liên bang tăng lên, mà về lâu dài sẽ làm giảm tiết kiệm quốc gia và nâng cao lãi suất. Tác động ròng lên tăng trƣởng là không chắc chắn, nhƣng nhiều ngƣời ƣớc tính rằng những tác động đó nhỏ hoặc là tác động tiêu cực. Các biện pháp mở rộng có thể loại bỏ các tác động của việc cắt giảm thuế suất về thâm hụt ngân sách, nhƣng đồng thời cũng giảm tác động đến cung lao động, tiết kiệm, đầu tƣ và do đó làm giảm các tác động trực tiếp đến tăng trƣởng. Tuy nhiên, chúng cũng tái phân bổ nguồn lực giữa các ngành theo mục tiêu kinh tế cao nhất, dẫn đến tăng hiệu quả và có khả năng tăng kích thƣớc tổng thể của nền kinh tế. Kết quả cho thấy không phải tất cả những thay đổi thuế sẽ có tác động tƣơng tự đối với tăng trƣởng. Cải cách nhằm cải thiện các ƣu đãi, giảm trợ cấp hiện có, tránh tăng vận may bất ngờ, và tránh thâm hụt tài chính sẽ có ảnh hƣởng tốt hơn đối với nền kinh tế trong dài hạn, nhƣng cũng có thể tạo ra sự đánh đổi giữa công bằng và hiệu quả. 7 Bên cạnh những công trình đã kể thì còn rất nhiều những công trình khác đề cập đến vấn đề luật thuế nói chung và thuế thu nhập nói riêng. Những công trình này cung cấp cái nhìn tổng quan về thuế thu nhập, những tác động của thuế thu nhập đối với tăng trƣởng kinh tế… Có thể nói đây là cơ sở nền tảng cho việc hình thành những nhận thức cơ bản về thuế thu nhập của tác giả. 1.1.2. Tình hình nghiên cứu ở trong nước Ở trong nƣớc, các công trình nghiên cứu về thuế thu nhập và thuế thu nhập cá nhân cũng hết sức đa dạng. Có thể kể một số công trình nghiên cứu tiêu biểu sau: Vũ Thị Mai (2005), Hoàn thiện quản lý thu thuế đối với doanh nghiệp ở nước ta hiện nay, Luận văn thạc sĩ kinh doanh và quản lý, Hà Nội: luận văn đã trình bày những vấn đề chung về thuế, quản lý thu thuế và đi sâu nghiên cứu thực trạng quản lý thu thuế đối với doanh nghiệp ở Việt Nam, từ đó đƣa ra những thành tựu đạt đƣợc, hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế đó. Qua đó, tác giả còn đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với doanh nghiệp ở Việt Nam. Đỗ Tuyết Minh (2009), Thanh tra, kiểm tra thuế thu nhập cá nhân ở Chi cục thuế quận Ba Đình, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Hà Nội: luận văn đã đi sâu làm rõ cơ sở lý luận về thuế thu nhập cá nhân, công tác thanh tra, kiểm tra thuế thu nhập cá nhân và đi sâu làm rõ thực trạng thanh tra, kiểm tra thuế thu nhập cá nhân ở Chi cục thuế quận Ba Đình, từ đó đƣa ra một số đánh giá về những thành tựu đạt đƣợc, những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế đó. Qua đó, tác giả kiến nghị một số giải pháp nhằm tăng cƣờng công tác thanh tra, kiểm tra thuế thu nhập cá nhân tại Chi cục thuế quận Ba Đình, Hà Nội. Nguyễn Ngọc Tú (2009), Quản lý thu thuế tài nguyên trên địa bàn tỉnh Sơn La hiện nay, Luận văn thạc sĩ kinh doanh và quản lý, Hà Nội: Trong luận 8 văn này, tác giả đã đi sâu nghiên cứu về quản lý thu thuế tài nguyên tại địa bàn tỉnh Sơn La, chỉ ra những thành tựu đã đạt đƣợc, những hạn chế còn tồn tại trong công tác thu thuế tài nguyên tại Sơn La. Qua đó, tác giả còn đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu thuế tài nguyên tại Sơn La trong thời gian tới. Nguyễn Hải Ninh (2011), “Những yếu tố ảnh hƣởng đến việc kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế trong quá trình thực hiện pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam”, Tạp chí Luật học, số 7/2011, Hà Nội: Bài viết cho thấy công tác kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế đóng vai trò đặc biệt trong thực hiện pháp luật thuế thu nhập cá nhân của mỗi quốc gia. Đó là yếu tố quyết định sự thành công hay thất bại của quá trình thực thi luật thuế thu nhập cá nhân trong thực tiễn đời sống. Trong bối cảnh tình hình kinh tế-xã hội ở Việt Nam, cái khó nhất trong quá trình thực thi phát luật thuế thu nhập cá nhân vẫn là vấn đề kiểm soát thu nhập của ngƣời nộp thuế. Điều này khẳng định vai trò to lớn của việc kiểm soát thu nhập cá nhân trong quá trình thực thi pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam. Thực tiễn cho thấy có nhiều yếu tố ảnh hƣởng đến việc kiểm soát thu nhập trong thực thi pháp luật thuế thu nhập cá nhân và mỗi yếu tố đó đều ảnh hƣởng tích cực hay tiêu cực tới công tác này, tùy theo tính chất và trạng thái của từng yếu tố. Bài viết này phân tích và luận giải chi tiết về sự tác động của từng yếu tố đối với vấn đề kiểm soát thu nhập chịu thuế của cá nhân trong quá trình thực thi pháp luật thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam. Nguyễn Thị Mỹ Linh (2011), “Thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhƣợng bất động sản: Thực trạng và giải pháp”, Tạp chí Thương mại, số 15/2011, Hà Nội: Nhà nƣớc sử dụng thuế làm công cụ điều tiết vĩ mô nền kinh tế, điều hòa thu nhập, thực hiện công bằng xã hội và là công cụ chủ yếu huy động nguồn lực vật chất cho nhà nƣớc. Đối với thị trƣờng bất động sản ở 9 Việt Nam, một thị trƣờng còn non trẻ, phát triển chƣa đồng đều, hiện tƣợng “sốt giá”, “đóng băng” thƣờng xuyên xảy ra có tính chất chu kỳ, tạo ra nhiều rủi ro tiềm ẩn cho thị trƣờng bất động sản nói riêng, nền kinh tế nói chung. Vì vậy, hoàn thiện chính sách thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhƣợng bất động sản trong giai đoạn hiện nay là thực hiện quản lý và điều tiết của nhà nƣớc đối với thị trƣờng bất động sản, tạo tiền đề quan trọng cho thị trƣờng bất động sản phát triển bền vững. Vì lý do đó, bài nghiên cứu này nhằm mục tiêu chính là hoàn thiện chính sách thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhƣợng bất động sản nhằm phát triển thị trƣờng bất động sản Việt Nam lành mạnh, bền vững, đồng thời tăng thu ngân sách nhà nƣớc. Để đạt đƣợc mục tiêu nêu trên, tác giả đã tập trung hƣớng đến các mục tiêu cụ thể nhƣ: cơ sở thu thuế thu nhập từ chuyển nhƣợng bất động sản; đánh giá chính sách thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhƣợng bất động sản hiện nay; đƣa ra giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhƣợng bất động sản trên cơ sở có nghiên cứu và chọn lọc kinh nghiệm thu thuế của các nƣớc. Lê Thị Chinh (2012), Quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam, Luận văn Thạc sĩ quản lý kinh tế, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội: luận văn đã đi sâu làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế thu nhập cá nhân, trong đó trình bày khái niệm thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế thu nhập cá nhân, nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân, nội dung quản lý thuế thu nhập cá nhân, kinh nghiệm của một số nƣớc về quản lý thuế thu nhập cá nhân và bài học đối với Việt Nam; thực trạng quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam, trong đó trình bày một cách khái quát về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy ngành thuế Việt Nam, thực trạng về quản lý thuế thu nhập cá nhân và đánh giá chung về thực hiện quản lý thuế thu nhập cá nhân. Tác giả còn đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thuế thu nhập cá nhân ở Việt Nam đến năm 10 2015 sau khi nghiên cứu những yếu tố tác động đến quản lý và định hƣớng quản lý thuế thu nhập cá nhân trong giai đoạn tới. Tôn Thu Hiền, Nguyễn Tiến Dũng (2013), “Tuân thủ thuế thu nhập cá nhân: Lƣợng hóa và phân tích”, Tạp chí nghiên cứu Tài chính Kế toán, số 10 (123)/2013, Hà Nội: Mục tiêu của cải cách thuế là hƣớng tới một nền quản lý thuế hiệu quả và hiệu lực, trong đó, thông qua việc nâng cao tính tuân thủ của ngƣời nộp thuế để giảm các chi phí quản lý và tăng số thu thuế. Vì vậy, đánh giá mức độ tuân thủ và tác động của các nhân tố đến việc tuân thủ thuế, để từ đó góp phần nâng cao tính tuân thủ thuế là yêu cầu hiện vẫn đang đặt ra cho các nhà quản lý. Với mong muốn góp phần trả lời câu hỏi trên, nhóm tác giả đã thực hiện nghiên cứu “Những yếu tố tác động đến việc tuân thủ thuế thu nhập cá nhân” với giả thiết là “khi cá nhân có hiểu biết và kỹ năng về thuế tốt thì sẽ tuân thủ tốt hơn” và “khi nhìn nhận hệ thống thuế là công bằng và hợp lý, mức độ tuân thủ luật thuế thu nhập cá nhân của ngƣời nộp thuế sẽ cao hơn”. Bài viết này đánh giá tóm tắt tình hình tuân thủ và tác động của các yếu tố đến việc tuân thủ thuế thu nhập cá nhân. Những luận điểm trong bài viết đƣợc đúc rút từ quá trình khảo sát do tác giả và nhóm nghiên cứu thực hiện cuối năm 2012. Trần Công Thành (2013), Hoàn thiện công tác quản lý thu thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn tỉnh Trà Vinh, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Đại học Đà Nẵng, Đà Nẵng: đề tài đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác quản lý thu thuế thu nhập cá nhân, phân tích thực trạng công tác quản lý thu thuế thu nhập cá nhân ở Trà Vinh giai đoạn 2009-2012 và đề xuất một số giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý thu thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn tỉnh Trà Vinh đến năm 2020. Võ Thị Duyên (2014), Tăng cường quản lý thuế thu nhập cá nhân trên địa bàn huyện Tam Đảo – Tỉnh Vĩnh Phúc, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Trƣờng 11