Tài liệu Luận văn quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh ninh bình

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- BÙI THỊ HIỀN QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH Hà Nội - 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- BÙI THỊ HIỀN QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH BÌNH Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 60 34 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. KHU THỊ TUYẾT MAI XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ HƢỚNG DẪN XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội - 2015 LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành bản luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn các các thầy, các cô khoa Kinh tế chính trị, trƣờng Đại học Kinh tế ĐHQGHN đã tận tình giúp đỡ trong quá trình nghiên cứu và viết luận văn. Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn TS. Khu Thị Tuyết Mai đã tận tâm hƣớng dẫn để tôi hoàn thành luận văn này. Tôi cũng xin cảm ơn sự giúp đỡ của anh Vũ Hồng Việt – Trƣởng phòng kê khai – kế toán thuế Cục Thuế tỉnh Ninh Bình, anh Bùi Chí Cƣờng - nguyên cán bộ phòng tổng hợp nghiệp vụ dự toán, chị Bùi Thị Minh Hải - nguyên cán bộ phòng kê khai – kế toán thuế Cục Thuế tỉnh Ninh Bình đã tạo điều kiện cho tôi thu thập và hoàn chỉnh số liệu của luận văn. Trong quá trình thực hiện, do hạn chế về mặt lý luận và kinh nghiệm cũng nhƣ thời gian nghiên cứu, luận văn không tránh khỏi những sai sót. Tôi rất mong nhận đƣợc những ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, các thầy, cô giáo và các bạn đồng nghiệp. Xin trân trọng cảm ơn! Ninh Bình, ngày 18 tháng 10 năm 2014 Tác giả Bùi Thị Hiền MỤC LỤC Danh mục chữ viết tắt ........................................................................................ i Danh mục bảng biểu.......................................................................................... ii Danh mục sơ đồ................................................................................................. ii LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH ......................................................................................................................... 10 1.1. Những vấn đề cơ bản về doanh nghiệp ngoài quốc doanh .................. 10 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của doanh nghiệp ngoài quốc doanh trong nền kinh tế quốc dân. .............................................................................. 10 1.1.2. Vai trò của doanh nghiệp ngoài quốc doanh trong nền kinh tế quốc dân .................................................................................................. 11 1.2. Một số vấn đề lý luận về thuế thu nhập doanh nghiệp ........................ 13 1.2.1. Khái niệm thuế thu nhập doanh nghiệp ........................................ 13 1.2.2. Đặc trưng của thuế thu nhập doanh nghiệp ................................. 13 1.2.3. Các phương pháp xác định thuế thu nhập doanh nghiệp ............. 13 1.3. Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh. ............................................................................................. 14 1.3.1. Khái quát chung về quản lý thu thuế đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh..……………………………………………………………14 1.3.2. Nội dung quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp ....................... 17 1.3.3 Mục tiêu và nguyên tắc của quản lý thu thuế đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh. ................................................................................... 19 1.4. Sự cần thiết phải hoàn thiện công tác quản lý thu thuế Thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh. .............................. 23 1.4.1 Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh ................... 23 1.4.2. Sự cần thiết phải hoàn thiện công tác quản lý thu thuế Thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh. .................. 25 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH BÌNH ............................................. 31 2.1. Đặc điểm kinh tế- xã hội ảnh hƣởng đến công tác quản lý thu thuế Thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình .................................................................................. 31 2.1.1. Đặc điểm kinh tế- xã hội của tỉnh Ninh Bình ................................ 31 2.1.2. Khái quát đặc điểm hoạt động và phát triển của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình ...................................... 32 2.1.3. Sự hình thành và phát triển của cục thuế tỉnh Ninh Bình ............. 34 2.1.4. Những thuận lợi và khó khăn trong công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh của Cục Thuế Ninh Bình ....................................................................................... 36 2.2. Phân tích thực trạng công tác quản lý thu thuế Thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình ................................................................................................................. 38 2.2.1. Về mục tiêu: .................................................................................. 38 2.2.2. Phân cấp quản lý thu thuế đối với doanh nghiệp: ........................ 40 2.2.3. Về ban hành và thực hiện quy trình quản lý thu thuế TNDN đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh ............................................................. 40 2.2.4. Xây dựng cơ cấu tổ chức và đội ngũ cán bộ ................................. 51 2.3. Đánh giá chung về công tác quản lý thu thuế Thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình ................................................................................................................. 55 2.3.1. Đánh giá những thành công ......................................................... 55 2.3.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân ....................................... 61 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH NINH BÌNH. ................. 66 3.1. Định hƣớng về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh ở Cục thuế Ninh Bình ......................... 66 3.2. Những giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh do Cục thuế tỉnh Ninh Bình quản lý. .................................................................................. 67 3.2.1. Giải pháp về xác định mục tiêu: ................................................... 67 3.2.2. Giải pháp về phân cấp. ................................................................. 67 3.2.3. Giải pháp về quy trình. ................................................................. 68 3.2.4. Giải pháp về tổ chức. .................................................................... 72 3.2.5. Các giải pháp khác: ...................................................................... 73 3.2.6. Một số điều kiện để thực hiện giải pháp. ...................................... 76 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 77 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 79 PHỤ LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Viết tắt Nguyên nghĩa 1 CNH-HĐH Công nghiệp hóa – hiện đại hóa 2 DN Doanh nghiệp 3 GTGT Giá trị gia tăng 4 NSNN Ngân sách nhà nƣớc 5 NNT Ngƣời nộp thuế 6 SXKD Sản xuất kinh doanh 7 XHCN Xã hội chủ nghĩa 8 UBND Ủy ban nhân dân 9 TNDN Thu nhập doanh nghiệp STT i DANH MỤC BẢNG BIỂU STT Bảng 1 Bảng 2.1 Nội dung Trang Số lƣợng và cơ cấu doanh nghiệp trên địa bàn 33 tỉnh Ninh Bình năm 2012 và năm 2013 Số thu ngân sách nhà nƣớc của các doanh nghiệp 2 Bảng 2.2 ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình 34 giai đoạn từ năm 2009 đến năm 2013 Số lƣợng doanh nghiệp cấp mã mới của các 3 Bảng 2.3 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Ninh Bình năm 45 2009-2013. 4 Bảng 2.4 Cơ cấu thu thuế các doanh nghiệp ngoài quốc doanh 56 trên địa bàn tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2009 – 2013. DANH MỤC SƠ ĐỒ STT Sơ đồ 1 Sơ đồ 2.1 Nội dung Sơ đồ cơ cấu bộ máy quản lý của văn phòng cục thuế tỉnh Ninh Bình ii Trang 52 LỜI MỞ ĐẦU 1.Tính cấp thiết của đề tài Chính sách thuế Thu nhập doanh nghiệp là một trong những công cụ điều tiết vĩ mô nền kinh tế và là yếu tố tăng tính cạnh tranh giữa các quốc gia. Để góp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển, động viên một phần thu nhập vào ngân sách Nhà nƣớc và đảm bảo công bằng xã hội, Quốc hội đã thông qua Luật thuế thu nhập doanh nghiệp số 57-L/CTN vào ngày 10 tháng 05 năm 1997 (đƣợc thay thế bằng Luật thuế Thu nhập doanh nghiệp số 09/2003/QH11 ban hành ngày 17 tháng 6 năm 2003 và Luật thuế Thu nhập doanh nghiệp số 14/2008/QH12 ban hành ngày 03 tháng 06 năm 2008). Sau hơn 15 năm thực hiện, Luật thuế Thu nhập doanh nghiệp đã thực sự đi vào cuộc sống và phát huy tác dụng tích cực trên mọi mặt của đời sống kinh tế – xã hội, góp phần tăng cƣờng công tác quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nói chung và công tác quản lý thuế nói riêng. Cuộc khủng hoảng tài chính và kinh tế thế giới, cùng với các bất cập nội tại của nền kinh tế khiến chính sách tài khóa của Việt Nam bộc lộ nhiều bất cập trên nhiều mặt nhƣ thu ngân sách thiếu tính bền vững, còn phụ thuộc nhiều vào các khoản thu không tái tạo, không bền vững nhƣ khoản thu từ bán tài nguyên, đất đai...Cùng với tiến trình hội nhập sâu vào nền kinh tế quốc tế và cam kết gia nhập WTO, hàng rào thuế quan sẽ ngày một thu hẹp, do vậy khả năng thu từ hoạt động nhập khẩu sẽ giảm sút trong những năm tới...Những sức ép về việc giảm thâm hụt ngân sách và tập trung nhiều hơn các biện pháp kích cầu buộc Chính phủ Việt Nam nhìn nhận và quan tâm nhiều hơn đến vấn đề thu ngân sách, chủ yếu thông qua nguồn thu từ thuế, trong đó nguồn thu từ thuế thu nhập doanh nghiệp ( TNDN ) của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh là một bộ phận đóng vai trò rất quan trọng. 1 Cũng nhƣ nhiều địa phƣơng trong cả nƣớc, nguồn thu từ thuế TNDN nói chung và doanh nghiệp ngoài quốc doanh nói riêng là một nguồn thu quan trọng đóng góp cho sự phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Ninh Bình. Tuy nhiên, công tác quản lý thu thuế TNDN đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều điểm bất cập và kém hiệu quả. Do đó, nghiên cứu thực trạng công tác quản lý thu thuế TNDN ngoài quốc doanh, làm rõ những ƣu nhƣợc điểm của công tác này, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu thuế TNDN của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình là một yêu cầu cấp thiết trong điều kiện hiện nay của tỉnh, đáp ứng nhu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc và phát triển bền vững kinh tế – xã hội trƣớc mắt cũng nhƣ lâu dài. Đây cũng là lý do tác giả chọn đề tài “Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình” cho luận văn tốt nghiệp. 2. Tình hình nghiên cứu Qua thực tế tìm hiểu tôi đã tham khảo đƣợc một số tài liệu, công trình nghiên cứu về thuế thu nhập doanh nghiệp có liên quan. Luận văn thạc sỹ kinh tế đề tài : “Kế toán thuế thu nhập doanh nghiệpthực trạng và giải pháp hoàn thiện” tác giả Nguyễn Lê Diễm Thúy đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn đã làm rõ đƣợc bản chất của thuế thu nhập doanh nghiệp, nghiên cứu các phƣơng pháp kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp theo thông lệ và chuẩn mực kế toán quốc tế. Tìm hiểu kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp theo một số mô hình kế toán tiên tiến của các quốc gia nhằm rút ra bài học kinh nghiệm đối với việc hoàn thiện hệ thống kế toán Việt Nam. Khảo sát thực trạng kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp ở Việt Nam và chế độ kế toán do nhà nƣớc ban hành trong những năm qua cũng nhƣ sự vận dụng chế độ kế toán đó của các doanh nghiệp trong thực tế. Kết quả đạt đƣợc luận văn đã 2 hệ thống hóa các vấn đề cơ bản về kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp, góp phần làm rõ cơ sở xác định lợi nhuận theo mục tiêu tài chính và mục tiêu tính thuế. Tìm hiểu về thực trạng kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp của hệ thống kế toán Việt Nam qua từng giai đoạn, chỉ ra những nguyên nhân tồn tại trong lĩnh vực kế toán này của Việt Nam. Tập trung tìm hiểu tình hình thực hiện kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp ở một số loại hình doanh nghiệp, nêu ra những vƣớng mắc khó khăn mà các doanh nghiệp gặp phải trong qúa trình thực hiện do chế độ kế toán chƣa có những hƣớng dẫn để xử lý. Trên cơ sở đó luận văn đã đề xuất đƣợc những phƣơng hƣớng và giải pháp cụ thể để hoàn thiện kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp áp dụng cho doanh nghiệp Việt Nam hiện nay phù hợp theo chuẩn mực kế toán số 17. Hội thảo khoa học “ Góp ý hoàn thiện pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiêp”. Tổ chức ngày 11 tháng 4 năm 2013, tại Hà Nội) Hội thảo đã tập trung phân tích, làm rõ các vấn đề có liên quan đến pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp của Việt Nam hiện hành, các cơ sở pháp lý và thực tiễn phải sửa đổi Luật thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2008 cũng nhƣ các giải pháp cụ thể góp phần hoàn thiện dự thảo luật thuế thu nhập doanh nghiệp. Theo chƣơng trình làm việc, tại kỳ họp thứ năm, Quốc hội khóa XIII sẽ xem xét thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2008. Việc thông qua đạo luật này có tác dộng mạnh mẽ đến hoạt động của các doanh nghiệp về chính sách thuế và thủ tục nộp thuế. Vì vậy, Hội thảo lần này có ý nghĩa rất quan trọng để các nhà khoa học đóng góp ý kiến cho Quốc hội trong kỳ họp sắp tới. Luận văn thạc sỹ kinh tế của Nguyễn Thị Thùy Dung (2012), trƣờng Đại học Kinh tế, ĐHQG Hà Nội: “Tác động của chính sách miễn, giảm thuế Thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp và môi trường kinh doanh trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc”. Luận văn tập trung làm rõ một số vấn đề nhƣ: 3 Nghiên cứu lý thuyết về thuế thu nhập doanh nghiệp và chính sách miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp. Phân tích những tác động tích cực và tiêu cực của chính sách miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp hiện đang hoạt động trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, tác động của chính sách miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp đối với ngân sách của tỉnh. Luận văn tiếp cận các lý thuyết về thuế thu nhập doanh nghiệp và các chính sách miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, chú trọng đến những tác động của chính sách này. Luận văn sử dụng các số liệu điều tra thống kê tại Cục thuế tỉnh Vĩnh Phúc và các chi cục thuế trực thuộc, các số liệu thống kê thứ cấp có chọn lọc, đáng tin cậy khác và phân tích, mô tả, đánh giá những ƣu nhƣợc điểm của sắc thuế. Ngoài ra, luận văn cũng có sử dụng những số liệu sơ cấp điều tra tại một số doanh nghiệp trong tỉnh để làm rõ vấn đề. Kết quả đạt đƣợc là luận văn đã khái quát đƣợc những vấn đề cơ bản về miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cũng nhƣ những vấn đề về miễn giảm thuế. Qua vấn đề miễn giảm thuế thấy đƣợc những tác động đối với các doanh nghiệp, đối với môi trƣờng đầu tƣ, những ảnh hƣởng cũng nhƣ những khiếm khuyết cần khắc phục, điều chỉnh của chính sách miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp. Những vấn đề lý luận cũng nhƣ những bài học kinh nghiệm là cơ sở để đánh giá thực tiễn cũng nhƣ là cơ sở cho thực tiễn vận dụng. Ngoài các công trình nghiên cứu nói trên, có một số đề tài nghiên cứu khoa học và luận văn thạc sỹ nghiên cứu về vấn đề thuế thu nhập doanh nghiệp. Tuy nhiên chƣa có công trình nghiên cứu khoa học hay luận văn thạc sỹ nào nghiên cứu về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp ngoài quốc doanh nói chung và tại địa bàn tỉnh Ninh Bình nói riêng. Do vậy, đề tài “Quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình” đƣợc thực hiện với mong muốn góp một phần nhỏ trong việc nghiên cứu, tìm kiếm giải pháp hoàn thiện công tác thu thuế thu nhập doanh 4 nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh nói chung và trên địa bàn tỉnh Ninh Bình nói riêng. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu Trên cơ cở hệ thống hóa những vấn đề lý luận về công tác quản lý thu thuế TNDN đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh và phân tích thực trạng công tác đó trên địa bàn tỉnh Ninh Bình, luận văn nhằm hƣớng tới mục đích là làm rõ những ƣu điểm, hạn chế, hiệu quả của công tác này để trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp góp phần hoàn thiện công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình trong những năm tới. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh. - Phân tích và đánh giá thực trạng công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. 4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu: Công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: Luận văn tập trung phân tích thực trạng quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên các khía 5 cạnh: quản lý ngƣời nộp thuế thu nhập doanh nghiệp; quản lý căn cứ tính thuế thu nhập doanh nghiệp; quản lý việc kê khai, tính thuế thu nhập doanh nghiệp; quản lý nợ thuế và cƣỡng chế nợ thuế thu nhập doanh nghiệp; công tác kiểm tra, thanh tra thuế thu nhập doanh nghiệp. Về không gian: Luận văn tập trung phân tích thực trạng quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với tất cả các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Về thời gian: Luận văn tập trung phân tích thực trạng quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình trong 5 năm gần đây (từ 2009 đến 2013). 5. Câu hỏi nghiên cứu Câu hỏi tổng quan: Để hoàn thiện công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh nhằm đáp ứng mục tiêu tránh thất thoát nguồn thu Thuế vào ngân sách nhà nƣớc, cần phải thực hiện các giải pháp gì? Câu hỏi cụ thể: Về lý luận: Vai trò của thuế thu nhập doanh nghiệp trong nền kinh tế quốc dân, công tác thu thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh hiện nay? Về mặt thực tiễn: Những thành quả, những hạn chế của việc quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại tỉnh Ninh Bình? Nguyên nhân của chúng? Sự cần thiết phải hoàn thiện công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh? Về giải pháp: Cần có những giải pháp gì để hoàn thiện công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình trong thời gian tới? 6 6. Phƣơng pháp nghiên cứu Bên cạnh các phương pháp truyền thống như:trừu tượng hóa khoa học, kết hợp logic với lịch sử; phương pháp phân tích, tổng hợp; phương pháp thống kê, mô hình hóa đề tài, phép duy vật biện chứng, duy vật lịch sử làm cơ sở phương pháp luận cho việc nghiên cứu còn chú trọng sử dụng các phương pháp sau: Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết: Hai phƣơng pháp này sẽ đƣợc áp dụng trong chƣơng 1. Trong đó phân tích lý thuyết quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh và các nhân tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp ngoài quốc doanh, qua đó có thể nhận thức, phát hiện và khai thác chọn lọc những thông tin cần thiết phục vụ cho luận văn nghiên cứu. Luận văn sử dụng phương pháp thống kê: phƣơng pháp này nhằm thu thập các thông tin và dữ liệu cần thiết phục vụ cho công tác nghiên cứu. Phương pháp so sánh, phân tích và tổng hợp: phƣơng pháp này nhằm làm rõ thực trạng công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình với phạm vi nghiên cứu đƣợc đề cập ở trên. Và áp dụng các phƣơng pháp nghiên cứu trên để đề xuất các giải pháp nhằm nâng hoàn thiện công tác quản lý thu thuế Thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Các thông tin và dữ liệu phân tích trong luận văn là từ các nguồn thứ cấp nhƣng đủ độ tin cậy và giúp tác giả đạt đƣợc mục đích nghiên cứu của mình. 7. Những đóng góp mới của luận văn Góp phần làm rõ hơn công tác quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình từ đó đánh giá những những thành công chủ yếu, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân 7 ảnh hƣởng đến công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh để nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế xã hội trong giai đoạn mới. Các nghiên cứu về thuế thu nhập doanh nghiệp nói chung cũng nhƣ quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp nói riêng đã có nhiều. Tuy nhiên, nghiên cứu quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh một đối tƣợng tỉnh cụ thể là rất ít. Luận văn này là một công trình khoa học nghiên cứu, đánh giá một cách tƣơng đối toàn diện về công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Luận văn đã phân tích, đánh giá bao quát đầy đủ thực trạng công tác thu thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2009 - 2013, trong đó phân tích rõ các yếu tố,các nhân tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp; Chỉ ra những lợi thế và hạn chế trong việc tiếp tục quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trong những năm tiếp theo. Luận văn cũng xây dựng định hƣớng phát triển và giải pháp thực hiện có hiệu quả quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình trong những năm tiếp theo. Kết quả nghiên cứu của luận văn có giá trị tham khảo cho việc hoàn thiện công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình cũng nhƣ các tỉnh của nƣớc ta. 8. Kết cấu của luận văn 8 Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn đƣợc trình bày thành 3 chƣơng: Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Chương 2. Thực trạng công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Chương 3. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. 9 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THU THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH 1.1. Những vấn đề cơ bản về doanh nghiệp ngoài quốc doanh 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm của doanh nghiệp ngoài quốc doanh trong nền kinh tế quốc dân. Luật Doanh nghiệp số 60/2005/QH11 ban hành ngày 29/11/2005 định nghĩa: “Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh.” Doanh nghiệp ngoài quốc doanh đƣợc hiểu là các loại hình doanh nghiệp không có sở hữu của Nhà nƣớc, trừ Hợp tác xã. Toàn bộ vốn, lợi nhuận của doanh nghiệp ngoài quốc doanh đều thuộc sở hữu tƣ nhân hay tập thể ngƣời lao động, chủ sở hữu chịu trách nhiệm toàn bộ về hoạt động sản xuất kinh doanh và toàn quyền quyết định phƣơng thức phân phối lợi nhuận sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế cho Nhà nƣớc mà không chịu bất cứ sự chi phối nào từ các quyết định của Nhà nƣớc hay cơ quan quản lý. Đặc điểm của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh được thể hiện ở các mặt chủ yếu sau: Về phân bố, các doanh nghiệp ngoài quốc doanh có xu hƣớng tập trung ở thành thị phát triển hơn ở nông thôn, đặc biệt ở các thành phố lớn nhƣ Hà Nội, Hải Phòng, thành phố Hồ Chí Minh,...còn ở các nơi khác nhìn chung phần nhiều là các doanh nghiệp nhỏ, lao động và vốn eo hẹp. Điều này phản ánh quy luật chung của sự phát triển đó chính là sự hạn chế về tính năng động, khả năng về vốn, sự tiếp cận thị trƣờng ở các vùng có cơ sở hạ tầng chƣa phát triển. Về quy mô hoạt động, phần lớn các doanh nghiệp ngoài quốc doanh là do chủ sở hữu tƣ nhân đứng ra thành lập, đầu tƣ kinh doanh và tổ chức quản 10 lý nên thƣờng có quy mô nhỏ, vốn ít, công nghệ sản xuất tuy đã đƣợc quan tâm nhƣng nhìn chung vẫn còn lạc hậu, trình độ quản lý đã có bƣớc tiến bộ nhƣng vẫn còn thấp và chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu của thời kỳ mới. Hơn nữa, các doanh nghiệp ngoài quốc doanh cũng còn gặp nhiều khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh do môi trƣờng pháp lý chƣa thực sự ổn định, còn nhiều thay đổi và vƣớng mắc. Quy mô hoạt động của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh thƣờng nhỏ hơn nhiều so với quy mô đầu tƣ của các doanh nghiệp do Nhà nƣớc cấp vốn. Đây cũng chính là một thách thức lớn trong quá trình phát triển, hội nhập kinh tế quốc tế. Về lĩnh vực kinh doanh, các doanh nghiệp ngoài quốc doanh tham gia hoạt động kinh doanh trên rất nhiều lĩnh vực nhƣng tập trung vào một số ngành đòi hỏi vốn đầu tƣ ban đầu thấp, thị trƣờng tiêu thụ rộng khắp và ít chịu sự cạnh tranh gay gắt của các doanh nghiệp lớn nhƣ lĩnh vực chế biến nông, lâm, hải sản xuất khẩu, lĩnh vực gia công may mặc, đồ da, đồ trang sức, lĩnh vực xây dựng cơ bản với các mặt hàng vật liệu xây dựng nhƣ gạch, ngói, gốm sứ, đồ mỹ nghệ xuất khẩu, lĩnh vực giao thông vận tải.... Ý thức tuân thủ pháp luật của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh còn chƣa nghiêm túc, tỉ lệ vi phạm các quy định pháp luật còn rất cao. Điều này xuất phát từ mục đích cao nhất của hoạt động sản xuất kinh doanh là lợi nhuận nên nhiều doanh nghiệp bằng mọi biện pháp và hình thức khác nhau, bất chấp các thủ đoạn kể cả hành vi gian lận trốn, lậu thuế để kiếm lời bất hợp pháp. 1.1.2. Vai trò của doanh nghiệp ngoài quốc doanh trong nền kinh tế quốc dân Thực tiễn cho thấy, với sự phát triển rộng khắp cả nƣớc, các doanh nghiệp ngoài quốc doanh đã góp một vai trò quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc. Khu vực kinh tế ngoài quốc doanh với hàng nghìn các doanh nghiệp ngoài quốc doanh là khu vực đóng góp ngày càng quan trọng vào sự tăng 11 trƣởng của tổng sản phẩm quốc nội. Cho đến nay, mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn trong quá trình hoạt động, khu vực kinh tế ngoài quốc doanh đã trở thành lực lƣợng chủ công trong nhịp độ tăng trƣởng của nền kinh tế, trong tất cả các ngành, từ nông nghiệp đến công nghiệp, từ thƣơng nghiệp nội địa đến xuất, nhập khẩu. Vị trí của khu vực kinh tế ngoài quốc doanh mỗi năm đƣợc tăng lên trong đầu tƣ phát triển cũng nhƣ trong tăng trƣởng đã trở thành xu thế tất yếu của nền kinh tế Việt Nam, không chỉ hiện nay mà còn có ý nghĩa quyết định cả trong tƣơng lai. Hơn nữa, sự tham gia của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh là nhân tố chủ yếu thực hiện việc chuyển dịch cơ cấu của nền kinh tế từ nông nghiệp lạc hậu sang nền kinh tế phát triển đa dạng, cả công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ, thúc đẩy quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nƣớc, theo yêu cầu của thị trƣờng và hội nhập kinh tế quốc tế. Có thể khẳng định rằng, nếu chỉ đơn thuần dựa vào đầu tƣ của Nhà nƣớc, không dựa vào lực lƣợng của khu vực kinh tế ngoài quốc doanh thì chắc chắn không thể thực hiện đƣợc yêu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo định hƣớng thị trƣờng. Các doanh nghiệp ngoài quốc doanh còn là nơi đảm bảo đại đa số chỗ làm việc cho ngƣời lao động, là lực lƣợng to lớn nhất trong các hoạt động xã hội, từ thiện, xoá đói giảm nghèo, góp phần giảm bớt chênh lệch giàu nghèo trong xã hội. Trên thực tế, nơi giải quyết việc làm chủ yếu và quyết định nhất cho số ngƣời đến tuổi lao động dôi dƣ từ các doanh nghiệp Nhà nƣớc đƣợc sắp xếp lại vẫn phải dựa vào khu vực kinh tế ngoài quốc doanh. Nhƣ vậy, với sự năng động và nhạy bén của mình, các doanh nghiệp ngoài quốc doanh đã trở thành nhân tố chủ yếu thúc đẩy sức cạnh tranh của nền kinh tế, huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội vào quá trình sản xuất, kinh doanh, tăng nguồn thu cho NSNN, tạo thêm việc làm, cải thiện đời sống nhân dân, góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội của đất nƣớc. Hơn 12